AMERSFOORTSCH DAGBLAD „de eemlander"
TWEEDE BLAD/
BINNENLAND.
23e Jaargang
No. 79
Het debat
Van Embden-Snijders.
EEN VERGADERING DIE IN TUMULT IS
VERLOOPEN.
(Van onzen gewonen "verslaggever).
Wie er aonwezig waren.
In de groote zaal van den Dierentuin te
'sGravenhage is gisteravond het openbaor de
bat gevoerd tusschen gep. generaal C. J. Snij-
dors, oud-opperbevclhcbber van land- en zee
macht, en prof. dr. D. von Embden, lid van de
Eerste Kamer, naar aanleding van de rede,
door laatstgenoemde in April en Mei 1924 in
die Kamer gehouden en sedert gepubliceerd on
der den titel Nationale Ontwapening óf Volks
verdelging.
Reeds te 7 uur nam de toeloop naar de Die-
rentuinzoal een aanvang. Behalve de groote
zaal was weldra ook de rotonde geheel met
toehoordèrs gevuld. Op het podium had rechts
het hoofdbestuur van Ons Leger en links het
hoofdbestuur van den Vrijzinnig-Democrotl-
schen Bond plaats genomen. Voorts was op
het podium een loge gereserveerd voor politie
autoriteiten, o. w. zich de hoofdcommissaris de
heer Van 't Sant bevond.
Te kwart voor acht betrad generaal Snijders
het podium, een kwartier later gevolgd door
prof. Van Embden. De laatste werd met ap
plaus begroet, dat door den voorzitter der ver
gadering, mr. Werker, voorzitter van het hoofd
bestuur van don Vrijzinnig-Democratischcn
Bond, aanstonds energiek werd onderdrukt.
In de zaal bevonden zich onder het publiek
tal van rechercheurs. Onder degenen, die de
voorste rijen bezetten, bevonden zich de leden
der Tweede Kamer Van der Voort van Zijp,
Deckers, Ketelaar, Albarda en Snoeck Hcnkc-
mans; het lid der Eerste Kamer, de heer Wes-
terdijk; het oud-lid der Tweede Kamer, de heer
Teenstra; dr. Alctto Jacobs; gep. generaal-
majoor Hoogeboom; het lid van don Haagschcn
gemeenteraad, mr. Josephus Jitta; prof. Van
Itallie en het lid van den Rotterdamschen ge
meenteraad, mr. S. J. L. van Aalten. Voorts
werden onder de toehoorders onderscheidene
officieren in politiek opgemerkt; slechts een
enkele had zich in uniform gestoken.
Openingswoord van den voorzittor.
Te ruim acht uur opende de voorzitter de
vergadering. Spr. constateerde, dat deze avond
door velen in den lande met groote belang
stelling was tegemoet ge2ien cn hij bracht dan
ook nog even de aanleiding tot het debat in
herinnering. Vervolgens deelde hij mede, dat
generaal Snijders afstond had gedaan van zijn
recht om bij loting uit te maken wie de eerste
spreker zou zijn. Hij was bereid toe te staan,
dat prof. Van Embden het eerst het woord zou
voeren, mits deze tijdig de hoofdlijnen van zijn
betoog zou aangeven. Dit is geschied in den
vorm der gepubliceerde stellingen. De indee-
üng van den avond is als volgt geregeld: eerst
spreekt prof. Van Embden gedurende 50 minu
ten; daarna' generaal Snijders 50 minuten. Ver
volgens wordt een korte pauze gehouden, waor-
na de debaters elk 25 minuten voor re- en
dupliek krijgen. Do vergadering zal dan te elf
uur geëindigd kunnen zijn. Ten einde het debat
zoo veel mogelijk tot zijn recht te dom ko
men wordt verzocht zich te onthouden van elk
teeken van goed- of afkeuring. Moge dan deze
avond leiden tot versterking van uw aller in
zicht, aldus besloot hij.
Na dit openingswoord trad prof. Van Embden
naar voren, verwelkomd met applaus, dat echter
door een krachtig „sst"-gcroep en een driftig
„stilte" van den voorzitter weldra werd onder
drukt. Hierop ving prof. Ven Embden zijn rede
aan. Door een drietal megafonen werd 2ljn
stemgeluid Zoodanig versterkt, dat het door de
geheelc zaal, alsook In de rotonde verstaanbaar
was.
Aangezien ons de gelegenheid werd gewei
gerd ons tijdens de redovoeringen uit de zaai
te begeven ten einde een kijkje buiten to nemen
en dan weer het debat in de zaal verder te
volgen, kunnen wij tot ons leedwezen geen ver
slag 'geven van de gebeurtenissen in den tuin.
waar door middel van luidsprekers ook dege
nen, die tot- de zoal geen toegang hadden ge
kregen, het debat kondon hijwonen.
Het tumult.
Toen de eerste spreker opmerkte, dat do
dividenden van de wapenfabrikanten in elk go-
val beveiligd" worden, klonk, ondanks het
verbod, uit de zaal applaus op. Ook v.crd nog
al eens gelachen, terwijl af en toe een sissend
geluid de ontsteltenis van een deel der toe
hoorders verried
Toen spreker er van gewaagde welke mid
delen zouden worden toegepast, tenzij het Ne-
deriandsch'e volk zijn regocring die v; openen
uit de hand sloeg werd het applaus-verbod con
de toehoorders te machtig. Met "en daverend
handgeklap, dof schier tot een ovatie aan
zwol, betuigde men zijn instemming met do
desbetreffende passage.
Dc voorzitter zog er den ook maar vat) of
deze uitbarstiqjj te onderdrukken. Aan het
einde van zijn rede werd den spreker een ova
tie gebracht.
Ook aan generaal Snijders werd bij zijn
komst op het podium een applaus bereid.
Reeds spoedig ontstond in de zoal echter
rumoer. Het was toen de spreker cr op wees,
dat prof. van Embden hem eenige vragen had
gesteld, die hij „zouh'ebben" te beantwoor
den. Op die wijze wilde spr. zich den vorm
zijner rede niet loten voorschrijven. (Geroep:
„a h a en bewegingOok zou spr. niet zoo
grappig zijn als prof. van Embden. (Applaus.)
Spr. schetste vervolgens de verschrikkingen
van de oorlogsmiddelen, die vóór 1914 reeds
werden toegepast, hetgeen aan eenige toehoor
ders den kreet ontlokte „Daarom wil'en wij
er niets van hebben 1" Bij een nadore schilde
ring der verschrikkingen van de oude oorlogs
middelen werd er geroepen„Daar meen je
niets van schurk I"
Generool SnijdersMeneer de voorzitter, wilt
u oan dien meneer duidelijk maken, dat ik
doof ben I
Geroep Een oude grap
De voorzitter Men neme toch de beleefd
heid in acht
Na deze vermaning werd het eenige ©ogen
blikken stil in do zaal. Het duurde echter
slechts een korte pooze. Daama begon het
rumoer opnieuw.
Aanhoudend gefluit, gebrul en gesis lokte
de opmerking van generaal Snijders uit, dat de
gasoorlog minder onmcnschelijk en minder
v/recd is dnn do andere strijdmiddelen. Toen
hij verzekerde, dat de verplegingsduur ven
goszickcn korter is dan van andeT© gewonden,
reageerde een deel der vergadering op gelijke
wijze. Een stom riep „Jc zal er gezond van
worden I" waarop dc spr. uitriep „Als je 't
niet geloovcn wilt moet je 't moor nalezen I"
v/elke uitroep een nieuwen storm van interrup
ties ontketende.
De verdere bespreking von den gasoorlog
werd herhaaldelijk door fluiten, sissen en ge
roep onderbroken. Toen de spreker de onder
stelling waagde, dat prof. von Embden zich wel
niet zou laten overtuigen door zijn betoog,
barstte een luid gelach los, evenzeer els toen
generaal Snijders verzekerde, dat ook hij eeni
ge geleerden achter de hand had
Wanneer men de beschermingsmiddelen te
gen den gas-oorlog buiten beschouwing Iaat
aldus vervolgde generaal Snijders don houdt
alles op. Maar er worden middelen gevonden
Een stem En dc koeien don l (Gelach).
Op do eerste rij maakt een der toehoorders
een luide opmerking over „democratische
koeienhouders" hetgeen even een opkomend tu
mult uitlokt, dat spoedig tot bedaren wordt ge
bracht door het laconieke antwoord van den
voorzitter„Wilt u wellicht op mijn plaats
gaan zitten
Herhaaldelijk geeft het publiek blf do voort
zetting der rede van generaal Snijders door
hoongelach, interrupties, gefluit cn gesis ech
ter nieuwe tcekencn van onrust. Bij den uit
roep, dat dc actie van de ontwapennors er toe
leidt, dat onze weermacht nog verder naar be
neden wordt gehaald, breekt een luid applaus
los. Een juffrouw roept„Ik heb geen eten
voor mijn kind I" ccn ander krijt„Ik heb
maanden lang armoede geleden I" Op dc
woorden van generaal Snijders, dot de voor
stelling, die prof. v. Embden gaf, op fantasie
berust, betuigden de mede-standers van den
generaal door applaus hun instemming. Tegen
het einde van zijn rede namen echter do poci-
fiston weder hot woord. Felle interrupties en
rauwe kreten werden om een haverklap door
de zoal geslingerd. Uitroepen als„Dus nog
meer milliocnonf", „Sijmon zal wel betalen!"
„Wij willen geen oorlog meer„Arme. moe
ders worden afgewisseld door dringende
vermaningen van den voorzitter om stilto.
Aan het einde van do redevoering van den
gcneraol weerklinkt luid applaus en gefluit. Een
pauze van vijf minuten wordt met het zingen
van anti-militaristische liederen gevuld.
Om lion minuten over half elf vangt prof.
v. Embden zijn repliek oen. Hij wordt met eon
langdurig applaus, aanzwellend tot een ovatie,
ontvangen.
Generaal Snijders vangt zijn repliek oon on
der gTOot rumoer. Do vergadering begint te
verloopen. De spreker is volkomen onvorstaan-
baar en ziet onder lawaai cn gefluit van hot
woord af. Een deel der vergadering zingt de
Internationale.
Als de voorzitter eindelijk zich verstaanbaar
weet to maken spreekt hij een slotwoord, dot
echter weldra weer in rumoer verloren gaat.
Wonneer hij zegt, dat dc vergadering allo re
den heeft tevreden te zijn, wordt van de be-
stuurstafol van Ons LegeT herhaaldelijk geroe
pen „schandaal I schande I"
Onder het zingen van de Internationale cn
het anti-militairistenJied goot de vergadering
uiteen.
it
HET DEBAT.
(Eigen droadloozc opname).
De lede van pref. Von Embden.
Professor Van Embden was het oerst
oan hot woord. Spreker beschouwde het to be
handelen vraagstuk als een hoogst belangrijk.
Het gaat over leven en dood der bevolking,
over bestaan en ondergong der natie. Beide
debaters wenschen ons vaderland behouden tc
zienbeiden drijft de liefde voor het land.
Alleen verschillen zij over de vraag, of ver
dediging des lands uit dien hoofde noodig is.
Indien een nieuwe wereldoorlog uitbreckl, in
dien de nationale bewapening opnieuw don
oorlog voortbrengt, zal die gevoerd worden
met chemische middelen, en misschien met
zicktc-bftciilen. In hoofdzaak zal het worden
een chemische oorlog. Daarin zal geen onder
scheid gemaakt worden tusschen soldaten cn
burgerbevolking, om drie redenenlo zal men
trachten alloreorst de groote steden te treffen;
2o. de steden zal men ook aanvallen omdat
men den wil tot weerstand breekt door do ter
reur van 'ion massamoord; 3o. voorkomt men
een aanval op buitenlandsche steden. Spreker
gaat na, wat de gassen bewerken tijdelijke of
duurzame blindheid, ontstekingen, pijnlijke
wonden, hartverlamming en plotselinge dood,
langzame vernieling der longen, zoodat de ge
troffene wordt doodgemarteld. Don is de mo
derne krijgsvoering op haar monsterachtigstc
hoogtepunt. Dat bedreigt onszelf cn onze kin
doren. Wat dc strijders zelf betreft, er zal
geen persoonlijke dapperheid nog krijgskun
de meer bestoon L Er zal alleen bestuurd wor
den een grbot bedrijf van rnenschenslachting.
Dat beginnen gelukkig allo volken in te zien,
wat Genève bewijst. En al bewaart de troon
rede over den Volkenbond een stilzwijgen, en
al acht generaal Snijders den oorlog een on
uitroeibaar kwaad, to Genève is dc bewape-
nings- en oorlogsgedachte teruggedrongen.
Zekerer bestaan nog moeilijkheden tegen de
ontwapening, maar men vergete nietals er
nog eens een oorlog uitbreekt, is ons land ver
loren, als het nog bewapend is. Is het dan ont
wapend, don heeft het kans gespaard te wor
den. Maar zijn dit nu niet allemaal vreeselijke
voorspellingen, schrikbeelden? De heer Dres-
selhuys en vele anderen zitten met het vraag
stuk ijselijk verlegen, en dezulken willen
een proef nemen met den volgenden oorlog f
Kwam spreker met hersenschimmen? Integen
deel, in de Eerste Kamer kwam hij met gege
vens, ontleend aan geschriften van autoriteiten
op chemisch gebied, en mef gegevens, die tot
voor kort geheim warenvan de ontwape
ningscommissie var. den Volkenbond, gegevens
die nu niet meer geheim zijn. Na een stillen
strijd in de commissie zijn zij gepubliceerd,
waarvan dc militoirisicn felle tegenstander»
waren. Spreker kreeg de rapporten door eon
gelukkig toeval in handen, en begreep, dat deze
gruwelijke gegevens eigendom moesten zijn
van het Nederlandsche volk. Met ze bekend to
maken hebbon de vrijzinnig-democraten hun
plicht gedaan. Dc gegevens zijn afkomstig van
hooglccoren en verwerkt door een commissie,
waarvan 3 leden hooge militairen waren.
Spreker schetst de moeilijkheden voor ons
land, gelijk hij ook in zijn Kamerrede deed, bij
een gas- en luchtoorlog Deze zijn
1. De vliegtuigen rokeh de steden van uit
oen hoogte, waarop zij zelf onkwetsbaar zijn.
2. Al waro dit onders, men moot om zich
afdoende te verdedigen behalve luchtdoelge
schut ook het overwicht in de lucht hebben.
Deze patriottische plicht geldt natuurlijk aan
weerszijden van de grens. Elk land moet ster
ker zijn dan elk ander land. Dus een onbe
perkte wedloop in bewapening, tot groote
vreugde van de wapenfabrikanten. Beveiligd
worden in elk geval hun dividenden. (Toejui
chingen).
3. De gassen worden, ook uit scheepsge
schut gelanceerd. Ons lond zal ook het over
wicht ter zee moeten hebben. Tegenover Enge
land b.v. of Amerika.
4. Men zal gasmaskers in voorraad moeten
hebben voor do soldaten, dc gehcele burger
lijke bevolking en het vee.
5. Men zal die gasmaskers mootcn vullen
mot nfweerstoffen tegen onbekende gus-
sen. Want in dc geheimhouding ligt het hoofd-
gevoar.
6. Ons Inrd mat zijn zwakke chemische in
dustrie zal zijn ofweerstoffen, grootcndeels
moeten invoeren. Dit zal or duidelijke
aanwijzing zijn om ons dan met a.. J o r c gas
sen te bezoeken.
7. Mijn geachte wederpartij dient ook de
bcschorming te noemen tegen gassen die door
alle maskers heengaan.
8. Alsmede hoe men tegen het mosterdgas
geprepareerde kl6eding kan gereed heb
ben voor de gehcele burgerlijke bevolking on
9 Hoo men den oogst kan beschermen te
gen het uistrooien van parasitaire insicten.
Wanneer generaal Snijders sprekers stand
punt wil weerleggen, moet hij al deze moeilijk
heden overwinnen, moeilijkheden, die nog door
geen van de sprekers en schrijvers over deze
materie zijn opgelost. Zelfs de toasten bij de
herdenking der mobilisatie hebben geen op
lossing gebracht, cn ook de regeering zwijgt
over de scheikunde, maar voert wel de parodes
weer in, waarmee zij ons volk één ding met
groote hoeveelheden verstrekt: „turf in je
ransel." Ter ontzenuwing van sprekers stand
punt is de oud-opperbevelhebber verplicht
die moeilijkheden op te lossen. De bewape-
naars probeeren alles te onlgaan door er op
te wijzen, dnt on2e weermacht een preventieve
werking heeft, en dient om oorlog te voorko
men. Om dat ie staven, moet genornal Snijders
ook nog deze drie moeilijkheden oplossen:
te. wijl onze huidige wcermocht cindelooze
leemten heeft: hoeveel honderden millloenen
per jaar zijn noodig om dat uiterste minimum
te bereiken, dot wereldberoemde uiterste mini
mum Immers zonder een globale kostenbe
rekening zou de preventieve werking geen ern
stig argument zijn.
2e. Hoe voorkomt hij, dat deze offers ter
stond weer nutteloos worden door nieuwe uit
vindingen an uitgaven elders
3e. Hoe waarborgt hij ons. dot niet de mili
taire leiders in het buitenland onze weer
macht beneden het minimum zullen achten. In
dien z ij een hoogeren maatstaf aanleggen, is
er geon preventieve werking l
Wat gebeurt er nu, als buitenlandsche mili
tairen zich van het onontbeerlijk minimum een
grooter voorstelling maken. De quoestie is, of
een gewapend Nederland feitelijk macht uit
oefent of niet. Stel dat een afdoende oplossing
komt. Don hebben we een preventieve weer
macht, het vermaarde slot op de deur, welk
slot is een helsche machine, die bij gebririk
het geheelo huis in do lucht doet vliegen f Men
zegt: een weermacht dfbnt tot geruststelling en
afschrikking. Ja, Krupp is eigenlijk een fabriek
von geruststollendo middelen (gelach). Men
zegt, onze weermacht bedreigt niemand. Dot
zeggen alle voiken, cn dot meenen ze allo te
goeder trouw. Ieder meent een louter defensief
leger te hebben. Ieder volk waant, dat do aan
vallers in het buitonland zitten. Maar het groote
govoar is, dnt alle defensieve middelen ook o f-
fensicf tor verdediging moeten worden ge
bruikt. Niemand verdenkt Nederland van een
offensieven oorlog. Maar als er een* een oorlog
uitbreekt, zou' men dan niet hier te lande kun
nen meenen, dat een spoedig ingrijpen, vooral
bij den gasoorlog, noodig is. En dan is elk uur
kostbaar. Elk uur kan dan dó militaire nederlaag
bettekenen. En -natuurlijk tracht het buiten
land ons voor te zijr^ Het buitenland moet ons
wantrouwen, want ieder cn alles te wantrouwen
is des bewapenears vaderlnndsche plicht. Er
schijnt tusschen do volken niets anders meer
te beslaan don wantrouwen. Dat is de blijde
boodschap van de bewapenaors en daarmee
denken zij ons vaderland te beschermen. Maar
dat geschiedt ook aan den overkant van de
grens. Dn als Nederland dan bewupend is, zal
een vreemde mocht zoo spoedig mogelijk ann-
rukkon om ons onschadelijk te maken. Dot is
de defensieve werking van oen defensieve weer
macht In dit verbond herinnert spreker aan
het Engolsch-Deensche conflict in 1807. Er
moet ook geen defensieve bewapening komen,
ook geen del'ensieve-offensieve, zóoals onze re
geering het noemt. De moderne bewapening
voert tot geen einde. De landen moeten ter
stond cn geheel ophouden. Zelfs door eenzij
dige ontwapening vergroot men zijn veiligheid
zeer. Don kon er geen mistrouwen, geen valxh
spel zijn. De kaarten liggen open op tafel I Als
Nederland ontwapent, zal het altijd een roem
rijk voorbeeld zijn, de wereld ten 2egen.
Maar kunnen bondgenooten dan geen hulp
geven Neen, want bondgenooten maken
vijanden. Elke nieuwe bondgenoot mankt ieder
voor zich een nieuwen vijand. En hoe krijgt
men, ol wint men met bondgenooten een oor
log, dien bondgenoot woer zijn lond uit En
tot hoeveel misverstonden kan een (geheim)
bondgenootschap niet aanleiding gewon.
Vele Duitschers meenen nu nog, dat België in
T9Ï4 Engeland's geheime bondgenoot was.
Maar bovendien: hoe zouden wij bijvoorbeeld
tegen Engeland partij kunnen kiezen. Reeds
staatsraad Struijcken zag de onmogelijkheid
daarvan in. Spreker is overtuigd, dat men zich
nu al in het buitenland afvraagt, aan welke
zijde Nedcrlond zal gaan staan bij een even»
tu eel en oorlog, omdat wij bewapend zijn, en
omdat wij nog bewapenen. Als er eens een con
flict uitbreekt, zal een der belligercnten ons,
als hij humaan is, een ultimatum zenden,
cn ons sommeoren om partij te kiezen.
Antwoord, Nederland, zijt gij vóór of tegen
onshet risico der onzekerheid kan ik niet
hebben.
Wat antwoorden wij Doodelijk ontsteld
gaan wij uitleggen dot wij er een geheel andere
theorie op na houden. Nederland, zoo zeggen
we, heeft vredelievende wapens. Gij, afzender
van het ultimatum, kent Uw rol nietgo be-
hooft nu juist gccvtstgesteld te zijn. Dot heb
ben onze bewopenoors ons altijd voorgespie
geld. Wij hebben slechts wclwillendo kanon
nen, onze vriendschnppelijko stikgassen be
vorderen alleen den vrede. We antwoorden
dus, dat we geen partij wenschen to kiezen.
Vertrouwt ons toch, zoo roepen wij jamme
rend uit, na eerst zelf van de daken te hebben
geschreeuwd, dat niemond te vc* trouwen is.
Alsnu repliceert de render van het ultima
tum uw ontwijkende praatjes zijn duidelijk.
Ge heult met mijn tegenpartij. Ge wilt u niet
vóór mij verklaren, don moet ik om eigen vei
ligheid aannemen dot gc tegen mij zijt. En hij
komt afrekenen met onze weermacht.
Zoo doet de humane belligerent. De hard
vochtige daarentegen, de kort nangebondene,
hij komt onverhoeds, zonder ultimatum cn
zonder oorlogsverklaring.
Ontwapening geeft recht op vertrouwen,
geeft de grootst mogelijke beveiliging Zullen
wij de internationale atmosfeer mee blijven
vergiftigen Indfen ons vertrouwen iu toch
eens beschaamd wordt, is er dnn niot groote
kans, dat ons volk toch bezocht zal wordon
100 procent zekerheid kunnen wij niet geven.
Er is altijd nog gevaar. Maar de verhoudin
gen zijn deze met bewapening 99 pet dot
wij in een oorlog betrokken worden, met als
govolg algemeen© vernietiging zonder bewa
pening 90 pet. kans, dot wij buiten den oor
log blijven. En zelfs ol wordt ons territoir ge
schonden, dan zal toch niet ons geheelo land
bezocht worden mot dood en verderf, maar
misschien alleen een grensstreek.
Schenkt vertrouwen, dan ontvangt ge ver
trouwen. Alleeen op een grondslag van ver
trouwen zal ook een internationale ontwape-
ing mogelijk worden, en de kleine staten moe
ten daarin voorgaan. Werpt van U den klcin-
moedigen angst, de eeuwige argwaan, dc ge
niepig.» spionnago van het verfoeilijk moord
tuig. Verzaakt het misdadige stelsel, dot No-
dei land's belong meent to kunnen dienen door
middel van ren af zichtel ijken massamoord. Be
treedt ook tegenover andeT© volken den weg
der moraol en grijpt moedig en me» i.J Uw
krachten die tank nan, zoolang het '.oor ,U
ria<7 is.
Don, wanneer door den steun van U en van
velen met hl Nederland besluit tot nationale
ontwapening, dan zulf pij hebben gewerkt aan
Kot eenige, dnt ons land en al'e -olken bevei
ligen knri de heerschappij van het vertrou
wen, het recht en de solidariteit.
Don zult gij hebben gediend cn vaderland èn
menschheid. (Daverend applaus en gejuich
Rede von generaal Snijders. I
Generaal Snijders acht do anti-niiHtarfs- j
tischo propaganda noodlottig en onzinnig, een
uitspraak die aanleiding fs geweest tot dit
debat, en die hij ook handhaaft, peuif cis zlf
is n.a.v. de rede in de Eerste Komcr in April
j.l. van professor van Embden. Deze legde in
zijn rede aan spreker eenige vraagpunten ter
beantwoording voor, maar spreker behoudt het
recht van indeeling 2ijner rede voor zich (ap
plaus), en 2el zeggen wat hij te /eggen heeft.
(Applaus.)
Prof. van Embden schildert In schrille kleu
ren de afschuwelijkheid van den gasoorlog, de
wreede folteringen, waaraan ernstige goszieken
blootstaan, het gruwelijke en onmenschelijke
van dit nieuwe wapen. Maar ik wil vragen is
en was niet altijd de geh'eele oorlog wreed,
gruwelijk, onmcnschelijk Zijn andere wapens
zooveel humanerWie dit meent, vergeet of
heeft nimmer gekend de aangrijpende schilde
ringen van het onbeschrfjfelij'k lijden, dat zich
in de ambulances achter de slogfron'on reeds
vóór de invoering van den chemlschcn coilog
afspoelde.
Wij hebben geen beteren maatstaf ter beoor
deeling en vergelijking van de relatieve men-
schelijkheid van verschillende feitelijk zon
der onderscheid onmenschelijke wapens dan
de vcrliezenstatisticken, do verhoudingen tus
schen de aantallen combattanten cn slacht
offers, do mortaliteit, de percentages langdurig
en blijvend ongeschikten en de verplegingsduuT
der in de ziekeninrichtingon opgenomen pa
tiënten.
Nu is het wel zeer opvallend, dat alle bron
nen, welke men raadpleegt, danronder de offi
cieel© rapporten en statistieken en de verkla
ringen van deskundigen, die den gos-oorlog
hebbon meegemaakt en daarin eeno leidende
rol hebben veTvuld, volmaakt eenstem-
m S g zijn in hunne uitspraak, dat
a. do soldaat te velde eene aanzienlijk klei
nere kans loopt op gasvergiftiging dan op ver
wonding of dood door andero wapens(als de
spreker geïnterrumpeerd wordt, zegt hijals ja
't niet gelooft, le°s je 't maar na);
b. do sterfte door gasvergiftiging nanr ver
houding zeer belangrijk geringer is dan die
door verwonding of belccdiging door andere
wapens
c. de gemiddelde verplegingsduur der gas-
zieken in de ziekeninrichtingen korter is dan
die van andere gewonden
d. de genezing der gaszieken over 't alge
meen gunstig en tamelijk snel verloopt en dat
blijvende nadeelige gevolgen zeldzaam rijn
cn dat
e. het aantal der door gasvergiftiging geheel
of gedeeltelijk blijvend ongeschikten slechts een
zeer gering percentage van het gchecle aantal
in den oorlog ongeschikt gewordenen bedraagt,
terwijl de relatieve ongeschiktheid van hen, die
dat zeer geringe percentage uitmaken, slechts
voor enkelen meer dan 50 V„ bedraagt.
De chemische strijdmiddelen zijn in menig
opzicht humaner dan de andere strijdmiddelen,
(gelach), zoo verklaren veel schrijvers, ook die,
welke prof. Van Embden aanhaalt, maar wier
uitspraken ter zake hij verzwijgt. Spreker be
speurt op het stuk van den gas-oorlog sterke
overdrijving bij de bestrijders daarvan, een
overdrijving, waaraan prof Van Embden niet
ontkomen is. De gas-ooriog her ft bij buiten
staanders den indruk gewekt van zeer afschrik
wekkend, maar men vergete niet, dot'de eerste
gasaanvallen der Duitschers in den wereldoor
log geschiedden op een vijand, die er absoluut
niet op voorbereid en tegen gewapend was. Dat
is nu geheel veranderd. Een geheel stelsel van
afweer tegen gasaanvallen heeft zich ontwik
keld, een geheel nieuwe gasooriog-techniek en
-taktiek. Het is geen strijdwijze, waartegen geen
verdediging mogelijk is. Het chemische wapen
is een normaal oorlogswapen geworden (ge
lach), een geweldig wapen, moor een niet alles
overweldigend oorlogsmiddel (gefluit). Onweer
staanbaar is het slechts voor die partij, die er
zich niet tegen heeft gewapend en op voorbe
reid. Beschermingsmiddelen moeten er zijn.
Prof. Van Embden zal zich hierdoor niet laten
overtuigen (gelach). Hij beschikt over adviezen
van geheimzinnige buitenlandsche geleorden,
die hem hebben verteld, dat er gassen zijn,
waartegen geen moskers bestaan, cn dat er een
nieuw gas zou kunnen worden gevonden, dat
door door elk masker heendringt. Dat maakt op
spreker weinig indruk (gelach). Er Is nog nooit
een oorlogsmiddel geweest, waartegen goen be
scherming wordt gevonden. En géén oorlogs
middel. hetzij ten aanval, hetzij ter verdediging,
dot geheim blijft, vooral niet in den oorlog.
Spreker heeft ook een rapport van e?n Vol
kenbondscommissie, samengesteld dooT profes
soren, vermoedelijk dezelfde hoogleeraren van
prof. Van Embden. Dnt rapport schildert op
realistische wijze do uitwerking der gassen,
maar voegt er aan toe dit zou de uitwerking
zijn, als er geen afweermiddelen zouden zijn.
Dat is nog' ol vrij logisch zoo kon men altijd
redeneeren. Wot nu aangaat eyentueel nieuw
uit te vinden stoffen de nieuwe onderzoekin
gen hebben tot niets geleid, aldsus spreekt pro
fessen- Paterno.
Nu komt dc bedreiging van den burgeroorlog,
die niet nolaat indruk te maken op den ondeskun
dige, Prof. Van Embden heeft van dot middel
tot intimidatie een gord gebruik gemaakt, cn
zeer eenzijdig behandeld. Ons lond zou één
groot slachthuis worden Dat is jammerlijke
onzin ,(gofluit), dio slechts kan opkomen in het
fantasearend brein van iemand du» geon idea
hoeft van de grenzen, waaraan de hoevcllmdrn
stikgas, bommen en vliegtuigen naiuurliik on
derhevig zijn. Aannemende, dnt het in de toe
komst technisch wel mogelijk zou zijn, rou cV.t
enorme sommen kosien, zóó, dot het eenvoudig
voor het rijkste land onbeLiulbanr zou zijn. I
vliegtuigen alleen zouden zoo reusachtig me
ten zijn, dat één staat cr niet racer don enkel.»
in bezit zou kunnen hebben. Van êon vei-
r.ietiging van Londen in enkele uren is een
voudig ffreen sprake Moor het is nu eenmaal
zoode vijand kon olies, en wij kunnen niets
(gelach). Frankrijk heeft thans hoogstens 250
ii 300 zware bombardementsvliegtuigen, ge-
seliikt voor groote expedities, waarvan dan r.og
slechts A tegelijk kan worden uitgezonden.
Daardoor zou dl© luchtvloot 6(56 dagen noodig
hebben om Londen te verwoesten. En hoeveel
dagen zou die vloot noodig hebben om ens
heele land te vernietigen Prof. Van Embden
rekent er don nog op, dot ons land het alleen
zou moeten opnemen tegenover oen groote
staat als Frankrijk. Zoo lets is ongerijmd, ge
zien al de vredelievende gezindheid van onze
regoering. De eenige mogelijkheid is, dat
Nederland wordt meegesleept in een oorlog
tusschen ons omringende landen. En dat is ook
de eenige reden van bestaan van onze weer
macht. Maar dut sluit ook al uit, dat een
groote luchtvloot 20U worden afgezonden naar
ons land, naar een neventerrein als ons land in
zulk een geval slechts zal zijn. Het zou van die
partij een roekcloozc en doellooze strategie
zijn, die tot horen wissen ondergang zou lei
den, indien zij verzuimde onverwijld met volle
kracht tegen den hoofdtegenstander op te tre
den en zich liet verleiden tegen een nevendoel
als Nederland ook maar iets meer of te zonda
ren dan zou overblijvcq, nadat een beslfssepde
overmacht op het hoofdoperatietooneel ver
zekerd zou zijn.
Spr. verwerpt dus de tegenstelling van prof.
Van Embden, als zijnde met elke gezonde
krijgskunde en juiste strategie gelijk trou
wens mat elk verstandig begrip in strijd.
Die tegenstelling heeft blijkbaar geen ander
doel dan de waarde onzer bescheiden weer
macht nog verder naar beneden te halen
(applaus).
Over luchtafweer is prof. Van Embden losjes
heengetoopen, in zijn Knmerrede hcenge-
gleden. 't Zou te duur zijn. Maar eon vakman
heeft spreker verzokerd, dat 6r 15 millioen voor
noodig zou zijn. Natuurlijk vinden antl-militai-
risten zoo iets gold weggooien (gelach cn ge
fluit), maar zij, die de verzekering onzer natio
nale veiligheid in een Wcsl-Europeesrh con
flict plicht achten zullen voor ccn gezond volk
als het Nederlandsche een uitgaaf von 15 mil
lioen op een jaarbudget von 700 millioen niet
overdreven achten.
De middelen tot luchtafweer rijn veel en
velerlei. Dcarovcr zo! prof. Van Embden nog
wel op andere wijze worden beantwoord, omdat
de tijd ontbreekt. Alleen dit: In den wereld
oorlog zijn te Parijs cn Londen reeds met zeer
boschoiden middelen zeer gunstige uitkomsten
vorkregen. Do uit de lucht bereikte uitwerking
was gering. En dat zal zoo blijven, ook als
men, in plaats van brisantbommen, gasbómmen
zal gebruiken. Niet alleen veroorzaken deze
laatste door hunne voel geringere springladin
gen een voel kleinere vernieling, moar boven
dien is de oorzaak von de beperkte uitwerking
niot gelogen in dc bommen zelf, die waarlijk
krachtig geno'cg zijn, moar in de bijna onover
komelijke vliegtechnische en organisatorische
moeilijkheden van groote nachtelijke luchl-
raids.
Wat nu aangaat den boctoriënoorlcg, merkt
spreker op, dat dit een product van den
oorlogslaster is. Door geen der partijen in den
wereldoorlog is deze duivcische methode ge
bruikt. Op dit gebied kan men geen spring-
granaten gebruiken, want de hooge temperatuur
bij do ontploffing vernietigt elk organisch leven.
Maar ol worden glazen ballons met bacteriën
uit vliegtuigen geworden, wie garandeert don,
dat da bacteriën een goeden voedingsbodem
vinden. En als zij die vinden, zou nog de aard
der bacteriën infectieus moeten zijn, do vatbaar
heid der troepen groot, en dc medici zonder
middel om dc epidemie te bestrijden. Moar ook:
jwie waakt er tegen, dat het wapen rich niet
