„DE EEMLANDER"
BUITENLAND.
JUMPERS
LEOEREH
9.75
7.25 6.90
8.504.50
3.50 3.80
Sle Jaargang No. 59
BDNHEMENISPRUS Z
port f 3.—. r« week (met grati» venekermg
ongelukken) f 0.17s, afzonderlijke nummert
•CU».
Vritdaq 8 September 1922
PUIS DIP IDÏiRTEHTlEH
DIRECTEUR-UlTGEVERi J. VALKHOFF. ARNHEMSCH^ POORTWAL 2 A.
POSTREKENING N°. 47910. TEL INT. 5lS>.
van 1 —4 rcgeU f l.OS^
met inbegrip van ccj^
bewijsnummer, elke regel meer 0.25, dienstaanbic^
dingen en Llcldadigheids-adveitentiën voor de helflj
der prijs. Voor handel en bedrijf bestaan xccrj
voordelige bepalingen voor het advcrtcercn. Kent.'
circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
Politiek Overzicht
naam is de strijd, die op het oogenblik in
•Azië wordt gevoerd en waarbij de Helle-
het eene échec na het andere lijden, een
liet tusschen Grieken en Turken; in werke-
Ijkheid echter hebben wij bovendien te doen
net een verkapten en toch feilen strijd tusschen
ie belangen van Engelschen en Franschen, wier
mpervalistische aspiraties met elkaar in botsing
;omen.
In den grooten oorlog, die in 1914 begon,
leeft Turkije aan de zijde der Diritschers deel
genomen aan den strijd; de geallieerden op hun
>eurt vonden in Griekenland een medestander.
)e liefde der Franschen voor de Hellenen be-
coelde echter danig, toen koning Constantijn in
land terugkeerde en aan de voor Frankrijk
gunstige Venizelistische politiek een einde
Icwem. De Fransche genegenheid ging daarop
plotseling uit tot de Turksche nationalisten, de
panhangers van Kemal pasja, die hun regeering
hebben gevestigd in Angora. De Engelschen op
hun beurt gaven voortdurend blijk van een
cdter9t stichtelijke verknochtheid aan de Grie
ken, niet zoozeer, wijl zij de Grieken zulke be
minnenswaardige menschen vinden, maar omdat
3e Turksche nationalisten de Britsche overwin
ning in den oorlog, zooals die o.a. in 't verdrag
Van Sèvres tot uiting komt. vrijwel ongedaan
maakt. Genoemd vredesverdrag toch beknotte
op een geduchte wijze de Turksrhe macht en
beeft in de Mohammedaansche landen een felle
onti-Britsche stemming in 't leven geroepen.
Immers: krachtens de bepalingen van genoemd
trectaat van Aug. '20, dat wel werd ondertee
kend, maar waarop nimmer een ratificatie volg-
öe, werd den Turken behalve een paar vrij poo-
Verc gebieden langs de zeeöngten in Europa
uileen Constantinope! gelaten: een trieste rest
Wan de eerdertijdsche macht. Dit was den En
gelschen naar den zin, die niets van een krach
tig Turkije moeten hebben en den weg naar
Irvdië gaarne vrij houden en tevens het zeer op
prijs stellen, dat zij vrijelijk over de Zwarte Zee
roor hun scheepvaartverkeer kunnen beschik
ken.
De pro-Turksche genegenheden der Fran-
•chen treden voortdurend en openlijk aan den
dag en men kon het dan ook als een zoete
wraakneming der Franschen beschouwen, dat zij
In October 1921 door bemiddeling van Franklin
Bouillon een accoord aangingen met de Kcma-
Kstcn; deze overeenkomst bracht niet alleen
economische voordeelen en stelde de Franschen
*iiet alleen in staat hun occupatie-troepen in
Syrië, 8ie heel wat geld verslonden, naar huis te
eenden, maar met de daad werd tevens Lloyd
George te verstaan gegeven, dat de Franschen
fcich anderszins schadeloos zouden stellen, wan
neer de Britsche politici niet naar de pijpen der
Franschen wilden dansen; de Britscho schade-
loosstellingspolitiek tegenover Duitschland, die
altijd een milder karakter droeg dan die der
Franschen, zal er niet vreemd aan zijn geweest,
dat Frankrijk op zoo handige wijze zich invloed
ln het nabije Oosten verzekerde door het ver
drag met Angora. Trouwens: de Franschen, wier
politieke leiders halsstarrig aan 't verdrag van
Versailles vasthouden, zien er hcelemaal geen
been in zelfs aan de hand te doen het verdrag
ran Sèvres (mede hun product) aan een revisie
te onderwerpen. Dat zij een herziening bedoe
len, waarmee zij de Turksche nationalisten, die
leen geduchte macht beginnen te vormen, in het
gevlei komen, behoeft geen wijdloopige uiteen
zetting. En ook is het duidelijk, dat, gezien den
femigen samenhang tusschen de politiek der ge
allieerden en het Klein-Aziarische conflict, het
voor de Grieken uiterst bedenkelijke verloop der
krijgsverrichtingen in den Levant feitelijk mede
neerkomt opccn Engelsche nederlaag. En
boewei officieel nog niets bekend is van een
geallieerde of Engelsche bemiddeling om tot
een wapenstilstand te komen tusschen de belli-
gerenten behoort het niet tot de onmoge
lijkheden, dat wij eerlang lezen van een Britsch
initiatief in dezen geest. Maar, wanneer dit inder
daad geschiedt en ook de Turken ervoor te vin
den zijn over wapenstilstand en vred^ tc spreken,
dan ligt het voor de hand, dat de Turken, die
zich momenteel verre de meerderen van de
Grieken achten, er niet aan zullen denken ge
noegen te nemen met voor hen ongunstige^ vre
desvoorwaarden. Zij zullen vermoedelijk heele-
maal het verdrag van Sèvres, al wordt dit nog
zoo smakelijk geretoucheerd, a's grondslag wil
len nemen voor vredesonderhandelingen. Wan
neer er geen plotselinge gunstige keer voor de
Grieken intreedt cn daarop schijnt niet veel
kans te zijn: misschien trachten de Grieken met
vcrsche troepen nog voor het laatste een po
ging to< fel verzet te doen kan men er staat
op maken, dat de Turken niet alleen zullen
eischen, dat de Grieken zich definitief uit Klein-
Azie terug trekken (en daarbij Smyrna in
Kemalistische henden laten), maar ook met voor
de Grieken en Engelschen minder aangename
eischen zullen komen met betrekking tot Euro-
peesch Turkije. Onmogelijk is het niet en
iets in dezen geest heeft reeds verluid dat
Kemal b.v. Adrianopel eischt en tevens zal ver
engen, dat alle Balkanstaten betrokken worden
in een regeling van de aangelegenheden betref
fende het nabije Oosten. De vrees is reeds uit
gesproken, dat, wanneer de Turken een gemeen
schappelijke grens met Bulgarije verkrijgen, de
overige Balkanstaten hiertegen verzet zullen
oanteekenen; gewapende tegenstand kan hier stel
lig tevens gemakkelijk uit voortvloeien. Fn wan
neer al te stijfhoofdig de hand wordt gehouden
oon het verdrag van Sèvres laait de oorlogs
vlam wellicht weer op in geheel het nabije Oos
ten. Uit een en onder blijkt dus overduidelijk,
dat Engeland door den loop van zaken in den
Levan-t voor een berg van moeilijkheden zich
ziet geplaatst. Onaangenaam zal het voor dit
rijk zijn den Turken groote concessies te doen;
maar aan den anderen kont draagt een te starre
en stroeve houding van Engeland in deze aan
gelegenheid er zeker in voor Groot-Brittonnië
ontstellende mate toe bij, dat de Mohamme
danen worden verbitterd in die gebieden, waar
over Engeland zijn machtsinvloed uitstrekt. De
toestand voor de Britsche politici is dus uiterst
penibel, temeer, daar de Turksche nationalisten
een te respectabele macht vormen dan dat En
geland er ook maar aan kon denken door ge
wapende interventie de Grieken te helpen om de
Kemalistcn klein te krijgen.
i m
VOLKENBOND.
De zitting van gisteren.
Motta (Zwitserland) verklaarde gister^ in de
vergadering van den bond, dat de Volkenbond
niet alleen een middel van internationale sa
menwerking is, maar ook een groot orgaan,
door middel waarvan zich de publieke opinie
van alle landen uitspreekt inzake vraagstukken,
die oorlog en vrede betreffen. Motta was er ver
heugd over, dat de Raad zich den noodtoe
stand van Oostenrijk had aangetrokken. Het
bestaan van den Volkenbond moest Oostenrijk
een gevoel van algeheele zekerheid tegen het
buitenland geven. Allen in den Volkenbond wa
xen overtuigd van de noodzakelijkheid van de
territoriale integriteit en politieke onafhanke
lijkheid van Oostenrijk.
Nansen (Noorwegen) stelde den deplorabe'en
toestand van Europa vast. De gehouden con-
feienties hadden geen enkele verandering ge
bracht. Noorwegen ging zeer gebukt onder de
heerschende economische crisis. Rusland was
verwoest door hongersnood en epidemieën, die
bleven dreigen. Nansen sprak er zijn verheu
genis over uit, dat de Raad had besloten zich
met deze kwestie te bemoeien. Nansen vestig
de de aandacht van de vergadering op de be-
teekenis van het vraagstuk der minderheden in
Midden-Europa. Hij gaf uiting aan de hoop, dat
de commissie inzake de vermindering van be
wapeningen een ontwerp zou opstellen, dat de
instemming der onderscheidene regeeringen ver
werft. De ontwapening is een van de belangrijk
ste tokken van den Volkenbond.
Mensdorff (Oostenrijk) sprak ziin diepe er
kentelijkheid uit voor de gevoelens van sym
pathie, die lord Robert Cecil eergisteren en Motta
en Nansen gisteren tegenover Oostenrijk hadden
geuit. Oostenrijk had klaarblijkelijk de groote
sympathie vun de heele wereld. Hij wees op de
noodzakelijkheid Oostenrijk, een oud centrum
van beschaving, onmiddellijk hulp te verleencn;
de verheffing van Oostenrijk zou aan heel de
wereld het bewijs leveren, dot de Volkenbond
rot praktisch werk in staat was.
G e n v e, 7 Sept. (Havas). Zonder ook
maar in het minst rekening te houden met de
beslissingen van de Britsche deskundigen te
Genua betreffende de clausule van „de meest-
begunstigdo natie", heeft de economische com
missie van den Volkenbond zich bezig gehou
den met een aantal voorstellen, waarvan enkele
een ernstig gevaar vormden voor de economi
sche en douanepolitick van Frankrijk, met na
me voor de onlangs gesloten overeenkomst tus
schen Frankrijk cn Spanje. Na verscheidene do
gen van beraadslaging stelde de Fransche af
gevaardigde Serruys voor het Britsche voorstel
een ander in de plaats, dat de tariefpolitiek en
de controctucele regceringsovereenkomsten liej
varen en toch een tamelijk ruim werkprogram
voor de economise'»* commissie van den Vol
kenbond uitmaakt. Het voorstel-Sorruys ver
wierf de goedkeuring der commissie. Het voor
ziet in dc bijeenkomst van een internationale
conferentie inzake de douaneformaliteiten cn
andere analoge kwesties. De kwestie der wis
sels wordt er eveneens onder het oog gezien.
Men meent, dat schikkingen ten aanzien van
deze twee punten voldoende zullen zijn om den
internationalen handel een goed deel van het
herstel te verschaffen, dat zij verlangen.
De kwestie der pornografische publicaties.
G e n v e, 7 Sept. (B. T. A.) De Engelsche
regeering heeft de aandacht der leden van den
Volkenbond gevestigd op den handel in onze
delijke publicaties. Zij uitte den wensch de
kwestie verwezen te zien naar den Volkenbond.
Japan cn cfe bond.
De vergadering zette gisteren, naar 't B T.
A. meldt, de besprekingen over het rapport van
den Volkcnbondsraod voort. Isjii (Japan) wees
op de diensten, die de Volkenbond sinds 2 A
iaar bij de oplossing van internationale conflic
ten heeft bewezen. De Japansche regeering, ver
klaarde Isjii, zal steeds van harte haar mod.
werking verleenen bij den arbeid van den Vol
kenbond ten einde in de betrekkingen tusschen
de verschillende landen den geest van vertrou
wen te ontwikkelen.
„L'HIRONOELLE"
16-18 I.angesfraat - Amersfoort
M83. RLEüRtN
PELÜCRE
BARETS
in zwart
3.75
Een schenking van de Rockefcllcrstichting.
Berlijn, 7 Sept. (N. T. A. Draadloos). Vol
gens een bericht uit Genève heeft de Rockefel-
ler-stichling aan de gezondheidscommissie vun
den Volkenbond een bedrag van 90.000 dollar
geschonken.
DUITSCHLAND.
DE SCHADELOOSSTELLING.
De Duilsch-Belgische besprekingen.
B e r I ij n, 7 Sept. (W. B.). De besprekin
gen der Belgische onderhandelaars met de rijks-
regeering over de kwestie der garanties voor de
schatkistwissels, die door dc Duitsche regeering
uan België zullen worden uitgegeven, zijn, vol
gens de bladen, hedenvoormiddag voortgezet.
Uit Berlijn wordt d.d. gisteren gemeld
Naar van welingelichte zijde verklaard wordt,
geschieden de onderhandelingen in geheel on
gedwongen vorm, terwijl zij voorloopig nog van
vcrtrouwelijken aard zijn.
Naar bericht wordt, uitte Bemelmnns zich ovei
hei vermoedelijk resultaat zeer optimistiscly cn
sprak de overtuiging uit, dat de Duitsche re-
gcering België deugdelijke cn voldoende waar
borgen kon bicden, zonder dat 't noodig zou zijn
dc goudreserve vun Duitschland nan te spreken,
waartoe België in uiterste noodzakelijkheid zijn
toevlucht zou nemen. Bemelmans geloofde, dot
de onderhandelingen een zoo snel verloop zou
den hebben, dnt de Belgische delegatie Zaterdag
of Zondog Berlijn zou kunnen verladen.
Ekert cn de marine.
Flensburg, 7 Sept. (W. B.) De rijks-
president heeft op 5 en 6 dezer de manoeuvres
der Duitsche marine in de Oostzee gevolgd. Hij
heeft daarop langs draadloozcn weg een bood
schap tot <le marine gericht, waarin hij ver
klaart er zeker van te zijn, dat ook de rijks
marine hoar aandeel in het bevorderen von den
voorspoed der Duitsche republiek zal willen bij
dragen.
Ebert te Flensburg
B e r 1 ij n, 7 Sept. (W. B.). Rijksprcsiden»
Ebert is tc Flensburg in Slceswijk aangeko
men en hoeft in een toespraak gezegd, dnt het
lijk Flensburg, dnt ccn deel van zijn achter lund
kwijt is, zal steuren. Hij sprak ook over de
wonden, die nnn Duitschland in Slceswijk ge
slagen zijn en huldigde de trouw der Duitschers
aan hun vadcrlond.
De economische toestand.
De rijksminister voor economische aangele
genheden heeft in de rijksdagcommissie over den
economischen toestand von Duitschland ver*
klaardy-dat er nog een heele reeks vnn gevaren
voor het Duitsche economische leven bestaat
Hij wees op de enorme prijsstijging cn de loons-
verhoogingen, die in verband met ondere ver
schijnselen zeer gemakkelijk een binnenland-
sche crisis zouden kunnen veroorzaken. Of
schoon voorstellen tot het tegengaan van exces
sen op de wisselmarkt moeilijk uitvoerbaar zijn,
knn de regecring toch niet langer in gebreke
blijven met het nemen van bizondere maatre
gelen tegen den diepgeworteldcn woeker. De mi
nister wees ten slotte op de enorm gestegen
invoercijfers. In de eerste helft van het jaar werd
alleen al voor 4 milliard mark aan kolen, ijzer
en cement ingevoerd.
IERLAND.
DE BURGERSTRDD.
Het bericht van dc Chicago Tribune
tegengesproken.
In regeeringsknngen te Dublin wordt ver
klaard, dat het bericht van de Chicago Tribune,
als zou Griffith vergiftigd zijn, van allen grond
ontbloot is.
ZWEDEN.
De Nobelprijslezing van prof. Bragg.
Stockholm, 7 Sept. (N. T. A. Draadloos).
De winnaar van den Nobelprijs, prof. Bragg
uit Engeland, heeft gisteren uan de universiteit
van Stockholm zijn Nobelprijs-lezing gehouden
over Röntgcn-crystallogrofie en Rontgen-«pec-
trometrie. Onder zijn gehoor bevonden zich
winnaars van den Nobelprijs, o.o. prof. Anhc-
n:,is, prof. Gullstrand en dr. Gustof Dalen.
TSJECHOSLOWAKIJE.
Uit de politiek van 't land.
P i 1 s e n, 6 Sept. (T. S. P. B.). De voorzit
ter vnn de nationole club, de democraat Lu-
kacsky. verklaart in een blad, dat de tegen
woordige regeering niet meer in functie zal zijn
bij de opening van de nojanrszitting van het
parlement, omdat, zoodra Bencs teruggekeerd is,
het kabinet zal aftreden, opdat de leden van
de commissie vnn vijf zich aan het hoofd van
de departementen zullen plaatsen en daardoor
de verantwoordelijkheid voor de regeerlngspo-
litick op zich zullen nemen. Ten einde een ge
regeld contact te onderhouden tusschen het
ministerie cn het meerderheidsblok is men van
plan een commissie van twaalf leden in te stel
len, bestaande uit senatoren en afgevaardigden
van rule groepen van de meerderheid.
TURKIJE.
DF. STRIJD IN KLEIN-AZIË
Dc Gricksche opperbcvclhcly?
bcr gevangen genomen.
Co nstnntinopel, 7 Sept. (B. T.
Do troepen, opereerende in de omstreken van
Oesjak, hebben in don avond van 2 Septerro
ber generaal Tricoepis, den nieuwen opperbe*
velhcbber van het Grieksche leger en anderé
officieren, o.a. een generaal, gevangen geno
men en naar h#»t hoofdkwartier der Kemalistcn
gevoerd. Men verwacht, dnt de Turken binnerf
enkele dogen Smyrna zullen bereiken.
Athene, 7 Sept. (R.) Onder de officietefy
die met generaal Tricoepis krijgsgevangen ges
maakt zijn, bevinden zich ook generaal Digo<
nis cn vier kolonels. 1
Angora, 7 Sept. (B. T. A.) Met generaal
Tricoepis werden nog 500 andere Grieksche
officieren krijgsgevangen gemcakt.
Athene, 7 Sept. (B. A.) De gevon*
neming van Tricoepis is hier bekend gemnakt<
Generaal Polyimnnakos is tot opperbcvelheba
ber benoemd cn heeft bij dagorder het legcf
tot krijgstucht aangemaand.
A d a n a, S e p t. (B T. A.) De eerste Turk*
schc colonne is nnn de kust der Egeische Zee
aangekomen. Een sterke colonne heeft Bonder
in de richting van Smyrna bezet: eene nnderö
bezette Akkissar en marcheerde vervolgen''
in de richting van Mnnissn
Angora, 7 Sept. (B. T. A.) De Turkscht
ruiterij is Berghnma binnengetrokken.
Londen, 7 Sept. (V. D.) Met het oogmerk
verder bloedvergieten in Klein-Azië te doen ver
mijden, hebben alle geollieerde hoog#» commis
sarissen te Constantinopcl heden besloten, do
regeering te Angora uit te noodigen het slui
ten van een wapenstilstand te bespreken. Indien
Angora op het voorstel ingaat, zouden de ge
allieerde opperbevelhebber cn de Fransche cn
Itahnansche bevelhebbers waarschijnlijk de mi
litaire vertegenwoordigers vnn Turkije cn Grie
kenland oon de grens van dc ncutrole zóne te
Ismid ontmoeten.
De Grieken brengen Smyrnn in
slaat vnn verdediging.
Londen, 7 Sept. Reuter-verneemt d.d. 7
dezer uit Smyrna, dat de uit Tluacië gezonden
Grieksche troepen te Smyrna zijn aungekomen
en dat de Grieken te Smymu een verdodigings-
stclsel trachten te organiseeren.
Britsche, Fransche en itnlinunsche mariniers
zijn geland. Dc Franschen cn Ituliunen hebben
ook hun onderdanen te Smyrna opgeroepen om
zich bij de vrijwilligerscorpsen uan te sluiten.
De EngeJsche «dmiruol deelde mede, dot allo
mogelijke maai regelen zullen worden getroffen
om Smyrna te beveiligen.
Gemeld wordt dat de steden Cossabn, Mog-
nesio, Odemisj cn Thyrn in brond staan. Do
Turken rukken aanhoudend langzaam voor
waarts.
Moestafa Kemn! heeft onn de troepen ccn
dagorder uitgevaardigd, welke verkloart dot
molestatie von de Christenbevolking met den
dood zal worden gestraft.
Athene, Sept. (R.) Hel kabinet
s afgetreden.
De Grieken bereid Klein-Azië
tc ontruimen.
Constantinopcl, 7 Sept. (Havas). Do
Fransche, Engelsche en Italiannsrhc drogmans
hebben aan de regeering te Angora medege
deeld, dut Griekenland er in toestemt Klein-
Azië te ontruimen, mils onmiddellijk een wapen
stilstand wordt gesloten. Indien dit werdt aan
vaard. zullen parlementairen in ccn neutrale
zóne bijeenkomen om de wapenstilstandsvoor
waarden vost tc stellen.
Dc vredesvoorwaarden van Angora.
Mahmoed Dzjemal bey, tot voor korten tijd
minister van economie te Angortf, heeft blijkens
een telegram oon 't Hbl. een Amerikoonsch jour
nalist medegedeeld, dot de vredesvoorwaarden
van Angora in hoofdzaok de volgende zijn.
To. De Turken behouden de souvereiniteit ovo
Smyrna, het westen van Klein-Azië cn Oost-
FEU 11 «ETON.
In den Maalstroom
Roman van
OLGA WOHLBRüCK.
,„En dan gelooft u dan praat u van onder
hoek aan den lijve, als was ik God weet wie
de eerste de beste Dat is een belhediging.
ÜW° zullen u aanklagen, we
2? greep een courant van de tafel, kneep die
in boar vuist in elkaar, scheurde er stukjes of,
strooide ze in het rond, zonder meer te weten,
.wat ze deed, halfdol van ontzetting, de lippen
tot bloedens toe gebeten, de breede muts van
?ee'*bont ver achter op het hoofd, het huar in
iWil 'o lokken om de slopen en wangen.
E.t ze wist het zelf niét meer, of ze het gele,
{zijdeachtige hoopje kant daar, werkelijk ge
stolen of een boosaardig toeval het haar in
'banden gespeeld had.
Gestolen I
I Een verstikt, wanhopig kindersnikken schok
te haar heele lichaam ze viel op den stoel te
ling, haar hoofd op de groene tafel. Een van de
beeren gaf de vrouwen aan de deur een teeken,
fem zich terug te trekken. Het onderzoek was
^ftfgeloopen, de schuld bewezen. Het kleine dok
tersvrouwtje moest de zaak maar niet trogischei
'jppnemen, don ze het zelf deden. Moest d
kant maar doodbedaard betalen, daar was d«
jfjuaestie dan mee afgedaan I
„Nooit, nooit zet ik meer een voet in een
fivarenhuis I Nooit meer I"
„Dat zeggen ze allen, en komen toch allemaai
ilgreer terug.!"
Ze wist niet, wie van de heeren het gezegd
had, maar de koele verachting, die in deze
woorden school, bracht haar heel plotseling tot
bezinning, als had een ijzige hagelbui haar in
het gezicht geslagen. Eerst nu docht ze eraan,
haar zakdoek te gebruiken. Ze kon hem niet vin
den. Spiegeltje, notitieboekje, het kleine batis
ten zakdoekje, alles was uit het taschje geval
len, zelfs en ring met sleutels. Alleen hoor
blauwe, met pareltjes geborduurde.- beurs lng
veilig en klaar om te betalen, op den bodem
van rood leer.
Susanne Graebner futselde met koortsheete
handen den witten sluier van haar muts en
droogde er haar gezicht mee af.
„Honderdvijftig, zei u
„Juist, mevrouw."
Ze schudde den heelen Inhoud der beurs op
tafel.
„Ik geloof, dat ik nog zooveel bij me hebt,"
zei ze toonloos, zonder de oogen op te slaan.
Ze telde het geld langzaam, vergiste zich, bleef
steken en begon opnieuw.
„Laat mij evenzei de zwarte heer be
leefd en legde met zijn wijsvinger de geld
stukken naast elkaar. Honderd honderdtwin
tig,veertig, vijf-acht-negen en veertigen
hier twee halve marken.
Zoo, mevrouw. Dat komt uit. Er blijft zelfs
nog wat voor den auto over". Hij lachte bijna
als een man van de wereld, nu de zaak in orde
was, en sloeg slechts even een blik op zijn col
lega en ving als altijd het stomme antwoord
op„Ziezoo, die hebben we weer eens ge
snapt".
Want hun verachting was groot voor vrou
wen, die zoo weinig verstand en wilskracht kon
den stellen tegenover hun misdadige instincten,
en die altijd wat van de ekstematuur behielden,
onjer«?chillicr ze een gravenkroon droegen of
7
een arbeidersschort. Buiten werd op de deur ge
klopt en dodelijk daorop kwam een loopjongen
binnen, die in zijn uitgestrekte hand een paar
voorwerpen hield.
„Ik moest vragen, of dit de dame is, die dit
verloren heeftsleutelring, notitieboekje on
twee brieven. Mevrouw Graebner, von muziek
directeur Graebner, Passauer-Strasse
„Ja, ja, dat is voor mij, geef maar hierl" riep
Susanne Graebner en stak de hand er naar
uit.
„Ik dacht, dokter Graebnerl" zei de zwarte
heer en nam den jongen de voorwerpen af.
Zijn oogen waren nu niet slaperig meer. Als
zwarte vefkogeltjes rolden ze in de gesmolten
holten heen en weer en zijn stem was hord en
scherp.
De andere lachte kortaf. „Geef haar toch
den rommel, Kudrewsky, we hebben meer te
doen".
Ool^ dit was niets nieuws, dnt zulke waren
huis-eksters namen aannamen. Ze stalen alleen
wat ze gebruiken konden of hebben wilden.
Fatsoen, morcele bezwaren, kenden ze niell
„Dokter Graebner is mijn zwager", mompel
de de johge vrouw, wie het donker voor de
oogen werd.
Maar niemand lette meer op haar. Met een
minachtende beweging schoof mijnheer Kud
rewsky haar een sierlijke, kartonnen doos toe.
„Vergeet u tenminste niet, de kont mee te
nemen. Breng de dame naar beven", voegde
hij er bij tot den jongen.
En toen stond zo buiten. Stond daar met tril
lende knieën in het nu gedempte licht van het
warenpaleis. Over de ctalage's waren zwarte,
lange doeken gelegd nis róowdoeken zagen
ze er uit. De ve: koopsters wierpen e'kear
lulde, schertsende woerden of ook wel het
laatste nijdige woord na een heftige ruzie toe.
Een dame, die belast was met het toezicht,
k'apte in de handen, ongeduldig, de mondhoe
ken verdrietig nnar beneden getrokken. Een
paar damesklonten, die zich verlaat hadden,
laveerden zwaarbeladen met pakketten, zakken
en rollen tusschen het rondloopend personeel
in de verschillende gangen, ademloos, met
roode plekken op de wongen, vrees en ergernis
in de oogen over het late uur, de natkoude
sneeuwjacht buiten, de moeilijkheid die hun te
wachten stond, om een taxi te vinden of ook
wel de electrischc tram.
Toen Susanne Graebner met hnar rood ge
zicht cn den achteloos vastgebonden sluier, op
de bovenste trede van de trap verscheen, die
naar de „folterkamer" leidde, zoools een
graDpenmnker het bureau betiteld had, voelde
ze hoe plotseling oiler oogen op haar geves
tigd waren. Ze wankelde tusschen de zwortbe-
kleede tafels door naar den uilgong. En hoe
wel niemand een woord gezegd had, of nauwe
lijks vluchtige nieuwsgierigheid in aller blik
had gelegen, die geprobeerd had haar trekken
door de witte v: heen, te enderscheiden, zoo
was het haar toch als werd ze door hoongelach
uit duizend kelen vervolgd, waaronder ze
dreigde ineen te zinken, als er niet dodelijk
redding kwam.
„Wcnscht/ mevrouw een auto?" vroeg de
porlicr.
Ern autol Dit was de redding, die ze ver
langde. Ze herudemde.
Mevrouw heeft geluk daar komt er net een
aan. Anders is er nooit een om dezen tijd!"'
En hij hielp haar iir den wagen, terwijl hij
het adres vroeg.
„Puscauer-St*. cec 17 ja mevrouw!" en nam
diep zijn pet af, omdat ze hom twee dubbeltjes
gaf. Nu kwam het cr immers niets meer op oan.
Automobiel-vorstelijke fooien ze lachte laid
en kramnachtiV. om onmiddellijk danrop in een
vrcesclijke huilbui uit te barsten. Wat had zo
gednonl Goede God in den hemel, wal had ze
gedaan?En waarom had ze het gedaan?
Ze wist heeleman! niet meer, hoe ze er too
gekomen was. Met veel moeite moest ze zich
eerst alles bezinnen, van het begin af. Maar
juist het begin kon ze niet vinden. Of was het
toen het begin geweest, jaren geleden, toen ze
nog een klein meisje was Hnor moeder was
op reis geweest, een of twee avonden, zooals
vaak voorkwam, als een gelukkig toevol do
vroeg weduwe geworden zangeres een concert
bezorgde. En toen ze, dien keer, terugkwam en
volgens gewoonte haar bescheiden sieraden
wegborg, zag ze, dnt ze een kruisje vnn gloni
zendc, nagemaakte brillonten miste.
„Suse!, heb je miin kruisje niet gezien?"
Ze had haar moeder dadelijk om den hals
willen vollen on vergeving vragen voor den
kleinen streek, dien ze haar had willen nond©°n,
doordof ze het kruis bij het uitpakken van het
valies, uit overmoed in haar zak gestoken h°d.
En plotseling had ze geen toon kunnen ui'en,
en het kruisje ook niet laten zien. 's Avonds
had ze het onder haar hoofdkussen verstopt en
tienmaal in den nacht haar Vaars aangestoken,
en er altijd weer noar gekeken en voor den
spiegel in het haar gestoken en op de borst
gelegd en was tenslotte inges pen met het sie
raad in haar stijf gesloten hand, om het dode
lijk bij het aanbreken van den morgen op de
toilettafel van hoor moeder te leggen. Maar
toen was het zeven uur toen ze wakker werd,
en ze moest zich haasten om op tijd op school
te zijn; ze verborg het kruisje weer in haar zak
en 3en volgenden dag gooide ze het met be
vende handen in de wateispoeling van een ze
kere pleats I
(Wordt vervolgd);
