[Kerstgeschenken
THÉ DANSANT
30 PIANO'S, VLEUGELS,
DUCANOLA'S, HARMONIUMS
PIANOHANDEL L KLEIN, Utrectitschestr. 44
WILLEM GROENHUIZEN
Thé Dansant
„DE EEMLANDER"
voor sterk verminderden prijs aan:
Vraagt Prijslijsten en Catalogi.
fGroote keuze
Langestraat 43 - Teiefoon 852
BERG-HOTEL
ABONNEMENTSPRIJS
EERSTE BLAD.
BUITENLAND.
A. VAN DE WEG - LANGESTRAAT 23
Wegens groote voorraden bieden wij
o.a. Blüthner, Steinway, Lipp, Ibach, Klein
Adam, Liebig, Mannborg, Worcester enz.
Langestraat 36|
9N
Automobielen.
Ceze Enrop^esehe Anto
is verkrijgbaar tegen
den prijs van de goed
koopste Amerikaaiische
wa^en. Ook op hunr-
kooti condit es.
Vraagt dsmonstratie en prijzen bij
Tilet 815,
POLSHORLOGES voor Dames en Heeren
Tevens 26 DECEMBER
2e KERSTDAG
PHILIPS LAMPEN.
VICTO
BORSTSIROOP
VOORJAARSHOEDEN
23e Jaargang No. 148
3 cejiiü-iro oor Amcrv
2.i.\ idem iiacco
per post 1 3.— per week (cset ersffc trrreker.ng
tegen ongelukken) f C.17* aizcndcilijlcc Dumrocn
CjD5.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
DlRECTEUR-UITGEVERJ. VALKHOFF. ARNHEMSCHERpOORTWAL 2A.
POSTREKENING N».-47010. TEL INT. 615.
Zaterdag 20 December 1924
PRIJS DER ADVERTENTIEN met inbegrip van een
bewijsnummer, elke regel meer 0.25, dienstaanbie
dingen en LicJdadigheldvadve>tenti?n roor de helft
der prijs. Voor handel cn bedrijf bestaan xecr
voordeclige bepalingen voor het advcrtecrcn hene
circulaire, bevittende de vooivaardco. wordt op
aanvraag toet. ronden.
DUITSCHLAND.
DE POLITIEKE CRISIS.
Dc bijcenrocping van den rijksdag.
B e r l ij n, 19 Dec. (W B.) De eerst bijeen
komst van den nieuwen rijksdag is door den
voorzitter van den nieuwen rijksdag Wnllrof
vastgesteld op 5 Januari 's namiddags te 3
uur.
De ministerraad.
Berlijn, 19 Dec. (W B.) De rijkskanselier
heeft vanmiddag over den politieken toestand
m'et het kabinet beraadslaagd. De leden hier
van sloten zich bij 's rijkskanseliers verklarin
gen aan cn verklaarden bereid te zijn de zaken
voorloopig verder te leiden.
DE NATIONAAL-SOCIALISTISCHE PARTIJ.
B e r 1 ij n, 19 D c c. (W. B.) Dc Pruisische
staatscourant maakt een mededeel ing van het
ministerie van binnenlandsche zaken openbaar
nopens de opheffing van het verbod van de
natioaal-soci.-'istische Duilsche arbeiderspartij.
VERLAGING DER TELEGRAMTARIEVEN.
B e r 1 ij n, 19 Dec. (PI. N.).- De raad an
bestuur der Duitsche posterijen heeft gisteren
een vergadering gehouden", waarin besloten is
tot verlaging van de binnenlandsche telegram
tarieven.
DUITSCH GROOTHANDELSINDEXCIJFER.
B er 1 ij n, 19 Dec. (W. B.) Het groothon-
dëlsindexcijfej- op 17 Dec. is in vergelijking
met den stand op 17 Dec. van 129.60 met
2.5 tot 132.9 gestegen.
GRAT1EVERLEENING IN BEIEREN.
München, 19 Dec. (W. B.) Het corrcs-
pondentiebureau-Hoffmann melcij officieus
Het staatsministerie van justitie heeft heden
de straffen, pogelcgd aan Mühsam, Langer,
Karpf en Olschewska opgeschort en hun voor
het resteerend gedeelte der straf een proeftijd
toegestaan. Deze personen zijn de laatste vcs-
finggevangenen der rodenrepublick. die sedert
1919 onafgebroken gevangen hebben gezqten.
Voorts is ook aan Fcchenbach, Garges en
Lembke voor de rest van hun straf een proef
tijd toegestaan.
HET PROCES WEGENS BELEEDIGING
VAN EBERT.
De cisch tegen Roth&rdt zes
maanden gevangenisstraf.
In het proces wegens beleediging van rijks*-
president Ebert is tegen den redacteur Rot-
hardt 6 maanden gevangenisstraf geëischt.
Het vonnis zal Dinsdag a.s. worden gevold.
Wciff meldt nader, dat weT-is-wacr tegen
Rolhart zes maaden is geëischt, doch dot hij
na drie maanden voorwaardelijk in vrijheid
kan worden gesteld.
HET PROCES-HAARMANN.
Nadere bizonderheden over de
veroordeeling der beide be
klaagden.
Over het Proces tegen Haarmann wordt het
volgende bericht
Voor de laatste zitting van dit proces was
de belangstelling enorm. Opmerkelijk was
vooral het groot aantal vrouwen, dat zich in
de zaal bevond. De voorzitter had nogmaals
brieven ontvangen, waarin wordt medegedeeld,
dot bezoekers van p'an waren Haarmann on
middellijk na he>t vellen van het vonnis dood
te schieten. Daarom waren uitgebreide veilig
heidsmaatregelen -getroffen.
Klokslag 10 uur verscheen Haarmann, die in
den afgeloopen nacht zware hoofdpijn heeft
gehad, in de zaal. Hij is erg bleek, maar zeer
bedaard. Grins kan zich als steeds uitstekend
beheerschen. Op het oogenblik, waarop de
voorzitter zich van zijn plaats verheft om den
beklaagden het vonnis mede te deelen, ver
schijnen een groot aantal agenten van de
schupo, die zich tusschen de beklaagden en de
publieke tribune plaatsen.
In de motiveering van het vonnis wordt o.a.
gezegd, dat vo'gens het oocdeel van de geraad
pleegde deskundigen Haarmann wel degelijk
toerekenbaar was op het oogenblik, waarop hij
de misdaden pleegde. Hij wist steeds precies,
wat hij deed zoowel vóór, tijdens als na het
ombrengen van zijn slachtoffers. Haarmann
beweert, dot hij zich steeds in een socct van
sexucelen roes bevond. De rechtbank is echter
van meening, dat dit niet het gfevul was. Het
zou hem onmogelijk zijn geweest in zijn roes
steeds op dezelfde wijze zijn slachtoffers om
te brengen. Hij pleegde de misdaden uit zin
nelijkheid en ook om in het bezif te komen van
de plunje van zijn slachtoffers. De sterkste
zijner slechtoffers heeft hij gedood, terwijl zij
s'iepen. Bij de anderen hield hij de handen
vast om elk verzet onmogelijk te maken.
Wat Graris betreft, diens verhouding lot
Haarman was niet van sexueelen aard Grons
heeft Haarmann steeds in ziin eigen voerdeel
geëxploiteerd. Hij kon van Haarmann verkrij
gen, wat hij wilde. Hij dreigde alleen maar
Haarmann te verklikken en dat was voldoende.
De rechtbank is ven meening dat Grans op
de hoogte was van de door Haarmann gepleeg
de misdaden. Hij heeft hem eens voor moor
denaar uitgescholden. Grons heeft Haarmann
bqwogen het slachtoffer Willig te dooden. Toen
Haarmann weigerde dit te doen, stuurde
Grans net zoolang Wittig op Haarmann af.
tot de moordenaar ten slotte ook in dit geval
aan de wenschen van zijn vriend voldeed
Grans wilde alleen dc klecren van Wittig krij
gen. In het tweede geval acht de rechtbank
het bewezen, dat Grans medeplichtig aan den
gepleegden moord was.
Staande hadden beide beklaagden kennisge
nomen van het vonnis. Haarmonn schudde af
cn toe glimlachend hef hoofd. Soms fluisterde
hij zijn verdediger toe, dat de rechtbank zich
vergiste.
Grans, die ervan overtuigd was geweest, dat
hij niet ter dood zou woeden veroordeeld, bc-
heerschte zich ook thans volkomen. Nadat dc
voorzitter zijn toespraak geëindigd had, zeide
Haarmann, dat hij het vennis aanvaardde en
overigens de doodstraf reeds op den eersten
dag van het proces had verlangd. Grons sprak
geen woord meer.
De executie der beide veroordeelden zal,
indien zij geen gratie krijgen, niet voor Pa-
schen plaats vinden.
EEN BERUCHT INBREKER GEVAT.
De inbreker Karl Kagcl v.as werkelijk een
meester in zijn vak. In niet minder don 200
•gevollen is hij in Hamburg huizen binnenge
klommen door tegen don voorgevel op te
klauteren. Geen gevel' was zoo recht en g'ad
en hoog, of Karl wist er tegen op tc komen
en tot zelfs in de hoogste etages een bez&ek
te brengen om te snorren naar zilverwerk,
klecdcren enz., die hij dan zijn helpers tegen dc
noodige contanten leverde.
Thans is een einde gemaakt aan Korl Kagel's
kromme sprongen. De politie heeft eindelijk
de hand op hem gelegd.
ERNSTIG ONGELUK.
Twee dooden cn verscheidene
gewonden.
Neumünstcr (Holstein), 1 9 D c c. (W. B.)
Gisteren is plotseling een vleugel van het nieu
we gebouw der olgemecne spoarvereeniging al
hier met geweldig geraas ingestort. Acht per
sonen werden onder dc puinhoopen begraven,
waarvan twee gedood cn vijf gewond werden,
van wie vier ernstig.
BELGIE.
DE BELGISCHE LEENING IN AMERIKA.
Londen, 19 Dec. (H. N.) Volgens den
diplomotieken medewerker van de Westminster
Gazette verwacht men in goed ingelichte Lon-
densche kringen, dat na het succes van de Bel
gische leening (die verscheidene keeren overtec-
kend werd), binnenkort weer een nieuwe Fran-
sche leening te New-York op de markt zal wor
den gebracht.
FRANKRIJK.
DE VERKIEZING VAN EEN KAMER
VOORZITTER.
P a r ij s, 19 Dec. (Havas). De Kamer heeft
met 237 tegen 179 stemmen besloten, dat de
voorzitter in het \ervoig bij openbare stem
ming zal worden verkozen en dat de namen
der afgevaardigden, die aan de stemming heb
ben deelgenomen, in de staatscourant zullen
worden vermeld.
DE VERIJDELDE AANSLAG OP KRASSÏN.
B e r 1 ij n, 19 Dcc. (HN DRL) De Amcri-
kaansche mej. Dickson, die dezer dagen een
aanslag op Krossin heeft willen plegen, is
volgens berichten uit Parijs onder observatie j
gesteld, aangezien men twijfelt aan haar geest
vermogens.
ZWTTSERt AND.
EEN VUEGTOCHT ZWITSERLAND—
PERZIE.
B e i I ij n, 19 Dcc. (HN. DRL.) De Zwit-
sersche luitenant Mittelholzcr is gisteren een
vliegtocht begonnen van Zurich naar Perzir.
Hij heeft 650 KG. vracht medegenomen.
ENGELAND.
HET LAGERHUIS.
Discussies over de werkloos
heid.
Londen, 19 Dec. (N. T. A. Draadloos).
Het vraagstuk der werkloosheid is in het Huis
te berde gebracht dcor William Graham, de
financieele secretaris der schatkist in <Je vorige
regeering, die aandrong- op nieuwe maatrege
len, teneinde het aantal werkloozen, dut thans
Wk millioen bedraagt, te doen afnemen. Zijn
opvolger als financieel secretaris, Walter Guin
ness, zeide, dat zeer ver-reikende plannen voor
uitbreiding van het eleclrische net en van elec-
trische centrales bij de regeering in overwe
ging waren cn een goed onthaal vonden. Door
dergelijke w«rken met staatssteun kon men aan
de werkloosheid in verschillende opzichten hulp
brengen. Hij wees verder op de werkprogram
ma's der groote spoorwegen voor herstel en
verbetering hunner netten, waaruit, naar hij
z'"de, bleek, dot de spoorwegen in de naaste
toekomst krachtig zouden meehelpen ter be
strijding va'- werkloosheid. Hij toende aan, dot
drie spoorwegondernemingen (de London
North Eastern, London Midland Scottish en
de Great Western) het volgend jaar 53-mil-
Hoen pond hebben uitgetrokken voor verschil
lende werken.
Verdeging tot 10 Febr.
Londen, 19 Dec. (R.) Hel Lagerhuis is
tot 10 Februari verdaagd.
HET PROTOCOL VAN GENEVE.
In verband met het bericht, dat vertegen
woordigers ^er dominions binnenkort naar
Londen zullen worden ontboden ter bespreking
van -het protocol van Genève, wordt in offi-
cieelc kringen verklaard, dat het waarschijnlijk
is, dot zuik een conferentie zal woiden voor
gesteld, maar dat een definitieve mededeeling
omtrent het doel van zulk een samenkomst
nog voorbarig is.
Reuter meldt ons uit Londen, dat het waar
schijnlijk zal worden geacht zekere wijzigingen
aan te brengen in het protocol van Gcnèvc na
raadpleging der dominions.
DE VLOOTBASIS TE SINGAPORE.
Een verklaring van Kalo.
iokio, 19 Dec. (R.) Sprekende aan het
feestmaal van d? Seijoekei-partij heeft burg
graaf Kato gisteren gezegd, dat, hoewel hij als
particulier Japanner de voorgestelde vloolbasis
te Singapore niet met instemming begroette,
hij van meening was, dat, aangezien men al
RECLAMES. Prijs 1—3 regels 3.03, elke regel meer 1.—.
Travol tegen winterhanden 25 ct, per doos, Glycerine, Vaseline. Drops
in verschillende soorten tegen verkoudheid
Tili'. 1924.
HILViRSü?»'.
Juwelier
Uitgebreide keuze
in Goud, Zilver en Nikkel.
ZONDAGMIDDAG
3-6 UUR
Zjuvoests*. 9O3hL.2d0
ptf Hacon /Ir 1.25
ZIE IN ONZE ETALAGES DE NIEUWSTE
Alle nog voorradige
Winterhoeden worden
zeer voordeelig op
geruimd.
Dames-Mode-Magazijn
„L'HIRONDELLE"
15-18 Lanqestraat
AMERSFOORT
twintig jaar geleden over die basis had gedacht
en zij builen de bepalingen van het verdrag
van Washington viel, de totstandkoming ervan
onvermijdelijk was. De Engelschc officieele
personen hadden dc verzekering gegeven, dat
die basis een uitsluitend-nationale aangelegen
heid was en niet bestemd om invloed uit te
oefenen op de internationale betrekkingen.
Kato herhaalde, dat het de bedoeling van
Japon was samen te werken met Engeland cn
Ameriko tot opiossing' van de financieel?
vraagstukken in China.
DE DELEGATIE VAN HET TRADE
UNION CONGRES !N RUSLAND.
Hnar terugkeer.
De leiders dei B. iische vakvereenigingen,
die Rusland hebben bezocht om een onderzoek
in te stellen, naar de toestanden in Rusland,
zijn gisteren tc Londen teruggekeerd, doch lie
ten zich niet uit omtrent de resultaten van
hun bezoek. Zij hebben een volledige mede
deeling toegezegd tegen vandaag. Tonmann en
andere communisten verwelkomden de terug-
NOORWEGEN.
DUITSCHE TREILER VERGAAN.
Christiania, T9 Dec. (W. B.) Aan de
Noorschc kust zijn twee treilers met elkaar in
aanvaring gekomen. De een, uit Homburg af
komstig, zonk onmiddellijk. Vijf leden der be
manning kwamen om.
gekeerden.
SPANJE
DE SPANJAARDEN IN MAl-^KKO.
Engeland's standpunt in ver
band met dc Morokko-politick
van Madrid.
Londen, 19 Dec. (N. T. A. Draadloos).
In het algemeen debat vóór de verdaging, bij
gelegenheid vöp Kerstmis, heeft de liberale af
gevaardigde, overste Kcnworthy, den toestond
in Marokko aangeroerd. Chamberlain heelt or
als minister van buiten!andsche zaken cp ge
wezen, dat het besluit van Spanje om zich
terug te treLken een weloverwogen beslissing
was van het directorium, hetwelk meende, dat
de politiek ven Spanje in Marokko cp anderen
leest moest worden geschoeid'en dat er andere
wegen moesten worden ingesiogen om het ge
zag, dal Spar.je toe'/wam, te doen gelden. Spre
ker was niet in staat aun te geven welke hou
ding de Britsche regeering zou aannemen in
een reeks van mogelijkheden, die zich tot dus
ver nog niet hebben voorgedaan. Dergelijke
bcioeringen als ra hc-bben plaats gehad in
het Spr.anschc gebied, gebeuren natuurlijk niet
onbemerkt of zor.dor dat zij ongerustheid baren
bij andere Europcesche naties. Het lund, dat
bij deze gebeurtenissen het meeste belang
heeft, is notuurijk Spanje, maar dergelijke ge
beurtenissen, die zulke groote militaire opera
ties tengevolge hebben, doen hun weerklonk
gevoelen buiten het gebied, waar zij plaats
vinden. Geen enkel land, dat belangen heeft
in Noord-Afrika, kon zich gevrijwoard voelen
van den invloed der gebeurtenissen, die daar
thans plaats hebben. De moeilijkheden van
den een kimr.cn zich ontwikkelen tot moeilijk
heden voor den onder. Hiermede is niet gezegd,
dat Groot Britannic aanspraak heeft gemankt
of zou kunnen mnken op ccnig recht om zich
in de gebeurtenissen te mengen, moor op den
langen duur zijn de belangen von alle landen,
in weerwil von kleine verschillen, dc zelfde. De
Britsche régeering stelt zich op het standpunt
alles te doen wat mogelijk is om te verhoe
den, dat deze plaatselijke moeilijkheden zith
uitbreiden tot een internationaal geschil cn zjj
gelooft, dat bij deze pogingen het Lagerhuis
achter hoor *al staan.
Londen, 19 Dec. (R.). Ten opzichte ven
Marokko streeft de Britsche politiek er naar
dc woelingen de locclisecren. De Britsche re
geering wil niet tusschcnbeide konten in Ma
rokko, moor had in verband met de omstan
digheden in Indië cn Egypte een gemeenschap
pelijk belang met Spanje tot behoud von den
vrede.
Verschillende berichten.
De Duitsche droadloozo dienst meldt ver
schillende berichten uit Marokko, waaruit valt
op te merken, dot bij de ontscheping von
Spaonsche troepen, die de hovenplaats Elca-
znr Sequir op dc Anjero's zouden heroveren,
dc zoon van den aanvoerder, kolonel Moll,
door een vijandelijkcn kogel werd gedood. De
kolonel zelf, die zijn zoon tc hulp wijde ko
men, werd gewond.
Bij de jongste gevechten is een leider der
opstandige Rifkobylen, Beni Halim, gesneu
veld.
De Chicago Tribune (Parijsche editie) weet
thans te vertellen, nadat de Doily Mail het
vroeger el eens ten onrechte had gedaan,
dat Raisoeli, de vroegere tegenstonder van
Spanje, is overleden op 56-jarigcn leeftijd.
Volgens Fransche bladen liet Abd-el-Krim
zich uitroepen tot sultan von hot Rifgebied.
Volgens een bericht uit Tonger beschikken
de Anjera-stommen over 3500 goed uitge
ruste soldaten.
ITALIË.
DE MOORD OP MATTEOTTI.
Noor de Tribuna meldt, hebben dc Fransche
autoriteiten besloten tot uitlevering van den te
Marseille in verbond met don moord op Mnl-
teotti gearresteerden Matacria.
ALBANIË.
DE OPSTANDIGE BEWEGING.
Berlijn, 19 Doe. (HN. DRL.) De Alba-
nc-esche regcering wil in ccn nota aan den vol
kenbond uiteenzetten op welke gronden zij
tegen het ondersteunen der opstandelingen
door Zuid-Slavic cn Griekenland moet pro-
tcslecrcn..
RUSLAND.
TROTZKI IN ONGENADE.
Stalin gevangen genomen.
Uit Boekarest, d.d. 19 Dcc. aan do Tel
Volgens alhier ontvangen telegrommen uit
Odessa is de secretaris-generaal van de Rus
sische communistische partij, Stalin, door de
aonhangers van Trotzki gearresteerd, daar hij
circulaires verspreidde, waarin Trotzki als
verrader wordt aangeduid en waarin van de
autoriteiten geeischt wordt maatregelen te ne
men ter vermijding van onlusten, welke door
dc aanhangers van Trotzki veroorzaakt zu1I.lt
worden.
Teen de voorzitter van den Raad van
Volkscommissarissen, Rykof, van de gevan
genneming van Stalin vernam, begaf hij zich
persoonlijk naar de kazerne waorin deze ge
vangen gehouden werd teneinde ccn vrijlating
te bewerkstelligen. Rykof had echter geen
succes, door de commandant von de kazerne
als voorwaarde voor de vrijlating van Stalin
cischte, dat deze zou aftreden als secretaris
van de communistische partij en Moskou dn-i
del ijk zou verlaten. Nadat de tusschcnkomst
von Rykof zonder resuitaat was gebleven, vie
len de rcgceringsgetrouwe troepen dc kazer
ne aan en vernielden deze. In den strijd, die
zich hierbij afspeelde, zouden aan beide zij
den talrijke dooden en gewonden gevallen
zijn.
De generaals Poetyewitsj cn Dov/enlcoff
hebben zich openlijk tot aanhangers van
Trotzki verklaoFcl. In verschillende steden von
Rusland zouden de aanhangers van Trotzki de
openbore gebouwen hebben bezet.
In Nisjni-Novgorod cn in Kazan kwam het
lot botsingen tusschen dc aanhangers van
Trotzki cn Sinofjef, waarbij de aanhangers
van den laatste teruggeslagen werden. Men
gelooft, dat ook in endcro steden van Rus
land het conflict tusschen Trotzki cn Sinofjef,
reeds den ontvang van ccn burgeroorlog heeft
aangenomen,
TURKIJE.
RUSSISCHE ACTIVITEIT IN TURKIJE.
Londen, 19 Dec. (H. N.). Volgens berich
ten uit Conslantinopel cn Angora zou het be
wijs zijn geleverd, dat de Russische regeering
moeite heeft gedaan zich invloed te verschaf
fen in de Grieksche-Katholieke kerk in de
Turksche gebieden, teneinde deze dienstbaar te
maken aan bolsjewistische pvopognnda. Dc
Turksche minister van buitenlnndsche zeken
heeft aan dc regeering mcdedeelir.gcn ver
strekt, waaruit dc werkzaamheid van den Rus-
sischcn gezant te Angora duidelijk zou blij-
