indirekt keert tegen den gebruiker en zijn eigen
troepen en volk zelf. Het zou een wapen zijn,
dat de zelfmoord van den gebruiker beteekende.
Van eep volkenrechtelijk verbod verwacht de
professor niets.
Er zijn twee groote menschlievende beginse
len, die zich in den loop der eeuwen langzamer
hand in het zedelijk bewustzijn der beschaafde
volken hebben baan gebroken:
1. de onschendbaarheid van gewonden en ge
vangenen, 'en
2. de onschendbaarheid der weerlooze, niet
dcadwerkelijk aan het krijgsbedrijf deelnemende
bevolking. (Gelach).
Voorzeker werd ook hiertegen nog menig
maal gezondigd. Maar nimmer als stelsel, nim
mer ais rechtmatig erkende oorlogspractijk.
(Gelach). Daarom is het zoo te betreuren, dot
de professor het eenvoudig als vanzelfspiekend
en onvermijdelijk voorstelt, dat in toekomstige
oorlogen de burgerbevolking met gosbombor-
dement en besmettingsgevaar zal worden be
dreigd en murw gemaakt. „De bewering van
mijn geachten tegenstander, dat de moderne
oorlog alle verschil tusschen het leger en de
non-combattanten uitwischt, is naar mijne mce-
ning eene ketterij". Ook in vroegere oorlogen
moest de burgerbevolking in de materieele be
hoeften der krijgsmacht voorzien en moest het
maatschappelijk bedrijf, bij ontstentenis der ge-
mobiliseerden, dooi de burgerij worden gaande
gehouden. Er is bij vroeger geen principieel-,
hoogstens een gradueel en quantitatief ver
schil. Het aanvaarden van de stelling van den
heer v. E. zou een terugkeer tot de barbaar-
sqhe opvattingen der oudheid bctcekenen. (Ge
lach). 'Zij die der mcnschheid den eeuwige
vrede willen brengen, en wie wil dat niet (een
stem: ..Gij") doch erkennen, gelijk ook prof.
v. Embden, dat voorshands het gevaar voor
oorlog nog b 1 ij f t bestaan, zij zouden meer
in overeenstemming met hunne leuze handelen
door allereerst in het mensehdom dezen zin
voor recht en menscheüjkheid te versterken,
door te streven, naar nieuw en verhoogd gezag
van juiste volkenrechtelijke bepalingen. Dat
doel wordt al zeer slecht gediend, door on-
menschelijkc oorlogspractijken als normaal en
onontkomelijk voor te stellen.
Een door de beschaafde wereld erkend vol
kenrechtelijk beginsel is ook daarom vnn zoo
hoogc waarde, omdat het een houvast is voor
het wereldgeweten en een maatstaf voor de
openbare meening.
Het voorofgaande samenvattende, is sprekers
slotsom, dat noch in den chemischen oorlog,
noch in den luchtoorlog 'ecnige aanleiding knn
worden gevonden om aan onze weerbaarheid
hare groote waarde en hooge beteekenis als
preventief wapen ter verzekering onzer onzij
digheid in een aanstaand West-Europeesch con
flict te ontzeggen. Echter onder een tweeledig
voorbehoud:
1. dat ook onze land- en zeemacht op den
chemischen oorlog deugdelijk voorbereid zij;
(rumoer);
2. dat onze luchtverdediging deugdelijk, zij
het op bescheiden voet, worde georganiseerd.
Hoe moet ons volk nu beschermd worden?
Ons volk moet opgevoed worden in den
geest, dat deze strijdvocring in strijd is met
aile moraliteitsgevoel, en moet beschermd wor
den door een doeltreffcnden luchtafweer, de
nuttigheid waarvan in den oorlog tijdens de
luchtaanvallen op Parijs door de Duitschers is
bewezen. Een zeer klein aantal bommen kon
slechts worden geworpen. En dat is nu een
maal zoo in den oorlog vallen helaas slacht
offers. „Ik heb echter den oorlog niet gemaakt,
en gij ruit hem niet wegmaken I" Spreker pro
testeert tegen de bewering van prof. Van Emb
den, dat onze rcgecring zou hebben gezegd,
dat. onze vliegtuigen op luchtbombardement
no-r vrecmtje steden zouden worden uitge
zonden. Dat is een volstrekte misduiding van
's.ministers bedoeling, die slechts bejdoeld heeft
te zeggen, zoools spreker het begrijpt, dat onze
luchtvloot zóó moet zijn, det zij bij een cven-
tqeclen defensievcn oorlog met dezelfde rnidde-
fc>n uitgerust is als da aanvaller. Een dergelijk
plan van onze regrering zou geheel in strijd
zijn met het karakter van ons Nederlandsche
volk, (Applaqs) dat zich steeds geplaatst heeft
op het ~uiver volkenrechtelijke standpunt (Ap
plaus). Het pievep.tieve doel van onze weer
macht is niet zelfstandig op te treden tegen
een groot rijk Zijn doel is slechts verdedi
gend op te treden. En de preventieve waarde
van onze weermacht is in 1914 onweerlegbaar
b°wezcn, en do bekende uitspraak van gene
raal von Moltke is door prof. Van Embden
in de Eerste Kamer onjuist geïnterpreteerd.
Indien wij weerloos waren geweest, zouden wij
in T9T4 niet ongemoeid zijn gebleven (Applaus).
Prof. Van Embden wijst op de nietswaardigheid
van onze weermacht cn beroept 2ich daarbij
op spreker (geroep„juist"). Dat is evenwel
een flagrante verdraaiing van sprêker's woor
den. Spreker heeft steeds dit standpunt in
genomen onze weermacht is nooit berekend
geweest en behoeft niet berekend te zijn op
een zelfstandige voortgezette verdediging van
ons land tegen een doorgezct'cn aanval ecner
groote mogendheid zoo heeft spreker het ge
zegd. Toen men in 1914 in doodsangst zat
(gelach) werden er onbeperkte kredieten ver
leend. Maar toen was het te laat. Toen kon
zelfs tegen de grofste betaling niets worden
verkregen, on bleek door schrielheid ons leger
onvoldoende uitgerust. En nu het gevaar voor
bij is, zegt menzoo slecht was ers leger
Ons leger biedt ons de grootst mogelijke kans
op de handhaving van onze onzijdigheid. In
een balans van het voor en tegen van een
operatief plan weegt steeds zwaar mee de
goed georganiseerde wecrmecht van een klei
nen neutralen slaatAan den anderen kant
wórdt een weerloos Nederland altijd in een
oorlog meegesleept, orndnt wij liggen aan de
vleugels van het Fransch-Belgische zeefront
en' het Fransch-Belgische Rijnfront. Een neu
traal bewapend Nederland dekt die vleugels.
Zr'n v ij onbewapend, dan zullen die landen
y.c!f de vleugels bezetten.
Bij de gegeven internation^al-poiitieke ver
houdingen moet zelfs worden aangenomen, dat
onze ontwapening reeds in normalen tijd bij
de ons omringende groote mogendheden en
bij België bedenking, wellicht verzet zou on'-
mocten. omdat zij een gevaar voor den inter
nationalen status quo zou bettekenen. Heeft
niet onze Regeering in 1919 te Parijs aan de
Belgische da dekking van' dcr\ linkervleugel
van het Maa3-front in Limburg gewaarborgd,
on heeft zij niet verklaard, dat schending on
zer neutraliteit door Duitschlend in Limburg
voor ons «en casus beiii zou zijn Wat moet
er var. die ■aanvaarde verplichting terecht ko
nijn. ais wij geen leger meer hebben Dat
2ol spreker zeggen.
Nog kort geleden werd in een Belgisch blad
betoogd, dat met het oog op onze nobijzijnde
weerloosheid België bij wijze van barrière-
trnctaat het recht moest hebben om Ne-
derlandsch Limburg te bezetten cn te verster
ken. En zonder eenigen twijfel zouden de Bel
gen in gevol van oorlog zichzelf door bezet
ting van ons weerloos land de noodige vei
ligheid verschaffen. En zij zouden gelijk heb
ben
Spreker eindigde met erop te wijzen, dat
een volk doordringen van de roeping om den
plicht van verzet tegen aangedaan onrecht te
vervullen, ook ten koste van lijden en offers,
ook ten koste van' het leven, een zedeleer is
welke een natie opheft en sterkt, hoar zede
lijk gevoel bevredigt, haar rechtmatig zelfbe
wustzijn schraagt. Maar een propaganda, di»
onder bedreiging met dood en verderf, en voor
spiegeling van overdreven of vermeende ge
varen, angst cn schrik tracht te wekken, dia
aldus verantwoordelijkheidsgevoel, energie cn
zelfvertrouwen ondergraaft, een - propaganda,
welke speculeert op menschelijke lafheid cn
egoïsme (rumoer), cn die van het materieel
belang een afgod maakt, waaraan plicht en
recht geofferd worden, zulle een propaganda
haólt een volk neer, verzwakt en verlaagt het,
knot zijn zedelijk weerstandsvermogen en
maakt onwaardig, zelfstandig deelgenoot
eener hoogere rechtsgemeenschap te zijn.
„Zulk een propaganda blijf ik verderfelijk
noemen." (Applaus, gejuich cn gefluit)
Replieken.
Prof van Embden, rcpliceerer.de, consta
teert, dat generaal Snijders in zijn rede het
gewone argument van de bcwapenaars heeft
gebezigd, dat de schilderingen overdreven
zijn. Dat is een argument, dot geen hout snijdt.
En wat betreft de gasaanvollen het meest
gevearlijk zijn de geheim gehouden gassen,
waartegen men geen maskers k"an maken, om
dat de samenstelling niet bekend is. Is de Vol
kenbondscommissie, waarin 5 militairen zitten,
ondeskundig? Spr. meent toch te mogen aan
nemen van niet. De moderne vliegtuigen zul
len in ieder gevnl veel meer bommen kunnen
meevoeren dan in den laatsten oorlog, en
dearuit volgt, dat men de geheele burgerbe
volking zal moeten voorzien van gasmaskers
(tegen onbekende gassen) en van ondoordring
bare kleeding. Een meening, die door het ge
wezen hootd van den gasmnskordienst hier te
lande wordt gedeeld. De eerste militaire des
kundigen zijn ook deze meening toegedaan,
blijkens uitlatingen o.a. van vooraanstaande
militairen. En het heeft geen zin te zeggen: de
wreedheid van den chemischen oorlog is zoo
erg niet, als men middelen tot bescherming
heeft. Inderdaad Maar als men nu eens geen
bescherming heeft Dan komt de wreed
heid toch wel in el hoar verschrikking naar
voren. Nederland zal geen offensief beginnen,
zegt generaal Snijders. En Spreker zou de
woorden von minister Ruys verkeeid hebben
uitgelegd. Moor dan de woorden van minister
von Dijk in de oorlogsbegrooting, en in de
Eerste Komcr En wat heeft dc volksverte
genwoordiging in tijden van oorlog te zeggen
over den militairen stand Immers bitter wei
nig I Generaal Snijders beriep zich op het
\olkenrecht. Maar dat wordt steeds gebruikt,
om dc volken wijs te maken, dat dc oorlog
binnen zekere grenzen wo^dt gehouden. En
dot Volkenrecht verbiedt al den gasoorlog
Wij pacifisten eoren het Volkenrecht, maar
wij gaan met een tijger uit wandelen, welken men
een lintje om den hals heeft gebonden en
kunstjes heeft geleerd. Als de^ volken elkaar
in hartstocht naar de keel vliegen, helpen
tcch geen kleine regelen
Alles kleine volken, die zich in den oorlog
hebben begaven, zijn onder den voet geloo-
pen. En dan roept men Nederland toe weest
maar onbevreesd. In 1870 was ons leger
slecht, in 1914 onvoldoende toegerust. Zoo is
de werkelijke toestand. Wij strijden tegen den
waan van het onontbeerlijks minimum, omdat
wij de cultuurwoorden van ons volk willen
vermeerderen, en niet willen vernietigen door
den waan van het militoirisme, dot ir.illioenen
verslindt. Spreker eindigt rqet er nogmaals
op te wijzen, dot bewapening voert tot oorlog,
totdat cén volk den moed zal hebben uit te
roepen „het za] uit zijn". Wij willen ons
niet opofferen ean de militaire eer en de mili
taire waan. Dc gruwelijke waan, die lands
verdediging heet, moet neergehaald worden.
De nu'litairisten vechten voor een verloren
zaak (luid gejuich).
Generaal S n ij d e r s begint onder een onbe
schrijflijk rumoer zijn repliek. Gejoel en ge
fluit en applaus is niet van de lucht. Anti-
militairistiseh gezang wordt aangeheven. Luid
wordt achter in de zaal de Internationole ge
zongen. Wanneer de spreker eindelijk ver
staanbaar wordt boven het rumoer betoogt hij,
dat iedereen over dezen avond tevreden kan
zijn. Opnieuw gezang en gehamer van den
voorzitter. Generaol Snijders deelt onder groot
rumoer mede, dat hij spoedig moet afreizen
omdat hij het x'ertrek van het vliegtuig naar
Indië moet bijwonen en dus van repliek afziet.
Dan wordt cve vergadering gesloten.
S m i
De Staatscourant van gister 30 Sep
tember bevat o. a. de volgende Kon. be
sluiten
tijdelijk benoemd tot Jeeraar aan de R. H.
B S. te Enkhuizen L. Bouma te Wormei veer
idem te Assen K. L. de Vries te Meppelidem
te Heerenveen F. C. J. Los te Alkmaaridem
te Groningen dr. T. D Detmers aldaar
benoemd tot Jeer.nar aan dc R. H. B. S. te
Wartfum J. P. van Dalsum, tijdelijk leeraar aan
die school
benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-
Nö*sau, met de «waarden, de eersle-luitenant
A. D. {C. van der Voort van Zijp, van het üe
regiment Huzaren
benoemd tot graveur le klasse bij de Topo
grafische Inrichting, de tijdelijke graveur bij die
Inrichting H. H. A. Leemker
op zijne aanvrage, een eervol ontslag uit den
militairen dienst verleend aan den ritmeester
H. A. M. Sassen, von het Ie regiment Huzaren
benoemd bij het rescrxe-personeel der land
macht, bij hot wapen der Cavalerie, tot reserve-
riinveesier bij het JIc regiment Huzaren, dc rit
meester Sassen, voornoemd
benoemd bij het reserve-personeel der land
macht, bij het personeel van den geneeskundi
gen dienst, tot reserve-officier van gezondheid
deT 2e klasse, de heer J. W. Schmitz, arts
aan den commies bii hei departement van
oorlog J. Boelsmn, op zijn verzoek eervol ont
slag verleend uit rijn voormalige betrekking,
zulks in verband met de omstandigheid, dat
hem het voornemen is medegedeeld om de in
richting- van zijn dienstvak zoodanig te veran
deren, dat zijne werkzaamheden overbodig zul
len worden.
AUDIËNTIES.
De gewone audiëntie van den Minister van
Koloniën zal op Vrijdag 3 October ais. niet
plaats hebben.
De gewone audiëntie van den Minister van
Waterstaat zal a s. Vrijdag 3 October niet
plaats hebben; óe audiëntie van den Minister
van Marine zal op Donderdag 2 October niet
plaats hebben.
ONZE VLOOT.
Twee nieuwe torpedo boot jagers.
De minister van Marine is voornemens in
1925 twee torpedobootjagers op stapel doen
zetten om geleidelijk te dienen ter vervanging
van torpedobootjagers in Oost-Indië, waarvan
de toestand minder gunstig is.
DE KX.
Bij het departement van marine is bericht
ontvangen, dat Hr. Ms. onderzeeboot K. X op
uitreis naar Nederlandsch-Indië gistermiddag
de Barlings (Portugccsche kust) is gepasseard
Aan boord was alles wel het weder was
zeer fraai.
EEN AMERIKAANSCH OORLOGSSCHIP TE
AMSTERDAM.
Donderdag 2 Oct. komt het Amerikaanschc
oorlogsschip „Worden" te Amsterdam aan. Dit
schip heeft een equipage van 100 man aan
boord. Het zal ligplaats vinden achter het Ko-
lcniael Etablissement.
DE MILITAIRE OEFENINGEN IN BRABANT.
Het oordeel vnn den Franschcn
kolonel.
Wij namen in ons blad een beschouwing van
den verslaggever van het Vaderland over,
waarin een Franschen kolonel die de manoeu
vres bijwoonde, minder vleiende woorden jegens
onze soldaten in den mond werden gelegd, in
hetzelfde blad teekent thans de luitenant-kolo
nel van den generalen staf H. A. Seijffardt
tegen die vermelding protest aan. Hij schrft o.a.:
„De door uw verslaggever beschreven tpi-
sode laat mij geen twijfel omtrent de plaats cn
het tijdstip, waarop deze krenkende woorden
zouden zijn gesproken. Welnu, ik kan u met
zekerheid de verklaring geven, dat noch door
den Franschen kolonel, noch door een van de
beide andere buitenlandsche officieren, die de
gewoonte hadden zich :"n hot Fransch uit te
drukken, een zin is uitgesproken, die in vorm
of in inhoud eenigszins op dc door uw verslag
gever oangehaalde woorden gelijkt. Ik kan u
integendeel verklaren dat ook dienzelfden
morgen door die officieren op de meest
waardeerendc wijze uiting is gegeven aan him
oordeel omtrent hetgeen zij hadden waargeno
men vnn onze infonteric èn van onze artillerie.
En zij deden dat op een wijze, die elke gedachte
buitensloot, dat hun opmerkingen slechts atn
gevoelens van internationale hoffelijkheid -varen
toe te schrijven."
Na deze stellige verklaring betuigt het blad
zijn leedwezen over het opnemen d'U' gewronkto
zinsnede en biedt het den Franschen kolonel
'z.irne verontschuldiging nan.
DE MANOEUVRES.
Onderscheidingen' van dc
vreemde officieren.
De Koningin heeft het grootofficierskruis met
de zwaarden in de orde van Oranje-Nassau
verleend aan den generaal-majoor K. O. Toll,
commandant der IVe Zweedsche divisie, en
tot officier met de zwaarden dier orde be
noemd don majoor G. A. E. Molström. adju
dant van den commandant der IVe Zweed
sche divisie en den kapitein H. S. P. B. Styr-
mer, kapitein van den generalen stof van het
Deenschc leger.
Dit zijn de buitenlandsche officieren, die de
iongsta legeroefeningen in Noordbrabant en
Limburg hebben bijgewoond. De onderschei
dingsteekenen zijn hen tijdens de manoeuvres
door den Ministei van Oorlog, den heer Van
Dijk, overhandigd.
KONINKLIJKE MILITAIRE ACADEMIE.
Herexamens
Van het Ie naar het He studiejaar guan als
nog over de navolgende cadetten-sergeart-
titulair der infanterie in Ncd.-Indië J B, Doe-
dens, E. F. E. Jahn.
Artillerie in Ned.-Indië M. L. v. Eijberfccn,
Van het He naar het Ille studiejaar gcan
nog over de navolgende cadetten-sergeant der
infanterie in Ned.-IndiëD. F. W. Boes Lut-
jens J. J. Sc.gers, Artillerie hier te hnde P.
A. Goedhart O. A. Kaub, jhr. D. J. A. A.
van Lawick van Pabst, Artillerie in Ned.-Indië
D. C. Buurman von Vreeden, F. J. Bijvoet, H.
Keuzenkamp, G. E. H. Koen, P. Valk, Q. de
Veer. Genie in Ned.-IndiëS. L. Huizer, H
K. Messemaeckers van de Graaft.
Hoofdcursus. Van het Ie i^aar het He studie
jaar gaan nog over de serganten-leerung der
infanterie hici te lande P. de Rooij. A. A. P.
Smit, W. Butin Bik. Infanterie in Nederl.-In-
dië C. A van Deutekom, W. Linck, L. T. F.
J. S. vnn Embden, J. A. de Koster.
PERSONALIA.
Te Eindhoven is overleden op 56-jarigen
leeftijd de heer Th. M. Helsloot, bedrijfsleider
van de N. V. Minjot en De Block, sigarenfa
brieken aldaar. De heer Helsloot wes een zeer
geziene figuur in de sigarenindustric. Hij was
secretoris van de R.-K. Vereeniging van Si
garenfabrikanten.
DUITSCHE INGENIEURS IN ONS LAND.
Bezoek aan Maastricht.
Maastricht is Maandag bezocht door Duit-
sche ingenieurs, directeuien van clectriciteits-
bedrijven die een tocht door ons land maken
en daarbij de gasten zijn van cb vereeniging
van directeuren van electriciteitsbedrijvcn in
Nederland, waarvan het centrale bureau te
Maastricht is gevestigd.
Om half drie had de eerste bijeenkomst
plaats op het raadhuis, waar de heer Bellaar
Spruijt, na allen welkom te hebben gcheeten,
een voordracht hield over de electrificatfe van
Nederland, die in vele opzichten afwijkt van
de wijze, waarop onze Oostelijke naburen hun
land hebben geëlectrificcerd.
Spreker schetste den ontwikkelingsgang ten
onzent en deed daarbij vooral uitkomen, v.eike
groote rol de provinciale overheid bij het
electrificevren van ons land heeft gespeeld. Hij
beantwoordde hierop nog een aantal vregen.
Tegen 4 uur werd het gezelschap op de
provinciale griffie een thee aangeboden, waor-
nn de hear Bellaar Spruyt in zijn kwoliteit als
directeur der Stoomvcrkoopmaatschappij, over
de inrichting vnn de door die maatschnpoij
uitgevoerde werken sprak. In het bijzonder
trok de beschrijving van het 50.000 Volt
openluchtstation te Maastricht, een der eer
ste. die op het vasteland van Europa werden
gebouwd, zeer de aandacht van de Duitschu
heeren, die voorts ook met belangstelling van
de geheel gevaailooze inrichting van het scha
kelstation te Sittord kennis nqmen.
De heeren waren 's avonds de gasten van
den heer en mevrouw Bellaar Spruyt.
Gister maakte het gezelschap ter bezichti
ging van velschillende installaties een auto
tocht van Maastricht naar Heerlen, cn van
daar naar Sittard. Gistermiddag zou het per
trein naar Arnhem vertrekken.
HEI BEZOEK VAN KATHERÏNE TINGLE'/
AAN ONS LAND.
Zooals men Weet zal Kath. Tingley, leids
vrouw ven de Uni#ciseale Broederschap tn
het Theosofisch Genootschap op haar door
reis van Berlijn naar Amerika ons 'ond be
zoeken Vermoedelijk zal zij alleen tc Den
Hang spreken cn wel op Woensdag 8 Octobei
in Pulchri Studio, terwijl den «vond te voien
door de RSja Yoga-studentcn een muziekuit
voering mei lichtbeelden zal worden gegeven
in dezelfde zool.
BOND VAN GEPENSIONNEERDEN BIJ DE
NEDERI. SPOORWEGEN.
Te Amsterdam bijeen.
Onder voorzitterschap van den heer P. H
J. van der Drift, werd Zondag j.l. te Amster
dam de algemeene vergadering gehouden van
den Bond van Gepensionneerden b/'d Nedeil
Spoorwegen, waarin o.m. het jaarverslcg werd
uitgebracht door don Ten secretoris, den heer
J. F. A. Roels, hetwelk met algemeene stem
men werd goedgekeurd.
No behandeling van eenige ingekomen stuk
ken werd de rekening en verantwoording
1925:4 en de begrooting over 1924/5 voor-
loopig vastgesteld, alsmede die van het fonds
„Eigen Tehuis", waarbij d<- secretaris van dat
fonds, de heer Th. M. de Waal, het verslag
uitbracht en die van R. en V. en begrooting
werden goedgekeurd.
Dc aftredende bestuursleden werden bij ac- i
clamatie herkozen.
Koninklijke goedkeuring znl worden aange
vraagd.
Na afdoening van nog ecnige huishoudelijke
zaken en beantwoording van de gevraagde in
lichtingen hield de bondsvoorzitter een rede
over de te lage pensioenen.
Een motie inzake don ge vraagden toeslag
werd daarna mot algemeene stemmen aange
nomen
STAND DER LANDBOUWGEWASSEN.
Op 24 September j..I
Het hieronder volgend overzicht betreffende
den stand dor landbouwgewassen op 24 Sep
tember is, door medewerking der rijksland-
bouwronsulenten, samengesteld naar gegevens,
vertrekt door de correspondenten van de di-
lectie van den Landbouw en door het Kon.
Ned. Meteorologisch Instituut.
Gedurende de maand Augustus was de degr-
lijksche maximum temperatuur bijna 2 gr. en
het minimum I gr. beneden normaal, terwijl
in de derde dckadc dier maand de dagclijksche
maximum temperatuur zelfs 3 gr. beneden
normaal bleef. Temperaturen- boven 25 gr.
kwamen nagenoeg niet voor. Ook in dc eerste
23 dagen von September bleef dc temperatuur
te laag, dc dagclijksche maximum temperatuur
bleef iets beneden, dc minimum temperatuur
kwam 2 gr. boven normaal.
Zonneschijn kwam in Augustus voor gedu
rende 150 uren, tegen 169 uien normaal, cn
van 1 tot '25 September gedurende 82 uren,
tegen 121 uren nor;naal.
Dit vrij koude weder'met weinig zonneschijn
ging gepaard met sterken regenval. In Augus
tus bedroog deze voor het geheele land gemid
deld T25 mm, tegen 80 mm normaal. Tusschen
I cn 23 September bedroeg de gemiddelde hoe
veelheid neerslag 70 mm (in de Bilt zelfs
110 mm), tegen 48 mm normaal.
Uit het bovenstaande volgt, dat de weers
omstandigheden zich kenmerkten door veel
regen, weinig zonneschijn en betrekkelijk lage
temperatuur en dus voor het oogsten van gra
nen en peulvruchten, alsook voor de verdere
ontwikkeling van andere gewassen, als late
aardappelen cn suikerbieten, zeer ongunstig
waren.
Do akkerbouwgewassen vertoonden in het
oogstbericht vnn 22 Augustus kwam dit nog
duidelijk tot uiting een zeer bevredigenden
stand en wanneer het oogstwedcr de qualiteit
d •- producten in de hand had gewerkt, zouden
1924 dc oogst resultaten beslist gunstig zijn
geweest. Thans is dit voor een deel geheel
anders uitgevallen. Doordat sommige gewassen
langen tiid aan de schooven op het land moes
ten blijven, vielen vrij veel korrels uit; vooral
bij haver en tarwe gingen bovendien veel
korrels in de aar tot ontkieming over, terwijl
algemeen de kleur en de qualiteit van het
graan aanmerkelijk verminderden; ook dë
erwten hebben zeer geleden.
De rogge, wintergerst en zwarte haver wa
ren, voordat de regenperiode begon, grooten-
deels binnengehaald, zoodut deze gewassen wei
nig leden.
In de provincie Utrecht is van de rogge pl.m.
90 pCt.. van de tarwe pl.m. 10 pót., van de
haver pl.m. 50 pet. en van de erwten pl.m. 00
pet. goed binnengekomen.
Van de. verschillende gewassên kan uit de
cijfers, door de correspondenten verstrekt, en
onder inachtneming der beteelde oppervlakte
in de verschillende doelen des lends, dc stand
als volgt worden aangeduid tarwe 39,4 (71,6),
haver 03.3 (69,0), boekweit 44,2 (44), veld-
boonen 60.2 (62,3), erv/ten 67,5 (65,9), bruine
boonen 69,2 (44,9), kanariezaad 08.7 (63.9),
blauwmaanzoad 60 (55,8), klaverzaad 50 (48,6)
spinaziozoad 61,9 suikerbietenzaad 77,6
tabak 85.7 (79,6), cons.-aardappelen 66,5
(59,2), suikerbieten 63,5 (59,3), uien 66,2
(62,!). cichorei 70 (58.1) voederbieten 69,9
(60,9), koolrapen 67,4 (63.4), poardenpeen
74,1 (65), weiland 71,8 (75,9). oude klavers 68
(71,6), jonge klavers 69,2 (67), herfstknollen
51.9 (51,3), spurrie 52.4 (50,6).
De beteekenis der. cijfers is: 100 uitmun
ten, 90 zeer goed. 70 poed, 60 vrij-
goed, 50 matig, 40 v.ü slecht, 50
slecht en 10 - mislukt, terwijl een gemiddel
de oogst overeenkomt met het cijfer 67.
HET BEVROREN VLEESCH TE
AMSTERDAM.
Een record-omzet.
Naar de Tel. verneemt stijgt de omzet van
het bevroren vlcesch te Amsterdam met den
dag. Verleden weck werd een record-cijfer van
150000 K.G. bereikt, welke hoeveelheid over*
eenkomt met dc helft van het totaoi rund-
vleesch-verbruik in Amsterdam.
Het aantal slagers, dat bevroren vleescK
van de gemeente afneemt, bedrengt thens 225.
Het blad heeft het hoofd der gemeentelijk#
vleeschvoorziening, dr. Van der Laar*, ge-
vroagd, wat dc oorzaken waren van der®
toeneming van bevroren vleesch. Hij ant
woordde, dnt de dure inkoopprijzen van het
•versche vleesch en dc uitstekende kwaliteiten
van het bevroren vleesch dezen grooten om
zet veroorzaken. De in- en verkoopprijzen van
eerste kwaliteit versch, Hollandsch rundvleesch,
bedragen het dubbele van die van het bevro
ren vleesch, zoodat het begrijpelijk is, dat in
deze tijden van duurte het publiek steeds
meer bevroren vleesch gaat eten.
DE BLUE-BAND STEMPEL.
Geen reclame stempels meer.
Naar het Vaderland verneemt zal een dezer
dagen de Blue band stempel voer de blieven,
briefkaarten enz. niet meer gebruikt worden.
Tevens kan het blad mededeclen, dat door
de beslissing in kort geding niet meer ven re
clame-stempels gebruik gemaakt za! worden,
waardoor een bron van inkomsten voor de
Posterijen verloren is gegaan
DROEVIG ONGEVAL OP ZEE.
De 1ste officier van het s.s.
„Helder" verdronken.
De gezagvoerder van het tot de vloot van
den Kon. VTest-Indischen Maildienst behoorend
stoomschip „Helder", dat van Duinkerken op
weg is naar Amsettdam, heeft aan de Erectie
van genoemde maatschappij bericht, dat tij
dens de groote reis die de „Helder" heeft ge
maakt, de eerste stuurman. Kuiken geheeten.
overboord is geslagen cn verdronken.
KORTE BERICHTEN.
Aanrijding.
Gistermiddag is in de Nieuwstraat te Bussum
een negenjarig kind bij het oversteken der
straat aangereden door een auto. In levensge
vaarlijken toestand is het kind naar de Majella
stichtting overgebracht.
Inbraak.
Te Oosterblokker bij Hoorn is ingebroken.
Uit een geldkistje is 400 ontvreemd. Het
kistje was met den gewonen sleutel openge-
maakt.
Slapte in de sigarenindustric.
De sigarenfabriek van de fa. G. van der
Spek te Delft zal met ingang van Maandag 6
October a.s. voor den tijd van drie maanden
worden stil gezet, wegens den grooten voor
raad sigaron. Aan ongeveer 100 sigarenmakers
is ontslag aangezegd.
Autobus te water.
Maandagmiddag is een autobus van den auto-
dienst Maassluis—VIaardingen nabij laatstge
noemde gemeente rechts van den hoogen Maas-
sluisschen Dijk gereden en in de sloot terecht
gekomen. De drie inzittenden bekwamen geen
letsel.
Vrceselijke ontdekking.
Zondagmiddag is de 4-jarige A. F. Th. v. d.
W. in de Noordvestgracht te Schiedam verdron
ken. Een boerenknecht zag dat het kind te
water was geraaktop ziin hulpgeroep kwam
een man oangeloopen, die onmiddellijk in de
gracht sprong en het kind naar den kant bracht.
Het bleek «oen diens eigen kind te zijn.
Brand.
Gisternacht om half één is dooT onbekende
oorzaak brand uitgebroken in de drukkerij van
de Vereenigde Blikfabrieken te Krommenie.
Een gedeelte van de drukkerij is verbrand, be
nevens het lithografisch atelier. Er zijn maat
regelen genomen om het bedrijf voort te zet
ten. Verzekering dekt do schode.
Insluipers aan het werk.
Zondagmiddag hebben, tijdens afwezigheid
van de bewoners, insluipers zich toegang ver
schaft tot een perceel aan de Jacob Catskade
te Amsterdam. Ontvreemd zijn o.a. een kistje
met een bediag von 200, vijf spaarbank
boekjes, twee gouden horloges, een gouden
armband, drie gouden ringen, drie vulpenhou
ders en een bankbiljet van 25. Van de da
ders geen spoor.
Door middel van braak is uit een perceel
in de Sumati astraat, een spaarbankboekje,
waarop 1000 was gestort, ontvreemd.
Voorts zijn, na opensluiting, uit een perceel
aan bet Waterlooplein een gouden horloge,
eenige zilveren voorwerpen, en eenig geld
ontvreemd.
Menschlievcnd hulpbetoon.
Ccrnclis Hendrikus Roodnap, tweede stuur
man aan boord van de Lingestroom, heeft, blij
kens een verhaal in de Daily Telegraph, een
dezer dagen in de haven van Londen met in
spanning van alle krachten getracht den 44-
jarigen bootwerker Frederick Gill nog levend
uit hét water te visschcn, nadat Gill moedwil
lig overboord was gesprongen en een toege
worpen touw en reddingboei bleek te negeeren.
Hij is daarin echter niet geslaagd^ «laar de zeii-
moordenaar zonk voor Roodnap hem had kun
nen bereiken. De lijkschouwer heeft hem noch
tans zeer geprezen voer den betoonden moed
on beloofde de aandacht van de Royal Human
Society op hem te vestigen voor een beloo
ning.
(N. R. Ct
Slapte in de vliegtuigindustrie.
Aan de vliegtuigenfsbriek te Veere zijn we
gens slapte in het bedrijf Tuim 50 personen
ontslagen, onder wie verscheidene Duitschers.
Valsche rijwielplaatjes,
De recherche te Haarlem heeft aangehou
den M. van B., 28 jaar, bankwerker aldaar,
verdacht van het moken van valsche rijwiel-
plaatjes. In verband hiermee zijn verder nog
aangehouden J. H. G. 31 jaar, melkventer te
Haarlem, J. de W.r 23 jaar, stoffeerder ie
Schoten, als verdach't van het koopen van va'.-
sche plaatjes benedan de waarde. Voorts werd
nog aangehouden F. A. M., café-houder le
Haarlem, die zijn bemiddeling aanbood bij den
verkoop. M. v. B. is opgesloten.
