■\T8- AMERSFOORTSCH DAGBLAD ..DE eemlander"
TWEEDE BLAD,
BINNENLAND.
WW—Mil IMPI— I I I Ml - -| IMIMH B ||mimiiIMI|WiI i mr, Hi i ttt—--~VT"T I HI itMB——B—
rai An
'De Staatscourant van 27 Aug bevat de
volgende Kon. besluiten
benoemd tot burgemeester van Wervershoof
N. J. H. Raat, secretaris aldaar;
tot burgemeester van Beemster W. de Geus,
rr ét eervol ontslag als burgemeester van Broeit
in Waterland;
toegekend de eere-medaille der Oranje-Nas-
snu-orde in zilver aan me]. bL v. d. Weiden,
winkelbediende bij de fa. A. Bots te Nieuwkoop.
HET REGEERINGS JUBILEUM.'
Te Apeldoorn.
Men meldt ons uit Apeldoorn
In de tweede residentie der Koningin zijn de
jubileumfeesten gesloten. Woensdagavond heeft
de Apeldoornsche bevolking, die ieder janr met
de Koningin den Koninginnedag viert, de Ko
ningin gehuldigd.
*t Is een luisterrijk feest geweest en wonder
genoeg zijn de slechte verwachtingen, welke de
weerberichten de laatste dagen wekten, niet
bevestigd, 't Is droog gebleven en de tempera
tuur was mild.
De gemeente was schitterend versierd, Voor
versiering en verlichting leent zich Apeldoorn
bijzonder goed. In de winkelstraten van het
centrum was 't als in een groote stad. Niet al
leen was cr een schitterende versiering en ver
lichting aangebracht, maar ook hielden de win
keliers een etalagewedstrijd, die vele midden
standers verlokj had een bijzondere ovondver-
lichting in de winkels aan te brengen. De prach
tige parken en lonen bieden gelegenheid voor
fantastisch mooie verlichting.
Om twee uur s middags werd voor het po
leis Het Loo dooi een koor van ruim 1500 zan
gers en zangeressen, samengesteld óit alle
zangvereenigingen te Apeldoorn, onder bege
leiding van orkest een aubade aan de Koningin
gebracht. Uitgevc-erd werd de Jubileumcantate
van wijlen W. ,H. Kirberger, getoonzet door
Arnold Spoel. Louis de Morie pas uit Apeldoorn
vertrokken, had voor de orkestratie gezorgd.
De baryton-solo werd gezongen door den Apel-
doomschcn conccrtzar.ger Joan Lulofs. Het ge
heel werd gedirigeerd door Felix Kwast
Met groote belangstelling hebben de Ko
ningin, de Prins en de Prinses de uitvoerig ge
volgd. Na afloop ontbood zij den dirigent cn
dsn solozanger bij zich om hun hoar erkente
lijkheid voor het gebcdene te betuigen. Inmid
dels was in het Prinsenpark het bloemencorso
opgesteld, waarachter zich de optocht van de
Apeldoornsche vereenigingen aansloot. Dit
bloemencorso was esn schitterende stoet, uit
stallend de pralende pracht van den Apeldoorn-
schen tuinbouw. Er waren schitterende ver
sierde auto's cn wagens, sommige ook met
aardig gevonden versiering. Zeer trok de aan
dacht de auto* van een pierrot en pierrette;
uit het bed van witte bloemen stak het guitig
gepuntmutste snuitje van een jeugdige pier-
refte op. Een panier, met ponny bespannen,
voerde met zich een paar dames in costume
1850, gereden door een heer als uit de Camera
Obscura. De praalwagens van de stichting
Hoenderloo als „reddingsboot", die van N. A.
B. cn allerlei andere trokken zeer de aandacht.
Alles valt niet te noemen, maar wel verdienen
rog vermelding de 7 boerenwagens met kindek-
ren in Veluwsche kleederdracht. Om kwart na
drie begon deze stoet, die 2 Y3 K.M. lang was,
aan de koninklijke familie voorbij te trekken,
't Was over vieren, toen het slot vun den op
tocht passeerde. Tijdens het défilé werd door
den groepscommandant van het Nederlandsche
Roode Kruis M. Lan herg aan de Koningin aan
geboden een klissen van bloemen, een rood
kruis op een wit veld. In dbn stoet was dit
bloemkussen meegedragen op een bnar door
een aantal Roode Kruis-zustertjes cn -broeder
tjes (kinderen).
Na afloop verzocht de Koningin aan den or
ganisator van het corso en het défilé, den heer
J. F. Wegener, aan de bevolking van Apel
doorn haar welgemeendcn dunk over te bren
gen voor de wijze, waarop zij Haar gehuldigd
had. De Koningin toonde zich zeer ingenomen
met wat zij had gezien.
Om half vijf reed de Koninklijke Familie in
gala-rijtuig met 4.paarden gespannen uit om de
versiering in de "gemeente in oogeuschcuw te
nemen. Op 12 plaatsen moest de stoet halt
houden, omdat Haar daar bloemstukken werden
ongeboden. De rit door Apeldoorn werd een
zegetochtoveral werd de Koningin enthou
siast toegejuicht.
's Avonds toen overal de schitterende ver
lichting en de illuminatie der gebouwen straalde
in volle pracht vooral de verlichting van de
Hoofdstraat en van het Oranje-park met rijn
vijvers en bruggetjes waren moot had er een
schitterende lichtstoet plaats, wrin ook rijk met
bloemen versierde wogens cn auto's prachtig
veriicjit, meereden.-
De Koningin, de Prins en Prinses reden
's avonds om kwart voor negen nog uit per
auto om de illuminatie te bezien. De rondrit
bepaalde zich tot de voornaamste stroten. De
bevolking zette de feestviering tot lang na
middernacht voort. Op vele plaatsen in <fe
gemeente werden avondconcerten gegeven, de
fontain lirmineuse in het Oranjepork had veel
bekijks, de opcnlachtbioscoop op" het Markt
plein hield velen rost. Gisteravond werd op
liet Marktplein de Jirbileumca'ntote herhaald. De
straten, parken en lonen waren weer verlicht,
en de bevolking nog in feeststemming verkee-
rend, heeft" als slot van het -jubileumfeest een
na-feestavordje gemaakt.
Nog een stem oil Zuid-AfnLo.
De te Kaapstad verschijnende „Die Burger'
van 6 Sept. schrijft onder den titel „Van Volk
tot Volk":
„Dis vandag feesdag in Nederland. Vyf-en-
twintig jaar gelede het Koningin Wilhelmino
die troon bestyg, waarop voor haar 'n reeks
van die roemrykste prinse uit die Huis van
Oranje gesit het. Die vyf-en-twintig jaar het
ingesluit die wereldoorlog, toe Nederland aim
alle kante omring was deur oorlogvoerende
nosies, 'n vreedsamc eiland te midde van woeste
secë. Dit het ingesluit die lydperk van storm
en drong, wat die swaarste toets was wat vorste-
huüse rog ooit moes denrstaan, en wat byna
die helfte van al die bestaande tronc m Europa
weggevaag het. Aan die einde van hierdie tyd-
perk is Nederland en Oranje nog een en mis
kien meer een es ooit tevore, en met dankbaar
heid ken teruggesien word op die weg wat of-
gelè is. Ongetwyfeld is Kier dis gelukkige uitslag
grotendeels te danke aan die parsoon en die
(beie:d van Koningin Wilhelmina. aan die hoë
tradiesies wat in haar beliggasm word en aan
haar eenheid met haar volk. Daarom vier Ne
derland fees.
Suid-Afrika is Nederland se enigste kind oor
die sec. Nederland het kolonies gestig in
Noord-Amerika, in Ceylon, in Mauritius en in
ander dele van die wêreld, maar geeneen van
hul het haar gees en karakter behou, en geen-
een spreek vandaag haar taal nic. Nederland
regeer vandaag nog oorbvna 50 miljoen inwo
ners van Oos- en Wes-Indié, maar Java, Suma
tra, Borneo cn Suriname sal nooit blanke-mans-
lande word nie, en sal nooit haar gees en ka
rakter toe-eien of haar taal spreek nie. Suid-
Afrika alleen het in 'n oorweënde mate in die
adere van. haar oorheersende blanke ras die
bloed van Nederland. Ten spyte van meer as 'n
ceu van volkome politieke skeiding, spreek die
groot meerderheid van blank Suid-Afrika en
selfs "n baie groot deel van gekleurd Suid-Afri
ka, m die kern nog altyd die taal wat sy van
Nederland geleer het, en is hul godsdiens en
Kerk, en is selfs die algemene regspraak van
die land, 'n ongeskonde en verder ontwikkelde
erfenis wat van Nederland ontvang is. Van alle
lande van die wêreld waarop die Nederlandse
kolonis in die loop van die eeue sy voet gesit
het, is Suid-Afrika die enige, waarin Nederland
in die werklikheid voortleef, en waarin sy hair
gees en haar karakter en haar teal geplant het
om nimmermeer uitgeroei te word nie. Daar
om vier ook Suid-Afrika saam met Nederland
vandag fees.
Toe Nederland meer as 'n ecu gelede Suid-
Afrika moes vaarwel sè, het sy as lanste sorg
vir haar agterblywenda kind, trou probeer om
in die akte van oorgawe 'n blyvende besker-
ming te verkry vir ons taal. Hoewel sy daarin
geslaag het, is die plegtige belofte al heel spec-
dig geskend gewórd. Maar die gees wat sy aan
ons nagelaat het, was die gees van die Geus en
die Hugenoot, en dit was waarborg genoeg vir
ons toekoms. Ons ge9k0n.de regte hc-t ons
n eeu-lange stryd en deur bloed en
tranc, en deur oorwinning en nederlaag heen
herower, en vóórdat die herowerdc regtc nie
orals en ten volle sal toegepas cn beoefen
word, is ons nie van plan om te rus nie. In dié
stryd het ens onsself gevind. In stryd en pyn
is ons as 'n huwe volk gehore. Met moed cn.
rtrouc gaan ons daarom vandag die toe
koms in.
In hierdie verre Suiderlsnd wat ons vaderland
geword het, is ons vandag bcsig om ons volk
tc bou. Swaar is ons tank en byna onoorkome-
lik is ons moeilikhede- Maar ook vandag nog
:s die geskiedenis en die edelste tradiesies van
Nederland, wat ook ons geskiedenis en tradie
sies is, ons rigsnoei en ons inspirasie. En hic-r-
die geskiedenis en Ujodiesies is bealigg-aam in die
Huis van Oranje, waai van Nederland se dc-ur-
lugtige Koningin vandag die vertcenwoordig-
ster is. Nederland het ons geleor hoe 'n volk,
klein in getalsterkte, groot kan wees is da de,
in karakter en in betekenis vir die wereld. Sy
het dit gedoen deur sigself te wees, deur wat
hoor eie is te beskerm en te ontwikkel, deur
getrou tc wees aan haar eis vryheid cn hour
eie reg selfs tot in die dcod. Sy het dit ook
gedoen deur die vryheid en die reg van ander
volke stelselmatig te eerLiedig en deur die uit
oefening van hsar sterke sedelike invloed die
knmpvegtcr te wees van reg en van vrede.
Na meer as 'n eeu van politieke skeiding
spreek ons vandag as volk tot volk. As die
trotse nasate van dieselfde voorouers, ns cif-
gename van dieselfde geskiedenis, as deelge
note in diesclfde gees, as dankbare cn enigste
kind oor die see, groet ons uit die verte vandag
die Nederlandse volk, en bied ons hc-ra opnuut
aan die hand van ewigc vriendskap."
HANDELSBETREKKINGEN TUSSCHEN
NEDERLAND EN OOSTENRIJK.
De minister van buitcnlandsche zaken maakt
bekend, dat met de OostcnnjkscKe regeering is
overeengekomen, dat ten aanzien van de han
delsbetrekkingen tusschen Nederland en Oosten
rijk de bepalingen van het tractaat van handel
en scheepvaart van 26 Maart 136/ voor zoo
ver deze niet gewijzigd zij'n door de tusschen
Nederland en Oostenrijk gesloten consulaire
conventie van 6 November 1922 cn met uit
zondering van de artikelen 5 cn 6 van bedoeld
tractaat evenals de bepalingen van de over
eenkomst ven 12 December 1883 tot aanvulling
van meerbedoeld tractaat, van toepassing zul
len blijven.
Deze regeling kan door een van beide regee
ringen met een termijn van drie maanden wor
den opgezegd.
DE HERCLASSIFICATIE LU DF. NEDER-
LAXDSCHE SPOORWEGEN.
Vragen van het Eerste Kamer
lid P. Moltmakcr.
Door het Eerste Kamerlid, den heer P- Molt-
maker, zijn aan den minister van waterstaat de
volgende vragen gedaan
L V il de minister de redenen mededeclcn,
die hebben geleid tot goedkeuring eener nieuwe
1 klasse-indeeL;ng der gemeenten voor het spoor
wegpersoneel cn verhoogde star.dplaatsaftxek
daarvan?
2. Is den minister bekend, dat de rijksclos-
sificatie-conimissie, waarin ook de vertegen
woordigers van de directie der spoorwegen cn
/an de vak vereenigingen zijn opgenomen, nog
met met haar advies gereed is?
5. Is het juist, dat de nieuwe classificatie
voor het spoorwegpersoneel zou zijn geschied,
omdat dit met de directie zou zijn overeenge
komen?
4. Is der minister dan niet bc-kend, dat deze
reden geheel onjuist is en dit deel dier overeen
komst slechts de strekking had de loonsvermin
dering, die uit een eventucele wijziging dei
voor rijks- en spoorwegpersoneel geldende
classificatie zou voortkomen voor laatstge
noemd personeel tc beperl en?
5. Wil <le minister hiernaar een onderzoek
instellen bij de vakvereenigingen van het per
soneel en bij gebleken juistheid zorg dragen,
dat deze herclnssificatie niet doorgaat?
6 Acht de minister het geoorloofd, deze
loonsverlaging te doen ingaan, nadat slechts
ten hoogste enkele dagen vóór den aanvang
daarvan aan betrokkenen werd kennisgegeven
en absoluut geen rekening is gehouden met den
termijn van 4 weken, die de directie der Neder
landsche Spoorwegen in acht heeft te nemen bij
de opzegging, dus ook bij eenzijdige wijziging
der arbeidsovereenkomst?
7. Meent de mini sier in verband hiermede
niet, dut ia elk geval geen verlagingen in de
loonen beboeren plants te hebben dan met in
achtneming van dezen' termijn van vier weken?
Verzet «tegen de herclassificotic?
Naar. wij vernemen zal de Ned. Vereen, vnn
Spoor- cn Tramwegpersoneel op Zondag 7 Oct.
ccn vergadering te Utrecht houden voor hef
personeel dat in de vierde loonklasse wordt
geplaatst bij de nieuwe classificatie, om te
beraadslagen over dQ middelen die doorvoering
van deze herclassificatie nog zullen kunnen kee-
ren.
RIJNVAART-COMMISSIE.
Nederlandsche commissarissen.
Bij Kon. besluit zijn in verband met de toe
treding tot de artikelen 65. 554—556 alsme
de 358-562 van het Vredesverdrag van Ver
sailles naast den reeds sinds 1910 aangewezen
Rijnvaart-commissaris, Prof Jhr. Mr. Dr. W.
J. M. v. Eysinga, hoogieeraar te Leiden, oon-
gewezen als Nederiandsch Rijnvaort-commis-
saris, de heer A G. Kröllei, lid van den Raad
van Bijstond van d? Directie van Economische
Zaken van het Departement van Buitenland-
sche Zak^p, en de heer" C- A. Jolles, oud-m-
spccteur van den Rijkswaterstaat te Arnhem.
DE CHAOS EU DEN POSTCHEQUE-
EN GIRODIENST.
Het onderzoek der Ncder-
landschen Bank.
De Nederlandsche Bank heeft zich bereid
verklaard aan den Minister van Waterstaat ad
vies uit tè brengen, betreffende den stand van
zaken bij den Postcheque- en Girodienst te 's-
Gravenhoge. Zij hoeft- daartoe den heer Mr. G.
H. M. Delprat, directeur-secretaris van de Ne
derlandsche Bunk uitgonoodigd. Mr. Delprat
heeft zijn werkzaamheden ter plaatse reeds aan
gevangen.
EEN ONDERHOUD MET Dr. A. L.
brenninkmeyer.
Zijn oordeel over onzen cco-
nomischen toestond.
Voor eenigen tijd van een reis door de Ver.
Staten teruggekeerd heeft dr. A L. Brennink-
meyer, een dc-r leiders van de firma C. en A.
Brenninkmeyer, een onderhoud toegestaan aan
een vertegenwoordiger van het tijdschrift D e
C o n f c c t i e f a br ik e n t. Bij dit interview
heeft de heer Brenninkmeyer velerlei belang
wekkende dingen medegedeeld omtrent het za
kenleven in Amerika, zich kenmerkend door
koopkracht en kooplust, waar bij de nieuwe we
reld vrijwel op eigen kracht drijft Er wordt
trouwens weinig geïmporteerd uit Eurqpa, om-
dot de zeer hooge invoerrechten dit beletten.
Alles is cr duur, duurder don bij ons, en
ris dc heer Brenninkmeyer toch zaken gcdarui
heeft met den grooten fabrikant Blumenthil,
dan is dit enkel omdat de bewerking, de finish
zoo voortreffelijk zijnmet name vermeldde
hij diens pluche.
De heer Brenninkmeyer zette vervolgens uit
een. hoe den Amerikanen ,het zaken doen zoo
gemakkelijk wordt gemaakt, maar hoe niette
min onze kooplui volstrekt niet hun minderen
zijn. Dit geldt in het bijzonder dc détailzoken,
waarvan de leiders in Nederland lang niet zoo
eenzijdig zijn als de Amcrikaansche winkeliers.
Aldus kwam men qver den toestand hier te
lande tc spreken. Daarover liet zich dr. Bren
ninkmeyer niet onverdeeld optimistisch uil.
Hij zeide o.m.
„Mijn olgemeene indruk is, dot de groote
crisis voor den detaillist nog pos beginnen
moet. De noodzakelijke reductie van loonen zal
systomatisch de koopkracht van het. publiek
verminderen en. daarvan zal de détaillist de
dupo worden. Hij leeft tot nu toe nog onder
den invloed van de oorlogs1oonen,moar die gaan
nu, met rijk en gemeente onder aanvoering van
CoÜjn voorop, omlaag.
Voor de fabrikanten en de grossiers daarente
gen ziet de toekomst er naar mijne meening
beter uit. Normaler. Dank zij den weldadigcn
invloed van de Duitsche concurrentie ik
herhaal den weldadigen invloed van de Duit
sche concurrentie bleef hij bewaard voor een
zoo hoog prijsniveau waartoe hij zonder die
concurrentie zich zou hebben laten verleiden.
Ieder onzer heeft geprofiteerd van de hooge
conjunctuur doch alleen dc industrieën hebben
zich kunnen staande houden, die hebben lee-
ren werken cn calculeeren, ofschoon zij hun
product goedkooper moeten leveren. Het pio-
ces heeft 'zich snel voltrokken.
De Duitschers hebben getoond dat zij niet
alleen de kunst verstaan te fabriceeren maar
ook hoe een fabriek te leiden.
Vóór den oorlog kwam zeker 95 pCt. van de
Nederland gebruikte confectie uit Duitsch
land. In de jaren '16, '17 en '18 werd er,
naast heel veel goeds, toch ook heel veel min
derwaardigs op onze markt gebracht, door de
eigen industrie in die jaren opgericht.
Nu komt de leverancier van vóór 1914 te
rug, die beter mankt en betere modellen heeft
Welke reden van bestcan hebben nu al deze
oorlogsindustrieën nog
Alleen zij hebben bestoanrecht die iets eigens
weten te maken, iets beters of zelfs iets gelijk
waardigs als Duitschland.
Er is malaise in onze vaderl.-.ndsche indu
strie, doch de oorzaak daarvan breng ik terug
tot waarheden die niets met de malaise te
maken hebbengebrek non eigen pracstatie
Heeft iemand zich de weelde veroorloofd in
tijden van oorlog een zaak te beginnen zonder
eigen ideeen, dat moet nu verdwijnen, dat is
billijk, dnt is logisch.
Men vergist zich als men denkt dat de
goede kansen terugkeeren als Duitschiond
weer gou&loonen moet gaan beluien aun zijn
arbeiders. Ook dan nog' kan Holland niet tegen
Duitschland op, voor zoover het niets eigens
maakt.
En het proces wordt nog verhaast als wel
haast dc crisis over den detailhandel losbreekt
cn niet langer, gelijk in de laatste twee ja
ren, wordt geprofiteerd van de naoorlogsche
prijzen.
Hard moge deze 2waarheid klinken, maar
een waarheid blijft zij de minst bekwamen
aan onder. Dat moet ieder zakenman besef-
en.
Als de verhoudingen macht over ons vei krij
gen, hebben wij geen rekening gehouden met
de omstandigheden en dit is onze eigen schuld.
Hoe de tijden ook zijn de ondernemingen zul
len worden aangetast door up and downs, maar
op gezonde grondslagen berustend zullen de
ondernemingen behouden blijven. De behoef
ten die ik vervul, de diensten die ik verleen,
staan altoos in evenredigheid met 't effect
dat er uit voorkomt Zijn die diensten groot,
maak ik me onmisboar voor een gToot publiek,
zooveel ïe grooter zal het effect er, van zijn
ondanks alle uiterlijke omstandigheden.
UIT HET BOEKBINDERSBEDRIJF.
De Coll. Arbeidsovereenkomst
vernieuwd.
De Nederlandsche Bond vah Boekbinders
patroons kwam op 26 September in buitenge
wone algemeene vergadering bijeen ter be
raadslaging over het voortduren der Arbeids
overeenkomst, welke op 51 December a.s. af
loopt.
In beginsel werd besloten met I Januari de
C. A, O. te vernieuwen, mits overeenstemming
wordt verkregen met de werknemersorganisa
ties over enkele wijzigingen, welke met het
oog op de tijdsomstandigheden dringend noo-
dig worden geacht
Gezien de tijdsomstandigheden wordt de ver
lenging slechts voor een half jaar mogelijk ge
acht en moet verder eerige verandering wor
den gebracht in de loonsbepailngen en in de
perscneelverhouding.
Op voorstel van het hoofdbestuur werd over
wegen om de verplichting der bondsleden tot
handhoving der tarieven met het oog op de
tijdsomstandigheden voorloopig op te schor
ten Na breede gedachtenwisseling besloot dc
vergadering binnen zeer korten tijd opnieuw
een buitengewone algemeene vergadering te
beleggen om over deze zaak een beslissing te
nemen.
NAGEMAAKTE LOLLY'S.
De jolly.
De president der Amsterdamsche rechtbank,
heeft in kort geding uitspraak gedaan in de j 1.
Dbnderdag behandelde zaak van de N.V. Ko
ninklijke Fabriek van Meiier's Suikerwerken
tegen den heer W. Plat.
Eischeres bracht de bekende „lolly's" in den
handel de heer Plot verkocht een soortgelijk
ortikel onder den naam „jolly's". De firma
Meijer deed hierop den heer Plat een proces
aan, op grond van het namaken van een gede
poneerd handelsmerk en tevens dagvaardde zij
den heer Plat voor den president der recht
bank in kort geding, teneinde hem veroordeeld
te krijgen tot onmiddellijke staking van het
maken en verkoopen van jolly's.
President rar. Coninck Westenberg besliste,
dat wat er ook zij van de gegrondheid van
eischeres vordering in de hoofdzaak, thans ois
vaststaande kon worden aangenomen, dat ge
daagde, no het uitbrengen van de dagvaarding
in kort geding, de door hem gefabriceerde
„lolly's" niet meer md dien soortnoam, maai
met den naam „likstok" aanduidt, zoodat een
voorziening bij voorraad, als door eischeres in
kort geding gevorderd, voor zoover die binnen
de grenzen van de bevoegdheid van den presi
dent valt, niet meer vereischt is.
Gp dien grond werd de vordering aan
eischeres ontzegd.
School- en Kerknieuws.
PROF. DR. R. A. REDDINGIUS. f
Te Groningen overleden.
Hedennacht is te Groningen overleden prof.
dr. R. A. Reccirgius, hooglceraer in dc patho
logische anatomie aan de Rijksuniversiteit te
Groningen. De overledene werd op 20 Aug.
1357 te Ten Boer geboren. In 1832 promoveer
de hij aan dc universiteit te Groningen op een
proefschrift getiteldOphthalmologisch on-
c erzeek van de kweekelingen aan het instituut
voor doofstommen te Groningen. Nadat hij
eenige jaren als geneesheer te Zuidbrock was
werkzaam geweest, is hij naar Oostenrijk ge
gaan om zijn studies voort te zetten. In IS85
vestigde hij zich te Amsterdam als specialist
voor huidziekten en spoedig werd hij benoemd
tot Te assistent bij het onderwijs in de patho
logische anatomie aan de gemeente-universiteit
te Amsterdam. Na een verblijf van eenige jai
ren in Duitschland keerde hij nanr Amsterdam
terug. Jn 1334 werd hij benoemd tot hoogleer
aar aan de universiteit te Groningen. Hij aan
vaardde dit ambt met een rede over het ziekte-
begrip. Verschillende wetenschappelijke werken
Verschenen van zijn hand.
OPENING MINISTER DE VISSERSCHOOL
TE MAASSLUIS.
Met een rede van den Minister.
Woensdagmiddag is onder groote belangstel
ling de Minister De Visserschool, ven de Ver-
eeniging voor Chr.-Herv. schoolonderwijs, aan
de Fenocoliuclann te Maassluis geopend door
den minister van onderwijs.
Nedat ds. Schweitzer, voorzitter der School
vereniging, in zijn welkomstwoord de wordings
geschiedenis van deze school gememoreerd had,
hield minister De Visser de openingsrede. Hij
begon met te zeggen, dat in de deze maand
gehouden jubileumsf-esten vooral tot uiting is
gekomen de groote dankbaarheid der natie voor
den grooten rijkdom van zegeningen, welke het
Nederlandsche volk onder het gelukkige bestuur
van het Oranjehuis deelachtig is geworden. Die
reeks van zegeningen kon echter ten allen tijde
beschouwd worden, gefundeerd te zijn op het
ccne en eenige begripVrijheid.
Er is 6p aarde misschien geen enkele volks
gemeenschap en zeker niet een republiek, waar
op maatschappelijk cn geestelijk gebied, die
mate van vrijheid wordt genoten, als in Neder
land het gval is. En wanneer men dit begrip
tot nog engere grenzen wil beperken, dan cul
mineert het zich in de vrijheid van onderwijs;
geen land ter wereld heeft dit kan met dank
baarheid getuigd worden inzake dc vrijheid
van het onderwijs een zoo hoog standpunt in
genomen, als ons vaderland. Wij zijn in de wet
geving op het L.O. alle volken vooruit, do lang
jarige strijd om ds gelijkstelling, die hier te lon-
dc reeds tot de overwinning heeft gevoerd,
moet in andere landen nog van moet af aan
begonnen worden. Deze gelukkige oplossing van
den schoolstrijd gelukkig, omdat alle poli
tieke partijen zich ermede konden rereenigen
is voorwaar een schoone parel aan de kroon
van Koningin Willtelmina.
Deze door gelijkstelling verkregen absolute
vrijheid van onderwijs heeft voor Nederland
een niet te onderschatten hooge waarde. Elk
burger, van welke godsdienstige of politieke
overtuiging ook, kon nu zijn kind zenden naar de
onderwijsinrichting die hij in verband met zijn
beginselen de beste acht; de tijd is voorbij dat
burgers van hetzelfde land bij elkander ten ach
ter gesteld werden.
Dit klemt te meer. wijl naar ieders overtui
ging de legere school het opvoedingsinstituut
bij uitnemendheid is Ten eerste al uit moreel
oogpunthet kind, dat de lagere school be
zoekt, is op den leeftijd, dat het zich het
gemakkelijkst laat vormen; het woord van den
onderwijzer wordt dan beschouwd als orakel
taal, en de leerling hcclvt zich aan zijn opvoe
der. Als het kind den geheelen dag aan de
zorg van den onderwijzer wordt toevertrouwd
cn het leert zien door zijn oogen, denken door
zijn gedachten en voelen door zijn gevoelens
dan blijkt duidelijk, van hoe hooge moreele
beteekenis dit lager onderwijs is. Het gebruik
van den Bijbel of de wijze, waarop b.v. de ve-
derlondsche geschiedenis wordt onderwezen,
heeft hiermede nog niets uitstaande; hoofdzaak
blijft in dit verband dc dagelijksche omgang
tusschen onderwijzer en pupil, de manier van
lesgeven cn van straffen.
De belangrijkheid van het lager onderwijs
blijkt voorts duidelijk uit het feit, dat, onge
veer 95 pet. van het aantal kinderen niet meer
dan dit onderwijs ontvangt; de machtige in
vloed van het onderwijs op het kind gaat dus
in hoofdzaak uit van de lagere school. Alle
andere takken van onderwijs ambachts-, in
dustrie-, middelbaar en hooger onderwijs
rusten wederom op den door het lager onder
wijs gelegden grondslag. Hij, die in zijn jeugd
een gebrekkig lager onderwijs heeft genoten,
zoi in zijn latere leven daar onherroepelijk den
grooten terugslag van ondervinden.
Het is daarom een groote vreugde, ook voor
de regeering, als het lager onderwijs zich uit
breidt en het gehalte ervan verbeterd wordt.
Vóór de L.' wet van 1920 die de gelijkstel
ling deed geboren worden, bestond, hadden de
voorstanders van het bijzender onderwijs een
moeilijken strijd te strijden. Bij voortduring
moest tegen geldgebrek en een tekort aan
schoolruimte gekampt worden. Het peil van het
enderwijs moest daaronder lijden. Nu echter,
de zoo lang gewenschte gelijkstelling gekomen
is, knn en moet ook het gehalte van het bij
zonder onderwijs winnen, en nu zal dan, in
den nieuwen strijd met gelijke krachten en ge
lijke kansen tusschen het openbaar en het bij
zonder onderwijs moeten blijken, het gehalte
van welke soort van onderwijs het beste is,
om brave menschen cngoede burgers van het
vaderland te kweeken. Daarmede wordt een
zware en ernstige teak gelegd op de schouders
van het onderwijzend personeel, dat in samen
werking met de ouders moet trachten, de ideo-
len vnn het bijzonder onderwijs te verwezen
lijken. De naam School met den Bijbel is zoo
mooi, maar hij zegt op zichzelf niet veel. Het
gebruik van den Bijbel is slechts dan een reg'en
als dat ligt ïn de hand van een, die leeft'naar
den Bijbel.
De burgemeester van Maassluis, de hfrer
Dommisse, feliciteerde namens B en W. het
schoolbestuur on gaf vervolgens in een korto
rede een overzicht van hetgeen onder het be
wind van Koningin Wilhelmina voor het bij
zonder onderwijs is gedaan. Hij memoreerde
tevens in enkele trekken het begin van den
schoolstrijd.
Nndat 'verscheidene sprekers nog Ket v'<x><^
gevoerd hadden, bezichtigden de autoriteiten,
daarbij voorgelicht door den heer Schweitzer
cn den architect der school, den heer Luipen,
het schoolgebouw.
DE ROOMSCH-KATHOLIEKE KERK IN
ZUID-AFRIK A.
Men schrijft uit Zuid-Afrika oan de N. R. Ct.:
Dertig jaren geleden was een Apostolisch
Vicaris de hoogste priesterlijke autoriteit in
Zuid-Afrika; ongeveer zes jaren geleden werd
een Bisschop benoemd en wordt de vooruitgang
van de Roomsch-Kotholieke kerk hier het best
gekenschetst door de aankomst alhier van
Monseigneur Bernard, Jordnon, Gijlswijk die
door Z. H. Pius XI benoemd is tot Aartsbisschop
en Apostolisch Afgezant voor Zuid-Afrika cn
Rhodesia. Deze hooge Prelaat werd in 1870
geboren te Delft, was ongeveer 23 jaren lang
pastoor op Curasao en bezocht dit land in
1921, teneinde een rapport uit te brengen om
trent de Dominikener kloosters, inrichtingen
van opvoeding en onderwijs en liefdadige ge
stichten. De voorgaande week werd hem in de
Stadszaal alhier een groote ontvangst bereid,
die ruim 2000 personen bijwoonden. Namens
de Engelsch-sprekende Roomsch-Kath olieken
werd hem een welkom toegeroepen, waorbij de
spreker in herinnering bracht, hoe, ongeveer
70 jaren geleden, de onverdraagzaamheid in
Nederland jegens de Roomsch-Katholieken xich
sterk deed kennen, maar hoe, onder latera re
geeringen, zulks geheel is verdwenen. De
waarnemende Mayor, de heer Harris (een Is
raëliet) sprak dc-n aartsbisschop toe namens de
Municipoliteit, wees er op hoe door de Katho
lieken over de geheelc Unie een netwerk van
zeer goede inrichtingen von opvoeding en on
derwijs, alsmede weeshuizen en ziekeninrich-
tingen gespreid is en hoe Nederland, nog vóö
zulks in Engeland het geval was, het eerst
land geweest is dat vrijheid van godsdiens
heeft toegelaten.
Een Hollander sprak vervolgens den Aorts-
bisschop toe in de Afrikaansche taak
De Aartsbisschop, die vergezeld was van
diens secretaris. Pater te Groen, beantwoorde
de verschillende sprekers in de Engelsche toni
cn verklaarde op hoogen prijs te stellen de her.
hier bereide ontvangst en spoorde de aanwe
zigen aan, als trouwe Roomsch-Kntholiekcn,
steeds op te komen voor hun geloof en den in-
loed van de Kerk overal te doen doordringen,
niet alleen in het sociale leven, maar ook in
de politiek. Overgaande in de Hqliandsche ton',
bedankte hij de spreker die hem hod toege
sproken in de Afrikaansche taal, waaruit h:
de gevolgtrekking maakte, dat het Roomsch-
Katholieke geloof in Z.-A. niet uitsluitend be
leden wordt door Engelsch-sprekenden. Med?
zegde hij dank aan de afvaardiging van de Ne
derlandsche Vereeniging voor hun tegenwoor
digheid, alhoewel de leden daarvan niet behoor
den tot zijn Kerk. Hij beschouwde het als een
bewijs dat zijn landgenooten alhier prijs stellen
op zijn benoeming tot dit hooge priesterambt.
Eindelijk verklaarde hij fier te zijn te behooren
tot den Nederlandschen slam.
Tot nu toe heeft over het algemeen de Cal
vinistische boerenbevolking in Z.-A. zich wei
nig ^doen influenceeren door de groote pro
paganda, gemaakt door de Roomsch-Katho-
Heken. maar slaat zij de uitbreiding van de
macht dier kerk toch met bezorgdheid gade.
