„DE EEMLANDER" BUITENLAND. £0e Jaargang No. 169 ÜÜiniMS per 3 maandea voor Amers foort f 2.10, Idem franco per post 1 J.—, pet week (met gratis «rrekermg legen ongelukken) f <X17S, aixonderlijke nummers f CjOJ. AMERSFOORTSCH DAGBLAD DIRECTEUR-UITGEVER» J. VALKHOFF. BUREAU: ARNHEMSCHE POORTWAl T^l INT 613. Maandag 1G Januari 1922 PRIIS DER ADVERTEHYIEH met inbegrip van ccn bewijsnummer, elke regel meer 0.25, dienstaanbie» dingen en Llcidadigheids-adveitcnticn voor dc helft der pri]» Voor handel cn bedrijf bestaan rcer Toordeclige hcpalingen woor het advcrlccrcn. licno circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op - aanvraag toegezonden- t Politiek Overzicht. <•-- -Behalve de feiten, dat Poincaré kabinetsformu- leur is geworden en Duitschland voorloopig yoor de vervaldagen van 15 Jan. en 15 Febr. yïtstei van betaling is verleend, verdient nadere Ëcht he* memorandum over het Engelsch- che garantieverdrag. De belangrijkheid iet Engelsche memorandum komt voor- ijk neer op die pasage, waar Frankrijk's toeiligheid ter sprake komt. Deze beschouwt pngeland als een zaak, die zijn eigen belangen teken en daarom is het bereid de verplichting bp zich te nemen met zijn strijdmacht Frankrijk lei zijde te staan, wanneer een niet-uitgelokte jDuitsche aanval op Frankrijk's grondgebied plaats vindt. Van Engelsche zijde is men van pordeel, dat een dergelijke garantie een dubbele fcvnarde zou bezitten: het gevolg ervan zou niet lölleen zijn, dat Frankrijk werd beschermd in toeval van een Duitschen aanval, maar bovendien £ou zij een dergelijken aanval ook uiterst on- toaarechijniijk maken. In 1914 aldus wordt In 't memorandum betoogd zou Duitschland Vermoedelijk niet tot den aanval zijn overge gaan, wanneer het had geweten, in welken om vang het Britsche rijk in den oorlog strijdkrach ten op de been kon brengen; in 1914 zou Dukschlend hebben aangenomen, dat Goot-Brit- fonnië over riet meer dan zes divisies beschik te; niets of maar weinig wist het van den bizon- fleren aard en de hulpbronnen van- de landen Van 't Britsche volk. Thans was 't voorzichtiger geworden, omdat het Britsche rijk niet slechts bes divisies, maar sinds het einde van het eerste Oorlogsjaar 400.000 man op de Fransche slag- Velden op de been heeft gehouden. Dit aantal nam vervolgens snel toe en in den loop der twee laatste oorlogsjaren heeft het Britsche rijk in Frankrijk en Vlaanderen ondanks de aanzienlijke Verzwakking, die door de voortdurende verlie zen werden veroorzaakt, een strijdmacht van twee millioen manschappen op de been gehou- flen. Groot-Brittennië had in totaal 6,211,427 man voor den dienst te lande, ter zee en in fle lucht opgeroepen; de autonome domi nions, Indië en de koloniën leverden als hun Bandeel 3.284.943 man. Heel de strijdmacht, die het Britsche rijk in den oorlog heeft gewor pen, bedroog dus omende-bij 10 millioen men- schen. De verliezen aan dooden, gewonden en vermisten hebben 3,266,723 man bedragen, van vie 947.564 hun leven hebben geofferd. Van belang is voor Frankrijk de toezegging, flat, „wat het Britsche rijk eenmaal voor de be schaving heeft gedaan" het opnieuw zou doen, ols 't noodig was. De groote reserves aan op geleide officieren en manschappen zou Engeland even lang kunnen benutten als dit van Duitsche zijde het geval is. Het belarwgrijke voor den Oorlog vervaardigde materiaal in G root-B rit tan- fxië zou met name ter beschikk'ng staan van de toekomstige generales, terwijl het Duitsche ma teriaal door de geallieerden den Duitschers vol komen was ontnomen. Dientengevolge zou Duitschland, wonneer het zeker is, dat het Brit sche rijk in een toekomstigen oorlog aan Fran sche zijde staat, niet probeeren revanchegodach- ten te koesteren. De Britsche regccring voelt don ooi: veel voor een overeenkomst, volgens welke Frankrijk en Engeland gemeenschappe lijk het hoofd zullen bieden aan een niet-gepro- voceerden aanval van Duitschland op Frans:h gebied. In het memorandum wordt de opmerking ge maakt, dat de wederzijdsche verplichtingen tweeërlei zouden kunnen zijn: in de eerste plaats kon worden gedacht aan een offensief en defen sief bondgenootschap, dat Frankriik misschien v> enscheli'k zou vinden; maar Engeland is te de zen aanzien van oordeel, dat in werkelijkheid de Fransche belangen er slecht door. zouden worden gediend, omdat dergelïike bondgenoot schappen '"ndruischen tegen de Engelsche tradi ties. Het Britsche volk begreep wel, dat Frank rijk het recht opcischt tegen een invasie in zijn gebied garanties te bezitten, maar het zou niet Vrijwillig verplichtingen van militairen aard op zich willen nemen, wanneer de vrede van een an der verstoord zou worden. Het Britsche volk was er tegen om deel te nemen aan militaire on dernemingen in Centraal- of Oost-Europa. Een Ixmdgencotsohap, dat een dergelijke verant woordelijkheid meebracht, zou niet kunnen re kenen op den hartelijken steun van 't Britsche volk; integendeel het zou stuiten op het verzet van belangrijke groepen in dc verschillende doe len van do gemeenschap ven het Britsche volk. Bijgevolg zou een zoodanig bondgenootschap voor Frankrijk niet dezelfde waarde hebben, nis een in anderen vorm aangegane verplichting. Maar aan den anderen kant kon worden ge dacht aan een garanticverdrag, volgens hetwelk het Engelsche rijk en Frankrijk zijde aan zijde het hoofd zouden bieden aan een niet-uitgelok- ten aanval van Duitschland op Fransch gebied, Deze mogelijkheid is op de Britsche rijksconfe- rentie verleden zomer besproken en in 't memo randum wordt het waarschijnlijk geacht, dat de openbare meening van het rijk Groot-Brittannië zou steunen, wanneer Frankrijk een dergelijken waarborg kreeg. Zijn belangrijkheid zou des te grooter zijn, daar hij, volgens de opvatting der Britsche regeering, de hartelijke instemming heeft niet slechts van Groot-Brittannië alleen, maar tevens van de dominions. In dit verband wordt opgemerkt in 't memorandum: „Het wer kelijk gevaar, waaraan Frankrijk is blootgesteld, is oen Duitsche aanval. Frankrijk verkeert niet in gevaar, dat iets dergelijks van de zijde van een andere natie geschiedt. Een garantie tegen een Duitsche invasie waarborgt ontegenzegge lijk zijn veiligheid." Bijgevolg zou de Engelsche regeering er de voorkeur aan te geven een ver drag te sluiten tusschcn Engeland cn Frankriik, waarbij de gemeenschappelijke belangen der beide mogendheden in West-Europa beschermd zouden zijn. Maar opdat dit verdrag resultaten zou opleveren, diende het vergezeld te gaan van een algeheele overeenstemming tusschcn de landen. Dat zou de basis zijn van de overeen komst van 1905, die Frankrijk den steun van Engeland in den oorlog heeft gegeven. De En gelsche regeering is dan ook van gevoelen, dat dc eerste voorwaarde van een werkelijke over eenstemming is de rivaliteit tusschcn de beide landen ter zee te voorkomen. Wat de duikboo' ten betreft, begrijpt de Britsche regeering vol komen, dat de tegenstellingen tusschcn het Fransche en Britsche standpunt te dezer zake teruggebracht kunnen woTdcn tot de uiteenloo- pende opvattingen, die men omtrent de ge bruiksmogelijkheden van de duikbooten kan hebben De Engelsche opvatting, die gebaseerd is op vier jaren ervaring tijdens den oorlog, is, dat do duikbooten slechts tegen koopvaardijsche pen een doeltreffend wapen vormen en voor an dere doeleinden zij het van offensieven dan wel van defensieven aard ongeschikt zijn. De Britsche openbare meening aldus geeft het memorandum duidelijk te verstaan zou on vermijdelijk op een groot bouwprogramma van sohepen ter vernietiging van duikbooten staan, wanneer het Fransche programma betreffende de onderzeeërs mocht worden uitgevoerd. Dit zou dus uitloopen op een bewapeningswedstrijd tusschen beide landen. Het memorandum merkt dan ook op „Dc Britsche regeering kan niet verkelen, dat een dergeijke moge'ijkheid een zeer ernstige te rugwerking op de Engelsche gevoelens ten op zichte van Frankrijk en omgekeerd zou hebben. Engeland's verbindingswegen ter zee zijn voor Engeland wat de Oostelijke grens voor Frank rijk is. Een wedstrijd ter -zee in den eenen of an deren vorm tusschen Groot-Brittannië en Frank rijk zou den goeden wil ondermijnen. De regee ring van Zijne Majesteit stelt derhalve als be ding voor 't verdrag voor, dat de admiraliteiten van beide landen met elkaar in overleg treden over een nieuw programma, opdat elke concur rentie bij den nieuwen aanbouw van schepen tusschen hen kan worden vermeden." Op enkele andere passages van 't memoran dum denken wij eveneens terug te komen. I Berichten. DE FRANSCHE KABINETSCRISIS. De ministerlijst. P a r ij s, T 5 Jan. (Havas). Het Fransche kabinet is thans definitief als volgt samenge steld Poincaré minister-president en minister van bivtenlandsche zaken. Barthou vice-minister-president en minister van justitie. Manourybinnenlandsche zaken. De Lasteyriefinanciën. Maginotoorlog en pensioenen. Léon Bérard onderwijs. Sarrautkoloniën. Le Troquer openbare werken, Albert Peyronnetarbeid. Raibertimarine. Paul Straussopenbare gezondheid. Chéronlandbouw. Reibelbevrijde gebieden. Dior handel. Tot onderstaatssecretarissen zijn benoemd Colratdepartement van den premier. Rio marine en handel. Paul Leffontposterijen cn telegrafie. Laurent Eynacluchtvaart. Gaston Vidalonderwijs. De hoogc commissariaten zijn afgeschaft. De ministers zijn Zondagmorgen 9 uur bij ccngekomen. Poincaré's en Lloyd George's standpunt. B e r 1 ij n, 14 Jan. (N. T. A. Draadloos). De Vorwarts plaatst de programma's van Lloyd George en Poincaré tegenover elkaar. Lloyd George wil het vraagstuk der schadeloosstel ling laten herzien door den Oppersten Raad. oen economische conferentie van Europa met Duitschland cn Rusland als gelijkgerechtigde deelnemers en de vervanging der cenzijgide verdragen door een verdrag tusschen de naties, dat ruimer zal zijn dan den Volkenbond. Daar tegenover zou Poincaré den Oppersten Rauc! zooveel mogelijk willen uitschakelen, uit hij bezworen tegen de bijeenkomst te Genua en wenscht hij van het w aarborgverdrag tusschen Engeland cn Frankrijk een bondgenootschap op leven en dood te maken. De richting van Lloyd George staat dus voorloopig nog diame traal tegenover die van Poincaré. De Vorwarts wacht met spanning af, of de beide staatslieden een vereenigingsformule zullen vinden en vindt het opmerkelijk, dat Poincaré, naar hij zelf zei- de, na zijn onderhoud met Lloyd George de officieele lijst van het ministerie zal indienen. DE CONFERENTIE TE WASHINGTON. Kiautsjau. Londen, 14 Ja. (R.) Uit Washington wordt gemeld, dat Japan er in heeft toegestemd aan China het bestuur terug te geven over het pacht- gebied Kiautsjau. Washington, 14 Jan. (R. De overeen komst zal van kracht worden, wanneer volkomen overeenstemming in het Sjantoeng-geschil is b< reikt, dot thans bij de Japansch-CKineesche de legaties in behandeling is. De Japanners stem den cr eveneens in toe de Chineesche regcering alle doucumenten te overhandigen, noodig voor het beheer van het pachtgebied. DE CONFERENTIE TE GENUA. B e r 1 ij n, T 4 Jan. (N. T. A. Draadloos.). Volgens een bericht uit Parijs heeft Lloyd George aan Harvey, den Amerikaonschen ge- zont, meegedeeld, dat hij president Harding had meegedeeld, dat de bijeenkomst te Genua zeker door zal gaan en dat de Ver. St. vijf afge vaardigden zullen kunnen zenden. Do conferen tie zal 3 Maart worden geopend. De Italiaan- sche regeering heeft de uitnoodigingen voor de conferentie al verzonden. Een Fngelsch-Bclgisch verdrag. Par ij s, T 4 Jan. (B. T. A.) De Belgische mi nister van buitenlandsche zaken Jospar heeft in den trein, waarmede de buitenlandsche dele gaties uit Cannes terugkeerden, aan de hem ver gezellende journalisten verklaard, dat hij met lord Curzon de bepalingen van een Engelsch- Belgisch verdrag heeft vastgesteld. De tekst van dit verdrag zal slechts ter goedkeuring worden voorgelegd aan de kabinetten van Engeland en België. Dit verdrag, aldus Jospar, zal ons de hulp van Engeland verzekeren in geval op België een aanval zou worden gedaan of indien het Belgische grondgebied door een buitenlandsche mogendheid zou .worden geschonden. Warschau, T4 Jan. (B. T. A.) Naar aan leiding van de publicatie van het Engelsche plan inzake het economisch herstel van Europa, hoeft de Poolsche regeering zich in verbinding gesteld met de Russische Soviet-regeering en de ge allieerden van deze onderhandelingen in kennis gesteld De Grieksche premier naar Londen. P a r ij s, 15 Jan. (B. T. A.) Goenaris, de Grieksche premier, is van Parijs naar Londen vertrokken. HET VRAAGSTUK DER „OORLOGSMISDADIGERS". Hun uitlevering gevraagd. Parijs, 14 Jan. (B.T.A.). De commissie, die bij besluit van den Oppersten Raad op 13 Aug. is ingesteld om de procedure cn- de vonnissen vnn het hof tc Leipzig te onderzoeken, is alge meen van oordeel, dat cr geen nuttig resultant valt tc bereiken door deze gevallen opnienw aan dit hof te onderwerpen. De commissie is daarom eenstemmig van meening, dat van de Duitsche regeering de uitlevering der beklaag den aan de geallieerden moet worden verkregen, 1 opdat dezen voor den rechter kunnen verschij- Ludcndorff cn dc Kapp-putsch. Berlijn, 14 Jan. (W. B.) Dc rijksminister van justitie heeft op een interpellatie van Lede» bour en dr. Rosenfeld in zake Ludendorff s be trekkingen tot den Kapp-Putsch geantwoord, dat hij den indruk had gekregen, dat generaal Ludendorff dezen Putsch met blijkbare belang stelling heeft gevolgd. Anderzijds schijnt het van den beginne af aan de bedoeling van dc leiders te zijn geweest te voorkomen, dat gene raal Ludendorff een werkelijk aandeel in den Putsch zou nemen. Dit voornemen was gelukt. De procureur-generaal had de vraag, of vol doende motieven aanwezig waren om tegen Lu dendorff een vervolging in te stellen ter zake van strafbare medeplichtigheid aan den Kapp- Putsch, ontkennend beantwoord cn de minister had zich met deze opvatting vereenigd. Dc broodprijs in Duitschland. Bcrlijn,T4 Jon. (W. B.) Ten gevolge van het voortdurende aandringen der Entente op een spoedig intrekken van de rijksbijslagen op den prijs van zekere levensmiddelen en ten gevolge van den buitengewonen achteruitgang van de va luta wordt de broodprijs Maandag met 75 pet verhoogd. Stoking voorkomen. Parijs, 14 Jan. (B. T. A.) Tengevolge van de interventie van don minister van arbeid heb ben de mijneigenaren en mijnwerkers in Noorde lijk Pas do Calais een compromis aanvaard. De bedreiging met een staking is dus afgewend. DE IERSCHE KWESTIE. Dublin, 14 Jan. (R.) Er is een voorloo- pfgc regeering ingesteld onder Collins om het verdrag met Engeland uit te voeren. Griffith is in de combinatie niet opgenomen. Hij blijft blijk baar voorzitter van de Dail Eireann, die tegelijk met de voorloopige regeering in functie blijft, tot de algemeene verkiezingen zijn gehouden. Dublin, 14 Jon. (R.) Het parlement van Zuid-Ierland heeft met algemeene stemmen de Engelsch-Iersche overeenkomst goedgekeurd. Dc Valera en dions aanhangers waren niet op de zitting tegenwoordig. DE IERSCHE SPOORWEGSTAKING UITGESTELD. Dublin, T 4 Jan. (R.) De spoorwegsta king, die tegen hedenavond was geproclameerd, is uitgesteld. De „wapenstilstand" tusschen de arbeiders en dc maatschappijen is nogmaals met een maand verlengd. Dc voorloopige regeering von Zuid-Ierland zal in dien tusschentijd het ge schil onderzoeken. De Decnscho posterijen. Kopenhagen, 14 Jan. (N. T. A. Draad loos). De laatste negen maanden van 1921 heeft de Deensche postdienst het exploitatietekort, dat in 1920 over hetzelfde tijdvak 9,155,092 kronen bedroeg, tot de helft van dit bedrag, n.l. 4,324,281 kronen teruggebracht. De uitgaven bleven ongeveer gelijk, zoodat de vermindering van het tekort moet worden toegeschreven aan de verhoogde inkomsten. De Spaansche kabinetscrisis. Madrid, 14 Jan. (B. T. A.) De koning heeft een onderhoud gehad met de aftredende ministers van oorlog en financiën, die bij het verlaten van het paleis verklaarden, dat zij hun in hun ontslagbrief uiteengezet standpunt hand hoven. De koning heeft zijn verdere raadpleging lol Maandag opgeschort. DE MILITAIRE JUNTA'S IN SPANJE. Madrid, 1 5 J a n. (B. T. A.). De leden van de junta der artillerie hebben om ontbinding hunner organisaties verzocht. DE VOLKSSTEMMING TE WILNA. Warschau, 1 4 Jan. (W. B.) Het Poolsch"^ T. A. meldt uit Wilna: Volgens dc tot hedonf bekende resultaten der volksstemming zal da» Landdag van Wilna, die 20 Jan. voor do eerste» maal zal bijeenkomen, 50 afgevaardigden vnrf dc rechterzijde, 52 vnn het centrum en 34 afgo» vaordigden von de linkerzijde tellen. UIT SOVJET-RUSLAND. Wetenschappelijke sovjetexpedities* Moskou, 14 Jan. (N. T. A. Draadloos), In den loop van 1921 heeft do sovjet-rcgecrina 70 wetenschappelijke expedities uitgezonden. Do belangrijkste wos dc exploratie von de Karischai Zee. Een andere heeft topografische opnemingen» gedaan in den Kaukasus cn magnetische ofwij* kingen bestudeerd. Er zijn twee expedities naar, dc Mocrmankust gezonden om de zonsverduis* tering waar te nemen. Moskou, 14 Jon. (W. B.) Met 1 Januari' 1922 is in het gouvernement Moskou voor alle» woonhuizen de gedwongen verzekering tegenf bi nd ingevoerd. Krachtige wetten zijn afgekon-' digd tegen de vernieling van bosschen. Diefstal vnn hout wordt voor den eersten keer met zes maanden, den tweeden keer bovendien met conn, l'iscatie van het vermogen gestraft. DE TOESTAND IN EGyPTE. Sorwat Pasja premier? Londen, 14 Jnn. (N. T. A. Draadloos uit Poldhu). De Times-correspondent te Cairo vers neemt, dat waarschijnlijk binnenkort een nieuw, Egyptische nunisiterie znl worden gevormd mcf Saiwat Pasja als premier. De opiumhandel. 5 P c k i n g, 1 3 J o n. (R.) De Internationale Ver* eeniging tot bestrijding van het opiumgebruik? heeft een rapport gepubliceerd, waarin zij con* stateert, dat in tol van declcn van China, vooral in Mondsjoerije, een toeneming von hot gebruik? van verdoovende middelen is waar te nemen,, zoodat het totaal verbruik aldaar nog grooter it dan in den eersten tijd, toen het gebruik nog oiw gehinderd plaats vond. Ook de morphine, did te Moekden (Zuid-Mandsjoerije) voornamelijk in handen van Japanners is, vindt steeds meer of- trek, terwijl ook in Sjantoeng de toestand met betrekking tot opium- cn morphinegebruik slcch* ter is geworden don ooit. De Chineesoho nuto* riteiten klagen over de onvoldoendheid, waar mee het kwaad in Sjantoeng bestreden wordt, doordat de hondel geheel in handen van Japan ners is. Het rapport vestigt er verder de aandacht! op, dat vier-vijfden van de morphine haar weg neemt door Sjantoeng en vandaar verspreid wordt over heel Ohina. De labels die aan do pak ken hangen bewijzen, dat het goedje tc Osaka (Japan) wordt vervaardigd. Voordecligc dronk verkoop. Quebec, (Canada), 14 Jan. (N. T. A* Draadloos). De regeering heetf een winst van vier millioen dollars gemaakt met den verkoop van alcoholische dranken gedurende hot afges loopen jaar. Felle kou in Mexico. San Antonio, 14 Jan. (N. T. A. Draad* loos uit Annapolis). Alhier ontvangen berichten melden, dat in de Mexicoonsche laagvlakte op 't oogenblik een koude heerscht als in jaren niet is voorgekomen. In de stralen van Mexico City zijn twee vrouwen van koude gestorven. DE STAKING IN ZUID-AFRIKA. Johannesburg, 14 Jan. (R.) Dc man* nen, die de belangrijkste werkzaamheden ver vulden, hebben vanmorgen het werk neergelegd; hun took is overgenomen door het directie-por* soneel, dat beschermd wordt door de overheid* Vernomen wordt dat de Komer van Mijnbouw bereid zal zijn tot onderhandelen. Het onderhoud zou waarschijnlijk heden plaats vinden. Men is optimistisch gestemd. Johannesburg, 13Jan. (R.) De indus- trieele federatie heeft zich onvoorwaardelijk ver eenigd met het aanbod der regeering om over* leg te plegen met de Komer van mijnbouw. Johannesburg, 15 Jan. (R.) Ondanks de pogingen der extremisten besloot de verce- niging van ondergrondschc werklieden de nood zakelijke diensten te handhaven. - De liefde wondt niet, of zij lijdt zelve mede. F'EÜÏLLËTONr PEETJE G3RRF! door TIRGINIE LOVEL1NG. Op een morgen kwam hij aldus op zijn drem pel. Er wes een jaargetijde in de kerk, „met brood nan de armen," had de pastoor des Zon dags uitgeroepenmaar Peetje had den dag ien het uur vergeten. Anders ontweek hij het verkeer met zijn vroe gere rampgenooten, het ging hem te zeer aan bet hart uit hun omgang gesloten te zijn, niet tneer hup leven mede te kunnen leven. Hij zag ze ginder verder, den hoek om en fle Muile met haar jongen, den Lammen Arm, de twee laatsten van de lompengroep, vertrekken. Zij hield een tarwebrood onder eiken arm. Zij bleef staan, keerde zich om, terwijl haar jongen, bleeker, afgemergelder dan ooit, traag, onver- Bchillig zijn weg vervolgde. Peetje voelde een beangstheid zonder grond. Voor wat Hij wist het niet. Hij voelde 't ko men eer hij 't kreeg. Ontvluchten kon hij niet. Met haar leelijk, schaamteloos gelaat, keek toe hem aan Zij-je rijke, zij gemcene," snauwde ze hem |oe. Het waren slechts enkele woorden, maar zij Wrongen Peetje kwetsend, diep in het hart, tomarll ijker dan het hevigste verwijt. Zij behelsden een oordeel, een ongunstig oor- Peel over hem en heel ziin handelwijze. Zij sprak in hare driestheid hej oordeel van Den Hoel over hem uit I Hij werd er voor hoovaardig uitgescholden Dicnzelfden dag nog haalde Peetje geld van de posthij ging er mede naar de Zijstraat. Aan den hoek van Den Hoel stond de Lam- -<e Arm. Hij stond er altijd zijn leed sprakeloos verduren, 's morgens in de zon, 's namiddags in de schaduw. Hij keek niet eenmaol op, toen Peetje hem naderde, Peetje schuw omkijkend te allen kant met zijn musschebewegingen. „Neem," zei Peetje eensklaps en duwde hem een vijffrankstuk in de vuist, „eens weelde is niet altijd armoe," en hij vluchtte weg als een misdadiger. Op de dorpsplaats speelden schooljongens luidruchtig, uit hun leerboeien ontslagen. Peetje was schuchter tegenover dat janhagel, door vroeger vervolging onderwezen. Voordat ze den tijd hadden hem te bemerken, bleef hij •op een afstand slaan, deed een greep in zijn vestzak, keek niet eenmaal naar den inhoud, en gooiden dien in het zand te grabbel. „Wie wil er-geld?" schreeuwde hij. Heel de schaar schoot toe, elkander achteruit stampend, worstelend, slagen uitdoelend met wild geroep. Het waren nikkel- en zilverstukjes, in een oog wenk uit het stof opgedolven. Peetje had zich met een blijden grijnslach uit de voeten gemaakt, voordat het zoeken opge houden had. „Ge moogt alzoo uw geld niet wegsmijten, Bruno," verweet van de zaak onderricht hem met vaderlijk vermaan weldra de vlas- koopman. „Ge zult het later genoeg noodig hebben, doe dat niet meer." „Die wat krijgt moet wat geven," antwoordde Peetje, als een hondgeblaf. Aldus was het winter geworden. De eenzaamheid drukte Peetje meer dan ooit. De verveling hield hem in hare macht gekneld. Hoe die te ontgaan Zijn Hoel, zijn krochtje I Alles trok hem er heenhij ontbeerde het zich der lage dakjes, den huisdrup, die hem zoo vaak in den nek gehinderd had, als hij in zijn deurtje ging, dat geene goot beschermdehet geharrewar dei kijvende buurvrouwen, het spel, den twist dei kinderen, tot de messingen toe, recht over zijn woninkje I Hij kon er niet terugkeeren, nu niet. Op een avond ging hij naar de bakkerij. Het licht was reeds aangestoken, het rook er naar versch brood en gebraden appelen, het was er warm, toen de keukendeur openging. Een ander verlangen, nu hij niet krijgen kon, wat zijn hart begeerde ontstond in hem, dat naar gezelligheid en menschenverkeer. Een gemurmel van kinderstemmetjes drong door- tot waar hij stond. ,,'t Is koud," zei Peetje. „Ja," antwoordde de vrouw, en zij legde een brood op de toonbank. Peetje begon centen te lellen, toen de baas binnentrad. ,,'t Is koud," herhaalde Peetje. -Zijn vingers waren stijf, hij had inderdaad moeite met zijn betaling. Kozijn, ge moogt wel eens binnenkomen, warm u een beetje," zei Herzeele, en hij ont sloot de glazen deur met de kleine luitjes, die naar de keuken leidde. God in den Hemel Het was de eerste maal in Peetje's leven, dat hij ergens in een burgershuis toegang had f Peetje zat in familie, de Koe had hem een stoel gegeven, dicht bij de karh'p]^ '-ann/fln de Dot gloeide, donkerrood. O ja, het was er goed, beter nog dan in zijn eigen huisje op Den Hoel. Peetje genoot een ongekende weelde. Hij kreeg een boterham, niet verachtend toe gestoken als aan een schooier, maar een vriend aangeboden. De kat wreef zich tegen zijn beenen met een welkomstgeronk, en het kleinste kind strompel de naar hem toe en legde zijn mollige handjes op Peetje's knieën. Een bloem van liefde voor die menschen ont look in zijn hart. Kozijn ge moogt altijd bin nenkomen, indien ge iets noodig hebt uit den winkel," zei Herzeele. „Ha ja," volledigde de Koe zijn uitnoodiging. Peetje, overgelukkig, liet het zich geen twee maal zeggen hij werd efen trouwe bezoeker van dot huis en om vier uur, het koffie-uur ter streke, een dagelüksche disgenoot. En voordat Nieuwjaar kwam, had Herzeele al Peetje's geld in handen. Een groote verlichting voor den armen sul. „Kozijn, jonge,n, ge cii' dwaas, ge hebt altijd achtemageloop en old tc geraken. Op de post brengt het r 'rie ïcn honderd op, een spotprijs* Geef Iv :i handen, ik zal u vijf fen honderd gever. kvdïen ge wat noodig hebt, hewel, ge korrt <j mijnent om cn krijgt de som, die ge beg::;'.." „Drie ten honderd f vijf ten honderd I" Peetje begreep doar niet veel van, enkel had hij de verbetering von ec-n toestand voor het oo'g. Nu haalde hij winkelwaar zonder betalen, zonder berekenen, en had reeds meermalen een klein bedrag in speciën ontvangen. Zoodra hij met een eisch aankwam, opende de Koe de schuiflade in de winkeltoonbank en legde de muntstukken dp ar op zonder een woord te spreker- Dut duurde eeiygen tijd. Enkel was hem weldra gevraagd geworden niet meer langs de voordeur, maar door het poortje, dat in de Zijstraat opende, binnen tö komen niet meer in den winkel te blijven slaan; de klanten begeerden dat niet. Zij zou zijn be stelling in de keuken brengen cn hem daar ook' het geld afgeven. Peetje voldeed gereedclijk aan dot verzoek* Eens in het begin van Maart, zag hij met verwondering op een morgen een stelling aan het huis staan, zag werklui daarop, hoorde kloppen en kleunen, terwijl bokstecncn neer* stortten en gruis afvloog. Een nieuw, groot winkel raam. moest, aan el- ken kant der deur, dc kleine vensters vervan gen I Peetje had nog den avor.d te voren in dc keu ken gezeten. Herzeele had geen woord gerept over die verandering. Peetje voelde, dat zoo iets zonderling waa, hoewel te stompzinnig om gedachten desaan» gaande le vormen. Ook binnenshuis werd er gewerkt, de winkel zelf zou worden vergroot door het inslaan var een gangmuur. Balen en kisten, zakken en tonnen namen hee' de ruimte der keuken in beslag. Men was voor korten tijd verwezen lol het bewonen van het achterhuis. Peetje werd geen stoel meer aangeboden er was inderdaad geen plaats om daar behoorlijk neer te zitten, en de Koe had geen tijd om he™ aan le spreken. Herzeele had Het druk in de bakkerij, „Mijd u," zei de meid tegen hem, met eert emmer kolen aankomend. Peetje, heel beteuterd, sloop weg, (Slot VOlgt.J

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1922 | | pagina 1