AMERSFOORTSCH DAGBLAD „de eemlander" zate^s
DERDE BLAD.
BINNENLAND.
No. 137
22s Jasrgsng
Uit de Per».
DE KABINETSCRISIS.
Dc tweede mislukking.
De h^cr Beelaerts heeft nl bijzonder vlug hei
bijltje cr bij neer moeten leggen, zegt de hoef-
ijzer-redocteur van het Handelsblad. Mis
schien doordien hij, sedert verscheidene jaren,
in onze binnenlandsche politiek wat le weinig
thuis was geraakt, zoodat hij dan óok, naar we
hoorden, „naf" heeft gestaan toen de Koningin
hem de kabinetsformatie opdroeg.
Welke wandelingen de heer Beelaerts
op zijn weg ter ■•orming van een extra
parlementair kabinet precies heeft ge
maakt, weet men niet; ze schijnen echter
bij den heer Van Gijn te zijn geëindigd.
En daar ei in liet bericht over dc misluk
king staat, dat deze hoofdzakelijk werd ver
oorzaakt door de moeilijkheid om een Mi
nister van Financiën te vinden, dunkt het
ons annnemelijk, dat de heer Beelaerts nl-
lereerst daarop uit is geweest en, vóór den
heer Van Gijn, te vergeefs cenige anderen
heeft aangezocht. Men weet overigens dut
hij aanstonds met de fractieleiders van
rechts had overlegd, zoodot het geval er
misschien zóó uitziet: De drie rechtsche
fractieleiders hadden een redelijk perspec
tief van steun geopend, waarschijnlijk on
der voorbch^i:d van nadere beoordeeling t
van het program, cn daar dit laatste uitei-l
aard hoofdzakelijk door den minister
van Financier zou worden behcerscht. is dc
heer Beelaerts toen op zoek gegaan naar
zoo'n "functionaris. In deze onderstelling J
zouden er dus, voorshands, geen p o 1 i-
t i e k e zwarigheden zijn ontmoet, maar j
het is al weer jammer, dat men dit niet i
zeker weet, omdat men nu weder niets kan
zeggen van cenige kans op slagen van een
derden aspirant-formateur. Wij meencn tc
weten, dat de heer Beelaerts de Vlootwet
allerminst heeft willen loslnten en het is
waarschijnlijk, dat dit een bezwaar is ge
weest voor het vinden van een minister
van financiën.
Welke opdracht zal een nieuwe kabi-
netsformateur nu krijgen Een parlemen- j
tuir Kabinet lukte niet, een extra-parlemen
tair ook niet. Nu dnn misschien een zaken- j
krW-'-t ad hoc? Een bczuinigingskabi- j
net, dat zich zcpvecl mogelijk buiten de
politiek houdt, voor zoover die niet de j
Financiën betreft. Dat is nu wellicht het j
redelijkst.
Maar we komen zoo, met eiken stap,
weer iets verder van ccn zoo sterk mc-
gelijke Regecring.
Want dat had er alleen een uit de rech
terzijde kunnen zijn.
a
De Rotterdammer (a. r.) schrijft
Dat de heer Beelaerts van Blokland in
zijn pogen tot' kabinetsformatie faalde, ver
wondert nog bedroeft ons.
Het verwondert ons niet omdot .de voor
waarden voor het welslagen vcr.rischt, hlor
nog minder .aanwezig waren dan bij dc
proeve van Mr. Kooien.
Het bedroeft ons niet, omdat voor de
groote tank, die in dit tijdsgewricht voor
Nederland is te vervullen, de krachten van
een extra-parlementair 'kabinet noodzake
lijk zouden zijn tekort geschoten.
Het bedroeft ons niet, omdst nu weder
om de mogelijkheid tvordt geopend voor
hetgeen door den loop der omstandigheden
zich allengs als wenschclijk afleckcn' ccn
parlementair ministerie uit de rechterzijde.
Zien wij wel, dan wordt thans aan de
christelijke partijen nog een laatste kans
«gegeven om zich te beraden.
Berichten, die van verschil'cnden kant tot
ons kwanten, vestigen de overtuiging, dat
bij de aanbieding cn ontvangst der bekend»»
„voorwaarden" meer dan één misverstand
is gerezen.
Te gewichtige belangen* staan op het
spel dan dat thans niet alles zou worden
ingespannen om tot gemeen acccoid te ge
raken.
Al luider worden de roepstemmen, die
dat begeeren.
De kans wordt nu gegeven.
Laat deze laatste kans niet verspeeld
worden
„EEN BEETJE INFLATIE.'
De minister vAn financiën, jhr. mr. D J. de
Geer, schrijft in Dc Nederlander (c.-h.)
naar aanleiding van dc uiting van mr. Troelstra,
dat een -beetje inflatie nog ni t zoo bedenkelijk
zou zijn.
Een beetje inflatie is niet als een beetje
vergit in een apotheek, maar veeleer .ils
„een beetje déraillement" ven ccn sneltrein
op een spoordijk. Niemand heeft de gevol
gen in de hard. H<t eerste gevolg is ver
hooging vën looncn cn prijzen, bron van
méér bankpapier, d.w.z. van nieuwe inflatie.
„Een heetje inflatie" wil zeggen „het hel
lend vlok Wie, bekoord door het nut dat
zij tijdelijk schijnt le kunnen geven, haar
opwekt, handelt als het kind dat, bekoord
door de pracht van bloemen, twee schreden
den afgrond inwandelt
Op het bedenkelijke van de inflatie, wan
neer zij eenmaal zooals haar voorbestem
ming is zekere grens heeft overschreden,
behoeft wel niet meer te worden gewezen.
Zij vernietigt olie zekerheid in handel en
bedriji. Zij dompelt hen die van vaste in
komsten (wedden, spaarpenningen. pensi
oenen, hypotheek- en obligaFerente) moe
ten leven, in dc diepste ellende. Zij maakt
enkelen rijk ten koste van zeer velen. En
te midden van dit olies sticht zij het zede
lijk kwaad, dat zij de speculatie in onge
kende mate voedtiederen koop en ver
koop cn andere geldelijke handeling feite
lijk tot een kansspel maaktcn in 't alge
meen de zinnen veel meer op het geld richt
dan dit in normale vethoudingen het geval
is. Doch ook de vruchten, die men dan
tijdelijk van inflatie zoolang zij nog
slechts „een beetje" werkt inwacht, zitn
hoogst aanvechtbaar.
Ten aanzien van de Rijksmiddelen werkt
zij als een indirecte belasting; eem'ge be
wegingsvrijheid voor den staat wordt ver
kregen ten koste van de prijsstijging der
levensbenoodigdhedfjn. Doch waar men bij
gewone indirecte belastingen dc artikelen,
waarop deze drukken zullen, en de' mate
waarin dit het geval zal zijn, zelf kon kiezen
en daarbij naar een zeker stelsel cn een be
paald beleid kan tc werk gaan, geschiedt dit
bij inflatie blind cn stelselloos en daardoor
*oo onrechtvaardig cn oneconomisch
mogelijk.
Ten aanzien van dc industrie kan zij tijde
lijk hier cn daar een zeker vertier brengen.
Maar het gevolg- zal zijn, dot niet-levens-
krarhtige bedrijven ontstaan, die straks ten
onder gaan, wanneer de inflatie over de gc-
heelc linie heeft doorgewerkt Reeds Picr-
son schreef daarover in zijn békend Leer
boek (deel I, bladz. 550): „Slechts daarom
veroorzaakt gclddepreciatie levendigheid in
handel cn nijverheid, omdat dc prijsverhoo-
ging, waarin zij zich openbaart, zich aan
vankelijk niet uitstrekt tot alle goederen cn
alle diensten. Het eene stijgt, moor het
ond >re stijgt niet of minder, cn hierdoor
ontstaan prijsverschillen, waarmede dc
ondernemers hun voordeel doen. Welke
zaken het eerst zullen stijgen en welke het
laatst, kon niet in het algemeen worden bc-l
pnold. Mear het eir.d moet wezen, dat
alles gelijkmatig dmrrder wordt cn de onge
wone prijsverschillen, die aanvankelijk zijn
ontstaan, geheel worden uitgewischt. On
herroepelijk gaan dan «11e ondernemingen,
die op deze prijsverschillen rijn gebouwd,
t» gror.de. Kapitaal wordt verspild, wel
licht op groote schaal."
Een soortgelijke kopitanl verspilling als
heeft plaats gehad li'dens de schijnwelvaart
na T9I8
Het wer.enliik? goed. dat beoogd wordt en
dat inderdaad voor de herleving van onzen
export onmisbaar is, is dc verlaging van de
productiekosten. Doch deze brengt inflatie
slechts tijdelijk, kimstmari'»-. en ten koste
van onmetelijke rampen. De rechte weg is
ook hier de beste. Eén der factoren van
lagere productiekost-n is loonsverlaging (ai
kon deze bestaan in meer arbeidV Wie voor
inflatie pleit om de industrie tc heioen, kan
tegen loonsverlaging zeker geen bezwaar
hebben. Wnnt het „nul" der-inflatie voor
dc industrie bestaat luist hierin, dat tijdelijk
de waardevermindering van het geld over
treft dc stijging der gelrlloonen m.u.w dat
niet nominaal, maar reëel cm loons
verlaging intiecdtmaar ccne in den slechts
de --n vorm, immers in ccn zoodnnigen
dat hr-t hcele economische leven ontwricht
wordt.
Inflatie is loonsverleging met een blind
doek. Een dergelijk soulaas bij tegenspoed
- kan nuttig zijn, maar niet wanneer het dc.a
tegenspoed zelf vertiendubbclt.
Berichten.
DE KABINETSCRISIS.
Mr. Kooien bij dc Koningin.
H M. dc Koningin heeft gisteren ten puleize
te 's Gravenhagc ter conferentie ontvungen den
voorzitter van dc Twerdc Kamer der Stotcn-
Gcneraol ntr. D. A. P. N. Kooien.
Jhr .Beelaerts en dc Vrijheids,
bond.
Het Iflbd. heeft bericht, dat jhr. mr. M. Bee
laerts \an Blokland (Zondag) ook een onderhoud
had gehad met ccn Vrijhcidsbonder over de
mogelijkheid van een optreden „van dezen
vertegenwoordiger van ccn linkergrocp als Mi
nister van Financiën". Nu de heer Beelaerts dc
opdracht lot kubinetsfermatie niet heeft aan-
vaaid, meent het blad zijn bericht wel te mogen
aanvullen met de mededeeling, dat die Vrij
heidsbonden was dc oud-Minister vop Fin.,nci-
ën, prof. mr. dr. A. van G'jn.
Een open brief aan H. M. de
Koningin.
Dr. Van der Myle tc Heezc heeft aan H. M.
de Koningin den volgenden open brief gericht
Mevrouw 1
Nu ook de heer Mc. Bccloerts van Blokland
niet heeft mogen slagen in zijne poging om in
opdracht van Uwe Majesteit ren extra-parle
mentair kabinet samen te stellen, veroorlooft
ondergctcekcnde zich wederom zich tot Uwe
Majesteit te richten.
Voor Uw Land en voor Uw Volk, Mevrouw,
staan hoogc belangen op het spel on is dc zaak
der kabinetsformatie van eminent gewicht.
Zooals ondergeteekende in zijn onder dag-
tcekening van I November 192.5 aan Uwe Ma-
jesti it gerichtcn brief meende te megen op
merken, is het voor de welvaart van Uw Volk
dringend noodzakelijk, dat allereerst op krach
tige wijze bezuinigd wordt op de uitgaven van
den Staat, en dat daarnaast en daarmede ver
bonden een deel der bestaande wetgeving gron
dig wordt herzien, opdat handel cn industne
bevrijd worden van d<* knellende banden, welke
ccne betere ontwikkeling van deze voor de
volkswelvaart zco belangrijke takken van ons
volksbestaan verhinderen.
De bezuiniging. Mevrouw, welke thans, r«u
U' Volk onder drukkende heiningen gebukt
gaat, noodzakelijk is, dient met krachtige hand
in alle dcel^n der staatshuishouding te worden
doorgevoerd, en wel in zoodanige mate, dat niet
alleen e ne sluitende begrooting wordt verkre
gen, doch dat uit dc middelen voor de schat
kist een overschot blijft, dat belastingverlaging
mogelijk maakt. Daaraan toch heeft Uw Volk
dringend behoefte.
Thans duurt dc kabinetscrisis reeds cenige
weken en nog steeds blijft zij tot groote schade
van Uw Land en Uw Volk voortduren.
Tntusschen is uit de feiten, dat
7o. de heer Mr. Kooien Uwer Majesteits op
dracht tot vorming van een parlementair kabinet
niet heeft kunnen aanvaarden, en
2o. de heer Mr. Beelaerts van Blokland zelfs
niet heeft kunnen slagen in de vorming van ccn
extra-parlementair kabinet met rechtsche signa
tuur, terwijl de beide Kamers d r Staton-Gene-
raal eene zoo sterke meerderheid bezitten, vol
komen gebleken, dat zelfs in een tijdperk al;
het huidige niet op politieke partijen kan wor
den gebouwd.
Trouwens de ervaring heeft, in de laatste
jaren vooral, ruimschoots geleerd, dat het partij
belang in dc Volksvcitegenwoordiging maar al
te zeer gaat boven het algemeen Staatsbelang.
Iedere dag vertraging. Mevrouw, in de oplos
sing Jcr crisis brengt groote schade toe aon dc
belangen van den Stoat.
.Met het ocg daarop veroorlooft ondergetee
kende zich Uwe Majesteit in overweging tc
geven opdracht te 'verleenen aan een door Uwe
Majesteit^daartoe geschikt geacht persoon tot
vorming van een extra-parlementair kabinet,
zonder daarbij acht te slaan op de verschillende
golitiekc partijen.
In dezen tijd toch. Mevrouw, bestaat geener
lei behoefte «on een politiek gekleurd kabinet,
doch is dringend noodig een kabinet, bestaande
tut bekwame, doortastende mannen, die de hand
aon den ploeg wcnschcn te slaan, gesterkt door
Uwer Majesteits vertrouwen cn bezield met dc
gedachte, uitsluitend het Staatsbelang tc willen
dienen een kabinet, dat zich alleenlijk richt tot
het gezond verstand cn het verantwoordelijk
heidsgevoel der individueelc Kamerleden, onver
schillig tot welke politieke partij zij overigens
behooren.
Met diepen eerbied, Mevrouw, heeft onderge
teekende de eer te verblijven van Uw Majesteit
de dienstwillige dienaar,
(volgt ondertee-kenmg).
NEDERLAND EN BELGIË.
Dc kosten der internccring'von Bel
gische soldaten.
Het B. T. A. seint ons uit België:
Volgens dc „Nation Beige" is als gevolg der
onderhandelingen met dc Nederlandsche regec
ring een accoord verkregen inzake dc kosten
an interneering der Belgische militaire gedu
rende den oorlog in Nederland.
De Belgische regecring verkreeg dat dc in
terest zal worden gekapitaliseerd per 51 Decem
ber a.s. tegen een renfe van 4!.- pet. De srhuld,
die in den koers van 5T October bedroeg
551.546.450 francs, zal worden ofbetaald in
50 halfjaar]ijl-schc termijnen met een rente ven
5 pet
DIPLOMATIEKE VERTEGENWOOR
DIGING.
Ontvangst ten palcizc van den
nieuwen Chileenschcn gezant.
De Koningin heeft gistcmamiddog tc 6 ure in
gehoor ontvangen den heer Alfredo Irarazaval,
de nieuwe gezant van Chili bij ons Hof. Hij is
op dc gebruikelijke plechtstatige wijze van het
Hotel des Indes naur het paleis geleid door den
kamerheer-ceremoniemeester 'baron van Hor-
denbroeck van Lockhorst.
Minister van Knrnebeek heeft hem ann dc Ko
ningin voorgesteld
Nu de ontvangst door de Koningin heeft dc
Prins den heer Irarazaval in audiëntie ontvangen
DIPLOMATIEKE DIENST.
Dc gezantschapspostcn tc Praag
en Boekarest.
Naar thons kan worden meegedeeld, is dr. H.
P N. Muiier, gezont van Nederland tc Boeka
rest, bij Kon. besluit benoemd tot Ncderlundsch
gezant te Praag, tc vervanging van jhr. mr. E.
T M. J. Mir.hiels van Vqrduynen, en is benoemd
tot gezant tc Boekarest mr. \Y I. Doude van
Troostwijk, buitengewoon gezant cn gevolmach
tigd minister ter beschikking.
TWEEDE KAMER.
WIJZIGING REGLEMENT VAN ORDE.
Ihitieticf-voorstel Van Gijn.
Verschenen is een voorstel van den heer Van
Gijn c.s. tot wijziging van het Reglement van
Orde der Kamer.
Blijkens dc Toelichting op dit voorstel, heeft
dc Commissie voor dc Staatsuitgaven, bezwaar
ondervonden van het voorschrift, dat de ver
slagen dezer commissie in een openbare \cr-
gad ïng der Kamer moeten worden uitgebracht
alvorens ze kunnen worden gedrukt en rondge
deeld. Thans wordt voorgesteld dit voorschrift
niet alleen voor genoemde stukken, maar ook
voor de verslagen der Commissie tot onderzoek
van Regeeringsbeschciden te doen vervallen,
daar het door niets wordt gerechtvaardigd en
slechts een blootc formaliteit is. Voorgesteld
wordt thans te lezen, dat de bedoelde verslagen
„worden gedrukt cn rondgedeeld cn in een
openbare vergadering ter tafel gebracht."
Ten slotte wordt voorgesteld de termijn voor
het uitbrengen van verslagen van de Commissie
voor de Staatsuitgaven te verlengen van drie
weken op twee maanden.
DE RIJWIELBELASTING.
Medewerking van handelsonder
nemingen gezocht.
Vanwege het deporlement van Financiën
wordt naar uit Brobont wordt gemeld
momenteel een onderzoek ingesteld, of bij in
voering der rijwielbelasting de hondelsonder-
nemingen bereid zouden zijn, om tegen vergoe
ding de behulpzame hond te bieden bij de af
gifte van de te verstrekken metaalplaatjes,
welke na de voldoening der belasting aon de
rij wie'en moeten bevestigd worden. Deze mede
werking van fabrikanten e.d. wordt gevraagd
wij! de drukte aan de ontvangkantoren der be
lasting toch reeds overgroot is.
HET RIJK ALS MARKEN-KOOPER.
Een verlies van 127.000.
In dc maand Juni 1919 werd op daartoe dooi
het departement van Waterstaat gedaan vei-
zoek, door den agent van het Minister!® van
Financiën te Amsterdam, in opdracht van den
minister van Financiën, aangekocht een
cheque ad R.M. 750.000 tegen den koers van
17.60 per R.M. 100 Het bedrag van die
cheque was bestemd voor de voldoening van
de kosten van aankoop in Duitschland van een
drijvend droogdok voor dc Visschershaven te
IJmuiden. De cheque werd geëndosseerd ann
de order van den hoofdingenieur-directeur van
Rijkswaterstaat in de directie Noord-Holland
ei» weid aan dien hoofdambtenaar gezonden.
Tntusschen kwam de aankoop van dit dok
niet zoo spoedig tot stond als op het oogen-
b!ik van het aankoopen van de cheque wel kon
worden verwachtde onderhandelingen over
dien aankoop bicken integendeel geruimen tijd
te vorderen m verband met de daarbij ter spra
ke komende aangelegenheid, of de verkooper
het dok in Duitsche dan wel in Nederlandsche
haven zoude afleveren en met de te verkrijgen
bewilliging tot uitvoer van het dok.
Verschillende onderhandelingen leidden ten
slotte daartoe, dat door de firma, door uier
bemiddeling de gelegenheid tot aankoop van
het dok was ontstaan, een dok ten verkoop
werd aangeboden tc betalen niet in Duitsche
doch in Nederlandsche munt, waartoe met
deze firma een overeenkomst werd gesloten.
Het dossier, waarin zich de cheque bevond
die door den hoofdingenieur-directeur var.
den Rijkswaterstaat in de directie Noord-Hol
land inmiddels aan het departement van Wa
terstaat was verzonden, omdat van dit stuk
voor betaling nu geen gebruik behoefde te
worden gemankt gerookte ^tijdelijk in hel
ongcieedc, hetgeen werd opgemerkt toen in
het jaar 1921 de minister van financiën er dc
aondocht op vestigde, dat dc post voor den
aankoop van dc chègue nog niet was ver
effend
Daar de koers van de mark inmiddels zee
aanzienlijk was gedaald en het rijk dus bij
verkoop van den wissel een belangrijk ver
lies zou lijden, vroeg de ambtsvoorganger van
den minister advies aan de Algemecne Reken-
xamcr, wat ter zake zou moeten worden ge-
dunn. Het college deelde daarop mede, dat het
naur zijne mecning aanbeveling verdiende om
de cheque tc doen gebruiken voor betaling vnh
in Duitschland door het departement van Wa
terstaat aangekochte of aan te koopen mate
rialen, terwijl naar het oordeel dei Kamer
voor het bedrag van het verlies een afzonder
lijke post op dc Waterstaatsbcgrooting zou
moeten worden gebracht.
De minister zegt in zijn Memorie van Toe
lichting op het thans ingediend wetsontwerp
R.M. 700.000 r-cn waarde van 4660, zoodat
voor 1922, dot het geen betoog behoeft, dot
hii ten zeerste den loop der gebeurtenissen
betreurt, en dot moatrcge'cn zijn getroffen
ten einde te voorkomen, dnt ccn dergelijke
gang van zaken wederom voorkome Van een
door de Algerticene Rekenkamer gegeven wenk
betreffende het nnd-"- gebruik van de cheque is
voor ongeveer R.M. TC0.000 kunnen worden
gebruik gemaakt. Het restant is verkocht te
gen den koers van 0.041 per 100 R.M
Op het oogenblik van den aankoop der
Duitsche goederen had het bedrag van
R.M. 100.000 een waarde van 4660, voodat
het totaal verschil tusschen aan- en verkoop
bi draagt rond J 127.000. Tot dit bedrag is
cn post in het thans ingediende wetsontwerp
uitgetrokken.
DE GEHUWDE AMBTENARES.
Op wachtgeld stelling op I Maart a.s.
Naar men aon dc M s b. mededeelt, zullen
alle gehuwde ambtenaressen met ingang van I
Maart a.s. op wachtgeld worden gesteld, tenzij
zij kunnen aor.tooncn kostwinstcr tc zijn.
De eerste drie maanden krijgen zij nog vol
salons, de volgende 5 maanden 75 pet. en daar
na 60 pet. van de jaarwedde, alles met aftrek
van 8'? pet. voor pensioen.
Wat betreft het pensioen is bepaald, dnt dit,
indien het 'totaal van dienst- cn wachtgeldjaren
meer dnn zeven is, voor ieder jaar 2 pet. van
het salaris bedraagt met ccn minimum von 50
pet.
AMST E R DAMSCH E G EM EENT ER A AD.
Dc kunstsubsidies. Onder
steuning aan beliocftigcn
cn werkloozen.
In dc raadszitting \an gistermiddag is be
raadslaagd over dc door'B. cn W. voorge
stelde subsidicposten ten behoeve van ver
schillende tooneelgezelschappcn.
Dc Wethouder voor dc Kunstzaken, de
heer F. M. W i b a u t. deelt bij den aan
vang mede. dat B. en W. liet in reserve ge
houden bedrag van f 20.000. om daaruit bij
buitengewone gelegenheden op kunstgebied
een subsidie te kunnen toestaan, verminderd
hebben op f 10.000.
De heer Weiss (Neutr. P.) stelt voor
aan de N. V. Schouwburg Maatschappij
(Dir. Louis Bouwmeester Jr.), waarvoor B.
en W. zich niet verantwoord achtten weder
om een subsidie voor te stellen, wel eene
subsidie te verleenen van f 20.000. gelijk
het vorig jaar is geschied.
Dc heer L i s s e r (C. P.) stelt voor de
voorgestelde subsidie-post ad f 45.000 voor
de Kon. Ver. ..Het Nederlandsch Tooneel"
tc verminderen met f 15.000 en dit bedrag
te verdeelen ovr de gezelschappen van „Het
Schouwtooneel" en de N. V. ,.Het Nieuwe
Tooneel'' (Dir. Frits en Adolf Bouwmees
ter).
Nadat verschillende raadsleden hierover
het woord hebben gevoerd, is het woord
aan wethouder W i b a u t. die van oordeel
is, dat als dc Raad zou meegaan niet dc
voorstellen Weiss en Lisser, men inderdaad
kan spreken van stelselloosheid.
B. en W. meenen, dat de lijn sterk moet
worden getrokken tusschen amusements- en
kunstinstellingen.
Spr. herhaalt, dat cr geen verband bestaat
tusschen de vermakelijkheidsbelasting met
dc kunstinstellingen.
B. en W. moeten zich conccntrecrcn op de
kunstinstellingen. Daarentegen zullen dc
amusementsbedrijven hun eigen lasten moe
ten dragen.
Hii bestrijdt de'beide voorstellen cn ver
dedigt de subsidievoordracht van B. en W.
De heer von F r e ij t a g-D r a b b e (R.
K.) stelt daarop nog voor aan het gczel-
schap-Lnuis Bouwmeester Jr. eene subsidie
van f 10.000 tc verleenen, welk voorstel
door w ethouder W i b a u t bestreden wordt.
Het voorstel Lisser (f 15.000 minder
voor het gezclschap-Royaards) 'is v c r-
worpen met 30 tegen 5 stemmen.
De heer Weiss heeft zijn voorstel ten
gunste van het voorstel-v on F r c y t a g-
Drabbe ingetrokken en dit laatste voor
stel tot toekenning van een subsidie aan de
Opcra-Comique van Bonis Bouwmeester Jr.
wordt daarop aangenomen met 26 te
gen 10 stemmen.
Ten slotte zijn de voorstellen van B. en
W. tot vaststelling van de verschillende
kunst subsidies tot een bedrag van f 387.000
z. h. s. aangenomen.
De verdecling der subsidies is na aanne
ming der voorstellen van B. en W. en van
den heer von Freytng-Drabbe als volgt ge
regeld:
Kon. Ver. ..Het Ncderl. Tooneel" f 45.000.
N. V. Het Schnuwtoonecl" f 30.000.
N. V. „Comoedia" f 22.500.
N. V. „Het Nieuwe Tooneel'' (Frits en
Ad. Bouwmeester) f 12.500.
N. V. „Schouwburg Maatschappij"
(Louis Bouwmeester Jr.) f 10.000.
N. V. „Dc Haghespelers' 'f 10.000.
N. V. „Vereenigd Rotterdamsch-Hofstad
Tooneel" f 5.000.
Maatschappij Apollo f 2.000.
Voor het Concertgebouw zal f 112.000 be
schikbaar worden gesteld; bovendien diver
se bedragen aan onderscheidene muziek- en
zanginstcllingen en f 10.000 voor steun aan
noodiidende beeldende kunstenaars.
Daarna zijn verschillende subsidieposten
voor vercenigingen van maatschappelijk
nut, bij enkele waarvan kort gediscussieerd
is, goedgekeurd.
WEDDEN VAN BURGEMEESTERS.
Onwettige raadsbesluiten?
Dc aide ding Zuid-Holland van den Ned.
Bond van Gemeente-ambtenaren heeft aan de
Kroon vernietiging gevraagd van de besluiten
der gemeenteraden v.in 's-Gravcndee.l en Vin
nen, waarbij besloten werd tot verlaging van
dc wedden van de burgemeesters, de secreta
rissen cn de ontvangers dier gemeenten. He:
verzoek steunt op het feit, dat de gemeente
wet dc regeling dier salarissen overlaat vron
Ged. Staten.
CARNEGIESTICHTING.
Dc plaatsing \an het portret
van Jhr. Mr. A. P. C. van fcar-
ncbeek.
Ter gelegenheid van de elders in ons blad
medegedeelde plaatsing van het door Antoon
van Wel ie geschilderde portret van den afge
treden voorzitter van de Carnegiestichting.
Jhr. Mr. A. P. C. van Kamebeek, heeft dc
voorzitter dezer Stichting Zijne Exc. Mr. Cort
van der Linden de volgende rede gehouden:
Dames en Hecren.
Wy' zyn U dankbaar, dat Gij gevolg hebt
gegeven aan onze uitnoodiging om tegenwoor
dig te zijn hij de plaatsing van het portret
van onzen afgetreden voorzitter in onze be
stuurskamer. Want ij stellen er prijs op uit
drukking te geven aan onze voldoening, dat
wy in de gelegenheid zyn gesteld een beeld
in ons midden te hebben van den man, aan
wien de Stichting zooveel te danken heeft.
Het portret is, zoonls Gij ziet, welgelijkend.
Maar de schilder heeft in zijn kunstwerk nog
iets anders gelegd dan de gelijkenis. Hij heeft
er in uitgedrukt die psychische klaarheid, die
somtijds liet voorrecht is van ouden van da
gen, en die jongeren, die midden in het leven
staan, niet bereiken. Het beeld zegt ons als liet
ware met de woorden van den dichter: Comc.
be old with me.
Vragen wij ons nu af. welke dc beteekenis
is van den arbeid dien Van Karncbeek met zijn
bekende bekwaamheid en energie heeft vol
bracht, uan mag ik er op wyzen, dat in dit ge
bouw drie dei voornaamste instellingen van in
ternationaal recht hun zetel hebben. Deze con
centratie zou niet mogelyk zijn geweest zon
der eeri uitgebreid vertrouwen, dat hier te lan
de gevonden wordt, die atmosfeer van hoogc
onpartijdigheid, die onmisbare voorwaarde is
voor de ontwikkeling der internationale ge
dachten. Die onpartijdigheid i? dan ook de
sanctie van onze nationale zelfstandigheid.
Welnu het bewustzijn van onze nationale roe
ping schijnt in ij dc wijding van het recht van
Van Kamebeek, gelijk zij voor my is dc ver
klaring van de politiek van zijn zoon.
Zeker, indien wij om ons zien, dan ontwa
ren wij in dc groote wereld factoren en nok
in ons eigen volksleven elementen, die den
twyfel wettigen of onze voorrechten wel per
manent zullen zyn. Maar ook irjdien het mocht
blijken, dat onze wcnschen ijdel zijn, dan toch
zou de arbeid van Van Kamebeek niets can
waarde inboeten. Want ook van hem zou gel
den het oude gezegde: In magnis voluissc snt
est
U, Mevrouw Van Karncbeek, echtgenoote
van onzen afgetreden voorzitter waag ik het
een opdracht te gever.: dc opdracht aan Uwen
echtgenoot mede te deelen, hoezeer het ons
leed doet, dat hij zijn vruchtbaren arbeid moest
staken en hoezeer vy het betreuren, dat hy als
oudste van drie geslachten niet tegenwoordig
kan zyn by de hulde hem gebracht, maar te
vens hoezeer wy ons verheugen, dat zijn beel
tenis in ons midden een blijvend aandenken
zal zyn cn een blijvend voorbeeld.
DR. A. KU7PERSTICHT1NG.
Een eerste onderwerp van arbeid.
Naar de Stand, mededeelt, heeft dc dr. A
Kuyperstichting tc Den Haag tol eerste onder
werp van arbeid gekozen de bcstudcering van
het Calvinisme nis staatkundige principe tegen
over Lutherianisme en R.-Katholicismc. Deze
studie, die gedeeltelijk voltooid is, zal tevens
trachten licht te verspreiden over de diepere
tegenstellingen tusschen de Antirevolutionaire,
dc Christelijk-Historischc cn ae R.-Katholiefco
Staatspartij. Zij zal vermoedelijk geleidelijk in
zelfstandige onderdeden verschijnen.
DE BEZUINIGING BU HOT „CENTRAAL
BUREAU VOOR DE STATISTIEK.
Een adres van het Economisch
Dcbatgczelschap.
Het Economisch Debatgezelschap te Amster
dam heeft aan den Raad van Ministers een
ndres verzonden, waarin het te kennen geeft,
dat het met ontsteltenis vernomen heeft, dat
het voornemen bestaat, om, nadat dc kosten van
het Centraal Bureau voor de Statistiek door be
zuinigingsmaatregelen, in dc laatste jaren toe
gepast, reeds met 48 zijn verminderd, de be
grooting voor het jaar 1924 van het Bureau met
ccn zoodanig bedrag te verlogen, dot voortaan
nog 'slechts de „Jaarcijfers" cn het „Maand
schrift" zullen kunnen worden gepubliceerd, be
nevens cenige uitgaven, waarvan dn drukkosten
door het publiek zelf worden betaald. Voortaan
zullen dus niet alleen de statistiek van in- en
uitvoer, maar tal van andere belangrijke gege
vens over den toestond von ons land en zijne
bevolking gaan ontbreken; o.u. mogen worden
genoemd: de loop der bevolking, de statistiek
der kinderwetten, de criminrcclc statistiek, de
sterfte- cn dc beroepsstatistiek, de statistiek der
rijksinkomsten, der gemeentefinancicn, die van
productie cn van loonen, de statistiek van het
armwezen en van de spaar- cn leenbanken, enz.
Adr. acht zich verplicht tegen dit voornemen
een ernstig woord van waarschuwing te doen
hoorCn, want het ergste is nog, dat aldus de
grootste bron van kennis voor den toestand
