C3Ï.50
Hl HfastaiÉ Mietbai
2E HANDS PIANO'S
Fa. F?, van den BURG
Amersfoort en Omstreken.
iMMiT Hp. 4. TELEPHSOH Ho. 301
BUITENLAND.
3 PLUIMVEE,
LvoEDEP
II*WI9«B z tz
„DE EEMLANDER"
KIK OH HHHBIIÖ Z
m. VleeschhouWer,
-i papenhofstede
EERSTE BLAD.
Fourneert Cheques
op Binnen- en Buitenland
Heeft uitgebreid Giro-verkeei*-
Momenteel bieden wij door over-
compBeten voorraad! seer voordeeBsg
aan een schitterende collectie
r aaronder fabrikaten als Rönisch,
Bechstein, G. Schwechten, F. Adam,
Thürrner, Gërs Si Kallmann, enz.
in huurkoop verkrijgbaar Langdurige garande
ARNHEMSCHESTRAAT 8
PILLIS»
Cf&;W,
0 YO0
0
BINNENLAND.
19e Jaargang Ne. 98
per post f 7.60, pet week (met pratis vetzekerng
legen ongelukken) 0.176, afzonderlijke nummers
f C.OJ.
FOORTSCH
DIRECTEUR: J. VALKHOFF.
BUREAU:
ARNHEMSCHE POORTWAL.
TEL. INT 613.
Zaterdag 23 October lbcv
bewijsnummer, elke tcjjcl tneer 0 25, dicnstaanb'c»
d.nqcn cn Licld.idighcids-adveitenticn voor dc helft
der prijs Voor handel cn bedrijf bestaan zeer
vooidcclige bepalin cn voor het advcrlccrcn. Ecne
circulaire, bevattende dc voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
Meub9lfabrikai)t - Hof 43.
amersfoort
Fabriik:
Eenvoudige
zoowel als
artistieke meubiieering
Een reactionair plan.
In zijn brochure „Teg^n d'e School-ellen-
de", vertelt Ostwald, dat hij bij zijn bezoek
aan de Vereenigde Staten een opmerkens
waardig feit heeft waargenomen.
Ginds bloeit de athlethiek aan alle hooge-
olen en er zijn im t er-a c a d emische \yedstrij-
Bij gelegenheid van zulk een wedstrijd
w* 'en niet minder dan negentien spelers
a van het terrein weggedïagen. Ook wer
den tal van spelers min of meer ernstig ge
kwetst. Belangstellenden riepen een congres
samen, de president van de Harvard-Univer-
siteit bedankte voor de uitnoodiging dit con
gres bij te wonen, omdat hij „den mannen,
onder wier leiding het voetbalspel in die
mate was ontaard, niet in het bezit achtte
i'an die eigenschappen, noodig, om het spel
weer tot zijn juiste proporties terug te bren
gen".
Dit nu, zegt Ostwald1, is een algemeen toe
passelijk gezichtspunt; maar bij het Duitsche
hooi wezen wordt het maken van plannen
oor verbetering toch altijd maar weer op-
edragen aan menschen, onder wier leiding
-lit onderwijs in verkeerde banen is geko
men.
Ook bij ons in Nederland is dit het ge
val alle reorganisatie geschiedt onder lei
ding van mannen, opgegroeid in het gymna
sium, verlekkerd op de klassieke opvoeding,
die bij al hun goed bedoeld streven naar
verbetering zich maar niet los kunnen ma-
- var» de overlevering, dat slechts de stu-
Latijn en Grieksch „fijne geesten
u e-ekt.
Nu lacht de praktijk wat met de verheer
lijking van de ldassieke opvoeding. Aan on
ze universiteiten is stellig het aantal profes
soren, die de H. B. S. hebben doorloopen,
heel watgrooter dan dat der gymnasiaal
opgeleiden. I-n handel en Industrie zijn de
oud-leerlingen der Hoogere Burgerscholen
verreweg in de meerderheid, ook onder de
leiders der groote zaken.
En het gymnasium zou stellig zijn natuur
lijker» dood zijn gestorven, indien men de
concurrentie „tusschen H. B. S. en Gypin
eerlijk had gemaakt, indien m. a. w. de wet-
Linburg voor alle faculteiten kon worden
toegepast. Noodig in maatschappelijken
zin is het Gymnasium slechts voor hen,
die in de klassieke letteren willen studeeren,
om later docent te worden aan een... gym
nasiunu
Voor onze juristen achten velen nog altijd
gymnasiale opleiding noodig; ons Neder-
landsch recht berust nog altijd op Justini-
anus. Maar als Justinianus nog niet ver
taald is, laa-t men dan onze klassicke-taal-
mannen spoedig zetten aan de vertaling. Ge
zegt, dat een vertaling het oorspronkelijke
werk niet kan vervangen? Leest ge dan
Tolstoi in h-et Russisch, Ibsen in het
Noorsch, den bijbel in het Hebreeuwsch?
Neen, het Gymnasium is er per saldo al
leen, voor hen, die later aan een gymna
sium les moeten geven 1
En die klassieke opleiding Laat de groo
te* Ostwald het óók mogen zeggen „We
moeten onvoorwaardelijk en met alle be
slistheid vaststellen, dat de school er is voor
onze tegenwoordige cultuur en niet voor de
eene of andere die achter ons ligt. Uitslui
tend naar de nooden en behoeften van ons
volk moet worden vastgesteld, wat inhoud
en vorm van het onderricht zal zij-n en in
dien de behoeften veranderen, moet de
school volgenWelk een leeg en onzin
nig beginnen is het toch, de onweerstaan
bare macht van de hedendaagsche cultuur
door onze zwakke herinnering aan wat lang
vergaan is, te willen vormen of slechts te
willen beinvlóeden".
Maar de onderwijsmachten in ons land
voor
hebben hel oude gymnasium willen redden
het program is gewijzigd. Een beetje min
der klassieke cultuur en een beetje toege
en aan de eischen van onze hedendaagsche
cultuur door invoering van natuur- en schei
kunde.
Dit zal'ongetwijfeld het versteenende gym
nasium wat langer in het leven houden
standhouden zal dit compromis tusschen
twee verschillende cultuur-stroomingen naar
onze overtuiging niet.
Maar thans gaat men wat veel ernstigers
doen. Om het gymnasium de concurrentie
met de H.B.S. gemakkelijker te maken, wil
men nu den cursus van de H.B.S. op zes
fcar brengen. Men zegt, dat dit niet het voor
naamste motief is. Toch staat vast, dat de
H.B.S. hare leerlingen nu ruim vijftig jaar
lang in vijf jaar heeft kunnen afleveren aan
de maatschappij, aan handel en industrie,
aan de universiteiten, aan de Technische
Hoogeschool, aan Utrecht en Wageningén.
Het onderwijs van de H.-B. S. heeft in den
loop dier jaren wel eenige veranderingen
ondergaan veranderingen, die niet alle
verbeteringen waren maar het is blijven
voldoen aan den eisc-h, dat het de jeugd op
ongeveer achttien jarigen leeftijd aflevert.
Terwijl nu de samenleving minder luxe
vraagt ook minder luxe bij het besteden
van de jaren der jeugd méér werkers,
hoe jonger, hoe beter, nu wil men de school
met een jaar verlengen.
Terwijl alweer Ostwald heeft aangetoond,
dat de groote geesten het meest hebben ge
presteerd om en de bij hun vijf en twintigste
jaar en de universiteiten in ons land, op
instigatie vooral van prof. Cohen van
Utrecht, de universitaire studie hebben ver
kort, wil men nu onze middelbare school
zesjarig maken f
Neen het hoofdmotief voor die verlenging
ligt buiten de H.B.S. zelfhet is de liefde
voor het gymnasium. De hoop, dit instituut
nieuw leven in te blazen, als -men den H. B.
S.-cursus even lang maakt als die van het
Gymnasium, heeft den onderwijsmannen tot
het reactionair plan geleid, onze
H. B. S. te deformeeren.
Tegen dit plan dient met olie kracht ge
streden, tegen het plan n.l. den H.. B. S -
cursus op zes jaar te brengen.
Daarbij worden wij uitsluitend gedreven
door het maatschappelijk belang, geenszins
door den wensoh den gyrrwvasialen cursus
langer te laten, dan dien van de H. B. S.
Tegen gelijkmaking van den duur van de
cursussen van Gymnasium en H. B. S. om
de concurrentie eerlijk te maken hebben
zij niet het minste bezwaar. Dat men dan
den gymnasialen cursus inkrimpe tot vijf
jaar.
Zal men hierop antwoorden, dat dit niet
gaat? Vermoedelijk wel. Maar dan dient
den voorstanders van het gymnasium duide
lijk gemaakt, dat het wellicht alleen
niet kan voor de a. s. studenten in de oude
letteren. D. w. z. dat men deze jonge lieden
niet zooveel Latijn en Grieksch zal kunnen
leeren als thans. Is het dan zoo vreeselijk
om den studenten in de oude letteren het
ontbrekende aan de universiteit te leeren
Wil men het Gymnasium nog een kansje
geven, het is ons wel. Het zal ons zelfs aan
genaam zijn. We zien het Gymnasium liever
zijn natuurlijken dood sterven dan later te
moeten hooren dat wij het hebben ver
moord. Gelijkheid van cursus-duur met de
H. B. S. achten ook wij daarom wenscbelijk.
Maar men bereike dit doel dan door den
cursus van het Gymnasium op vijf jaar te
brengen, niet door het werk aan de H. B. S
kunstmatig te verslappen, door de leerstof
over zes jaar te verdeelen.
Ook op dit gebied geen reactie f
Politiek Overzicht.
Gisteren is verder getracht het mijnwer
kersgeschil in Engeland op te lossen. Tus-
sohen Lloyd George, Bonar Law, Horne en
Duncan (den kolenregelaar) eener- en de
mijnwerkersleiders anderzijds werden con
ferenties gehouden, die, naar verluidt, er
toe hebben geleid, dat Duncan zekere sta
tistieken en data voorbereidt om deze voor
te leggen aan de ministers en mijnwerkers
leiders. Dit zou moeten dienen om hen te
helpen in het opsporen van een basis voor
een nieuwe conferentie. Volgens de Eve
ning Standard zij-n er aanwijzingen, die het
geloof rechtvaardigen, dat een aannemelijke
oplossing zal worden gevonden en dat de
besprekingen formeel zullen worden voort
gezet. Verder wordt al.s een hoopvol teeken
beschouwd het feit, dat het mijnwerkersbe-
stuur is opgeroepen om vanavond te Lon
den bijeen te komen. Het bestuur der spoor
wegmannen heeft dat der mijnwerkers uit-
genoodigd daarna gezamenlijk te comferee-
ren.
In het Lagerhuis is door Bonar Law, toen
dezen werd gevraagd of de regeering was
doorgegaan met te onderhandelen sinds gis
teravond, geantwoord, dat „onderhandelin
gen" het woord niet was, maar dat de be
zorgdheid der ministers het voor hen noodig
maakte eiken weg, die naar den vrede zou
kunnen voeren, te onderzoeken. Volgens
een draadloos bericht uit Horsea woidt de
ernst van het besluit der spoorwegmannen
om het werk neer te leggen als men niet tot
Overeenstemming is gekomen of als de be
sprekingen niet zijn hervat voor vandaag,
eenigszins getemperd door het feit,
Prijslijsten gaarne ter beschikking
dat in hun gelederen een sterke tendenz
bestaat tegen een sympathie-staking. Hier
op wijzen de berichten uit een groot aan
tal districten en nog belangrijker wordt het
feit geacht, dat er to.tdwsver geen aanwijzin
gen zijn, dat de bond van machinisten en
stokers, die afzonderlijk zijn georganiseerd,
heeft doen blijken, dat het de staking gun
stig is gezind.
Naar ook van andere Engelsche zijde,
Reuter, wordt medegedeeld, hecht men
groote beteekenis aan 't bijeenroepen op Za
terdag 23 October (heden) van het mijn-
werkersbestuur te Londen, daar men hierin
een ec-rsten wezenlijken stap ziet naar de be
ëindiging van het geschjl, daar het de eer
ste vergadering is van 't bestuur, sinds de
staking werd afgekondigd. In verband daar
mee \vordt het zeer waarschijnlijk geacht,
dat de "besprekingen met de regeering en
mijneigenaars zullen worden hervat vóór
den fatalen Zondagmiddernacht. Zaterdag
en Zondag zijn dus, concludeert Reutervfen
een klein kind maakt een dergelijke gevolg
trekking) kritieke dagen.
besloot in de wet enkele onontbeerlijke wij
zigingen aan te brengen, met name wat be
treft de maxima der huurprijzen te'n de maxi
ma der bijdragen in de leeningen.
P a t ij s, .2 2 Oct. (N. T. A. Draadloos
uit Horsea) Deschamps, onderstaatssecreta
ris van het departement van posterijen, heeft
een overeenkomst gesloten met Roemenië
en Turkije tot het instellen van een lucht
postdienst ParijsConstantinopel.
Londen, 22 Oct. (N. T. A. Draad
loos uit Horsea). Wat Engeland heeft ge
daan om financieel het herstel in de hand
te werken in de landen, die door den oor
log leden en welke andere hulp het heeft
verleend, wordt onthuld in een verklaring
van den kanselier der schatkist. De ver
schillende bijdragen, die te dienste zijn
goedgekeurd, kunnen als volgt worden sa
mengevat: schenkingen en leeningen aan
België voor bijstand en herstel 15 millioen
pond sterling; eerst? hulpcrediet 12L mil
lioen, tweede hulpcrediet 10 millioen; repa-
trieering der Tsjecho-Slowakische troepen
GRAVENETTE
REGENMANTELS
WATERPROOF
- BIJ MAISON
.L'HSRONDELLE."
Dat men van Engelsche regeeringszijde
echter met de ernstigste eventualiteiten re
kening houdt, blijkt uit Bonar Law's verkla
ring, dat de wet, die de regelingen voor den
oorlogstijd weer van krocht doet worden
voor den toestand van thans voor de eerste
maal is gelezen, zoodat zij a s Maandag in
alle lezingen zou kunnen worden aangeno
men. Bovendien heefft minister Shortt bij 't
Lagerhuis een wetsontwerp ingediend, waar
in buitengewone bepalingen zijn opgenomen
ter bescherming van de gemeenschap tegen
plotselinge aanslagen. De indiening van
deze noodwet spreekt een duidelijke taal-
Onvermeld mogen wij voorts niet laten, dat
op de gemeenschappelijke conferentie van
spoorwegmannen en kolendelvers, ,die, ge
lijk wij boven mededeelden, vandaag wordt
gehouden, zal worden voorgesteld, dot de
spoorwegarbeiders de staking zullen uitstel
len tot na de vergadering van den bond van
vakvereenigingen op Woensdag a.s.
Buiteniandsch© Berichten.
Brussel, 22 Oct. (H. R.) In d«en loop
van de officieele zitting van hedenmiddag
heeft de raad van den Volkenbond beraad
slaagd, over de begrooting, ten eerste over
wat betreft de methode van betaling der
verschillende landen en ten tweede het
vaststellen van de voorlooplge begrooting
voor het éerste semester \an 1921. Wat het
eerste punt betreft, men zal dit aan de ver
gadering terugzenden, die een commissie
zal benoemen om het te bestudeeren. Het
tweede punt is goedgekeurd. Vervolgens
begon de Raad de kwestie der minderheden
te Bespreken. Léon Bourgeois was door on
gesteldheid verhinderd ter zitting aanwezig
te zijn.
B e r 1 ij n, 2 2 Oct. (N. T. A. Draadloos).
De Engelsche regeering heeït de Duitsche
mdegedeela, dat de uit Palestina naar
Egypte uitgewezen of naar Europa terugge
zonden- Duitschers kunnen terugkeeren.
P a r ij s, 2 2 O c t. (N. T. A. Draadloos uit
Lyon). De minister en onderstaatssecreta
rissen kwamen vanmorgen onder voorzitter
schap van Leygues in ministerraad bijeen.
De ministerraad hield zich jn verband met
den woningnood bezig met het vraagstuk
van bet bouwen van goedkoooe woiuusen en
V/EISSPITRS r/J>"
LARSPEZv V
uit Siberië 1,400,000, het onderhoud van
Russische uitgewekenen 400,000, ver
strekking van levensmiddelen voor N.-Rus-
land 2,200,000; uitvoercredieten 2 mil
lioen, steun aan Assyrische en Armeensche
vluchtelingen en Mesopotamië 4 millioen;
steun aan uitwijkelingen en behoeftige per
sonen in Syrië en Palestina 575,000;
schenking aan den Volkenbond voor ty-
phusbeslrijding in Polen 50,000; te zarnen
48 millioen.
Londen, 22 Oct. (V.-D.). Als gevolg
van de verminderde spoor- en stoomboot
diensten, maakt men zich gereed het lucht
verkeer tusschen Londen en Parijs aanzien
lijk uit te breiden.
Londen, 22 Oct. (R.) Het bericht van
de Vorwarts te Berlijn, dat de Engelsche
mijnwerkers een beroep om hulp op de
Duitsche mijnwerkers hebben gedaan, wordt
te Londen officieel ontkend.
Londen, 2 2^0 c t o b e r. (R.) De
krijgsraad, die een onderzoek heeft inge
steld naar den dood van twee agenten, ge
dood te Viltownmalbay in een hinderlaag
op 9 Jan., heeft verklaard, dat de mannen
met opzet vermoord zijn door een vijftigtal
onbekenden, die gebruik hebben gemaakt
van uitzetbare kogels en de neergeschote-
nen beroofd hebben.
Londen, 22 Oct. (R.) In het Lager
huis heeft Shortt in antwoord op een vraag
geantwoord, dat de toestand van Mc. Swi-
ney heel ernstig was. Tot gisteren toe dien
den de geneesheeren hem alleen medicij
nen toe, maar gisteren, toen hij half bij
bewustzijn was, gaven zij hem ook wat vloei
baar voedsel. Op de vraag of dit beteeken-
de, dat Mc. Swiney met geweld gevoed werd
en of dit wettelijk te verantwoorden was,
zei Shortt, dat de dwang slechts hierin be
stond, dat men hem een kop voor den mond
hield, terwijl het innemen van het voedsel
vrijwillig geschiedde. In elk geval kon deze
gedwongen voeding niet onwettig genoemd
worden, maar was zij slechts een uiting van
plichtsgevoel.
Londen, 22 Oct. (R). De geruchten
over den raid te Dublin zijn onjuist. Het
schijnt dat ze ontstaan zijn door een aanval
op een politieagent, die vanmorgen bescho
ten en verwond werd.
Stockholm, 22 Oct. (W. b.) IIef
kabinet Branting is ofgetreden. Het gerucht
I goat, dot de pluntselijke commandant van
Kristianstodt, Louis de Geer, het .hoofd der
nieuwe regeering en de gezant tc Londen,
Wrongel, minister van buitenlondsche za
ken zal worden.
B e r 1 ij n, 2 2 Oct. (N. T. A. Draadloos).
Het Duitsche plebisciet-commissariaat voor
Opper-Silezic heeft aan de intergeallieerdc
volksstcmmingscommissie te Beuthen tegen
voorstellen overhandigd op de voorstellen
van Polen tot verandering vftn de wijze der
volksstemming. De nota wijst er op dal Po
len, tegen den geest en letter van het vre
desverdrag, volksstemming volgens zónen
en afzonderlijke lijsten voor stemgerechtig
den in en buiten Silezië eischt en dc stem
men der vrouwen afzonderlijk wil doen tel
len.
Boedapest, 22 Oct. (H. R.) Op een
heden gehouden conferentie van de regee-
ringspartij deelde de minister-president,
graaf Teleki. mede, dat de Hongaarsche re-
geering van den Oppersten Raad der En-
tente-mogendheden de nadrukkelijke aan
sporing heeft ontvangen, dat het vóór den
eersten November het vredesverdrag dient
te bekrachtigen.
Rome, 22 Oct. (H. R.) De Messager®
verneemt uit Bologna, dat de politie een
aantal anarchisten, in congres vercenigd,
geanesteerd heeft; zij hadden groote gelds
waarden bij zich.
Belgrado, 22 Oct. (M-R.). Het -er-
trek der Zuid-Slavische' afgevaardigden voor
het hervatten van de rechbstreeksche be
sprekingen met Italië over het Adriatisch®
vraagstuk zou zijn uitgesteld.
Rome, 22 Oct (H. R.) In parlemen**-
'taire kringen verzekert men, dat de Italiaan-
sche regeering de onderhandelingen met
Zuid-Slavië in verzoenenden geest zal her
vatten.
P a r ij s, 2 2 Oct. (H.-R). Daar in de
commissie, belast met het vaststellen van do
ontwerp-ovcreenkomst tusschen Polen en
Dantzig, moeilijkheden zijn gerezen, vreest
men, dat deze morgen niet onderteekend
zal worden.
Athene, 21 Oct (H.-R.). Het bulletin
van 10 uur 's ochtends luidtDe koning
bracht een betrekkelijk kalmen nacht door.
De temperatuur schommelde tusschen 398
en 40.2 graden, pols 120 140. De plaatse
lijke symptonen breidden zich niet uit- Ten
gevolge van een diepe incisie werd er uit
het vaat weefsel van de knieholte een wei
nig meer vocht afgetapt.
Bulletin van' 7 uur 's avonds De koning
bracht een tamelijk onrustigen dag door. De
ademhaling 40 a 48. Op het oogenblik is
de temperatuur 38, pols 134, ademhaling 40,
transpiratie.
Bulletin van middernachtAdemhaling
58, rustige slaap.
Bombay, 20 Oct. (R.) Een bericht uit
Teheran meldt, dat een divisie kozakken
opnieuw een aanv-al heeft gedaan op En-
zeli. Ze naderden tot dicht bij d-e stad,
maar leden verliezen, doordat zij in de
flank beschoten w-erden door de schepen
der bolsjewisten in de Kaspische Zee. In
Bokhara verzetten de bewoners zich tegen
den opmarsch der bolsjewisten. In Afgha
nistan heerscht bezorgdheid, daar men tot
de ontdekking is gekomen, dat de bolsje
wisten zijn toegerust met vliegmachines,
gepantserde auto's en artillerie
Kameroverzicht.
Tweede Kamer.
De heer Deckers vraagt in de zitting
van Donderdag verlof tot een interpellatie
over de overstroomingen in Noord-Brabant
in Jan. 1920. Dinsdag zal over dit verzoek
worden beslist.
INTERPELLATIE SANNES
over de b r o o d- en m e 1 k p r ij zen.
De heer Van R a p p ard acht het ver
keerde politiek, de boterproductie tc beper
ken door lage prijzen, als gevolg van uit-
voerhefiingen. Hij wil een'proef zien geno
men met opheffing van alle belemmerende
bepalingen aangaande het zuivelbedriji.
De heer Win termans betoogt dat de
boeren niet te veel ontvangen voor de zui
velproducten.
De heer Rcymer vraagt of en wanneer,
een nieuwe Dmirtewet is te wachten; hij
keurt het af dat het vaststellen van maxi
mum-broodprijzen aan de gemeentebesturen
wordt overgelaten.
De heer Bakker juicht het optreden de'
