DE VERLICHTING IN HEI
PALEIS OP DEN DAM.
Enkele vertrekken gceleclrifi-
ccerd.
I Het O. M. gelooide niet veel van het vernaai.
Hij eischte wegens oplichting I jaar gevange
nisstraf.
J Eenigen tijd geleden vervoegde zich bij den
Naar de Tel. verneemt, zal een gedeelte van P^ikant De Z., te Wnmel iemand, d.e hem
de vertrekken in het Koninklijk Paleis op den om £eld vr°^' °ndtr h<?t docn van een om-
D-m te Amsterdam gcelectvificeerd gorden. Stondjg verhaal, hetgeen zooals bij onderzoek
Hierbij zijn niet inbegrepen de gioolc zalen en c ck' van Q~z Spogen was. De dominee leen
de vertrekken, die de koninklijke familie te ha- j dc d™ man 5- doch ontving die nimmer tc-
rer beschikking heeft. Later zai cr echter wel a,S Dc rechtbank te Ticl \eroordeelde den
enn gedacht worden nog meer kamers van mnn deswege tot 4 manden gevangenisstraf,
elrctrischc verlichting te voorzien. ™e,ke straf thans door hcl gerechtshof te Arn-
De balzaal zal dus haar verlichting met pa- j m werd verhoogd tot 5 maanden,
tentolielampen en de troonzaal haBr traditio- Do rechtbank te Rotterdam heeft een zaak
r.eeie konrsver'ichting behouden. De vertrek- behandeld tegen den 45-jarigen kantoorbcdien-
ken, die voorloopicr niet van electrischc ver- de \V. D. v. N-, vroeger eerste-kassier bij de
lichting zulien worden voorzien, blijven in het Standaard Transport Maatschappij aldaar. Vol-
bczit van de ouderwetsche moderotcurlampcn. gens zijn. bekentenis had hij een bedrag van
Slechts één vertrek was tot dusverre van j ruim 13.000 verduisterd en toen dit feit aan j
clcct: isch licht voorzien dat was de wacht aan het licht dreigde te komen, een inbraak gcfin-
dc voorzijde van het Paleis, waar reeds eenige geerd.
jaren geleden door de G. E. W. leidingen zijn De rechtbank veroordeelde hem tot 4 maon-
oangelegd en een muntmeter is geplaatst
DE TAXISTAKING TE AMSTERDAM.
De bestuurders-vergunningen
ingetrokken.
den gevangenisstraf.
OPLICHTING VAN 520,000.
Door middel van chèqucs.
Op verzoek van de Rotterdamsche politie is
De stakende taxichauffeurs te Amsterdam te Gouda aangehouden de koopman B. van G.,
Welden gister een veigodering die duurde van die zich door gebruik te maken van chèqucs,
s morgens 0 uur tot s middags 4 uur, ter be- ten nadeele van een drietal groote bankinstcl-
spreking van een eventueele opheffing der sta-1 lingen, waarvan twee te Rotterdom en een te
king. Het bestuur van Bewust Streven advi- Gouda, een bedrog van 320.000 had toege-
seerde tot opheffing. Er werden uitvoerige d:s- eigend. Hij is aan het bureau Pauwcnstceg in
cussies gehouden. Tenslotte werd een voorstel bewaring gesteld,
uit dc vergadering ingediend om dc vergadering
te schorsen tot Maandag a. s. De voorstellers
verlieten daarop de vergadering, waardoor aan
wezig bleven 37 chauffeurs aangesloten bij Be
wust Streven, 42 van den Centralen Bond en 13
KORTE BERICHTEN.
Kind verongelukt.
Een zoontje van v. E. te Hoorn is Woensdag
ongeorganiseerde*. Het bestuur meende dat 5" 1 Ct de sch°°' olda<" ,:an
deze vergadering geen beslissing kon nemen. dc r'P dc ""rd" ecvollcn'
Nu ook in deze vergadering geen beslissing' H.as dt,dc!,J' bewusteloos en rs. zon-
■nomen is. zal de b.trgemoester de bestuur.' f.r "'1 lCT',ls ,c Scw"s'' Oondcrdos 0Ter"
leden
genomen is, zal de burgemeester de bestuur1
ders-vergunningen reeds heden in plaats van 1
Februuri intrekken.
ARBEIDSTIJD BIJ DE H. T. M.
Invoering der 56-urige werkweek.
Een wethouder uit dc Raads
zaal verwijderd.
In de raadsvergadering te Giethoorn (O.)
namen dc debatten over de Rietvlechtschool
vT r, een dusdanig karakter aan, dat cle burgemees-
"I t. Ltlr?'ter zich ^noorlzaakt zog den S.D.A.P.-wet-
houder te verzoeken, zich uit de Raadszaal te
tic der Haagschc Tramweg Maatschappij aan
het personeel mcdedecling gedoon, dat zij voor
nemens Ls over te gaan tot de invoering van de
56-urige werkweek. Zij zou tot dezen ingrijpen
den maatregel gedwongen zijn door de concur
rentie met de particuliere auto-bussen.
Tevens deelde de directie mede. dot. wanneer
de gemeenteraad, die de loonen en arbeidsvoor
waarden van het personeel moet goedkeuren,
verwijderen,
Vijf minuten later, toen er na afloop der
raadsvergadering een vergadering van B. en
W. werd gehouden, kwam genoemde wethou
der, alsof er niets gebeurd was, terug.
Branden.
baak der professoren. Elk jaar gaat en komt
op den dies een rcctor-magnificus. Dc nicuwo
titularis is don in eens het hoofd der Leidschc
Universiteit, voorzitter van haar Senaat. Hoe
zou het kunnen zonder den pedel die er al
zooveel diës-vieringen rneemaokte.
Maar hij is boven alles geweest dé kameraad
der studenten. Hij leefde met hen mee en deelde
in hun vreugde en in hun leed. 't Meest uit
den aard der zaak in hun vreugde. Vooral als
hij uit de herinneringen van zijn eerste pedel-
jaren putte, was hij over het studentenleven in
rijn schik. In latere jaren was dc aardigheid er
wel wat af. En aan dc damesstudenten kon hij
vooral niet wennen.
Op 17 October 1912, toen hij zijn gouden
jubileum nis beambte aan de Universiteit vier
de, is hij zeer hartelijk gehuldigd en het olbum
dat hem bij die gelegenheid werd aangeboden,
telde meer dan 1000 nomen. Aan de vroegere
onderscheidingen, hem ten deel gevallen, voeg
de' H. M. de Koningin er een nieuwe door hem
te bevorderen tot ridder in de Orde van Oranje-
Nassau.
Tot I Januari 1921 heeft hij zijn ambt ver
vuld. Toen heeft hij zijn plaats opengelaten aon
zijn zoon en de benoeming van dezen tot zijn
opvolger, was hem een groote voldoening.
Met den dood van „prof" Dee is er een oude
generatie van pedellen uitgestorven, zooals wij
ze nu door dc veranderde tijdsomstandigheden
niet meer kennen. En zoo zal „prof" Dec in de
herinnering van de Leidschc Academie en daar
buiten blijven voortleven als een brave dienaar
der Alma Mater en een trouwe vriend van het
Leidschc Studentencorps.
LUSTRUMFEESTEN TE LEIDEN.
De reuniecommissie.
Do reuniecommissie van het Leidschc Stu
dentencorps voor de lustrumfeesten 1924 is als
volgt samengesteld mr. H. B. van Ricsen, mr.
H. J. Hütschler, mr. Tj. J. Dorhout Mees, mr.
P. G. M. van Meeuwen, J. P. CaTp, W. C. van
Rechtcrcn Limpurg, A. E. André de la Porte,
A. Mcirrman, J. Burgerhout en A. Stoop.
DE ZENDING.
Zcndingsdirector B. J. C. Rijndcrs.
Ds. B. J. C. Rijnders, benoemd in de vaca
ture ds. Lindebom tot zendingsdirector bij de
Nedérlandsche Zcndingsvcreeniging, heeft die
benoeming aangenomen.
Ds. S. van Doorn. -J-
Tc Maknsser is in den leeftijd van 46 jaar
I overleden ds. S. van Doorn, predikant aldaar.
Gistermiddag ontstond te Rotterdom brand Dc overledene werd in 1908 tot Ned. Herv.
deze verlenging van den arbeidsduur mocht af- in het electrotechnisch bureau van de firma \V. predikant te N.-Pekela beroepen, welk ambt
wijzen, zij gedwongen wordt om 120 man van aan de Leeuwenstraat Met vijf stralen werd hjj in 1911 vaarwel zegde om het directoraat
het personeel te ontslaan.
HET CONFLICT IN DE
TEXTIELINDUSTRIE
Er wordt een lange duur voorspchL
In ccne te Enschede g?houdcn vergadering,
uitgeschreven door „de Eendracht", heeft de
heer Stenhuis, voorzitter van het N. V. V, als
zijne mcening te kennen gegeven, dat dc strijd
in de textielindustrie wc! een half jaar zou kun
nen aanhouden, voordat de tijd tot onderhan
deling met de fabrikanten was aangebroken.
DE BRUSSELSCHE BANK.
De pos gearresteerde v. D.
weer op vrije voeten.
De 56-jarïge D. van D., vioeger directeur
var. het bijkantoor dei Biussclsche Bank te
6e» gen op Zoom, dae te M-ddp.burg gearres
teerd was. is op vrije voelen gesteld.
HET ONGELUK OP DE SPOORLIJN
RIJSSEN—NIJVERD AL,
De verwonden.
Omtrent het ongeluk op de spoorlijn tusschcn
Rijssen en Nijverdal wordt nader gemeld, dat wogen de stoomtrom naar Joure passeerde door
van de familie Tommermon, aan wie de wagen j het schichtig worden van het paard door de Hod^c en Pcrcvval.
toebehoorde, 4 personen zijn gewond. Dr. tra™ aangereden en zoo ernstig aan beide bee-
Moquette te Nijverdal en Dr. Mesdag te Zwolle,1 nrn 6e»»<wd, dat hij op weg rtiur het ziekenhuis
die inmiddels met een Roede Kruis-auto was overJeed.
Kunst en Wetenschap.
water gegeven. Na een uur was de brandweer j Van het Zendeling-Kinderhuis te Utrecht op zich
de brand meester. De geheele werkplaats is te nemen. In 1920 werd hij benoemd tot Ne<L-
uitgebrand, de winkel heeft veel woterschodo Indisch predikant met standplaats Makasscr.
geleden. Verzekering dekt de schade.
Vervoer van gedistilleerd.
Op 7 Mei is ohn het veer te Culemborg een
auto aangehouden, waarin gezeten waren J. W.
H. L. en J. F. R., beiden uit Den Haag. De
eerste bestuurde den auto. In het voertuig wer
den gevonden 11 bussen, inhoudende 330 liter
spiritus: gedistilleerd ad 94.3 pet. Beklaagden
konden non de ccmmiezcn geen document tot
dekking daarvan vertooncn, waarop inbeslag
neming van auto en gedistilleerd volgde.
Eisch tegen ieder 10.000 boete subs. 3 maan
den hechtenis, met verbeurdverklaring van de
in beslag genomen goederen.
Gesmokkelde koeien.
LOUIS BOUWMEESTER.
Verlaat Zondag a.s. de zieken
verpleging.
De Keer L Bouwmeester is in zooverre her
steld dot hij Zondag 16 December a.s. onge
veer 12 uur de ziekenverpleging aan dc Prin
sengracht te Amsterdam hoopt te verloten.
Om dezen dog niet ongemerkt te laten voor
bijgaan, heeft zich een commissie gevormd,
die een optocht wil organiseeren om den kun
stenaar op een feestelijke wijze door de stad
Te Veelervccn hebben de kommiczen gis- 'e geleiden en om roo hoor vreugde te uiten
ternacht weer twee gesmokkelde koeien in be
slag genomen. Dc vervoerder is gearresteerd.
Door dc tram overreden.
Gisteravond is de 40-jarige S. Z., fouragc-
met zijn herstel.
HET NED. TOONEEL
„Grompic".
Bij de Kon. Ver. „Het Ncderlandsch Tooncel",
h,?l!la?,r t0T"n._!;iLr!LC!^^rlC^ dir- dr- WiHem Royaards, is in voorbereiding
T Mn reprise van „Grompie", tooneelspel van
aangekomen, constateerden, dut de oude vrouw
T. ernstige inwendige kneuzingen had bekomen;
cene dochter van 23 jaar weid als het ware
gescalpeerd, aan eene andere van 15 jaar was
FAILLISSEMENTEN IN NEDERLAND.
Teirlinck's „Ik Dien".
Door de Kon. Ver. „Het Nederlandsch Too-
neel", dir. dr. Willem Royaards, is in studie
genomen „Ik Dien', een spel in 3 bedrijven
Volgens mcdedeeling van het Handelsinfor- door Herman Teirlinck.
maticburenu van Van der Graaf Co's Bureaux
de kaak verbrijzeld, terwijl een kindje van 9( voor den Handel zijn over de afgeloopcn week, J
maanden eene ernstige hoofdwonde bekwam, eindigende 7 Dcc. in Nederland uitgesproken
Zij zijn alle naar het R. K. Ziekenhuis te Zwolle 64 faillissementen in dezelfde week van het vo-
VERKADE IN BELGIË.
Men seint uit Brussel aan het Hbld. t
Vooi een overvolle zaal van den Kon-
Vlaamschcn Schouwburg, die dagen te voren
ovc-rgebracht. Hun toestand is zeer ernstig. De, rige jaar. I - - wv.„„r4 pj,",-,#! verl-idr»
man kvrani met den schrik vrij, terwijl ook het Van I Januari tot «n met 7 Dec. 1923 393-1 "«verkocht haaft^uat^ujrkada
paard geen letsel ontving. faillissementen tegen 2952 over hetzelfde tijd-
De omgeving is een chaos van verbrijzelde perk van het vorige joar.
planken en meubels.
De po'ifie stelde onmiddellijk een onderzoek
in, woorbij de burgemeester cn een spoorweg-,
oprichter uit Rijssen tegenwoordig waren.
Het blijft een raadsel, dat de naast den wagen
loopende jongen niets gehoord heeft, daar de
trein de gebruikelijke belsignalen heeft gege
ven.
School- en Kerknieuws.
F. A. DEE. f
Een levensschets. w00rd„Ien
Donderdagavond Shakespeare's „Hamlet" op
gevoerd
Ook al is men het niet in alle bijzonderhe
den eens met Verkade's opvatting van de
Hamlet-figuur, toch kan men bewondering
hebben voor het zuivere en krachtige spel dei
Hollandsche acteursNaast Verkade waren
vooral Van Dalsum, Gilhuys en Nel Stents te
Na elk bedrijf betuigde een langdurig ap-
Het Leidsch Dgbld. schrijft ter herinnering
aan den dezer dagen overleden voormaÜgen plaus van het enthousiasme bij het publiek, dat
I pcdallus major der Leidsche universiteit: op het einde van den avond een ovatie aan
I Franciscus André Dee werd geboren te Leiden Verkode bracht.
den 22en April 1838 en bereikte dus den leef- Onder de aanwezigen bevonden zich de
tijd van ruim 85 jaar. Na aldaar goed onder- Nederlandsche gezant en mevrouw Van Vre-
wijs te hebben genoten, werd hij op 17 October denburch, de heer Franck. minister van kolo-
1862 aangesteld als beambte bij de LInivcrsi- niën, vele leden van de Hollandsche kolonie
in den .vond van 15 Juli j 1. in dVFciks'ltaa. tei.sbibiio.hcek. Hij werkte daar onder P. A. on talrijke Vlaamsche schrijver, en Kamer-
crloofde. een 20 jarige Tie-C oan den catalogus. Spoedig werd hem loden.
ook de zorg van de Bibliotheca Thysiona toe- i HALL'S NIEUWE REVUE,
vertrouwd, zooals men weet een kostbare ver- u
zameling waarvan de afzonderlijke bewaring bij 1 De nieuwe revue van den heer Ter Hall voor
testament is verordend. Deze betrok het prach- net komende jaar en waarvan dc eerste op-
.,v,c i,..:- v.„«i- Onnonkttrrr-nmnnkninnrrntrKi voering door diens rcvuegezelschop op I
ERNSTIGE MISHANDELING.
Een liefdes-drama.
De Zesde Kajner der rechtbank te Amste
rdam heeft uitsptaok gedaan in de zaak tegen
den 23-jarigen slogerknccht te Hilversum, die
eldaar zijn vroegere
fabrieksarbeidster, mot een slagersmes
steek in den buik had toegebracht.
De rechtbank veroordeelde den slagers
knecht tot een joar gevangenisstraf, et
oftrek van preventieve hechtenis.
De eisch was 8 maanden.
OPLICHTING.
Gefingeerde verhalen.
tigc huis hoek Rapenburg-Grocnhosengrocht, »°«mg door diens rcvttegeielschnp op
weer deze boekerij wordt bewaard en woonde J»nu.ri n-s. te Rotterdam zal ploots hebben,
daar totdat hij voor eenige jaren rusten ging. tot llte^ dragcnraadloos
In 1874 werd hij tot Academisch pedel be-
noemd uit meer dan 140 sollicitanten. Geen
In Juli van dit jaar had te Rotterdam de minderen dan Pluygers, Cobet en Goudsmit 1 Financieel OverZ Ch
26-joi ige koopman I J recidivist cn thans ge- deden hun best voor hem. Dee werd dan be-Het einde van het zoo ongunstige jaar 1923
dclinëèrd in het huis van bewaring, een kantoor noemd cn reeds het volgende jaar vervulde schijnt voor de fondsenmarkt toch wel wat beter
opgericht onder den naam van „Algemeen obli- hij zijn officieele rol bij het drie-eeuwen feest te zullen worden dan nog korten tijd geleden
gatie-, hypotheek- en vaste goederen kantoor".1 der academie. Hij moet daar goed gestaan heb- moest worden gevreesd. Sinds eenigen tijd valt
Tegen borgstellingen van 250 en 500 stelde ben bij het groote feestmaal van beroemdheden, een besliste neiging tot koersherstel waar te
hij" onderen in de gelegenheid deelgenoot in achter den zetel van den rector-mognificus met nemen, zoowel hier te lande als elders. Voor
zijn zaak te worden. Op deze wijze had hij de pedelstoga aan en den rinkelstaf in dc hand. een groot deel zal dit wel in verband moeien
worden gebracht met het feit. dat dc politieke
vooruitzichten, die zich langen tijd zoo ongun
stig het ben laten aanzien, zich thans eenigsrms
bevredigender schijnen te zu.len ontwikkelen.
Dit geldt vooral wel den toestand in het Ruhr-
verschillende' bedragen ontvangen. Reeds in Immers ter gelegenheid van deze herdenking is
Augustus liepen de zaken verkeerd cn toen de hij op een feestavond in de studentensociëteit
lieden, die zich bij de zaak geïnteresseerd had- plechtig verheven tot het ambt van „professor
den, hun geld terug vroegen, kon dit niet wor- en sindsdien is hij altijd „prof" Dee gebleven,
den uitbetaald. Deswege weid J gearresteerd. Er zullen in het heele land cn daarbuiten niet
Gisteren stond hij terecht Hij verklaarde, dat veel Leidschc oud-studenten zijn bij wie hij an- j gebied A'.tn moge denken, noe men wil over
hij al zijn geld verloren had Zoo was, toen dors bekend is als professor Dce. En hij wist de Fram-ehe politiek ten aanzien van Duitsch-
hij eens in Overschie gewandeld had, spoorloos weldra meer van de academie don menige hoog- land, de kans, dat door de Ruhrbezetting ten-
2500 uit zijn zak verdwenen. Toen hij eenige geleerde en kende de studenten beter dan al de slotte al of niet een grooteie oorlogsschatting
d-gen later' een reisje naar Den Haag had ge- faculteiten bij elkaar. Zoo is hij geworden een zal binnenkomen, etc., maar in elk geval is het
maakt zou OP even geheimzinnige wijze f 1000 stuk geschiedenis van onze academie. een feit. d.r op de anarchie, d.e gedurende Tiet
zijn zoekgeraakt. I Zoo is hij ook geweest dc vriend cn vraog- grootste deel van het jaar aan de Ruhr heeft
geheersciir. thans wat meer ctde en regelmaat
begint volgen.
Het is den Franschen gelukt, successievelijk
overeenkomsten aan te gaan met vrijwel alle
.groote inc'.ustriëelen in het Ruhrgebied. Dit be-
teekent nog geenzsins, dat binnenkort het werk
in vollen omvang zal worden hervat. Niet al
leen heeft de toestand van het spoorwegmate-
riëel, van telegraaf en telefoon, etc., hiervoor
veel te veel geleden, maar bovendien hebben
de Franschen zelf maatregelen genomen, die
doelbewust op een aanzienlijke beperking van
dc productiviteit van het Ruhrgebied aanstuur
den.
Uit vrees, dat de Fransche markt zal worden
overstroomd door de groote voorraden staal-
producten etc., welke gedurende de eerste maan
den der bezetting op voorraad zijn vervaardigd,
is van Fransche zijde bepaald, dat per maand
niet meer geëxporteerd zal mogen worden dan
telkens in de overeenkomstige periode van 1922.
Dit beteekent, dat cr een zeer geruime tijd zal
moeten vcrloopen. eer dc geaccumuleerde voor
raden van de hand zullen zijn gedaan. Gedu
rende al dien tijd ligt het grootste deel van
het bedrijfskapitaal der Duitsche fabrikanten
vast.
Ook al ware dit anders, dan zou het onder j
die omstandigheden geen zin hebben, de reeds J
zoo groote voorraden noodeloos nog verder te
doen toenemén. De bepaling, die de Franschen
ter wille van de bescherming van hun eigen nij
verheid hebben genomen, moet dus noodzakelij
kerwijze tot gevolg hebben, dat in 't Ruhrgebied
nog langen tijd een ernstige werkloosheid zal
blijven hecrschen. Echter is er reeds veel ge
wonnen, nu de productie althans op beperkte
schaal hervat zal kunnen worden, voor export
naar het onbezette gebied in Duitschland. De
kans op ernstige onlusten en een verdere ont
wrichting van het zakenleven wordt hierdoor
althans veel minder groot.
Bovendien blijken de Franschen bereid te zijn,
nu liet hun gelukt is, het lijdelijk verzet te
breken, ook de strenge maatregelen te verzach
ten, die zij voor dit doel hebben genomen. In
principe schijnt te zijn besloten, amnestie te
verleenen aan diegenen, welke wegens lijdelijk
of openlijk verzet verbannen of tot gevangenis
straf veroordeeld zijn. Waarschijnlijk zullen wel
uitzonderingen worden gemaakt. Wel niet ieder
een zal op zijn oude post terugkeeren. De voor
naamste leiders van het verzet zullen wel bui
ten het Ruhrgebied worden gehouden. Doch in
elk geval zal het veel tot de pacificatie en tot
het herstel van draaglijke verhoudingen bijdra-
yen, wanneer een groot aantal van hen, die
verbannen cn veroordeeld waren, gratie ont
vangen. Men denke b.v. slechts aan de verbit
tering, die indertijd gewekt is door de vcroor-
deeling der Krupp-dirccteuren, en aan de stag
natie, die hierdoor bovendien in dit groote be
drijf is ontstaan. Het in vrijheid stellen van deze
directeuren, die feitelijk reeds eenigen tijd ge
leden heeft plaats gehad onder het mom van
zakenverlof, kan niet anders dan gunstig wer
ken op de algemeene verhoudingen.
Bovendien zal deze wijziging een ontspanning
in de betrekkingen tusschen Engeland en Frank
rijk tengevolge hebben. Wel is te verwachten,
dat van Engelsche zijde nog in verschillende
opzichten moeilijkheden zullen worden gemaakt.
Bij een blijvende bezetting van het Ruhrgebied
door de Franschen zal men zich in Groot- Brit- J
tannie slechts noode kunnen neerleggen. Boven-!
dien eischt* men van die zijde, dat dc opbrengst
der Ruhrbclnstingen etc. geheel, zal worden ge
boekt op rekening der Duiisclie oorlogsschar-1
img. m.a.w., dat Engeland er zijn evenredig
deel van zal ontvangen, terwijl de Franschen
daarimtegen de gelden in de eerste plaats wil
len doen strekken ter betaling van de kosten
der bezetting, waartegen Engeland zich kant,
omdat het deze bezetting onwettig acht.
Deze cn dergelijke geschilpunten zullen in i
het nieuwe jaar misschien wel weer tot nieuwe j
verwikkelingen aanleiding geven. Op het oogen-
blik zijn zij echter nogxniet acuut. Veeleer ver
heugt men zich thans over het feit, dat Enge
land en Frankrijk het eens zijn geworden ten
aanzien van de benoeming van commissies tot
onderzoek van den financiëelen toestand van
Duitschland cn van de kwestie van den kapi-
taaiexport. Of deze commissies veel zullen uit
richten. is zeer de vraag. Zij missen het moreele
gezag van het deelnemen der Vereenigdé Sta
ten, al worden pogingen aangewend, om de
Unie er alsnog in te betrekken. De taak van
een der beide commissies is bovendien eigen
lijk van den aanvang af volkomen hopeloos. Het
is eenvoudig niet mogelijk, om den omvang van
den Duitschen kapitaalsexport te bepalen, om
dat het voornaamste middel, dat hiervoor ter
beschikking zou staan, n.I. een onderzoek bij j
de buitenlandsche banken en de houders van
safe-inrichtingen in het buitenland niet voor
toepassing in aanmerking komt. In het neutrale
buitenland, waarheen de kapitaalexport voor-
namelijk heeft plaats gehad, zou men wel fees
telijk bedanken voor het toelaten van zulk een
onderzoek, dat trouwens b.v. in ons land vol
komen in strijd zou zijn met de landswetten.
Ook in dit opzicht blijft dus af te wachten,
of de Franschen en de Engelschen elkaar niet
spoedig opnieuw in het haar zullen gaan zitten,
wegens de bij voorbaat tot mislukking ge
doemde besprekingen der commissies. Dat is
echter ccn kwestie van later zorg. Voorloopig
verheugen de fondsennrarkten zich er in, dat
het netelige vraagstuk, zoo al niet opgelost,
dan toch weder eenigszins op den lange baan
geschoven is.
Men heeft bovendien blijkbaar hoop, dat het
in Duitschland zelf wat beter zal gaan. nu er
een einde is gekomen aan de vermeerdering van
den omloop aan papiermarken. De papiermark-
pers is op 15 November definitief stopgezet
Of dit inderdaad het einde van dc inflatie zal
beteckenen, is een geheel andere vraag. Er
bestaan aanwijzingen te over, dat men de oude
zaak op nieuwen voet zal gaan voortzetten,
thans door het drukken van rentemarken in
plaats van papïermarken. Of de rentenmark
waardevast zal blijven is dan ook in het geheel
niet zeker. Voorloopig zal zij zich echter in
elk geval veel be._r op peil kunnen houden dan
de papiermark, omdat de circulatie met deze
laatste meer dan verzadigd was, wat ten aan
zien van de rentenmarken nog niet het geval
is.
Een gevolg van de wijziging, die zich ans
jn den Duitschen papieromloop voltrekt, is dan
ook, dat voorshands een eind is gekomen aan
het voortdurend opdrijven van het prijsniveau
Jn de laatste dagen zijn de prijzen voor levens-1
middelen etc. zelfs aanmerkelijk gedaald, het
geen natuurlijk tot gevolg heeft, dat men eenigs
zins hoopvoller verwachtingen gaat koesteren
omtrent den verderen gang van zaken.
Ook elders geeft men uiting aan optimisme
omtrent de naaste toekomst. Zoo is in Engeland
i
in de afgeloopen week meer en meer de over
tuiging opgekomen, dat het zittende Kabini
wel een kleine meerderheid bij de verkiezinge
zou behalen. Voor de felle profectionistcn zoi
dit een tegenslag zijn, daar de regeering me;.,
een sterk geslonken meerderheid moeilijk eer
geprononceerde politiek zou kunnen gaan voe
ren. Voor de stabiliteit der verhoudingen in hei
Britsche Rijk en tegenover de buitenwereld zou
echter juist zulk een toestand vele voordeeier
aanbieden. Een geleidelijke ontwikkeling van
zaken, in onverschillig welke richting, wordt
nu eenmaal door de. beurs liever gezien dan
plotselinge heftige wijzigingen met de daaruit
voortspruitende onberekenbare gevolgen.
Bij het schrijven van dit overzicht was de uit
slag der verkiezingen nog niet bekend. Men
nam echter aan, dat ook een eventueele over
winning van de liberalen en de arbeiderspartij
tezamen tot gevolg zou hebben, dat een gema
tigde politiek zou moeten worden gevoerd. He*
doorvoeren van een heffing ineens, het voor
naamste programpunt van de arbeiderspartij,
zou b.v. in dat geval vrijwel uitgesloten zijn
Daar er geenerlei sprake meer van scheen te
zijn, dat de Labour Pary zelfstandig een meer
derheid zou kunnen verkrijgen, behoorde dc
vrees voor een heffing ineens trouwens toch
reeds tot het verleden. De groote ruilingen van
Engelsche in Amerikaansche waarden uit vrees
voor zulk een heffing hebben dan ook opgehou
den, hetgeen zich weerspiegelt in een vastere
stemming van den Engelschen wisselkoers te
New-York.
Dit is ook op den dollarskoers te onzent niet
zonder invloed gebleven al is de noteering in
dc laatste dagen tengevolge van graanaankoo-
pen enz. weder eenigszins gestegen.
Dank zij deze omstandigheden is dc grond
stemming ook hier ter beurze gunstig geweest.
Daartoe heeft ook het feit bijgedragen, dat
men in tal van kringen, die sterk gedupeerd zijn
door het waardeloos worden van het groote
Nederlandsche Markenbezit, weer wat meer
höop begint te krijgen, tengevolge van een
merkwaardige uitspraak van het Hooggerechts
hof in Leipzig omtrent een terugbetaling van
een in Marken gesloten hypotheek. Voor het
eerst heeft het Duitsche Hooggerechtshof de
theorie „ccn Mark is gelijk aan een Mark",
laten vallen en heeft het beslist, dat een ver
goeding zal moeten worden gegeven voor dc
plaats gevonden waardevermindering, zoodat
een hypotheek, die indertijd b.v. voor 10.000
Mark is afgesloten, op een tijd, toen de iMark
een veel grooter koopkracht vertegenwoordigde
dan thans het geval is. niet klakkeloos zal kun
nen worden terugbetaald met 10000 gedeprcci-
eerde Marken, maar met een naar verhouding
grooter aantal.
Welke practische gevolgen uit deze uitspraak
zullen voortvloeien, is echter nog niet te voor
zien. Het Hooggerechtshof heeft uitdrukkelijk
bepaald, dat elke zaak afzonderlijk zal moeten
worden beoordeeld naar gelang van de om
standigheden, de draagkracht van debiteuren en
crediteuren etc. In het algemeen zullen dc Duit
sche rechtbanken de draagkracht van buiten
landsche crediteuren wel bijzonder groot achten,
zoodat af te wachten blijft, of men deze niet
eventueel met een kluitje in het riet zal sturen,
ca in elk geval kan. langs dezen weg hoogstens
nog iets terecht komen van vorderingen, die
nog niet vervallen zijn. Terugwerkende kracht
heeft dc uitspraak niet
Wat de afzonderlijke; afdeelingen op de Am-
sterdajQischc beurs betreft, hebben olie-waarden
weder in hef middelpunt der belangstelling ge
staan Vooral in het begin der week was de
kooplust voor Koninklijke wederom zeer groot,
en kon de koers opnieuw verbeteren. Later heb
ben winstncpiingen tot een reactie geleid, doch
dc grondtoon is vast gebleven. De stemming
werd behalve door dc in de vorige .week plaats
gevonden verbetering in den prijs van het ge
raffineerde product, gestimuleerd door geruch
ten, volgens welke het dezer dagen te decla-
recren intciini-dividend hooger zou worden dan
verleden jaai", en in contanten zou worden uit
gekeerd. Het vorige jaar werd een interim-divi
dend betaald van 10 men. hoopt thans op
een verhooging tot 15 r/o; daarboven zal het
interim-dividend in geen geval kunnen uitgaan.
Wel is in de statuten geen grens voor de inte-
rim-uitkeering vastgelegd; enkele jaren geleden
heeft het bestuur der Koninklijke echter ver
klaard, dat 'geregeld op de uitkecring van een
interim-dividend ten bedrage van 15 kon
worden gerekend, zopder dat uit de beschik
baarstelling .van dit dividend eenigerlei conclu
sies mochten worden getrokken ten aanzien
van de eventueele slotuitkeering.
Dat het vorige jaar van deze gewoonte is
afgeweken, hield verband niet dc destijds niet
al te ruime kasposilie der maatschappij ea
voorts met de financiëele resultaten in het al
gemeen. Na de verklaring van den heer Detcr-
ding, dat de Koninklijke-Shell vooreerst niet tot
een uitgifte van ineuw kapitaal zal overgaan,
neemt men ter beurze aan. dat de kasposi(tic
thans de uitkecring van ecu hooger dividend
dan 10 in contanten zal toelaten, terwijl men
voorts goede verwachtingen heeft van de finan
ciëele resultaten in het afgeloopen jaar. Ge
raamd is, dat de omzet in 1923 een omvang
beeft bereikt van 14 millioen ton, tegen 9 mil-
lioen ton in het vorige jaar. De netto-ontvang
sten van dc Shell Union Oil, de groote Ameri
kaansche ondermaatschappij der Koninklijke,
hebben in dc eerste zes maanden van 1923 nog
meer bedragen dan over het geheele jaar 1922
Overigens zal eerst uit het in het voorjaar te
publicecren jaarverslag der Koninklijke moeten
blijken, of de beurs de zaken thans al dan niet
te optimistisch bekijkt. Op den voorgrond tra
den ook Geconsolideerde Petroleum, waarbij
zich vooral vraag van speculatieve zijde deed
gevoelen.
Een krachtige opleving heeft in de afgeloo
pen week plaats gevonden in de schccpvaart-
afdeeüng, al hebben ook hier later winstnemin
gen de koersen weder omlaag gedrukt. De wil
lige stemming houdt verband met de kortelings
op de vrachtenmarkt ingetreden verbetering en
de verwachting, dat de vrachten nog verder
zullen gaan stijgen, speciaal voor de Indische
lijnen. Deze verwachting grondt men op cle
overweging, dat bij dc hoogere prijzpn voor
tal van producten de vrachten niet meer van
zulk een beteckcnis zullen zijn als in den diep-
sten depressie-tijd het geval was.
Voor cultuurwaarden is de stemming veel
minder geanimeerd geweest in aansluiting aan
het flauwere verloop der suikermarkt in New-
York en op Java. Ook rubbers blijven lusteloos,
terwijl van tabakken enkele soorten een vrij
aanzienlijke koerswinst konden boeken Van in-
dustriëele waarden waren enkele soorten even
eens vast. speciaal margarine-waarden. Tc ver
melden valt voorts nog een herstel in Compania
Mercantil Argentina.
