AMERSFOORTSCH DAGBLAD „de eemlander"
DERDE BLAD.
BINNENLAND.
2h'c Jaargang
No.
Zatsrdag
Februari 1923
REGELING TOEKENNING VAN WACHT
GELD AAN OFFICIEREN BIJ DE
LANDMACHT.
Hel Staatsblad no. 48, bevat een Kon. besluit
vnn 21 dezer, tot regeling vnn de toekenning
van wachtgeld oun officieren, behoordende tot
de landmurht. Daarbij is o.m. bepaald
Artikel 1. I. Dit beüluit verstaat onder „offi
cieren" de officieren der landmpcht, niet behoo-
rende tot het verlofspersoneel.
2. Aon den officier, wien op eigen aan Ons
gedaan verzoek eervol ontslag is verleend, hetzij
nadat hem was te kennen gegeven dat hij in
de termen viel, óm ingevolge art. 70. 3°, der
Bcvorderingswet voor de landmacht 7902 op
non-activiteit te worden gesteld, hetzij terwijl hij
ingevolge het evengenoemde artikel op non-
activiteit was gesteld, wordt op zijne aanvrage
ten laste van het Rijk wachtgeld toegekend op
den voet van de bepalingen van dit besluit.
3. Een zoodanig wachtgeld kan ook worden
toegekend aan den officier, die eervol ontslag
vraagt en verkrijgt, indien hij behoort tot een
wapen, staf of dienstvak, waarbij een overcom
pleet aan officieren in zijn rang bestaat of spoe
dig zal zijn te wachten.
4. Ontsl ag op eigen verzoek, onder toeken
ning von wachtgeld, wordt slechts verleend aan
den officier, die niet in de termen valt, om op
den voel der Bevorderingswet voor de landmacht
1902 onder toekenning van pensioen of van het
recht op pensioen ontslag te verkrijgen.
5. Van de toepassing van dit besluit is uitge
sloten de officier, die langer dan één jaar op
non-activiteit is ingevolge art. 70, 3°., der Be
vorderingswet voor de landmacht 1902.
Artikel 2. Voor de toepassing van dit besluit
wordt onder diensttijd verstoon de werkelijke
diensttijd in den zin von de Pensioenwet voor
de landmacht (St.bl. 1922. no. 66), volbracht op
den datum van ingung van het ontslag met dierv
verstande dat, wanneer de diensttijd ten gevol
ge van ontslag is onderbroken geweest, de tijd
vóór de onderbreking slechts medetelt, indien
de onderbreking minder dan een jaar heeft ge
duurd.
Artikel 3. 1. Aon een officier, als bedoeld in
artikel 1, wordt, ongeacht hetgeen verder in dit
besluit wordt bepaald nopens de verhooging
voor op te leggen reserveplicht, het genot van
wachtgeld toegekend gedurende een tijdvak, ge
lijk aan zijn diensttijd ten bedrage van
a. indien hij ten tijde van het ontslag kost
winner is van een gezin, gedurende de eerste
drie maanden de laatstelijk door hem genoten
bezoldiging, gedurende de volgende drie maan
den 85 ten honderd en daarna 70 ten honderd
van de laatstelijk door hem genoten bezoldiging;
b. in de overige gevallen, gedwendc de eerste
drie maanden de laatstelijk door hem genoten
bezoldiging, gedurende de volgende drie maan
den 7d ten honderd en daarna 60 ten honderd
van de laatstelijk door hem genoten bezoldi
ging.
2. In buitengewone gevallen kon hef wacht
geld tot een bedrag van ten hoogste 70 ten
honderd van het laatstelijk genoten wachtgeld
voor een bepaalden tijd na het verstrijken der
vorcnomschrevèn termijnen worden voortgezet.
3. Voor de toepassing van dit artikel komt
do ingevolge art. 70 3 der Bevorderingswet
voor de landmacht 1902 reeds op non-activiteit
doorgebrachte tijd in mindering van het tijdvak
gedurende hetwelk wachtgeld kan worden toe
gekend.
Artikel 4. T. Wij behouden Ons voor, om in
de gevallen waarin -zulks door Ons noodig wordt
geoordeeld, aan belanghebbenden de verplich-
ling op te leggen eene benoeming te aanvaarden
bij het reservepersonecl der landmacht, zulks op
de wijze nader door Ons te bepalen zullende
de toekenning of verdere uitkeering van wacht
geld aan een officier, gedurende den tijd be
doeld in artikel 3, van het aanvaarden dezer
benoeming afhankelijk worden gesteld.
2. Tijdens den duur van den reserveplicht ge
nieten de belanghebbende^, met inachtneming
van het tei zake bepaalde in de artikelen 6 en 8,
eenc verhooging van het wachtgeld, omschreven
in artikel 3 ten bedrage van 5 ten honderd von
de laatstelijk genoten bezoldiging in de verlaten
betrekking.
3. Indien het wachtgeld in de gevallen om
schreven in de artikelen 6, 7 en 8 geheel wordt
vervallen verklaard, vervallen tevens de reser
veplicht en de deswege genoten verhooging.
4. Geheele of gedeeltelijke schorsing van het
wachtgeld doet den reserveplicht en ook de des
wege genoten verhooging niet vervollen.
Burgerbetrekkingen bij het Departement
van Oorlog.
(Officieel). De Minister van Oorlog heeft er
de aandacht op gevestigd, dat aanvragen om
plaatsing in burgerbetrekkingen bij zijn Depar
tement buiten behandeling worden gelaten.
Belanghebbenden dienen, om voor dergelijke
plaatsing in aanmerking te kunnen komen, zich
te doen inschrijven bij het orgaan van den dienst
der Arbeidsbemiddeling in hun woonstede, dan
wel door tusschcnkomst van bedoeld orgaan,
bij de Arbeidsbeurs in de gemeente, in welke
zij begeeren te worden aangesteld.
De „Koninklijke" en de industrie.
•De directies van de Nederl. Fabriek van
Werktuigen en Spoorweg-materieel genaamd
„Werkspoor", de N. V. „Werf Conrad", de
Electrotcchnische Industrie voorheen Willem
Smit Co., en de Haarlemsche Machinefabriek
voorheen Gebr. Figee, hebben zich tot den mi
nister van koloniën gewend, om te zeggen, dat
zij met zeer veel belangstelling kennis genomen
hebben van het door de Koninklijke Petroleum
Maatschappij dd. 23 Januari tot den minister
gerichte adres inzake de voorgenomen invoe
ring eener aardolie-belasting.
In het bijzonder vestigen zij de aandacht van
den minister op het gevaar, waarop de Konink
lijke in haar adres wijst, n.l. dat deze heffing
onvermijdelijk eeri hoogst aanzienlijke inkrim
ping van het petroleumbedrijf ten gevolge zal
moeten hebben. In den loop der jaren zijn n.l.
door de dfreclie der genoemde petroleumonder-
nemlng regelmatig orders voor machines con
structiewerk, werktuigen enz. aan hun fabrieken
toevertrouwd, waardoor deze onderneming in
bijzondere mate de ontwikkeling der Neder-
landsche industrie heeft bevorderd.
Inkrimping van het petroleumbedrijf zou be
perking van orders tengevolge hebben. Zooda
nige vermindering van afzetgebied van Neder-
landschc industrieën in eigen koloniën moet
worden voorkomen. De adressanten spreken
daarotn de hoop uit, dat de minister het denk
beeld van de invoering eener aardolie-belasting
zal prijsgeven.
Een adres van gelijke stTckking is tot den mi
nister gezonden door de directie von het tech
nisch en administratief personeel cn de werk
lieden van de N. V. van stoom- en andere werk
tuigen H. K. Jonker en Zn.
FINANCIEELE CONTROLE VAN WONING-
BOUWVEREENIGINGEN.
Het verslag van den directeur-generaal, hoofd
van de afdeeling volksgezondheid, aan den mi
nister van Arbeid, over 1922, betreffende de fi-
noncieele controle van woningbouwverenigin
gen, werkende met steun uit 's Rijks kas, brengt,
gelijk blijkt uit de N. R. Ct„ alweder onverkwik
kelijke mededeelingen omtrent den woningbouw
met overheidssteun.
86 Vereenigingen gecontroleerd.
Omstandigheden hebben een beletsel gevormd
voor het stelselmatig afwerken volgens een voor
af opgemaakt plan. Eén dier omstandigheden
was ziekte en ontslag van ambtenaren. Verder
heeft het onderzoek naar het beheer der N. V.
Maatschappij voor Volkshuisvesting Vreewijk
vele maanden beslag gelegd op een onevenredig
groot deel van den beschikbaren tijd en boven
dien is ter beoordeeling van de mogelijkheid van
bezuiniging een uitgebreid onderzoek ingesteld
naar het beheer van de Rijkskweekscholen voor
Vroedvrouwen te Amsterdam cn te Rotterdam
en van de Wilhelminaschool te Heerlen en is op
verzoek van den minister van Binnenlandscho
Zaken een onderzoek ingesteld naar den finan-
cieelen toestand der Maatschappij tot opvoeding
van weezen en andere minderjarigen in het huis
gezin Zandbergen, in verband met een garantie
voor een leening. Ten slotte is het aantal ver
zoeken om voorlichting zeer sterk gestegen. Al
deze oorzaken hebben tot gevolg gehad, dat het
aantal controles slechts 86 heeft bedrogen.
Vreewijk.
De hernieuwde bestudeering van de boeker
van Vreewijk en die van Tuindorp, alsmede een
langdurig onderzoek in allerlei papieren, bracht
helaas ongunstige feiten aan 't licht. De boek
houding bleek door ingewikkelde overboekingen
en terugboekingen als het ware ingericht op on
eerlijkheden met behoud van den goeden schijn.
Bij navraag was telkens niemand daarvoor ver
antwoordelijk; met name de directeur verklaar
de herhaaldelijk van ongunstige feiten onkundig
te zijn. Langen tijd gelukte het daardoor niet een
vosten greep in deze duisternis te doen. Ten
slotte kwam in den persoon van den hoofdop
zichter iemand naar voren, die aan de justitie
moest worden overgeleverd.
De feiten, welke hem ten laste zijn gelegd en
waarop een veroordceling is gevolgd, zijn. Ie het
valschelijk onderteekenen van meerdere kwitan
ties; 2e het gebruik maken van een kwitantie,
groot 17.474, ter verontwoordiging van aan
hem ter hand gestelde gelden, terwijl slechts een
betaling- van 10.000 had plaats gehad. Een
derde feit, dat hem ten laste weTd gelegd, maar
dat de rechtbank niet wettig en overtuigend be
wezen achtte, was dat hij een korting van
2250, welke aan de N. V. Eerste Rotterdam-
sche Tuindorp ten goede had moeten komen, had
aangewend ter gedeeltelijke betaling van
een nieuwe carrosserie op zijn auto.
De provisies, welke hij van verscheiden leve
ranciers ontvangen heeft, geven wel het recht,
te onderscheiden, dat zulks nog vaker zal zijn
voorgekomenhet bleek jechter ondoenlijk alle
leveranciers te bezoeken, ter verkrijging van de
noodige inlichtingen.
Afgezien van de frauduleuze handelingen van
den hoofdopzichter, heeft het beheer zeer veel
te wenschen overgelaten. Ook hier werd een
juiste splitsing tusschen de verschillende plan
nen verzuimdevenwel onder zoodanige om
standigheden, dat aan opzet moet worden ge
dacht. Op verschillende f'noncieele onregelma
tigheden vestigt het rapport nog de aandacht.
Een kluwen met zooveel opzettelijke knoo-
pen en strikken is moeilijk te ontwarren, zoo
dat het nog eenigen tijd duren zal, alvorens
het eindresultaat van dit onderzoek komt vast
te staan en dus voor publicatie geschikt kan
worden geacht.
De raad van commissarissen der N. V. Eerste
Rolterdamsche Tuindorp, die steeds alle mede
werking verleende, heeft zich intusschen be
reid verklaard, begrootingsoverschrijdingen
bij te passen, waartoe het aandeelenkapitaal
ter beschikking blijft. Het gebeurde heeft ge
leid tot een volkomen scheiding van Vreewijk
en Tuindorp, in elk geval totdat de zaken ten
volle opgehelderd zijn.
Met het beheer van de N. V. Eerste Rotter-
domsche Tuindorp en dus met Vreewijk houdt,
door den persoon van den directeur van die
vennootschappen, verband het beheer der
bouwvereeniging Langerak te Langerak, welker
gestics eveneens in het rapport worden gerele
veerd.
Andere vereenigingen.
Bij de Protestantsche bouwvereeniging
Steenbergen, te Steenbergen, is een kastekort
van ongeveer ƒ4000 geconstateerd, hetgeen aan
leiding heeft gegeven B. en \V. van Steenber
gen hiermede in kennis te stellen en hun te
verzoeken dit geval bij de justitie aanhangig te
maken. Dit is geschied.
Bij de bouwvereeniging Patrimonium te Haar
lem werden verschillende onregelmatigheden
ontdekt. De zeer slordige wijze, waarop de boek
houder zijn administratie voerde, had al eanlei-
ding gegeven B. en W. te verzoeken toezicht uit
te oefenen. Bij het laatste onderzoek bleek, dat
B. en W. opdracht hadden gegeven tot een nauw
keurige contróle. Gedeeltelijk in samenwerking
met het gemeentelijk toezicht werd de verificatie
voortgezet, waarbij onder meer bleek, dat hu
ren en waarborgsommen niét geheel verant
woord werden. Inmiddels heeft de boekhouder
ontslag gevraagd en gekregen.
B. en W. is verzocht de zaak in honden van
de justitie te stellen, doch ze hebben hierop ge
antwoord, dot h. i. in de onregelmatigheden
geen reden tot strafvervolging behoeft te wor
den gevonden, omdat hier slechts laakbare na
latigheid bestaat. Het bestuur stelt den ge-
wezen administrateur civielrechtelijk aanspra-1
kelijk voor het tekort, dat reeds voor een groot
deel is aangezuiverd.
Bij dc controle van de bouwverordening St.
Joseph te Vinkeveen en Wavervcen werd een
tekort vastgesteld van ongeveer 2200 B. en
W. twijfelen niet aan de eerlijkheid van den
voorzitter, die tevens dc administratie voerde
en bovendien heeft aangeboden het tekort in
tien jaren aon te zuiveren. Met dit voorstel is
genoegen genomen.
De gemeentelijke controledienst te Heerlen
heeft onregelmatige handelingen ontdekt bij de
bouwvereeniging Heerlen, waarin het gemeen
tebestuur aanleiding vond, de tusschenkomst
van den officier von justitie in te roepen.
Buiten den rijkscontróledienst om, is ook bij
de bouwvereeniging» Ons Belang, te Leiden,
een kastekort van ongeveer 7000 vastgesteld,
in welk feit de justitie aanleiding heeft gevon
den den pcnningmecscr te vervolgen cn te ver-
oordcelen.
Te hooge archhcctcnrekcningeo.
Het honorarium en de teruggave von betaal
de bestedingskosten aan den architect hebben
in dc volgende gevallen de aandacht getrokken.
Een architect bracht aon de bouwvereeniging
St. Willebrordus, te Wassenaar ongeveer
3950 te veel in rekening, aan de bouwvereeni
ging St. Antonius van Padua, te Haarlemmer
meer ongeveer 2000 en aan de bouwvereeni
ging St. Martinus, te Voorburg, ongeveer ƒ3800.
Een verhooging van 45 pCt.'in plaats van
25 pCt. op het honorarium, gebaseerd op de
bouwkosten in 1914, komt verschillende malen
voor, hoewel een regeling met medewerking
van het rijk in dien zin niet tot stond is geko
men.
Betreffende een tc ruime honorariirmbereke-
ning door den architect der woningbouwver
eniging Vleuten, te Vleuten, werd in het vo
rig verslag gemeld, dat de afwikkeling van
deze zaak nog in behandeling Was. Het rap
port van den hoofdinspecteur was voor den
architect niet gunstig. Eeni^e malen heeft de
hoofdinspecteur hem in de gelegenheid gesteld,
zijn honorariumberekening te herzien, doch de
gegevens waren onbetrouwbaar. Zelfs heeft de
architect op ongepaste wijze kennis genomen
van de aarteekeningen van den hoofdinspec
teur. Diens advies, waarmede de minister zich
heeft vercenigd, om één jaar geen steun te
verleenen voor plannen, die onder leiding van
dpzen orchitect zouden worden uitgevoerd, was
niet hoofdzakelijk het gevolg van te hooge ho
norariumberekening, doch meer een uitvloeisel
van het feit, dat de architect onbetrouwbare ge
gevens verstrekte.
Een Kamerlid in een Vereenigingswoning.
Over het algemeen hebben de gemeente
besturen nog niets of zeer weinig verricht om
de huren, ook vnn de oudere woningen, indien
de inkomsten der huurders dit toelieten, op tc
voeren tot een meer economisch peil. Zelfs
was niet altiid rekening gehouden met een
hoogere storting in het onderhoudsfonds, ver-
eischt dooi de stijging der onderhoudskosten
Een en ander heeft tot algemeen gevolg, dat
een gezonde ontwikkeling tot een normaal
huurpeil door den overheidsbouw hier en daar
wordt belemmerd cn tot bijzonder gevolg, dat
een ongemotiveerde begunstiging plaats vindt
van bepaalde bewoners, wier economische toe
stond zulks niet eischt, ten nadeele van 's rijks
kas en dus van den belastingbetaler in het al
gemeen.
Ook zijn onder de huurders nog enkele malen
personen aangetroffen, die gelet op hun in
komsten en hun maatschappelijke positie, niet
kunnen worden gerekend tot die categorie van
inwoners, waarvoor arbeiderswoningen met
rijkssteun worden gebouwd bovendien was de
huur; zóó laag, dat de exploitatiekosten der
woning niet ten volle werden gedekt ols be
woners werden o.o. aangetroffen een lid ^an de
Staten-Generael en een wethouder van een vrij
groote gemeente.
Bezuiniging.
Het volgende overzicht toont aan, dat reeds
niet onbelangrijk op de bijdragen is bezuinigd.
In maximum toegezegd Minder vastgc-
bedrag der vast- steld dan
Jaar gest. bijdragen Vastgest. op toegezegd
1919 254.193.69 224.411.50 29.782.19
1920 836.272.98 747.454.16 88.818.82
1921 1.235.202.18 1.076.982.22 158.219.95
1922 587.782.66 515.023.76 72.758.89
Hierbij moet evenwel worden opgemerkt, dat
een, zij het ook minder belangrijk, gedeelte der
besparing in de laatste kolom aangegeven, ver
kregen is door de omstandigheid, dat in ver
schillende gevallen de werkelijke bouwkosten
der woningen lager zijn uitgevallen dan dc ge
raamde kosten.
De directeur-generaal stelt zich voor, dat het
erslag over 1923 een progressie zal aanwijzen
van de op dit punt verkregen resultaten.
Een hospitaal met één patiënt.
In 'het militair hospitaal te Haarlem, dat reeds
eenigen tijd buiten dienst gesteld was, is tur
weer een soldaat, die door een tram is aange
reden, ter verpleging opgenomen. Op I April
wordt het hospitaal definitief buiten dienst ge
steld.
Afbraak.
De buiten dienst gestelde militaire hospitaal-
barakken en keeten te Nederhorst den Berg,
Muiden en Muiderberg zullen dezer dagen door
den Ontvanger der Registratie tc Hilversum bij
inschrijving worden verkocht.
W aarschuwing.
Het dostenrijksche gezantschap tc 'sGraven-
hage zendt ons de volgende waarschuwing:.
Een zekere Paul Neumann uit Weenon, moet
in het buitenland onder het aannemen van ver
schillende qualiteiten en het misbruik maken
van vereenigings-stempels bijdragen inzamelen.
Het is niet buitengesloten, dat hij zich ook tot
vereenigingen en weldadige personen in Neder
land richt, om welke reden gewaarschuwd wordt
tegen het aanknoopen van betrekkingen met be
doelde persoon.
Finantiëel Overzicht.
De toestand in het Ruhrgebied wordt steeds
slechter, zonder dat er evenwel teekenen zijn,
die er op wijzen, dat zij spoedig zóó critiek zal
worden, dot een oplossing onvermijdelijk is.
Zoolong dit niet het geval is kunnen pogingen,
om door overleg tot een regeling van het con
flict te komen, geen succes hebben en zoowel
de regeering der Vcreenigde Stoten als die van
Groot-Brittannic hebben dan ook verklaard
voorloopig geen voorstellen tot bcmiddelii^: te
zullen doen. In verbond hiermede heeft op de
beurs, die zich een tijdlang geheel aan den in
vloed der politieke gebeurtenissen had kunnen
onttrekken, in den aanvang der week weder een
ongeanimeerde stemming de overhand gehad.
Zelfs de voste houding der wisselkoersen, die
gewoonlijk een stimuleerenden invloed op de
tendenz der fondsenmarkt heeft, heeft thans geen
wijziging van beteekenis kunnen teweegbren
gen.
Opmerkelijk is het op de wisselmarkt inge
treden herstel, voor zoover francs betreft, intus
schen zeker wel. Het wordt toch hoe langer hoe
duidelijker, dat Frankrijk in financieel opzicht
bij het Ruhr-avontuur geen zijde zal spinnen.
De Fransche minister-president heeft reeds moe
ten erkennen, dot van een exploitatie van het
Ruhrgebied door de Franschen geen sprake is,
cn dat de controle, <flc door de bezettingstroe
pen wordt uitgeoefend, in plaats van tot een
vermeerdering van de kolenleveringen naar
Frankrijk cn België te hebben geleid, tot dusve;
een vermindering hiervan tengevolge heeft ge
had. Sedert de bezetting konden in het gehec
slechts 1026 kolentreincn naar Frankrijk cn
België worden gedirigeerd.
Dc vermindering van den Duitschen stecn-
kolenaanvocr heeft reeds een uiterst ongunsti-
gen invloed op de ijzer- en staalindustrie van
Fronkrijk. In Lotharingen, dat bijna geheel op
dc levering van Ruhrkolen is aangewezen, moes
ten van de 83 hoogovens, die in het begin van
het jaar in werking waren, 35 gedoofd worden.
In België, dat voor omstreeks de helft eigen
productie in zijn kolenbehoeftc kan voorzien,
zijn de gevolgen mindeT fataal. Toch moesten
ook hier wegens gebrek aon kolen drie hoog
ovens gedoofd worden. Luxemburg, dat daaren
tegen weder grootendeels von Duitschland af
hankelijk is, moest tien hoogovens buiten wer
king stellen.
Liggen de grootere inkomsten, die Frankrijk
uil dc Ruhrbezetting hoopt te behalen, nog in
een ver verschiet, in de uitgaven moet daaren
tegen onmiddellijk voorzien worden. Voor dc
verschillende missies in het Ruhrgebied zal de
minister van Financiën een crediet a ah vragen
van Fr. 5 millioen. Voor militaire uitgoven is
in Januari en Februari een extra bedrag van
Fr. 35 millioen noodig, terwijl voot het beheer
der spoorwegen een bedrag van Fr. 60 millioen
gevraagd wordt, in totaal dus Fr. 100 millioen,
waarbij in het oog te houden is, dat de militaire
uitgaven, wanneer de bezetting wordt gehand
haafd, in de volgende maanden zullen terugkee-
ren. Een deel van deze kosten zal, naar men
hoopt, door de op den duur uit het Ruhrgebied
te verkrijgen inkomsten gedekt worden. Waar
het restant echter vandaan zal moeten komeh,
is niet duidelijk, wanneer men bedenkt dat dc
begrooting voor 1923 nog niet eens in even
wicht is, daar de Kamer en de minister het over
de wijze van dekking van het deficit riet eens
konden worden.
In Frankrijk troost men zich met de gedachte,
dat de toestand in Duitschland al evenmin roos
kleurig is en dat in verband dnormee dc Duit-
schers hun tegenstand niet lang meer zuilen
kunnen volhouden. Dat dc „Katastrophen-
hausse", die zoo langen tijd tot een schijnbloei
van het economisch leven in Duitschland heeft
geleid, niet tot in het oneindige zou kunnch
voortduren, was te voorzien. Het voorbeeld van
Oostenrijk heeft geleerd, dat éénmaal het punt
komt, waarop prijzen en loonen zich aan het
niveau van dc wereldmarkt hebben aangepast,
en dat, wanneer dit punt eenmaal bereikt is, het
in snel tempo bergafwaarts gaat met het be
drijfsleven.
Dc bezetting van het Ruhrgebied heeft de
economische inzinking in Duitschland verhaast,
terwijl de moeilijkheden vermeerderd zijn door
dc wanrdeverdubbeling, die de Maik in de
laatste paar weken heeft ondergaan. Tegenover
deze stijging in de waarde van het geld staat
geen overeenkomstige vermindering van het
prijsniveau. Blijkens de officiccle indexcijfers zijn
de groothandelsprijzen in Duitschland in de
laatste veertien dagen gemiddeld slechts 10
teruggegaan, cn in den kleinhandel valt eerder
nog een verdere stijging der prijzen waar te ne
men, daar de winkeliers weigeren, hun artike
len, waurvooT zij hooge prijzen hebben betaald
in Marken, die dc helft van de tegenwoordige
waarde vertegenwoordigen, met verlies van de
hond te doen.
Onder deze omstandigheden kan aan loons
verlaging voorloopig nog niet gedacht worden.
Op hun beurt moeten de hooge loonen aon een
algemecne verlaging van het prijsniveau m den
weg staan, terwijl de door de stopzetting der
productie in het het Ruhrgebied veroorzaakte
hooge kolenprijzen eveneens de prijzen der fa
brikaten drukken. Dit blijkt wel duidelijk h.cr-
uit dat, terwijl als boven gezegd het indexcijfer
voor alle groothandelsprijzen de laatste veertien
dogen met 10 is teruggegaan, de gemiddelde
prijs der industriëele producten slechts met
2}j is verminderd.
Door dezen gang van zaken moet de voor
sprong, dien de Duitsohe industrie zoo longen
tijd op de wereldmarkt gehad heeft, wel hoe
langer hoe meer verminderen. Hierbij komt
nog, dat de onzekerheid ten aanzien der uit
voering van verstrekte orders, nu de kolen-
schaarschle verschillende fabrieken tot in
krimping von hun bedrijf dreigt te dwingen,
vele afnemers aanleiding geeft, hun bestellingen
elders te plaatsen. Dat de Duitsche concurren
tie reeds sterk aan het afnemen is, blijkt o.o.
wel uit de dezer dagen gepubliceerde cijfers
betreffende onzen buitenlandschen handel in
Januari. De totale uitvoer in deze maand is, in
vergelijking met dezelfde maand van het vorig
jaar, vooruitgegaan van 522 millioen K.G. tot
639 millioen K.G., dj. dus met 20 Nog be
vredigender is het echter, dat de export van fa
brikaten, wat het gewicht betreft, met niet min
der don 70 is toegenomen, n 1. van 82 mil
lioen K.G. in Januari 1922 tot 138 millioen K.G.
in de Eerste maand van dit jaar. In den invoer
von fabrikaten daarentegen viel een vrij aan
merkelijke vermindering waar tc nemen. Deze
bedroeg n.l. in Januari van dit jaar 305 mil
lioen K.G., tegen 329 milHocn K.G. in de over
eenkomstige maand van 1922.
Geheel afgezien von de principieele kwestie
„Vrijheid of Bescherming" mag men nu dc
Duitsche valuta-concurrentie zienderoogen aan
scherpte verliest, zeker wel dc vraag stellen,
oi het thans door onze regeering ingediend
wetsontwerp, len doel hebbende oen ueperking
van den invoer van schoenwerken, nu het juist
op een tijdstip gekomen, waarop weder nor
male verhoudingen beloven in te treden, niet
gevoeglijk achterwege had kunnen blijven.
Dc verbetering, die in de cijfers van onzen
uitvoerhandel is ingetreden, doet eveneens dc
vraag rijzen, of er onder deze omstandigheden
nog wel aanleiding bestond voor de dezer do
gen aangebrachte wijzigingen in de in het vo
rig jaar getroffen regeling van staatsgaranties
voor exportcredictcn hier te lande, teneinde
deze meer bruikbaar te maken. Ook op zich
zelf heeft deze regeling tot dusverre den han
del slechts uiterst geringe diensten bewezen,
wegens de ermede verbonden administraticvo
rompslomp en de groote mate van zekerheid,
die door de regeering verlengd werd, waardoor
het eigenlijke doel, het verkrijgen van regce-
ringsgarantie, wanneer een bankinstelling de
transactie te riskant achtte, verloren ging. Of
no dc aangebrachte wijzigingen een grootër ge
bruik van de Staatsgarantie zal worden ge
maakt, volt te betwijfelen. Wel kon volgens de
thans geldend© bepalingen de exporteur een
garantie krijgen, waardoor hij verzekerd is van
terugbetaling door den Staat van 40 van zijn
niet inbare vordering. Deze 40 zullen echter
eerst worden vergoed, wonneer na uitwinning
von het wisselpersonecl en de voor do beta
ling gestelde persoonlijke en zakelijke zeker
heid nog een onbetaald bedrog overblijft. Voor
de solide exportondernemingen (en oun onsoli
de zal dc Staatsgarantie stellig niet verstrekt
worden, gezien het feit, dat de financicelc po
sitie van den aanvrager grondig onderzocht
zal worden, cn dat, wanneer deze niet geheel in
orde is, do garantie geweigerd kan worden)
zal het in de meeste gevallen veel gmakkelij-
ker zijn, langs den normolen weg door bemid
deling van hun bankrelaties zekerheid voor dc
betreffende exporttransactie te verkrijgen, b.v.
door het doen openen van onherroepelijke, ge
confirmeerde credieton etc., dan op de omslach
tige wijze, waarop de kwestie bij het aanvra
gen van dc Staatsgarantie moet worden be
handeld.
De mogelijkheid, dot een cventucelc nieuwe
inzinking van den Markenkoers don voorsprong
der Duitsche industrie op de wereldmarkt we
der zal vergTOOten, is onder de tegenwoordige
in Duitschland heerschcnde verhoudingen, wel
ke wij hierboven schetsten, niet groot te achten.
Bovendien echter worden thans door de Duit
sche regeering ernstige pogingen aangewend,
om tot een stabiliscering van den Markenkoers
te geroken. De eerste stop op dezen weg is ge
zet door de steunoctic van de Mark, door mid
del von den verkoop van buitcnlandsche wis-
seLs uit de „Deviscnreservc" der Rijksbank.
Teneinde deze 'steunoctic le kunnen volhou
den, wil de Duitsche regcering thans trachten,
de in Duitschland aanwezige groote bedragen
buitcnlandsche wissels tot zich te trekken door
het uitgeven van een binnenlandsche goudlee-
ning, tot een totaalbedrag van 200 millioen
Goudmarkcn, of 50 millioen dollar, in den
vorm van schatkistwissels met een looptijd van
drie jaor, die door de Rijksbank gegarandeerd
worden. De helft van het bedrag is reeds door
'een consortium, waaraan alle Duitsche ban
ken deelnemen, overgenomen. Men hoopt, dat
de Duitsche industrie de rest zal nemen. De
storting op de leening geschiedt in buitenlond-
schc chëques of buitcnlondsch papier, de af
lossing en rentebetaling in papiermarken tegen
den dollarkoers van den dag. In Duitschland
heeft men van deze lecning groote verwachtin
gen. Men stelt in het licht, dat het nieuwe fonds
groote voordeelcn biedt boven het aanhouden
van buitenlandsche wissels. De söhatkistbiljet
ten toch zullen rente dragen (gesproken wordt
van een rentevergoeding van 7 terwijl zij
voorts gemakkelijk beleenbaar zullen zijn. In
tusschen zal nog moeten worden afgewacht, of
de zekerheid, die het nieuwe fonds biedt, groot
genoeg geacht wordt. Wanneer het inderdaad
gelukt, voor 200 millioen Goudmark (d.i. tot
den tegenwoordigen koers c.e. 1000 milliard
papiermerk), aan buitenlandsche wissèls aan
het Duitsche bedrijfsleven te onttrekken, en
deze neer de Rijksbank over te brengen zal,
naar men hoopt, een begin zijn gemaakt met
de zoo noodige seneering van het Diritscho
geldwezen.
Op de Amsterdacshe beurs is dc stemming ge
durende het grootste deel der afgeloopen weck
uiterst lusteloos geweest. In dc laatste dagen is
echter een vrij krachtig herstel ingetreden, dat
ook thans weder uitging von de cultuurafdee-
ling, op een nieuwe scheipe «nbetering van den
prijs vun Cubasuiker tc New york. Deze is tot
een cent boven het hoogste punt, dat in dc vorigo
week bereikt werd, gestegen. De vrees, dat dc
stijging voor een groot deel oan specilatieve
manipulaties zou zijn toe te schrijven, is hier
door weder op den achtergrond gedrongen, of
schoon de sterk uiteenloopende romingen van
den Cuba-suikeroogst ook thans nog stellig aan
leiding geven, om eenige reserve ten aanzien
van het verdere verloop der suikermarkt in acht
te nemen. Tegenover de vermindering der ra
ming van den Cuba-suikeroogst tot 3.800.000
ton wordt door andere statistici dc schitting
van 4.200.000 ton gehandhaafd.
Voor rubberoandeeJen is de tendenz aan het
einde der week eveneens gunstiger geworden.
Speciolc vraag bestond voor de aondeelen van
die ondernemingen, welke behalve rubber ook
koffie produceeren, in verbond met de recente
krachtige verbetering van den koffieprijs. Ook
theeaandeclen blijven gezocht, eveneens op het
gunstige verloop van de markt voor het pro
duct. Volgens een door de Engelsche firma Har
risons en Crossfiela gepubliceerde raming zal de
wcreld-theeoogst in 1923 vcrmoedeb'jk ca. 652
millioen lbs. bedragen (waarvan Ned. Indic 90
millioen lbs. zal leveren), waartegenover een
geraamde wereldconsumptie stoot van 710 mil
lioen lbs., zoodot het uit dc zichtbare en onzicht-
borc voorroden aan te vullen tekort co. 60 mil
lioen lbs. zou bedragen.
Van olie-woorden gaven Koninklijke een stij
ging te zien, in aansluiting oan de betere stem
ming voor het fonds op de buitenlandsche beur
zen, en mede op het bericht betreffende het öan"
boren van een nieuwe bron door de Mexican
Eagle. Ook enkele industriëele woorden konden
een avans boeken. Voor scheepvaartaandeclcn
was de stemming ongeanimeerd. Tabakken daar
entegen sloten zich bij het verloop der rubber-
afdecling aan.
