det Ae deel op. En de werkelijkheid is
voorhands in overeenstemming mol het
slot van den volzin; gelijk de bijbetaling
over 1921 aan de Nederlandsche Spooi-;
wegmaatschappijen door een suppletoi'.e j
begrooüiig ten laste van den crisisdienst
1922 zal worden gebracht, wordt die over
11922 met den crisisdienst 1923 verrekend.
iDat staat in het slot der millioenennota
zelf te lezen en reeds daaruit valt op te
maken, hoe weinig men aan de mededee-
(ling heelt, dat de crisisuitgaven slechts tot
,een gezamenlijk bedrag van ruim 3.8 mil"
lioen in de ontwerp-begrooting voorko
men. Er komen straks tientallen milliocnen
\bij en die nieuwe uitgaven, welke onder
.gewoon" thuis behooren, aangezien zij
zoo min met oorlogsverliezen of een plot
selinge crisis als met compenseerende ka-
pitaalveimeerdering verbond houden, zui
len blijkens de millioenennota betaald wor
den met geld, dat nog van vroegere crisis-
leeningen beschikbaar is. Zelfs als van de
regeering zoovcei stuwkracht mocht uit
gaan, dat. het spoorwegbedrijf over 1923
jwaaivoor de eventueele rekening pas in
1924 zal worden geprésenteerd) zichzelf
zul weten te bedruipen, blijft het een waar
heid als een koe, dat naar zuiver finon-
.cieisbegrip zoowel voor 1922 als voor
i;1923 een kleiner tekort wordt vermeld
(resp. geraamd) dan met de feiten strookt.
Van 1922 zal, voorzoovei onze spoorwe
gen betreft, geen loonend exploitatiejaar
kunnen worden gemaakt er komt dus in
1923 een nieuwe rekening. In stede van
reeds thans het bedrag daarvan te ramen
en dit aan het tekort op den gewonen
dienst toe te voegen komt de regeering
met de bovengeciteerde phrase. En het
toppunt van sophistiek is wel, dat die
machtspreuk, welke voor het dienstjaar
1923 slechts ten gevolge kan hebben, dat
exploitatie-tekorten gedekt worden met...
leeningsgeld, gecamoufleerd wordt als een
„maatregel", „die het percentage van be
snoeiing althans binnen zekere grenzen
kan houden." Anders gezegd: het tekort
over 1923 zou zonder advocaterij en ge
goochel met cijfers aanmerkelijk grooter
zijn den de millioenennota aangeeft. De
slechte gewoonten uit de oorlogsjaren, die
toen veel meer raison d'etre hadden dan
nu, worden eenvoudig in meer weerzin-
ivekkenden vorm voortgezet
beu anelijkcn en act:- en co -
dankbaar herdacht worden.
Schooi- ea Kerknieuws.
School- en persoonlijkheid.
Voor een vergadering van de Verecniging van
Onderwijzers en Onaeiwijzeressen te den Haag
heeft de Utrechtsche hoogieeraar, prol. dr. F.
Roels een rede gehouden over bovengenoemd
onderwerp.
De hoofdbosis voor die individualiseering is
een nauwkeurige observatie, zoo merkte spre
ker op. Velen, die niets verstaan van de theore
tische opvoedkunde, wijden desondonks hun
krachten aan de jeugd. In het onderwijs wordt
nog te veel aan kwakzalverij gedaan. De feitelij
ke ondergrond der paedagogie-lessen is te eng
om het geheele gebouw der practijk te kunnen
dragen. De menschen- cn kinderziel van de 20ste
eeuw is al te gecompliceerd dan dat die maar
door iedereen zou kunnen worden aangevoeld.
De beroepskeuze trekt tegenwoordig meer en
meer de aandacht en dit is begrijpelijk, daar zij i
uit individueel èn uit maatschappelijk oogpunt
a.ne: van hei tijdschrift „Zc iimgs-Verlag",
i h orgaan der Duitsclic couranten uitgevers,
telt alleen alweer twaalf dagbladen op, die
begin September of October den strijd op-
j geven cn van het publieke tooneel verdwijnen,
j In Berlijn is zells de „Tagliche Rundschau"
I verdwenen. Dat wil zeggen, het blad, dat
financieel geruïneerd was, is opgeslokt door
den l;ranten-veel-vraat Stinnes. Deze heeft
aan de „Tagliche Rundschau" den vorm ge
geven van zijn hoofdblad, de „Deutsche Allge-
meine Zeitung". Het heeft ook vrijwel den
geheclen inhoud van het genoemde hoofdor
gaan van Stinnes. Alleen de hoofdartikelen zijn
anders. Stinnes nam alleen een paar hoofd
redacteuren van de oude firma over.
Onder de eerlang verdwijnende kranten be
vindt zich ook een vrij groot districtblad, dat
wegens de hooge drukkosten in het vervolg
op de schrijfmachine geschreven en dan ver
veelvoudigd wordt.
De lijden schijnen dus niet meer verre te
zijn, dat men, zooals in de middelleeuwen, de
nieuwsmaren op geschreven briefkens van
stad tot stad zal dragen.
BarichteA.
De Franschc gezant te Dordrecht.
De heer Benoist, arriveerde te Dordrecht met
den trein van A.2Ö. Z. Exc. werd in de le klasse
wachtkamer ontvangen door den heer H. de
Sauvage Nolting, consulair agent van Frankrijk
en de ondervoorzitter van de Kamer vun Koop
handel. I
Eerst bracht de gezant een kort bezoek aan
het bureau van den heer De Sauvoge Nolting
en reed toen naar het Stadhuis, woar de burge
meester, de wethouders, de secretaris en nog
enkele heeren aan den gezant werden voorge
steld.
Toen reed het gezelschap in vier auto's voor
een gedeelte langs de havens, naar de brand
kasten- en slotenfabvieken der firma Lips van
de Staart. Onderweg bemerkte de chauffeur van
de aulo, waarin o.o. de gezant en de burge
meester gezeten waren, dat er iets aan de ver
snelling haperde, waarom het raadzaam werd
geoordeeld, dat de inzittenden plaats zochten in
de andere auto's. Op weg naar de herstel
plaats verloor de bedoelde auto een voorwiel.
Het ongeval liep evenwel goed af, want 's mid
dags deed dezelfde auto weer zonder haperen
dienst. In de bezienswaardige fabrieken der
firma Lips heeft men geruimen tijd vertoefd.
In hotel Ponsen werd vervolgens een lunch
aangeboden door de Kamer v. Kooph. Te onge
veer drie uur kwam het gezelschap aan het
Papendrechtsche Veer, waar de „Veerdienst
3" gereed lag om de gasten aan boord te ne
men. Toen de gezant ann boord gestapt was,
werd aan den mast de Fransche driekleur ge-
heschen. Z. Exc. ontblootte even het hoofd.
Eerst ging het de Menvede op naar de zijde
van Sliedrecht en daarop ging het stroomaf
waarts naar Zwiindrecht. Te Zwijndrecht werd
roet aan wal gezet voor een bezichtiging der
.welbekende Jurgcns' fabriek. Ongeveer half 5
landde men weer te Dordrecht, nu aan het
Zwijndrechtcche Veer en vandaar ging het per
auto noar het kantoor der Société franchise enz.
Vandaar reed men terug naar het Stadhuis.
Voor hen. die zich daartoe bij den consulairen
agent hadden laten inschrijven, was ten Stad-
huize gelegenheid cm door den gezant ontvan
gen te worden. Met een diner ten huize van den
burgemeester werd de dag besloten.
van het grootste belang is.
Heluas wordt het kind te dikwijls gedwongen
op zekeren leeftijd een beroep te kiezen, waar-
voor het geenszins geschikt is. Het komt spr.
voor, dat de school in dezen een zetr belang
rijke rol te spelen heeft. Hij zou willen zien,
dat in de hoogere klassen lessen werden gege
ven over de verschillende beroepen door ge
autoriseerde vertegenwoordigers daarvan. Voor
de onderwijzers is dan in de eerste plaats noo-
dig een nauwkeurige studie van de individuali
teit van den leerling die het beroep te kiezen
heeft.
De psychologische karakteristiek der beroe
pen kan den leerling buiten de school worden
bijgebracht, door een instituut, dat zich daar
mede uitsluitend bezig houdt.
Op de scholen voor achterlijke kinderen is
een persoonslijst ingevoerd.
Zouden dergelijke lijsten ook geen nut kun- yuUL suiuiiu
nen doen op andere scholen Ook is zulks nut- j
tig om den onderwijzers te lecren hun oogen
den kost te geven, hen wat anders te laten doen
dan den kinderen wat kennis bij te brengen,
die zij later gelukkig weer mogen vergeten.
Observeeren en experimentecren is des on
derwijzers handwerk.
•De school is de beste plaats om de typen
te bestudeeren, n.l. de zintuigelijke reactietypen
en de spierreaclietypen. Deze zijn voor ver
schillende beroepen, verschillend geschikt. Ken
nis van het reactietype is veel belangrijker dan
kennis van alle Graven van Holland. (Applaus).
Het aanleggen dezer persoonslijsten ried
spr. aan in het belang van het onderwijs en van
het vak.
Algemeene Nederl. Zendmgs-Conferentie.
Van 23—25 October zal te Amsterdam de
jaorlijksche Algemeene Zendings-Conferentiie
worden gehouden.
Op Maandagavond zal de voorzitter ds. P. E.
Barbas de Conferentie openen. Zr. Schoch zal
enkele mededeelingen doen omtrent de werk-
getal cier kranten, die nog maar eeni>e/uinigingscommissie, ingesteld door het De-
j- 1u.-: _c payment Amsterdam van de Nederlandsche
Maatschappij voor Nijverheid en Handel, in
zake de Gemeentebegrooting aan B. en W. van
Amsterdam gericht. In dezen staat wordt een
v ergelijlang gegeven van de bedragen, die door
<ie vennootschappen, welker aandeelen op de
Amslerdamsche beurs officieel genoteerd zijn,
in 1921 en in 1922 aan dividenden en tantiè
mes zijn uitgekeerd. De staat is als volgt sa
mengesteld
Het
paar maal in do week verschijnen of op andere
manier zich inkrimpen, neemt met den dag
toe. -In de provincie Hannover alléén deze
week zes. Het zijn laatste wanhoopsdaden, die
ten slotte het bankroet toch niet kunnen voor
komen. Zulk een wanhoopsdaad is bijvoor
beeld ook deze, dat zeven Saksische bladen
zich hebben vereenigd tot een „West-süchsi-
sche Zeilungsgemeinschaft".
In vele groote steden verdwijnen kranten,
die tot nog toe tweemaal dagelijks versche
nen. De zelfstandige pers sterft immer meer
uit cn met den ondergang der kranten gToeit
de ongezonde en bedenkelijke macht der orga
nen, die afhankelijk zijn van het groote finan
ciën- en industriekapitaal. Ook de Centrums-
pers zweeft in het grootste gevaar. De „Köl-
nische Volkszeitung" zou ook wel ten onder
gang gedoemd zijn geweest, als zij nog in han
den was van de firma Bachem. Ook dit blad
houdt zich staande door relatie met een groot- j
In Berlijn verdwijnt op 1
October a.s. de Cenlrums-Parlements-Kor-
respondenz", di< heel de provinciale Centrums-
pers voorzag" iv/r. de parlementaire overzich
ten. Ook bankroet.
Het katholieke orgaan van Berlijn, de „Ger-
mania" (het blad heeft met de hevigste moei
lijkheden te kampen) deelt mede, dat de
fondsen in besiag werd genomen, en het in den
opbloei van het Nederlandsche bedrijfsleven
aanleiding vone, zich van zijn Amerikaansche
londsen, die gedurende langen tijd een groot
deel der portefeuille van het Nederlandsche
beleggend publiek in beslag hadden genomen,
te ontdoen, om zich bij de nationale onderne
mingen te gaan interesseeren. Hier.oe ging men
di-s te eerder over, omdat, dank zij de hooge
noteering van den d-o li ar, die tijdelijk zelfs een
peil van f 3.20 berekite, de Amerikaansche
fondsen met goede winst van de hand konden
worden gedaan.
Intusschen zijn de tijden wel veranderd. Op
den grooten opbloei op allerlei g-ebied is een
algemeene inzinking- gevolgdde winsten zijn
goeddeels verdwenen, en in vele gevallen zelfs
in aanzienlijke verhezen veranderd. Reeds over
het boe1 jaar 1921 zijn de dividenden, voor zoo
ver deze nog uitgekeerd zijn, (de ondernemin
gen, die tot vrijwillige of gedwongen liquidatie,
reorganisatie etc. overgingen, nog geheel buiten
beschouwing latende) aanmerkelijk ingekrom
pen. In dit verband is het volgende staatje
j ..iteressant, dot voorkomt in het adres <an de
Dividenden en tantièmes
Bank- cn Crediet-
instellingcn f
Hypo th e ekbanken
Scheepsverband
Mijen.
Industrieel© On-
dern.
Cultuur- en Han
delsonderneming
Mijnbouw Or.dern.
Petroleum Mijen.
Rubber Mijen.
Scheepvaart Mijn.
Tobaksondern.
Thee ondern.
in 1921 in 1922
77.837.000
35.000
42.130.000
35.000
79.907.000 40.823.000
T ramwegondern.
Incourante fondsen
(geschat)
zaomheden der Lectuur-Commissie, waarna
Ds. C. Forguson, thans predikant te Durger-
dam, vertellen zal van den Zendingsarbeid
op de Sangir- en Talauei-eilanden.
rijkheden te kampen) deelt mede, dat delversen-
„Volksfreund", een Centrumsblad, dat reeds 32 j Poonve£on em-
jaar in de Germaniüdrakkerij werd gedrukt en r«rnv/won om.
uitgegeven, vanaf I October op zal houden te
bestaan.
Ook ons Hollandsch veertiendaagsch blad
„De Post van Holland", dat bij Rudolf Masse
wordt gedrukt, gaat den ondergang tegemoet,
als niet spoedig wai hulpe opdaagt in den
vorm van een hoeveelheid guldens, die heele-
maal zoo groot niet behoeft te zijn. Alle po
gingen, om dit voor ons land zoo gewichtig
blad met behulp van het vaderland te financie
ren, zijn tot dusver vruchteloos geweest.
Het behoeft niet te worden gezegd, dat ook
de geheele arbeiderspeis er danig slecht voor
staat. In Berlijn verdwijnt het blad der onaf-
i hankelijken
89,115,600
1.159.000
131.074.000
891.000
32.851.000
17.458.000
415.000
13.932.000
7.572.000
3.697.000
23,906,000
537.000
107.222.000
429.000
11.255.000
5.113.000
321.000
7.463.000
7.648.000
3.767.000
20.000.000 9.500.000
Totaal 475.943.000 254.149.000
Met deze cijfers voor oogen, en de weten
schap, dat de bedrijfsresultaten gedurende 1922
zich nog verder in ongunstige richting ontwik
keld hebben, kon men er zich niet over verwon
deren, dat het animo voor locale waarden hoe
langer hoe geringer is geworden, en dat het be
leggend publiek weder meer interesse voor bui-
tenlandschc fondsen aaT. den dag is gaan leg-
T- o j i Tot ^eze koophist voor VTeemde waarden
,Die Freiheit Een dei redenen, hebben n0g speciale factoren bijgedragen.
die de onafhonkelijken dwingen rouwmoedig in
Consul D. A. den Arend F
«T
Men schrijft aan het Vaderland
Het bericht van het overijlden van David
'den Arend, honorair Consul van Nederland te
Turijn moet behalve zijne familieleden vele
Nederlanders getroffen hebben, die iets met het
Turijnsche Consulaat te doen hadden. Niet alleen
dat zijne hulpvaardigheid overal geroemd werd,
doch ik herinner mij nog goed, dat zijn naam
op vele Nederlandsche Consulaten in het bui
tenland een zeer goeden indruk had.
Niettegenstaande hij op zeer jeugdigen leeftijd
reeds Holland verlaten moest om voor zijn
kwaal zoo niet genezing dan toch versterking
te zoeken in de reine en sterkende lucht van
Davosplalz, werkte hij onvermoeid voor de be
langen van zijn land, waarheen hij telkens trok
om zich in de hoofdsteden ter beschikking te
stellen om* inlichtingen te geven, die tot het aan-
knoopen van commercieele betrekkingen of tot
het verbteren van reeds bestaande konden lei
den.
Daarbij vond hij nog tijd om uitgebreide ver
sleden te schrijven, verslagen, die op andere
consulaten tot voorbeeld genomen werden. Hij
sclfVeef in het Italiaansch boeken over Holland,
kortom het is onbegrijpelijk welk een kracht en
welk een werklust huisden in zulk een ziek
lichaam.
Begin Juni van dit jaar maakte hij nogmaals
'de vermoeiende reis van Turijn naar Keulen
om aldaar een professor te consulteeren en
'keerde vol moed noar Italië terug waar hij den
östen Sept. j. 1. op zijn villa tc Pianezza bij
Turijn is overleden.
Op dit bericht hebben alle aldaar aanwe
zige consuls halfstok gevlagd en hebben hem
ten grove begeleid, woar redevoeringen uitge-
??.rQk.en wefden; waaruit bleek hoe bemind hij
bij zijne collega s was. Vele Italiaansche staats-
Mieden, onder anderen de oud-minister Bosclli
^betuigden de weduwe hun deelneming. De room
haar laatste nummer den kreet aanheffen: „Ave,
Caesar Imperator, moriluri te snlutant". Deze
„Caesar Imperator" is de papier-industrie met
de met haar verbondene industrieën, die schat
ten gouds verdienen.
Het is méér dan tijd, dot de regeering in
grijpt. En onzelfstandige pers is een groot ge
vaar. Een overgroot deel der publieke opinie I
mag niet geheel beïnvloed worden door en1
afhankelijk zijn van het mammonarchisme.
de schaapstal der meerderheids-sociaal-demo-
cratie terug te keeren.
Dinsdagmorgen "geëft^sTjc^ "Rauws, Zan-j, ,Een ^oot deel der pars, waaronder organen,
dingsdirector te Oestgeest, een overzicht van d,e °P ccn bcst°°" >™nn/n terugblikken, dat
den staat van het Zendingswerk in Ned. Oost- "teerdere menschenleeftijden omvat, kan in
en West-Indië. Director Baudert van Hernnhut
zal daarna spreken over den tweehonderdjarigen
arbeid der Broeder-Gemeente.
De middagsamenkomst wordt geheel aan
Java gewijd Ds. D. Bakker, theoL docent te
Djokja, zal spreken over de opleiding van Ja-
vaansche voorgangers.
De Zendingsconsul, Mr. J. M. J. Schepper, die
pas met verlof in het vaderland is aangekomen,
zal een groet uit Indië overbrengen en enkele
indrukken omtrent het Zendingswerk meedcelen.
's Avonds wordt er in een der groote zalen
een openbare samenkomst gehouden, waarin
als sprekers zullen optreden Dr. Geelkerken,
Geref. pred. te Amsterdam en zendeling D. C.
A. Bout van Nieuw-Guinea.
Woensdagmorgen zal Dr. J. W. Gunning,
zendingsdirector te Oestgeest, naar aanleiding
van het 125-jarig bestaan van het Ned. Zend.
Gen. spreken over de ontwikkeling van het
Zendingswerk dezer Corporatie gedurende de
laatste kwarteeuw.
De middog zal gewijd worden aan de vraag,
hoe de Nederlandsrhr jeugd in al haar scha-
keeringen in dc Zendingstank der gemeente kan j
worden betrokken. Dr. H. C. Rutgers, secr. van
de N. C. S. V. zal het onderwerp inleiden.
Dank zij de inmiddels irgetreden daling van den
dollarkoers tot ca. 2.60 kon men de fondsen,
waarvan men zich op basis van de hooge dol-
larnoteering' had ontdaan, lot een goedkoope
ren prijs in guldens terugkoopen. Bovendien
echter speelt naast de logische en gezonde ge
dachte van een verdeeling van het risico in bin
nen- en buitenland nog een speciale psycholo
gische factor een rol, n.l. de vrees voor een de
preciatie van den gulden. Men heeft in de om
ringende landen zulke schrikbarende voorbeel
den van een snelle waardevermindering" van de
valuta, dat men ook aan onzen gulden is gaan
twijfelen, toen van verschilende zijden gewezen
werd op het gevaar van inflatie van het ruil
middel hier te lande, wanneer niet tijdig paal
j 1 €n Per"k werd gesteld aan staatsuitgaven, waar-
Ilc behandelde hier het probleem van den voor geen voldoende debiting aanwezig is, en
nood, werkelijker, doodsnood der Dmtsche pe.s waJmcer niet op elk ?ebied naar de tst
uitsluitend van het standpunt der noodlijdende m0„eIifl;e bezuiniging werd gestreefd, tn welke
uitgeversfirma s Natuur),,k biedt l deze noot breed;1 dringen deze vrees voor een depreciatie
der pers nog een geheel onderen aanblik. Met v„n h.( ruilm;dde) is doar7edrongen, blijkt wel
do krant hangt samen bet economisch beslaan (rft he, feit dat door cw notaris hier (e lande
overgroot© meerderheidvan den Amerikooc^
schen Senaat v«rworpen is, yoorloopig van d>
baan, doch reeds thans is aangekondigd, da*
het ontwerp in ce volgende zitting van hei
Congres opnieuw aan de orde zal worden go4
st«>!d,
De verwerping van het bonus-ontwerp heefj
op <ie New /orksche beurs tijdelijk een gun|
stigan invloed uitgeoefend, in dezelfde richting,
werkte het aannemen van het wetsontwerp to$
herziening der douane-tarieven, waardoor cm
invoerrechten in de Vereenig de Staten gemid?
deld met 50 verhoogd zijn. Men verwacht
hiervan een algemeene prijsstijging, en eea
opbloei van het bedrijfsleven. Het is echter de'
vraag, of deze niet van voorbijgaanden aard zal
blijken te zijn, wanneer in verband met de hoo
gere prijzen de kooplust zou gaan inkrimpen.
Voor het buitenland zullen de nieuwe bescher
mende rechten in de linie een bemoei'ijking vort
den handel met dc Vereenigde Staten beleeke
nen.
Het is wel opmerkelijk, dat ondanks het in
werking treden van het nieuwe Amerikaansche
tariefontwerp juist industriëelc waarden in de
otgeloopen week op de Amsterdamsche beurs
een bepaald willige houding aan uen dag heb
ben gelegd, waardoor verschillende fondsen
krachtig konden herstellen, in vele gevallen
zelfs met 5 d 10 in één bcursdag. Deze vaste
stemming houdt waarschijnlijk verband met de
verwachting, dat de Duitser e concurrentie zich
in de naaste toekomst niet meer in zoo n scher
pe mate als tot dusverre zal doen gaan gevoe
len, nu eenerzijds de prijzen in Duitschland
zich hoe langer hoe meer bij het niveau der
wereldmarkt gr an aanpassen, en de credietnood
in Duitschland verscnillertde ondernemers zal'
dwingen, af te zien va i het aanvaarden vaii
aanzienlijke orders voor buitenlandsche reke*^
ning. Bovendien zal, door de overeenkomst tus^
schen den gToot-industrieel Stennis en den Fran-
schen markies de Lubersac betreffende de leverin
gen in natura voor 't herstel der verwoeste ge-s
bieden in Noord-Frankrijk de Duitschc indusi
trie volop werk hebben met bet uitvoeren van
bestellingen voor dit doel, en za» zij zich dus
minder dan tot dusver op de andere buitens
landsche markten kunnen toeleggen.
Zeer vast waren hier ter beurze vooral Ned.
Gutta P*rcha Mij„ welker aandeelenkoers, blij
kens onderstaand koerslijstje, in enkele dagenl
tijds meer dan verdubbelde, op de publicatia
van het jaarverslag, waaruit blijkt, dat in 1921,
in plaats van het door de beurs verwachte'
verlies, nog een winst is gemaakt van 104.940;
Wel wordt voorgesteld, geen dividend uit to
keeren, doch de winst te gebruiken voor extra
atschrijvingen, doch de directie uit zich vri,
optimistisch ten aanzien van de mogelijkheid
van verdere ontwikkeling van het bedrijf. Zij
hoopt, de werkzaamheden voor den bouw der
kabelfabriek in Soerabaya, welke tijdelijk ge-*
slaakt moest worden, spoedig weder te kunnenf
hervatteiu
Gunstig gestemd waren ook industrieele obli*
gatiën, waarvoor de belangstelling weder groo-i'
ter is geworden. Na de conversies van verschil*
lende gemeente-leeningen en de mogelijkheid
van verdere vervroegde aflossingen en omzet
ting in een lager rente-type heeft men wedei;
meer oog voor den hoogen rentevoet der ine,
dustriëele emissies.
Kunst en Weienschap.
De lustrumviering van het Hofstad-Toon eel.
De lustrum-viering van het Hofstad-Too-
neel was bepaald op Vrijdag 6 October, waarbij
de eerste voorstelling zou worden gegeven van
Molnar's nieuwste werk „Theater."
Doch een ongeval aan de hand. zal Cor van
der Lugt Melsert beletten dien avond de rollen,
welke hij in de twee deelen vervult, te spelen,
aangezien zijn geneesheer niet kan verzekeren,
dat de hand totaal genezen zal zijn. Daarom is
de première, en in verband hiermee de lustrum
viering uitgesteld tot Vrijdag 13 October, even
eens in den Koninklijken Schouwburg te 's-Gra-
venhege.
De Haghesspelers.
In veiband met wat in Den Haag te gebeuren
staat met den Koninklijken Schouwburg plaatst
het gezelschap „De Haghesspelers" de volgen
de annonces in de Haagsche bladen
Hedenavond acht uur hopen „De Haghes
spelers" dooi hunne voorstelling van het
grootste werk van de wercldtooneel-lite-
ratuur „Shakespeares Hamlet" te bewijzen
dat het hun geheel of gedeeltelijk afnemen
van den Koninklijken Schouwburg een
groot geestelijk en artistiek onrecht is.
Allerlei.
De ondergang der Duitsche pers.
De Bei lijnscho correspondent van de T ij d
schrijft
Elke week worden de papierprijzen ongeloof
lijk verhoogd. Op den eersten October zal een
prijs bereikt zijn, die fantastisch lijkt. Niet
alleen kleinere kranten verdwijnen, maar ook
grootere, zelfs wereldblüden kunnen zich
slechts met de grootste moeite staande houden.
Het getal der provinciekranten, die geheel
of ten deele hebben opgehouden te bestaan, is
al ver over de honderd. Het laatste week-
van een groot d^el der zoogenaamde hoofd
arbeiders. Vele duizenden menschen, die literair,
artistiek en wetenschappelijk arbeiden, kunnen
allen daardoor bestaan, dat zij de vruchten,
de resultaten van hun werk in de dagbladpers
of in periodieken tegen honorarium pubücee-
ren. En de honorariums Terwijl de panier-
nriis zevenhonderd maal meer bedraagt dsn in
T9T4, krijgen de meesto intellectueele arbeiders
nog niet eens zeven maal meer honorarium
dan hun vredes-honorarium. Er rijn zelfs we
tenschappelijke tijdschriften, die hun medewer
kers heden ten dage nog de honorariums van
1914 in papieren marken uitbetalen.
Dat de ontslagen redacteturen der honderden
verdwenen of ingekrompen kranten bij roedels
broodrioos rondloopen, behoeft geen betoog.
Arme menschen! Maar ook de redacteuren, die
hun positie nog behielden, zijn te beklagen. Zij
verdienen te weinig om te leven, en te veel
om te sterven.
FSnanê!®®! Ovsraloht.
Ook in de afgrioopen week hebben de wei
nig stabile politieke verhoudingen weder hun
stempel op de fondsenmarkt gedrukt. De span
ning", welke nog" steeds ten aanzien der Tutk-
sche kwestie bestaat, en welke verscherpt is
door de revolutie in Griekenland, heeft tot een.
lustelooze houding" ter beurze g'eleid. Het is
wel opmerkelijk, dat vooral de fondsenmarkt
in de Ver. Staten» die toch niet direct in het
conflict betrokken zouden worden, het sterkst
op de berichten betreffende den politieken toe
stand in Europa reageert, terwijl de Europee-
sche beurzen neiging vertoonden, om zich aan
den invloed hiervan te onttrekken, doch zich
ten slotte toch bij het verloop van Wallstreet
hebben moeten aansluiten.
Dit laatste is vooral het geval ten aanzien
der Amsterdamsche fondsenmarkt. Gedurende
langen tijd had onze beurs zich voor een groot
deel aan den invloed van de New Yorkschfi
markt kunnen onttrekken, en had zij zich zelf
standig gericht noar de omstandigheden, die
voor de locale belangen van directe beteekenis
waren. Dit was wel speciaal het geval in den
tijd, toen tijdens de hausse op de suikermarkt
culturen de toonaangevende fondsen op onze
beurs waren, toen onze scheepvaartmaatschap
pijen met fabelachtige winsten hun schepen
konden exploiteereri, toen onze industrie over
stelpt werd met winstgevende orders, in één
voord, toen de belangstelling van het Neder
landsche publiek grootendeels door de locale
het voorstel is gedaan, om in hypotheelcacten
een goud-clausule te doen opnemen, d. w. z.
de bepaling, dat-het verschuldigde bedrag te
rimer tijd betaald zou moeten worden in een
goud- of geldswaarde, dezelfde waarde verte
genwoordigende als het in goud te betalen be
drag ten tijde der betaling.
De Broederschap van Notarissen had zich
naar aanleiding van dit voorstel tot den Presi
dent der Nederalndsche Bank gericht, met het
verzoek, z^jn meening te willen geven ten aan
zien van do kwestie, of men in Nederland be
vreesd moest zijn voor inflatie, en of het m
verbond daarmede wenschelijk zou wezen, in de
hypctheekaCten de goudclausule te doen op
nemen. In zijn antwoord wees Mr. Vissering er
o.a. op, oat de groote vlottende schuld, die Ne
derland op het oogenblik heeft, tot nu toe niet
tot inflatie heeft geleid, aangezien de groote
bedragen schatkistbiljetten en ^promessen op
de open markt konden worden geplaatst, ten
deele dank zij het groote, voornamelijk uit
Duitschland voor dc belasting en de Mark-de
preciatie gevluchte kapitaal, dat hier te lande
belegging zocht.
Voor een inflatie van ons ruilmiddel in de
toekomst zou slechts dan gevreesd moeten wer
den, wanneer de Staat zou voortgaan met het
doen van niet^productieve uitgaven, waarvoor
leeningen zouden worden uitgegeven, tot het
opnemen waarvan de burgers verkapt of operw
lijk gedwongen zouden worden. Wanneer dit
zou geschieden, zou ook het buitenland het ver.
trouwen in onzen gulden verliezen, en zouden
de vele buitenlandsche houders van onze vlot
tende schuld en van onze bankbiljetten deze
in het groot ter aflossing aanbieden, of op de
markt ten verkoop werpen. De Nederlandsche
Bank zou in dat geval alleen invloed kunnen
oefenen, door openlijk te weigeren, mede te
werken iot verdere disconteering of beleening
van Staatsobligatiën, waarvoor de Bank in den
uitersten ncod niet zou terugschrikken.
Gelukkig is het zoo ver nog lang niet, en zal
het ook zoo ver niet behoeven te komen, wan
neer men hier te lande maar spoedig tot een
verstandige financiermgspolitiek terugkeert,
Overigens wijst Mr. Vissering er op, dat het
nog zeer de vraag is, of het wel juist gezien
is, voor den. gulden te vluchten en bescherming
te zoeken bij op het oog sterkere valuta's, met
name bij den Amerikaanschen dolar. Het ge
vaar voor inflatie bestaat in de Vereenigde Sta
ten even goed als hier te lande. Vooral het
plan voor de uitk ering van een premie aan de
oud-strijders opent de kans op een inflatie van
den. -H'0" is dit voorstehnu het door de
r t
Hoewel de handel in de overige afdeelingen
beperkt is gebleven, was de grondstemming.'
vooral in den aanvang der week, niet ongun»\
stig". Later heeft onze betns, als gezegd, zich
meer bij het verloop in Wallstreet aangesloten.;
Koninklijke blijven dan ook per saldo iets lager
in verband met berichten betreffende verlaging
der benzine-prijzen, en verdere mededeelingen
betreffende den achte*.uitgang der petroleum*,
productie in Mexico. Zoo heeft de directie der
Amerikaansche Standard Oil verklaard, niet to
mogen hopen, het geheele in Mexico belegde
kapitaal van 500 millioen t°rug te ontvangen.
Van Mexicaansche zijde wordt intusschen vene
klaard, dat er ook olie buiten het kustgebied
is gevonden, en dat de regeering met jrooté'
maatschappijen in onderhandeling is tot het
verrichten van exploratie-werken. Deze werken,
rijn echter veel duurder dan de oliewinning aan
de kust.
Stimuleerend werkte het bericht, dat de Ko»,
ninklijke Shell en de Standard-oil thans defini^
tief tot overeenstemming zijn gekomen ten op*
zichte van de tegenover de Sovjetregeering te
volgen politiek. Teneinde de Sovjets niet in de
gelegenheid te stellen, de eene partij tegen de
andere uit te sp°lenT hebben de twee groepen
zich wederzijds verplicht, cm elkaar geen con
currentie aan te doen ten opzichte van het vei>
krijgen van concessies, die de Sovjets mochten
willen verleenen aan andere dan aan de vroeh
gere eigenoren.
Culturen waren stil, doch tegen het eind$
der week was de stemming vrij vast, op eenigê'
verbetering van den prijs voor Cuba-suiker te
New-York. De suikervoorraad op Cuba wordt
thans op circa 625,000 ton geraamd, tegen
1,900,000 ton op denzelfdext tijd van het vori»<
£-e jaar, terwijl ir.en aanneemt, dat de voorrad
den in Amerika en op Cuba tezamen aan het
van dit jaar niet meer zullen bedragert
den 228,000 ion, tegen 1.381,000 ton vorig*
jaar. De «"tabslisrhe positie van het artikel is
dus in dit opzicht wel aanzienlijk verbeterde
Wat Europa betreft, wordt de geheele oogst dit
jaar op 4,858.500 ton geraamd, tegen
3,987,000 ton als eindopbrengst van het vori
ge jaar, waartegenover een Europecsch ver*
bruik _taat van 6 millioen ton. Men vreest ech*
r dat. wanneer het vochtige weder aanhoudt^
de oogst wel eens beneden de bovengenoemde
raming *ou kunnen blijven. i
Scheepvaartwaarden konden zich zeer kracht
tig herstellen. Koninklijke Hollandsche Lloydï
kwamen zelfs voorbijgaand op 17 op ge
ruchten betreffende een gunstig verloop deijy
onderhandelingen over de door de Duitsch«j
regeering te verleenen schadevergoeding voor
liet tijdens den oorlog in den grond geboord^!
stoomschip „Tubantia." Toen de bevestiging
van deze geruchten uitbleef, is de koers echtèfji
weder teruggeloopen.
Op rubberwaarden had de verbetering vai
den prijs voor bet product te Londen een gu
stigen invloed. Deze wordt eenerzijds toeg^
schreven aan de vermindering van den rubbejj
voorraad te Londen, die thans tot 71,167 tó
is teruggegaan, dank zij de grootere vraag 1
Amerikaansche zijde. Voor het eerst sinds
revolutie is ook Rusland weder aan de marld
geweest en werd een vrij belangrijk© ord<jg
voor <lit land afgesloten.
Tabakken hebben slechts weinig gefluctjjj
eerd. Onderstaand nog enkele der voorna^
ste koerswijzigingen in de afgeloopen wei"1
