Répara tiën
BUITENLAND.
MANTELS.
CAPES.
FEUILLETON.
BE m&ZfM
B. NIEWEG
KOLONIËN.
BINNENLAND.
aan Tennis-Rackets
21 e Jaargang Mo, 47
MEHHISM TÏk Z tZ
bc; post 3.—. r" wce^ ("se' ff31'1 verzekering
legen ongelukje») f 0.17s, afaondeilykc nummers
f 0,0 5.
t' s
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
„DE EEMLANDER"
DIRECTEUR-UI TG EVER: J. VALKHOFF.
BUREAU:
ARNHEMSCHE POORTWAL 2 A.
POSTREKENING N°. 47910. TEL INT. 513.
Oonderdaq 24 Augustus 19ZZ
PSiJS M ADVERIENTIEM met Inbegrip van cca
bewijsnummer, elke regel meer 0.25, dicnstaanbic»
dingen en Llcidadighcids-advcitcnticn voor de helft
der prijs. Voor handel en bedrijf bestaan zeer'
voordecligc bepalingen voor het advcrtccrcn. licne
circulaire, bevattende do voorwaarden, wordt op
tanvraag toegezonden.
Politiek OverzichL
'Een der belangrijkste problemen van dezen
"San problemen rijken tijd kwam op de Londen-
Who conferentie rmuwlijks ter sprake. Wij be-
uoelen de toestand van Oostenrijk. De finan-
lieele positie van dat land grenst aan het ho-
pelooze, het land is oeconomisch ontwricht, en
pis er niet spoedig redding komt, zal Oosten
rijk den weg van Rusland naar den afgrond
Volgen.
Men herinnert zich wellicht, dat er eenigen
lijd. voor de conferentie tc Weenen een plan
Ivas uitgewerkt, om de finantieele basis van het
postenrijksche staatsleven le herstellen. Men
Wild een nieuwe cmissiebank stichten en een
puitcnlandsche leening zien te plaatsen. Het
boson-, domein- en mijnbezit van Oostenriik
zou, tezomen met een gedeelte van de opbrengst
'der douanen, tot waarborg dienen bij deze fi-
nancieele transacties, die zouden noodig zijn om
de cmissiebank te doen tot stnn 1 komen. Hot
'ove: schot van de douane- en tobaksrechten zou
de tol garanties dienen voor de buitenlnndsche
leening. De Commissie van herstel gaf in begin
sel baar toestemming lot de verwezenlijking van
deze pionnen, onder voorwaarde dat men haar
een recht van controle zoude loten. Vervolgens
man Ie zij de noodige onderpanden vrij, om tot
de stichting van de bank te kunnen geraken, en
men had nog slechts de leening te ovganiseeren.
Buitenlandsche financiers waren ervan verwit
tigd. 7'\ meenden, dat de Oostenrijksche onder
pon-"en voldoende waren, maar cischtcn, om de
toekomstige inschrijvers voldoende waarborgen
te f even, dat de Fntente-regeeringen voor de
leening garant zouden zijn, voor geval de Oos-
tenri'ksche onderpanden onvoldoende zouden
worden door onvoorziene gebeurtenissen. Frank
rijk, Engeland en Italië zouden dan nog een bi'
zonderen waarborg geven, Engeland voor de
helf', Frankrijk en Italië elk voor K.
Dit plan is niet verder besproken. Lloyd Geor
ge heeft op de conferentie alleen een beroep
gedaan op Italië, omdat dat land het meest bii
de Oostenrijksche toestanden is ^einteresseerd.
Intusschen houdt de nood in Oostenriik aan.
De Oostenrijksche bondskanselier Seipel is naar
Praag gereisd om met den Tsjecho-Slowakïschen
premier Renesj te onderhandelen, en de berich
ten, welke ons over het resultaat dier onder
handelingen hebben bereikt, ziin vaag <?n dif
fuus. Een zaak van het allergrootste gewicht is
echter, dat hoe langer hoe meer in Oosten
rijk de neiging ontslaat zich bij Duitschland aan
te sluiten, en dat men hoe langer hoe meer in
het opgenomne worden in een groot er, levens
krachtiger staatsverband een zekerder redding
ziet, dan in alle mogelijke internationale trans
acties, waaraan de Entente bij slot van rekening
haar sanctie onthoudt.
Die drong naar aansluiting van Oostenrijk is
natuurlijk. De wanorde en verarming in de suc
cessie-sloten der voormalige Hobsburgsche mo
narchie is uitsluitend een gevolg van de dwaze
politiek, die in Centiael-Europa door de over
winnende mogendheden is gevolgd. Brailsford
heeft het indertijd in zijn bekende werkHoe
redden wij Europa aangetoond, dat het conglo
meraat van elk op zichzelf staande staten, de
menigvuldige verscheidenheid van tolgrenzen,
van munt-stelseis, van spoorwegsystemen, de ge
meenschappelijke ontwikkeling der successie-
statcn, die mogen verschillen in de rassen en
talen hunner bevolkingen, maar die niettemin op
elkanders oeconomische samenwerking zijn aan
gewezen, den moord beduiden voor hun duur
zaam bestaan. Kleine staten als het nieuwe Oos
tenrijk, met wereldcentra als Weenen, dat thans
geen centrale functie meer heeft te vervullen,
hangen in de lucht. En indien ergens de
mo c h t s-politiek van Versailles verderf heeft
gebracht dan is het in de Habsburgsche landen,
die door die politiek volkomen zijn gebalkani-
zeerd.
H-»t Oostenrijksch probleem zal zioh niet lan
ger laten elimineeren. Vandaag of morgen zul
len de groote Entente-mognedheden zich er mee
moeten bezighouden, willen zij niet door de
feilen worden achterhaald. En dan zal die Oos
tenrijksche quaestie zich niet langer bepalen tot
een vraag om crediet, maar ze zal zich ook uit
breiden tot een vraag om deelneming aan groo-
ïer staatsverband. Of dot het Duitsche zal moe-
en ziin, is een tweede. Maar wil men de moei
zaam gewonnen cn uiterst labiele vrede in Euro
pa handhaven, dan zal de Centraal-Europeesche
zaak niet alleen oeconomisrh moeten bekeken
worden, maar ook politiek. Wij voor ons kunnen
nJet gelooven. dat de groote kentering van de
Versailles-politick, die op het oogenblik het ge
wichtigste feit is in de actueele geschiedenis.
Europa den vorm zqI loten die het thans heeft.
DUITSCHLAND.
HF.T DUITSCHE MORATORIUM.
B c r 1 ij n, 2 3 Aug. (W. B.) Naar de och
tendbladen melde", zijn de besprekingen tus-
schen den rijksminister van financiën, Hermes
en staatssecretaris Bergman met vertegenwoor
digers der commissie vt herstel gistermiddag
voortgezet. Later verschenen beide gevolmech-
tigden der commissie van herstel bij den rijks
kanselier.
Het ot dusver beieihv- resultaat de/er be
sprekingen zal heden worden besproken in een
bijeenkomst onder voorzitterschap van den
rijkskanselier. Over den inhoud der besprekin
gen wordt van weerszijden het stilzwijgen be
waard
Duitschland en de toesorook van Poincaré.
B e r 1 ij n, 2 3 Aug. (W. R.) Naar aanleiding
van Poincaré's voorstelling van Duitschland's
verrichtingen in zijn toespraak te Bar le Due,
maakt de Deutsche Allgemeine Zeitung een te-
genrekening op, waarin zij tot een heel onderen
uitslag komt. Poincuré had beweerd, dat
Duitschland aan het eind van den oorlog slechts
oen zeer kleine buitenlnndsche schuld had en
als eenige betalingen van bcteekenis sinds den
wapenstilstand de vergoedingen had. Tn het ge
heel zou Duitschland van TQIQ tot 1921 aan het
buitenland slechts 32 milliard mark napier be
taald hebben, terwijl Frankrijk in dienzelfden
tijd 5414 milliard heeft moeten betalen. Poin-
caré, zegt de Allgemeine, heeft klaarblijkelijk
niet den moed het Fransche volk onder het oog
le brengen wat Duitschland inderdaad volgens
het vredesverdrag heeft moeien betalen. Dit
zijn in de eerste plaats rechtstreeksche betalin
gen, als rijks- en staatseigendom in de afge
stane streken tot een bedrag van 5.4 milliard
mark goud. koopvaardijscheoen, ongerekend die
voor Amerika, voor 4.4 milliard, achtergelaten
voorraden 1.8 milliard, rollend materiaal in het
afgestaan gebied 1.5 milliard, Soarmiinen 1 mil
liard, voorts fabrieksmachines voor het herstel
voor 871 millioen, kolen, cokes enz. 692, vee
enz. 290, binen va ar tuigen, hovenmaterieel, te
legraafkabels 9T8, kleurstoffen, 1 nncTbouwma-
chines enz. 132 millioen, samen 16.3 milliard
mark goud Daarbij komen betalingen in baar,
tot 31 Mei 1921 ten bedrage van 488, tot 31
Augustus 1991 599 millioen, dan 12-maande-
lijksche stortingen en 26 r>rreent volgens de
Rec-ov«ry Act. tot 1 Juni 1922 508 millioen,
narticuliere schulden tot 1 Juni 1022 598 mil
lioen, samen ongeveer 2.2 milliard mark goud.
Dan nog de kosten van de bezetting, schede ge
leden in het buitenland cn in de koloniën 1 mil
liard; verlies Duitsche vorderingen op zim bond-
genooten uit den oorlog 7 milliard, liquidatie
ven Duitsch bezit in het buitenland 1T.7 mil
liard. Dit maakt 38.2 milliard mark goud, in
plaats van 52 milliard mark panier. Tn nuuk
papier zouden de rechtstreeksche betalingen
naar de berekening van de .Allgemeine 9550
milliard naar den huidigen koers bedragen.
Daarbij somt de Allgemeine dan de indirecte
verliezen op, welke voortvloeien uit het gemis
aan de opbrengst van de afgestane streken, het
verlies dier streken als afzetgebied, de vernie
tiging van bet oorlogstuig, de opkooperij van
Duitsche effecten, den stelselmotigen uitver
koop van Duitschland. de strak aangedraaide
belastingschroef, enz. Het bedrag hiervan is
nog veel grooter dan van de directe betalingen,
zoodat de 132 milliard van de overeenkomst
van Londen volgens de Allgemeine reeds lang
is gedelgd.
BEIEREN EN HET RIJK.
B e r 1 ij n, 2 3 Aug. (W. B.) De Beiersche
gezant Von Preger verscheen gistermiddag bij
den rijkskanselier en deed hem mededeeling
van de goedkeuring der Beiersche regeering cn
de coalitiepartijen van het resultaat der Ber-
lijnsche onderhandelingen.
Professor Kükcnthal. -j*
B e r 1 ij n, 2 3 Aug. (V. D.). Professor Kü-
kenthal, de directeur van het zoölogische mu
seum aan de universiteit te Berlijn, bekend door
groote wetenschappelijke reizen naar Noorwe
gen, in de Noordelijke IJszee cn naar eilanden
in den Indischen Oceaan, is op den leeftijd van
52 jaren overleden.
De spelen tc Sulzburg.
B e r 1 ij n, 2 3 Aug. (V. D.). De toestrooming
van vreemdelingen naar de feestspelen te Salz
burg heeft zulk cene duurte teweeggebracht,
dat de vreemdelingen cene gcld-inznmeling
vóór de Salzburgsche bevolking moeten orga-
niseeren. Eene Engelsche spoort in eene open
bare oproeping de aanwezige Engelschen cn
Amerikanen aan, een deel hunner uitgaven voor
de armen te Salzburg aan te wenden, om den
nood te verzochten.
B e r 1 i} n, 2 3 Au g. (V. DJ. Uit Riga wordt
bericht, dat in Moskou, Petersburg en het ove
rige Rusland een groot aantal leiders der Rus
sische intellcctueelcn in hechtenis zijn geno
men.
Spoorwegongeluk.
B e r 1 ij n, 2 3 Au g. (V. D.). Op den Wcndel-
steinsnoorweg is gisteren oen trein ontspoord,
waarhij meer dan 25 personen gewond werden.
Een zwaar gewonde is reeds overleden,
B e r 1 ij n, 2 3 Au g. De Berlijnsche Volks-
opero in het omgebouwde Kroll-theater zal in
Jon. 1923 geopend worden.
nauwernuod aan den dood, daar men nem wil- J den zijn, die voor de te vervullen plaotseiV gH
'5~ 1 schikt geacht kunnen worden.
Hot behoort goed in het oog te worden
houden, dat niet slechts de wachtgelders of go»
wezen tijdelijke ambtenaren of beambten van
„L'HIRttN05LI.5"
16—18 Lansestray. Amersfoort.
REGEN
PEDEN.
FRANKRIJK.
Do dwangmaatregelen in Elzas-Lothri, ïngen
opgeheven.
P a r ij s, 2 3 Aug. (Havas). De Elzasser blo
den hebben gemeld, dat de dwangmaatregelen
in den Elzos zijn opgeheven. Dit is juist. Daar
de Fransche regeering op de bijeenkomst te
Londen voldoening heeft gekregen inzake de
betaling van de vergoeding van de particuliere
schulden door Duitschland, hadden deze
dwangmaatregelen geen zin meer. Het bezoek,
dat Alopetite, de hooge commissaris der repu
bliek in den Elzas, vanmiddag aan Poincaré
heeft gebracht, staat dan ook in geenerlei ver
band met deze maatregelen, gelijk sommige
bladen gezegd hadden.,
IERLAND.
DE MOORD OP COLLINS.
Londen, 24 Aug. (R.) Er hadden ont
roerende scènes plaats in Cork, waar Collin's
lijk op een praalbed log. Later werd het lichaam
naar een schip gebracht, om naar Dublin te
woiden vervoerd. Een der slippendragers was
generaal Galton, die H uniform droeg, be
smeurd met bloed van Collins, die in zijn ar
men den geest gaf. Onder de enorme menigte,
die het overbrengen van het lijk in oogen-
schouw nam, bevonden zich de bisschop van
Cork en verscheidene leden der geestelijkheid.
Een der toeschouwers, van welke men ontdekte
dat 'hij een bom bij ,zich had, ontsnapte ter-
Drijfschalen
in gekleurd en irisé.
DE BAZEL DE LORRfl
Langestraat 39 Tel. 462
de lynchen.
SPANJE.
'Felice Pedrcll. *j*
B e r 1 ij n2 3 A u g. In Barcelona stierf de
groote Spaansche musicus Felice Pedrcll, die,
zooals de Duitsche pers bericht, reeds in 1866
als vereerder van Wngncr optrad, wiens denk
beelden hij ook voor zijn vodorlrind nuttig
_wonschte te maken door de oprichting van eene
nationale Spaansche opera.
PORTUGAL
B e r 1 i j n 2 5 Aug. (V. D,). In Portugal zijn
de ministers van Fionciën, Arbeid en Handel af
getreden.
OOSTENRIJK,
DE REIS VAN DEN OOSTENRÏJKSCHEN
BONDSKANSELIER.
Praag. 23 Aug. (T. S. P. B.). Rijkskanse
lier Seipel heeft nan dr. B~ncsj twee vingen ge
steld. De eerste of Benesj het verzoek van Oos
tenrijk om een crediet wil steunen hij den Vol
kenbond, de tweede of Oostenrijk zich om steun
tot naburige staten te wenden. R-mesi ant
woordde: Hot is onmogelijk den Volkenbond
te n^geeren, doch het is mogelijk, dat men zich
tot naburige staten wendt. Er bestaat geen der
de mogcüikheid. Oostenrijk heeft zich tot Tsje-
cho-Slowakiie gewend omdat deze de eerste
was, die belangstelling voor het lot van Oos-
tenrfd: betuigde. Seipel heeft te Praag de beste
beoordeeling van <le toestanden in Oostenrijk
gevonden. De plannen om Oostenrijk tc verdop
lpn of bij Duitschland te voegen, worden als
fantastische denkbeelden gekenmerkt. Deze
plannen ziin in staat allen constructieven arbeid
te verhinderen.
De resultaten van dr. Scfpel's besprekingen
te Praag.
Weenen, 2 3 Aug. Ofschoon het resultaat
van de reis van dr. Seipel naar Praag niet offi
cieel is medegedeeld, verluidt toch, dat hij ver
gaande ondersteuning heeft gevonden. Vóór
alles wil Benes voor Oostenrijk bij den Volken
bond opkomen.
Volgens het Praagsch „Tagblatt' heeft Seipel
ook praktische toezeggingen verkregen, cn is
met het vlottend maken van de rest van het
crediet gisteren begonnen. Hbl.
OOST-INDIK.
Ontslag tijdelijk personeel.
De Loc. bericht
Het volgende rondschrijven wctJ door den
Isten gouvememcnts-secrctaris verspreid:
Bij het verleenen van ontslag wegens bezui
niging of overcompleet aan tijdelijk personeel
wordt gewoonlijk aldus te werk gegaan, dat het
voornemen doortoe 6 weken of langer van te
voren wordt aangezegd.
Ter vaststelling van deze gedragslijn, waar
mede de regeering ten slotte instemt, doet de
G.G. mcdedeelen dot zijne excellentie het ge-
wenscht acht om, indien wordt voorzien dot het
noodzakelijk zal zijn tijdelijk personeel te ont
slaan, zulks den betrokkenen steeds zoo spoedig
mogelijk, doch in ieder geval ten minste 6 we
ken van tevoren, te kennen te geven cn hen in
de gelegenheid te stellen gedurende dien tijd
naar een andere betrekking uit tc zien.
Ook is het wenschelijk die ambtenaren, die
voor een bepaalden tijd uit Nederland zijn uitge
zonden, ten minste een zestal weken vóór het
verstrijken van den termijn, waarvoor zij uit
gezonden zijn, in hcrinr.erirg te brengen, dat cn
wanneer hun diensttijd geëindigd zal zijn.
De landvoogd is voorts van oordeel dat het
zooveel mogelijk bevorderen van herplaatsing
der door de personeelsinkrimping getroffenen
niet alleen tegenover de betrokkenen een eisch
van billijkheid is, doch mede gevorderd wordt
door een behoorlijke behartigirg van de belan
gen van het land, daar het land prijs moet stel
len op de diensten van hen, die reeds ervaring
hebben opgedaan en zijne excellence dringt er
dan ook met klem op aan geen personeel in
dienst te nemen, voordat men zich heeft over
tuigd dat er geen wachtgelders of gewezen 1ü-
delijke ambtenaren of beambten (ook al zijn
deze van andere diensttakken afkomstig) te vin
eigen diensttak, maar ook die van andere dienst
takken afkomstig voor herplaatsing in aanmer
king moeten komen.
Uit don aard <3 vak hol ben ide gepension-
ncerde ambtenaren of beambten eerst in de al
lerlaatste. plaats aanspraak op een plaatsing of
waarneming.
De G.<~doet er in verbi nd hiermede nog op
wijzen dat het dringend noodig is er voor te
waken, dat tot oonst<'llliP'v van pervonen mei
wordt overgegaan zonder dat onderpk nis
bov b*dortld h^oft nV-v-i' - <<*had, en vastslnot
dat werkelijk onder de wachtgelders of g wezen
tijde''-• eigenaren of bearnhlee
Aan de Staatscourant vnn gisteravond
ontlecnen wij de volgende Kon. Besluiten
Benoemd tot leeraren aan de R. H. B. S. to
Utrecht de hoeren F. Krnnier, W. J. v. Lee, S.
Hintcmo, R. E. Kn'koven, R.. v. Grootheest, tot
leernressen .mevr. H. E. v. Holst—Pelleknan
Kalshoven cn M. J. J. v. d. Roemer, allen tijdei
lijk non die school verbonden.
Benoemd met ingang van 14 Aug. tot 2e luii
tenant
a. bij het wapen der infanterie Tl. I. L. do
cad. F. A. M. Hartpring, 1.. F. Weijmon, A. K.
Batten, W. C. Lutró, P. Biuijn, A. T. J. Brum-
mer, T. J. Friezinga, H. J. Docdcn, G. M. C.
Ort.
b. bij het wapen der kavellerie N. I. L. de ca
detten J. Erkelen, O. M. de Munniek, J. J. de
Vries, P. C. Blom, E. K. Pols
c. bij het wapen der artillerie N. I. L. de cn-
dotten H. Hnnsscn, W. A. J. Stuijver, J. K. A
1 immer, A, W. Heering, P. E. Hcridriksz, E
Bnrctta, C. R. v. Boldrik, Raden Sibinktc, C. J
Feiling, G. J. C. L. v. Luin.
d. bij het wapen der Gen e N. I. L. de cadet
ten \V. P. Srheringo, J. Swnrtjes, J. A. J. El-
bert. C. H. W. Linck.
Op verzoek eervol ontslag verleend non dr.
W. L. Kraal als geneeskundige voor do afd.
Rijksverzekeringsbank.
HET PROGRAM VAN Tï^T KONINKLIJK
BEZOEK AAN DENEMARKEN.
Men meldt ons uit Kopenhagen:
Omtrent het bezoek van Koningin Wilhelminn
en Prins Hendrik aan Denemarken, van 5 tot ft
September wordt het volgende gemeld
De vorstelijke bezoekers zullen Dinsdag 5
September in den middag aankomen en offi
cieel aan het Cenlraol Station te Kopenhagen
ontvangen wordm. Daarnn zal op het stadhuis
eon receptie gehouden worden, gevolgd door
een bezoek aan het Goibenborgkasteel cn een
banket in het Koninklijk Paleis Amolienborp.
Woensdag d. n. v. zul'en de hooge gasten
het buitenlnndsch diplomatieke corps en de Hol-
landsche kolonie tc Kopenhagen ontvangen
Daarna zullen zij, nn een bezoek gebracht te
hebben aan het Nationaal Museum, een tocht
maken naar het kasteel Frederik«borg op Noord
Seeland. Des avonds zullen de Koningin en
Prins een gala-voorstelling in het Koninklijk
Theater bijwonen.
Des Donderdags wordt een bezoek gebracht
aan Amogor, waar de bekende Hollnndschc ver-
oenigingen zijn gevestigd en tevens aan de Hol-
landsche tcntoonsielling. Des Vrijdags vertrek'
ken de koninklijke bezoekers.
De Koningin zal op haar officieel bezoek
met den Prins acn Scandinavië vergezeld wor
den door mevr. Van Loon, Dame du Palais
waarnemend grootmeesteres ionkvrouwe vat
Swinderen, hofdamemaj. Van Rijn von Al
kemade, lectrice jhr. mr. dr. Van Kornebeek,
minister van buitanlandsche zaken vicc-admi-
raai Bauduin, adjudant-generaal cn chef van Hr
Ms. Militaire Huis graaf Du Monceou. opper-
ceremoniemecstcr en grootmeesterjhr. mr.
Van Tets, chef von het kabinet der Koningin
jhr. von Mühlen, adjudant von den Prins jhr.
Sickinghe, kamerheerjhr. Von Reigersberg
Versluys, adjudnnt en jhr. Von Heijden, ord.-
officier.
door
ROBERT HERRICK.
87
Eindelijk bereikten zij het eenvoudige gebouw,
waarin de particuliere stichting voor kanker
onderzoek was gevestigd, 't Was een van de
vele bekende ondernemingen, die gesteund door
menschlievende kapitalisten spoedig een groote
vlucht namen, doordat zij beantwoordden aan
de onuitgesproken behoeften der maatschappij
aan georganiseerde en wetenschappelijke behan
deling van ziekten, die bestreden kunnen wor
den.
Nadat zij de laboratoria en de klinieken had
den bekeken onder leiding van een jongen dok
ter, kwamen zij weer buiten, in het warme zon
licht van den Julideg, dat de groote stad deed
blakeren van hitte. Elport was een en al lof en
bewondering over de doelmatigheid van de
orrichting.
„En dat is nu het resultaat van een particu
liere» onderneming, 't werk van de kapitalisten,
waar je zoo graag op afgeeft I" merkte hij
droogjes op.
„Ja, zij doen veel om besmettelijke ziekten
te weren maar die inrichting hier cn op an
dere plaatsen ook, is maar oppervlakkig werk.
.Particulier initiatief, hoe ruim gesteund ook, kan
nooit in zoo ruimen kring werken, dat het ieder
een bereikt, kan den strijd niet aanbinden
tegen ziekte, om een gezonder maatschappij te
stichtenDoktoren en assistenten in de labo-
jratoria voor onderzoekingen zullen u allen het
zelfde vertellen. Particulier initiatief is slechts
/♦en drnnopl in rlnn oceaan." Hir strekte zijn
hand uit, alsof hij de verschroeiende wildernis
van de groote stad tot "getuige wilde oproepen.
„Publieke hygiëne en voorzorg ziin van meer
beteekenis dan welke genezing ook."
„Je bent veel te haastig gebakerd, goede
vriend I" merkte Elport vermoeid op.
Elport had een buitengewone belangstelling
in deze zaak, ofschoon hij, zoals bijna alle voor
uitstrevende menschen van zijn generatie, belang
stelde in alle moderne instellingen, die de be
schaving vooruit wilden helpen. Zijn bezoek
aan het kankernstituut had echter een bijzonder
doel. Een van zijn goede vrienden, die kort ge
leden was gestorven, had Elport een groote
som nagelaten om te besteden zooals hem het
beste zou lijken, „ten dienste der menschheid'
en de stilzwijgende afspraak was geweest, zoo
vertelde Elport in vertrouwen aan Holden, dat
hij zelf een even groot bedrag zou bijdragen
voor het goede doel, nu dadelijk of later in zijn
testament.
„Wij hebben do zaak lang en breed bespro
ken", zei hij, „en een groot aantal belangen
overwogen, bijvoorbeeld opvoeding. Wij kon
den echter niet tot een besluit komen en door
den plotselingen dood van mijn vriend moet ik
nu bepalen waartoe de gift zal dienen."
Hij was dus besloten een grondig onderzoek
in ie stellen en reisde nu het land rond om in
richtingen van medischen of opvoedkundigen
aard te zien. „In vroeger tijd zouden wij onze
kleine geldbuidel aan een universiteit, aan een
ziekenhuis of aan een of andere weldadigheids
instelling hebben gegeven, en hen het geld laten
gebruiken zooals zij -wilden. Maar nu is er zoo'n
overvloed van belangen waar je voor voelt, zoo
veel nieuwe nooden, dingen die door den een of
ander aangepakt moeten worden, als ze ooit tot
stand willen komen I"
Holden's ideaal van „één groot medisch insti
tuut j had een diepen indruk op hem gemaakt.
Als zoovelen, wien het bij een min of meer
egoïste levensopvatting, voor den wind is ge
gaan, voelde hij op 't eind van zijn leven on
willekeurig de behoefte om rich aon de gemeen
schap te wijden.
,Jk zou iets blijvends willen hebben", zeide
hij, „zooiets als wat jij zoudt noemen een „stich
ting"."
Zijn ziekte en zijn kennismaking met Holden
hadden zijn belangstelling gewekt voor de medi
sche wetenschap en speciaal voor het vraagstuk
SPOEDIG RETOUR.
JOH. VAW DIJK.
Langestraat 116 TeL 70
der zenuwziekte in de moderne maatschappij.
Het werk van den dokter in de groote stad had
hem doen inzien, dat deze riekte onder de wer
kende klasse een belangrijk punt was voor den
genezer om te bcstudeeren. Mannen en vrou
wen begonnen hoe langer hoe meer te lijden
door moeilijke, abnormale toestanden van
lichaam en geest, veroorzaakt door den zwaren
druk van het industrieele leven, van den dwang
en de eentonigheid van een zelfde soort arbeid.
Op die manier was de ingewikkelde, moderne
maatschappij berig zich te wreken op de wer
kers, die de zwaarste lasten droegen en de
grootste inspanning zou noodig zijn om de
menschheid te leeren zich aan "te passen aan het
nieuwe economische leven.
„Je kunt zoo weinig voor die soort patiënten
doen als zij komen en gaan op je spreekuur",
zei Holden. „Zij hebben een nieuwe Genezende
bron noodig en een nieuwen Genezer I" voegde
hij er langzaam aan toe. ,Onze moderne be
schaving moet, wanneer zij in waarheid een be
schaving zal zijn en niet opnieuw zal voeren
tot uitbuiting en slavernij, onder de controle
komen van doktoren, vooral van hersenspeciali-
teiten, zij moet worden geleid en genezen."
Het resultaat van dit gesprek en van hun
vroegere besprekingen was, dat Elport een lan
gen brief aan Holden schreef, waarin hij hem
zijn besluit mededeelde.
„Wij moeten een inrichting maken voor de
studie en geneeswijze van zenuwziekten, op de
manier zooals je mij dat hebt uitgelegd. Na
tuurlijk hier in de stad, waar mijn vriend heeft
gewerkt en zijn geld verdiend, door middel van
het werk van duizenden arbeiders, voor wie hij,
tusschen haakjes, meer sympathie en belangstel
ling had dan men gewoonlijk een groot werk
gever toeschrijft
't Heeft me heel wat hoofdbrekens gekost om
den rechten man te vinden geschikt om het
hoofd vnn zulk een onderneming te zijn, die het
werk zou kunnen regelen en in goede banen
leiden. Er zijn mij verscheidene namen ge
noemd, sinds je collega's van mijn plannen
hebben gehoord. De directeur moet een kundig
man zijn, geheel op de hoogte van den vooruit
gang der medische wetenschap in den tegen-
woordigen tijd, niet alleen, maar iemand met
veel succes in zijn praktijk, of met een groote
reputatie in een sanatorium. Bovendien moet hij
nog meer zijn dan alleen een onderzoeker of en
kel een wetenschappelijk man zooals en
(Hier noemdjj hij twee bekende namen in de
medische wereld). „Het moet hem een levensbe
hoefte zijn om te genezenl Zulk een man van
roote bekwaamheid en van naam, die bereid
zou zijn alle gH del ijk e voorrlccl-m van zijn par
ticuliere praktijk op tc offeren en ^ie zich te
vreden zou stellen met het bescheiden salaris,
dat wij hem kunnen aanbieden, is moeilijk le
vinden, dot kan je wel bcorijpen. Maar loch,
geloof ik, hem gevonden te hebben
Gisteravond dineerde ik met een :an!ol dok
toren en wij bespraken de plannen. Herinner je
je nog dr. Jenks? Toen ik hem vroeg eens cn
paar namen te noemen, zei hij zonder r?n
oogenblik te aarzelen: ,.Er is maar ëén man ge
schikt voor u, en dat is die kerel, die dat sana
torium daar in de wildernis in hpt noorden heft
gehad, Holden. Als u dien kunt vinden! rk
hoor, dat hij ergens heen gevlucht is 1 Nu,
gevonden heb ik hem IWil jij hef zahkje
aanpakken? Je zult nnnr deze stad moet'-n ver
huizen, maar je werkkring hier in het „Nieuwe
ziekenhuis", (zoo heb ik besloten om de stich
ting te noemen) zal niet veel verschalen met
wat je altijd gedoon hebt of hebt willen doen
Je krijgt een saloris van, en hij noemde het
voorgestelde bedrag, dot zeker ruim genoeg uls
salaris, toch niet halen hon fc;j de inkomsten
van beroemde dokters. „Je kunt, als je wilt, ook
nog particuliere praktijk waarnemen, maar in
't eerst zal het werk wel al je tijd in beslag ne
men, denk ik. En je kimt je assistenten zelf uit
zoeken en ze drillen in ccn woord, je kunt alle9
inrichten zooals ie zelf wilt. We berinnen dus
op écn betrekkelijk kleine schaal, maar je zult
zien, dat de zaak zich zoo ontwikkelen zal, dat
we er nog eens trotsch op zullen zijn.'
Hij noemde al een plan voor uitbreiding, dal
hij bedacht had en waarvoor zijn eigen gift koi»
worden gebruikt, nl. het oprichten van een soium,
torium dicht bij de stad, waarin men kostelooi
zou worden verpleegd; een verblijf, voor lang*
durige en hardnekkige ziekten, in verband staand
de met het ziekenhuis.
(Wordt vervolgd).