MANTELS
F* J W ACHTERBERGH
ABONNEMENTSPRIJS f-3 r£r tT
DE EEMLANDER"
Zatardag 17 Februari 1023
NIK DEI MlilHiltl met Inbegrip van een
EERSTE BLAD.
buitenland.
BI FIRMA FONTEIN SCHIPPERS,
LANGESTRAAT 24
behangerij stoffeerderij
mmiMU VERRHIZIttSEN MEüBILEERIRO. Te!. AIS.
bizonderheden;
.L'HfRONOELir
ZUIVERE RAUWE MELK
KARNEMELK
YOGHURT
BOTER
ROOM
DftöT BTWCMSCHEWEG II TH Ml.
BINNENLAND.
WEST-SINGEL 12-13 TELEFOON 23S
40-JARIGE ERVARING STAAT
TEH DIENSTE VAN OHZE CLIëNTEN
SI* Jaargang No. IM
tooct - 21ty Idem franco
pet post r 3L--, pet week (met «rstls verzekering
tegen ongelukken) f 0.17*, afzonderlijke nummers
1 C.0S. a a a 4 V
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
BUREAU*
OlRECTEUR-UITQEVBRl 1. VALKHOFF, arnhEMSCHE POORTWAL 2A. POSTREKENING N*. 47910. TIL. INT. 61».
bewfysnummer, tike regel meer 0.25, dicnstaanbi»
dingen en Ucfdadlghelds-adTe.tentlén voor de helft
der prQs. Voor handel en bedrijf bestsan zeer
Toordecllge bepalingen voor het adverieeren. bene
circulaire, bevattende de voorwaard ca wordt op
aanvraag toegezonden.
DUITSCHLAND.
DE BEZETTING VAN 'T ROERGEBIED.
Arrestaties en uitwijzingen.
Karlsruhe, 16 Febr. (W. B.) Uit Oren
burg wordt gemeld, dat daar tol van beambten
uitgezet zijn. De uitgewezenen werden van hun
geld beroofd,
Koblenz, 16 Febr. (B. T. A.). De Rijn
landcommissie heeft 54 ambtenaren en wegen
studenten uitgewezen.
Dusseldorp, 16 Febr. (B. T. A.) Hier
zijn vier ambtenaren en twee employe's van
het douanebureau gearresteerd. Te Herne zijn
de eerste en de tweede plaatsvervanger van den
burgemeester gearresteerd.
Dortmund, 16 Febr. (W. B.). Heden
werd de eerste burgemeester uit het raadhuis
gehaald en per auto gevankelijk weggevoerd.
Verder werden de plaatsvervangende land
raad van het district Dortmund en de direc
teur van het filiaal der rijksbank gearresteerd.
Pruisisch minister te Bochum.
In weerwil van het door oe Franschew-uitge
vaardigde verbod aen de Duitsche ministers tol
het bezoeken van het bezette gebieo heeft de
Pruisische minister van ecredienst, dr. Bölitz,
vo.gens het Hbld. Vrijdag een bezoek gebracht
aan Bochum, om zich persoonlijk op de hoogte
te stellen van den noodtoestand der scholen ten-
g.volge van de inkwartiering.
De toestand te Essen.
Essen, 16 Febr. (W.-B.). Hedennamiddag
is hot hoofdbureau van politie door een com
pagnie infanterie en pantserauto's omsingeld.
Niemand kwam uit het gebouw en niemand
mocht er in. In de stad werden alle politie
beambten, die zich niet tijdig in veiligheid kon
den stellen, gearresteerd. De stadsschouwburg
werd gesloten gewapende posten beletten, dat
iemand het gebouw binnengot. De bezetting op
gisteren van het raadhuis en den stadsschouw
burg is volgens een bewering der Franschen als
een vergeldingsmaatregel te beschouwen. De
reden der vergelding kon niet worden aange
geven.
De Duitsche lezing van hei
incident te Essen.
Barlijn, 16 Febr. (W.-B.). Volgens een
dagbladbericht uit Essen zijn gisteravond een
aantal Fransohe en Belgische soldaten een kof
fiehuis binnengedrongen en hebben zich met ge
weld dranken verschaft. Tusschen hen en tw
toesnellende agenten der veiligheidspolitie ont
stond een twistin 't verloop daarvan bedreig
den de Franschen en Belgen de agenten mer
hun revolvers. Er werd ven weerszijden ge
schoten en twee Franschen en twee Belgen kre
gen zulke ernstige verwondingen, dat zij in een
ziekenhuis moesten worden gebracht.
(De Fransche lezing konden wij gisteren nog
opnemen. Red.).
De douane-maatregelen.
Koblentz, 16 Febr. (B. T. A.) Do hooge
geallieerde commissie in het Rijnland heeft be
sloten, dat van 20 Febr. af het geheele Duitsche
douane-personeel, zoowel de bureau-ambtena
ren als dat van acticven dienst, dat thans met
verlof in het bezette gebied is, ontslagen is.
Voorloopig zal er van alle uit het buitenland
komende waren, die in het bezette gebied wor
den ingevoerd over dc buitenlandsche gienzcn
van dat gebied of langs den Rijn, vastgestelde
rechten worden geheven, ter vervanging van de
rechten, omschreven bij het Duitsche douane
tarief, dat zal worden gesteld op 10 pet ad
valorem. Waren, die in het bezette gebied ko
men over de grenzen, zuilen in het algemeen
op het eerste grensburcau van douanerechten
worden vrijgemaakt, behoudens uitzonderingen,
vastgesteld door de directie der douanen. Voor
loopig is het geheele verkeer langs de wegen
over de buitenlandsche grenzen verboden, be
halve langs de wegen, die als wettelijk zuilen
worden aangewezen door de directie dei doua
nen. De verzending van goederen, die in het be
zette gebied komen langs den Rijn, is onder
worpen aan de volgende bijzondere legeling:
A. Waren, die over de Nederlandsche gren
zen komen met bestemming Dusseldorp en
verder, zullen altijd verplicht worden ingeklaard
te Dusseldorp, die met bestemming van de ha
vens Emmerik, Wesel of Duisburg, of die moe
ten worden uitgeleden, overgeladen of op de
spoorweg moeten worden gebracht in die ha
vens, zullen aldaar worden ingeklaard.
Waren, die moeten worden ontscheept te
Ruhrort en die verder moeten worden gezonden
zoowel langs vaarwaters anders den de Rijn als
per spoorweg, zullen te Ruhrort worden inge
klaard. B. Waren, die langs den boven-Rijn in
het bezette gebied komen, moeten alle ver
plicht worden ingeklaard te Ludwigshafen.
Axnaloster Karpetten* Kwaliteiten als vóór den oorlog 158*t 76.50.
1 81.50. Tap. Belco Karpetten f 20,- t 20.10, 1 32.— t 31.50, t 39.20
Tatclkleeden, Pracht Mohair kwaliteiten. Grootste maat i 26.50.
Sireepstotten, 120 oM. breed per meier t 2*25 en t 1.50.
Parijs, 16 Febr. (B. T. A.) Volgens een
bericht uit Coblenz aen de Temps heeft d©
hooge intergeallieerde commissie voor het Rijn
gebied besloten d© geheele douaneregeling in
de bezette gebieden in handen te nemen.
Rcprcssaillemaalregel.
Essen, 16 Febr. (B. T. A.) Bij wijze van
represaillemaatregel is alhier de electrische ka
bel naar het stadhuis doorgesneden, zoodat dit
gebouw in donker is gehuld.
V eroordeelingen.
Essen, 16 Febr. (W. B.). Burgemeester
Schafer van Essen is wegens de wcigerjng om
een requisi'.iebevel tot het leveren van 72
auto's en een hoeveelheid kolen uit te vocen
veroordeeld tot twee jaar gevangenissti af en
tien millioen mark boete.
Essen, 16 Febr. (W.-B.). In de namiddag
zitting van den krijgsraad alhier werd, in spijt
van dc overtuigende verdediging van advocaat
Grimm en justitieraad Niemeyer, die vrijspraak
der beklaagden vroegen, de eerste burgemeeste»
an Oberhausen Havenstcin tot drie jaren ge
vangenisstraf, zonder uitstel van straf, veroor
deeld. De directeur van de Rijnsch-Westfaal-
sche electrische centrale Bussmann, die beschul-
digd was er niet te hebben gezorgd, dat het
door de Franschen in beslag genomen hotel
Kaiserhof meer van licht werd voorzien, werd
veroordeeld tot een geldboete van 5 millioen
mark.
Dc houding der arbeiders.
Dusseldorp, 16 Febr. (B. T. A.). De
handelskamer te Duisburg heeft aan zijn leden
een nota gezonden, waarin verzocht woïdt
voort te gaan de arbeiders te betalen, ook
wanneer zij geen produc'.ieven arbeid verrich
ten. Tengevolge van een overeenstemming met
de Duitsche regeering zullen de patroons de
loonen blijven betalen, zoolang zij kunnen.
Daarna zal een beroep gedaan worden op het
steunfonds van de Roer. Er zijn te dien einde
plaatselijke commissies gevormd.
m UMSltill x x iBB.an
Overwerk.
Berlijn, 16 Febr. (W. B.). In het kolen
veld van Lbbenbüren (in 't niet-bezette noorde
lijk gedeelte van Westfalón) levert het personeel
thans overwerk om van zijn kant mee te helpen,
dat Durtschland steenkolen krijgt.
tige critiek op de Fransche politiek van den
laatsten tijd en cischten een besliste verklaring
der rcgcering ten aanzien van het Biitsche
standpunt. Zij verklaarden, dat de Fransche
politiek rechtstreeks tot den ondergang leidde
cn dat het de Britsche politiek was om een wel
willende onzijdigheid in acht te nemen en om
Frankrijk toe te staan Europa en ten slotte zich
zelf tot den ondergong te brengen.
Baldwin reide in antwoord hierop, dat de
Britsche regecring boven alles den vrede en een
regeling in Europa wcnschte en geloofd-?, dat,
voorzoovcr zij thans den toestand kon overzien,
zij dit doel waarschijnlijk eerder zou bereiken
door handhaving van dc vriendschap met den
ouden bondgenoot in de hoop en het geloof, dat
de tijd zou komen, dat haar diensten als bemid
delaarster en helpster mogelijk en doeltreffend
zouden zijn.
Londen, 16 Febr. (N. T. A). In den
loop van het debat in het Lagerhuis over het
adres van antwoord op de troonrede zeide
Baldwin, de kanselier van de schatkist, dit de
regoering met al haar kracht naar vrede streef
de, gelijk zij dat te Parijs en te Lausanne ge-
dapn had. Hij geloofde, dot dit streven nog met
succes bekroond zou worden.
DE SCHULDEN AAN AMERIKA.
Goedkeuring der schuldregeling door
den Amerikaanschen Senaat.
Washington, 16 Febr. (R.) De Senaat
heeft de Engelsch-Amerikaansche f 'rege-
ling goedgekeurd.
IERLAND.
NIEUWE EXCESSEN.
Londen, 16 Febr. (R.) Do bureaux der
vrouwenorganisatie te Dublin, die de regeering
van den Vrijstaat steunt, zijn door een mijn-
ontploffing vernield. Troepen van den Vrijstad,
die zich in de nabijheid bevonden, rvv «i,> cn
J scholen op de aanvallers.
ITALIË.
Dc brand tc Triest.
B e r 1 ij n 16 Febr. (N. T. A. Draadloc»).
Uit Triest wordt nog gen-.eld, dut drievierde van
de paviljoens van de jaarbeurs aldaar door den
brand zijn vernield.
EBRHT-
MEUBtLfËRiNG
Het kolcnvervocr.
Essen, 16 Febr. (W. B.) Te Brakel zijn
kolentreinen, die voor Italië bestemd waren, aan
gehouden, omdat de noodige popieien ontbra
ken. Evencen-. werden verscheidene treinen aan
gehouden, omdat zij thomasslakkenmeel bevat
ten. Te Dorsten worden per dag slechts 6 trei
nen met verdragkolen voor Nederland doorge
laten.
Dusseldorp, 16 Febr. (B. T. ADc
verzending van kolen naar Frankrijk en België
heeft geregeld plaats. Dagelijks vertrekken er
7 treinen. Gisteren zijn 44 treinen met goede
ren de Roer binnengekomen 46 hebban dat
gebied verloten. Gisteren zijn 4 kolenlicïtters
naar de Elzas vertrokken vandaag moeten 8
door de laatste sluis van het Rijnkanaal bij
Heme komen.
De kwestie van het vervoer door
de Britsche zóne.
Londen, 16 Febr. (R.) De Engelsch-
Fransche besprekingen zijn vanmiddag te één
uur geëindigd. De Fransche gedelegeerden kee-
ren vanavond naar Parijs terug. Beide partijen
verbonden zich tot geheimhouding. Er zijn geen
inlichtingen verstrekt over het verloop en den
aard der besprekingen.
Havas bericht inmiddels uit Londen, dot de
Engelsche regecring het Fransche verzoek in-
J willigde betreffende het vervoer van kolentrei
nen over de lijn GrevcnbroichDü: -n. Ten
aanzien van het gebruik der hoofdlijnen via
Keulen deed de Engelsche regeering aan Le
j Trocquer een tegenvoorstel, waardoor gedeel
telijk werd tegemoet gekomen aan het Fran
sche verzoek en dat voldoening geeft ten aan
zien van het algemeene beginsel.
N.V. MIDDENSTANDS CREPIETBANK VOOR
AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
LANGE GRACHT 4. AMERSFOORT
TELEFOON 304.
MAATSCHAPPELIJK KAPITAAL GOQ.GOO.
Commissarissen:
A. R. Vecnstra Gemeente-Secretarie Ax&KlIjoA.
J. H. van der Meiden Koopman Amersfoort.
E. van Volionhoven Eoonmon Amersfoort.
H. Noorman Particulier Amersfoort.
j. Bolk Notaris Amersfoort.
Rakoning Courant met Rentevergoeding
D-'posifo's (rentevergoeding 3V2-5
Spaardeoortto'a 4
Handelscredletca
Isooeeesringon
BLANCO credieten
worden niet verleend
SPECULEEREN in
effecten is verboden
De Directie A. H. MARTENS.
Een spoorwegongeluk.
Düren, 16 Feb.r. (W. B.) Hier heeft giste
ren opnieuw een spoorwegongeluk piaats ge
had met ccn trein, die door Belgisch personeel
werd bediend. Vele- Belgische soldaten kwamen
om het leven en een groot aantal personen werd
gekwetst.
(Van Duitsche zijde zijn reeds meer van der
gelijke ongelukken gemeld, die echter van geal
lieerde zijde worden tegengesproken. Red.).
DE STEUNACTIE VOOR DE MARK.
De beurs van Londen.
Londen, 16 Febr. (V. D.). Op de buiten
landsche wisselmarkt duurde het herstel der
mark voort Zij bereikte eenmaal 80.000, maar
ging terug tot 87.000. Het pond op New-York
kenmerkte zich door vastheid. De Fransche en
Belgische franc handhaafden hun ?1 van
gisteren niet.
BELGJE.
Algomeeno dienstplicht.
Brussel, 16 Febr. (B. T. A.). De Ka
mer heeft bij de bespreking van de wet op
de recrutcering voor het leger het artikel
goedgekeurd, bepalenJ dat ieder Belgisch
burger militairen dier— t moet verrichten. Be
sloten wt.d, dat vï. dalingen, die Belg zijn
geworde.alleen worden ger. jbiliseerd
by een i.. j) op 1..-C gT...Jgebied.
FRANKRIJK.
BOURGEOIS AFGETREDEN
ALS VOORZITTER VAN DEN SENAAT.
P a r ij s, 16 Febr. (B. A.). Bourgeois
heeft om gezondheidsredenen ontslag .genorr.cn
als voorzitter van den Senaat.
DE STAKING DER MIJNWERKERS.
Aniche, 16 Febr. (B. T Hedenmor
gen zijn de arbeiders van de mijn Archevêque
niet afgedaald. Alles is rustig.
R ij s s c 1, 16 Febr. (B.T.A.). Het grootste
gedeelte der mijnwerkers van het Noordelijk
mijnbekken heeft de stakingsorder opgevolgd,
terwijl die van Anzin en van het Pas de Calais
slechts vooi een gedeelte het werk nebben
neergelegd. Het totaal der stakers in de Noor
delijke prefectuur bedraagt ongeveer 10.000
op de 30.C00 mijnwerkers.
ENGELAND.
UIT HET LAGERHUIS.
L er. den, 16 Febr. (R.) Het amendement
der Labour Party op het adres van antwoord,
waarbij aan de buitenlandsche politiek der re
geering de schuld wordt gegeven van de werk
loosheid, werd verworpen met 277 tegen 180
stemmen. Bij het debat oefenden verschillende
sprekers der Labour Party, o.a. Snowdcn, krach-
LITAUEN.
MEMEL.
P a r ij s, 16 Febr. (B. T. A.) De raad van
gezanten heeft bij het bespreken van de kwestie
inzake Memel geconstateerd, dat de voorwaar
den, die door de mogend-heden war-en gesteld,
zijn vervuld. In verband hiermede heit d Raad
de souvereüvfteit over het gebied van Memel
toegewezen aan Litauen, maar daaraan onkele
voorwaaiden verbonden, met name in zake hel
instellen van een autonoom bestuur, de organi
satie van den doorvoer ter zee en op de rivier
en het regime voor de haven van Memel.
BULGARIJE.
DE SCHADELOOSSTELLING.
Sofia, 16 Pebr. (W B.). Het Buig. T A.
meldt, dat de Bulgaarsche regc_.ing aan de ge
allieerde commissie heeft laten weten, dat zij
ter gerondeering van de herstelbetalingen be
reid is een deel van haar douane-inkoms'en ter
beschikking te stellen. Dit deel zou kunnen wor
den vastgesteld in overleg tusschen regeering
en commissie. L^dien er vertraging zou zijn
in de betaling, zou de commissie het rech. heb
ben alle douane-inkomsten aan zich te trek
ken.
iURKIJE.
DE .WESTIE VAN HET NABIJE OOSTEN.
De kwesiie der geallieerde ooilogs-
schepcn te Smyrna.
Constantinopel, 16 Fêe b r. (B. T. A.)
De geallieerde hooge commissarissen overhan
digden aan Adnan bey een nota, waarin gezegd
wordt, dat, indien de Turken de beperkingen op
heffen betreffende de toelating van oorlogs
schepen tot Smyrna, de geallieerden hun sche
pen tot een maximum van tien zullen terug
trekken zonder beperking ten aanzien van de
tonnerunaoL
Engeland ix 4d het verdrag
von Lausanne te teekenen.
Reuter verneemt, dat de Britsche waarnemen
de hooge commissaris gisteren Ismet Pasja bij
zijn aankomst te Constantinopel zou ontmoeten
en namens de Britsche regecring zou veiklsren,
dat deze bereid is vrede te sluiten mei Turkije
op den grondslag van het verdrag van Lausanne,
waarbij hij de hoop zou uitspreken, dat de tee-
kening spoedig zal plaats hebben.
EGYPTF..
PE GRAFVONDSTEN.
Een Reuterbericht uit Luxoi d.d. 16 Februari
meidt, dat het binnenste vertrek van koning
Toetankemen's tombe dien middag werd geopend.
De sarcofaag is gevonden benevens verschil
lende meubelen.
Kameroverzicht
tSerste Kamer
Zitting van Vrijdag 16 Februari.
In behandeling komt het wetsontwerp tot wij
ziging on aanvuling der bepalingen van het
burgerlijk wetboek omtrent de
erfopvolging.
Mevrouw P o t h u i s S m i t bepleit verbete
ring der positie van natuurlijke kinderen en
vraagt wat van den minister te dezen aanzien
is le verwachten.
De heer Slingenberg juicht in het ont
werp speciaal toe de beperking van de erfop
volging cn de regeling van dc posilie der echt-
genooten.
j Spiker vraagt novelle ten aanzien van
de huwelijksvoorwaarden die hij als overeen-
komst wil beschouwd zien.
Do heer A m e n t bespreekt de sociale strek
king van het ontwerp.
Het ontwerp brengt een overgangsstadium
van het familie naar het gezinscrfrecht.
I De heer Von Lonschot wijst op de be
zwaren door notarissen ingebracht tegen een
tc spoed.ge afkondiging.
Minister HecmskoTk zegt'dat wat da
regeling van het erfrecht van den tweeden
echtgenoot betreft dc Tweede Kamer in te
eenzijdige stemming heelt vorkeerd. De een
voudigste weg om de inwerkingtreding der wet
I le verschuiven is, niet te veel haast te maken
met de plaatsing in het Staatsblad.
De Minister verklaart aan mevrouw
Pothuis—Smit, bereid te zijn te overwegen of
er eenige correctie is aar» te brengen in de
positie van het natuurlijke kind, doch tot welk
rjsultoa- hij zr.l komen, kan hij niet medodcolcn.
Tot een gelijk stelling van de positie van hot
natuurlijk kin met die van het wettige kind
zei hij echter niet kunnen medewerken.
Het wetsontwerp wordt z. h. s. aangenomen.
De behandeling von het wetsontwerp tot wij-
ziging der wet van 4 April 1892 tot instelling
der Orarje-Nossau Orde word tot later aan
gehouden.
De Kamer woTdt verdaagd tot nadere bjjeen-
roeping.
tweede Kamer*
Vergadering van 16 Febr. '23.
GeopendT.05 uur.
VoorzitterDr. D. A. P. N. Kooien.
Nn opening verzoekt do heer Van Rav»«
s l e ij n (C. P.) tot den minister van Buitenland
sche zaken eenige vragen te mogen richten be
treffende de onderhandelingen met de Regee
ring te Angora in verband met de opheffing der
z.g. capitulaties.
De Voorzitter stelt voot over dit vorzoefc
Dinsdag a,s. te beslissen.
Persoonlijk feit.
Mcj. Van Dorp (Lib.) spreekt over de per
soonlijke beleediging, die de heer v d Waer-
den door de interruptie „ploertig" haar heeft
toegevoegd.
De heer v. d. Woerden heeft voorwaardelijk
zijn verontschuldiging aangeboden, maar zij zal
geen andere dan onvoorwaardelijke excuses aan
vaarden.
Bioscoopwet.
Overgegaan wordt tot do artikelsgcwljze be
handeling van de Bioscoopwet.
Do heer Smecnk (A. R.) Iich het amende-
ment-CoIijn toe, strekkende om de centrale keu
ring te handhaven voor de voorstellingen be
treffende wetenschap, nijverheid en bedrijf.
De heet A b r. S t a a I m a n (V B.) trekt na
vei werping der molie-Marchant het amende
ment- Dresselhuijs, om de keuring te beperken
tot films van personen beneden 18 jaar, in.
De hcei K 1 e e r e k o o p e r (S. D.) acht verlof
van den burgemeester voor wetenschappelijke
films voldoendekeuring door de commissie ie
don niet noodig.cn
De heer Rutgers (A. R.) acht keuring voor
die films eenvoudiger dan het vragen van ver
lof voor elke nieuwe opvoering aan den burge
meester.
De minister van Buitenlandsche Zaken, de
heer Ruijs de Beerenbrouck, beeft geen
bezwaar tegen het omendement-Smeenk, mits
dit geheel los wordt gehouden van alle volgende
arikelen, en mits in dal amendement wordt ge
sproken van wetenschap, handel en nijverheid.
De heet Smeenk heeft met opzet de bena
ming bedrijf" gebruikt, omdat daaronder ook
landbouw valt. Hij wijzigt het amendement, door
daarin zoowel van nijverheid als van landbouw
te spreken.
De heei Kleerekoper repliceert.
De heer von Rappard (V. B.) wcnscht in
artikel 1 ook te spreken van tuinbouw.
Een stem :„Dan ook van boschbouw l"
Stemmen: „Veeteelt, visscherij .1"
De heer Ter Hal! wenscht ook „Leger en
vloot" genoemd te zien.
De Minister meent, dat men dan wel al
lerlei aanverwante takken kon noemen.