BINNENLAND.
HUMOR UIT HET BUITENLAND.
De openbare veiligheid in
eenige steden.
Het is wel opmerkelijk, dat men zoo weinig
belangstelling heeft voor de vergelijkende sta
tistiek der gemeentelijke financien. Immers die
statistieken zouden toch tot zekere hoogte de
proef op de som moeten zijn, het antwoord op
de vraag of het financicelc bestuur (in den
ruimstcn zin) van een gegeven gemeente of
groep van gemeenten tegenover vergelijkbare
gemeenten goed is of niet. En als men met die
statistieken in dc hand kon bewijzen, dat de
resultaten voor een gegeven gemeente of een
gegeven groep niet bevredigend waren, dan
zou er aanleiding zijn voor een onderzoek en
vervolgens voor pogingen om het bestuur zoo te
doen plaats hebben, dat financieel betere resul-
ten werden bereikt.
Doch een dergelijke methode wordt weinig of
eigenlijk in het geheel niet* toegepast. Men
hecht klaarblijkelijk aan die statistieken, waar
aan men van rijkswege zooveel moeite be
steedt, niet al te veel waarde. Nog steeds werkt
daar Jiet befaamde gezegde van de Koo: er is
drieërlei onwaarheid: een jokkentje, een leugen
en de statistiek
Nu wil het geval, dat men speciaal in deze
materie met dc statistiek heel voorzichtig moet
Zijn. Het is moeielijk inderdaad vergelijkbare
getallen te vinden, het is voor een buitenstaan
der zelfs nagenoeg onmogelijk. Waarbij dan
komt, dat de gemeenten zoo heel veel verschil
len aanwijzen, dat de ligging en de historische
omstandigheden aan elke grootere gemeente
ie's eigenaardigs geven, hetwelk vergelijking
moeielijk maakt. Verder worden in verschillende
gemeenten verschillende cischen gesteld. Bo
vendien is in de statistiek niet te zien of men
waar voor zijn geld krijgt, of dc grootc uit
gaven van een gegeven gemeente niet inderdaad
het gevolg daarvan zijn, dat men aan hooger
cischen voldoet, de straten beter plaveit en
onderhoudt, de stad beter schoon en stofvrij
houdt, de plantsoenen sierlijker doet zijn en dc
bruggen vlugger opent en sluit, fraaier trams,
een vluggere brandweer heeft enz. enz. En ein
delijk heeft natuurlijk ook de politiek de strek
king om zulke vergelijkingen onzuiver te maken.
Wie dan ook de cijfers voor de verschillende
gemeenten naast elkaar wil zetten, moet van
te voren begrijpen, dat hij niet meer dan een
benadering krijgt, dat vooral dit soort verge
lijkingen relatieve waarde heeft. En dat die
vergelijking dubbel relatief is. omdat wanneer
men cijfers per hoofd der bevolking met elkaar
vergelijkt, men momenten als b.v. de uitge
strektheid der gemeente verwaarloost, die toch
wel eenig gewicht in de schaal leggen.
Wanneer wi, dus ons voorsteilen hieronder
enkele gegevens, ontleend aan de nieuwste
publicatie op dit gebied naast elkaar te zetten,
verbeelden wij ons niet dat wij daarmee mate
riaal geven dat in staat stelt om een oordcel
te vormen over de wijze waarop een gemeente
gedurende de laatste 20, 30 jaar (en langer!)
financieel beheerd is. doch wel zijn het cijfers,
die tot nader onderzoek en nadere toelichting
kunnen prikkelen.
Wij bepalen ons bij deze cijfers tot enkele
groepen en in hoofdzaak tot dc steden van den
tweeden rang, liggend tusschen de drie groot
ste steden en de kleine steden van 30.000 in
woners en daar beneden
Hoezeer de cijfers mtccnloopen zouden wij
willen demonstreeren aan wat de Rijksstatistiek
noemt:
Kosten van openbare veilig
heid en gezondheidsdienst over het
laatst bewerkte jaar (1920).
Daaronder vallen de politie, de brandweer
enz., dc openbare verlichting, de gezondheids
dienst en dc kosten van uitvoering der woning
wet.
Wij nemen een 13-tal steden van het soort
dat wij bedoelen en voegen daaraan nog ter
vergelijking toe drie kleinere en de drie groot
ste steden.
totalen
per hoofd der
bevolking.
Utrecht
7.590.610
54.9
Groningen
4.352.497
47.9
Haarlem
3.470.081
44 8
Arnhem
3.517.506
49.1
Nijmegen
708.772
10.5
Leiden
2.371.077
36.—
Tilburg
2.240.013
35.4
Dordrecht
1.845.238
„*34.1
l.eeuwarden
947.710
21.9
Schiedam
1.068.306
26.3
Delft
1.418.809
35.9
's Hertogenbosth
620.822
16.1
Zwolle
1.759.404
49.2
Alkmaar
700.541
28.9
Zutfen
185.017
9.S9
Assen
1.197.392
71.4
GEMEENTERAAD VAN ROTTERDAM.
Na een ietwat langdurige geheime zitting, die
was aangevraagd vermoedelijk in verband met
de op de agenda staande benoemingen van ge-
neesheer-directeur der psychiatrische inrichting
„Mnasoord t doch welke blijkbaar geen wijziging
bracht in de opinie dot de eerst aanbevolcnc, de
heer J. H. Pameijer, geneesheer-directeur te
Franeker, de meest aangewezene was, en na af
doening van enkele kleinigheden die volgens het
tegenwoordig gebruik veel tijd in beslag nam,
is in de gisteren gehouden raadszitting van Rot
terdam het debat begonnen over de vaststelling
van den vermenigvuldigingsfactor. Nog heeft
alleen het woord gevoerd de heer Richters, die
in de middagzitting zelfs nog niet eens is gereed
gekomen, zoodat de discussie uiteraard nog niet
is te overzien. Wel staat reeds nu vast dot de
factor van het vorig jaar gehandhaafd zal wor
den, wonneer de Raad althans met de heeren
Richters c.s. uitspreekt, dat de voorwaarde daar
van is de invoering van in een voorstel met na
me genoemde bezuinigingen. En daaraan be
hoeft wel niet te worden getwijfeld, nu immers
reeds een paar maanden geleden het college
von B. cn W. z.ich gewend heeft tot het Gemeen
schappelijk Overleg met een aantal voorstellen,
die vrijwel parallel loopen met die, in de motie-
Richters neergelegd. Zelfs gaat deze laatst nog
riet eens zoover als de wensch van B. en W,
die met ev. behoud der loonen voor de geschoolde
arbeiders een belangrijke matiging v/enschen le
brengen in die der ongeschoolde^ terwijl de mo-
tic-Pichters zelfs nog spreekt van het behoud
der bestaande normen. De voorzitter heeft daar
op in den aanvang van het debat gewezen en
daarvan kan allicht het gevolg zijn, dot dc mo
tie nog in die richting wordt gewijzigd, maar
des n-en, dan nog is het overwegend belang
dier motie toch hierin tc zoeken dat stemmen
uit den Raad opgaan om B. en W. of althans dc
commissie tot spoed aan te sporen, omdat het
daaraan tot dusver nog al heeft ontbroken Toe
gegeven moet intussohen worden dat het college
wel een prikkel noodig heeft, daar de toestand
meebracht dat er leeds verleden jaar gemelde
pogingen waren aangewend.
Dc ervaring, tot dusver met het Overleg op-
gedaan, wijst er op dat de bcslissendcn veel
minder haast hebben als het om loonsverlaging
gaat dan als het om loonsverhooging gaat.
Is het niet mcnschelijk, cn is er eigenlijk wel
iets meer absurds denl.baar dan dc verwachting i
dat zij, die getroffen moeten worden, daaraan
met geestdrift moeten werken Trouwens, als
men volkomen nuchter over de tegenwoordige
verhoudingen ging*nadenken, zou men las tot
de slotsom komen dat het leggen van beslissin
gen in dit opzicht in handen van belanghebben
den, die daarenboven niet de minste bcstuuis-
j verantwoordelijkheid hebben, eigenlijk een on
ding is.
De heeren Richters en Stulemeyer hebben zeer
nadrukkelijk gezegd dat hun voorstel een on on- j
deelbaar is en zij dus niet zullen toestemmen
in een gesplitste stemming. Zij hebben tevens de
S.D.A.P. den welgemeenden raad gegeven, met
hun voorstel mcc te gaan, daar dit slechts be
oogde beslaande excessen in de loonregeling
weg te nomen en dc normen te laten bestaan.
Deed de S.D.A.P. dit niet don zou hij te laat tot
I clc slotsom komen dat zij de arbeiders een slech
ten d*>nst had bewezen. Immers, dan zou blij
ken dut zelfs die normen niet meer waren te
handhaven.
Maar dc heer Ter Laan ging ei niet op in.
Als men kan voorrekenen dat men eigenlijk
nog niet aan een lage ren factor dan den fce-
staanden kan toekomen cn den loatsten alleen
handhaaft om aan den veiiigen kant tc blijven,
dan is er indcidaad geen eden om bezuinigings
maatregelen tc nemen. Alleen blijft het dan na
tuurlijk dc vraag of de berekeningen des hec.-on
Ter haan heel veel meer dan speculaties wa
ren. Men kreeg zoo don indruk, aldus schrijft
het Handelsblad, dat het een genoegen moet
zijn om, als men in den financicelcn klem zit,
den heer Ter Laan, bij zich te inviteeren ten ein
de dit veel beschreven tekort te laten omzetten
in een overschot. Als hij dan ook maar een voor
schot daarop geeft, is men gered
VOORSTELLEN VAN ROTTERDAMSCHE
RAADSLEDEN.
In verband met de
finantieëlc toestand.
Door een zestal rechtschc raadsleden is aan
den raad een aantal voorstellen gedaan.
Zij bevatten om. een \oorstcl om de belas
ting op vermakelijkheden van 10 op '20% t#
brengen.
Vervolgens om maatregelen te nemen tot sub
sidie-beperking op. kunstgebied, invoering van
de 48-urige arbeidsweek en verschillende loons
verlagingen.
In verband met deze verslechterde arbeids
voorwaarden is door de afdccling Rotterdam
van den Nederiondschen Bond van Werklieden
in Overheidsdienst besloten Maandagavond a.s.
een vergadering te beleggen ter bespreking van
de voorstellen over de arbeidsvoorwaarden van
het gemecntepersoneel.
spoedig met eene gunstige beslissing komt, om
dat de toestand voor Oude-Pelceln weer gunsti
ger wordt.
DE RIJWIELBELASTING.
De vervaardiging der plaatjes.
De edelmetaalfabviek van de firma P. A.
Spanninga te Joure, die cenigen tijd geleden
moest worden stopgezet wegens gebrek aan
werk, heeft opdracht gekregen een groot aantal
belaslingplaatjes voor de rijwielen te vervaardi
gen. Het werk zal thans met volle capèciteit
hervat woiden.
GROOTE FABRIEKSBRAND.
Nabij de Hembrug.
icnmorgen omstreeks half acht is door tot
nu toe onbekende oorzaak brand uitgebroken
in het bovengedeelte van de fabriek van de Alg.
Ned. Norit Maatschappij, gelegen aan de Pietcr
Ghysenloan, nabij de Hembrug. De vrijwillige
brandweer van Zaandam was spoedig ter plaat
se, doch moest zich beperken tot het nathouden
der muren. De brand woedt in het binnenste der
fabriek. Groote rookwolkkolommen stijgen op.
Nader meldt men ons
De brand bleef beperkt tot dc reserve-karen,
welke dezer dagen juist met turf waren gevuld.
Daar de ovens behouden bleven, kan het be
drijf, waar thans met een drieplocgenstelsel
wordt ge werk, ongehinderd voortgang vinden.
De fabriek is op bcurspolis verzekerd.
KORTE BERICHTEN.
O-' poring.
Op het stationsemplacement tc Velsen is een
rangcerende machine van don IJmuidenschen
trein ontspoord. Persoonlijke ongelukken kwa
men niet voo'. De hulptrein uit Hae was
spoedig ter plaatse en 's nacht had men de rna-
cnmc weer op de rails. Het verkeer naar ÏJmui-
den kon met een machine van den goederen
trein aan den gang worden gehouden.
Ornithologische merkwaar
digheid.
In den Snijter Polder bij War ten a zitten een
Kievit en een Kemphaan naast elkaar tc broe
den op cén nest, waarin ze elk 4 eieren legden.
De bloembollenteelt te Hoogkarspel.
Als bewijs dat de bloembollenteelt in Hoog
karspel zeer vooruit gaat. is wel het leit, dat
hier op 27 Mei a.s. in Bantam" een groote
veiling zal worden gehouden. Het is de eerste
maal dat hier zulk een veiling zal ploats hebben.
Nieuwe uitgaven.
Herinneringen van dr. Alct-
ta H. Jacobs.
Uitg. van Holkema en Wa-
rendorf, Amsterdam.
Geen vrouw in ons land heeft zoozeer de
cUltureclc geschiedenis dei laatst^ halve
eeuw meegemaakt en we mogen ook zeggen
gemaakt als Aletta Jacobs.
Reeds vroeg vestigde zij de aandacht op
zich door haar onwrikbaar pJan m de ge
neeskunde te gaan studceren. F.n wat al
moeilijkheden haar ook in den weg werden
gelegd, zij zette door en toen zij promoveer
de tot medicinae doctor Was dat een ge
beurtenis in den lande, welke niet met on
verdeelde instemming werd ontvangen. Te
Amsterdam, waar zij zich vestigde, onder
vond zij heel wat tegenkanting, maar moe
dig hield zij vol en met groote energie wierp
zij zich in den strijd tegen velerlei misbrui
ken, welke zij door haar praktijk leerde
kennen. Geen wonder, dat zij spoedig een
onvermoeid strijdster werd voor de verhef
fing der vrouw en dat de vrouwenbeweging
in ons land werd uitgebouwd tot eene van
1...1i.
Hist. Kiesvereeniging, Communistische Par
tij en Onafjiankelijken. Ook bij de andere
vereenigingen zijn er nog al wat vergeten.
Erger is echter de berocpslijst. De vreem
deling, die deze zal raadplegen moet een
vreemden dunk van Amersfoort krijgen, als
hij ziet, dat onze stad slechts 2 apothekers
telt, een autohandel, 2 banketbakkerijen, een
journalist, een sociëteit, een stucadoor, een
tuinier enz.
Of was het niet de bedoeling een zoo vol
ledig mogelijke lijst te geven?
Nationale ontwapening of
volksverdetliging door prof.
dr. D. van Embden.
TJitg. D. van Sijn en Zn.,
Rotterdam.
belangrijke bcteekenis, is voor een goed deel i
haar werk. Als pionierster in den kiesrecht- De magistrale rede door het vrijz. demo-
strijd heeft zij er niet weinig toe bijgedra- cratisch lid van de Eerste Kamer prof. dr.
gen (^lat de gedachte van het vrouwenkics- D. van Embden bij dc algcmccnc beschou-
recht is gegroeid cn dat ten slotte do zege v.ingen over de Staatsbegrooting op 23
werd fichaald is in hoofdzaak aan haar te April van dit jaar gehouden, heeft zeer te-
danken. Maar ook op velerlei ander gebied recht, in verschillende kringen dc aandacht
heeft zij gearbeid zoodat het niet behoeft te jgetrokken En menigeen heeft zijn svmpa-
verwonderen dat zij een figuur is gewor thie voelen uitgaan naar do denkbeelden,
den van internationale beleekenis pan den eminente» redenaar, die ongetwij-
Dit boek nu geeft een overzicht van dit [feld heeft uitgesproken, wat in veler harten
rijke leven en verhaalt van den voortdu- j leeft Zeer toe tc juichen is het dan ook.
renden strijd van hetgeen zij als onrecht in dat deze rede thans in brochurevorm is ver»
onze samenleving zarr. Volkomcr juist, zegt schenen, want nu is ieder in de gelegenheid
prof. J. Oppenheim in zijn voorwoord, dat de toespraak in haar geheel tc lezen. Wij
de „herinneringen" een eenvoudige, pittige hopen, dat het boekje in veler handen zaJ
schets vormen van het rijk cn vruchtbaar komen.
leven dezer kloeke vrouw. Zonder eenigpn
opsmuk of pretentie voorgedragen, dwingen
zij bewondering en eerbied af voor dc krach-
tig6. vriendelijke schrijfster en zijn zij voor
dc jongeren een lichtend voorbeeld van wat
Succesvol kippenhouden!
Onze Zangvogel.
Uitg. N.V. P. Sluis' pluim
vee- cn vogelvoederfabr.
Ter gelegenheid van het 100 jarig bestaan
kennis,» wilskracht, toewijding en uithou- der firma P. Sluis is een Tan 23 een jubi-
dings\ermogon in staat zijn tc wrochten in Icumkalendcr uitgegeven, die zoozeer in den
het publick belang. j smaak is gevallen, dat c'r nog telkens om
'gevraagd wordt. Dat is aanleiding dat de
Jaarboekje firma thans een bijzonder fraai hoekje
„Succesvol Kippenhoudenverspreidt.
Het boekje is 32 pagina's groot en beval
16 afbeeldingen van de meest voorkomende
hoenderrassen, benevens afbeeldingen van
een hoenderhok, ren enz. Het hoekje is in 5
Amcrslcortsch
1924—25.
Uitg. Boekdr. Melchior en
Reclame-bureau Willing.
In het voorwoord zeggen de samenstel! rs
dai reeds vroeger dergelijke jaarboekjes kleuren gedrukt, zoodat alle afbeeldingen
schitterend tot hun recht komen. Verder zijn
behandeld de huisvesting en clc moest voor
komende ziekten met geneeswijze, zooclat de
hebben bestaan, welke echter na een langer
of korter bestaan weder verdwenen zijn.
De medewerking, welke zij hij de samen
stelling van dit werkje mochteVi onclcrvin- j kippcnlicfhcbber in beknopte cn populaire
den, was \an dien aard, dat /ij met vertrou-j vorm een leiddraad heeft voor succesvol
wen durven Voorspellen, dat thans een J kippenhouden.
blijvertje geboren is. Naast dit boekje over hoenders is op veler
Wij mogen zulk optinhsnxe wel en hopen I aanvraag ook een Jubileumhoekje over vo-
dat de voorspelling zal uitkomen. Maar dan .gels uitgegeven „Onze Zangvogels", ge-
zullcu-volgende jaargangen toch wat nicerI naanul. In uitvoering en vorm gelijk aan
voldragen moeten zijn dan deze eersteling,bovengenoemde uitgave, is dit Vogelboekje
want naar onze meening is liet werkje ver- speciaal gewijd aan Kanaries, inlandsche
re van volledig. zaadetende- cn insectenetende vogels, Pape-
Zoo wordt v an het Lager Onderwijs alleen j gaaien, Parkieten cn tropische zaadetende
meegedeeld de samenstelling der „CÖmmis-vogels.
sic van Toezicht". Van de scholen zelf, noch' Voor onderwijsdoeleinden wil de firma
van het openbaar, noch van het bijzondergaarne aan allo scholen een exemplaar gra-
onderwijs, geen woord. Bij de Politieke ver- j tis toezenden, na aanvrage door het hoofd
eenigingcif missen we: Vrijheidsbond, Chr. der school.
Jongo huisvrouw (ei-Uieostbode>. Daar heb je 't alweer.
Ik kaD er maar niet aan denken dat ik niet meer iD
dienst ben (Humorist)
Gast: Kun je die kat niet uit de buurt houden?
Kellner: Nou, kijkt u eens meneer, er staat
vandaag bazepeper op het menu en de patroon
zegu dat het de gasten vertrouwen geeft, wan
neer ze op zulke dagen zien dat de kat nog gezond
en wel is (London Opinion)
Amsterdam 19.189.285 29.6
Rotterdam 17.969.677 34.8
Den Haag 12.228.482 34.4
Inderdaad hoogst merkwaardige resultaten.
Allereerst blijkt, dat de hier bedoelde kosten
zwaarder drukken op de middelsoort steden dan
op de groote of kleine.
Utrecht. Groningen, Haarlem. Arnhem. Lei
den, Tilburg, Delft cn Zwolle betalen daarvoor
meer per hoofd der bevolking dan de grootc
steden en belangrijk veel meen dan de kleinere
steden, zoodat wij hier als algemeene conclusie,
die niet door speciale omstandigheden wordt
tc niet gedaan, mogen stellen, dat de bedoelde
steden boven l.un stand leven, te veel de groote
stad wilien uithangen, zonder daarvoor nog het
zielents; te hebben.
Gaan wij tot speciale gevallen over, dan ,s
stellig opmerkelijk de tegenstelling tusschen
twee zoo vlak bij elkaar gelegen en in zooveel
opzichten gelijksoortige en even groote steden
als Arnhem en Nijmegen, al zal zij als in enkele
andere gevallen wel hoofdzakelijk zijn veroor
zaakt door het verschil in woningpolitick. De
tegenstelling tusschen f 49.1 en f 10.5 per hoofd
der bevolking voor dit complex posten is wel
vrjj kras.
Eindelijk treft het dat onder de middelsoort
steden speciaal de kleinste (Zwolle) zoo'n hoog
cijfer heeft, dat onmiddellijk op het hooge
cijfer van de grootste volgt, terwijl het enorme
cijfer van Assen ook de aandacht trekt.
EEN NOODLIJDENDE GEMEENTE.
Rijkshulp ingeiocpcn.
De gemeente Oude-Pekela is niet meer in staat
hare financieel^ verplichtingen na tc komen. De
betalingen zijn gestaakt. De finonricele gevol
gen van de eenige jaren geduurd hebbende
groote malaise in dc stroocarton-industrie zijn
voor die gemeente te zwaar geweest.
Reeds geruimen tiid heeft het gemeentebe
stuur in afwachting van de beslissing der Re
geering op zijn verzoek om eene nooduitkeering
met moeite het financieel raderwerk der ge
meente, alhoewel slepende, toch aan den gang
gehouden, doch thans is dit niet meer mogelijk.
In plaats van steun te verleenen, worden de J
verplichte uitkeeringen door het Rijk reeds eeni-1
gen tijd niet meer aan de gemeente gedaan
deze worden verrekond tegen de schuld der ge
meente aan het Rijk.
De in de Tweede Kamer der Staten-Generaal
op 19 Maart 1924 door den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken cn Landbouw toegezegde be
slissing op de reeds in Juli 1923 ingezonden
aanvrage der gemeente om steun laat nog steeds
op zich wachten, hoewel door de Gedeputeerde
Staten dezer provincie reeds lang gunstig advies
in deze zaak moet zijn uitgebracht.
Alle pogingen door het gemeentebestuur ge
daan om de Regeering te bewegen met voor
schot van het Rijk de betalingen te kunnen
voortzetten, zijn tot dusver vruchteloos ge
bleven.
Te hopen is het daarom, dat de Regeering
De moeilijkheden van een eigenzinnig oude heer, die het
land heeft aan orgeldraaiers en die niet in de maat van
de muziek sii loopen,{Punchy
Oude heer: Wel, dat dansen vsn tegenwoordig lijkt mij
een wandeling met iemand van de andere sese, die met
alle geweld in den weg wil loopen. (Bystander)
Waarzegster: Neem a in acht voor een man met
een lidteeken boven het rechteroog.
Cliënte: 0. maak je daar maar geen zorg over,
juffrouw, dat is j^'n man en ik bezorgde hem
dat lidteeken. 'Passy Show)
Je rookt zes sigaien j.er dag op je bureau, zeg je
Maar ben je niet bang. dat or asch tusschen je
otficiesle documenten komt?
0. maar ik rook niet bij m'n werk.
(Nagels Lustige Welt)
