I k, Btr.str. 1?. Te!.
Ta. J. v.
Complete IMiMip.
^TnnënlandT
KOLONIËN.
For flesch 1.80, pes* anker f 6S-.
-
4 Oost-F ndiê.
ERNSTIG VLIEGONGELUK.
VlAi&ta seint mt [Weltevreden, d.d. 8 Juli
Hedenmorgen zou de geregelde lucht dienst
?chen iBatavia—•Semarong—Soerahnja ge
worden. Het vKegtuig met Hussni als
siuurdor, ts even buiten het vliegveld bij
Antjol neergestort tengevolge van het sleepen
pij het nemen yan een bocht.
(De heer C. A. Gerritsen, redacteur van de
Indische Courant', die den tocht voor zijn blad
zou meemaken, alsmede een ander journalist,
^jniens naam nog niet bekend is, zijn gedood.
{De toestand van Hussni is uiterst kritiek. De
heer van Huut, de administrateur van Aneto,
^creeg slechts lichte inwendige kneuzingen,
r Een nader telegram meldt
Omtrent het ongeval met het N. I. L. O.-
jvliegtuig wordt nader gemeld, dat Hussni over
deden is. De heer van Huut is buiten gevaar.
Verspreide Berichten.
De Internationale actie tegen den 8 urigen
werkdug.
In de bestuursvergadering van de Internatio
nale Federatie van Christelijke Textielarbeiders-
^Organisaties, gehouden te Innsbruck, tijdens het
ücongres van het Internationaal Christelijk Vak
verbond 2023 Juni 1922), werd o.m. behan-
rfdeld een door den secretaris dezer Internationale
&tit gebracht "verslag, aangaande arbeidsduur,
pvenverk, meerploegenstelsel enz., in de textiel-
ijlrij verheid van de verschillende bij deze Interna-
«tionale Federatie aangesloten landen.
Naar aanleiding van dit rapport on de daar-
tover gevoerde besprekingen, werd nogmaals
^Vastgesteld, dat van de zijde der werkgevers in
^nagenoeg alle landen een heftige actie wordt ge
boerd tegen den op dit oogenblik algemeen gel
idenden 8 urigen arbeidsdag.
Geconstateerd werd verder, dat de argumenta
tie, waarmede men een langeren arbeidsdag
\^racht te verdedigen in alle landen precies dezelf-
,0e is, n.l. om de concurrentie-mogelijlcheid mest
de overige landen te kunnen handhaven
dat, waar dit argument internationaal gebezigd
Wordt, het juist daardoor zijn beteekenis verliest,
fcn om die reden, daaraan niet de minste waarde
gehecht kan worden,
omdat, werd internationaal aan de verlangens
jder werkgevers ten dien opzichte tegemoet ge
komen, de verhoudingen daardoor niet zonden
.Wranderenij en bijgevolg dezelfde concurrentie-
if>ezwaren zouden blijven bestaan.
Meenen daarom te moeten opkomen tegen dit
'Ongemotiveerde drijven naar verlenging van den
werktijd, waarin niets anders gezien wordt, don
een uiting der reactie,
en werd besloten, dot de bij de Internationale
'Federatie van Christelijke Textiel arbeidersorga
nisaties aangesloten bonden zich evenals voor
heen, met kracht zullen moeten verzetten tegen
elke poging, beoogend een blijvende verlenging
aan den 8 urendag.
Voorts, om van het verhandelde aangaande
\it punt een resumé te verstrekken aan de Inter
nationale pers en aon de bij de Internationale
lederatie van Christelijke Textielarbeidersorga-
Jdsaties aangesloten bonden.
KOi^HKLIJKE BESLUITEN.
Bij Koninklijk besluit zijn benoemd:
tot notaris te Amsterdam Rudolf NicoIaT, cxm-
Iidaat-notaris te Amsterdam;
tot notaris te Hillegom A. Goldenberg, can-
Sdaot-nofaris te Naaldwijk;
tot notaris te Noordwijk J. Wagemsker, oud-
totaris te Soestdiik en A. B. Ter Haar, condi-
laat-notaris te s Gravenhage.
DE KONINGIN NAAR CHRISTIAN IA.
Uit Christiania wordt gemeld
Morgenbladet verneemt, dat Koningin Wil-
^elmina het plan heeft, dezen zomer of in den
Herfst een officieel bezoek aan het Noorsche hof
|e brengen,
F. J. M. van Voorst tot Voorst (Roomsch-Kath.
Staatspartij) de heer C. Knigge, te Wilnis.
Daarop is de officieele uitslag bekend ge
maakt, die ten opzichte van de gekozenen ge
heel overeenstemt met de voorioopige.
Noor De Tijd meldt, zal mr. P. J. Reijmer,
burgemeester van Hilversum, gevolg geven aan
zijn reeds vroeger geuit voornemen, voor een
hernieuwing van zijn Kamer lidmaatschap te be
danken.
Zijn opvolgster op de katholieke lijst der
kieskringen Haarlem en Den Helder (no. 4) is
mevrouw S. BronsveldVitringa, die, zooals
bekend is, ook is gekozen in den kieskring Am
sterdam.
De vijfde candidaat op de lijst HaarlemHel
der is de heer A. B. Michielsen, voorzitter von
den Raad van Arbeid te Haarlem.
De verbinding der lijsten.
Van hoe groote beteekenis een rationeele
verbinding der lijsten is, al blijft van zelf spe
culatie een groote rol spelen, moge uit het vol
gende blijken
Indien de Katholieken en de onti-revolutio-
nairen hun lijsten verbonden hadden op de bij
de vorige verkiezing gevolgde manier, zouden
verkregen hebben rechts 57 zetels, links 43 (de
Gereformeerde partij dan tot links gerekend).
Immers, zij hadden don slechts kans gehad op
ieder een overschot, terwijl thans ieder afzon
derlijke lijst daarop een kans gaf. Voor rechts
zou don de verdeeling zijn geweest als volgt
R. K. 31 (1 minder), A. R. 14 (2 minder), C.
H. 12 (T meer). Vrijheidsbond 10, V. D. 5, S.
D. A. P. 20, communisten 2, plattelanders 2,
alle derhalve als thans het geval isde twee
zetels die rechts dan minder zou hebben ge
kregen zouden zijn toegewezen aan de Gere
formeerde partij en de liberale partij Van Houten
die elk op 2 zetels beslag zouden hebben ge
legd.
Had de R. K. Staatspartij al haar lijsten tot
één groep verbonden, en de A. R. partij het
thans door haar gevolgde systeem gehand
haafd dan zouden de Katholieken 2 zetels min
der hebben gekregen, welke zouden zijn toegf-
wezen aan de liberale partij Van Houten en
de Gereformeerde partij.
Hadden daarentegen alleen de anti-re vol utio-
nairen één groep gevormd, dan zou de einduit
slag zijn geweest 33 Katholieken (een voor de
lijst Dordrecht meer), 14 anti-revolution-iren
(2 minder), terwijl de overige partijen alle ge-
Iyk zouden zijn gebleven behalve de liberale
partij Van Houten, welke één zetel meer verkre
gen zou hebben.
Nieuwe Kamerleden.
A. W. IJ z e r m a n (S. D. A. P.) werd in 1879
te Rotterdam geboren. Hij was achtereenvolgens
rijksontvanger te St. Pieter, Schermerhorn en
Utrecht. In 1918 zag de heer IJzerman zich be
noemd tot directeur van het ^bureau der Soc.-
Dem. Kamerfractie, welke functie hij tot 1920
bekleede. Daarna trad hij op als parlementair
redacteur van het te Rotterdam verschijnend so-
i ciaal-democratisch dagblad „Voorwaarts".
Ds. G. H. K e r s t e n, is predikant bij de Oud-
Ger. Gemeente te Ierselcb en heeft zich in den
lar.de eenïge bekendheid verworven door zijn
actie tegen vaccine-dwong en verplichte verze
kering.
De heer H. W. T 51 a n n s ïs de tweede secre
taris der Christ.-Hist. Unie. Hij ontving zijn op
leiding aan de Kon. Mil. Academie te Breda. Hij
diende een tijdlang als officier bij het wapen der
artillerie en was van 19101923 leeraar aan de
school voor verlofs-officieren te Utrecht. Van
19131919 was hij leeraar aan de Kon. Mil.
Academie te Breda. In 1919 aanvaardde hij het
ambt van secretaris van den Onderwijsraad ep
in 1920 werd hem tevens de functie van secre
taris der Centrale Commissie voor georgani
seerd overleg in ambtenaarszoken opgedragen.
J. M. Kr ij ger Jr. (Christ.-Hist. Unie), gebo
ren to Bruinisse, geldt als deskundige op water
staatsgebied. Gedurende een twintigjarigen
diensttijd als ambtenaar bij den Rijkswaterstaat
verwierf hij zich een goede reputatie, hetgeen
o.a. kon blijken uit het feit, dat hij voor het on
derwijs aan de Technische Hoogeschool te Delft
werd geroepen.
Tal van Chr.-Hist. Ki^vercenigingen werden
door zijn toedoen alom in den lande opgericht.
Sinds 1 September j.I. fungeert 't nieuwbe
noemde Kamerlid als directeur van het Christ.-
Hist. dagblad „De Nederlander".
Dr. C. W. Th. baron van Boetzelaer
Bezoek van H. M. de Koningin aan de
Zendingsschool te Oegstgeest.
H. M. de Koningin heeft het voornemen
pp Donderdag 13 Juli a. s. een bezoek te bren
gen aan de Nedcrlandsöhe Zendingsschool te
Oegstgeest, teneinde de 125ste jaarvergaderingv a n Dubbeldam, (Christ.-Hist.), is doctor
Van het Nederl. Zendelinggenootschap, welke h* <1° theologie.
CRIGItfEELE
zeer aan te beveêen
Bordeaux, gewas 1S17
Sldaar op dien dag gehouden wordt, bij te
konen.
Fransch-Drritsche arbitragehof.
Evenals het vorige jaar zal ook dit jaar Ket
^ransch-Duitsche arbitragehof een zitting te
Amsterdam houden.
Aan dit hof, in het leven geroepen door art.
304 van het Verdrag von Versailles, is opgedra
gen de beslissing van de geschillen, die zich
haar aanleiding van een aantal juridische en
economische bepalingen, vervat in deel X van
het tractaat kunnen voordoen.
Het hof is verdeeld in vier kamers, elk sa
mengesteld uit een Fransch en een Diritsch ir-
biter en een president, behoorende tot een ncu-
lraal land.
Een dier kamers zal a.s. Maandag en volgen
de dagen in het paleis van justitie te Amster
dam zitting houden.
Voorzitter is mr. C. D. Asser, Fransch arbi
ter de .heer Gandolphe, verbonden aan het mi-
'r.isterie van buitenlandsche zaken te Parijs,
DuitscK arbiter de heer Heinze, oud-rijksminis-
te- van justitie, thans lid van den Duitschsn
Rijksdag. De F ransche regeering zal vertegen
woordigd zijn door de heeren Jaudon en Lam-
toérière, de Diitsche regeering door den heer
Bol te.
Vermo-delii'-: zal Maandagmorgen als pleiter
tplroden prof. de Lapradelle. Fransch gedele-
eerde ter conferentie te 's Gravenhage.
DE VERKIEZINGEN VOOR DE
TWEEDE KAMER.
Dr. Van Boetzelaer woont thans te De Bilt. Hij
Is voorzitter van den zendingsstudieraad en on
dervoorzitter van het Nederlondsch Bijbel-Ge
nootschap. In de Kamer zal hij de koloniale spe
cialiteit zijn van de Christelijk-Historische Unie.
De heer F. E. H. E b e I s, als nieuwe verschij
ning in de Kamer, zal deel uitmaken van de
fractie der Vrijzinnig-Democraten.
De heer EbeJs is landbouwer en woont te
Beerta. Hij was van 1916 tot het vorige jaar lid
van de Provinciale Staten van Groningen en
werd toen gekozen tot lid van Gedeputeerde
Staten.
Mr. J. Gerritsen (VE.) sedert 1920 in Ne
derland vertoevend, bekleedde vele jaren ge
wichtige functies in de directie der Javasche
Bank t© Batavia. Hij werd op 1 April 1908 tot
directeur-secretaris, tevens tweeden plaatsver
vangend president benoemd en was tijdelijk di
recteur, eerste plaatsvervangend president. Bij
de instelling van den Volksraad werd hij als
candidaat van den Ned. Ind. Vrijzinnigen Bond
tot lid gekozen. Hij maakte van 1918 tot 1920
deel uit van dat college.
Mr. G. A. Boon (VB.) is thans algemeen
secretaris zijner organisatie.
Mr. Boon behoorde tot de meest geavanceerde
elementen in de Unie en heeft indertijd een sa
mensmelten met den Vrijzinnig-Democratischen
Bond verdedigd. Het nieuwe Kamerlid, thans te
's-Gravenhage woonachtig, nam in het vorige
jaar een werkzaam aandeel in de oprichting van
den Vrijheidsbond.
Er zijn vijf ministers gekozen. Als zij aan
het bewind blijven, nemen zij geen zitting als
Kamerlid en treden dus vijf anderen in hun
plaats. Minister Ruys de Beerenbrouck wordt
dan opgevolgd als Kamerlid door den heer P.
J. Ruttenminister De Geer door jhr. dr. J. W.
H. Rutgers van Rozenburgminister De Visser
door dr. H. J. Lovink, (directeur-generaal van
den Landbouw)minister Heemskerk door den
heer C. H. van den Heuvel en minister Van Dijk
door den heer Th. Heukels.
De herbenoeming van mr. dr. D. A. P. N.
Kooien tot voorzitter van de Tweede Kamer is
thans verzekerd.
Aan de linkerzijde is thans ook weer een
medicus gekozen, n.l. mevr. De VriesBruins,
sociaal-democraat.
De Kamer is verrijkt met eenïge koloniale
deskundigen, hetgeen hoog noodig was. Het zijn
de heeren mr. J. Gerritsen (liberaal), oud-direc
teur van de Javasche Bank en de ingenieur L.
J. M. Feber (katholiek), die in Indië een tech
nische betrekking heeft vervuld.
De heer S. van Houten, die gekozen is, be
haalde met zijn eigen lijst 18023 stemmen en
zou dus geen zetel hebben gekregen. Door de
verbinding met de lijst der Staatspartij voor de
Volkswelvaart kreeg hij er echter 27.789 en
verwierf dus een overschotzetel. In 1907 wipten
de Staten van Friesland hem uit de Eerste Ka
mer, nu zou hij, als hij wilde, weer in de Twee
de zitting kunnen nemen.
Er zijn ongeveer 400.000 kiezers niet op
gekomen. Het aantal ongeldige stemmen be
draagt circa 50.000. Voorts werden er 215.000
stemmen uitgebracht op lijsten, die geen zetel
kregen. Te zamen dus 665.000 stemmen of bijna
20 pet. van het totaal aantal kiezers, vertegen
woordigende dus niet minder dan 20 zetels. Al
deze stemmen kwamen niet in aanmerking.
Er zitten rechts en links twee broers in de
nieuwe Kamer, n.l. rechts de heeren H. Colijn
en A. Colijn en links de heeren J. ter Laan en
K. ter Laan.
Een vader werd opgevolgd door zijn zoon
De aftredende heer L. F. Fruytier ziet zijn zetel
overgaan op zijn zoon, den heer L. A. Fruytier,
inspecteur van den Arbeid te Scheveningen.
Uit het dagbladbedrijf gaan twee personen
de Kamer inde heeren A. W. IJzerman, re
dacteur van „Voorwaarts" en J. M. Krijger Jr.,
directeur van de „Nederlander".
Als men Eerste en Tweede Kamer te za
men neemt, heeft de rechterzijde (dominee Ker
sten medegerekend) niet minder dan 101 von do
150 zetels in handen.
In parlementaire kringen wordt ge- j ^r- Bi ere ma (V.B.) werd als lid
dat de uitslag der verkiezingen aan het von Vrijheidsbond in de noordelijke provin-
kabinet geen aanleiding geeft de 'portefeuille gekozen. Hij studeerde aan de Landbouw-
Ccr beschikking tc stellen.
Bij de Zaterdag gehouden loting, noodzakelijk
feworden, doordat eenige candidaten meerma-
>n gekozen waren, zijn, behalve de vrijzinnig*
«democraten, wier namen wij reeds hebben ge
meld, nog aangewezen: voor den heer Braat
fPlnttelandersbond) de heer R. F. de Boer, te
l^dd^borenjjgem. S! achteren), en yooi^baroiv li
hoogeschool te Wageningen en is thans land
bouwer te Usquert. Het nieuwe Kamerlid heeft
zitting in het bestuur van verschillende corpo
raties op landbouwgebied.
Eenige opmerkingen.
Hier volgen, ontleend aan de Tel., nog eenige
losse opmerkingen in verband met den uitslag
der yerkiezingen voor de Tweede 'Kamer
Limburg in zijn eer hersteld.
Naar aanleiding dat mr. H. van Groenendael
slechts even 2400 van de 150.000 stemmen
in Limburg heeft gehaald, zegt de Limb. Koe
rier
Alles saam, dus nog lang niet 2 percent, doch
slechts 1.6. Dc andere 98.4 pCt. der Limburg-
sche bevolking, toonde hou en trouw aan Ne-
dc-iland.
Valkenburg, dat een annexionisten-nest heet
te te zijn, leverde hem slechts 44 stemmen op.
Maastricht, de hoofdstad, dc enclave, waar
zooveel sympathie voor een afscheiding heette
te bestaan, gaf hem 203 stemmen op de 23.000
Wat in plaats van 4 5 pCtv nog niet 1 pCt.
uitmaakt.
Tegenover de 2400 stemmen op van Groe
nendael staan de 140.000 stemmen, die Lim
burg uitbracht op den Limburgschen kapitein
Lambooy, den stoeren verdediger van het
„Limburg-bij-Nederl ond."
Dèt is hot antwoord geweest van Néder»
landsch Limburg op het annexionistisch drij
ven.
Van Groenendael de Kamer uitgeworpen I
Limburg heeft zijn eer hersteld.
Een rede van mr. van Wijnbergen.
In een Dinsdagavond dus vóór de stem
ming ie Tilburg gehouden politieke rede heeft
de heer Van Wijnbergen, volgens een verslag
in het Eindhov. Dagbl., betoogd, dat onze gan-
sche politiek in de komende periode moet staan
in het teeken der bezuiniging.
Ten aanzien van de sociale wetgeving voerde
de heer Van Wijnbergen aan, dat een beslis»
andere koers moet worden ingeslagen, dat meer
rekening moet worden gehouden met finan-
cieele en economische omstandigheden.
Bedenkt, vermaande spreker, dat wij een tijd
tegemoet gaan, waarin het meer dan ooit ge
makkelijk zal zijn voor de S. D. A. P. om op
positie te voeren. Dan moeten de katholieke ar
beiders weten, dat de katholieke partij dertig
jaren voor de verbetering van hun toestand ge
zorgd heeft en dan durft zij vragen I Mocht er
met hun medewerking een rechtsch kabinet ko
men, dat gedwongen zou worden ook op sociaal
gebied maatregelen te treffen, die zij liever niet
hadden gezien, dat zij ook dan een onbeperkt
vertrouwen zullen hebben in hen, die met
's lands zaken zijn belast, wetend, dot deze een
maal aan God rekenschap schuldig zijn. (In
stemming).
Het zou kunnen, dat op sociaal gebied maat
regelen te nemen zijn, die ingaan tegen hetgeen
in 1918 is gebeurd. Dc acht zulks waarschijnlijk
voegde spr. hieraan toe.
Wat den achturendag betreft, spreker kent
geen beginsel van 8 uur. Dat is goed voor hen,
die geen hoogere beginselen hebben. De 8-uren-
dog heeft nooit gestaan op het katholiek pro
gram. Wel stond op het katholiek program van
Mei 1918, dus vóór tie revolutie, tie 8-urendag
met deze beperking: „daar, wae^ mogelijk er.
i noodzakelirk^. JWii zullen moeten èerógkom^n
op deze wijze bepaling van mr. Aalberse. Mocht
het noodzakelijk blijken, dio richting in te gaan,
dan zal de S. D. A. P. tot de Roomsche arbei
ders komen, maar spreker verwacht, dat zij dan
vertrouwen zullen op de christelijke regeering.
De nood dwingt tot een koerswijziging, die ons
heele volk, ook onze arbeiders ten zegen zal
zijn. Maatregelen zullen moeten worden geno
men in het algemeen belang van onze industrie,
voor de scheepvaart, om onze financiën weer in
evenwicht te brengen.
Wat Thomas van Aquino zegt voor het indivi
du dat een zekere mate van welvaart noodig is
om deugdzaam te leven, geldt ook in de staat
kunde. Er moet een staatkundige welvaart zijn,
om de christelijke beginselen door te voeren.
Het rechtsche kabinet zal moeten komen met
maatregelen, die de volksgunst niet zullen heb
ben.
Ten slotte behandelde de heer Van Wijnber
gen de Nieuwe Katholieke Partij en de bewe
ging, uitgelokt door den heer Van Cranen-
burgh. Spreker verklaarde, dat het resultaat van
de onderhandelingen is, dat de leiders overtuigd
zijn, dat, wat zij willen bereiken volkomen be
reikt kan worden binnen de katholieke staats
partij. Spreker erkende, dat hun grieven ten
deele gegrond zijn en dat hun eischen tot op
zekere hobgte gesteund moeten worden.
Spreker verklaarde hun nadrukkelijk, dat in
de katholieke staatspartij met hun wenschen re
kening zal worden gehouden.
OPGERICHT 1882.
WËSTSINGËL 12 en 13.
Mr. A. M. A. Smits -f*
Na een korte ongesteldheid overleed te Nij
megen mr. A. M. A. Smits, lid van den raad dier
gemeente.
NoorscK oorlogsschip.
Sinds Vrijdag ligt aan de eD Ruyterlc'ade te
Amsterdam gemeerd het pantserschip van de
Noorsche marine Fortienskjöld. Het is een op-
leidingsvaartuig, dat thans op een oefentocht
op de Noordzee is.
Heden vertrekt hethet zal dan ook aon
Rotterdam een bezoek brengen.
De Fortienskjold staat onder commando van
den kapitein-ter-zee Urlius; zij meet 3400 ton
en is bewapend met 2 kanonnen von 21 c.m,
6 van 12 cjtu
De onder comm an dan t tier marine heeft aan
de officieren van het Noorsche oorlogsschip
gistermiddag een noenmaal aangeboden. Heden
avond zijn zij de gasten van het gemeentebe
stuur aan een feestmaaltijd, en Zondag van den
Noorschen consul, mr. Richard Jansen.
De commandant von het schip heeft bij zijn
bezoek aan de Nieuwe Kerk op het graf van
Michiel Adriaensz. de Ruyter een krans gelegd.
Hulde aan oud-burgemeester Von KamebeeL
Men meldt ons uit den Haag
Het portret van Zijne Excellentie jhr. mr. dr.
H. A Van Kernebeek, geschilderd door Flor
Arntzenius, zal Zaterdag 15 Juli a^. worden
aangeboden in het gebouw Pulchri Studio,
Lange Voorhout 15 des mm. te 4 uur. Daar
het niet mogelijk is allen, die aan de huldebe
tuiging hebben deelgenomen, peisoonlijk uit te
noodigen de plechtigheid bij te wonen verzoekt
het comité mede te deelen, dat alle belangstel
lenden bij de aanbieding worden toegelaten.
HET NIEUWE STADHUIS
TE 's-GRAVENHAGE.
"s- Naar wij vernemen bestaat het voorne
men het voorstel inzake den bouw van het
nieuwe stadhuis op het terrein van de Oranje
kazerne aan de orde te stellen in de raadsver
gadering van Maandag 24 Juli als le punt van
de agenda.
Anmoteitsleening Alkmaar.
B. en W. van Allernaar hebben den gemeente
raad een voorstel aangeboden tot het sluiten van
een annuiteitsleening, groot 90.000 met de
Levensverzekering Maatschappij Utrecht, tc
Utrecht, ten behoeve van het verstrekken van
een Ieening van gelijk bedrag aan de vereerd ging
de Ambachtsschool voor Alkmaar en omstreken,
ter bestrijding van de kosten van verbouwing en
uitbreiding dier schooL De aflossing dezer lee
ning zal geschieden in 40 jaar en gelijke annuï
teiten, elk groot 1 5557.84. De leening zal aan
gegaan worden tegen een rente van 4J4 pet. bij
een koers van 88, zoodat de af te lossen schuld
zal zijn 102,273.
Begrafenis Baron Wittert van Hoogland.
r- Gisteren had te Hoogland bij Amersfoort
de begrafenis plaats van wijlen mr. F. A. P.
Baron Wittert van Hoogland, oud-wethouder
van 's-Gravenhage.
Alvorens het stoffelijk overschot in den fami
liegrafkelder werd bijgezet, is een plechtige
Heilige Mis van Requiem in de Sint Martmus-
kerk aldaar, opgedragen door pater jhr. von
Bönninghausen, pastoor van de R.-K. Kerk
van Maria Onbevlekte Ontvangenis aan de
Elandstraat te 's-Gravenhage, geassisteerd
door de Eerw. Heeren kapelaans van de beide
in de Heerlijkheid Hoogland gelegen parochiën
Langenoorth en Hooglanderveen.
De beaarding geschiedde door den ZeerEerw.
Pastoor van de Sint Martinuskerk, die ook
aan een zijaltaar de Heilige Mis opdroeg.
HET NIEUWE STANDBEELD VOOR KO
NING WILLEM D.
Het algemeen bestuur van den NederL- Kring
van beelhouwers heeft het volgende «hes ge-
zonden aan den voorzitter van het
C7^<htingvjvtm"jeen nieuw
venhage voor Koning Willem II, mr. J. A. lt?
Patijn, burgemeester van's-Gravenhage.
Naar UEd. in uw brief van 10 September'
1921, gericht aan het bestuur van tien Nederf
Kring, uiteenzet, zal, daar het bestaande mom*?
ment door den aanleg van den nieuwen veiW
keersweg verplatast zal moeten worden en dïf
monument door weinigen bewonderd wordt, voitf
deze gelegenheid gebruik gemaakt worden, ontf
het brons van dit monument om te gieten toM
het ruiterstandbeeld van Willem II waarvan dïï'
maquette zich m het Rijksmuseum bevindt.
Het bestuur van den Nederl. Kring van Boel&fi
houwers, dat de verwerkelijking van uw plam
ten zeerste zou betreuren, maakte in een brieF
van 6 Sept 1921 UEd. attent op het feit dat dit'
ruitersmonument in brons gegoten en in Lu
xemburg in 1884 onthuld zeer verouderd is en.l
niet meer passend in dezen tijd zoodat dit g.eerfi
juist beeld geeft van de ontwikkeling van onz<ri
heden dan gsc he Nederlendsche sculptuur.
Ondergeteekenden, leden van het bestuur^
dringen er wederom ernstig bij UE<L op aan, hef
daarheen te leiden, dat ons volk een waardiger
monument deelachtig zal worden, voortgekomeiV>
uit dezen tijd en het bestuur is van dien aard,
dat de kosten voor het te ontwerpen nieuwe''
monument niet veel hooger zullen worden dan-
het afgieten van een bestaande maquette.
Zeer gewenscht zou het zijn, indien in OW,
comité een beeldhouwer zitting nam, opdat]
advies gegeven kon worden in verband met het'
ontwerpen, het plaatsen, materiaal, kosten, bé*^
rekening enz., zoodat met deze deskundige. Ktdp
een goed resultaat bereikt kan worden.
Ondergeteekenden vestigen nogmaals
aandacht op het gewenschte van een prijsvraag,^
opdat iedere Hollandsche beeldhouwer in de ge-*
legenheid gesteld wordt, aan dit nationaal hul-
deblijk zijn beste krachten te geven, waardoor
verijdeld zal worden dat het Nederlendsche volk
een afgietsel zal krijgen Van een verouderd
beeld, nog wel door Fransche beeldhouwers^.
Mercié en Peter, ontworpen.
De Volgende 15 kimstenaarsvereenigingem
hebben instemming betuigd met het veraoeW
schrift van den Nederl. Kring van beeldhouwers*
het schilderkundig genootschap Pulchri Studio^
Den Haag; Maatschappij Arti et Amicitiae^
AmsterdamVereeniging St Lucas, Araster- j
damDe Hoagsche Kunstkring, Den Haagf!
de vereeniging De Onafhankelijken, Amster
dam het genootschap Architecture et Amicitior
Amsterdam ;Maatschappij tot bevordering der
Bouwkunst, AmsterdamBond van Nederland-»
sche architecten, AmsterdamInstituut voor
sier- en nijverheidskunst. Den Haagde Very
eeniging voor ambachts- en nijverheidskuns»,
Den HaagTeekengenootschap Picture, Dor
drecht Nederlandsch steuncomité voor beel
dende kunstenaren, DordrechtNijm. Kunst
kring In Costen Een, NijmegenDe Haarlem-
sche Kunstkring Het Masker, Haarlemen de
Nederlandsche Tooneelkunstenaarsveoeenigipg^;
Amsterdam.
NATIONALE WONINGRAAD.
De Nationale Woningraad vergaderde
dag onder voorzitterschap ven den heer J. V*
Wal uit Amsterdam. Aanwezig waren oa de
heeren ir. A. Plate, directeur van den Rotter*
damschen Gemeentelijken Woningdienst, Wou-
bes en Kuysten, inspecteur van de Volksgezond*
heid, resp. te Maastricht en te Arnhem en HJ"
Schaper, lid van de Tweede Kamer.
De voorzitter deelde mede, dat do tegenwoor<
dige stond van het woningvraagstuk het bestuur
had doen afzien van het plan om bouw- en ad-'
viesbureaux te stichten ten dienste van de wo*
ningbouwvereenigingen. Er is een betere rege
ling van de architectenloonen noodig, want bij?
het tegenwoordige stelsel rekent soms de- eè$J
driemaal zPoveel als de ander.
Tegen het bouwen van alcoofwoningen T9 als
vanzelf spreekt ook de Woningraad sterk ge
kant Daarom uitte spr. bevrediging over het
afkeurend advies, door de professoren Eykman,
Van der Sleur en Valkenier Kips aan den Mi*
nister van Arbeid uitgebracht over het plan,
om te Rotterdam aan den bouw van dergelijke
minderwaardige woningen steun te verleenen.
Steunend op het advies verwachtte spr. dat der
gelijke woningen nu ook te Rotterdam niet zul*
len worden gebouwd. Voorts bestreed hij het
streven, naar huurbepaling op grond van de ge-
zinsinkorasten en spoorde hij de woningbouw*
vereenigmgen aan om zich daartegen ook kra ch-
tig te verzetten.
Tegenover de honderden millioenen, in del
laatste jaren uitgegeven voor steun aan den:
woningbouw, maakt het voor het loopende jaar;
vastgestelde bedrag van 80 miltioen een poo*?
veren indruk en van die millioenen gaat don ncgf
veel naar de particuliere bouwers, tot schad
van den vereenigmgsbouw, die vrijwel wordt ge
staakt.
Spr. zette voorts uiteen, hoe de optimistisch!
beschouwingen van minister Aalberse in zijn bè
kende circulaire van verleden jaar Juni, door d(
feiten zijn gelogenstraft. Nog steeds is er ee*-
groot tekort, waardoor het samenwonen nos(
veel voorkomt en vele jonggehuwden g-een
woning kunnen vinden. Er is dan voor de won
ningbouwvereenigingen nog werk genoeg, te
meer omdat de vereenigmgsbouw veel meer iq
het algemeen belang is dan de premiebouwf^
zelfs al zou die ook iets voordeeliger Iijkeiiy
Huuropdrijving en minderwaardige speculatie-;
bouw. moeten daarvan het gevolg zijn en de
ningbouwvereenigingen moeten dus, onaanks döj
sombere toekomst alle krachten inspannen onij
de arbeidersklasse tegen de verlaging vaiv hew
woningpeil te beschermen.
De vergadering behandelde behalve ööugfi
huishoudelijke aangelegenheden, een reeks van
voorstellen, door de afdeelingen gedaan om hef
werk der vereenigingen beter en gemakkelijke^
te maken.
Des middags bezochten de afgevaardigd»
onder leiding van eenige hoofdambtenaren
gemeente, de nieuwe woningcomplexen in
Sprangenschen polder. 1
INTERPROVINCIAAL SPOORWEGCOMTfi^
In een Vrijdag 7 Juli te Amsterdam göl
houden vergadering' van vertegems-oorrfigert
van eenige vereenigingen en combinaties vaï!
vereenigingen trit geheel Nederland, samen ge
roepen door het Interprovinciaal Comité voo*
spoorwegactie, is in beginsel besloten tot opt
richting van een Algemeen Nederlandsche»
Bond, welke de belangen van het groote ren
zende pobh'ek, dot van vervoermaatschappijen
gebruik maakt, zal hebber te behartigen hrf
directies dier vervoersmaatschappijen. Br -wen
een comité van een I2-tal personen gevonrtj
dbt nog doch slechts voorloopig geve»
tigd blijft te Groningen, Heerenstraat 70 en djl
de oprichting ven bedoelden bond zal voorbn
rolden en drmrbij zal streven near .samen werkinj
en zoomogelijk samsismeltine met het cosnito
V^Peski.
