AMERSFOORTSCH DAGBLAD „de eemlander" KT. EMILIOB ij I. JL SCHITERMAK 1 h,ütr.str. 17 lel. MS TOILETARTIKELEN In Eenwigheidsliclit TENNISPAKTALCHS v. o, weg LANGESTRAAT £3 binnenland. feuilleton. Per flesch f 1.60, per anker f 65. DE FIRMA FONTEIN S SCHIPPERS, LANGESTRAAT 24 behangerij stoffeerderij BEDDENMIJ - HINDEN MEUBILEERIKG. Iel- 498 bizonderheden: T Pas hebben we de daar liggende sche ipen gepasseerd of we komen op een voor [tjbtanici uitnemend terrein. Zulke rom melige, braakliggende gronden zijn den plantenliefhebber een Eldorado. Wie dus graag in een uurtje goed wat wil deter- ufiineeren of tenminste botaniseeren, kan iliier terecht. Hij zal zijn wandeling allicht «Bet veel verder uitstrekken en het ver- "loig voor een anderen keer bewaren. Hin- ert niet: alle vrije tijd aan en in de atuur besteed is goed gebruikt! IVIagaz. „De Dom", Maison de Coiffure Willem Groenhuizen v- G. VAN DUIN JUBILEUMLEPELS Katoenen en Flanellen. JOH. VAN DIJK 22e Jaargang No. 12 Zaterdag 14 Juli 1923 ORIGINEELS zeer aart te bevelen Bordeaux, gèwas 1917 Axroinster Karpetten. Kwaliteiten als vóór den oorlog 158.—, 1 67.50 i 84.50. Tap. Beige Karpetten t 20,— 1 29.40, 1 32.- 1 34-56, 1 39.20 Talelkleeden, Pracht Mohair kwaliteiten. Grootste maat 1 28.50 Sireepstollen, 120 cM. breed per meter 1 2.25 en t 1.50. 'Ons mooie Amersfoort. IV. LANGS DE EEM. pr-Dezen keer een wandeling langs de 3Eem, waar dus het vlakke "land domi neert; bosschen en heuvels zijn uitgescha keld. Ook de zandgronden zoo goed als Hfcheel, want langs de rivier, waaraan ^Eigens oudheidkundigen onze goede jffad haar naam ontleent, is klei het hoofdbestanddeel. B\Vij zullen dit dadelijk opmerken, als JWe de planten, producten van den bodem aan nadere beschouwing onderwerpen. HOnze, dus hoofdzakelijk botanische, 'tocht gaat over de Kleine Koppel langs ijlen linkeroever van de Eem. Daar in dien hoek passeerden we een lant met gele kruisvormige bloemen, wie e het zoo niet aanzien, dat het eigenlijk en papaverachtig gewas is, familie van laprozen en opiumplanten, hoewel we ij het doorbreken ook een sterk riekend elksap ontwaren, hier geel van kleur, it sap van de stinkende gouwe werd oeger wel bij oogziekten gebruikt van- 'daar dat de plant ook wel oogenklaar heet. Hoewel geen zeldzaam gewas, komt Wet om Amersfoort niet veel voor. m Die hooge plant met gedeelde blade- i«n, die aan roodachtige stengels zitten pen van onderen behaard is, wordt onte genzeggelijk als een samengesteld-bloe- mige aangemerkt, een vertegenwoordiger pus uit de groote familie der composie ten. ju 't Is de Bijvoet, waarvan het merg der «tengels wel gebruikt wordt door men- Hrhen, die erg kleine insecten verzame- jun f' Daar schittert een groote Maiva met itiin fraai paarse bloemen en kaasjes- jachtige vruchten; vandaar de naam Groot Kaasjeskruid. IHier een veld met distels en brand netels, een prachtplek om naar doornige rupsen te zoeken, die ons zulke fraaie vlinders kunnen leveren. Doen we later eens. De brandnetel is de Groote, ot Tweehuizige. Dat laatste woord wijst er op, dat de bloemen óf alleen meeldraden óf slechts stampers bezitten en dus óf manlijk zijn óf vrouwelijk en bovendien: dat de man netjes en vrouwtjes niet in hetzelfde huis wonen, m.a.w. de meeldraadbloemen en de stamperbloemen niet op dezelfde plant voorkomen, maar op verschillende. Welke distels het zijn is niet zoo dadelijk uit te maken: bij ons bezoek bloeiden ze nog niet, maar melkdistels zijn het zeker niet. die hebben gele bloemen en niet zulke scherpe stekelachtige bladeren. De boterbloemen, die hier staan zijn hoofdzakelijk twee soorten: de hooge, waarvan de bloemstelen rond zijn is de scherpe boterbloem, de andere, die meer op den grond ligt is de kruipende, die heeft gegroefde bloemstelen. Voor fijn proevers is hier nog een vrij zeldzame soort, die ze zelf moeten zoeken. Dat goedje, dat zoo aan onze broeks pijpen blijft hangen is Kleefkruid, een goede naam. De kieefkracht ontstaat door kleine haakvormige borsteltjes. Dit gele Compozietje draagt den zon derlingen naam Akkerkoot, ofschoon het met kool niets heeft uit te staan en op akkers gewoonlijk niet voorkomt. Vee! meer in heggen en op ruige plaatsen. De paarse Hondsdraf, de Witte Doovenetel, de gele en witte klaver, het Herderstaschje, het Kruiskruid zijn te ge wone planten om veel over te zeggen: iedereen kent ze wel. Maar het Haze- pootje, de Bundelhoornbloem, de Zachte Ooievaarsbek, zijn het zoeken wel weer waard evenzoo Heggewïkke en de Hop- klaver. Dit alles en nog meer biedt ons het terrein aan langs de Geldersche straat, tegenover de Houtpakhuizen aan de over zijde van de Eem. Echter: op de klei zijn we hier nog niet. We stappen daarom lustig bet zand weggetje in aan het einde der Geldersche straat en volgen 't tot een boerderij links, waartegenover we, dus Techts een weg getje inslaan, dat op een draaihek bij een huis uitloopt. Het'hek gaan we door en staan nu weldra weer aan de Eem, die we enkele minuten uit het oog verloren Op de „wegelkens" passeerden we Hop, de plant, die wel wordt verbouwd om de vruchten, „hopbellen" te oogsten, welke bij de bierbroAwer'j worden ge bruikt: ze bevatten een scherpe stof, lupu- line, welke den prikkelenden smaak aan het bier geeft. De jonge spruiten der planten worden in het voorjaar wei ver zameld en leveren gekookt een smakelijke groente. We merkten in het voorbijgaan het kleurenspel in het gras nog op: de gele Ratelaar, de roode Koekoekbloemen en de prachtig blauwe Gamander Eereprijs. De eerste van deze drie is familie van den Hengel van den Berg en ook zoo'n halfparasiet, die voedsel ontleent aan de graswortels. De boeren zien hem niet graag in het land, waaruit hij zich uiterst moeilijk laat verdrijven. De tweede is weer een merkwaardigheid om goed te bekijken: Er zijn bloemen alleen met meeldraden, alleen met stampers en met beide. Ook allerlei misvormingen komen voor, die aan zwamwoekering zijn te wijten. Ze zoo langzaam opwandelend ontle dend zijn we het weiland langs de Eem opgelbopen of... gefietst. Dat laatste gaat ook wel, maar gemakkelijk is het op het maar één voet.breede jaagpaadje nu juist niet en waar we bovendien nogal eens moeten afstappen voor draaihekjes en... om planten te bezien, is wandelen meer aanbevelenswaardig. We kunnen immers elk oogenblik rusten? Vóór we het eerste klaphekje door zijn letten we eens op het eigenaardige riet gewas, dat in de Eem staat, 't Is geen riet, dat ziet ge dadelijk wet. En plukt ge er een stukje van af, dan merkt ge al gauw een eigenaardige aromatische geur, die ge misschien wel herkent. Kalmoes? Juist. Hier groeit het goedje, waarvan we als jongens voor een paar centen een stuk wortelstok kochten bij den drogist, om er heerlijk op te kauwen. 't Was gezond, zeiden we. Nu, of dat waar is, laten we in het midden, maar het zoeken van de wortelstokken van kal moes is niet van gevaar ontbloot, omdat soms stukken kunnen worden meegeoogst van een zeer gevaarlijke plant, de Dolle Kervel, waarvan de wortelstokken zwaar vergiftig zijn. We hebben het beleefd, dat kinderen er ernstig ongesteld van waren. Het zoeken van kalmoeswortels is dus niet zoo heel onschuldig. De plant is af komstig uit China, waar hij vruchten krijgt. In ons land nooit. De bloeiwijze is een bloemkolf, een sigaarvormig ding, dat dwars uit een stengelblad steekt. Zoek er eens naar in Juli. De giftige schermbioem, die we daar net noemden, groeit ook langs de Eem. 't Is er een met fijn verdeeld blad. Die daar met die forsche bladeren is een heel onschuldige Umbellifeer en heet Berck- lauw. De gegroefde stengel diende den Grieken tot voorbeeld voor hun gegroef de zuilen. Die mooie hooge planten met licht paarse bloemtinten zijn Valerianen. De plant werd vroeger in de apotheek ge bruikt: de wortelstok was een koortsmid del. Katten schijnen er dol op te zijn! We zagen de planten soms wel in tuinen, waar een groep er van lang niet misstond. Vlak daarbij groeit Poel, die familie is van bo terbloemen en anemonen, wat je hem niet zoo ineens zoudt aanzien. Hij lijkt veel op Spiraea, evenals wat hier ook staat, de Moerasspiraea. Zoo in de verte is het ver schil niet best te zeggen, maar oplettende wandelaars zullen het wel uitvinden. Die mooie paarse (een enkele keer ook witte) klokvormige bloempjes zijn van den Smeerwortel, een praclitplant langs kleiwegen, die wat vochtig zijn, aan wa terkanten dus. Officinale bij den Latijnschen naam, wijst weer op geneeskracht: de wortel bevat een slijmerig vocht (smeerwortel) dat nog -wel als geneesmiddel wordt ge bruikt. Last not least op deze plek: de mooie gele Lisschen, die we tegenwoordig met Margrieten uit de weilanden op de bloe menmarkt op 't Havik zien aangeboden, een bewijs, dat de bloemen mooi gevon den worden. Of dit echter in het voordeel van de pracht der slootkanten is, is een andere vraag. De latijnsche naam pseud-acorus (valsche acorus dus) wijst op de over eenkomst der bladeren met die van Kal moes (Acorus). Laten we nu even liggen hier bij de geurende roode klavers tegenover de hoo rnen van het buiten „de Coeihorst." Hoor die vogels eens! Lijster, karakieten, groenling laten zich om strijd gelden. Ginds bij de sloot staat een reiger doodstil op visch te loeren. Over ons hootd vliegt een meeuw. Een grutto ziet ons en ongerust over het lot van haar jongen Iaat 't dier.onverpoosd zijn angst kreet, waarschuwiggssein voor de jongen, hooren. Daar komt grutto nummer twee ook aan krijschen. De reiger vliegt op en wordt dadelijk door de grutto's gevolgd. Het groote dier vlucht lafhartig voor hun nijdige aanvallen. Daar is een kievit bezig zijn jongen te voeren; een laat broedsel, dat pas in juni uitkwam. De eerste eieren werden in April weggehaald voor de epicuristen- Homo-sapiens. Nu de ouden zoo krijten zitten de jongen doodstil en zijn van aard- klontjes niet te onderscheiden. Mimicry noemt men die camouflage. Daar op 't weiland twee gele kwik staarten. Verderop spreeuwen, die wor men en slakken consumeeren. Telkens zien we wat nieuws en we zouden hier uren kunnen droomen. Wie er tijd voor heeft, doe het gerust: hij oogst er gezond heid en kalme gemoedrust. Wij breken eindelijk op, wandelen lang zaam verder, zien telkens weer hetzelfde, telkens weer anders, telkens nieuw ge groepeerd, altijd weer nieuw, doch immer het oude en komen zoo genietend aan een huis, waar een bord met Amstel-bieren ons een taveerne doet vermoeden. Hier slaan we het weggetje in, dat naar den hoogen Soestertoren leidt. Vlak bij 't spoor: wat prachtige Lceuwebekjes, Vlasleeuwebekjes heeten ze, altijd prach tige verschijningen waard om meegeno men te worden en in een vaasje ons huis te versieren. In de sloot staan de zonderlinge sten gels van een Paardenstaart waarvan mil- lioenen jaren geleden er zooveel waren, dat ze de dikke steenkoollagen konden vormen. Hoor die leeuwerik en... wat kraakt daar door 't gras? Dat is een buiten kansje, een kwarteikoning. Bij de Soesterke'rk kunnen we twee kanten uit, namelijk langs den straatweg fietsen naar huis of langs den Zwarten weg door de weilanden. Doen we 't laat ste, dan repeteeren we allicht heel wat plantenkennis, pas verworven ot obser- veecen in de slooten allerlei waterdierkes. Na een dik uur te voet of een klein half per rijwiel zijn we weer thuis, rijker in kennis der natuur, maar ook, willen we hopen in levensmoed. Kameroverzicht -- EERSTE KAMER. Vergadering van Vrijdag 13 Juli. Geopend 11.40 uur. Voorzitter J. J. G. baron van Voorst tot Voorst Appèl-kommaaL De Voorzitter laat voorlezing doen van de Varkensmarkt - Amersfoort, Speciale aldcollng: f WIJERSSTRAAT 14. - Tel. 205 fc Speciale behandeling; tegen nit 4, p vallen cn afbreken tud liet haar. £j Haarcalf - Eaarzeep Toorkomt d |j de roos en het vet worden V Tan het haar. namen der afwezige leden waaruit blijkt, dat het; vereischte aantal leden niet aanwezig is. j i Berichten van verhindering zijn ingekomen van de hccren v. d. Lande en Slotemaker de Bruine. Ten einde afwezige leden in de gelegenheid stellen nog te komen, wordt de vergadering fiiyt gesteld .lot hedenmiddag 2 uur. Heropening. De voorzitter heropent te 2 uur de verpA*] ring. Wijziging Hooger Onderwijswet Aan de orde is voortzetting van de behande-»] ling van het wetsontwerp der Hooger OnderH wijswet p De Minister van Onderwijs, Kun* sten en Wetenschappen (de heer Dtfl Visser) constateert dat alle pogingen van Spr. orrti ten aanzien von het onderwijs het finondeeïi evenwicht te herstellen telkens door de partij) van den heer Van Embden onherroepelijk wor-1 den afgekeurd en aan de andere zijde klaagt,' men steeds weer over het zeer hoogo onder*1 wijsbudget. Spr. vraagt zich dan ook telkens aB hoe ter wereld het budget van 1Ö0 millioert aanmerkelijk kan worden verlaagd. Ten aan-* zien van het hooger onderwijs merkt Sprt op^ dat de kosten van dit onderwijs de laatste jareaii meer don vertienvoudigd zijn en dat deze ge*» klommen zijn van ruim 6 ton tot ongeveer 7j millioen. Het was dus niet meer don billijk dat de bijdragen van hen die van dit onderwijs profiteeren ook werden verhoogd. Te meer is Spr. tot het voorstellen van de verhooging defl collegegelden van 200 tot 300 kunnenf overgaan, waar ook in het buitenland deze bij-4 dragen aanmerkelijk zijn verhoogd. Spr. gen looft niet, dat tengevolge van deze verhooging; met 100 de cultureele ontwikkeling van het' Nederlandsche volk zoozeer zal dalen als doorj den heer Van Embden is voorgesteld. Ten aonzien van de hoogere salarieering deij leeraren in sommige gemeenten dan bij het ontvangen van Rijkssubsidie is geoorloofd merkt Spr. op, dat het hem verheugt dat er nog gemeenten zijn die zoo goed in hun finon-, ciën zitten dat zij zelfs de Rijkssubsidie kunnen:) missen en bovendien nog hoogere salarissen' kunnen toekennen. Overigens wordt het Rijty hierdoor ontlast. Hierna wordt het wetsontwerp aangenomen, met 19 tegen 7 stemmen. Tegen de vrijzinnig^ democraten en de hecren De Gijselaar, Wittertj van Hoogland en Croles. Aan de orde is wijziging en verhooging vort'1 hoofdstuk 5 der Staatsbegrooting voor 1923/ (Overbrenging dienststukken in verband met] opheffing departement von Landbouw, Nijver< heid en Handel). De heer W e s t e r d ij k (V. B.) bespreekt da Landarbeidcrswet. Met de uitvoering der toe passing is Spr. zeer tevreden, maar hij ziet ge* varen dreigen. De gemeenten worden niet voldoende gecon troleerd en spr. acht strenger contróle beslist noodzakelijk ter voorkoming van debacles. De Min. van Binnen 1. Zaken en." Landbouw, de heer Ruys de Beerenbrouck/ kan de toezegging doen, dat hij bij de herzie-1 ning van de Landarbeiderswet, die in voorbe reiding is, met de belangrijke beschouwingen' Wie paarlen wil vinden, moet diep dui- en. angesfr. 43. Tel. 582. Postr. 75821 oud- Zilver en Uurwerken roots Sorteering Servetbandon van margreet dijkstra. p rrZoo dat zit!" Aukje kijkt Karei aan. „Je moet naar huis, mijn jongen. Ja hs je het nou meeneemt, kan ik nog eens beginnen. Vanzelfsl Ja, ga maan. Morgen is .die wel droog. En dien nacht slaapt Aukje in onder de Veilige hoede van den Heiligen Jozef, die *>p haar- kastje prijkt. Zo droomt van ka potte beelden en groote verfpotten, van beel denstorm en revolutie en niets is veilig voor ihaar vernielende handen. Maar de Heilige Jozef; hij glimlacht zoe telijk. i Hij wéét wel beier. llskes léven is vól bijzondere dagen, f Daar is Mockes verjaardag en die van tea wa A-ute éfl BP..V Bella, die nu al een kleine Bella heeft Vader heeft een speciaal geslachtsregister aangelegd. En daar is Sinterklaas. Ilske gelooft aan Sinterklaas met een ge loof, dat tot innerlijk weten geworden is. Ze gelooft aan zijn blijde liefde, die geeft alle dingen, die je nu eens niet beslist noo- dig hebt en waarmee je zoo heerlijk spelen kunt. Ze gelooft aan zijn wonderlijke macht om briefjes te lezen in het verre, warme Spanje, briefjes, die je vrceselijk geheim zinnig schrijft, samen met Moeke in de groote huiskamer, en die je 'savonde laat, als je anders allang in je bedje ligt, met vader post Maar toch zijn er veel dingen, die Ilske niet begrijpt „De kindertjes van Teun en 'Aafke heb ben niet geschreven. Moeke", zegt ze met een opgewonden kleurtje: „ze krijgen tóch niks." „O Ilske, en jij hebt zooveel. Zullen we gauw een pakje maken?" Ja, dat wil Ilske graag en met gloeiende wangen draagt ze aan uit haar kleine kast je. Ze wil wel alles geven, maar Moeke helpt uitzoeken en zet wat terug op de lce- ge planken, „want als er nog eens meer (arme kindertjes zijn!" Daar.staat het kleine meisje in al haar opgewondenheid voor stil. 1 „Waarom brengt Sinterklaas arme kinder tjes niks?" „Dat. zal Moeke je later wel vertellen, Ilske!" „Probeer nou eens", stelt het kind voor. Ferdinand kijkt zijn vrouw aan. „Later, Ilske!" „Probeer eens", houdt de kleine vol én nu moet Moeke haar wel zeggen, dat de men- schen zélf Sinterklaas helpen in zijn vrien delijk werk van verrassing cn blijheid bren gen. „De mepschen moeten ook altijd hel pen", ontdekt Ilske; Ze heeft een groote lc- \an v-vsosles, geleerd .en. .Vader cn.Moeke zijn Aea goeden Sint héél dankbaar. Het is Kerstfeest, ja, dat is een heel ander feest, dat ziet Ilske wel aan Vader en Moe ke en aan Aukje en ook merkt ze het in huis. Vele pakjes vinden ook nu hun weg langs smalle paadjes en donkere laantjes naar kleine, lage huisjes.-. Maar tóch is het alles anders nu. Moeke kijkt die dagen zoo gelukkig én Vaders goede oogen zien nog moediger de wereld in. „Of het leven de. moeite waard is, hè Aukje," zegt hij met zijn blijde stem. „Van zelfs", stemt Aukje toe en ze vertelt Ilske in haar warme, gezellige keuken, als achter op d^ plaat van 't fornuis de appels liggen te poffen, van een ander land hier ver vandaan. Ze vertelt van Bethlehem's JUWELIER 0PTICI5N. OJtrechlaehestraat 23 Zilver groote dessert 9 1 7.— Plate F9 Theelepelst 2.25 t 4.56 stal en van zingende engelen en Ilske, die het verhaal: al lang kent en lief heeft, luis tert met 'gespannen aandacht, of Aukje nu heusch niets vergeet „Ja", zegt Aukje, „de Lieve God wist best wat. Hij deed", cn zij zingt met haar echtste kerkstem ,met lange, bevende uithalen van „Davidszoon, lang verwacht", en Ilske op haar eigen oude stoof zingt mee. Het allermooiste vindt Ilske den Engelen zang. Die moet Moeke zingen 's avonds als Ilske in haar bedje ligt. „En was er een groote ster. Moeke?" vraagt kleine Ilske. „Ja, een heel mooie, groote ster!" .Zdirove eens luiken, ol hü ftc nou liT.h' In een deken gewikkeld draagt Dieuwke haar kind naar 'traam. 'tls een schitteren de sterrenhemel. „Is hem dat?" 1 'tVingertje wijst zoekend tegen 't koude glas. 1 „Vind je hem véél grooter dan de an dere?" „Ja", knikt Ilske in kinderlijke fantasie. „Maarhoor je Engelen zingen?" „Nee", zegt Ilske ontgoocheld cn Moeke draagt haar terug in t warme nestje. Maar nu is Ilske tien jaar en er komen andere vragepi. „Mooke, is het écht?" Van een sprookje weet ze wel,- dat het niet heelemaal echt is- Maar een sprookje er komen wel vele wonderlijk mooie dingen in voor maar toch, 't zit vast aan de aarde. Dit verhaal is anders. Het heeft een ander uitgang- en middelpunt en het raakt haar hartje aan alle kanten. Dat voelt Ilske wel een klein beetje, al kan ze het natuurlijk niet zeggen. „Moeke is het echt?" „O", zegt Dieuwke Boukema, „het Is zoo echt. Het is klinkklaar goud!" Ilske kijkt Moeke aan, verrrast door den klank in haar stem en ze vergeet bijna ver der te vragen. 1 „En zongen de Engelen nou heusch?" Moeke glimlacht Klein Ilske met haar vorschende oogies, die altijd een wijd veld van twijfel ontdek ken en haar hartje, dat zich onbewust toch keert naar 'licht O ja, het Kerstfeest vie ren, het is heel iets anders, als al het ande re. 't Is gaan met lichten tred en dankend hart- 't is leven in 't licht dat in de duis terheid scheen, 'tis opgaan boven 'tklein mcnschenhart uit en juichend naderen tot dichtbij 'sHeeren troon- V£ dertien jaar en ze gaaf al met Karei naai 't Gymnasium in de stad. Eiken dag slaan ze den rijweg in, dio achter Vaders huis loopt, tot buiten het dorp; dan gaat het dwars over de groote heide. Nu is het een genot te fietsen over die wijde, open vlakte, 's Winters is het koud en guur; dan moeten ze den straatweg hou* den. Ilske houdt van de bruine, stille heide. Eiken Zondagavond gaat ze er met Vader en Moeder heen. Daar behandelen ze de le vensvragen, die zich in Ilskes hoofdje naar voren dringen en dat zijn cr vele. Daar zegt Vader haar met zijn blijden lach alle ver gaderde levenswijsheid en daar spreekt Moeke haar van de dingen, die eeuwig zijn. „Waarom", vraagt Ilske en „hoe kan dat nou!" en ze begint met alles te verwerpen, wat een ander reeds gevonden heeft, in moeilijke uren op een veelal eenzamen le vensweg. Maar Moeke en Vader hebben een onver" woestbaar geloof in 'smenschen aanleg en bestemming, en ze laten stillekens groeien, wat zich tot leven zet. (Wordt vervold.) vanaf f 3.90. Langestraat 116 Tel. 70

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1923 | | pagina 5