MANTELS B. NIEWEG „DE EEMLANDER" BUITENLAND. HOTEL „M0N0P0LE „LKIRCNÜFLLE "I BINNENLAND. FEUILLETON. In den ^aalsfroom ff Huishoudelijke Artikelen Speciale afdeeling 21e Jaargang No. 10 pet post f 3.—, per week (met gratia verzekering tegen ongelukken) f 0.17s, afzonderlyko nummers \f 0,05. 9 X AMERSFOORTSGH DAGBLAD DIRECTEUR-UITG EVERi J. VALKHOFF. ■mB. BUREAU; ARNHEMSCHE POORTWAL 2 A. POSTREKENING N". 47910. TEL INT 613. Maandag 6 November 1922 PRIJS DER ADVEÜIENIIÊN met Inbegrip van een bewijsnummer, elke regel meer 0.25, dienstaanbie» dmgen en Llcldadlgheids-adveitenticn voor de helft der prijs. Voor handel cn bedrijf bestaan zeer voordcclige bepalingen voor bet «dvcrtecicn. Ecne circulaire, bevattende do voorwaarden, wordt op aanvraag toegezonden. DUITSCHLAND. V DE SCHADELOOSSTELLING. 1 Berlijn, 4 Nov. (W. B.) Door een gemeen schappelijke sub-commissie van de financieel- politieke cn de economisch-politieke commissie uit den economischen rijksraad is een rapport Uitgewerkt, waarin de voorwaarden voor de sta biliseering van de Duitsche valuta worden be handeld. Een eerste voorwaarde is, dat een nieu we regeling betreffende de schodevcrgoedings- Verplichtingen wordt getroffen en voorts moet aan Duitschlond volgens het rapport een mora torium voor eenige jaren worden toegestaan. Berlijn, 4 Nov. (\V. B.) Naar het Berl. Tagebl. mededeelt, zullen in de eerstvolgende /emeenschoppelijke zitting van vertegenwoordi gers der rijksregeeroing met de commissie van herstel, die Dinsdagmorgen in het rijksdeparte ment van financiën zal worden gehouden, de Duitsclie kolenleveringen aan de geallieerden worden behandeld. Aan de besprekingen zullen ook vertegenwoordigers der mijnindustrie deel nemen. Daar de commissie *van herstel volko men bereid is, met de uiteenzettingen van Duit sche zijde inzake de schadevergoedingskolen re kening te houden, hoopt het blad, dat een over eenkomst zal worden getroffen, die Duitsch- 'land's behoeften in overweging neemt. Berlijn,4Nov. (\V. B.) De finoncieele des kundigen arbeiden, volgens de B. Z. am M., he den en morgen heel den dog aan hun rapport, dat zij Maandag zullen uitbrengen, om nog den zelfden avond Berlijn te verlaten. Het plan van den Amerikaanschen deskundige prof. Jenks vormt nog steeds het voornaamste onderwerp der discussie. Parijs, 4 Nov. (V. D.). Volgens een be richt van de Petit Pavisien uit Washington heeft president Harding den Franschen gezant Jusse- rand medegedeeld, dot de regcering der Ver eenigde Staten in principe bereid is aan dc con ferentie te Brussel over de schadevergoedings kwestie deel te nemen. De laak var» den Ame rikaanschen vertegenwoordiger ter conferentie zal niet tot die van „toeschouwer" beperkt blij ven. Als voorwaarde voor de deelneming ver langen de Vcreenigde Stoten, dat de kwestie der intergeallieerde schulden niet zal worden behan deld. Volgens een nader telegram staat president Harding ten opzichte van de intergeallieerde ver plichtingen op het volgende standpuntEuropa moet eerst in rijn eigen huis orde brengen, voor dat zij zich tot annuleering der Amerikoansche vorderingen tof de Vereenigde Staten wendt. Harding meent, dat de Vereenigde Staten zul len deelnemen aan een conferentie, die zich zou bezig houden niet het ia evenwicht brengen der begrootingen der Europeesche staten. Een der gelijke conferentie zou eerst een einde kunnen maken aan den moeilijken toestand, waarin Europa verkeert. In de laatste plaats komt de kwestie der internationale verplichtingen ten op zichte van Amerika aan de beurt. Von Knilling Beicrsch premier. Berl ij n, 4 Nov. (W. B.) Naar de bladen uit München vernemen, heeft de Beiersche volks partij heden aan de beide andere coalitiepartijen voorgesteld Von Knilling tot minister-president te kiezen. Aangezien de be:de andere partijen daar geen bezwaar tegen hadden, zal Von Knil- ling gekozen worden. Graaf von Lerchenfeld. B e r 1 ij n, 4 N o v. (V. D.). De Beiersche Volks partij besloot het ministerie van landbouw aan graaf von Lerchenfeld aan te bieden. Hiermede is de Beiersche ministercrisis bliikbaar opgelost Voor de noodb'idcnde kinderen. B e r 1 ij n 4 N o v. (W. B.) De Berh'msche bla den maken dankbaar melding van de opening ven drie cacao-schenkeriien in het Noorden, Zuidoosten en Oosten der hoofdslad, die op aansporing van den onvermoeid voor de belan gen der noodlijdende DuiNc^e kinderen werken den Deenschen afgevaardigde N:elsen ziin op gericht. Ongeveer 300 kinderen weden iederen dag in die cacao-schenkerii gevoed. Sneeuwval te Berlijn. Berl ij n, 4 Nov. (W. B.) Sedert hedenmid dag valt te Berlijn veel sneeuw. DE BRAND IN EEN MOLEN. M o i n z4 N o v. (B. T. A.) In den nacht van I op 2 November heeft een hevige brand ge woed in een molen te Oggersheim nabij Fran- kenthaL De bewaker en vijf brandweerlieden werden onder de puinhoopen bedolven. De scha- ENGELAND. DE VERKIEZINGSCAMPAGNE. De dag der condidaatsteliing. Londen, 4 Nov. (R.). Heden was het de dag van de candidaatstelling voor de aanstaan de algemeene verkiezingen cn na vandaag zul len geen nieuwe candidaten meer kunnen wor den aangenomen. Een candidaatstelling, die eenige verrassing bracht, was die van Devlin, den bekenden Ierschen nationalist te Liverpool tegen Leslie Scott, den vroegeren conservatie ven procureur-generaal. Van de leden van het oude parlement, die opnieuw candidoat zijn gesteld, hadden 37 con servatieven, 7 nation aal-liberalen, 5 onafhanke lijke liberalen, 3 arbeidersofgevaardigden en 1 nationalist tot drie uur hedennamiddag nog geen legencandidoat. Lloyd George en Douglas Hogg, de nieuwe procureur-generaal, zullen herkozen worden, daar er geen tegencandidaot is gesteld. Naar de draadlooze dienst meldt, heeft de candidaatstelling Zaterdag door het geheele land plaats gehad. De candidaten zijn als volgt onderverdeeldconservatieven 615, arbeiders partij 414, onafhankelijk-liberalcn 325, notio- naal-liberalen 190. In één of twee plaatsen, o.a in het district Manchester, waar de Manchester Guaiainan invloed heeft uitgeoefend, is een ve-.eeniging van onafhankelijke en nationaal-li- beralen lot stand gekomen. Londen, 5 Nov. (V. D.). De candidoat- stc-lling, welke gisteren plaats had voor do aanstaande algemeene verkiezingen, bracht wei nig verrassingen. Het aantal leden, die zonder opporitie verkozen werden, bedroeg 59, waar van 42 conservatieve aanhangers van Bonar Law. Londen, 5 Nov, (V. D.). Gisteren zijn zooveel politieke redevoeringen gehouden als nooit te voren. De leiders van alle partijen hielden redevoeringen. Bonar Low, Lloyd Geo.ge, Austin Chamberlain, lord Birkenhead, lord, Grey, Asquith, lord Derby en Thomas. IERLAND. DE BURGERSTRIJD. Republikcinsch generaal ernstig gewond. Dublin, 5 Nov. (N. T. A. Draadloos). Ge neraal Ernest Omolley, een der meest actieve republikeinsche leiders, is gevaarlijk gewond en gearresteerd door Vrijstaotsche troepen. ITALIË. ONDER DE REGEERING VAN MUSSOLINI. De herdenking der overwinning. R o m e, 4 N o v. (B. T. A.) De officieele vie ring van de overwinning had plaats volgens het door Mussolini vastgestelde ceremonieel. In de kerk Santa Maria degli Angeli werd een plech tige mis gecelebreerd ter eere der soldaten, ge vallen op het veld van eer. De koning, het hof, de regeering, het corps diplomatique en ta! van vooraanstaande persoonlijkheden woonden de godsdienstoefening bij. Eenige piketten konink- lirke garde en carobienieri handhaafden de orde, die door niets werd verstoord. Een nieuw ambt. Volgens de Corriere della Sera heeft Mus solini een nieuw ambt geschapen, dst van in specteur van de Itaüaonsche economische on dernemingen in her buitenland. Hiertoe is be noemd Pirelli, uit Milaan, groot industrieel en eigenaar van de grootste automobielfabriek van Italië, De buitensporigheden duren voort. Rome, 4 Nov. (B. T. A.) Naar de Messa- gero meldt, hebben te Andria de fascisten, om dat op eenigen hunner revolverschoten waren gelost, het gebouw van de socialistische ver- eeniging aldaar verwoest. Toen naderhand toch weer op de fascisten werd geschoten, bezetten deze het post- en telegraafkantoor, het station, siim; imtMiiK tammtmiG. het politiebureau, de Kamer van Arbeid cn het belastingkantoor. De fascisten droegen echter later ce open1- gehouwen weer aan de auto riteiten over. Hetzelfde blad vermeldt voorts nog incidenten to Catena en te ^ico di Pon- tano, waar twee personen werden gedood, ter wijl ook nog elders botsingen voorkwamen. GROOTE JUWEELENP1EFSTAL. R o m e, 4 N o v. (B. T. A.). De bladen publi- ceeren een telegram uit Viareggio, volgens het welk een zekere mevrouw Franca Florio bij het binnentreden in haar hotelkamer vaststelde, dat haar juwcelen verdwenen waren. De gesto len juweelcn vertegenwoordigen een waarde van 4 milliocn lire. OVERSTROOMING IN NAPELS. Tal van slachtoffers. N a p e 1 s, 4 N o v. (B. T. A.) Napels is plot seling door een overstrooming geteisterd, ten gevolge waarvan aardverschuivingen hebben plaats gehad. Te Scnla Maria is oen muur in- geslort. Talrijke personen, waaronder brand weerlieden. die met het reddingswerk bezig wa ren, werden onder de puinhopen begraven. Acht brandweerlieden en twee andere bur gers werden gedood. Een groot aantal gewon den werd naar het ziekenhuis vervoerd. P°T EN. Mijnwerkersstaking. Warschau, 4 Nov. (\V. B.) De Rnbotnik meldt, dat heden in het siecnkooibeIJ'.en van Dombrowa en Tragan de staking zal beginnen. 16-1H l.nufrealiant Amersfoort. VUOR KDOERIIN - MEISJES - DAMES COULANTE PRIJZEN RUSLAND. Een interview met Tsjilsjerin. Riga, 3 Nov. (Orient). De sovjetbladen publiceeren een interview met Tsjitsjerin over de gebeurtenissen in het Verre Oosten. Tsjitsje rin legde den nadiuk op de vredelievende oog- merken van de Russische .regeering en verweet Japan, dat dit land zich voorstelt de noorde lijke helft van Sachalicn te overweldigen. Dat zou aan Japan de volledige beheersching ver zekeren van de scheepvaart op den Amoer. Bij de ontruiming van Wladiwoslock door de Japanners is naar Tsjitsjerin zeide een reeks van schandelijke fei:en voorgevallen Rusland zal er voor zorgen, dat die feiten bij de komende onderhandelingen niet worden ver geten. De Japansche politiek werd door Tsjitsje rin als in de hoogste mate onlogisch veroor deeld. Japan kan maar niet begrijpen, dat Rus land en zijn bondgenoote, de republiek van het Verre Oosten, er in slagen kan krachten te vermeerderen en die dagelijks meer te consoli- deeren. De houding van Japan maakt het steeds moeilijker voor Rusland en de republiek van het Verre Oosten om met eerstgenoemd land tot een goede verhouding in de toekomst te komen. Bovendien moet Japan er zich rekenschap van geven, dat de betrekkingen (usschen Rus land en China steeds beter worden, TURKIJE. DE KWESTIE VAN HET NABIJE OOSTEN. De verhouding Angora Constantfnopcl. Londen, 4 Nov (R). Terwijl de Chicago Tribune uit Constantinopel verneemt, dat de Porte besloot geen gedelegeerden naar Lausan ne te zenden, verklaart dc Daily Telegruph, dat cr te Constantinopel nog groote onzeker heid neerscht ten aanzien van de toekomstige actie van de Porte. De kroonraad onder voor zitterschap van den sultan hield gisteren een bespTokrng ever de besluiten von Angora. Vol gens de Chicago Tribune heeft Kemal pasja, aan dc Nationale Vergadering de handhaving van den chalief aanbevolen, totdat de vrede de gelegenheid zal geven de rest van de moslim wereld te raadplegen. Daarentegen verklaart de Morningpost, dat de Nationale Vergadering be sloot den sultan en de regeering te Constanti nopel onn te klagen onder beschuldiging van hoogverraad. Constnntinope, 5 Nov. (R.) Het ka binet is afgetreden. Constantinopel, 5 Nov. (R.). Refct pas- i ia, do gouverneur von Thracië, nam het gouver neurschap van Constantinopel op zich, aldus den eersten stap doende der Kemolistische bezettin' Refct verklaarde, dot dc Turken het verdrag von Moedanie zullen eerbiedigen alsook de bezetting door de geallieerden, doch hun bemiddeling en inmenging in binncnlancsche aangelegenheden weigeren toe te laten. De administratieve rond van het vilnjet Constantinopel evenals de hoof den von gendarmerie en politie hebben den eed ven trouw afgelegd aan de regeering van An gora en besloten te gehoorzamen aan de besl' ten der Nationale Vergadering. P a r ij s, 5 N o v. (Havo s). Angora overhan- oigde non de goal lieerden een nota, waarin hc' onmiddellijk staken der intergeallieerde militaire bezetting von Constantinopel wordt geüischt. Constantinopel, 6Nov. (R.). De verga dering van hooge commissarissen cn generaals op de Britsche ambassade beraadslaagde over het verzoek der regeering van Angora om de geallieerde troepen terug te trekken. Naar wij vernemen, is het antwoord een categorische wei gering aan Angora. De o.s. vredesconferentie. Parijs,'4 Nov. (B. T. A.). Volgens een bericht uit Geneve aan het Journol des Débats zal rie Oostersche vredesconferentie te Ouchy, de voorhoven van Lausanne, gehouden worden. P a r ij s, 4 No v. (B. T. A.) De Temps meldt, dat de Engelsche, Fronscne en Iloliaansche re geeringen onn haar hooge commissarissen te Constantinopel instructie hebben gegeven om een antwoord te zenden op de nota van de regeering te Angora inzake de conferentie te Lausanne. In dit antwoord erkennen de gealli eerde regeeringen, dat de keuze van de Turk- sche delegatie slechts Turkije aangaat. Zij zien er dus van af om tusschen Angora en Constan tinopel te intervcnieeren. Anderzijds zijn de ge allieerden van meening, <jat Turkije, door op hun uitnoodiging te antwoorden, erin heeft toe gestemd, dat de conferentie te Lausanne wordt i gehouden. Zij handhaven 13 Nov. als datum voor de opening der conferentie. P a r ij s, 5 No v. (Hovns). Het is mogelijk, dat de datum van de opening der conferentie van Lausanne nog enkele dagen zal worden uit gesteld. In welingelichte kringen brengt men dit in verband met de jongste gebeurtenissen in Turkije. Italië zou er bovendien belang bij te hebben de onderhandelingen niet voor 20 Nov. te beginnen. Constantinopel niet te Lau sanne vertegenwoordigd. Constantinopel, 4 Nov. (R.) De groot vizier heeft aan de geallieerde hooge commis sarissen laten weten, dat de regeering te Con s' antinopel besloten heeft geen delegatie naar Lausanne te zenden. Pe Engcïsrho vïoot in het Oosten. Malta, 4 Nov. (R.) Een sln<*schip, een_ liphte kruiser en de tweede flottielje «orpedo- bootjagers zijn van Constantinopel teruggeroe pen. GRIEKENLAND. Opstandige beweging op Samos. Athene, 4 Nov. (B. T. A.) Op het eiland Samos is een opstandige beweging uitgebro ken. De bevolking eischt den terugkeer van het oude régime, alsmede au'onomie onder waar borg van den Volkenbond. KONINKLIJKE BESLUITEN. Bij Kon. Besluit zijn: op verzoek eervol ontslagen met dank J. W Hoogklimmer nis burgemeester van Denekamp op verzoek eervol ontslogcn nis lid der Stunts* commissie, uan welke is opgediagen te onder» zoeken door welke wettelijke maatregelen c« voortbrenging en vcrdceling van goederen meel dienstbaar zou kunnen worden gemaakt aan het algemeen belang J. ter Haar Jzn., met dan' benoemd tot burgemeester van Rucphen ec Vorenscinde F. J. Crusio, met gelijktijdig cei\ol ontslag als burgemeester van Standonrbuiten; benoemd tot leerarcs onn de R. H. B. scho eq te Briellc, Mlddelhnrnis en Oud-Bei jcrlnnd u\oj' G. R. Hingst, te Leeuwarden. Ie élnv.f. LANGESTRAAT 39 DE WONINGBOUW. Een schrijven van den. minister vul arbeid. De minister van arbeid heeft een de gemeen* tebesturen het volgende schrijven, gedoteerd 1 November 1922, gezonden betreffende den woningbouv; „Voorshands zullen voor het verlcenen van steun voor woningbouw do volgende rcgelcr gelden I. Do huur van woningen te - bouwen mei krachtens do woningwet toegezegd voorschot, moet ten minste 90 van de exploitotie-kos* ten bedrogen. Dif geldt voor ol'e woningen, waarvan de bouw op den dag der teekening van deze circulaire nog niet is aanbesteed. Hierbij volt te bedenken, dot de huur zelve niei hoo-^ ger mag zijn dan thans met 00 van de ex< ploitoliekosten wordt bereikter moet zelfs naar lagere huur gestreefd worden, nu de loo- nori dalen. De oplossing moet gevonden worden door doling van dc bouwkosten, welke evenwel niet mag worden verkregen ten koste van rede lijke soliditeit van de woningen. Dc gemeentebesturen zijn aansprakelijk voor de minimum-huur en hebben er dus groot be lang bij, scherp toe te zien op het huurbedrag, dat gevorderd moet worden. Indien dit ecnigszins mogelijk is, zal in dcTi loop van 1923 dc huur als regel op 100 van de exploitatie-kosten bepaald worden. 2. In verband hiermede wijs ik op het vol gende In verschillende plootsen schijnt de opvat ting te bestaan, dat de regeering vordert of de voorkeur geeft aon woningen met 5 kamers de 5e kamer is don dc z.g. mooie komer. Ik acht het gewcnscht, dif misverstand, dat, waar er van bleek, reeds werd weggenomen, thons voor goed op te heffen. De 5e komer is reeds gedurende jaren door de regeering toe gelaten. aanvankelijk bij wijze van uitzondering, loen onder den invloed van den orgsten wo ningnood en het terugtrekken van het particu lier bedrijf ook moest worden voorzien in de woningproductie voor de beter gesitueerde ar beiders cn de kleine middenstanders, die met gelijke woningen genoegen nemen, werd de 5.> kaïncr meer regel. Nu het particulier bedrijf zich meer heeft ontwikkeld, acht ik den tijd ekomen, om terug te keeren tot het oorspron kelijke standpunt, dat een 5e kamer slechts bij uitzondering zal worden toegelaten. Ik meen, dot de bouw van dti soort woningen moet worden overgelaten aon het particulier be drijf, dat voor de woningvoorziening onmis baar is en de eerste plaats moet innemen. Wo ningen mot een z.g. mooie kamer zullen dus in het vervolg in een bouwplan slechts bij uitzon dering worden toegelaten. Voor die woningen zullen bijarogen niet meer verleend worden. Het unto! van deze woningen mag in geen geval meer dan een klein onderdeel von een plan vor men. Gehandhaafd blijft de stellige ei:ch, dat Er bestaat een goedheid die afstoot, een boosheid die aantrekt. CARMEN STL VA. Roman van OLGA WOHLBRüCK. Geautoriseerde vertaling van Mevrouw Wesselink—van Rossum. 52 Elke maand komt Pieps eens bij mij koffie drinken Ze keek hem plotseling aan, glimlachte, zoo els ze als jonge choriste misschien gelachen had, als ze een collega gelegenheid gaf tot een rendezvous met een vriendin van haar. „Wil je ook op de koffie komen, Felixje, als Pieps er is?" Hij bedankte snel, wendde druk werk voor. „Nu ja, je hebt gelijk, ze is ook niets mooi meer, Pieps niet, ze maakt zich veel te druk met weldadigheid. „De brillanten maken ook niet gelukkig, als men geen kind heeften een man, die haar vader kon zijnl" Ze schrok een beetje, omdat ze zoo ver ge gaan was. „Maar daartegen moet ik zeggen: „Mijn maandgeld, dat krijgt ik stipt van de bank. Wat zorgen zijn, weet ik niet meer, en 's zomers kan ik reizen, wanneer en waarheen ik wil, en els ik ongesteld ben, kan ik alle dokters krij gen, dat moet gezegd worden. Alleen dat ik met teemde menschen praten moet, als ik niet al- wil ziin Het viel hem op, hoeveel ordinairder ze nu was. dan toen haar man leefde. Zachtjes was ze de helling weer afgegleden, waar man en dochter haar opgetrokken hadden. Maar misschien had ze zich ook nooit zoo prettig gevoeld als nu. Na het vierde glas werd ze slaperig en scheen het corset haar te benauwen. „Den volgenden keer kom je bij mij sou- peeren, Felix, dan kan ik het mij gemakkelijk maken en krijg geen maagpijn na het eten." Hij voelde hoe echt blij ze was, toen hij opstond en haar naar huis bracht. Ze hadden elkaar niet veel meer te zeggen en den glans, die nu nog voot hem over lang voorbije tijden lag, wilde hij behouden. Zoo was hij dan riet meer naar haar toege gaan en bespeurde den eersten tijd een voor een man zonderlinge eenzaamheid, een een zaamheid, die hem zonder kieskeurigheid naar alle plaatsen van vermaak dreef. De landerigheid over dag veranderde 's avonds in een begeerigheid naar alles, wat de groote stad hem aan genietingen kon bieden. Spoedig verwonderde hij zich er over, hoe weinig ze te bieden had. Nadat hij in de the aters de drie of vier stukken gezien had. die aanspraak mochten maken op litterair gehalte en kunstvolle voorstelling, dreef de armzalig heid van de hoogere kunst hem naar de thea ters, die de groote massa een paar genoeglijke uren beloofden. Was het de schuld van de in de provincie doorgebrachte jaren, was het de schuld der jaren zelf hij deed geen vroolijk- heid op bij de los in elkaar gezette operettes en de platte kluchten, wier flauwe grappen het publiek dedai lachen en die toch alleen de huizen op normale wijze vulden. Verveeld verliet hfj de voorstelling nog voor het laatste bedrijf, slenterde de straat door, die alleen ha«r stempel behouden scheen te heb ben, alleen aan beweging, glans en kleur ge wonnen had. En willoos volgde hij den brce- den stroom, liep biina onbewust mee binnen, waar hij menschen zag binnengaan, die even als hij van het toeval op straat verwachtten, waartoe hun wil te lui of overzadigd was, zelf door zijn keuze te bepalen. En hii leerde ze kennen de stomzinnige uren in localen met de nachtelijke beroemdheden, die dronken mannen en sensatiebeluste vrouwen platte gemeenhe den in sierlijke verzen voordienden: leerde de ze beroemdheden zelf kennen in hun leclijke schaamteloosheid en krampachtige perversi teit. Hii zag ze weer de van parfum en stof doortrokken zalen, waar dansende vrouwen el kaar omvat hielden, als nuchtere Manoden, en hun leden verwrongen zonder lust in d^n dans, doch slechts om den wellustige toeschouwers een paar glazen champagne of te bedelen. Hij hoorde het weer, het laatste nachtelijke stomp zinnige gezang aon ongedekte tafcis, als vrou wen uit goede kringen geestdriftig een knoeier van een gelegenheidsdichter toejuichen, terwijl de echtgenoot zich amuseerde mot de aan de zelfde tafel zittende cocotte, die dikwijls meer terughouding vertoonde dan de darras. Nog leeger, nog cynischer leek hem het heele gedoe dan vroeger, toen de overmoed der jeugd hem er heen gedreven had en later da do'te wanhoop. Hij maakte visites bij de leiders in de muzi kale wereld. Men ontving hem be fd, met licht© verwondering irv den blikEen sym fonie van hem was opgevoerd?Zao, zoo wat hem belangrijk toescheen, daar gleden de andere zonder belangstelling over heen. Ze tel den de keeren om hun succes niet meer, ze spraken slechts van praktische omzetting in j geld, vSI> afgesloten contract: n, noemden ge- bollen van dulzi^5wckkende en n dcele ge logen hoogte, noemde ü£.meIV die Mi met ken de en van wier beteekenis op de kunstmarkt hij nooit een idèe had gehad. De ouderen meenden: „U moest zorgen op het programma van onze philharmonische concerten te ko- menl" En nieuwe namen klonken, die als schild wachten deuren cn wegen versperden, die tot het doel leidden. De jongen haalde de schou ders op Philhaimonie, belachelijk! Het beste was, zichzelf aan het hoofd van een orkest te plaatsen, zijn eigen werken tot het publiek te brengenof men vertrouwde zich toe aan een jong, opkomend dirigent 6n don vielen cijfers van gemaakte bereke ningen; vergeeld cn met zoo omgebogen hoek je? lagen ze onder presse papier, werden te voorschijn gehaald, nogmaals nagerekend. Thuis had die compositie hem slechts tijd gekosthier zou hij er voor betalen. Niet hetalen voor de verrijking van zijn kundighe den maar voor de mogelijkheid van gehoord te worden. Hij was te zeer koopman, om niet te voelen, hoe men hem „wat wijs mankte, hoe i"der slechts bedacht was op zijn eigen voordeel en in den wc-lgestelden componist uit de provincie een geschikt uit te buiten voorwerp zag. Als hij von „zijn kunst" sprak, glimlachten de menschen. Het woord was in miscrediet geraakt. Wat betaald werd, was kunst, niet wat geschapen werd. Het oogenblik van zijn hoogsten levens- trots^ de opvoering van zijn symphonie, werd met den naam van een gelukkig toeval bestem peld, waarvan hij niet het juiste gebruik had weten te maken en dat daaroiP» niet meetelde. Hij sprak er van, zijn liederen zeif te ge ven, en nu was ziin vonnis heelemaol voltrok ken. De hecicn woorden allen als vorsten, hadden rirkc vrouwen en zwegen lachend nv«i- Aa wii- ze, hoe het gedaan werd. Maar de een vertel de het v/>n den ander. En als Felix Frank niel geweien had van wien er gesproken werd, had hij kunnen gelooven, dat men hem roovcr ge» schiedenissen vertelde. Want het was de lachen* de verheerlijking van woordbreuk. leugen, om- kooping en plette gemeenheid. En nog meer van walging vervuld, nog eenzamer, dan na zijn nachtelijke zwerftochten door hel Brlijn- sche boemelkwarlicr, keerde hij naar ziin lichte, mooie kamer in het sanatorium terug en duw de den stapel beschreven muzickpapier mei tegenzin van zich af. Urenlang kon hij, nog met hoed en jas aan, in ziin stoel liggen en voor zich heen suffen, tot uit de warreling van al die woeste cn vuile beel den plotseling twee stralende bruine oogen voor zijn geest stonden en een beetje blijheid weer irt zijn ziel kwam, een vonkje hoop, dat een flinke kleine hand zich in de zijne zou leggen en een heldere stem vragen: Hebt u wat nieuws ge« schreven? zullen we niet weer eens een beetje muziek maken Maar wat waren die korte, blijde oogenblik- ken, tegen de eenzaamheid der dogen, de wak ging der nachten, de angst voor den tcrugkecl naar huisHet plezier aan het goedkoop succes in zijn woonplaats was hem vergaan. Wat was dat alles belachelijk, binnen de hoogstfat-t socnlijke enge grenzen I Hij had gehoopt, in Berlijn een uitgever tal vinden, om zijn symphonie te laten drukken. Do zoo verachte wijze von zelf uitgeven had hier evenwel slechts een anderen vorm. Het was een aanzienlijke som, die hij er voor moest opbrem gen, en hij wist niet, hoe hij er aan zou kornc^ (Wordt vervolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1922 | | pagina 1