AMER SrüORTSCH DAGBLAD „de eemlandeft Maandag 31 Maart 1924
TWEEDE BLAD.
BINNENLAND.
No. 231
22e Jaargang
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Bij Kon. besluit zijn: benoemd tot grootofficier
in dc orde ven Oronjc-Nassöu (bij bevordering)
\r j u10 PrGsident-commissaris vnn de
Ned. Handel Maatschappij te Amsterdam;
tot ridder in de orde van den Ned. Leeuw F.
P J. Vcstcrdirecteur der Ned. Hondel Maat
schappij te Amsterdam;
tot officier in de orde vnn Oranje Nassau mr.
F. H. Abbing, secretaris der N. H. M.; G. Hen-
nus. agent te 's Gravenhogo-mr. J. Havelour
agent te Rotterdam;
tot ridder in de Oranje Nassau-orde E. v. d.
Veen, afdeelingschef te Amsterdam; H. F. A.
Drieger Jr., Jo geümpl. bij het agentschap te
s Gravenhage;
benoemd tot ridder in di orde van Oranjo
N°ssou Röselaes, pastoor te Hocnsbroek;
benoemd tot notaris binnen het arrondisse
ment 's Hertogenbosch der standplaats 's Her
togenbosch L. J. J. Lobach, oandi.-notaris te
s Hertogenbosch.
HET KON. BEZOEK AAN DF HOOFDSTAD.
Het Gevolg,
Gedurende het vorblijf van H M. de Ko
ningin in de Hoofdstad zal H. M. de Koningin
vergezeld zijn doorGravin van Lyndon van
Sandenburg, Grootmeesteres, mevr. van Loon,
Dame du Palais, Baronesse Sloct vnn Mnrx-
veld, le hofdame, belast met de opvoeding van
H. K. H. de Prinses, Jonkvrouwe van Swindc-
ren en Baronesse van Heeckeren van Keil, hof
dames, mcj. Oosterlee, Gouvernante van H. K.
H. de Prinses, Mej. van Rijn van Alkemade,
lectrice van H. M. de Koningin, Vice-Admiraal
Baudum, Adjudant-Generaal en chef van het
Militaire Huis der Koningin, Graaf van Lynden
van Sandenburg. Opperkamerheer, Jhr. Boreel
Hofmaarschalk, Baron Bentinck, le Stalmeester,
Baron van Geen, Kamerheer cn particulier se
cretaris van H. M. de Koningin, Baron van
Hordenbroek van Lockhorst, Kamerheer-cere
moniemeester, de Kamerheeren in buitengewo
nen dienst te Amsterdam, Jhr. Six en Jhr. mr.
Röell, de ritmeester Jhr. de Jonge van Elle-
meet, adjudant, le luitenant Phaff, ordonnnn-
ce-officier.
Vooits zal ten Paleize aanwezig zijn de di
recteur vnn het Kabinet der Koningin, Jhr. mr.
van Tets, terwijl Z. K H. de Prins zal worden
vergezeld door zijn adjudanten kapitein ter zee
Jhr. von Mühlen en kapitein Jhr. Lamnn Trip.
Programma voor Maandag.
Hedenmorgen is H. M de Koningin tc 10
uur 4 aan het Centraal Station te Amsterdam
aangekomen voor Haar janrlijksch bezoek aan
do hoofdstad. Over het Stationsplein word
langs Dnmrok én Dam naar het Paleis gereden,
waar H. M. te 11 uur militaire autoriteiten in
audiëntie ontving.
To twee uur wordt uitgereden voor een groo-
ten rijtoer.
Te half 4 uur worden Gedeputeerde Staten
van Noord-Holland ten Polcize ontvangen,
waarna te vijf uur de audiëntie voor civiele
autoriteiten aanvangL
HET KONINKLIJK BEZOEK
AAN ZEELAND.
Bijzonderheden omtrent het
program.
Vernomen wordt thans, dat het koninklijk be
zoek aan Zeeland plaats zal hebben op 5, 6, 7
en 8 Augustus.
Dinsdag 5 Augustus bezoek aan de eilanden
Tholen en .Schouwen.
Woensdag 6 Augustus vertoeven in Middel
burg, waar vermoedelijk des morgens een pro
vinciale huldebetooging zal zijn.
Verder een bezoek onn een tentoonstelling
van Zceuwsche kleederdrachten enz. en bijwo
nen openluchtspel voor de 350-jarige herden-
Jcing van de overgave der stad aan Willem de
Zwijger.
Donderdag 7 Augustus bezoek onn Noord-
Bevel and en eenige gemeenten op Zuid-Beve
land.
Vrijdag 8 Augustus bezoek aan Zeeuwsch
Vlaanderen.
Het is de uitdrukkelijke wensch der Koningin,
dat de ontvangst op eenvoudige wijze zal ge
schieden en geen groote onkosten daarvoor
worden gemaakt.
DE VESTIGING VAN EEN MITNITIE-
BERGPLAATS TE VLISSINGEN.
Bezwaren der burgerij.
Te Vlissmgen hebben reeds ongeveer 800
•personen hun handteekening gezet op het adres
tegen de vestiging van een munitiebergplaats
in de voormalige bomvrije kazerne, terwijf 3
afgevaardigden naar de vergadering van den
Hoogcn Raad zullen gaan om de ernstige be
zwaren toe te lichten.
DE VOOR- EN NADEELEN VAN
DEN ZOMERTIJD.
Dc minister van binnenlansche zaken en land
bouw heeft een oommissie benoemd, welke de
voor- en nadeelen„ aan den Zomertijd verbon
den, zal nagaon en aan dc hand van dc uit
komsten van haar onderzoek, over den wette
lijk en tijd zal advisecren.
De minister heeft in die commissie benoemd
tot lid cn voorzitter, C. J. P. Zoolberg, te
s Gravenhage
tot leden, de heeren dr. J. A. Knlff, te Utrecht,
Alb. Spanjaard, tc 's-GravenhageW. Drees,
te 's GravenhageF. V. Valstar, te Naaldwijk
Mr. H. van Hsastert, te BodegravenJ. v. d.
Marei, te 's-Graven'hage, en tot secretaris den
heer L. L. Franx, te 's-Gravenhage,
POSTERIJEN EN TELEGRAFIE.
Ontslag aan het hoofdbestuur.
Gemeld wordt, dot aan 104 ambtenaren,
werkzaam aan het hoofdbestuur der posterijen,
telegrafie en telefonie, op I April ontslag zal
worden aangezegd, in te gaan op een nader te
bepalen datum.
Deze maatregel wordt getroffen al9 gevolg
van het rapport van de commissie, belast met
de contrdle over dc werkzaamheden aan ge
noemd staatsbedrijf.
Het ontslag van het hulpper
soneel.
De Dirccteur-Generoal der P. T. en T. heeft
aan het hulppersoneel medegedeeld, dat de op
geschorte maatregel, het hulppersoneel met
minder dan 7 dienstjaren te ontslaan, om
daarna weer op orbeidscontrnct in dienst te
nemen, thuns ten uitvoer zal worden gelegd.
De hoofden van dienst hebben opdrucht ont
vangen dit personeel met ingong van 1 Mei
a.s. te ontslaon.
Uitgezonderd worden echter de hulpbestel
lers in los-vasten dienst, de hulpkantoorhou
ders, de jongmaatjes en de leerling instrument
makers.
Voorts zal met alle hulpkrachten, belast met
de bezorging van telegrammen of expresse
stukken een arbeidsovereenkomst moeten wpr-
den gesloten.
Het hulppersoneel met meer dan 7 dienst
jaren, dat liever op arbeidscontract wil gnan
werken, krijgt daartoe de gelegenheid het
•blijft echter vrij te beslissen in welke dienst
verhouding het werkzaam wil zijn.
F1NANCI0ELE CONTROLE VAN WONING-
VEREENIGINGEN.
Verslag over 1923.
Verschenen is het vêL'slog van den directeur-
generaal, hoofd van de ofdeeling volksgezond
heid, aon den minister vun Arbeid, Handel en
Nijverheid, over het jaar 1923, betreffende de
financieele controle van woningbouwvereeni-
gfngenj werkende met sieun uit 's Rijks kas,
etc. Het volgende is daaraan ontleend
Bij de aanbieding van dit vierde jaarverslag,
betreffende de bevindingen bij het onderzoek
van de administratie van gemeenten en ver-
eenigingen, waaraan voorschotten uit 's Rijks
kas zijn verstrekt ingevolge de bepalingen van
de Woningwet, valt, even als in vorige jnren
te vermelden, dat verschillende gemeenten en
vcreenigingon met toewijding en eerlijkheid de
belangen der Volkshuisvesting behartigen.
Openlijk aanwijzen van wonde plekken is heil
zaam, moor het zou te betreuren zijn, indien uit
de medcdecling van wat niet goed is (en dot
geldt betrekkelijk weinige gevallen) werd af
geleid, dat nu ook wel niet zul deugen. Integen
deel, mijn indruk is, dat in de meerderheid van
de gevallen men le doen heeft met eerlijk en
redelijk goed beheer.
Heloos is ook bevonden, dat ondanks de
openbaarmaking van de indrukken, doO: de
controle in de jnren 1920, 1921 en 1922 ver
kregen, kritiek nog vaak gerechtvaardigd is.
En niet alleen over de allereerste jaren, waar
in op meer uitgebreide schaal voorschotten
ter voorziening in den woningnood zijn be
schikbaar gesteld, welker verantwoording eerst
in 't afgeloopen jaar onderzocht is kunnen wor
den, doch ook over volgende jaren zijn toestan
den aan het licht gekomen, welke verbete-d
dienen te worden. De nawerking van het 'cr-
strekken vnn groote credieten cn het verlecnen
vap goed vertrouwen, aan duizenden, die alle
t nining gemist hadden in het omgaan met
geld, en in het beoordeelcn van. de zaken waar
voor zij kwamen te staan, is nog niet tot stil
stand gekomen.
Niet het minst treedt dit nan het licht, door
dat talrijke woningen, waarvoor vroeger voor
schotten zijn verleend, inmiddels 2ijn afgewerkt
en in gebruik zijn genomen. Dit heeft tenge
volge, dot voor een toenemend aantal vereeni-
gingen de eindafrekening van do beschikbaar
gestelde voorschotten kan worden opgemaakt
daarbij komt1 dan meermalen aan het licht,
dat het een of ander hetzij ondanks goede be
doelingen, hetzij met verkeerde bedoelingen,
niet juist is behandeld. Op horstel woedt steeds
aangestuurd.
Men kan, bij waarneming van de vaak on
voldoende toelichting bij de aanvragen om uit
betaling van voorschotten, bij dc hei haalde be
vinding, dat afschriften von ontvangen kwijtin
gen te Inat worden ingezonden, en dat bij in
zending vnn de bestekken de staat van oan-
wijzing ontbreekt zoomede bij de kennisne
ming van de vank gebrekkige of achterlijke
administratie van bouw en beheer, niet ont
komen aan den indruk* dat de hoofdzaak
„het verkrijgen von goede woningen", de hoogst
belangrijke verantwoording vnn de ontvangen
voorschotten en, daarna, van de ontvangen
huren, min of meer uit het oog doet verliezen.
Ook blijft e: reden voor de vraag, of menig
gemeentebestuur zich voldoende rekenschap
heeft gegeven vnn hot feit, dat volgons hei in
de Woningwet neergelegde stelsel, de gemeen
ten leenen van het Rijk, en zij mitsdien olie
risico dragen, indien dc door haar ontvangen
en veelal door haar vereenigingen afgedragen
gelden, slecht worden beheerd, of indien bij de
exploitatie van de woningen niet de vercischte
zuinigheid wordt betracht. Uit het feit, dnt
vaak bestuursleden reizen rnuken natr.- het De
partement, ten einde inlichtingen in te winnen,
welke te voren reeds oan het gemeentebestuur
waren verstrekt, en dat vele reizen worden ge
maakt door 2 of 3 bestuursleden, ofschoon een
reis door één lid even doeltref end ware ge
weest, moet worden afgeleid, dot zoowel de
leiding van de gemeente als het toezicht op de
vereischte zuinigheid nog meermalen te wen-
schen laten.
In de aan het slot van het rapport overge
legde bijlage, is opgenomen een overzicht vnn
de •ommen, sedert het tot stand komen van
de Woningwet jaarlijks als grond- en bouw-
voorschot toegezegd,, daarvan uitbetaald, en
daarvan tot dusver nog niet uitbetaald. Blij
kens dit overzicht werd in T923 toegezegd
20.3G3.93I.73, opgenomen werd in dat jaar
41.785.367.87, terwijl nog beschikbaar bleef
98.063.712.38. Sinds 1905 werd toegezegd
700.150.321.96 en opgen. 602.086.609.58
Met de bedoeling, naar vermogen den ach
terstand in te holen, door het controleeren van
tal van vereenigingen, wier werkzaamheden in
de eerste jaren zijn aangevangen, is met ingang
vail 1 Juni 1923 het controleerend personeel
tijdelijk met 2 boekhoudkundigen versterkt.
Evenwel is de tiifl van een der ambtenaren
bijna het geheele jaar nog in beslag genomen
door voortgezet onderzoek naar de administra
tie van de N. V. Vreewijk te Rotterdam, welke
administratie gevoerd is in de boeken von de
N. V. Eerste Rotterdomsche Tuindorp aldaar,
en is de tijd van een ander ambtenaar nage
noeg geheel in beslag genomen, eerst door
voortgezet onderzoek bij de N. V. Vreewijk,
doarna door de controle van den gemeentelij
ken bouw te Utrecht. Deze contróle wos bij het
einde des jaars nog niet afgeloopen.
Voorts is, deels in overleg met de Algemce-
ne Rekenkamer, de administratie gecontro
leerd Van 4 districts-consultatieburenu's voor
1B. C.-lijders3 plaatselijke vereenigingen
tot bestrijding der T. B. C.1 verceniging tot
bestrijding van vollende ziekten3 ontsmet
tingsdiensten 2 keuringsdienstenhet Rijks-
serologisch instituut 3 kweekscholen voor
vroedvrouwen, cn 3 waterleidingmaatschap
pijen. Vele dezer administration waren zeer
omvangrijk.
Voorts heeft, wat de verstrekking van voor
schotten voor woningbouw betreft, controle
plaats gehad van 16 administraties, ingevolge
daartoe gedaan verzoek is in 24 gevallen het
onderzoek voortgezet, dan wel ten 2o of 3e
male verricht, of is op verzoek advies gegeven
buiten 's Gravenhage. Een en ander heeft ten
gevolge gehad, dot ten slotte slechts 52 ad
ministraties voor de eerste maal gecontroleerd
konden worden.
In algemeonen zin heeft wunbeheer er toe
goleid, dat van een verceniging de toelating
als vereeniging, uitsluitend in het belong van
de verbetering der volkshuisvesting werkzaam,
is ingetrokken, nl. van „Glück Auf" te Kerk
rede.
De eigendommen der vereeniging zullen nu
worden overgenomen door dc gemeente, die
zich Verder ook met de exploitatie zal dienen
tc belasten, Bij dc behandeling van doze aan
gelegenheid is o.m bevonden, dat in do jaren
1919—1922 het bestuur der vereeniging min
stens 8 maal dooi andere personen is -waar
genomen de vereeniging heeft in dien tijd ten
minsto 4 voorzitters, 5 secretarissen en 2 pen
ningmeesters gehad.
Een aantal- gevallen, waarbij het financieel
cn het administratief beheer to wenschcn loten
wordt vermeld, alsmedo gevollon, welke voor
beelden zijn o.m. van de ervoring, bij do con-
trolo wel meer opgedaan, dot één of meer
bestuursleden te weinig doordrongen zijn vun
de opvatting, dot do functie vun bestuurslid
eener vereeniging in beginsel meer toewijding-
vordert dan in geld kan worden beloond naar
den maatstaf van den aon het belang der ver-
coniging gewijden tijd, en dat er bij het beheer
van met Rijkssteun werkende woningbouwver-
ccnigingen naar dient te worden gestreefd, de
uitgaven voor personeel tot de minst mogelijke
te beperken.
Ten slotte worden nog cenigc gevallen ver
meld, welke wijzen op pogingen van architec
ten tot bijzondere bevoordeeling vnn zichzelf,
en (of) op onvoldoende plichtsbetrachting de
zer bouwkundigen voor cn tijdens den bouw.
NIJVERHEIDSONDERWIJS EN ARBEIDS
WET.
Een wijziging der arbeidswet
Nnnr „De Msb." verneemt overweegt de mi
nister van Arbeid een wijziging der Arbeidswet,
hiertoe strekkend, dat voortaan wettelijk ge
oorloofd zal wezen een kind niet mee; leer
plichtig, doch nog beneden den leeftijd van 14
jaar, arbeid in een werkplaats le doen verrich
ten krachtens een ingevolge de Nijverheids-
onderwijswet gesloten leerovereenkomst.
A. M. H. C. VOSMEER, f
In den ouderdom van 63 jaren Is to 's-Gro-
venhoge overleden de luitenont-kolonel b. d. A.
M. H. C. Vosmeer.
VRIJZ.-DEM. BOND EN DEMOCR. PARTIJ.
Een fusie
Men meldt aan do N R. Ct., dat eenige
vooraanstaande leden van den Vrijz. dem. Bond
en von de Democratische Partij, onder wie drie
hoogleeraren, zich tot de hoofdbesturen van
deze partijen en van nog een andere democra
tische partij gewend hebben met het voorstel,
de mogelijkheid te overwegen, tot een fusie van
deze partijen to geroken.
HET HONDERDJARIG BESTAAN
DER NED. HANDE1.-MAATSCHAPPIJ.
Zu'ordag heeft de officieeie herdenking von
De feestviering to Amsterdom.
het eeuwfeest van de Nederlandsche Hondel-
Moatschappij plaats gehad.
In de omgeving van het Hoofdgebouw op de
Heerengrncht te Amsterdam waren uit vele hui
zen de vlaggen uitgestoken.
In het gebouw zelf stonden overal de fraaiste
bloemstukken, door tal van zakenvrienden non
de Directie dor rubileerendo Maatschappij ge
zonden.
De Directie mocht in den morgen reeds een
tolegrafischon gelukwensch van H. M. de Ko
ningin ontvangen
Aanbieding van geschenken.
Omstroeks 9 uur nl hield de Directie een ont
vangst van het personeel, namens hetwelk de
heer Mr. Haveloor de lange rij van sprekers van
dezen dag opende.
Hij sprak meer in het bizonder^ voor do kan
toren Rotterdam en 's-Gravenhage.
Hij bood de Directie als huldeblijk aan een
presidentshamer.
De heer S. P. van Eeghen bood namens het
College van Commissarissen een antieke klok
aan.
Namens het voltallig Nederlandsch personeel
deed de heer Van der Veen mededeeling, dat in
het nieuwe gebouw der Maatschappij zou wor
den geplaatst een marmeren buste vnn den Pre
sident, gebeeldhouwd door Toon Dupuis, als
mede dat zal worden aangebracht een in brons
gedreven gedenkplaat, vervaardigd door Chris
Agterberg, op welke plaat' zijn vermeld de
namen van alle thans fungeerendc Directieleden.
Deze beide gedenkteekenen zullen geplaatst
worden in het nieuwe reuoüw.
In antwoord op deze rede, sprak de heer Dr.
C. J. K. von Aalst, president der Ned. Handel-
Mij., woorden van dank voor de toewijding vnn
het personeel, waarop hij ook voor dc /toekomst
een beroep deed,
De heer Von Rossum, het woord voerende
namens het Indisch personeel, bood de teeke-
ning aan op kleine schaal van een gebrand
schilderd raam, voor het trappenhuis van het
nieuwe gebouw.
Dit raam is ontworpen door prof. Derkin
deren.
Namens het agentschap Suriname overhan
digde de heer Priesman een schilderij van
Hobbe Smith voor de Presidentskamer, voor
stellende „West-Indische pakhuizen."
Hierna trad de oud-Directeur de heeT Abram
Muller noor voren, wiens geschenk, een buste
van Koning Willem I, grondlegger van de maat
schappij, uitgevoerd door prof. Odé, reeds in
de Presidentskomer was opgesteld. Du aanbie
der trad daarbij in een belangwekkende histo
rische beschouwing van de persoonlijkheid vun
Willem I en stelde zijn groote verdiensten in
het licht.
Een van de treffendste momenten was het
oogenblik, dat mejuffrouw De Bnzel, med -
namens haar moeder, aon de Ned. Hnndel-Mij.
nonbood hot laatste meubel, door wijlen haar
vader, den architect van het nieuwe gebouw der
maatschappij ontworpen, oen eenvoudig schrijf
bureau aanbood.
Do heer Van Aalst toonde.zich door dit ge
schenk teii zeerste getroffen.
Dr. Mansfeld, de samensteller van het Ge
denkboek, bood hierna het eerste exemplaar van
zijn werk in prachtband gebonden, aon.
Een hulde namens dc K. v. K.
Namens den Amstordamsohen Handel voerde
dc h or E. Heldring, voorzitter der Kamer von
Koophandel, het woord.
Namens de Commissie, die zich uit den Am-
sterdomschcn Handel, daaronder te verstaan
banken, effecton-, goederen- on wissolhnndol,
scheepvaart, voemen cn ondcro transportbedrij
ven, dc nijverheid in verschillende geledingen,
cultuurondcrnemingcn, cn assuranticbedrijf, ge
vormd heeft, bood de heer Helding gelukwen-
schcn aan. Spr. ging heel in het kort hot ver
loop der afgeloopen 100 jaren na cn hij wees
er op, dot wij ons thans, honderd jnren Intor,
opniouw bevinden in een periode, volgend op
een geweldigen volkerenstrijd en hoewel ons
land ditmaal niet zooals bij de 100 jaren ge
leden Nnpolcontischo oorlogen-» gedwongen
werd partij te kiezen, zijn de gevolgen van den
krijg evenzoo moor al te zeer binnen onze grens
palen tc bespeuren. Het was dezen keer niet
langdurig tijdperk van achteruitgang, hetwelk
door een oorlog besloten wordt:, hij maakte een
einde aan een tijdvak, waarin do economische
lijn gestadig opwaarts ging.
Thuns na tien joron, waarin wij beurtelings in
vrees cn in overdaad geleefd hebben, zijn wij
hier in Nederland verarmd door do onafwend
bare ovcrhoersching van stroomingen, welke
met dc gevolgen der dead eenzijdig rekening
hielden. En zonder gunstige perspectieven.
Verheugen wij ons over de opleving in den han
del, grootendeels als psychologischo reactie op
lange gedruktheid, wij mogen dc oogen niet
sluiten voor do waarschijnlijkheid, dot zij voor
bijgaande moet zijn, omdat dc koopkrocht van
on9 ochterland, waarvan de toestand bij ons in
1914 t enochtcr staat cn zich in hot gunstigste
geval niet dan langzaam herstellen zal.
Indien dc internationale gedochte, wolko tc
Versailles zeer gehovend. maor toch niot ge
heel geknot wordt, zegeviert en de productie
kosten ten onzent in voldoende mote verlangd
kunnen worden, dan eerst kan men verwach
ten, dot wij met hard werken geleid lijk weder
welvaort zullen verwerven. Dit onzekere tijds
gewricht vindt de Nederlondsche Handel
Maatschappij weer en nog in het middenpunt
van het streven nnor beter en niet zonder be-
teckenis is het, dut wij hierbij donken nnn het
plechtanker in haar wapen.
Do wijze waarop do Nederlondsche Handel
Maatschappij zich in het verleden van haar
taak gokweten heeft, wettigt hot vertrouwen,
aldus spr., dot zij, overeenkomstig de hoor vnn
de wieg nf gestelde leidraad, met nachtno-
ming van hnar eigen belangen, de verschillen
de lovcnsvatbore takken vnn bedrijf in het riik
zal blijven bevorderen, nu die stoim minder don
ooit gemist knn worden.
Ons lond zo! mettertijd geen voldoende be
staansmiddelen voor zijn rasch toenemende be
volking opleveren; meer don ooit is het noo-
dig, ondonks de moeilijkheden, welke zich voor
doen, onze verbindingen naar buiten te verme
nigvuldigen, door nieuwe belangen tc schep
pen. In dot zoeken naar uitbreiding rekent de
handel op do onderneming, die non hem hnar
naam ontleent.
Spr. besloot met namens den handel het be
wijs van zijn erkentelijkheid voor do verrichtin
gen der N. H. M te willen aanvaarden, in den
vorm van zinnebeeldige sculpturen, welke kun
stenaars aon den gevel van het nieuwe gebouw
zullen aanbrengen.
Namens dienzelfdcn handel spreek ik ol-
dus de heer Heldring daarbij den wensch uit,
dot de Nederlondsche Handel Maatschappij oen
tweede eeuw van beteekenis en bloei is inge
treden en zij daarin niet zal ophouden, zich to
beschouwen en te handeion als de eerste draag
ster van do gemeenschappelijko economische
bolnngon van ons land en door haar voorbeeld
dc hoogste en verstandigste opvattingen von
zakenbeleid in olie kringen zal vestigen cn ver
sterken.
Als President van de Ncderlnndsrhe Handel
Mij. dankte Dr. van Aalst voor de woorden, die
door den heer Heldring, namens de Commissie
uit den Amsterdamschen handel zijn gesproken,
en voor het geschenk, waarmede de Amstor-
dnmsche handel de Mantschoppij thans bij hnar
Eeuwfeest vereert.
„De Directie, die hier to midden vnn bloémen
en geschenken uwe wensChen in ontvangst
neemt, is zich bewust, dot dot eerbetoon niet
haar, maor de instelling betreft, waarvan de
leiding op dit oogenblik aon hoar is toever
trouwd.
Nadat vervolgens de hoofdopzichter van het
nieuwe gebouw, de heer Veltman, den geluk
wensch had overgebiocht van opzichters en toe
kenaars, onder aanbieding von een klein sou
venir, boden tnl vnn vertegenwoordigers van
handel, scheepvaart en nijverheid persoonlijk
hunne felicitaties aan.
In zijn toespraak, waarin hij mededeeling deed
van de door H. M. de Koningin verleende on
derscheidingen, bracht minister A a 1 b e r s e
eerst eerbiedige hulde aan de nagedachtenis
van den Kon. stichter der Nee). Handel Mij., die
in dagen von neergedruktheid hier te lande een
moed had, om gesteund dooi het vertrouwen cn
het doorzettingsvermogen van het Nederlond
sche volk, den stoot tot de oprichting van de
Handel-Mij. tc geven.
Na dc onderscheidingen te hebben medege
deeld, zeide minister Aalberse, dat deze onder
scheidingen in dc eerste ploats de bedoeling
hebben, ieder individueel te cercn, doch verder
met de gezamenlijke benoeming vooral de ju-
bileercnde maatschappij te willen eeren.
De heer S. P. v-nEeghen dankte met een
kort woord voor de ontvangen onderscheidin
gen.
De heer dr. C. J. K. van Aalst sprak daar
op eveneens een dankwoord.
Na el deze officieeie toespraken hot is
onmogelijk te alle te vermelden hield dc
directie receptie, die enorm druk bezocht werd.
Het gemeentebestuur van Amsterdom kwam
de directieleden de hand drukken, oveneens dc
Commissaris van de Koningin in de provincie
Noord-Holland, jhr. mr. dr. A. Roëll, het gc-
heclo directorium van de Nederlnndscho Bonk
an een onnoemelijk aantal vooraanstaande per
sonen uit hondel, scheepvaart en ii dustrie.
Zelden werd zulk eon schat van kostbare
bloemen in een gebouw bijeen gezien, als hier
in het gebouw van do Nod. Handol-Mij. in na
genoeg alle kamers opgesteld stonden.
Dc fccstmaoltijd in hel Concert
gebouw.
Aan den maaltijd, Zaterdagavond gegeven in
do groote zaal vnn hot Concertgebouw, nomen
ruim tweehonderd genoodigden deel, do hoog-
sto autoriteiten van stnd en land, do Neder-
landsch-Indischo ondo;ncmingen scheepvaart on
industrie.
Von dezen mogen afzonderlijk" wordon ge
noemd Prins Hendrik, de mhisters van bin
nen lundsche zaken en landbouw, buitenlnndschc
znken, justitio, marine, financiën, arbeid, handel
en nijverheid, en koloniën, benevens een aantal
der hoogste cegeerings- en rijksambtenaren von
die takken von dienst waarmede do Nederlond
sche Hondcls-Moatschnppij het meest In o8n-
loking komt. Voorts de commissarissen der
Koningin in de provinciën Noord- en Zuid-
Holland, de'burgemeesters van Amsterdam on
Rotfcidmn, zoomede do voorzitters van de
Kamers van Koophondel en Fabrieken vnn Am-
ston.nm Rotterdam cn 's-Grovenhage de lepten
von hooge rechterlijke colleges to Amsterdam
en van de univorsiteit van Amsterdam en ten
slotte tul vnn vertegenwoordigers uit het Neder
landsch en Nederlondsch-Indische zakenloven
het bankwezen, voornon de Nederlondsche Bank
en de Jovoscho Bonk, do scheepvoort, de cul
tures, spoor- en trumwegen, hondel industrie,
het veembedrijf, geld- on effectenhondol onz.
Do Nederlondsche Hondel-Muatschoppij zelve
Was vertegenwoordigd door commissarissen,
directieleden en eonigen horer cho's.
Toen de gasten aan tafel gingen speelde het
orchest „O, schitt'ronde kleuren van Neder-
lond's ving".
Bij dc opening van do tafel stelde de presi
dent der N. H. M. dr. v a n A a 1 s t do gezond
heid in van de Koningin. Daarop antwoo'ddc
Prins Hendrik met ccn hartelijkcn gelukwensch
nomen* H. Ml Hij herdacht do stichting, nu 100
joar geleden, door koning Willem I cn verze-
korde dot de Koningin mot belangstelling de
werkzaamheden van de HondelmiJ. volgl Moge
zoo besloot de Prins, ook in do toekomst do
mnntschnppij hnar nationale tank blijven ver
vullen. In deze 100 jaar is zij onmisbaar ge
worden.
Hierna is het oude Wilhelmus gespeeld dat
Staande door dc aanwezigen is meegezongen.
Vervolgens riep dr. C. J. K. van Aalst, nnn
allen een welkom toe, in do eerste p'nats aan
den Pi ins, die door zijn tegenwoordigheid ge
tuigenis aflegt, von zijne belangstelling in het
leven dc: Maatschappij, gelijk de onwezigheid
van dc ministers mag worden opgevat als een
bewijs van belangstelling van de rijksregeering.
Spr., in het verdere verloop zijner rede, de
beteekenis der N. H. M. noor voren brengende,
gewaagde o.o. van haar groot aanpassingsver
mogen non de economische behoeften van het
land en niet minder van hoor grooto levons-
krocht. Zij kon niet zijn een altruïstisch lichonm
ten voordcelc van anderen werkende en tegelij
kertijd voor zichzelf winst makende. Zij moest
M door den Senaat worden overgenomen en
gemaakt tot een tuk von openbaren dienst, óf
op andere wijze huor eigen weg gnan.
Dit laatste heeft zij gekozen. Maar zij heeft
haar nationalen zin behouden.
Voor de vervulling vnn hoor tank is ccno
goede somenwerking met onderen onmisbaar.
ïn onmiddellijke aansluiting aon do rede van
dr. von Aolst, hoeft daarna de heer S. P. von
Ecghcn hot woord gevoerd, als voorzitter von
het College van Commissarissen van de Nede^*-
jondsche Handel Maatschappij. Spr. herdocht do
belangrijko gebeurtenis van do oprichting der
Maatschappij en de plaats, die zij in het eco
nomische leven von ons land gedurende de TOO
jaren van haar bestaan heeft ingenomen, jn een
uitvoerige -ede. 0
Na aon de verschillende presidenten zijn
hulde te hebben betuigd, wees spr. er op, dat
bij alle werkzuamheden de Directie nooit uit het
oog heeft verloren, dot de Nederlondsche Han-
del-Mnatschoppij werd opgericht ter bevorde
ring ook van het nationaal belong. Do viering
van dit jubileum moet ook uit dit oogpunt wor
den beschouwd en daorom kunnen zich alle be
woners von Groot Nederlond daarbij aanfluiten.
In de overtuiging, dat de Directie niet alleen
met groote energie en werkkracht, doch ook
met wijs beleid, hunr eervolle mnnr moei'ijke
taak zol blijven vervullen, stelde de heet Van
Eeghen ten slotte voor aan de Nederlandsche
Handel-Mwitschappij en hare Directie een
dronk te wijden.
De minister von Binncnlandsche Zoken, jhr.
mr. Ch. J. M. Rays de Beerenbrouck,
voerde namens de regeering het woord. Z. Exc.
zeide o.m.
Het honderdjarig bestaan -van de Ned. Hon-
del-Maotij. is ook voor de regeering een hoogst
belangrijke gebeurtenis. Verheugt zij zich in het
welvaren van elke maatschappij van beteeke
nis, de lotgevallen von 'het lichaam, welks eeuw
feest wij thans hordenken, koppelen de Ned.
Handel-Maotij. zóó vost aan de regeering, dot
het is, of wij een gedenkdag vieren van nationale
beteekenis.
Spreker herinnerde hierna uitvoerig aan het
geen koning Willem I tot stand bracht om dan
voort te gaan
„De dogen vóór 1840 liggen ver achter ons.
Veel is er in ons constitutioneel leven gewij
zigd, maar de Handel-Maatij. is steeds geble
ven, wat zij van den aanvang af is geweest, een
hechte steunpilaar voor de regeering.
Toen do ontstellende gebeurtenissen van 10
jaren geleden schrik en verslagenheid brachten
ook in de lenden, die aanvankelijk althans het
oorlogsgevaar aan zich zogen voorbijgaan, toen
ons gonsche credietwezen de ontwrichting na
bij scheen, was het wederom de Handel-Maatij.
die zich oan de spits s'erde om de rereering
tenminste van het schrikbeeld te bevrijden.
En van niet minder elgemeene bekendheid
is de vernuftige regeling, welke, mijnheer de
president, aan uw naam en heugenis verbon
den, het mogelijk maakte om den oyerzeehan*
