ZljR
Dames-, Heeren- en Zijdenstoffen,
Fa J. v. i RHOEB VAN DAM,
jjH.W.TEN HOVEJ=
IMPORT-SIGAREN
AiEBSFIORTSCH 0AGDLA1
Fa. M. A.KLEIN
M. H. VAN KAALTE
Crêpe de Chine
Marocein
M. H. VAN HALTE
L. A. W. E. T.
EEN BEWIJS
lit hit li moeite waard is de terne ITAUSES te bezicltip m let
LUNCHROOM
J.W.v.d. BOSCH
X Sigarenhande!
DOET UWE INKOOPEN BIJ
VOORKEUR BIJ HEN, DIE AD-
VERTEEREN IN HET es»
SCHOOLBOEKEN
Het adres voor
wagen en Rietmeubelfabriek.
La ngestraat 72
W. R. J. Klaasing.
Langestraat 7 Telefoon 681
moderne kleurige
in bonte dessins
VAD COMBINATIE-JAPONNEN
EN GABNEEKING
Langestraat Langestraat
69 @9
WW DEN len PRIJS
hebben wij gewonnen op de
(Leidsche Etalage Tentoonstelling te Leiden)
Dat is wel
Langestraat 69.
Wij stellen heden ten toon le klasse
tegen scherp concurreerende prijzen.
Haarlem, Lelden, Amersfoort.
GOEDE COftflSUNlPTlE
BILLIJKE PRIJZEN
Fa. OOSTERVEEN
Qe Amsterdanische Vischwinkel
1 Nieuwe Hel!. Haring SA
Nieuwe Blanke Zoutevisch
Gerookte Paling, Garnalen
IÜ Zalm, Sardines, enz. IS
LANGESTRAAT 39 TEL 798
KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX?*
Hofleverancier.
Varkensmarkt boek Langestraat.
Groote sorteering Sigaretten. Alle soorten Rookhenoodigheden.
:xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx^
ongeveer 100 procent von de leerlingen der
rijkskweekscholen, 't Was dan ook voor
Baron van Wijnbergen niet moeilijk, om bij
d'3 behandeling van de Onaerwijsbegroo-
ting telken jare het onbillijke van die ver
houding te doen uitkomen. En heel be
grijpelijk was het ook, dat Uwe Excellen
tie, wiens ministerieele levenstoak nu een
maal door de gelijkstelling werd bepaald,
ook besloten wns deze ongelijkheid op te
ruimen. Uwe Excellentie deed Uwe toezeg
ging. Maar is Uwe Excellentie later terug
geschrokken vcor dc consequenties van
Uw woord Feit is, dat ook in de gunstige
tijden de bijzondere kweekscholen in dit
opzicht zeer, zeer ver bij de rijkskweek
scholen ten achter bleven. Maar laten wij
het dankbaar erkennen met hetgeen Uwe
Excellentie aan beurzen ons toewees, zijn
wij, dank zij den gewonen particulieren bij
dragen, door de moeilijke jaren heeng^ko-
men, iets, wat volstrekt onmogelijk ge
weest zou zijn, als die verhoogde rijksbij
dragen achterwege gebleven waren. Een
kweekschool besturen is ook met de ver
hoogde rijksbijdragen verre van een winst
gevend bedrijf geweest. Wanneer evenwel
aan de bijzondere kweekscholen de beur
zen worden onthouden, of door het stellen
van niet te verwezenlijken voorwaarden on
bereikbaar worden, dan zullen vele kweek
scholen, en met namo de bisschoppelijke,
den druk niet kunnen doorstaan, zonder
buitensporige eischen te moeten stellen
aan de particuliere liefdadigheid.
Tot op heden volgde men van rijkswege het
systeem, om de leerlingen te brengen naar de
kweekschool. De ondervinding heeft geleerd,
dat het getal leerlingen, die door de ouders
zelf met eigen middelen tot de kweekschool
worden gebracht, onbeduidend is. Het tekort
aan onderwijzers zou schiomelijk groot zijn,
als de kweekschoolopleiding niet werd aange
vuld door de rijksnormaallessen. Het beurzen
stelsel kon daarbij gemist worden, omdat de
opleidingsgelegcnheid zóó overvloedig was,
dat gezegd kon worden: de scholen worden ge
bracht tot de leerlingen. De L.O.-wct 1920
stelde de opheffing van de normaallessen in
het vooruitzicht.
Deze maatregel werd algemeen toege
juicht. Do katholieke normaalscholen, die
zoo hier en daar waren opgeschoten, waren
reeds grootendeels opgeheven of omgezet
in kweekscholen. Het Damocleszwaard toch
hing den besturen boven 't hoofd öf gauw
tot kweekschool u verheven, öf anders zijt
ge straks ten doode opgeschreven en wor
den uwe leeraren niet erkend I Zoo onder
gingen een groot aantal katholieke nor
maalscholen door de wettelijke bepalingen
en koninklijke besluiten een metamorphose
in den zin van de wet. 't Kostte groote
moeite hier en daar, maar het kwam klaar.
Wel voelde zich menig bestuur bedreigd
door een geldel ijken strop, want het fatale
getal van de 25 geslaagden stond op den
wand van menige kweekschool als een
vurig„Mane, Thekel, Phares" gebrand
Maar men oordeelde terecht„Tijd geeft
raad". De opleidingsinrichting was voor
het oogenblik gered, bevoegde leerkrachten
werden aangesteld met het oog op de nieu
we wet. Andere leeraren gingen aanstonds
college loopen, alles om op tijd klaar te
komen.
De nieuwe wet kwam, maar werd niet
uitgevoerd. De bezuiniging waarde rond
en deed als een griezelige nachtvorst veel
opbloeiend leven verschrompelen. De op
leiding moest goedkooper worden. Er wer
den twee jaren van de ontworpen opleiding
afgeknipt. Daarover werd door de onzen
niet getreurd- Een opleiding van veertien
tot negentien jaar zou reeds van den be
ginne met meer instemming begroet zijn
geworden.
Maar ook die kwam niet. 't Zou alles
blijven, zooals het was. Alleen het leer
plan zou worden gewijzigd. Maar met het
handhaven van den ouden toestand dreig
de ook het oude onrecht weer binnen te
sluipen, dat door de L. O. Wet 1920 be
zworen scheende gelijkmatige beurzen-
verdeeling lag met de wet zelf weer be
vroren.
Er waren te veel „kleine" kweekscholen, het
parool werd gegeven: „Groote kweekscholen!
Anders geen volledige vergoeding! Kweekscho
len met parallelklossen!" Het verbod, om nieuwe
kweekscholen op te richten, accentueerde de
uitgesproken bedoeling. Er werden geen nieuwe
kweekscholen opgericht. Voor een paar gedu
peerde christelijke besturen werd een alles
zins gemotiveerde uitzonderingsmaatregel ge
troffen. Het enorme hooge' getal van 75 ge
slaagden volgens de Wet van 1920 werd nog
opgedreven tot 90.
Zoo werd het systeem van „groote"
kweekscholen met geweld doorgedreven.
De Katholieken pasten zich weer bij de
opvatting van de regeering aan en zetten
hun kweekscholen uit Natuurlijk kunnen
die leerlingen in zoo groote getale niet ge
worven worden uit de onmiddellijke omge
ving van de kweekschool. In de dagen,
toen die kweekscholen werden opgericht,
is er geen rekening gehouden met de
eischen, die men in 1923 of in 1924 zou
gaan stellen. Men richtte ze op overeen
komstig de vigeerende Koninklijke Be
sluiten, ook op plaatsen, waar het getal
geloofsgenooten niet zoo groot was. In
welke stad van ons vaderland de aller
grootste steden misschien uitgezonderd
zal men zóóveel leerlingen van eenzelfde
richting bij elkander kunnen brengen, om
een eigen kweekschool van die richting te
kunnen vestigen? En dienen de onderwij
zers ook niet van elders gerecruteerd te
worden?
Nieuwe kweekscholen oprichten mocht
niet. Er zat derhalve niets anders op, dan
dat de bestaande kweekscholen, volgens
het parool van de regeering zelf, vergroot
werden en uitgezet tot een capaciteit, over
eenkomend met de schreeuwende behoefte.
Laat geheel het rijksschooltoczicht getui
gen, of er in de provinciën Groningen,
Friesland, Drente, Overijsel, Gelderland,
Utrecht, Noord-Holland, Zeeland overpro
ductie is aan katholieke leerkrachten! Ten
koste van heel, heel veel werden nu de
katholieke kweekscholen tot „groote"
kweekscholen uitgebouwd. Aan de kweek
scholen te Hilversum en Beverwijk werd
voor veel meer dan I millioen verbouwd,
om in de behoefte aan onderwijzend per
soneel op de katholieke scholen alleen te
kunnen voorzien. En nugaat de regee
ring in eens van opzet veranderen: geen
groote kweekscholen meer, maar vele klei
ne inrichtingen! De leerlingen worden niet
meer gebracht tot de kweekscholen, maar
de kweekscholen of dagnormaalscholen
worden gebracht tot de leerlingen! De
rijksinrichtingen kunnen, zoo veronder
stelt men, daardoor het beurzensysteem
missen. Hare leerlingen worden immers
geholpen volgens een ander systeem. Dit
systeem kan óf niet, öf niet meer, öf moei-
b'jk op andere ópleidingsinrichtingen wor
den toegepast en zoo is men van het las
tige probleem af! Niemand zal toch dur
ven eischen, dat aan bijzondere inrichtingen
geldelijke voorrechten als beurzen of iets
van dien aard zal worden verleend, wat aan
de rijksinrichtingen wordt onthouden. En
als er dan misschien door den drang der
belanghebbenden een aalmoes wordt af
gedwongen, dan rust zoo veilig het odium
op de bijzondere opleiding
Wij gelooven niet aan opzet, aan tactiek, zoo
eindigt rector van Hengel. Er is geen opzet in
het spel, allerminst bij Uwe Excellentie, maar
het gevaar is volstrekt niet denkbeeldig, dat de
menschen, die voor 's lands financiën moeten
opkomen en een gelukkigen inval meenen ge
had te hebben, zich zoo blind staren op hun eigen
vinding, dat zij daarbij ter goeder trouw de al
lereerste levensbelangen van anderen uit het
oog verliezen. Nooit heeft de overheid het recht
om zich zonder schadeloosstelling bij het vast
stellen van haar maatregelen te keeren tegen
degenen, die ter goeder rtouw zich binnen de
perken van de geldende wetten of verordenin
gen ontwikkeld hebben, om de uitgevaardigde
wetten te kunnen uitvoeren. Dat zou een Tegee-
ring doen, die het door haar aanbevolen en
practisch doorgedreven systeem van. „groote"
kweekscholen met het daaruit noodzakelijk
voortvloeiende beurzenstelsel zou gaan ver
loochenen, om, volgens een ander systeem
voortwerkend, de bijzondere inrichtingen, die
naar haar eersten opzet gehandeld hebben, te
dupeeren, zoogenaamd ter wille van de gelijk
stelling-
Kinderwagens, Wiegen
Serre-meubelen, Lig
stoelen, Waschmanden
Fietsmanden, en Reis
koffers, is:
VERKRIJGBAAT DE
EN OVERIGE -LEERMIDDELEN VOOR
ALLE INRICHTINGEN VAN ONDERWIJS
Afd. Stoffen.
Wij ontvingen:
en
AANBEVELEND:
DIE ALTIJD KOOPT DE BEStE WAEREN
ZAL ZICH VEEL GELD EN KOMMER SPAEREN
MEVROUW!
Bij het vergelijken van de prijzon isbetnoodig
ook do kwaliteiten te vergelijken, om tot een
juiste beoordeeling te geraken. Ik lever in
hoofdzaak de allereerste soort waren, doch kan
wanneer gewenscht wordt, ook de goedkoopere
leveren.
Hoogachtend,
(B. VAN SILFHOUT)
HÓT6L, R6STHURHNT, LUWCHROOm,
„ROVÏÏL"
LHHGSSTRHHT 85 T6LQFOON 373
LOGIES MET ONTBIJT F 2.50.
GO0DS COUSlimPTie.
BILLIJKS PRIJZ6N.
HHUBeVSL eilD,
L. J. C. DE REyCK.
■HÉH ■■■■■■ÉdaBHil
f W
