STADSNIEU WS.
H, II Correspondenten
worden beleefd verzocht de rekeningen over
het 1ste kwartaal 1924 in te zenden vóór 1
April as.
Administratie
Amersfóortsch Dagblad.
Woningbouw Walikersteeg.
B. en W. schryven aan den Raad:
In Uwe vergadering van 27 Februari 1923
werd op ons voorstel besloten over te gaan
tot den bouw van 3 arbeiderswoningen op ter
rein aan de Bolderstraat, waarop zich eertijds
krotwoningen bevonden. Deze zijn inmiddels
voltooid.
Thans bieden wij u hierbij het plan aan voor
den bouw, eveneens van gemeentewege, van 4
kleine woningen op een terreintje aan de Wali
kersteeg, op welk terrein een achttal krotwo
ningen hebben gestaan.
Door de bebouwing van dit terrein wordt
eenigermate in het woningtekort tegemoet ge
komen, terwijl tevens het doel, gesteld by den
aankoop en afbraak der krotwoningen, n.l.
verbetering van den woningtoestand ter plaat
se tc verkrygen, wordt bereikt. De stichtings-
kosten, incl. grond (waarvan de waarde door
3 deskundigen getaxeerd werd op f 1200.
worden geraamd op f 13.200.Het is onze
bedoeling, dat dit bedrag bij wijze van leening
aan het Gemeentelijk Woningbedrijf verstrekt
zal worden, welk Bedryf met den bouw en
exploitatie zal worden belast.
De inrichting der woningen blijkt genoeg
zaam uit het hierby overgelegde plan. Daaruit
blijkt tevens, dat bij de indeeling der wonin
gen rekening moest worden gehouden met het
beschikbare terrein. Bij de woningen is een
schuurtje geprojecteerd.
De huren zyn aanvankelijk, gelyk uit de
exploitatiebegroting blijkt, gesteld op f 4.40
voor de typen A' en op f 4.25 voor de typen B,
bij een jaarlijksch tekort ten laste van het
Woningbedrijf van f 194.64, in welk tekort
een bijdrage uit 's Ryks kas zal worden ge
vraagd. De duur van de leening is te bepalen
op 75 jaren, voor zooveel betreft het crediet
voor den grond en op 50 jaren voor zooveel be
treft den bouw. De terugbetaling kan an-
nuïteitsgewijze geschieden, gebaseerd op een
rente van 6 of die, welke uit dc Gemeente
kas moet worden voldaan voor dc, voor dit
doel op tc nemen gelden.
Een en ander is nader uitgewerkt in het
hierbij overgelegd concept-besluit en Vosten
en exploitatiebegrooting.
Wy stellen u voor tot den bouw der wonin
gen te besluiten, het daarvoor door ons voor
gestelde crediet te verleenen en in verband
daarmede voornoemd concept-besluit vast te
stellen.
Subsidie Kinderzo r.g.
B. en W. schrijven aan den Raad:
Naar aanleiding van het voorstel van den
heer Hofland in den Raad van 29 Januari
1924, n.l. om van gemeentewege voor de uit
Amersfoort in „Kinderzorg" verpleegde kinde
ren een jaarlijksche bydrage te geven, b.v. van
f 100.per kind, bij welk voorstel de heer
Spiekermann zich aansloot, tevens als zijne
meaning te kennen gevend, dat eenzelfde sub
sidie dan ook aan andere dergelijke kindeken
gegeven dient te worden, deelen wij u het vol
gende mede:
Volgens art. 14 der Armenwet kan niet dan
in zeer byzonclore gevallen en by een met rede
nen omkleed, aan de goedkeuring van Gedepu
teerde Staten onderworpen besluit van den
Gemeenteraad, aan andere dan burgerlijke in
stellingen van weldadigheid subsidies uit de
gemeentefondsen worden verstrekt. De subsi
dies, die telkens voor niet langer dan één jaar
worden toegestaan, worden niet verleend, dan
nadat aangetoond is:
dat de verzorging van armen en het toezicht
op de ondersteunden op doeltreffende wijze ge
schiedt;
uit de rekening- en verantwoording van de
inkomsten en uitgaven van de instelling over
het laatst afgeloopen jaar en de begrooting
voor het loopende of volgende dienstjaar, dat
de subsidie volstrekt noodzakelijk is;
dat ten behoeve van de instelling op rede
lijke wyze is en wordt bijgedragen door hen,
van wie overeenkomstig haar aard in den regel
bijdragen venvacht kunnen worden en dat het
bestuur heeft gedaan en blijft doen, wat in
zijn vermogen is, om die bydrageD te doen
toenemen
dat het bestuur van dé instelling overeen
komstig haar aard en bestemming aan zijne
verplichtingen naar vermogen voldoet;
Uit dit art. blijkt duidclyk, dat het boven
bedoelde voorstel geheel in strijd is met den
geest der wet, daar hier het bestuur der in
stelling geen subsidie aan dc gemeente
vraagt, doch de gemeente het bestuur een
subsidie zou moeten aanbieden.
Is hier nu inderdaad sprake van „een zeer
byzonder geval", zooals dat in het genoemde
art. wordt bedoeld? Om deze vraag tc kunnen
beantwoorden zou er nagegaan moeten wor
den, hoe het tekort van „Kinderzorg" is ont
staan, Ook zouden de uitgaven en inkomsten
per kind zoowel als in totaal nagegaan dienen
te worden. Want wordt aangenomen dat er per
kind een te kort bestaat, dan wordt dit te
kort zooveel te grooter, naarmate „Kinder
zorg" meer kinderen onder zijn hoede neemt.
Men is n.l. wat het aantal kinderen betreft,
niet gebonden aan de plaatsruimte in de in
richting, doch men kan de kinderen tot een
onbeperkt aantal uitbesteden. M.a.w. de moge
lijkheid zou kunnen bestaan, dat „Kinderzorg"
meer kinderen heeft aangenomen dan zijn
'inuncieele draagkracht toelaat
De heer Hofland wil een subsidie geven al
leen voor de 22 Amersfoortsche kinderen. In
dien deze kinderen geen .voogdijkinderen"
waren, doch door de een of andere oorzaak
armlastig waren geworden, dan zou, naar
onze meening. niet de gemeente rechtstreeks,
doch het Burgerlijk Armbestuur voor deze
kinderen moeten bijdragen. Kier echter gei lt
net uitsluitend „voogdijkinderen" d.w.z. kinde
ren wier- ouders uit de ouderlijke macht zijn
ontzet en die (n.l. de kinderen) nu door het
Rijk aan de hoede var. Kinderzorg" zijn toe
vertrouwd.
Gesteld al, dat er ook voor de 22 Amers
foortsche kinderen een tekort bestaat, d.w.z.
dat de inkomsten uit Amersfoort (hieronder
ook gerekend de verdiensten" der verpleegden)
plus de subsidie van bet Ryk voor deze kinde
ren niet toereikend zijn, dan nog lijkt het ons
niet juist, dat de gemeente, waar het R ij k
zyn subsidie heeft vermin
derd, de lasten van het Ryk overneemt
en dus het tekort aanvult. Dc gemeente zou
hier dan voor een gedeelte de taak van het
Rijk overnemen en dus v r y v i 11 i g datgene
doen, waartegen de Vereenigiitg van Neder-
landsche Gemeenten in een eenigc weken gele
den aan de Regeering gericht adres, met kracht
opkomt
Op grond van bovenstaande meenen wij u te
moeten adviseeren het voorstel van den heer
Hofland niet aan te nemen.
V r ij z i n n i g Hervormden.
Voor de Vrijzinnig Hervormden zal morgen
optreden ds-. E. J. van der Brugh uit Tiel.
J e u g d k c k.
Wij vestigen cle aandacht op de Jeugd-
beurt uitgaande van de Ned. Herv, Kerke
raads commissie voor Jeugd kerk- en -werk
a s. Zondag 30 Maart.
Spreker is Dr. .T. A. Vor der linke, rector
van het Lyceum tc Baarn.
Garnizoen.
Blijkens mededeeling van den Minister
van Oorlog in de. Tweede Kamer is over
brenging naar Amersfoort van het cavalerie-
paardendepót thans weer®in overweging
A. W. B.
Voor Amersfoort hebben deze drie letters
niets geheimzinnigs meer nu vorig jaar met
zooveel succes de Amersf. Winkeliers Beurs
iu Amersfoort werd gehouden. Aangemoe
digd door dat succes hebben dc ondernemers
thans een tweede Winkeliers Beurs georga
niseerd, die niet minder belooft dan de vo
rige. Wij hebben indertijd uitvoerig doel en
hete.ckcnis dezer Beurs uiteengezet en zou
den slechts in herhalingen moeten vervallen
als wc dit nogmaals wilden doen.
In dc eerste plaats wil men laten zien wal
de Amersfoortsche winkelier kan leveren en
in de tweede plaats dat de prijzen hier met
die in andere plaatsen kunnen wedijveren.
Dc bezoeker, die de zaken nuchter bekijkt,
kan dan zelf de conclusie trekken, dat het
koöpeii in Amersfoort het voordecligst is.
Voor hern zelf is het voordeeliger daar het
gaan naar Utrecht en Amersfoort, zelfs voor
ben die vrij reizen hebben toch altijd kosten
met zich brengt. En voor dc. stad onzer in
woning en dus voor het algemeen belang is
het voordceliger, omdat het instandhouden
van een goeden middenstand profijt moet af
werpen vbor de gcheele gemeente.
Deze zaken zijn eigenlijk zoo eenvoudig en
zoo vanzelfsprekend, dat men zich verwon
deren moet dat het nog eens gezegd moet
worden en dat de Winkeliers nog een beurs
moeten houden om een en ander te demon-
streeren. Maar dit schijnt toch inderdaad
noodig tc zijn en werkelijk ook nuttig. Ter
gelegenheid van de eerste YVinke 1 iershfeür s
hebben wij allhans meermalen gehoord, dat
verschillende standhouders buitengewoon te
vreden waren over hun succes, waaruit wc
mogen opmaken, dal het doel dus volkomen
bereikt werd. En trouwens het houden dezer
tweede beurs bewijst ook wel, dat het de eer
ste maal niet is tegengevallen. Wij hopen,
dal volgende week het gebouw N'eeofa, weer
druk bezoek zal hebben en dal aan het ein
de én de standhouders, èn de bezoekers niet
volle tevredenheid op d.-.-e tweede beurs zul
len terugzien.
De GastecteonstcUicQ op dc A. W. B.
Eokcu en verwannen met gas.
In de oorlogsjaren hebben de gasfabrieken
zich door gebrek aan kolen in dc afgifte van
gas sterk moeten beperken. Door de buiten
gewoon hoogr prijzen der grondstoffen werd
bovendien de gasprijs zoo duur, dat het in de
meeste gevallen niet meer mogelijk was op
gas te koken.
Zij, die daarvoor waren ingericht, moesten
zich op andere wijze helpen, zoodat het gas
verbruik zeer sterk is afgenomen.
Tn 1921 is de distributie opgeheven en wer
den de prijzen weer langzamerhand verlaagd
Tot voor kort waren dc prijzen echter nog
van dien aard dat concurrentie met andere
brandstoffen veelal zwaar viel. Nu echter
sinds Januari 1924 de gasprijs van 14 rent tof
11 cent per M3. is verlaagd, kan gerust ge
zegd worden, dat koken op gas goedkoop is.
Het is dus voor iedere huisvrouw mogelijk
op zuinige wijze het maal te bereiden, water
en melk te verwarmen en te koken en te
strijken met gas.
Daarbij komt nog, dat. het koken op gas
veel eenvoudiger en zindelijker is dan met
behulp van vaste brandstoffen of op petrole
umstellen.
De gaslocstellen, mits behoorlijk onderhou
den, staan te allen tijde, dag en nacht, zon
der eenigc voorbereiding, voor het gebruik
gereed.
Men heeft geen zorg voor het inslaan van
andere brandstoffen en men heeft daarvoor
geen bergruimte noodig./
Ook na het gebruik zijn de gastoestcllen
rnet zeer weinig moeite schoon te maken.
Teneinde het gasverbruik tc bevorderen,
waardoor het des tc eerder mogelijk zal zijn
opnieuw een gasprysverlaging te doen in
gaan, is ter gelegenheid van de A W. B. een
gemeentelijke gastentoonstelling georgani
seerd. waaraan verschillende plaatselijke in
stallateurs medewerken.
Ook de gemeente Gasfabriek heeft haar
eigen stand. In de verschillende gasstands
zullen alle mógelijke kooktoestellen van de
eenvoudigste comfóren en fornuizen af tot (Je
2 en 3 pits gascornforen en gasfornuizen voor
zeer groot e keukens tc zien zijn.
Men zal zich kunnen overtuigen, dat niet
speciaal daarvoor -n construeerde toestellen,
de warmwatervoorziening van keuken en
badkamer op eenvoudige wijze kan geschie
den.
Een zeer eenvoudige en goedkoope douche-
inrichting zal het publiek laten zien, dat ook
voor bescheiden beurzen een badinrichting,
die aan alle eischen der hygiëne voldoet, te
genwoordig verkrijgbaar is.
Verder zullen er te zien zijn gasstrijkijzers,
gaskachels, branders speciaal voor techni
sche en intiustrieëelc doeleinden en gassol-
deerboutcp.
Ook kleine praktische gasoventjes. te ge
bruiken naast of op een com foor, zullen ge
toond worden.
Voor kamerverwarming komt het gas voor
kleinere vertrekken en speciaal voor die ver
trekken. die niet doorloopend verwarmd be
hoeven te, worden, zooals spreekkamers,
wachtkamers, hadkamers, keukens en ook
ontvangkamer-, fcqer zeker in aanmerking.
Op de gasti-utobnsielling zullen verschillen
dc soorten gaskachels van goede constructie
geloond worden.
Het -berust op een niisveistand. dat een
gaskachel een onaangename reuk moet ver
spreiden en hoofdpijn moei veroorzaken.
Met goede gaskachels wordt inderdaad een
ideale verwarming der vertrekken verkre
gen.
Gaskachels zonder afvoer zijn uit den boo
ze en men mag niet vergoten, dat ook een
gaskachel minstens eens per jaar moet wor
den schoongemaakt.
Dc onaangename reuk, welke soms bij het
gebruik van een gaskachel ontstaat, vindt
dikwijls uitsluitend zijn oorzaak in het stof,
dat zich op dc inwendige deelen van de gas
kachel heeft afgezet. Bij het branden wordt
dit stof verhit en geeft daardoor een hoogst
onaangename reuk.
Ook gascornforen hebben hun onderhoud
noodig. Zij behoeven volstrekt niet onaange
naam tc ruiken, maar zij moeten behoorlijk
schoon gehouden worde'n, ook inwendig.
Op de tentoonstelling zal verder een niette
gi'cote bankelhnkkersoven, handig én doel
matig in het gebruik, aanwezig zijn. terwijl
zc/O mogelijk een nordenwaschmachirie en
eer. .slagersketel, beide gestookt met gas, op
gesteld zullen worden.
De in de stad verspreide reclameplaten,
n.l. die waarop een gascomfoor. een gasfor
nuis. een geyscr en een gaskachel op aan
schouwelijke "en artistieke wijze zijn uitge
voerd zijn van de hand van onzen stadgenoot
v. Dam >*n zeker het bekijken alleszins
waard.
Speciaal voor die huizen, die niet voorzien
zijn of voorzien kunnen worden van elcc-
trisch licht, zullen enkele eenvoudige gloe.i-
lichtbrandeis aantoonen, dat ook het gas
voor verlichting nog zeer goed bruikbaar is.
In het algemeen gesproken wordt er in de
meeste plaatsen van Nederland nog te wei
nig op gas gekookt en hier en daar bestaan
zelfs vooroordeelen tegen gas,.die het gevolg
zijn van onkunde en slecht onderhouden
toestellen.
Ook kohit hét een enkele maal voor, dat
een gasverbruik er van meening is, dat de
minder goede resultaten, welke hij bereikt,
het gevolg zijn van slecht gas. Ook dit is een
vooroordeel, dat door de gastentoonstelling
kan worden weggenomen, vooral wanneer
het lot het publiek doordringt, dat het beter
is zijn klachten te uiten tegenover dc. Direc
tie van de Gasfabriek, die in ieder geval in
staat is allo redelijke bezwaren op te heffen,
dan dozc klachten tegenover elkaar te uiten
zonder daarvan de Gasfabriek in kennis te
stellen.
Op de gastentoonstelling zal iedereen er
zich van kunnen overtuigen, dat eenvoudige
en goedkoope toostr.lbn. welke door de Gas
fabriek ook in huurkoop worden verstrekt,
do huisvrouwen van onschatbare waarde
kunnen zijn bij het bereiden va)1 den maal
tijd en om te voorzien in dc behoefte van
wan:, water en er,warming in het algemeen.
DE 2o A. W. B.
De opbouw.
Necota leek gisteren en heden net een
bijenkort waar dc "ft^verc bijen druk doende
waren hun huis te verzorgen. In dit geval
geldt het dc stichting van een groot waren
huis, dat reeds Maandagmiddag plechtig
door den Voorzitter van dé I\. v. K. geopend
zal worden. Van alles is er dan te zien en
to krijgen. Maar nul nog is er vrijwel niets
te bekennen van al het schoons dat het
publiek te zien zal krijgen. Wel tcékenen
zich hier en daar reeds enkele stands af
liet personeel van de gasfabriek toont groot*
activiteit. Hun stand is roods een heel eind
gevorderd. Eenïge buizen \an wel een arm
dikte trekken de aandacht. Hierdoor zullen
de toestellen gevoed worden. Gisterenavond
is er nog hard en tot heel laat doorgewerkt.
Heden en Maandagmorgen worden de
stands afgewerkt en weinig zal de rustige
A. W. B.-bezoeker er in den loop van de
volgende dagen van kunnen bemerken, hoe
hard hier gewérkt is en hoeveel zuchten
geslaakt zijn, wanneer een stand niet mee
viel en op het laatste oogenblik nog gewij
zigd moest worden.
Inmiddels mag het bestuur met genoegen
op het voorbereidende werk terugzien. Men
oordeele zelf uit de lange lijst van stand
houders, die wij hieronder laten volgen.
Lijst der cxposeerendc firma's:
Amersfoortsche Post, Anti-Rev. Weekblad
voor Amersfoort en Omstreken.
R. Bakhuis en Zonen, Olst, Fijne Vlecsch-
waren en Worstsoorten, Olbaconserven, soe
pen. sausen, plats du jour, enz.
W. van Beek, Langcstrant 112, „Indian"
Motoren, Rijwielen en onderdeden.
NA". Van den Bergh's, Fabrieken Rotter
dam. Blue Band Margarine.
Maatschappij van Berkels Patent, Hang
103, Rotterdam, Snijmachines, Snelwegers,
Koffiemolens, Vleeschmolens, Mengers, enz.
G. BÖèkenoogen, Langestraat 2. Pijpen, Si
garen, enz.
II. Bokking A Zoon. Langestraat 80, Siga
ren. Forum Romanum, Rookartikelen, Kunst-
Aardewerk.
XV. Duijn. Leusdervveg 32, Biscuits Meur
sing, etc., „Saska" Limonades der Firma
Henri Vlek, don Haug.
G. van Dam, Bloemweg 7, Atelier voor
Kunstnijverheid, Reclameontwerpen.
Fa. Wed. B. vnn Doesburgh, Amsterdam,
Biscuits
S Duykei Hy\ii 29. Piano's, Vleugels,
Orgels.
Fa. R. van Di.ik. Arnhemscheweg 4fi.
Stconhouwei ii. Marmeren Schoorsteenman
tels, enz.
Fa J. M. van Dijk. Utrechtscheweg 128,
Meubilucrinrichting.
Fa. Van Dijk Jonker, lulianaplein 9,
Meubileer Inrichting.
J. W. van Eist. Kampstraat 92, Brand
stoffen.
Fa. Engel- van Veenschoten, Leusdervveg
J40. Gesmolten Rundvct „Natura" en rol-
hammen der Fa. Gebr. Smildc, Heerenveen.
A. J. Fortgens, Langestraat 100a, Foto's.
Fa. XV. E. Ganzcnboom. Zwolle. Limonade-
sin.pen. Likeuren.
Gemeentelijke Gasfabriek. Demonstraties
voor gasverbruik met Sencking, Prometheus,
Junker en Rub en Prof. Junkers toestellen
.1 Grootendorst. Langstraat 82, Sportorti-
kcl-n. Schoenen.
Fa. Holland Co.. Bekcnsteinschelaan 30,
Zeeppoeder, Sodex, Zeepen., enz.
Nationale Import en export Mij. Eendrachl
straal 157, Rotterdam, Rarmelaric, Toffee,
Bird's Custard, enz.
Kamer van Koophandel, Arnhemscheweg
23, Alpemoenc gegevens.
II. P. Khhlnian, Utrechtschestraat 8. Gero-
w.' Alparc i
Fa. Koks Brandstoffenhandel, l tvchtsche
u'-g li. Soesterweg Spoor. Brandstoffen.
«f. v. d. Kommer. Bloemendaalschcstrant 34,
Rijwielen, Banden en onderdeelen.
N V. Kantoorboekhandel en Drukkerij v.li.
P». Kramer, Langestraat 65 en 121, Kantoor-
art beien, Schrijfmachines, Drukkerij.
Fa, F. H. Lomans, Utrechtschestraat 17,
EioctriciteitsartikeleO.
f Massaaè; Gouda, Goudsche Siroopwafe-
,len.
Meester, Hellestraat, Decoratie en Reclame
Ontwerpen.
T. Meuleman. Lcusderweg 10, Stroma Al-
pacca, Eleotriciteits artikelen, enz.
T. J. Molenaar, Hoevelaken, Automobielen,
Banden en Onderdeden.
B. G. Molle (De Faam). Langestraat 5,
Manufacturen, Bedden etc.
A. Mosterd, Soesterweg, Brood- en Banket
bakkerij ,,'t Smulhuis".
J. L. Muns, Langestraat 20, Photoartikelen.
J. E. van Nic, Utrechtschestraat 37, Senc
king Gastoestcllen.
P. Hierop, Langestraat 90, Junker en Ruh
gastoestellcn. Borstelwerk en Wasproducten.
Fa. Niemvkork Elzenaar, Langestraat
104, Meubelen en aanverwante artikelen.
Ons Belang, Utrechtscheweg, Ontwerpen
en bouwen van woningen, Bouwbureau, Le
vensverzekering.
Boekhandel Patria, Utrechtscheweg 46
Photografie en Boekwerken.
P. E. Rintcl, Varkonsmarkt 1315, The
Santega Durable Waterproof, Regenjassen
H. A. dc Jager, Puntenburgerlaan 40a,
Radio-artikelen.
L. B. J. Serré, Utrechtscheweg 42, Photo
artikelen.
W. Sluiter, Julianaplein, Rijwielen en Mo
toren, enz.
G. Strop, Lange Bergstraat 26, Drijlrienien-
smocr .Gummin", Poctscrème Servaine,
„Kurtinc" voor het verwijderen van verstop
pingen van gootstcenen, closets, enz.
G. van Tellingen, Nieuwe weg 1, Zeep
poeder en Toiletzecpen der Vv'ascholine-
fabriek Amersfoort.
N.V. v.h. G. P. Timp, Leiden, Koek en
Banket.
J. Veer. Soesterweg 33 Sencking Gas,tóe-
stellen.
H. A. Vierdag, Utrechtschestraat 7, Sigaren
en Rookartikelen.
Henri Vlek, Herderstraat 24, 's-Gravonhage.
Limonade-siropen, Likeuren en Wijnen.
G. van Vliet. 1< romein stram 66a, Sigaren
en Sigaretten:
A. Vonk, Havik, 21, Roggebrood.
•T. Vonk, Langestraat 87, A.W.B.-Restaurant
W. de Voogt Jr., Amhemschestrant 2.
Huishoudelijke Artikelen.
Wascholinc Fabriek, Amersfoort, Zeep
poeder cn Toiletzecpen.
G. Zevenboom, Aldcgondestraat 13, Biscuits
der Fa. Wed. B. van Doesburgh, Amsterdam.
Catalogus on Program m a «1 e r
>V 3 n k e 1 i n r s b c u r s en Gasten toon
stelling.
Wij ontvingen een goed verzorgde catalo
gus. tegelijk programma van de A. W R en
Gastentoonstel ling.
Na een korte inleiding, waarin het bestuur
van de Tweede A. W. B. in 't kort het-dool
en de boteekenis van den Beurs uiteenzet,
vinden we een stuk over de Gemeentelijke
Gastentoonstelling door den directeur der Ge
meente-bedrijven, den heer E. E. van Rhijn
Allereerst lezen we, wat dc tentoonstelling
beoogt, n.l. hooldzakelijk goede gcbr'uikstee-
stellen te toonen, welke het gasverbruik kun
nen doen toenemen.
Als derde vermeldt do catalogus een stuk:
Kamer \an Koophandel en Handelsregister
(ter meerdere bekendheid dezer beide), waar
in verschil lende vragen o.a. vV'at bedoelt de
K v. K.? Wie zijn leden der K.? Waartoe'
dient hel Handelsregister? enz. op duidelij
ke wijze beantwoord worden.
Ten laatste vinden wc een lijst der expo-
seerende firma's en we zien. dat het or heel
veel zijn en tot slot de programma's van het
orkest, dat zich onder leiding van den heer
j G. Koning de verschillende middagen on
avonden op de A. W. B. zal doen hooren
Hot geheel is een keurig en pr.. tischc ca- j
talogus en programma, waar nog heel wat
interessants in te lezen staat.
MUZIEK.
Concert ten bate van Kinderzorg.
Beethoven: Tweede symphonic.
Bruch: Frithjofsage
Over dit concert zullen in ons blad geen kri
tische beschouwingen worden gepubliceerd, om
dat de baten ¥oor een liefdadig doel worden
aangewend. Dit feit en de omstandigheid, dat
er twee hoogst belangrijke werken zullen wor
den uitgevoerd is evenwel aanleiding een be
spreking vooraf te plaatsen, welke mogelijk
tot beter begrip dezer muziek zal kunnen by-
dragen.
Het materiaal, waaruit een componist zyn
werk opbouwd noemt men diens muzikale
gedachten of them a's. Elk muziekstuk
bestaat uit thema's en overgangsvormen;
thema's zijn de steunpunten cener muzikale
constructie en bepalen dus bet karakter of de
hoofdgedachte von een werk. Indien men
dus een juist beeld von den architectuur, van
den muzikalen architectuur wel te verstaan,
eener symphonie wil hebben, moet men vooral
min of meer vertrouwd zyn met het karakter
van het thematisch materiaal.
De tweede symphonie van Beethoven (men
merlce op, dat binnen 14 dagen tyds hier twee
symphonieën van Beethoven worden gegeven)
is in vier onderdeelen verdeeld, welke door
een kleine pauze gescheiden zijn. Het eerste
deel bestaat uit een inleiding (Adagio
molto) en een hoofddeel (Allegro con
brio): het tweede deel is een zangrijke en
langzame middengroep (larghetto)het
derde deel is een muziekstuk van energisch be
wogen karakter, wat Beethoven Scherzo
noemthet vierde deel is de finale (Alelgro
molto).
Het geheele werk is écht Beethoven, wat
beteekent: hy schudt hier den invloed, welken
Mozart en Haydn op hem hebben gehad, van
zich af. De inleiding toont ons dit reeds; als een
beeld uit de sterrenwereld hoort men een inni
ge melodie. Het wordt hierop onheilspellender
en duisterder en in een dreigend unisono komt
een heftig thema naar voren (hetzelfde thema
keert later in de beroemde negende symphonie
terug). Vroolyke triolen verdrijven het onwe-
der en klaren den horizon op voor bet vrien
delijke gespierde Allegro molto. Het eerste
thema is gemoedelijk en heeft een humoristi-
schen trek het tweede thema, dat door de bla
zers ingeleid wordt verheft zich triumphee-
rend waarvan ik solfiëer:
3..5.1 3..3.4 i 5 5 5 6 3.3 0
Deze twee thema's rnet hun overgangsvor
men geven Beethoven aanleiding in de door
werking een stoute fantasie te ontplooien, men
zou moeten zeggen het is een mengeling van
muzikale gedachten, waaruit ten slotte de
beide hoofdthema's zich weer loswikkelen.
Het tweede deel is vol van een weemoedige,
verlangende hartstocht. Het hoofdthema wordt
door de strijkers gespeeld:
5 12 13.. 35.73 2.. 543 3.3 7.1.6 i 6.
enzoovoorts.
De celli spelen een schalksche melodie doch
het tweede thema geeft ons daarna weer de
sensatie van rust en vrede.
Het derde deel (scherzo) fs in de groote
revolutie-tijd der zeventiende eeuwsche muziek
in gebruik gekomen.
Het luikt hier cn daar op en is dan een
klein muziekstuk van een ietwat uitgelaten,
overmoedig karakter. Beethoven gebruikt het
scherzo ook in dezen zin, al is er meer grim
migheid en meer verstoordheid in. doch het
trio (middenstuk van een marsch, scherzo,
menuet enz.) js in fijnere toon gehouden.
Het hoofdthema laat zich gemakkelijk ver
staanbaar maken:
i 3 4 51 2.5 <i ja 3 2* ill 21! 'l 7 1
te denken in snel tempo; het trio is rustiger
en meer devoot getind:
x .2, 3.. 4.. [5 4 3 2.3 j 4*. j5*. j 84 sj I.
Het geheele scherzo is als een vroolijke ko
bold. die rusteloos jaagt en verschrikt her- en
derwaarts springt. Het is-de grandiooze Beet
hoven, de grimmige, ongelikte beer, vooral
daar, waar hy 14 maten lang (tweede deel van
het trio) alle instrumenten slechts één toon
laat brullen.
De finale begint met een hoofdthema in dc
eerste violen, dat „Havdnsch" getind is; het
teedere tweede thema afwisselend door clari
net en hobo gespeeld, terwijl fluit, fagot en
hoorns geestigee sforzati laten hooren, vloeit
byna onmerkbaar uit het eerste voort. De ge
heele finale is een bonte afwisseling van in
nige en majestueuze klankenstoeten. Het is
een soort geloofsbelijdenis van den typischen
Beethoven-ziel: een bekentenis van kracht, van
levensvreugde maar ook van deemoed, verlan
gende hartstocht en bovenal van Godsvertrou
wen.
De dramatische koorkantate „Scenen aus der
Frithjofsage" van Max Bruch is een werk,
waarmede deze componist naam maakte. Den
mannenzang, welke op het stilleven van patri
otisme en burgerlijke aspiraties in slaap dreig
de te sukkelen, werd door dit frisch geschre
ven werk een nieuw doel aangewezen. De
dichterlijkheid, die de mannenkoorlitteratuur
zoo eigen was in het kleine en bijkans
geheel afzwakte tot dwaze sentimcntaliteiten,
kreeg' door de „Frithjof" een ander, een groo
ter ideaal. Alles wordt hier forscher getee-
kend en belangwekkender gezegd; de afwis
seling met de solostemmen, welke geheel in de
muzikale constructie zijn opgenomen, is over
al even treffend en juist gekozen. Bovendien
was de combinatie: mannenkoor en sopraan
solo iets nieuws en we kunnen zeggen dat
Br :ch !v>.rn school heeft gemaakt
Een ^-rdere toelichting in het Dagblad is,
meer. ic, overbodig, omdat in het teksthoekje
van de uitvoering op Maandag de noodige
historische gegevens, die de hoorder moet we
ten geheel zijn opgenomen.
Als solisten verleenen hun medewerking Me
vrouw Mies van Haselen (Ingeborg) en de
heer Joh. Nelissen (Frithjof). Het Sympho-
nie-orkest van het 5e reg. inf. en het Amers-
foortscli Mannenkoor zijn de beide andere
factoren van dezen avond.
P. T.
R a d i o-Con c e r te n.
Morgenmiddag te 12.30 geeft Radiola te
Parijs (1780 meter) een draadloos-concert
met het Tzigane-Radioïa Orkest. Het pro
gramma luidt:
1. Ouo Varlis, Lc haiser d'Eunice, J. Nou-
gues.
2. Ccdebre Serenade Espagnole, Albenitz
3. Pierrot et Bouquette, Haring.
4. Baiser de Mai, valse, M. Darns.
5. Saltarello. La Comc.
6. Frisson d'Ailles, de la Murche.
7. Roses Fanée's valse, J. Rico.
8. Aubade, Luiqini.
9. Invocation, G. Beaume.
10. l'Estudiantina qui passe. F. Poper
11. Danse Tzigane, D Abor.
12. Anniversaire, F. Foürdrain.
13. Prima Spada, march e d'Espagnola, R.
Boisehot
5.05 Radio-Concert: Fetlwal Regional
„Saintongc Arugotimois Aunis", 9.20
Radio-Concert Festival ter eere \an dc ..Re-
publique du Nicarague", causerie door Mr.
Francisco Medina, zaakgelastigde van Ni
carague: 10.20 Dansmuziek.
V
De N e de r 1 a n d s c h e Radio I n d li-
strie te den Haag geeft morgenmiddag
van 36 uur een radio-concert op een golf
lengte van 1050 Meter. Medewerking verleent
het. Resicleiitie-Mandoline-Gezelschav» Perse-
veranaa." I-Iet programma luidt air volgt:
1. Hongaarsche dans, Ludwig V.
2. Concert-Ouverture no. 5, I. B. Kok.
3. Improvisatie, fantasie. K. I-I. Moed
4. Largo, G. F. Handel.
5. PcTsevcraimi-marsch, -T. M Ronsel.
6. Vineta-klokken. wals-boston. J. Lindsay
Theimcr.
7. Secret du Coeur. wals. M. Maciocchi.
8. Ange Fploró. lied. M. Maciocchi.
0. Boerenbruiloft, Karakterschets, T-I.
Smits Jr.
10. Alte Kameraden, marsch, C. Feike.
Zender van de N e d e r I a n d s c h e
S e i n t o e s t e 11 e n Fabriek to Hilver
sum (1050 Meter) zal morgenavond 8 uur
w roden aangesloten op het Concert gebouw te