DE EEMLANDER
BUITENLAND.
,,L'
biEHuisrmis;z
PRIJS DEK ADVERTEREN
FEUILLETON.
In den taalstroom.
21e Jaargang No. 166
fpd post r 5. - per weck «met gratis verzekering
degen ongelukken) f 0.175, afaandcrljjke nummers
(f 0.05.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
«Maandag 15 Januari 1923
ff
ff
DIRECTEUR-UITGEVER) J. VALKHOFF.
BUREAU:
ARNHEMSCHE POORTWAL 2A.
POSTREKENING N" 47B10. TEL INT BIS.
met Inbegrip vjn een
bewijsnummer, elke regel meer 0.2S, dlenstiinbi»
dingen en Ucldidlgheidjadve.tentün voor de belft
der prlji. Voor bandel en bedrijf bestua leer
voordcebgc bepallneen voor bet tdverlccrcn. h'cne
circulaire, bevattende dc voorwaarden wordt op
aanvraag toegezonden.
Politiek Overzicht
De inhoud van de nota, die Duitschland aan
Frankrijk en België heeft doen toekomen als
antwoord op de bezetting door genoemde geal
lieerde landen van het Roergebied. Terwijl Fran
krijk deze occupatie het zenden noemt van een
controle-commissie van ingenieurs en ambtenu
ren (welke toevallig militair wordf beschermd en
gesteund) gewaagt <1® Duitsche regeering pro-
testeerend van geweld, een weerloos volk aan
gedaan en betoogt zij nadrukkelijk, dat zij zich
niet verkiest neer te leggen bij deze „verdrag-
breuk" en evenmin is zij bereid mee te werken
aan ten uitvoer leggen der Fransche plannen.
Von leveringen meent de Duitsche regeering,
aan de mogendheden, die tot de occupatie zijn
overgegaan, kan geen sprake zijn, zoolang óe toe
stand blijft bestendigd, die, in strijd met het
tractaat van Versailles, is ontstaan „door het
gewelddadig binnendringen in het centrum van
Duitschland's economisch leven." Vooral is de
duitsche regeering er ontstemd over, dat Frank
rijk tot zijn maatregelen is overgegaan na het
fonstateeren van een ondergeschikte en weinig
om het lijf hebbende tekortkoming met betrek
king tot de hout- en kolenleveranties over 1922.
ïn Duitschland is men van oordeel, dat Frank
rijk slechts een motief wilde zoeken om zijn
ennexionistische politiek uit te voeren.
Zooals men weet is het doel der Belgisch-
Fransche commissies (of missies) de gestes van
't kolensyndicaat na te gaan, toe te zien op de
uitvoering van 't program der Commissie van
Herstel en maatregelen te nemen, vereischt voor
't betalen der schadevergoeding. De jongste be
zetting nu, die den arbeid dezer commissies
moest steunen en garandeeren, is door Duitsch
land beantwoord met een krachtigen maatregel.
Dadelijk nadat de occupatie een feit werd, heeft
de Duitsche rijkscommissaris voor de kolen-
levering te kennen gegeven, dat de regeering
geen enkele betaling meer op zich zal nemen
voor steenkolen, geleverd voor de schadeloos
stelling. Ook zal zij de transportkosten voor
zulke kolen niet meer betalen. Zelfs meldden de
Duitsche kranten reeds, dat het stopzetten der
kolenleveranties voor de schadeloosstelling
reeds is uitgebieid tot alle leveringen in nature
aan de bezettingsmogendheden, dig ook ten
overvloede voorloopig niet meer in baar zullen
worden betaald.
Frankrijk heeft dezen Duitschen maatregel op
zijn beurt reeds weer beantwoord. Het feit, dat
de Duitsche regeering haar ambtenaren in 't
bezette gebied heeft te kennen gegeven of te
zien van elke kolenlevering op rekening der
schadeloosstelling, was reeds voor den Fran-
schen hoogen commissaris te Dusseldorp aan
leiding ter kennis te brengen, dat op de Duit
sche ambtenaren, die de order van Berlijn op
volgen, administratieve en gerechtelijke straf
maatregelen zullen woi den toegepast. Deze
ambtenaren zitten nu in een waarlijk-moeilijk
parket: zij hebben te kiezen tusschen de ge
hoorzaamheid aan Berlijn, of aan Parijs. Dat
■kan nog aanleiding geven lot heel pi/alijke wrij
vingen, temeer, daar in een vergadering te Essen
van vei tegenwoordigers van den mijnbouw, in
dustrie en belanghebbende autoriteiten eener-,
de intergeallieerde ingenieurs-commissie ander
zijds de Fransche generaal er lustig op los heeft
gedecreteerd, dat de Roermijnen in den vervolge
niet langer meer zich moeten houden aan de
verordeningen van Berlijn, maar hebben te luis
teren "naar hetgeen dc occupatie-overheden be
velen. Wij moeten afwachten, welke moeilijk
heden hieruit kunnen voortvloeien en eveneens,
of het volharden der Duitsche regeering in haar
recalcitrante houding de bezetting van nog
meer Duitsch gebied tengevolge zal hebben.
Overigens blijft de stroom van Duitsche pro
testen aanhouden. Heel Duitschland teekent te-
jen Frankrijk's gedrag verzet aan. Deze pro
testen en met name de wijze van inkleeden, zijn
niet steeds even sympathiek.
De Evening Standard, spreekt als haar mee
ting uit, dat een waardige lijdzaamheid van
Duitsche zijde ten aanzien der Fransche opera
ties zij 't geen sympathie dan toch een zekere
mate van eerbied zou hebben gewekt. „De bijna
mechanische volmaaktheid der organisatie, die
van Duitschland écn groote protest-machine
maakt", aldus oordeelt het Engelsche blad, „her
innert te zeer aan de dagen der Hohenzollerns.
Het nationale protest is te luidruchtig." Trou
wens de Britsche pers over 't algemeen voelt
weinig voor 't Duitsche verzet; zij vindt de Fran
sche bezetting wel onverstandig en zij verwacht
er geen succes van, maar dit heeft nog geen
genegenheid voor Duitschland tengevolge. Men
acht de Duitsche protestbeweging op te groote
schaal georganiseerd, te moedwillig-
systematisch op touw gezet derhalve. Ook
schijnt het, dat men in Engeland eens kalm wil
afwachten, welk effect voor Frankrijk de occu
patie sorteert; loopt alles goed af wat men
in Groot-Brittannië nochtans niet verwacht
welnu: dan zou het een meevallertje zijn. Trou
wens, zoo schijnt men er ook in Amerika in
officieele kringen over te denken. Op het depar
tement van buitenlandsche zaken te Washington
zou men verklaren, dat hetgeen Hughes aan de
hand heeft gedaan, n.l. om de kwestie der scha
deloosstelling langs louter economischen weg te
laten oplossen door een internationaal lichaam,
uit financiers bestaande, nog steeds van kracht
blijft. De Amerikaansche regeering neemt blijk
baar het standpunt in, dat thans een proef wordt
genomen met de Fransche theorieën betreffende
Duitschland's vermogen tot betalen. Mochten
deze theorieën proefhoudend blijken te zijn,
welnu: dan zou er niet langer reden zijn voor
een Amerikaansch initiatief. Bleken echter de
theorieën niet steek te houden, bleken ze der
halve „unsound" te zijn, dan kon Hughes' voor
stel nog altijd dienen als grondslag voor een
nieuwe conferentie. Tusschen de regels door van
dit Amerikaansche bericht kan men ooni^zins
lezen, dat de Amerikaansche regeering de ver
wachting koestert, dat de Fransche proefneming
zal mislukken. De vraag rijst echter, of het experi
ment, waaraan Frankrijk zich op het oogenblik
waagt, niet al te gevaarlijk is. Het kan onvoor
ziene gevolgen hebben en dan zou zelfs een
conferentie van financiers wel eens voor het
herstellen van een irreparabele zaak kunnen te
komen staan. Doch wie weet, of het niet tot
onderhandelingen tusschen Frankrijk en Duitsch
land komt. Dit laatste land schijnt hier op 't
oogenblik, zoolang de bezetting blijft gehand
haafd, zelfs in de verste verte niet aan te willen
denken: het beschouwt zich getuige de terug
roeping van de gezanten te Parijs en Brussel
vrijwel in staat van oorlog met Frankrijk en
België, doch Poincoré heeft in de Kamer Don
derdag duidelijk te verstaan gegeven, dat hij
met Duitschland nog wel wilde praten. Volgens
het Havas-verslag toch verklaarde Poincaré
„Wij zijn steeds beleid met Duitschland bespre
kingen te voeren en het te helpen bij het op
nemen van een buitenlandsche leening."
Misschien treedt nog een of andere geallieerde
als bemiddelaar op. Zal dit Italië zijn? Een be
richt in dezen zin is gelanceerd, maar het is
noodig, dat het bevestigd wordt.
DUIT5GHLAND.
DE BEZETTING VAN HET ROERGEBIED.
Een uiteenzetting von Cuno in den
Rijksdag.
B e r 1 ij n, 15 Jan. (W. B.) Voor dichlbezette
tribunes en diplomatenloges begon heden de
rijksdagzitting.
Voorzitter Löbe hield de openingsrede, waar
in hij in de eerste plaats de vermaning richtte
tot de landgenoolen, die door den militairen ge-
weldmaatregel van Frankrijk worden getroffen,
standvastig en trouw en met trots en waardig
heid pal 1e staan. Hij verklaarde, dat deze slag,
toegebracht aan den vrede van een land, aan
de vrijheid en het recht zijner bewoners, niet
alleen heillooze gevolgen zal hebben voor
Duitschland, maar voor allen, die een rustige
ontwikkeling wenschen en de meest noodlottige
gevolgen met zich zal brengen voor de gemeen
schap. Deze gewapende inval aldus de rijks
kanselier is ondernomen tegenover een volk
en een land, dat z'in ontwapening heeft doorge
voerd en vïeedzamen arbeid.nastreeft en er niet
aan denken kan of er aan heeft gedacht aan de
Fransch-Belgische legers met ook maar één
man of één geweer tegemoet te trekken. Het
Duitsche volk heeft eerlijke pogingen gedaan
om de voorwaarden van het vredesverdrag lot
aan de uiterste grenzen van zijn prestatiever
mogen te vervullen. Ik vraag daarom aan de
wereld, of ooit een volk meer heeft gepresteerd
en meer heeft kunnen presteeren dan het onze,
dat 4 jaar lang van het wereldverkeer was ge
ïsoleerd en door de nooden, die het gevolg van
den oorlog zijn geweest, ontzenuwd cn krachte
loos is geworden. Hoe kan daarom Poincuré in
ziin Kamerrede verklaren, dat hij niet meer op
de valsche belofte van Duitschland kun ingaan?
De rijkskanselier gaf daarna een uiteenzetting
van de verschillende door Duitschland gedane,
maar door Frankrijk niet erkende, pogingen
voor de verwerkelijking van het uanbod, vervat
in de nota van 14 November 1922.
Duitschland vervolgde de rijkskanselier
heeft in -economisch cn in politiek opzicht alles
willen doon om de schadeloosstelling te betalen.
De Fransche regeering heeft zich echter bij
de door haar genomen maatregelen op een
standpunt gesteld, dat uitsluitend op een
machtspolitiek is gebaseerd. (Levendige bijval)
Wegens onze beweerde tekortschiet ing in de
levering van mijnhout en telegraafpalen onder
neemt Poincaré een militaire actie, die enorme
kosten met zich zal meebrengen cn op de meest
ingrijpende wijze de middelen, die voor de
schadeloosstelling noodig zijn, zal opeischen
voor onproductieve doeleinden. De woorden
van Poincaré kunnen ons biet de werkelijkheid
omtrent >^e Fransche wapens cn soldaten ver
bergen.
Na dc argumenten, door Poincaré voor zijn
houding aangevoerd, te hebben gecritiseerd,
verklaarde de rijkskanselierHet staat vost,
dat het reoht en het vredesverdrag door het
oprukken der Fransche troepen in het Roer
gebied zijn geschonden. (Levendige bijval bij
de meerderheid van het huis). De Duitsche re
geering laat daarom tegen de gewelddaad, die
hierdoor een weerloos völlw wordt aangedaan,
tegenover de geheele wereld een plechtig pro
test hooren. (Levendige bijval). Hij richtte tot
het Fransche volk de*\ raad Gaat niet verder
en herstelt het onrecht, dat gij tegen ons hebt
begaan, anders zult gijzelf cn uwe nazaten de
gevolgen daarvan drogen.
16-18 LANGESTRAAT
AMERSFOORT
De kinderen welke nog geen reclamejj
betaken gehaald kunnen dat tegen In
levering van deze annonce,
Woensdag of Zaterdag uotj doen;
tnsschp.n 2'/z en 5 n.in.
Behalve de communisten hadden alle afge
vaardigden zich van hun zetels verheven. Zij
toonden luide hun instemming met de afgeleg
de verklaringen- Vervolgens legde de rijkskan
selier dr. Cuno oen verklaring of omtrent de
bezetting van het Roergebied. Hij schetste het
binnentrekken van het Fransche cn Belgische
bezettingsleger in het Roergebied. Door de
meerderheid van den rijksdag werden hierbij
herhaaldelijk luide teekenen van afkeuring ge
geven.
Ons volk kan zich tegen die gewelddaad niet
verweren, maar het zal zich niet voor deze ver
dragsbreuk buigen, of, zooals ons werd voor
gesteld, medewerken aan de tenuitvoerlegging
van de Frorschc plannen. (Levendige bijval).
De verantwoordelijkheid voor de gevolgen,
die uit deze daad zullen voortvloeien, valt al
leen terug op de regeeringen, die het bevel
voor het oprukken hebben gegeven. Zoolang
deze toestand, die in strijd is met het vredesverw
drag, zal blijven bestaan, zal niemand van het
Duitsche volk een hand uitsteken om aan dc
uftvoering van de Fransche maatregelen mede
te werken. Wat wij uiterlr1* tegenover het ge
weld kunnen plaatsen, is weliswaar bitter wei
nig, maar wat wij innerlijk daartegenover kun
nen en moeten stellen is meer. Het is de wil en
het voornemen om dc eenheid van het rijk on-
verbroekbaar te handhaven. De andere volken
zullen moeten erkennen, dat vrede en verzoe
ning niet kunnen gedijen, wanneer hier het ge
weld over het recht zegeviert. Ik richt geen op
roep tot de andere volken, want ik weet, dat
thans meer dan ooit het lot der volken en na
ties door onverbiddelijke prebemen van eigen
belang wordt beslist. Het gaat bij deze actie van
dc Fransche regeering don ook niet om do
eigenlijke kwestie der schudevergoeding, moar
om de reeds door Lodewijk XIV begonnen cn
door diens republikeinschc opvolgers voortge
zette Fransche expansiepolitiek, die ten doel
heeft het Rijnland voor goed van Duitschland
los te scheuren. Tenslotte gaf dc rijkskanselier
aan alle Duitschers den dringenden cn nadruk-
kelijkcn ïood te trachten orn ook dezen toestand
te verduren. Hij spoorde aan tot bezonnenheid
cn eindigde zijn rede met de woorden
„Wij voelen ons als de dragers van een recht,
dot niet zal vallen. Onrecht, nood cn ontbering
is heden ons deel. Rcchtsvrijheid en vrede zal
steeds ons -doel zijn, eensgezindheid de weg,
dien wij zullen volgen." (Stormachtige bijvul
en applaus bij de meerderheid van den rijks'
dag).
Protcstmotic in den
Rijksdog aangenomen.
B e r 1 ij n, 13 Jan. (W. B.) In den rijksdag
werd heden een door dc communisten inge
diende motie van wontrouwen verworpen cn bij
hoofdelijke stemming met 263 tegen 12 stem
men cn 16 onthoudingen de volgende motie
aangenomen, die door Murx (centrum) was in
gediend
Dc rijksdag protesteert plechtig tegen de in
breuk op het recht cn het vredesverdrag, die
de gewelddudigc bezetting van 't Roergebied
vormt. Dc rijksdog zal de regccring bij alle
door haar -dienstbaar geachte middelen tot vast
beraden afwering vun deze gewelddaad met
alle krachten steunen.
Mogelijke uitbreiding der
occuputic.
Parijs, 13 Jan. (V. D.) De Matin meldt,
dot, overeenkomstig het door maarschalk Focli
ontworpen plan, de bezetting van Bochum cn
andere plaatsen Zondag zal geschieden. Deze
iwcede phase van dc bezetting heeft een bijzon
dere betcekenis, daar zij de Fransche, Belgische
cn Italiaanschc ingenieurs in staat stelt hun be
heer tot dc hoogovens cn ijzcrproductic van het
Roergebied uit tc breiden. Dc troepen zullen ten
Noord-Oosten, ten Oosten cn Zuid-Oosten van
Bcchum worden gelegerd. Dortmund cn Barmen
zullen buiten dc bezettingszone vallen.
Essen, 15 Jon. (W. B.) Hcdcnnomiddag is
in dc buitenwijk Buer, die tot nog toe niet door
troepen bezet was, Fransche cavulerie aangeko
men. In genoemde wijk bevinden zich dc staats
mijnen „Bergmonnsglück", „Westerhok" cn
„Scholven".
Groote troepenmeniglen zijn in zuidelijke
richting naar Hattingen vertrokken.
Dc kolcnlevcringen hervat.
Essen, 13 Jan. (W. B.) De besprekingen
tusschen de geallieerde controle-commissie in
de door de directeuren vertegenwoordigde mij
nen hebben meer dan 3 uren geduurd; 12 mijnen
uit het bezette gebied aan den linker- cn den
rechter-Rijnocvcr waren vertegenwoordigd. De
voorzitter vroeg den heeren, waarom zij den
sinds jaren bestaan hebbenden toestand hadden
verandcid. (Dit sloeg op de overplaatsing van
het Kohlcnsyndikat). Namens de Duitsche ver-
tegenwoordigeis antwoordde Fritz Thijssen, dat
de Duitschers zich aan de Duitsche wetten
móesten houden en dot zij zelfs door bedreiging
met straf hiervan niet konden worden afge
bracht. De rijkskolencommisaris had het bevel
uitgevaardigd, dat het rijk voor dc kolen voor
het herstel niets meer zou betalen en zonder geld
konden de mijnen niet leveren.
Coste, de voorzitter, antwoordde, dat luj niet
bevoegd was om dc juridische kwesties te be-
spieken, moar dat hij eischtc, dot van Maandag
of de levering van de Entcntc-kolen weer als
vroeger zou beginnen.
Thijssen «verklaarde: Als wij dc kolen niet be
taald krijgen, kunnen wij geen loonen uitbetalen
en moeten wij ophouden met dc leveringen, maar
wij'zijn bereid kolen aan Frankrijk togen be
taling tc leveren. Daarop verklaarde Costc, dal
zij betaald zouden worden zooals lot dusver
Over dit „tot dusver" ontspon zich een lang
durige gedachtenwisseling. Om precies te we
ten, waar zijlaan toe waren, legdende mijnver-
tegenwoordigers het resultaat vast in de vol
gende schriftelijke verklaring:
Dc hier vertegenwoordigde mijnen verklaren
zich bereid brandstoffen oan Frankrijk en Bel*
gië in overeen te koi\\cn hoeveelheden te leve*
ren, van het tijdstip af, dat dc voorzitter van
de missie namens de betrokken regeeringen nun
de afzonderlijke mijnen een schriftelijke verkla
ring van dezen inhoud afgeeft, duor de brand-
stoffenleverantics aan dc afzonderlijke mijnen
volgens dc telkens voor den rijkskolënbond vast
te stellen verkoopsprijzen in baar worden voor*
geschoten cn betaald, voorondersteld, dot cr.
geen daarmee strijdige verordeningen door den
rijkskolcncommissoris worden uitgevaardigd. Do
vuslstelling van de formecle leverinsvoorwaar-
den blijft aan mondejinge overeenkomsten in een
commissie voorbehouden.
Dc voorzitter num de verklaring in ontvangst
cn zegde betaling toe, maar eischtc ralcvering
van de tot dusver te weinig geleverde kolen.
Daarover dienden de mijnvertegenwoordigers do
volgende tweede verklaring in:
De hier vertegenwoordigde mijnen voegen aan
de zoocvcn gegeven verkluring toe, dat door het
teruggeven vun den verkoop der brandstoffen
door het syndicaat oun de mijnen ufzonderlijk cr
een bij .vroeger vergeleken volkomen verander
de toestand is geschapen. Dientengevolge kun
nen dc afzonderlijke mijnen niet zooals vroe
ger opkomen voor de gezamenlijke levering. Bo
vendien moet erop worden gewezen, dot tenge
volge van de bezetting de opbrengst aanmerke
lijk terugloopt cn cr moet worden gerekend op
een vermindering van de productie. Inhalen vun
het achterstallige is uitgesloten. Dc in de eerste
verklaring genoemde voorschotten moeten, onv
dc bedrijven nun den gang te kunnen houden,
om de tien dugen ten bedrage van 60 pet. van
de levering en de rest binnen drie dogen na in
diening von de rekeing in boor worden betaald.
De commissie stelt zich von Maandag af ter
beschikking.
De vertegenwoordigde mijnen hebben von dc
verkloring van den voorzitter, dat zij in baar zul
len worden betould, kennis genomen cn zullen
Maandag dc leveringen hervatten.
Essen, 13 Jan. (R.) Op dc bijeenkomst
von hedenochtend hebben de Duitscheres er in
toegestemd de kolcnlevcringen tc hervatten vol
gens een proef regeling, onder controle von een
Prunsch-Duitsche commissie.
LANGESTRAAT 39
Dc arbeiders zullen blijver
doorwerken.
E s s c n, 1 3 J n n. (B. T. A.). Costc en diens
Belgische en Italiaanschc collega's ontvingen
des namiddags vertegenwoordigers der arixri*
dersvakvereenigingen, die opnieuw protesteer*
den legen dc bezetting, maar bereid verkluar*
den te zijn ordelijk door te blijven werken.
Protest von Britsche arbeiders.
Londen, 13 Jon. (R. Part.) De raad van
den vokveveenigingsbond, de uitvoerende com
missie uit de arbeiderspartij en dc parlemen
taire arbeiderspartij hebben gezamenlijk een
krachtig protest uitgegeven tegen de Fronsoli®
invasie vun de Roer, die geheel Europa bedreigt
niet alleen met verdere economische ontbinding,
moor met anarchie *»n hernieuwing van der.
oorlog.
Afwijzing van Frunschen steur
door Duitsche arbeiders.
Berlijn, 13 Jan. (W. B.) Noor dc Von?
würls uit Beckum verneemt, hebben de orbci-
dersvcrecnigingen den door de Fransche mili
taire commissie aangeboden steun (verzorging
met goedkoope levensmiddelen) afgewezen, op
grond, dat elke welwillendheid van gewelddadig
binnengedrongen troepen ongcwenscht is. Ver
der heeft men de Franschen gewezen op de eco
nomische gevolgen vqn dc gcwcldduud en ver
klaard, dot met de reusachtige, door het Fran"
sche militurisme in bezet Duitschland nutteloos
verbruikte bedragen, N.-Frunkrijk allang reeds
had kunnen worden hersteld.
De rede" en dc vrijheid zijn onvereenigboar
i met zwakheid.
Roman van
OLGA WOHLBRüCK.
Geautoriseerde vertaling van Mevrouw
Wesselinkvan Rossom.
l05 -
Haar stem had iets dreigends: „lk zou u
graag willen verzoeken mij te zeggen, wat u
van m'n man wenscht. Wilt u mij dat alstublieft
zeggen, ja Slechts met de uiterste moei
te hield zij haar stem vriendelijk. En toen ont
snapte het aan haar lippen brutaal, boersch,
achter elkaar „Dan had u moeten schrijven....
u schrijft genoeg brieven"
Eer zij het wist had Hans den hoorn uit haar
handen getrokken.
„Een oogenblik ik roep direct mijn va
der.een oogenblikje, blijft u aan de tele
foon zegt u mij alstublieftkent u een
zekeren Mister Juck JaBij u
Zoonu, blijft u alstublieft oan de tele
foon I"
Hij gooide den hoorn op tafel, zijn oogen
fonkelden. Flink rechtop, al zijn spieren ge
spannen, stond hij voor zijn moeder.
„Ik ga papa holen Dat u niet afbreekt-
hoor
En ten tweeden male log er iets in zijn blik,
waarvan zij schrok.
„Loop," zei ze hard Joop, haal hem f
Ruggelings verwijderde zij zich van de schrijf
tafel, haar oogen steeds op de telefoon gericht,
op de zwarte opening, waaruit een gehate stem,
een gloeiend gehatCVrouw tegen haar had ge
sproken. Dat was het nieuwste Zij telefoneerde
dus tegenwoordig ipet hem. Zij stond dus da
gelijks met hem in verbindingmisschien wel
elk uur. Slechts door een toeval had zij ont
dekt duarom stuitten al haar klachten af
op dien man, al haar droombeelden
Wat was zij dan nog voor hem, zij,' die zijn
naam droeg, zij, die alles gedaan had om hem
verder te brengen. Wat zou hij gebleven zijn,
zonder haar, zonder haar drijfkracht, haar ener
gie Een plattelandsdokter, een wijkdokler mis
schien, die er maar op los opereerde onder de
boeren.
Zij drukte de hand tegen haar borst. En mis
schien was dat beter geweestbeter dan
alles, wat nu gekomen was, wat nu komen
moestEen kort tikken aan de deur, en zon
der „binnen" af te wachten, overschreed dok
ter Ertzky den drempel, een potlood en cenige
papieren in de hand.
„Nu al stamelde zij.
Hij trok zijn schouders op.
„Hoe vroeger, hoe beter. Dat pleegt uw man
ook te zeggen, en hij heeft gelijki Wachten tot
de brand uitgebroken is?.... Dat willen wij
toch nietniet waar
Hij trok een stoel naar de schrijftafel, zich
thuis voelend in deze kleine kamer, waarin tot
nog toe iedereen slechts een vluchtige gast ge
weest was of een ondergeschikte
„Wat is datwat ligt de hoorn hier
raar
Hij nam haar op om haar weer aan het toe
stel te hangen.
„Laat maar er wacht iemandeen
dame wachtop miin manuit Gli-
diën"
„Uit Glidiën
Zeer belangstellend nam hij dc hoorn op.
„Is daar mevrouw von Glidiën Ja?
Hier dokter ErtzkyCollega Graebner zal
wel dudelijk komen. Het verheugt mij, mevrouw,
dat ik intusschen-een woordje met u mag wis
selen Hoe gaat het uw echtgenoot
Zoojazeer treurigen u zelf
Wij spreken dikwijls over u, collega Graebner
en ik T Heel dikwijlsl"
Een vriendelijke glimlach, als van een man
van de wereld, speelde om Erlzky's lippen, met
een daarop verdween die en maakte ploals voor
een strenge, ietwat treurige gelaatsuitdrukking.
„Ja afschuwelijk niet waar
Schade berokkenen?.... Alles kon nadeelig
zijn, mevrouw. Er staat bij dit geval veel voor
hem op het spel. U weet toch immers iets
Tjadaar kan men moeilijk iets von zeg
gen. Honderd vrienden kunnen niet zooveel in
zijn voordeel doen, als twee vijanden in zijn
nadeel.... Wat?.... ridderorde?....
Hij lachte zelfbewust en gevleid door het
toestel.
„Maar mevrouw, dat is al lang. niet meer
waar I"
De deur werd open gegooid een verhit jon
gensgezicht kwam een oogenblik te voorschijn.
„Omzclten naar vaders kamerva
der komt."
„Ik moet u dus groeten, mevrouw, collega
Graebner is dadelijk aan de telefoon Hoe
gaat het met den nieuwen verpleger Ei
van doorgegaanhoe zegt u?O....
dag mevrouw I"
Elise Graebner leunde tegen de brandkast,
hield zich aan het geribde handvat vast.
„Kent u haar goeddeze dame
Ertzky vouwde met cn zakelijk, ernstig ge
zicht de papieren open tikte mof zijn potlood
op de vellen. Toen sloeg hij zijn oogen op.
„Wie bedoelt u O mevrouw von Glidiën
Juof ik haar goed ken Dat kan ik
niet beweren. Maar wat ik van haar ken, is
goed. Een vrouw die misschien geen eigen le
ven heeft, zooals onze moderne vrouwen
een vrouw echter, die zich het leven van den
man, dien zij liefheeft of bif wien zij behoort,
tot het hare maakt en in dit leven opgaat, zich
cr in oplost. Zoo'n vrouw is tegenwoordig mis
schien geen hulp in den strijd om het leven,
maar zij is de schoonste, dc edelste buit, die
een man konr veroveren, die hcelemaol man is
en die van een vrouw niet de verdubbeling van
zijn wezen maar een aanvulling daarvan ver
langt Mijn gestorven vrouw had wel iets
daarvan."
Hij was in gedachten vei zonken likte met een
sigaret op den nagel van zijn duim, cn stak die
daarna aan.
Zijn goede schoonvader zei dat altijd„Iets
goeds cn warms, om het in den arm tc houden
en zich te laten vertroebelen.
Neenzoo eenvoudig was het toch niet.
Toen was hij te jong geweest, orn hef naar
waarde te kunnen schatten. Dat kwam later,
wanneer men met ande'e vrouwen in aanraking
kwamdat kwöm pas, wanneer men op
eens, zooals Graebner nu, moederzalig alleen
zat, als op een onbewoond eilandEnfin,
dan was er niets aan te doen. Men moest zich
er doorheen slaan, zoo goed als men kon, men-
schen voorbij die men verachtte cn ncnschen
voorbij, die men vereerde
„Zoo, mevrouw, kunnen we beginnen?"....
„Jazei Elise en sleepte zich met moeite
naar haar plaats.
„Dus hier is het ontwerp van de circulaire cn
daar.... zoo moeten dc nieuwe blieven cn
stukken, die van de zaak uitgaan, cr uitzien.'
Dc circulaire luiddeZooals wij vei nemen,
heeft dokter Ertzky, die voor korten tijd nog
assistent in een gemeente-ziekenhuis was, do
leiding van het voormalige Graebner-sanatori-
um op zich genomen, dat voortaan den naam
Bismarck-sanatorium diagen zal."
Op een proefexemplaar van het postpapier
stond boven den hoekBismorck-sanotorium""
cn daaronderGeneesheer-directeur Hermann
Evi^ky."
„Weet mijn man het al?Fluisterend
klonk het.
Ertzky knikte.
„Dat spreekt toch vanzelf."
„Don is hetgoed"
Ze legde een paar potloodcn van rechts naar
links cn daarna weer van links naar rechts.
Ertzky zei nog een paar onbelcekende woor
den, toen „Och ja, mevrouw, ik zou het erg
prettig vinden, als u een typiste zoudt willen
aanstellen. Ik heb «rog o! veel te dicteeren cn
ik kan toch niet te veel van u vergen niet
waar Bovendien wordt tegenwoordig elke za
kenbrief met de machine geschreven. Verder
zou ik u voor willen stellen dit kleine kamertjo
ter beschikking van de typiste te stellen cn het
aangrenzende vertrek nis kantoor voor u in to
richten. Het is, indien ik mij niet vergis, een
kleine salon, die alleen b:j groote partijen ge-.
bruikt wordt. Dus geen bes'ist noodig vertrek.
In uw eigen belang zou ik u aanraden dat als
kont in te richten. U hebt daar meer lucht,
meer l.chtu hebt zelfs een stukje tuin voor
het raam"...
(Wordt vervolgdj
