AMERSFOORTSCH DAGBLAD „DE EEMLANDER" Zaterdag 18 Juli 1925
BINNENLAND.
?4e Jaargang
No. 16
DERDE BLAD.
Hf)
Parijsche Brieven.
Parijs, 7 Juli 1925.
„Gezondmaking" der gemeen
telijke financiën van Parijs
door een aanzienlijke verhoo
ging der inkomsten. Het bud
get van Parijs en z'n deficit
Nieuwe belastingen. Verhoo
ging der huurprijzen. Onze
„Raven". Appartementen in
eigendom. Verwaorloozing hun
ner plichten door de huis
eigenaren. Een sprekend voor
beeld uit velen. Verlenging
von de onuitzetboarheid der
huurders en de jjcvolgcn
daarvan.
Dat de Kamer aan het eind van een nacht
zitting, die te zes uur in den ochtend van Za
terdag 27 Juni eindigde den heer Caillaux
voldoening gaf voor de energie waarmee hij
zijne ontwerpen tot „gezondmaking"' van de
nationale financiën had verdedigd, belooft,
indien de Senaat blijft meegaan op den weg
dien hij begonnen is te volgen, harde tijden
voor de belastingschuldigen in de naaste toe
komst. En dat is nog niet alles, tenminste niet
voor ons Parijzenaars. Ook de stedelijke fi
nanciën moeten gezond gemaakt worden. Zij
weren, onder den druk der meerderheid van
het z.g. nationale bloc, zoo averechts gead
ministreerd, dat het deficit, ondanks een voor
gewend evenwicht, aan het eind van het vo
rige jaar tot 232 millioen was gestegen.
De heer Naudin, die sedert verleden jaar
prefect der Seine is en dus ook de gemeen
telijke geldzaken onder zijn beheer heeft, blijkt
een man te zijn van de soort waartoe die te
genwoordige minister van financiën behoort
iemond die den stier bij de horens durft vatten
en aan den Raad de werkelijkheid zonder om-
windselen voorlegt.
Het budget van de stad Parijs is in de laat
ste elf jaren op schrikbarende wijze toegeno
men voor 1914 bedroeg het 432 millioen, in
1924 had het 1528 millioen bereikt en voor
dit jaar is het op 1546 gekomen. In overeen
stemming met den algemeenen budget-rappor
teur van den Raad stelt nu de prefect maat
regelen voor, die voor goed een eind moe
ten maken aan een systeem, dat zijne inkom
sten hoofdzakelijk trok uit leeningen, dus uit
een steeds zwaarder wordenden schuldenlast.
Ter amortisatie van de uit vorige jaren over
gebleven tekorten en ter aanvulling van de
onvoldoende stedelijke inkomsten, moeten de
zen belangrijk versterkt worden, en wel met
een bedrog van 295 millioen. Onder de tot dit
doel bestemde middelen behooren in de eerste
plaats een verhooging van do tarieven der
transportmiddelen, der gas-, electriciteits- en
waterprijzenook van de octrooi-rechten.
Hoewel al deze verhoogingen zwaar öp de
bevolking zullen drukken vooral op de
arbeidende bevolking is die der octrooi
rechten wel de ergste bedreiging die ons nu
boven het hoofd hpngt. En dat de Raad zich
tegen de prefectorale voorstellen zal verzet
ten, kan niet worden verwacht, alleen reeds
om deze zwaarwichtige reden, dot er geld
moet zijn en dus allen ook de minst-betaal-
krachtigen, moeten meebetalen. De verhooging
der octrooirechten zal echter een geduchten
tegenstand ondervinden, omdat daardoor de
allernoodigste levensbehoeften worden getrof
fen. Zoo wordt voor bouwmaterialen deze ver
hooging op 150 gesteld, wat tot natuurlijk
gevolg heeft een verhooging der bouwkosten
en dus der huurprijzen.
Neemt de Raad dezen maatregel aan wat
nog niet heel zeker is dan zal de woning
crisis ongetwijfeld een nieuwe periode ingaan,
nog pijnlijker dan zij al zoo langen tijd is. En
de huiseigenaren zullen zich tegenover hun
huurders nog minder geneeren dan zij reeds
deden, al waren hen ook wettelijke grenzen
gesteld ter beperking van hun drift de huur
prijzen naar boven te dringen. De „Raven"
Henry Becque gaf, in 'zijn beroemd tooneel-
stuk Les Corbeaux, terecht dezen naam
aan een zeker soort huisbazennu zijn alle
soorten eronder saam te brengen de Ra
ven hielden met die grenzen geen rekening,
daar zij zeer goed weten, dat de huurders de
hen gestelde voorwaarden wel moeten aan
nemen om te voorkomen, dat hen het leven
in onze woningkazernes tot een hel wordt ge
maakt. Dit is zeker wel de voornaamste re
den, dat in den laatstcn tijd het stelsel van
appartementen in vollen eigendom zoon uit
gebreide toepassing vindt. Dan is men ten
minste de baas in z'n eigen woning en komt
het er alleen op aan zich goed te verstaan
met de mede-eigenaren van zijn huis, wat niet
zoo heel moeilijk is, daar alle dezelfde rech
ten en verplichtingen hebben.
Sedert een paar jaren was het den huis
eigenaren door de wet verboden van hunne
huurders een hoogere huursom te eischen dan
de prijs, die zij in het eerste oorlogsjaar be
taald hadden, vermeerderd met 75 waar-
»bij dan nog enkele kleine kosten mochten ko
men, welker aard mij niet recht duidelijk is
jUooals trouwens meer wat door de vrij ge
compliceerde woningwetten wordt bepaald).
Echter is mij geen geval bekend, waarin een
huiseigenaar, die 75 niet tot 100 of meer
had doen uitzetten. En zulk een overschrijding
der huisheerlijke rechten ging dan stelselmatig
gepaard met een schromelijke tekortkoming
(om nier te zeggen algeheele verwaarloozing)
der huishoerlijke plichten.
Om niet persoonlijk te zijn, zwijg ik over
mij zelf, rt<aar haal liever als voorbeeld aan
een intiemer vriend, dien ik ongeveer twin
tig jaar geleden hielp verhuizen naar een wo
ning in mijn tegenwoordig quartier. In al dien
tijd deed zijn huisheer niets voor het onder
houd van zijn woning; integendeel, alle scha
de door gebreken in den bouw van het huis
veroorzaakt (als waterschaden, verbrokkeling
van steen, verrotting van hout en allerlei an
der verval) heeft nooit iets anders tengevolge
gehad dan een ijdele belofte van herstel, waar
aan nooit eenig gevolg is gegeven. De loo-
pers op de trappen zijn al lang verdwenen
en sedert meer dpn een jaar moet ik met klop
pen op de deur deze voor mij doen openen,
daar de electriscHe schel door den concierge
niet meer wordt onderhouden, omdat zijn pa
troon dit voor alle bewoners van het huis
overbodig acht. Kleinigheden zult gij misschien
zeggen kleinigheden die door den huurder
voor eigen rekening genomen kunnen worden.
De heb hem wel eens gevraagd, waarom hij
dot niet doet.
.Ik zal mij er wel voor wachten, kreeg ik
don ten antwoordwant deed ik het, dan zou
mijn „raaf er wel een middel op weten te
vinden mijn huur op te slaan, onder het voor
wendsel, dat (door mijn moeite en op mijne
kosten) de huurwaarde van mijn appartement
vermeerderd is, merci I"
En dit voorbeeld kon gelden als een uit hon
derdduizenden, op z'n minst.
Verhuis dan, zal een slimmert roden, die in
zijn land en zijn stad de woningen voor het
kiezen heeft. Maar daarop leggen juist onze
huiseigenaren het aan, want met iederen nieu
wen huurder zijn zij geheel vrij den huurprijs
zonder eenige controle te verhoogen.
Verhuis dan Waarheen Ja, kon ieder
een op deze laatste vraag een bevredigen^
antwoord geven, dan was de woningcrisis op
gelost en behoefde niemand bevreesd te zijn
bij de geringste onvoorzichtigheid dakloos te
worden.
Een betrekkelijk geluk valt ons toch in deze
tijden van onspoed ten deel. Met den aan
staanden loatsten December moet het tijdvak
ten einde loopen, waarin niemand door zijn
huisheer op straat kan worden gezet. Hoeve-
lcn hebben al niet dien datum met angst van
verre zien naderen Maar ziet, daar bereikt
ons het goede bericht, dat dit tijdperk op
nieuw met vijf jaren zal worden verlengd, 't zij
door een wet, 't zij door een eenvoudig re-
geeringsbesluit, wat reeds was voorzien toen
onlangs als hooge commissaris voor de huis
huren een afgevaardigde werd aangesteld, die
een der ijverigste verdedigers von de rechten
en privilegiën der huurders is, welke aanstel
ling in het Parlement de elgemeene voldoe
ning had verworven. De nieuwe verlenging zal
echter tengevolge hebben, dat nieuwe voor
waarden betreffende db huurprijzen zullen
worden toegelaten, waarbij o.a. de meerge
melde 75 tot 100 kunnen worden ver
hoogd, wat een niet te versmaden concessie
aan de huisheeren beteekent. Daar zij zich die
concessie zeiven al hadden toegekend, zal het
de vraag worden, of zij er wel veel voordeel
van zullen trekken. Het is te verwachten, dot
de huurders, door schade wijs geworden, zich
nu tegen een hernieuwe overschrijding der
huisheerlijke rechten met macht en kracht
gaan verzettenzij zijn er talrijk genoeg voor.
DOYEN.
DE BURGEMEESTER VAN AMSTERDAM
MINISTER
Een hardnekkig gerucht.
Nu Minister Colijn inderdaad met de op
dracht tot vorming vgn oen nieuwe Regeering
is belast, lijkt het het „Dagblad van Rofer-
dam" toch de moeite waard melding te maken
van een hardnekking gerucht te Amsterdam
d»: Burgemeester de Vlugt in een mogelijke
Regeering-Colijn zou trêden als Minister van
Waterstaat. Het blad geeft dit gerucht voor
wat het is, maar aangeziende heer De Vlug'r,
de tegenwoordige burgemeester van Amster
dam, oen geestverwant en persoonlijk vriend
des heeren Co'ijn en vooral ^cn zeer bekwaam
bouwkundige is, lijkt het der redactie niet on
waarschijnlijk.
DE NIEUWE BEZUINIGINGSCOMMISSIE.
Met een nieuwe opdracht,
Het Handelsblad verneemt omtrent de reor
ganisatie van de bezuinigingscommissie, dal
voor het lidmaatschap zijn uitgenoodigd ver
schillende handelsmenschen, vertegenwoordi
gers van groote handelshuizen. De nieuwe com
missie zal een gansch andere opdracht hebben.
Was de commissie ono'er voorzitterschap van
mr. P. Rink gebonden aan een onderzoek naai
de inrichting en de werkwijze dei Departemen
ten, onder generaal Pop zal zij hebben te advi-
seeren over de mogelijkheid van versobering
van den geheel en staatsdienst
TER HALL-STAALMAN.
Staalman uit het hoofdbestuur
van den Vrijheidsbond
Naar de Maasbode ter oore kwam, heeft het
hoofdbestuur van den Vrijheidsbond den heer
Abr. Staalman te kennen gegeven, dat hij zou
hebben te bedanken als lid van bedoeld hoofd
bestuur.
and'
.Het handelsblad verneemt, dat dit gerucht
geen waarheid bevat. De zaak staat zoo, dat
van de zijde van het comité, hetwelk zich voor
het geval der niet-verkiezing van den heer Ter
Hall interesseert, aan het hoofdbestuur is ge
vraagd, of het zich zou kunnen uitspreken. Aon
het comité s toen medegedeeld, dat het, ngeval
het een uitspraak van het hoofdbestuur wensch-
te, daartoe een officieel verzoek moest indie
nen. Voorzoover wij weten is dit verzoek tot
nogtoe niet gedaan.
DE VACATURE IN GEDEP. STATEN VAN
OVERIJSSEL.
Zullen de sociaal-democraten
ccn zetel krijgen
Het Volk schrijft i
In het College van Gedeputeerde Staten van
Overijssel is weer e*n vacature. Door de be
noeming van Baron Van Voorst tot Voorst tot
Commissaris van de Koningin, moe. diens va
der, die een kwart eeuw lid was van Gedepu
teerde Staten, a's zoodanig aftreden.
Het is bekend, dat de soc. dom. ;ot dusverre
stelselmatig uit dit college geweerd zijn. Zuid-
Holland en Overijssel zijn de twee provincies,
die zich hardnekkig tegen de int red 3 vnn een
soc. dem. in het College van God Staren Ik b-
ben verzet.
Naar alle waarschijnlijkheid zal thans aon
dit onrecht een eind' worden gemaakt. Niet
door de ant. rev. en de i. k., die in dc plaats
willen hebben. De chr. hist, echter staan nr'et
vriendelijk tegenover een katho'iekf» enndida-
tuur. Zij hebben al met leedc oogea gezien, dnt
ccn katholiek tot Commissaris is benoemd en
voelen er niets voor om het katholieke cle
ment in Gcd. Stoten te versterken. Het ware
den chr. hist, het mecsi dierbaar geweest, wan»
neci één der hunnen op den zetel van den heer
Van Voorst hoo' kunnen plaats nemen. Mooi
daarvoor voelen de ant. rev. en de i. k. niet
veel.
Het schijnt nu wel zeker te zijn, dot ii moal
de chr. hist, hun stem zullen uitbrengen op
den condidaat der soc. dem. Hiervoor is aan
gewezennu onze partijgenoot Van der Sluis
door zijn benoeming to: Kamerlid zich voor
deze functie niet meer beschikbaar kon stellen,
partijgenoot Vogt, wethouder van Zwolle.
Komen de c.-h. niet tot inkeer, dan is do
verkiezing van Vogt verzekerd.
DF. GROOTE ROZEN-TENTOONSTELLING
IN DEN HAAG.
Gistermiddag in den Haogschen
Dierentuin geopend.
Men meldde ons uit Den Hoog
Gistermiddag is in den Dierentuin do jaar-
lijksche tentoonstelling van de Vereeniging tot
bevordering der rozenteelt „Nos Jungunt Ro-
sae" geopend.
Bij het betreden van den ingang der groote
zaal ziet men een weelderigen tuin voor zich;
rotonde en zaal zijn zóódanig met rozen ver
sierd, de vloer is zóó met gras bedekt, dat men
zich buiten waant.
Onder tuinarchitectuur van den heer J. H.
Holtingh, hóofdo]f/«chter van de Gemeente-
plantsoenen te 's-Gravenhage, is een schitterend
geheel verkregen dat aan strenge eischen vol
doet, wat indeeling, afmetingen en vooral wat
tie kleurverhoudingen betreft.
De rotonde is door de zorgen van de 's-Gra-
vcnhaagsche Bloemistenpatroonsvereeniging in
een rosarium herschapen. Het grastapijt is voor
zien van perken met allerlei rozen, in fraaie
groepcering.
In de groote zaal is met gebruikmaking van
d.e talrijke inzendingen een niet minder mooie
rozentuin ingericht. Het middenvak, eveneens
een grasveld, biedt ruimte voor menig rozen
perk, en wordt afgesloten door randen en klei
nere perkjes, alle met een weelde van rozen in
de grootst mogelijke verscheidenheid. Langs de
wanden der zaal zijn, tusschen palmen en ander
groen, stamrozen, bloemstukken-van rozen, koe
pel- en andere versieringen aangebracht, welke
tegen het donkerroode fond der gordijnen
prachtig uitkomen.
Vóór het tooncel vindt men een van de attrac
ties der tentoonstelling, de nieuwe aanwinsten
rozen, nog niet in den handel. Deze voldoen
over 't algemeen aan de mee^t strenge eischen
wat betreft kleur en vorm, den stand op den
steel enz.
In een zijzaaltje zijn tentoongesteld een serie
bloemstukken, waaruit blijkt voor welke doel-
eindervjde roos als versieringsmotief al zoo ge
bruikt wordt, schilderstukken en aquarellen
van rozen, keurig gedekte tafels met rozende-
coratief.
Voorts zijn er stands metbloembindcrij-nr-
tikelen, rozenkaarten, gereedschappen en aller
lei zaken, welke op de cultuur van of den han
del in rozen betrekking hebben.
De leden van het eere-comité, de jury, de re-
gclingscommissie enz. zijn reeds vroeger ge
noemd.
Nadere bijzonderheden omtrent
de openingsplechtigheid.
De president van Nos Jungunt Rosae, de
heer F. A. des Tombe, opende de bijeen
komst met een rede, waarin hij met genoegen
constateerde, dat de vereeniging, welke 35
jaren geleden werd opgericht, wier naam wil
zeggen ons vereenigen de rozen, thans zoo-
velen hier om de rozen vereenigd mocht zien.
Als voorzitter riep hij allen het welkom toe,
aun de leden van het ccre-comité, in het bij
zonder aan burgemeester Patijn, die bij ver
hindering van den minister van Binnenlandsche
Za ken en Ladbouw bereid was bevonden het
openingswoord uit te spreken.
Spr. herinnerde aan de groote belangstelling,
slechts een paar jaar geleden van de gemeente
's-Gravenhage bij de vorige tentoonstelling en
voor bloemen in het algemeen, getuige haar
fraaie parken cn rosarium. Voorts richtte spr.
het woord tot derv-heer Kakebeeke, inspecteur
van den Landbouw, als vertegenwoordiger van
den minister en tot jhr. van Tets, voorzitter
van het hoofdbestuur van de Kon. Neder!Mij.
voor Tuinbouw en Plantkunde.
De Nederlandsche culturen kunnen thans in
vele opzichten concurreeren met de buiten-
lnndscho, hetgeen nog onlangs mocht blijken,
toen de heer v. Rossum in Bagatelle bij Parijs
de gouden medaille verwierf voor internatio
nale rozenaanwinst. (Applau*). Onze cultuur
van de Koningin der bloemen en de belang
stelling ervo'or bij het publiek te bevorderen
is het doel der vereeniging en een tentoonstel
ling als deze moet zijn het propaganda
middel.
Spr. hoopte dat nog vele nieuwe leden zou
den toetreden, opdat nog meer krocht zal kun
nen worden bijgezet, om Npderland's goeden
naam op dit gebied te bevestigen. (Applaus).
Spr. bracht verder dank aan allen, die had
den meegewerkt aan het welslag* en de in
richting <\er tentoonstelling, in deWerste plaats
non de inzenders, die uit bijna alle centra hóek-
den bijgedragenaan de regelingscommissie,
'speciaal de Technische commissie. (Applaus).
Het leeuwendeel kwam toe aan den secretaris,
den heer Ludding (levendig applaus), van wien
spr. hoopte, dat hij nog jaren long mocht
werkzaam blijven voor de vereeniging.
Dank aan hen, die prijzen en medailles had
den gezonden, in het bijzonder aan de Konink
lijke familie, aan de jury, aan de directie van
het Kon. Zool. Bot. Genootschap en aan de
Nederlandsche Pers.
Mogen allen deze dagen naar dit bloemen-
feest opgaan, zoodat onze spreuk Nos jungunt
rosae bewaarheid worde.
De Jieer I. C. J. Kakebeeke gaf namens
den Minister van Landbouw uiting aan diens
sympathie voor het streven der vereeniging.
Het kweeken van de roos, het symbool der
schoonheid, heeft voor ons land niet alleen
cultureele, maar ook economische waarde, ge
zien de belangrijke uitvoer van plaatsen als
ven den heer Van Vooist^ccn onder kdihqliek, ^alsme^£ en ^oskoop. Mogë^dit streven^ uwer
vereeniging het succes hebben, dat de roos nog
meer dan thans de nationale bloem bij uitne
mendheid worde I
Burgemeester P a t ij n hield vervolgens een
rede, waarin hij, gezien het nationale karakter
dezer tentoonstelling, de keuze van hem die het
openingsword zou spreken, voor rekening van
het bestuur lietuit sympathie voor het doel
der vereeniging had spr. echter gemeend* de
uitnoodiging hiertoe niet te mogen afslaan.
Het schijnt, aldus mr. Patijn, dat iedere tijd
zijn bloem heeft. In spr.'s jeugd waren bloe
men in de mode, die men thons niet meer ziet.
Er waren in den ouden tijd bloemen, waaraan
een fortuin werd besteed (men denke aan de
vereering voor de tulp), maar één bloem wordt
al in de grijze oudheid genoemd, n.l. de roos
„O rozen droef en schoon", zong onze Willem
Kloos. Duizenden dichters voor en na hem
hebben de roos bezongen. Aan den naam roos
zijn ten allen tijde verbonden geweest de be
grippen van lieflijkheid. In den Roman de la
Rose wordt de rozeknop beschouwd als het
zinnebeeld van jeugdig vrouwelijk schoon.
Shakespeare, Heine, allen waren in vervoe
ring over dc roos en ook het volk ontleent z'n
hulde aan deze bloem Zijn weg gaat op rozen
cn rozegeur en maneschijn I
In T89I hebben zich een aantal mannen ver
eenigd, die vonden, dot het kwecken van de
roos niet'genoeg aandacht vond. Uwe veree
niging werd toen opgericht en is cr in den loop
der jaren in' geslaagd, de bclongstelling voor
de roos belangrijk te doen toenemen. Spr.
denkt daarbij aan het rosarium tc 's-Graven
hage en gaf als zijn meening te kennen, dot
de tentoonstelling <bn poor jaar geleden aldaar
gehouden, tot het aantrekkelijkste behoorde,
wat hij had meegemaakt.
Onder het uiten van z'n beste wenschcn voor
den bloei der vereenigng verklaarde mr. Patijn
dan ma den tentoonstelling geopend.
Op uitnoodiging von den voorzitter werd
daarna de fraaie verzameling bezichtigd.
EEN MOOI PLEKJE TE DELFT.
Eerbied voor het stnds-schoon.
De vereeniging „Kunst aan 't Volk" te Delft
heeft een van de mooiste plekjes der gemeen
te voor ondergong weten te behoeden, name
lijk het hoekje van de Nieuwe Kerkstraat en
de trapjesbrug over het Vrouwenrecht, be
roemd over de geheele wereld.
Hej geveltje van het oude hockhuisje is heel
eenvoudig uit met dc hand gevormde steenen
opgetrokken. Een onder- cn bovendeur in het
midden met twee romen antv eiken kant cn
een raam daarboven, dit is de eenige, simpelo
gevelverdecling. Doch deze is volkomen juist
en geeft een deftige rust aan het kleine huisje.
Er tegenover staat het machtige bouwwerk der
Nieuwe Kerk. Hoe goed hier alles in harmonie
is, blijkt uit die twee verschillende bouwwer
ken. zoo vlak bij elkaar. Het huisje, dat toch
maar ccn po over gevolleije is, zinkt geenszins
in het niet tegenover de zware steunbeeren
van dc hooge kerk
Dit ongewone plekje dreigde tc verdwijnen
De eigenaar van het huisje toch, iemond uit
Gouda, wilde het van de hond doen cn het
gevaar was groot, dot er zonder eenige piëteit
een pakhuis met een paar banale deuren van
gemaakt zou worden, of dat wellicht het pond
geheel zou worden gesloopt. De poëtische si
tuatie daar ware dan voor immer geschonden
geweest.
Gelukkig heeft de vereeniging „Kunst aan
't Volk" dat tijdig weten tc voorkomen, door
het huisje voor een bedrog van 10C0 aan
tc koopen. Er is nu nog ongeveer 1500 noo-
dig voor noodzakelijke reparatie en dan is het
bestuur van pion 't pond aan de gemeente in
eigendom over te drogen zoodot alle waarborg
zal zijn, dnt het mooie plekje ook in dc verr»
toekomst behouden blijft.
DE BADPLAATS NOORDW1JK.
Vergeleken bij Scheveningen.
Wij ontleenden dezer dogen aan De" Tijd een
qprrespondcntie die betrekking had cp Scheve-
ningen, meer in het bijzonder op het stille
strand van Scheveningen. In oanstuiting op
die correspondentie geven wij thans plaats non
hetgeen» in datzelfde dagblad (De Tijd) nu gc-
sohreven wordt over Noordwijk. In dit badsei
zoen, nu velen vertoeven aan onze sh-onden,
zal menigeen het wel interessant vinden eens
te lezen hoe er over Noordwijk óók wel
eens Utrecht aan Zee genoemd, in verband
met het tijdelijk zomerverblijf van vele
Utrechtenaren in dit plaatsje wordt geoor
deeld. Men luistere I
Een reffelijk electrisch trammennét
verbindt veningen met de min of m-eer
Duitsche bo. plaatsen aan de Hollandschc
Noordzee Het is heel gemakkelijk, om bijv.
Noordwijk en Katwijk te bereiken. Mooi ge
bouwde en uiterst rustig loopende wagens voe
ren u door de groene weilanden, vol met mal-
sche koeien zichtbare melkgezondheid I
naar Leiden. Dan gaat 't dwars d^or heel de
Universiteitsstad met haar mooie oude hui
zen, met haar breedgestrekt prachtig stad
huis, met haar groenende wallen en singels.
Door het lieflijk Oegslgeest. En dan door het
vruchtbare bouwland om Rijnsburg, het dorp
van Baruch Spinoza, den nuttigen bri'lengla-
zenslijper, naar Noordwijk-binnen, waar St.
Jeroen van de oudheid der kleine veste getui
genis doet. En dan Noord v'rk aan Zee. Is men
er jaren niet geweest, dan valt de enorme voor
uitgang op. Het villadorp in de pracl tigc dui
nen is een klein stadje geworden. Op den
blonken top der duinen, op de glooiingen, in
de dalen blinken de witte landhuisjes. Daar is
't gced wonen. Eenige oude dingen zijn het
zelfde geul even. Daar stoat nog altijd de oude
villa van Albert Vcrwey, die ook een dertig
jaar geleden daar in zijn huize, toen dc literai
re strijd der jongeren van tachtig ze worden
in dit zonderlinge land nog „Jorgpren" ge
noemd T reeds vreedzaam was geworden cn
aan het luwen was, niet zal gedroomd hebben,
dat hij nog eens: officieel hoogleeraar in Lei
den ïo\i worden. Hij staat voor zijn behuizing,
de vroegere literaire revolutionair. Een deftig
professorentype geworden. Spitsbaardje. Buik
je. Zestiger Grijzend. Ook het dorp, de oude
lange straat bleven ongerept. Hier en daar een
nieuwe vlek. Een gerestaureerde of nieuw ge
bouwde slagerswinkel met blinkende snijma
chine. Past niet bij het oude grauw en grijs
der om^viu' N
Op de duinen aan het strand is een boule
vard gekomen. Een smalle. Tc smal voor do
auto's-ellendenonrs, die hier rijden als op een
renbaan.
Het oude hotel Huis ter Duin is van ouds en
hetzelfde. Maar daarnaast allemaal nieuwe ho
tels. Noordwijk is hei oude niet meer. Het in
ternationale element heeft cr zijn intrek geno
men. Het is er te druk geworden, om rust to
geven. Dancings, concerten, cabarets.
Het strand is druk als in Scheveningen. Maar
anders. Het is er niet zoo luidruchtig. En ge
lukkig is er geen slang van kraampjes. Er
wordt veel gebaad.Het strand is nog altijd
mooi. En de mcnschen zijn er bescheidener
dan in Scheveningen. Zij loten ook niet zoo
veel op strand achter. Het is cr nogal schoon.
En ijverig zie ik mannen bezig, om kranten en
boterhompapieren en schillen van bananen en
sinaasappelen weg te bezemen. Dnt is verheu-
genswnord.
Do taal aan dat strand, waar weer een heet
andere zee tc aanschouwen is dan aon de vier
'badplaatsen von Sche vingen, ccn wildere
een meer onbeperkte, is Duitsch, Duitsch zio
je, ruik je, hoor je. Een bepaald Duitsch, voor
namelijk uit Berlijn en Frankfort aon den Main.
Ik zit in een restaurant. Duitsch publiek.
Duitsche kellnerinncn, die lofwaardige pogin
gen doen om Hollandsch te koeterwalen, moor
zich bij het eerste woord verraden nis doch
ters van den Rijn. Ik studeer de „Kurliste".
Een slordige vierduizend badgasten zijn er in
het vriendelijke plaatsje. Een paar mcnschen
uit Praag, uit Londen, uit' New-York. Velen uit
Amsterdam en Rotterdam en merkwaardig ve
len uit Groningen. Dan uit verdeelde plaatsen.
De rest is Duitsch. Overweldigend Duitsch.
En gespecificeerd, vooral uit Berlijn en Frank
fort. Illustre menschcn zijn er ook. Zelfs do
vroegere kanonnenkoning uit Essen, Krupp von
Bohlen und Hallboch mot zijn eego, naar wio
de „dikke Betrtha" genoemd werd, het twecv
en-veertig-ccntimeterkanon uit den wereldoor
log. Ook bepeins je de ruste in de Holland-
sche politiek, cn den niet-voor uitgang in do
kabinots-crisis, nis je daar vreedzaam ziet
staan in de badlijst de namen vnn Baron van
Wijnbergen cn mr. Drcsselhuijs, die hier met
hun families uitrusten van den verkiezingsstrijd
cn wachten op de komende dingen cn verras
singen op het politiek tooncel.
Heel mooi, hoe prachtig is de natuur in cï
omstreken von Noordwijk aan Zee. Beklim de
duinen. Het panorama is verbijsterend. Daar
ligt aan uw voet het oude visschersdorp, Daar
ligt Noordwijk-binnen met zijn Jerocn'kerkcn.
met zijn oude prachtige kerk haast ccn.
kathedraal die in de hervbrming aan den
katholieken cercdicnst werd onttrokken, maar
tegen alles in niets von haar katholiek karak
ter heeft verloren. Je maokt van een katholieke
kerk nooit een protcstnntsohe. Uit poëzie geen
proza. De verbastering wischt het oorspronke
lijke stempel niet uit. Door zie je Voorhout
mot z'n slanken kerktoren. Tusschen 't groene
geboomte rijst het oude, voormalige seminarie-
Hogcveld. Het heeft zijn muren weer uitge
breid. In Heemstede heeft Stuyt de nieuwe
muren gezet. Het was noodig. Maar menigeen
zal Ihet jammer vinden, dat het oude Haar-
lemsche plekje oan de „Heyb^)cm" is geko
men. Donr zie je Sasser.heim met zijn kerken
Door is Rijnsburg, het aloude. Daar is Oegst-
geest met zijn mooi dorpskerkje, niets te groot,
niets te klein, met zijn oud, md klimop be
groeid Willebrorduskerkje. Zelfs Warmond is
zichtbaar met het groot-seminarie cn den
ouden tOTen cr naast. Een zweem van Leiden.
En je omikeercnd davert de zee in het felle
licht van een verblindend vuurgoud uitzengen-
dc zon. En weidscih zijn de blanke duinen cn
wéidsch is het strand, naar Zondvoort, naar
Scheveningen toe.
O, het is goed verblijven in Noordwijk aon
Zee
Dc avond begint te vollen. Alle contouren
cn omtrekken verwazen in lichtenden mist. Dc
trom zeult ons door het avondland. Boven de
zee is het brillont theater. De zinkende zon
speelt door het lichte gewolk, door de nevel-
wazen en nevelbanken een spel van vuur. Op
badplaatsen hoort vuurwerk, naar het schijnt.
Maar welke vuurwerkfabriek geeft ook moor
een matten afglans van het hemelvuur der
stervende zon, die altijd weer herrijst. Heel het
late land is doordrenkt van rood goud. Plech
tig is fcet stilzijn alom. De koeien en schapen
stoon vol ruste ann de slootcn. Het akkerland
ligt roerloos in de lafenis van den avond. Doen
de oude straatjes en grachtjes van Riinsburg
gaan zachtkcns zingend wut kinderen. En voort
gaat de tram .or het verlichte Leiden, waar
veel drukte hcerscht in de hoofdstraten op
Zoterdagavond. Don weer door het schier
^ystieke halfdonker der woonden.
Den Haag. De stad omvat je met hoor druk
te en geroezemoes en muziek en'fel electrisch
licht.
Noordwijk is ^on een mooie heugenis. Voor
al het vuurspel ven Gods heerlijke zon boveni
zee en strand en land
DEN HAAG KOOPT DE STOOMTRAMLIJN
(H. IJ. S. M.)-SCHEVENINGEN.
Daarna volgt clectrificatie met-de
bedoeling van deze lijn een snel-
verbinaing te maken tusschen hef
Hollandschc Spoorstation in den
Haog en Scheveningen.
De bij raadsbesluit von 20 Mei 1884 aan de-
Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij
verleende vergunning voor den aanleg en de
exploitatie van een stoomtramweg Den Hang—
Scheveningen loopt op 3! December van dit
jaar of. Met het oog daarop zijn tusschen B. cn
W. en de genoemde Maatschappij besprekingen
gevoerd over de vraag wat na dien datum moet
geschieden. De H. LJ. S. M. bleek In geen
geval bereid het passagiersvervoer na de be
ëindiging der concessie voort te zetten.
B. en W. waren, met de Commissie voor do
Plaatselijke werken en Eigendommen van oor
deel, dat behoud van de lijn ook voor het pas-
sagiersverkeer hoogst wenschelijk was, mits zij,
in overenstemming met de eischen van het
moderne verkeer, wordt geëlectrificeerd en als
s|elverbinding dienst doet tusschen het station
en Scheveningen. Daartoe eigent zich deze lijn
die grootendeels op eigen baan ligt, Jbjj uitstek
