Répara tiën BUITENLAND. MANTELS. CAPES. FEUILLETON. BE m&ZfM B. NIEWEG KOLONIËN. BINNENLAND. aan Tennis-Rackets 21 e Jaargang Mo, 47 MEHHISM TÏk Z tZ bc; post 3.—. r" wce^ ("se' ff31'1 verzekering legen ongelukje») f 0.17s, afaondeilykc nummers f 0,0 5. t' s AMERSFOORTSCH DAGBLAD „DE EEMLANDER" DIRECTEUR-UI TG EVER: J. VALKHOFF. BUREAU: ARNHEMSCHE POORTWAL 2 A. POSTREKENING N°. 47910. TEL INT. 513. Oonderdaq 24 Augustus 19ZZ PSiJS M ADVERIENTIEM met Inbegrip van cca bewijsnummer, elke regel meer 0.25, dicnstaanbic» dingen en Llcidadighcids-advcitcnticn voor de helft der prijs. Voor handel en bedrijf bestaan zeer' voordecligc bepalingen voor het advcrtccrcn. licne circulaire, bevattende do voorwaarden, wordt op tanvraag toegezonden. Politiek OverzichL 'Een der belangrijkste problemen van dezen "San problemen rijken tijd kwam op de Londen- Who conferentie rmuwlijks ter sprake. Wij be- uoelen de toestand van Oostenrijk. De finan- lieele positie van dat land grenst aan het ho- pelooze, het land is oeconomisch ontwricht, en pis er niet spoedig redding komt, zal Oosten rijk den weg van Rusland naar den afgrond Volgen. Men herinnert zich wellicht, dat er eenigen lijd. voor de conferentie tc Weenen een plan Ivas uitgewerkt, om de finantieele basis van het postenrijksche staatsleven le herstellen. Men Wild een nieuwe cmissiebank stichten en een puitcnlandsche leening zien te plaatsen. Het boson-, domein- en mijnbezit van Oostenriik zou, tezomen met een gedeelte van de opbrengst 'der douanen, tot waarborg dienen bij deze fi- nancieele transacties, die zouden noodig zijn om de cmissiebank te doen tot stnn 1 komen. Hot 'ove: schot van de douane- en tobaksrechten zou de tol garanties dienen voor de buitenlnndsche leening. De Commissie van herstel gaf in begin sel baar toestemming lot de verwezenlijking van deze pionnen, onder voorwaarde dat men haar een recht van controle zoude loten. Vervolgens man Ie zij de noodige onderpanden vrij, om tot de stichting van de bank te kunnen geraken, en men had nog slechts de leening te ovganiseeren. Buitenlandsche financiers waren ervan verwit tigd. 7'\ meenden, dat de Oostenrijksche onder pon-"en voldoende waren, maar cischtcn, om de toekomstige inschrijvers voldoende waarborgen te f even, dat de Fntente-regeeringen voor de leening garant zouden zijn, voor geval de Oos- tenri'ksche onderpanden onvoldoende zouden worden door onvoorziene gebeurtenissen. Frank rijk, Engeland en Italië zouden dan nog een bi' zonderen waarborg geven, Engeland voor de helf', Frankrijk en Italië elk voor K. Dit plan is niet verder besproken. Lloyd Geor ge heeft op de conferentie alleen een beroep gedaan op Italië, omdat dat land het meest bii de Oostenrijksche toestanden is ^einteresseerd. Intusschen houdt de nood in Oostenriik aan. De Oostenrijksche bondskanselier Seipel is naar Praag gereisd om met den Tsjecho-Slowakïschen premier Renesj te onderhandelen, en de berich ten, welke ons over het resultaat dier onder handelingen hebben bereikt, ziin vaag <?n dif fuus. Een zaak van het allergrootste gewicht is echter, dat hoe langer hoe meer in Oosten rijk de neiging ontslaat zich bij Duitschland aan te sluiten, en dat men hoe langer hoe meer in het opgenomne worden in een groot er, levens krachtiger staatsverband een zekerder redding ziet, dan in alle mogelijke internationale trans acties, waaraan de Entente bij slot van rekening haar sanctie onthoudt. Die drong naar aansluiting van Oostenrijk is natuurlijk. De wanorde en verarming in de suc cessie-sloten der voormalige Hobsburgsche mo narchie is uitsluitend een gevolg van de dwaze politiek, die in Centiael-Europa door de over winnende mogendheden is gevolgd. Brailsford heeft het indertijd in zijn bekende werkHoe redden wij Europa aangetoond, dat het conglo meraat van elk op zichzelf staande staten, de menigvuldige verscheidenheid van tolgrenzen, van munt-stelseis, van spoorwegsystemen, de ge meenschappelijke ontwikkeling der successie- statcn, die mogen verschillen in de rassen en talen hunner bevolkingen, maar die niettemin op elkanders oeconomische samenwerking zijn aan gewezen, den moord beduiden voor hun duur zaam bestaan. Kleine staten als het nieuwe Oos tenrijk, met wereldcentra als Weenen, dat thans geen centrale functie meer heeft te vervullen, hangen in de lucht. En indien ergens de mo c h t s-politiek van Versailles verderf heeft gebracht dan is het in de Habsburgsche landen, die door die politiek volkomen zijn gebalkani- zeerd. H-»t Oostenrijksch probleem zal zioh niet lan ger laten elimineeren. Vandaag of morgen zul len de groote Entente-mognedheden zich er mee moeten bezighouden, willen zij niet door de feilen worden achterhaald. En dan zal die Oos tenrijksche quaestie zich niet langer bepalen tot een vraag om crediet, maar ze zal zich ook uit breiden tot een vraag om deelneming aan groo- ïer staatsverband. Of dot het Duitsche zal moe- en ziin, is een tweede. Maar wil men de moei zaam gewonnen cn uiterst labiele vrede in Euro pa handhaven, dan zal de Centraal-Europeesche zaak niet alleen oeconomisrh moeten bekeken worden, maar ook politiek. Wij voor ons kunnen nJet gelooven. dat de groote kentering van de Versailles-politick, die op het oogenblik het ge wichtigste feit is in de actueele geschiedenis. Europa den vorm zqI loten die het thans heeft. DUITSCHLAND. HF.T DUITSCHE MORATORIUM. B c r 1 ij n, 2 3 Aug. (W. B.) Naar de och tendbladen melde", zijn de besprekingen tus- schen den rijksminister van financiën, Hermes en staatssecretaris Bergman met vertegenwoor digers der commissie vt herstel gistermiddag voortgezet. Later verschenen beide gevolmech- tigden der commissie van herstel bij den rijks kanselier. Het ot dusver beieihv- resultaat de/er be sprekingen zal heden worden besproken in een bijeenkomst onder voorzitterschap van den rijkskanselier. Over den inhoud der besprekin gen wordt van weerszijden het stilzwijgen be waard Duitschland en de toesorook van Poincaré. B e r 1 ij n, 2 3 Aug. (W. R.) Naar aanleiding van Poincaré's voorstelling van Duitschland's verrichtingen in zijn toespraak te Bar le Due, maakt de Deutsche Allgemeine Zeitung een te- genrekening op, waarin zij tot een heel onderen uitslag komt. Poincuré had beweerd, dat Duitschland aan het eind van den oorlog slechts oen zeer kleine buitenlnndsche schuld had en als eenige betalingen van bcteekenis sinds den wapenstilstand de vergoedingen had. Tn het ge heel zou Duitschland van TQIQ tot 1921 aan het buitenland slechts 32 milliard mark napier be taald hebben, terwijl Frankrijk in dienzelfden tijd 5414 milliard heeft moeten betalen. Poin- caré, zegt de Allgemeine, heeft klaarblijkelijk niet den moed het Fransche volk onder het oog le brengen wat Duitschland inderdaad volgens het vredesverdrag heeft moeien betalen. Dit zijn in de eerste plaats rechtstreeksche betalin gen, als rijks- en staatseigendom in de afge stane streken tot een bedrag van 5.4 milliard mark goud. koopvaardijscheoen, ongerekend die voor Amerika, voor 4.4 milliard, achtergelaten voorraden 1.8 milliard, rollend materiaal in het afgestaan gebied 1.5 milliard, Soarmiinen 1 mil liard, voorts fabrieksmachines voor het herstel voor 871 millioen, kolen, cokes enz. 692, vee enz. 290, binen va ar tuigen, hovenmaterieel, te legraafkabels 9T8, kleurstoffen, 1 nncTbouwma- chines enz. 132 millioen, samen 16.3 milliard mark goud Daarbij komen betalingen in baar, tot 31 Mei 1921 ten bedrage van 488, tot 31 Augustus 1991 599 millioen, dan 12-maande- lijksche stortingen en 26 r>rreent volgens de Rec-ov«ry Act. tot 1 Juni 1922 508 millioen, narticuliere schulden tot 1 Juni 1022 598 mil lioen, samen ongeveer 2.2 milliard mark goud. Dan nog de kosten van de bezetting, schede ge leden in het buitenland cn in de koloniën 1 mil liard; verlies Duitsche vorderingen op zim bond- genooten uit den oorlog 7 milliard, liquidatie ven Duitsch bezit in het buitenland 1T.7 mil liard. Dit maakt 38.2 milliard mark goud, in plaats van 52 milliard mark panier. Tn nuuk papier zouden de rechtstreeksche betalingen naar de berekening van de .Allgemeine 9550 milliard naar den huidigen koers bedragen. Daarbij somt de Allgemeine dan de indirecte verliezen op, welke voortvloeien uit het gemis aan de opbrengst van de afgestane streken, het verlies dier streken als afzetgebied, de vernie tiging van bet oorlogstuig, de opkooperij van Duitsche effecten, den stelselmotigen uitver koop van Duitschland. de strak aangedraaide belastingschroef, enz. Het bedrag hiervan is nog veel grooter dan van de directe betalingen, zoodat de 132 milliard van de overeenkomst van Londen volgens de Allgemeine reeds lang is gedelgd. BEIEREN EN HET RIJK. B e r 1 ij n, 2 3 Aug. (W. B.) De Beiersche gezant Von Preger verscheen gistermiddag bij den rijkskanselier en deed hem mededeeling van de goedkeuring der Beiersche regeering cn de coalitiepartijen van het resultaat der Ber- lijnsche onderhandelingen. Professor Kükcnthal. -j* B e r 1 ij n, 2 3 Aug. (V. D.). Professor Kü- kenthal, de directeur van het zoölogische mu seum aan de universiteit te Berlijn, bekend door groote wetenschappelijke reizen naar Noorwe gen, in de Noordelijke IJszee cn naar eilanden in den Indischen Oceaan, is op den leeftijd van 52 jaren overleden. De spelen tc Sulzburg. B e r 1 ij n, 2 3 Aug. (V. D.). De toestrooming van vreemdelingen naar de feestspelen te Salz burg heeft zulk cene duurte teweeggebracht, dat de vreemdelingen cene gcld-inznmeling vóór de Salzburgsche bevolking moeten orga- niseeren. Eene Engelsche spoort in eene open bare oproeping de aanwezige Engelschen cn Amerikanen aan, een deel hunner uitgaven voor de armen te Salzburg aan te wenden, om den nood te verzochten. B e r 1 i} n, 2 3 Au g. (V. DJ. Uit Riga wordt bericht, dat in Moskou, Petersburg en het ove rige Rusland een groot aantal leiders der Rus sische intellcctueelcn in hechtenis zijn geno men. Spoorwegongeluk. B e r 1 ij n, 2 3 Au g. (V. D.). Op den Wcndel- steinsnoorweg is gisteren oen trein ontspoord, waarhij meer dan 25 personen gewond werden. Een zwaar gewonde is reeds overleden, B e r 1 ij n, 2 3 Au g. De Berlijnsche Volks- opero in het omgebouwde Kroll-theater zal in Jon. 1923 geopend worden. nauwernuod aan den dood, daar men nem wil- J den zijn, die voor de te vervullen plaotseiV gH '5~ 1 schikt geacht kunnen worden. Hot behoort goed in het oog te worden houden, dat niet slechts de wachtgelders of go» wezen tijdelijke ambtenaren of beambten van „L'HIRttN05LI.5" 16—18 Lansestray. Amersfoort. REGEN PEDEN. FRANKRIJK. Do dwangmaatregelen in Elzas-Lothri, ïngen opgeheven. P a r ij s, 2 3 Aug. (Havas). De Elzasser blo den hebben gemeld, dat de dwangmaatregelen in den Elzos zijn opgeheven. Dit is juist. Daar de Fransche regeering op de bijeenkomst te Londen voldoening heeft gekregen inzake de betaling van de vergoeding van de particuliere schulden door Duitschland, hadden deze dwangmaatregelen geen zin meer. Het bezoek, dat Alopetite, de hooge commissaris der repu bliek in den Elzas, vanmiddag aan Poincaré heeft gebracht, staat dan ook in geenerlei ver band met deze maatregelen, gelijk sommige bladen gezegd hadden., IERLAND. DE MOORD OP COLLINS. Londen, 24 Aug. (R.) Er hadden ont roerende scènes plaats in Cork, waar Collin's lijk op een praalbed log. Later werd het lichaam naar een schip gebracht, om naar Dublin te woiden vervoerd. Een der slippendragers was generaal Galton, die H uniform droeg, be smeurd met bloed van Collins, die in zijn ar men den geest gaf. Onder de enorme menigte, die het overbrengen van het lijk in oogen- schouw nam, bevonden zich de bisschop van Cork en verscheidene leden der geestelijkheid. Een der toeschouwers, van welke men ontdekte dat 'hij een bom bij ,zich had, ontsnapte ter- Drijfschalen in gekleurd en irisé. DE BAZEL DE LORRfl Langestraat 39 Tel. 462 de lynchen. SPANJE. 'Felice Pedrcll. *j* B e r 1 ij n2 3 A u g. In Barcelona stierf de groote Spaansche musicus Felice Pedrcll, die, zooals de Duitsche pers bericht, reeds in 1866 als vereerder van Wngncr optrad, wiens denk beelden hij ook voor zijn vodorlrind nuttig _wonschte te maken door de oprichting van eene nationale Spaansche opera. PORTUGAL B e r 1 i j n 2 5 Aug. (V. D,). In Portugal zijn de ministers van Fionciën, Arbeid en Handel af getreden. OOSTENRIJK, DE REIS VAN DEN OOSTENRÏJKSCHEN BONDSKANSELIER. Praag. 23 Aug. (T. S. P. B.). Rijkskanse lier Seipel heeft nan dr. B~ncsj twee vingen ge steld. De eerste of Benesj het verzoek van Oos tenrijk om een crediet wil steunen hij den Vol kenbond, de tweede of Oostenrijk zich om steun tot naburige staten te wenden. R-mesi ant woordde: Hot is onmogelijk den Volkenbond te n^geeren, doch het is mogelijk, dat men zich tot naburige staten wendt. Er bestaat geen der de mogcüikheid. Oostenrijk heeft zich tot Tsje- cho-Slowakiie gewend omdat deze de eerste was, die belangstelling voor het lot van Oos- tenrfd: betuigde. Seipel heeft te Praag de beste beoordeeling van <le toestanden in Oostenrijk gevonden. De plannen om Oostenrijk tc verdop lpn of bij Duitschland te voegen, worden als fantastische denkbeelden gekenmerkt. Deze plannen ziin in staat allen constructieven arbeid te verhinderen. De resultaten van dr. Scfpel's besprekingen te Praag. Weenen, 2 3 Aug. Ofschoon het resultaat van de reis van dr. Seipel naar Praag niet offi cieel is medegedeeld, verluidt toch, dat hij ver gaande ondersteuning heeft gevonden. Vóór alles wil Benes voor Oostenrijk bij den Volken bond opkomen. Volgens het Praagsch „Tagblatt' heeft Seipel ook praktische toezeggingen verkregen, cn is met het vlottend maken van de rest van het crediet gisteren begonnen. Hbl. OOST-INDIK. Ontslag tijdelijk personeel. De Loc. bericht Het volgende rondschrijven wctJ door den Isten gouvememcnts-secrctaris verspreid: Bij het verleenen van ontslag wegens bezui niging of overcompleet aan tijdelijk personeel wordt gewoonlijk aldus te werk gegaan, dat het voornemen doortoe 6 weken of langer van te voren wordt aangezegd. Ter vaststelling van deze gedragslijn, waar mede de regeering ten slotte instemt, doet de G.G. mcdedeelen dot zijne excellentie het ge- wenscht acht om, indien wordt voorzien dot het noodzakelijk zal zijn tijdelijk personeel te ont slaan, zulks den betrokkenen steeds zoo spoedig mogelijk, doch in ieder geval ten minste 6 we ken van tevoren, te kennen te geven cn hen in de gelegenheid te stellen gedurende dien tijd naar een andere betrekking uit tc zien. Ook is het wenschelijk die ambtenaren, die voor een bepaalden tijd uit Nederland zijn uitge zonden, ten minste een zestal weken vóór het verstrijken van den termijn, waarvoor zij uit gezonden zijn, in hcrinr.erirg te brengen, dat cn wanneer hun diensttijd geëindigd zal zijn. De landvoogd is voorts van oordeel dat het zooveel mogelijk bevorderen van herplaatsing der door de personeelsinkrimping getroffenen niet alleen tegenover de betrokkenen een eisch van billijkheid is, doch mede gevorderd wordt door een behoorlijke behartigirg van de belan gen van het land, daar het land prijs moet stel len op de diensten van hen, die reeds ervaring hebben opgedaan en zijne excellence dringt er dan ook met klem op aan geen personeel in dienst te nemen, voordat men zich heeft over tuigd dat er geen wachtgelders of gewezen 1ü- delijke ambtenaren of beambten (ook al zijn deze van andere diensttakken afkomstig) te vin eigen diensttak, maar ook die van andere dienst takken afkomstig voor herplaatsing in aanmer king moeten komen. Uit don aard <3 vak hol ben ide gepension- ncerde ambtenaren of beambten eerst in de al lerlaatste. plaats aanspraak op een plaatsing of waarneming. De G.<~doet er in verbi nd hiermede nog op wijzen dat het dringend noodig is er voor te waken, dat tot oonst<'llliP'v van pervonen mei wordt overgegaan zonder dat onderpk nis bov b*dortld h^oft nV-v-i' - <<*had, en vastslnot dat werkelijk onder de wachtgelders of g wezen tijde''-• eigenaren of bearnhlee Aan de Staatscourant vnn gisteravond ontlecnen wij de volgende Kon. Besluiten Benoemd tot leeraren aan de R. H. B. S. to Utrecht de hoeren F. Krnnier, W. J. v. Lee, S. Hintcmo, R. E. Kn'koven, R.. v. Grootheest, tot leernressen .mevr. H. E. v. Holst—Pelleknan Kalshoven cn M. J. J. v. d. Roemer, allen tijdei lijk non die school verbonden. Benoemd met ingang van 14 Aug. tot 2e luii tenant a. bij het wapen der infanterie Tl. I. L. do cad. F. A. M. Hartpring, 1.. F. Weijmon, A. K. Batten, W. C. Lutró, P. Biuijn, A. T. J. Brum- mer, T. J. Friezinga, H. J. Docdcn, G. M. C. Ort. b. bij het wapen der kavellerie N. I. L. de ca detten J. Erkelen, O. M. de Munniek, J. J. de Vries, P. C. Blom, E. K. Pols c. bij het wapen der artillerie N. I. L. de cn- dotten H. Hnnsscn, W. A. J. Stuijver, J. K. A 1 immer, A, W. Heering, P. E. Hcridriksz, E Bnrctta, C. R. v. Boldrik, Raden Sibinktc, C. J Feiling, G. J. C. L. v. Luin. d. bij het wapen der Gen e N. I. L. de cadet ten \V. P. Srheringo, J. Swnrtjes, J. A. J. El- bert. C. H. W. Linck. Op verzoek eervol ontslag verleend non dr. W. L. Kraal als geneeskundige voor do afd. Rijksverzekeringsbank. HET PROGRAM VAN Tï^T KONINKLIJK BEZOEK AAN DENEMARKEN. Men meldt ons uit Kopenhagen: Omtrent het bezoek van Koningin Wilhelminn en Prins Hendrik aan Denemarken, van 5 tot ft September wordt het volgende gemeld De vorstelijke bezoekers zullen Dinsdag 5 September in den middag aankomen en offi cieel aan het Cenlraol Station te Kopenhagen ontvangen wordm. Daarnn zal op het stadhuis eon receptie gehouden worden, gevolgd door een bezoek aan het Goibenborgkasteel cn een banket in het Koninklijk Paleis Amolienborp. Woensdag d. n. v. zul'en de hooge gasten het buitenlnndsch diplomatieke corps en de Hol- landsche kolonie tc Kopenhagen ontvangen Daarna zullen zij, nn een bezoek gebracht te hebben aan het Nationaal Museum, een tocht maken naar het kasteel Frederik«borg op Noord Seeland. Des avonds zullen de Koningin en Prins een gala-voorstelling in het Koninklijk Theater bijwonen. Des Donderdags wordt een bezoek gebracht aan Amogor, waar de bekende Hollnndschc ver- oenigingen zijn gevestigd en tevens aan de Hol- landsche tcntoonsielling. Des Vrijdags vertrek' ken de koninklijke bezoekers. De Koningin zal op haar officieel bezoek met den Prins acn Scandinavië vergezeld wor den door mevr. Van Loon, Dame du Palais waarnemend grootmeesteres ionkvrouwe vat Swinderen, hofdamemaj. Van Rijn von Al kemade, lectrice jhr. mr. dr. Van Kornebeek, minister van buitanlandsche zaken vicc-admi- raai Bauduin, adjudant-generaal cn chef van Hr Ms. Militaire Huis graaf Du Monceou. opper- ceremoniemecstcr en grootmeesterjhr. mr. Van Tets, chef von het kabinet der Koningin jhr. von Mühlen, adjudant von den Prins jhr. Sickinghe, kamerheerjhr. Von Reigersberg Versluys, adjudnnt en jhr. Von Heijden, ord.- officier. door ROBERT HERRICK. 87 Eindelijk bereikten zij het eenvoudige gebouw, waarin de particuliere stichting voor kanker onderzoek was gevestigd, 't Was een van de vele bekende ondernemingen, die gesteund door menschlievende kapitalisten spoedig een groote vlucht namen, doordat zij beantwoordden aan de onuitgesproken behoeften der maatschappij aan georganiseerde en wetenschappelijke behan deling van ziekten, die bestreden kunnen wor den. Nadat zij de laboratoria en de klinieken had den bekeken onder leiding van een jongen dok ter, kwamen zij weer buiten, in het warme zon licht van den Julideg, dat de groote stad deed blakeren van hitte. Elport was een en al lof en bewondering over de doelmatigheid van de orrichting. „En dat is nu het resultaat van een particu liere» onderneming, 't werk van de kapitalisten, waar je zoo graag op afgeeft I" merkte hij droogjes op. „Ja, zij doen veel om besmettelijke ziekten te weren maar die inrichting hier cn op an dere plaatsen ook, is maar oppervlakkig werk. .Particulier initiatief, hoe ruim gesteund ook, kan nooit in zoo ruimen kring werken, dat het ieder een bereikt, kan den strijd niet aanbinden tegen ziekte, om een gezonder maatschappij te stichtenDoktoren en assistenten in de labo- jratoria voor onderzoekingen zullen u allen het zelfde vertellen. Particulier initiatief is slechts /♦en drnnopl in rlnn oceaan." Hir strekte zijn hand uit, alsof hij de verschroeiende wildernis van de groote stad tot "getuige wilde oproepen. „Publieke hygiëne en voorzorg ziin van meer beteekenis dan welke genezing ook." „Je bent veel te haastig gebakerd, goede vriend I" merkte Elport vermoeid op. Elport had een buitengewone belangstelling in deze zaak, ofschoon hij, zoals bijna alle voor uitstrevende menschen van zijn generatie, belang stelde in alle moderne instellingen, die de be schaving vooruit wilden helpen. Zijn bezoek aan het kankernstituut had echter een bijzonder doel. Een van zijn goede vrienden, die kort ge leden was gestorven, had Elport een groote som nagelaten om te besteden zooals hem het beste zou lijken, „ten dienste der menschheid' en de stilzwijgende afspraak was geweest, zoo vertelde Elport in vertrouwen aan Holden, dat hij zelf een even groot bedrag zou bijdragen voor het goede doel, nu dadelijk of later in zijn testament. „Wij hebben do zaak lang en breed bespro ken", zei hij, „en een groot aantal belangen overwogen, bijvoorbeeld opvoeding. Wij kon den echter niet tot een besluit komen en door den plotselingen dood van mijn vriend moet ik nu bepalen waartoe de gift zal dienen." Hij was dus besloten een grondig onderzoek in ie stellen en reisde nu het land rond om in richtingen van medischen of opvoedkundigen aard te zien. „In vroeger tijd zouden wij onze kleine geldbuidel aan een universiteit, aan een ziekenhuis of aan een of andere weldadigheids instelling hebben gegeven, en hen het geld laten gebruiken zooals zij -wilden. Maar nu is er zoo'n overvloed van belangen waar je voor voelt, zoo veel nieuwe nooden, dingen die door den een of ander aangepakt moeten worden, als ze ooit tot stand willen komen I" Holden's ideaal van „één groot medisch insti tuut j had een diepen indruk op hem gemaakt. Als zoovelen, wien het bij een min of meer egoïste levensopvatting, voor den wind is ge gaan, voelde hij op 't eind van zijn leven on willekeurig de behoefte om rich aon de gemeen schap te wijden. ,Jk zou iets blijvends willen hebben", zeide hij, „zooiets als wat jij zoudt noemen een „stich ting"." Zijn ziekte en zijn kennismaking met Holden hadden zijn belangstelling gewekt voor de medi sche wetenschap en speciaal voor het vraagstuk SPOEDIG RETOUR. JOH. VAW DIJK. Langestraat 116 TeL 70 der zenuwziekte in de moderne maatschappij. Het werk van den dokter in de groote stad had hem doen inzien, dat deze riekte onder de wer kende klasse een belangrijk punt was voor den genezer om te bcstudeeren. Mannen en vrou wen begonnen hoe langer hoe meer te lijden door moeilijke, abnormale toestanden van lichaam en geest, veroorzaakt door den zwaren druk van het industrieele leven, van den dwang en de eentonigheid van een zelfde soort arbeid. Op die manier was de ingewikkelde, moderne maatschappij berig zich te wreken op de wer kers, die de zwaarste lasten droegen en de grootste inspanning zou noodig zijn om de menschheid te leeren zich aan "te passen aan het nieuwe economische leven. „Je kunt zoo weinig voor die soort patiënten doen als zij komen en gaan op je spreekuur", zei Holden. „Zij hebben een nieuwe Genezende bron noodig en een nieuwen Genezer I" voegde hij er langzaam aan toe. ,Onze moderne be schaving moet, wanneer zij in waarheid een be schaving zal zijn en niet opnieuw zal voeren tot uitbuiting en slavernij, onder de controle komen van doktoren, vooral van hersenspeciali- teiten, zij moet worden geleid en genezen." Het resultaat van dit gesprek en van hun vroegere besprekingen was, dat Elport een lan gen brief aan Holden schreef, waarin hij hem zijn besluit mededeelde. „Wij moeten een inrichting maken voor de studie en geneeswijze van zenuwziekten, op de manier zooals je mij dat hebt uitgelegd. Na tuurlijk hier in de stad, waar mijn vriend heeft gewerkt en zijn geld verdiend, door middel van het werk van duizenden arbeiders, voor wie hij, tusschen haakjes, meer sympathie en belangstel ling had dan men gewoonlijk een groot werk gever toeschrijft 't Heeft me heel wat hoofdbrekens gekost om den rechten man te vinden geschikt om het hoofd vnn zulk een onderneming te zijn, die het werk zou kunnen regelen en in goede banen leiden. Er zijn mij verscheidene namen ge noemd, sinds je collega's van mijn plannen hebben gehoord. De directeur moet een kundig man zijn, geheel op de hoogte van den vooruit gang der medische wetenschap in den tegen- woordigen tijd, niet alleen, maar iemand met veel succes in zijn praktijk, of met een groote reputatie in een sanatorium. Bovendien moet hij nog meer zijn dan alleen een onderzoeker of en kel een wetenschappelijk man zooals en (Hier noemdjj hij twee bekende namen in de medische wereld). „Het moet hem een levensbe hoefte zijn om te genezenl Zulk een man van roote bekwaamheid en van naam, die bereid zou zijn alle gH del ijk e voorrlccl-m van zijn par ticuliere praktijk op tc offeren en ^ie zich te vreden zou stellen met het bescheiden salaris, dat wij hem kunnen aanbieden, is moeilijk le vinden, dot kan je wel bcorijpen. Maar loch, geloof ik, hem gevonden te hebben Gisteravond dineerde ik met een :an!ol dok toren en wij bespraken de plannen. Herinner je je nog dr. Jenks? Toen ik hem vroeg eens cn paar namen te noemen, zei hij zonder r?n oogenblik te aarzelen: ,.Er is maar ëén man ge schikt voor u, en dat is die kerel, die dat sana torium daar in de wildernis in hpt noorden heft gehad, Holden. Als u dien kunt vinden! rk hoor, dat hij ergens heen gevlucht is 1 Nu, gevonden heb ik hem IWil jij hef zahkje aanpakken? Je zult nnnr deze stad moet'-n ver huizen, maar je werkkring hier in het „Nieuwe ziekenhuis", (zoo heb ik besloten om de stich ting te noemen) zal niet veel verschalen met wat je altijd gedoon hebt of hebt willen doen Je krijgt een saloris van, en hij noemde het voorgestelde bedrag, dot zeker ruim genoeg uls salaris, toch niet halen hon fc;j de inkomsten van beroemde dokters. „Je kunt, als je wilt, ook nog particuliere praktijk waarnemen, maar in 't eerst zal het werk wel al je tijd in beslag ne men, denk ik. En je kimt je assistenten zelf uit zoeken en ze drillen in ccn woord, je kunt alle9 inrichten zooals ie zelf wilt. We berinnen dus op écn betrekkelijk kleine schaal, maar je zult zien, dat de zaak zich zoo ontwikkelen zal, dat we er nog eens trotsch op zullen zijn.' Hij noemde al een plan voor uitbreiding, dal hij bedacht had en waarvoor zijn eigen gift koi» worden gebruikt, nl. het oprichten van een soium, torium dicht bij de stad, waarin men kostelooi zou worden verpleegd; een verblijf, voor lang* durige en hardnekkige ziekten, in verband staand de met het ziekenhuis. (Wordt vervolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1922 | | pagina 1