J.F.PETKK
SOPHIE H. VAN GALEN
Engel en een Supen
"muziekschool.
Reis-lrinators
Neus- Por- Oogspnitjes
Windkossons
Elastieken koasen en
Moarhiiizeii 55-57.
~TE KOOP GEVRAAGD~
KU!S TE KOOP.
Vijfde afaonnenisniscGncert
tobberij ware el» botaniseren, voetballen ofbroken scheen, weder opgenomen en Ne-
'jyostzegels verzamelen, waarin iedereen uit derland opnieuw bevestigd op de plaats, die
den aard der zaak moet vrij gelaten worden,
Is ons een raadsel. Het is een onrustbarend
verschijnsel, dat zoovel en reeds onder do
vroegere kieswet hun stemplicht verzuim-
den, het is een bewijs, dat ons volk wat dat
betreft beter moet worden opgevoed. De
Staat heeft het zijne to doen, om te zorgen
het zich in de internationale rechtsgemeen
schap had verworven. Zoowel uit een poli
tiek als uit een Ideëel oogpunt ligt hierin
voor Nedeiland aanleiding tot groote vol
doening. Het werk, waarmede ter Tweede
vnaoi jivL-n irci Hl LVreddesconferentie, buiten eenige volken-
dotde da stembus inderdaad bondsgedachte om, een begin werd gemaakt
eoovael mogelijk eene uitspraak van het ge- en dat het vorig jaar op Nederiandschen bo-
heolc volk zij. En daarvoor dient de Stem- dem werd voortgezet, is thans tot stand ge-
'iplicht, die in werkelijkheid niet anders dan komen. De regeering houdt zich er van
opkomstplicht is. Gij kimt uw stembiljet overtuigd, dat zij uitdrukking geeft aan, Ne
derlands diepste gevoelens wanneer zij de
nieuwé instelling hartelijk welkom toeroept.
Verder worden in de rnomorie van toelich
ting zeer uitvoerige beschouwingen gele
verd nopens de tot stand koming van het
hof.
De artikelen van het statuut geven den mi
nister vam buitenlandsche zaken nog aanlei
ding tot eenige opmerkingen.
Artikel 1 herinnert er aan, dat naast het
nieuw gestichte Permanente Hof van Inter
ven
waardeloos maken gij kunt zelfs weigeren
het te aanvaardende wetgever is er mee
tevreden, als ge slechts ten stembureele
verschijnt."
De Stemplicht of opkomstplicht is
frolgen9 het Haagsche blad een heerlijk
'opvoedingsmiddel voor ons volle, dat zich,
Jen dat was het nadeel van de vrijheid die
het genoot, steeds veel te weinig om zijne
staatsinstellingen heeft bekreund. Men ver-
gete niet, dat de kiesbevoegdheid een
a- e c h t is, maar de uitoefening daarvan een nationale Justitie het Permanente Hof
plicht. Als één die plicht mag verzuimen, j Arbitrage blijft gehandhaafd,
mogen allen het doen, en toch zou het een J Aan het protokol is toegevoegd een fncul-
onduldbare toestand wezen, als in een be- tatieve bepaling, waarvan de strekking is om
paalden kieskring de gezamenlijke kiezers overeenkomstig art. 36 lid 2, het den staten,
sabotage pleegden, en allen van de stembus die voor zich wèl de verplichte rechtspraak
wegblijven. wenschen, mogelijk te maken deze verplich-
„Natuurlijlc zouden ook wij liever zien, datting voor bepaalde categorieën van geschil-
dit middel tot handhaving onzer grondwet* ten. te aanvaarden.
lelijke instellingen en tot volksopvoeding Het denkbeeld van een verdergaande com-
niet noodig ware, maar het is niet anders. petentie dan than<5 hefc Statuilt van het
Niet nlle teers ?Jn zoo crUtwkield als m Hq( e, d heeft volledi„.e instem.
het district Enkhuizen, waarin reeds in 1905 -
niemand van do stembus wencel. Vooral i de regeenng. Ook de Nederland-
Amsterdam was in dezen altijd bijzonder sche delegatie te Genève was van dit ge
achterlijk, en duizenden plachten daar bij voelen, doch zij gaf de voorkeur er aan, de
de stembus weg te blijven. De wetgever j beslissing in deze aan de regeering zelve
moest ingrijpen, wildo hij niet langzamer- in overleg met de Staten-Generaal te laten,
hand de uitspraak van de stembus tot een Te minder was de delegatie geneigd, tot een
dérisoire maken. En nu dat geschied is, overhaaste onderteekening van de clausule
komit Het Handelsblad met de uitspraakover te gaan, daar reeds terstond in naar
De wet is onuitvoerbaar. Bij de laatste ver- mjdden de vraag rees, of niet een voorbe-
bezingen, zoo ju,ebt het, kwamen reeds houd moe$t WQrden aaIrt ,en nanzien
21,000 teers met op; dat zulten er, zoo- eschiIlIen_ waarvoor tusscW tfe be-
dra de vrouwen meestemmen, 60,000 wor- .tJ i
denKoe wilt grj die dwingen op te komen? trokken part,jen reeds uitdrukkelijk een an-
De herinnering hieraan verschilt heel wei- dere wijze van beslechting was aanvaard,
nig* van aansporing aan de onverschilligen Art. II van het wetsontwerp beoogt de
om niet op te komenen men vraagt zich goedkeuring te vragen voor het afleggen
droevig af: Waarom ontmoet die Stem- van een verklaring in bovenaangeduiden zin.
plicht, die nog niet meer dan opkomstplicht Tot dusverre hebben de volgende staten
is, hier zooveel tegenstand In België heeft de facultatieve bepaling getèekend Costa-
die uitnemende resultaten gehad; daar is Rjca/ Denemarken, Luxemburg, Portugal,
«mds de invoering; van den stemplicht, die Sari Salvador, Uruguay en Zwitserland. Alle
door werkelijk stemplicht is, de deelneming hebben de voorwaarde yan wederkeerigheid
aan de verteingenenorm j gesteW Zwitserland, Denemarken en
daar was men m 1911) reeds zoo ver, dat f
bij de Kamerverkiezingen in geheel Brussel L^embwg hebben de verplichting voor den
slechts 54 kiezers moesten worden ver- M 5 jaar, de andere voor onbepaalden
völgd. Men vraagt zich afWaarom kan termijn aanvaard,
dat in België, en waarom kan dat niet bij
ons En het antwoord kan slechts droef
lindenOmdat wij zoo treurig ongediscipli-
neerd zijn."
Het is alles het gevolg zoo meent het
V a d. ten slotte van de tuchteloosheid
en bandeloosheid, die onontwikkelden met
.vrijheid verwarren. En het verzet tegen den
(Stemplicht, de wrok daarover, die zich typen-
baarde in de candidal uur van „Hadt-je-me-
fnaar", is daarvan opnieuw bewijs. Het deed
liet blad leed, dat een blad als Het Handels
blad, wel verre van tegen dit volkseuvel met
elle kracht in te gaan, dit door zijn artikel
fegen den Stemplicht niet weinig -bevorder
de. Wij vinden het thans minder dan ooit
tijd, om direct of indirect tot ongehoorzaam
heid aan onze wetten aan te sporen.
Berichten.
Ntilcrlaml en liet liot vnu Int.
Justitie.
Zooals wij meldden is bij de "Tweede Ka-
fner ingediend een wetsontwerp tot goed
keuring van het Protokol, opgemaakt over
eenkomstig het besluit van de vergadering
van den Volkenbond van 13 December
1020, betreffende het Statuut van het Per
manente Hof van Internationale Justitie.
Het beoogt de aanvaarding van het Sta
tuut van bovengenoemd hof, gelijk het is
goedgekeurd door de vergadering van den
Volkenbond te Genève op 13 Decembe,
1920.
De Volkenbond heeft dend raad, die ver-
Beslechting Tan arbeidsgeschillen
Blijkens het voorloopig verslag dei-
Tweede Kamer over het wetsontwerp hou
dende bepalingen tot bevordering van de
vreedzame bijlegging van geschillen over
arbeidsaangelegenheden en tot het voorko
men van zoodanige geschillen stonden som
mige leden sceptisch tegenover dit ontwerp.
De strijd tusschen kapitaal en arbeid is vol
gens hen een strijd van macht en hij die
de macht heeft zegeviert.
Voorts werd beioogd, dat de Rijksbemid
delaars niet slechts bijzonder begaafde man
nen moeten zijn, die het algemeen vertrou
wen verdienen, doch zij zullen oog op de
hoogte moeten zijn van den aard van aller
lei voorkomende arbeidsgeschillen en van
de omstandigheden waaronder deze zich
voordoen. Hunne positie zal moeieiijk zijn
en het is te vreezen, dat zij slechts zelden
het vertrouwen van beide partijen zullen
genieten.
Ook was men van oordeel, dat de bepa
lingen van dit wetsontwerp tot misbruik
aanleiding zullen geven en vreesde dat
meermalen conflicten in het leven zullen
worden geroepen, uitsluiting met de bedoe
ling de hulp van den Rijksbemiddelaar te
kunnen inroepen en op die wijze voordee-
len te kunnen bedingen. Zij zouden er de
voorkeur aan gegeven hebben indien eerst
de publiekrechtelijke regeling van de col
lectieve arbeidsovereenkomst was tot stand
gekomen.
Gevraagd werd, of omtrent dit wetsont
werp onderling overleg tusschen werkge
vers en werknemers heeft plaats gehad en,
zoo neen, of dit alsnog niet zou kunnen ge
schieden door een commissie in den geest
van de commissie Posthuma over de Ziekte
wet.
Verscheidene leden, die zich met het
denkbeeld van het wetsontwerp wel konden
vereenigen, hadden bezwaar tegen de uit
werking daarvan. Zij achtten het bedenke
lijk dat daarvoor wederom nieuwe ambte
naren moeten worden anagesteld. Zij vroe
gen waarom de aan den Rijksbemiddelaar
toegedachte taak niet kan worden opge
dragen aan de Kamers van Arbeid, waar
in thans reeds werkgevers en arbeiders sa
menkomen.
Andere leden betoogden, dat de Raden
van Arbeid organisaties zijn van een ove-r
gangspériode. De vakorganisaties zullen,
naar hunne meening, geleidelijk hun taak
overnemen. Deze leden wilden aanpassing
zien gezocht bij de bedrijfsorganisaties, die
reeds voor vele bedrijven scheidsgerech
ten hebben tot stand gebracht.
Legaten. Wijlen dr. H. D. Kruscmon, tc
Haarlem, heeft o.a. de volgende legaten besproken
De helft van een met vruchtgebruik belaste na-
j laténschap aanhet Instituut tot onderwijs van
Blinden, le Amsterdam, aan de Verecniging tot ver
betering van het lot der blinden in Nederland en
zijn koloniën, tc Amsterdam; aan de Inrichting
voor Doofstommenonderwijs tc Rotterdam en' aan
het Instituut voor Doofstommen tc Groningen, elk
voor i gedeelte, 50000 Wcrkvcrsch. aan Blinden,
te Amsterdam. 4000 R.-K. Blindeninstituten; te
Grave. 2000 Instituut voor Doofstommen, te St.
Michielsgestel, 5000 Sch. v. Doofst., te Amster
dam. -20.000 Ned. Kankcrinstituut, te Amsterdam.
10.000 Diaconessenhuis, te Haarlem. 5000 Volks
sanatoria v. Borstlijclers, tc 's-Gravenhage. 5000
Ver. tot hulp aan Luspuslijders, tc Amsterdam.
5000 Chr. Ver. voor de verpleging van lijders aan
vallende ziekte, le Haarlem, f 5000 Ver. tot bestrij
ding der Tuberculose, te IT.nrlem. 5000 Evang.
Lulh. Wees- en Armenhuis, tc Haarlem. 2000 Ver.
tot opvoeding van Hnlfsvcrwei.-sdc, Verwaarloosde
of Verlatc-n Kinderen in het Huisgezin, tc Amster
dam 2000 Mpij. t. bev. v. Welstand, te Breda.
f 2000 Afd. Haarlem van ,,Hct Witte Kruis".
2000 Haarl. Ver. voor Ziekenverpleging, 1000
Ver. v. Vrijz. Herv. te Haalem. 1000 Afd. Haar
lem der Ver. „Tot Steun". 1000 Ev. I-uth. Dia
conie, le Haarlem. 1000 Wijkverpl. Protestanten
bond tc Haarlem. 1000 „Steun aan Doortrekkenden
Hachnosas urcchicm", te Amsterdam, 5000 Atn-
Obachts- en Middelbaar Technisch Vakonderwijs,
tc Haarlem, 10.000 Ver. tot uitbreiding der Ver
zameling van Kunst en Oudheden op liet Stedelijk
Museum te Haarlem, f 5000 Ver. „Haarlem", te
Haarlem, 5000 Vereeniging lot behoud van Na
tuurmonumenten in Nederland, 2000 Ver. Museum
van Kunstnijverheid, te Haarlem, 1000 afd. Haar
lem der Ned. Natuurhist. Ver. 2000 Ver. „Weten
en Werken", te Haarlem, f 2000 Fonds van wijlen
P. H. Klaarenbeek. 1000 Ondersteuningsfonds
Ned. Mij. t. bev. der Pharruacie. 10.000 Mpij.
Caecilia ,te Amsterdam, 1000 Ncd. Israëlietisch
Armbestuur, te Haarlem.
Rationale VefeenkiBe; voor den
Volk^zfin?.
Te Amsterdam is onder voorzitterschap
van den heer Herman Rutiers, de jaarver
gadering gehouden van de Nationale Ver
eenig ing voor den Volkszang.
Aan het ter vergadering- uitgebrachte
jaarverslag is ontleend, dat de vereeniging
thans bestaat uit 19 afdeelingen met 2901
leden. Door het eindigen der mobilisatie en
daardoor van het „Legervolkszangen" is het
ledental gedaald.
Een cursus voor zangleider werd opge
richt, waaraan zeven personen deelnamen.
Volgens mededeeling van den voorzitter
is het ledental den laatsten tijd weer stij
gende.
Na goedkeuring der verschillende versla
gen hield de vergadering zich bezig met een
voorgestelde wijziging van statuten en huis
houdelijk reglement.
Op voorstel van het H.B. werd aan het
centraal bestuur van den Volkszang bond
medegedeeld, dat de Nationale Vereeniging
van meening is, dat plaatselijke aanvragen
om subsidie alleen aan de plaatselijke ver-
eenigingen of afdeelingen moeten worden
overgelaten en dat de Volkszangbond zich
alleen heeft te beperken tot gevallen, welke
een gezamenlijke actie ten goede komen,
of waarin een aanvrage van den Bond meer
succes zou hebben dan het verzoek eener
plaatselijke organisatie.
De vergadering nam een motie aan, de
wenschelijkheid uitdrukkende, dat in het
vervolg de Ned. Volkszangbond zich tot het
houden van den Volkszangdag in verbijv
ding stelt met de plaatselijke afdeelingen.
Interparlementaire Unie.
Als lid van het bestuur der N-ederlamdschte
groep is de heer H. van Kol, lddi der Berstte
Kamer, voor Nederland' afgevaardigd naar
de samenkomst van den conseil der Inter
parlementaire Unie op 12 April te Genève
in het paleis van den Volkenbond. Het doel
dezer bijeenkomst is het voorbereiden der
a'lgemeene conferentie der organisatie van
diit jaar te Stockholm en wijziging der orga
nisatie van de Unie om een nauwe samen
werking met den Volkenbond mogelijk to
maken.
Vooraf zal de heer Van Kol zich eoh/ter
naar België begeven, om te trachten, de
parlementaire groep aldaar, te bewegen
weer cl-. ©1 te nemen aan de werkzaamheden
der Unie, waarin zij in vorige jaren zulk een
verdienstelijke rol vervulde. Tot heden heeft
deze gToep en die van Frankrijk elke sa
menkomst met de Duitse he groep gewei
gerd, zoolang deze de schuld barer regee-
ring aan den oorlog niet wil erkennen, het
optreden der Duitsche legers in België en
Noord-Frankrijk niet wil afkeuren en
Duitschland geen bewijzen, heeft geleverd
van zijn ernstigen wil o-m de in hun landen
moedwillig aangebrachte schade naar krach
ten te vergoeden.
D e N e d e r 1 a n d s c h ek a m e r van
koophandel voor Duitschland.
Dr. Th. Metz heeft te Munchen voor een
talrijk en belangstellend publiek een rede
gehouden over de NederIandsch-Duitsche
handelsbetrekkingen, waarbij ook de Neder-
landscbe consul tegenwoordig was.
Besloten werd onder leiding van dr. Ernst
Wilm-ersd o er ff er een correspondentschap
van de Nederlandsche kamer van koophan
del voor Zuid-Duitschland1 op te richten. De
correspondentie met Munchen zal via het
kantoor der kamer te Frankfort a.d. Main
plaats vinden.
De groep België van het
A1 g. N e d. V e r b o n d. Het hoofdbestuur
van het Alg. Ned. Verbond zet in Neer-
la n d i a d<e redenen uiteen, waarom naar
zijn oordeel de tijd tot her-inrichting van
groep België nog niet gekomen is. De Vla
mingen in België, ook voor zoover zij zich
buiten de z.g. activistische- politiek gehou
den hebben, waren niet eensgezind, zoodat
het Alg. Ned. Verbond gevaar liep het werk
tuig te worden in handen van een bepaalde
groep of van. eenige groepen Vlamingen
met uitsluiting, zij het mogelijk onopzettelijk
van de andere.
De laatste berichten wettigen thans de
hoop, dat de herinrichting der groep niet
lang meer op zich zal laten wachten.
Zij, die de leiding in Vlaanderen in han
den hebben, wenschen zelf het tijdstip te
bepalen, waarop de besprekingen met het
hoofdbestuur zullen plaats hebben.
Georganiseerd u verleg. De Nedcr-
landschc Federalieve Bond van Personeel in Open
baren Dienst beeft zijn zesmaandclijksche vergade
ring niet vertegenwoordigers der aangesloten orga
nisaties, langdurig gesproken omtrent het georga
niseerd overleg en de deelneming er aan door den
Bond.
Conclusie van deze beschouwingen was, dat het
georganiseerd overleg principieel in strijd werd ge
acht 'met den geest en de beteekenis van den strijd
en de taktick van de onafhankelijke vakbeweging.
De deelneming er aan door oen Bond is een kwestie
van strategie in den klassenstrijd, die het noodig
maakt voortdurend rekening te houden met de
kracht van het eigen leger zoowel als met dat van
den vijand. In dit verband werd de houding van de
vertegenwoordigers van den Bond in de Centrale
Commissie voor georganiseerd overleg in ambtena
renzaken goedgekeurd en hun mandaat gegeven om,
Indien de regeering ten opzichte van den IdnUerbl}»
•lag alt element in de salarlsragellag blijft bij haf'
Ingenomen standpunt, uit deze commissie ta tredea'A
Als plaats voor het in September a.i. tt houdof
Congres van den Bond werd den Haag aangewez^j^
Ad verientS n
VIOOLLEERARES
H. van Tlandenstraat O.
(Einddiploma Conservatorium
Toonkunst Amsterdam)
Privaatonderwijs
Flassikaatonderwifs
Aangifte van nieuwe leerlingen
kan dagelijks geschieden.
A. J. G. MOOY.
Einddiploma Conservatorium
Amsterdam.
Ortderwi'S
in alle vakken.
Spreekuur Maandag 56 uur
J. v. Oldenbarneveltlaan 8,
bii den Berken weg.
Kniestukken
Zeep-Parfumartikeleo.
Drogist
Langesfraa£ 7
Tiirmerffeden
een BOERDERIJ met pl.m. 4
I-LA. grasland, liefst centrum
stad. Br. met opgaaf van prijs
enz. aan P. J. MOONS, Bloe-
mendaal bij Gouda.
Heerenhuis met tuin, gele
gen aan de Kon. Wilhelmina-
straat te Amersfoort. Aan
vaarding direct. Koopprijs 10
mille. Br. onder no. 1438 bur.
Araersf. Dagblad.
Dame vraagt
ontjem. kamers
Br. onder no. 1476 bureau
Ainersf. Dagblad.
Impr. FELIX AÜGUSTIN
Amsterdam
fiebonw Toor It. en W.
Donderdag 14 April 8 mir
Piano-avond
Beethoven, - Chopin
Debussy, Ravel, Ireland
Kaarten (t f 2.(plus rechten)
bij de tirma J. A. H. WAGE
NAAR, Oudegracht 107—109 en
aan de avondkas.
iWild laait daarop de woede der volksmenig
te weer op; achtereenvolgens treden de ver-
Schillende koor stemmen op met een ryth-
imisch zeer karakteristiek „Steiniget ihn",
'dat steeds wilder en bloeddorstiger wordt,
en ons herinnert aan het Barrabas-geroep
en aan het „Lass ihn kreuzigen" uit de
tfMattheus-Passion. En als de tenor-solist ons
.'dan op aangrijpende wijze heeft verhaald,
■hoe Stephanus, zijn vijanden vergevend, den
(geest geeft, volgt daarop het wonderschoo-
rie kwaad „Dir Heir, dir will ioh mich erge-
hen". Onder de moordzuchtige menigte he
rvindt zich ook de jongeling Saulus, die met
welgevallen de steeniging heeft begijwoond,
en als de volgelingen van Stephanus in een
schoonen grafzang den martelaar hebben
zalig geprezen, (bijzondere aandacht ver
dienen hier de ethisch-e vioolfiguren d'ie
den koorzang omstrengelen), barst hij in
woede los en roept den oud-testamentischen
#ehovash op om die kleine schare te verdel
gen. Machtig is in deze aria de geweldige
lïgoiur van den vurigen ijveraar geteekend.
;Ei\ dan zien wij lvem op den weg naar Da
mascus, om de sectariers uit te leveren aan
5dleh hoogepri-ester. „Doch der Herr vergisst
tftie Seinen nicht" klinkt het troostend en be-
(Tnoedigond voor hen, en ziet daar verschijnt
plotseling een. hemelsch licht op den weg,
jen een; machtig pankengeroffel, dat plotse
ling verstomt om zich op te lossen in een
etherisch klinkend fis-moll-accoord, bereidt
ons voor om de stem uit dien hemel te boo
ten:
LSaul, was verfolgst du mich?" En als Sau
lus dan sidderend heeft gevraagd, wat er
Van hém verlangd wordt, ld inkt machtig het
koor: „Mache dich auf, werde licht", dat in
zijn midden gedeelte bij de woorden ,-Denp
siehe, Fmstennisz bed'eckte das Erdreich"
den fuga-vorm aanneemt. Zich hierbij aan
sluitend volgt dan het koraal, op wcb';s me
lodie de ouverture gebouwd is
auf"; na elke fermaat vallen trompette,
horens schetteren, in en geven aan het ge
heel daardoor een bijzonder indrukwekkend
karakter. Gedurende eenige dagen met
blindheid geslagen, keert Paul us dan tot zich
zeiven in, en vol deemoed smeekt hij tn de
schoone aria „Gott sei mir gnadig" om
barmhartigheid;, in een midden gedeelte
geeft de nu bekeerde Pau'krs reeds uiting- aan
zijnv erlangen om als apostel op te treden,
waarna hij weer vol innerlijke ontroering
nogmaals om ontferming smeekt. En als dan
de jongeling Ananias van God de opdracht
heeft gekregen om Paulus te melden, dat
hij door Hem is uitverkoren, uit hij zijne
dankbaarheid op innige wijze in de schoone
aria „Ich danke dir, Herr mein Gott", w-aar-
bij het koor zich troostend en bemoedigend
aansluit, aldus reeds vooruitloopend op het
wonder, dat aan Paulus zal geschieden.
Want hem wordt het gezicht hergeven; eene
korte, intens stijgende orkestrale inleiding
kondigt het oogenblik aan, waarop hem de
schellen van de oogen vallen en een impo
sant koor, aanvangende met het in motex-
vorm bewerkte thema „O wel-ch eine Tiefe".
geeft uiting aan de bewondering voor de on
doorgrondeKjke wijsheid van de raadsbe
sluiten des Almachtigen.
Met dit einde van het 1ste deel is wel het
hoogtepunt van net werk bereikt; het twee
de deel is aanmerkelijk zwakker en vermag
niet meer steeds in even sterke mate onz>e
aandacht te boeien. Het vangt aan met een
breed' opgezet 5-stemmig koor „Der Erdkreis
iet nun des Henrn", dat achtereenvolgens
eenige zeer kunstig fugatisch bewerkte
thema's bevat, en met machtige eccoorden
er homophoon besluit. Barnabas en Pau-
i-us gaan nu op weg om het Evangelie te
verkondigen, en in een kort duet geven zij
uiting aan hunne verrukking. Ook in het vol
gende koor „Wie Iieblich sind die Boten"
en in eene spoedig daarbij aansluitende
liefelijke sopraan-aria „Lasst uns sin gen von
der Gnade des H-errn", worden deze gevoe
lens vertolkt, en is tevens een einde geko
men aan dit rustig middengedeelte tus
schen de hartstochtelijke tooneelen van het
eerste deel en de nu volgende, welke ons
den strijd en de overwinningen van den
gro-olen apostel zullen malen. Zoo als vroe
ger -en Stephanus, rotten nu de tegen
standers samen tegen Pauius. Karakteristiek
is zeker de aanvang van het koor: „1st das
nicht der zu Jerusalem verstërte" en merk
waardig de door de strijkinstrumenten
steeds vok c-'nouden sissende begeleidings
figuur, die .t-:- zulk een ophitsend karakter
aan geeft. Steeds doller wordt de woede der
menigte, die eindelijk uitbarst in een „Weg.,
weg mit ihm", dat van mond tot mond gaat.
Smeekend klinkt daarop het koraal „O, Jesu
Chrisie, wahves Licht", door de gemeente
aangeheven. Maar -waar de Joden zich aldus
af' eerig t-conen van de boodschap, die hun
door die apostels w-ordt gebracht, wenden
deze zich tot de Heidenen, en als Paulus dan
een wonder vericht aan den lamme, dien
hij weder gaande maakt, roepen'zij uit:
„Die Götter sind den Menschen gtedch. ge
worden". Iti dit koor en vooral in het dan vol
gende zoetvloeiende „Seid uns gnadig, hohe
Götter", heeft Mendelssohn getracht ons
den meer aardsch getinten, zinnelijken
geest van het antieke heidendom weer te
geven, en is daar vrij wei in g-eslaagd> al
zou een meer modern componist daarover
zeker heel wat sterkere kleuren op zijn palet
genomen hebben om ons de tegenstelling
sterker et doen gevoelen. Toch is dit con
trast zeer duidelijk voelbaar in het daarog
volgend motief „aber unser Gott rst im Him-
me.r, waarin Paulus de huldebetuigingen
der Heidenen afwijst. Dit adiemt een zeer
streng christelijken, haast dogmatischen
geest, en als het daarna door het koor wordt
overgenomen, hooren we er tusschen door
eene door de 2de sopranen aangeheven
koraalmelodie 1).
Opnieuw wordt dan de woede van het volk
opgewekt en Joden en Heidenen samen bar.
sten los in den kreet „Hier 1st des Herren
Tempel'"; onheilspellend klinkt hun woest
gehuil, ook in de rytbmiek, waarvan het drei
gend karakter ons bekend is uit cfe Stepha
nus scènes, en nu ook weer hooren we aan
het slot na een somberen pankenroffel den
bloeddorstigen, eenige malen herhaalden
kreet „Steiniget ihn". Maar God zal zijnen
dien-aar niet verlaten, en in eene heerlijke
aria voor tenor: „Sei getreu bis in den Tod",
wordt hem bijstand beloofd in zijne benar
de omstandigheden; etherisch van klank, ook
J) Bij de luer te geven uitvoering zal deze
koraalmelodie worden meegezongen door een
kinderkoor, om er meer relief aan te gever-
in de zoo schoone begeleiding met cello*
obligaat, is deze roerende, innige aria, die
behoort tot het schoonste wat Mendelssohn
in liedvorm heeft geschreven. In een vol
gend! recitatief deelt Paulus aan de gemeen
te van Ephesus zijn plan mede om naar Je
ruzalem te gaan, waarop zij weenend en
klagend hem smeken toch te blijven. Maar,
vol ontroering, zegt hij hun dat hij om Chris
tus wille bereid is te Jeruzalem te sterven,
en hij neemt afscheid van hen. Nadat een
volgend koor Gods oneindige liefde heefl
bezongen, en daarop de sopraan ons iri
recitatief-vorm van den marteldood des
apostels heeft gesproken, vangt iiet slotkoor
aan met een homophone inleiding, welke
als spoedig overgaat bij de woorden: „Lohe
den Herrn, meine Seele" in een tweede,
contrapunctisch bewerkt thema, waarmee
ook ten slotte, nadat er eerst nog een kort
tusschen-thema is opgetreden, het werk
wordit besloten.
Hiermee zijn wij aan het eind van ons
overzicht gekomen, dat uit denj aard der zaak!
slechts onvolledig kan zijn, maar naar wij
hopen toch den hoorder tot leiddraad zaJ
kunnen dienen om beter in het werk door te
dringen. En hoeveel er ook verbleekt moge
zijn in deze welhaast 90 jaar oude partituur,
toch wil het ons voorkomen, dat zij ook no«
voor onzen tijd niet geheel en al verouderd
is, en dat er onvergankelijke schoonheden'
voorkomen in dit oratorium, dat door Sdhi*<
mann genoemd is „ein Werk det Frfledertp
und der Liebe",
H
