WIJNHANDEL J. A. SCH01ERMAN Zn.
REGENKLEEDING
DE ADELAAR
UTR. STRAAT 17 - Gevestigd 1878 - TELEFOON 145
Gewas 1820 RAYMOND MACAU f 1.- f 40.-
Gewas 1920 St. EMIUON f 1.40 f 56.--
Kebt een
Taxi of Auto nccdrg?
Bei dan op No. 42
Loden Dames-Mantels
Loden Kinder-Mantels
f 8.90
IPIHTOVERBRENGING
RECLAMES.
Prils 1—3 repels 1 1 55 elke repel meer f 050
BIJZONDER AANBEVOLEN PER FLESCH: PER ANKER
in alle maten.
Prima Gummi
Dames-Mantels alle kleuren
KORTan ARBEIDSTIJD
ARBEIDSPRESTATIE
a\U B.SCHOOLEMAN
CSMéyCLtCTRO TtCHNISCn BUREAU
AMCRSrOOPT
^SMALLe CADI2 Teier 423
vensters zijn uit de sponningen gerukt, de
deken zijn prootendeels verdwenen.
Een der veldwachters die de geheele orkaan
meegemaakt heeft, vei telde ons nog het vol
gende omtrent het verloop van den orkaan
Ongeveer zeven uur verzamelden zich boven
de gemeente een mcnigte wolken, die een zoo-
denige duisternis veroorzaakten, dat het leek
alsof de nacht was aangebroken. Na enkele
oogenblikken was de lucht pikzwart en vooi-
dat iemand er op bedacht was, barstte de bui
los. Het vuur was niet van de lucht, maar von
de donder hoorde men niets De machtige ra
telende slagen werden overstemd dooi het ge-
roas van de instortende huizen, het gocril der
beangste menschen wanneer men naar buiten
keek, zag men allerlei vreemde voorwerpen
door de lucht zweven kachels, kasten, bedden
alles werd door den wind meegevoerd. Vel
schillende personen die naar buiten vluchtten
werden door de zuiging opgenomen en tien
tallen meters v-r door de lucht gesleurd Te
legraafpalen w rden finaal omgewrongen, zoo-
a's men een deken uitwringt.
Toe overmaat van ramp s'oeg de bliksem
in in de tabaksfabriek ochter den Stationsweg,
die in een oogwenk in lichte laaie stond. Aan
blusschen viel niet te denken, de fabriek
brandde cot den grond toe af. Niemand be-
kommeidc zich feitelijk om deze brand, in de
eerste plaats was er geen druppel water, en
dan had ieder genoeg met het zijne te stel
len om ook nog op de have van onderen te
k-'itcsu Vanmorgen stonden er niets anders
don de rookendc puinhoopen.
Hulp kon van buitenaf s'echt bij deze ramp
geboden worden, want alle toegangswegen
naar het dorp waren versperd door de zware
boomen, die dwars over de straten gestort
waren.
En zoo ging de nacht in, met gillende
vrou wen, die' in 't puin naar hun kinderen zoch
ten» of met mannen die suf van alle ellende,
zich maar op de puinhoopen van hun huis neer
zetten, het gelaat in de handen gesteund. Toen
de dag aanbrak, kalmeerden de gemoederen
wat. Militairen en politie ordenden de chaos
en tuften sh trur arriveerde een vrachtauto met
brood; oan elk ingezetene werd één wittebrood
overhandigd. Velen begonnen in de massa, die
vroeger hun tot woonplaats diende, hun eigen
dommen terug te zoeken. Maar veel succes had
den die pogingen niet. Zoo zagen wij een man,
die slechts behalve het veege lijf en zijn ge-'
scheurde kleeren, twee horloges van al wat hij
bezav had kunnen redden. De rest lag onder
tientallen kubieke meter steen.
Krab het er maor eens irit, zei hij met gal
genhumor tegen ons.
Maar niet- allen waren even opgewekt en dat
is te begrijpen. Een droevige figuur was de
man, wiens dochtertj0 levenloos onder het puin
wos uitgehaald. Met starre oogen zat hij op
de ruïne'van zijn huis. Het kon hem niet meer
schelen wat er gebeuren moest' of nog gebeu
ren zou. Hij had zijn slag al beet
Erger dan het platgeschoten Lier.
De correspondent te Deventer van het Hbld.
die eveneens naar de onheilsplaats is gegaan,
seint;
Toen het noodweer Maandagavond kwam op
zetten over deze streek, heeft Borculo vermoe'
delijk den zwaarsten druk gekregen in een ty
phoon, die in luttele minuten het stadje tot een
puinhoop maakte en geen huis ongerept liet.
De beide torens zijn omgeworpen en tot gruis
geslagen, de huizen zijn omvergeworpen, een
fabriek is verbrand. Het is, zooals ons vannacht
de burgemeester van dit nu ongelukkigste aller
oorden, jhr. De Muralt, zei- lk heb gezien hoe
Lier in België er uit zag, toen het zenvenmaal
was gebombardeerd door de Duitschers, maar
dit is erger, veel erger
Nog zeer onder den indruk van het ontzettend
gebeuren, waarvan wij dezen nacht de gevolgen
zagen, zal het ons moeilijk vallen hier eenig
beeld te geven van hetgeen wij zagen. De wer
kelijkheid, de ruinc van Borculo laat zich nie»
beschrijven.
Wij kwamen Borculo van de Lochemsche zijde
binnen en troffen daar het kloeke brandweer
corps uit Zutphen aan reeds bezig met het red
dingswerk. Ook vonden wij den burgemeester,
jhr. R. de Muralt, lid der Eerste Kamer, aan
dat werk leiding gevend. Hij had behalve dp
brandweer nog 50 man van de Ned. Heide
maatschappij aan den gang in deze ruinc van
wat eens een stad was.
Ontzetting greep ons aan, toen wij de ver
woesting zagen. Een brandweer zoeklicht be
scheen de puinhopen, waartiisschen half wezen
loos de bewoners rond liepen.
Wij hebben van hen met moeite gewaar kun
nen worden hoe het gruwelijk gebeuren gister
avond moet zijn geweest. Zij spraken van een
snel vallende diepe duisternis, hevig onweer,
een windhui! en dan opeens een windzuiging als
nooit te voren werd gevoeld.
Wellicht heeft'het feit, dat voor de bui zoo
velen in de huizen vluchtten, talrijke menschen
van den dood gered. Er zijn nu wel vele ge
wonden van wie verscheidene ernstig getroffen,
maar gelukkig weinig dooden. De zolderingen
hebben, hoewel instortend, nog ruimte gelaten
voor de arme bewoners, die daar binnen waren
gevlucht.
Jhr. De Muralt verklaarde in zijn woning te
zijn geweest, toen de ramp plaats greep. Hij
waakte bij zijn echtgenoote, die ziek te bed lag.
Een oorverdoovend gekraak maakte hem duide
lijk wat er gebeurde; hij boog zich over zijn
vrouw ter bescherming van haar lichaam, wacht
te zoo af hoe het met hen gaan zou. Wie de
verwoesting aan en om zijn huis aangericht ziet
begrijpt welk een angst men ook daar uitstond.
Thans is Uc burgemeester die angst geheel kwijt
en leidt hij het reddingswerk, waarbij zijn we
tenschappelijke kennis als ingenieur hem goed
te pas zal komen.
Hij heeft direct gedaan wat noodig was. Hij
seinde de regeering om hulp en vroeg 500 mili
tairen aan om van zijn gemeente te redden wat
er'nog te redden is. Hij requireerde brood en
andere voedingsmiddelen van elders voor zijn
van alles beroofde gemeentenaren
Burgemeesters van omliggende gemeenten, n.l
de heer Wittewaal, burgemeester van Lochem,
de heer Mulder, locoburgemecster van Zutphen.
de dokters uit Laren ten Boekei, Hunnink cn
Plantenga, de Zutphensche dokters Franken en
Siemens en een wijkverpleegster uit Zutphen
snelden toe en gaven hulp aan de arme ge
troffenen.
Heden komt baron Van Geen naar Borculo om
namens H. M. de Koningin informaties in te
winnen en vermoedelijk komt H. M. zelf ook
Borculo bezoeken.
Schade 4 millioen gulden; 2000
inwoners op 5000 daldoos.
De burgemeester verklaarde ons, "dat hier wat
ook gebeuré het rijk moet ingrijpen om hulp te
bieden. De materieele schade schafte hij op 4
millioen gulden.
Van,de 5000 inwoners, die het nijvere stadje
telde zijn er zeker 2000 volstrekt dakloos, de
anderen wonen nog in de puinen.
Hier zal, zei hij, het rijk moeten betalen met
of zonder daarnaast werkende steunactie, want
de bevolking van Borculo zelf is financieel
krachtig en thans door de ramp geruïneerd. De
bevolking die dezen nacht grootendeels in de
buitenlucht doorbracht moet, zoo zei ons dc bur
gemeester, in een half jaar een nieuwe stad heb
ben en dat kan, als de regeering niet talmt met
het beschikbaar stellen der noodige middelen.
...In Borculo is letterlijk geen huis gespaard.
Hedenmorgen 9 uur komt een groep Borcn-
loërs bijeen in het gemeentehuis of althans in
een nog behouden gebleven deel er van om
onder leiding van burgemeester De Muralt een
comité te stichten tot regeling van het reddings
werk. Dan zal men ook de hulp van goede
menschen vragen, die de Borculosche kinderen
willen opnemen. Spontaan nemen velen al kin
deren op.
De op straat als versuft rondloopende zeggen
niet veel; ze kunnen het nog niet. Ze zeggen
wel later op straat te zijn gevlucht. Van goed
weten is weinig sprake; enkelen waren erger
dan wezenloos; een man gaf teckenen van
krankzinnigheid na het gebeurde en is wegge
bracht, anderen zijn nog geheel van de kook.
De puinhoopen.
De puinhoopen zijn enorm. Wij baanden ons
een weg door wat eens straten waren. Daar
liggen nu de binten en balken dooreen, halve
daken kromgewrongen, ijzeren steunpalen der
electrische en telefoonleidingen omgevallen;
boomen, stukken huisraad, glas en wat niet al
het zijn letterlijk de scherven van een ver
woeste stad.
De sigarenfabriek van de firma Van Dassen
brandde nog toen wij te Borculo waren. De
brandweer kan haar niet naderen; er is ook
geen water, want de waterleiding is defect
geraakt.
Gelukkig, zoo zei ons de burgemeester, die
den geheclen nacht op het terrein bleef, is de
geest der bevolking voortreffelijk. Zij draagt
gelaten haar leed.
Een schrikkelijk feit moet de instorting der
beide torens zijn geweest. De massieve toren
der Hervormde Kerk is tot op de helft afgebro
ken en op de naast en omliggende huizen te
recht gekomen. Ook de toren der Roomsche
kerk is afgebroken. De Hervormde Kerk is ge
deeltelijk ingestort, de Katholieke Kerk zwaar
gehavend. Uit het postkantoorgebouw greep de
cycloon een stuk weg van de bovenverdieping;
het nieuwe gebouw der spaarbank is bijna ge
heel ontredderd. Dc spoorweg is beschadigd;
een trein werd uit de rails gelicht. Eeuwenoude
boomen braken af, en verpletterden wat er
onder stond. Een motorfiets lag op 200 meter
afstand van de garage, waar ze was neergezet,
de garage zelf werd een puinhoop.
De slachtoffers.
Een deel van hen wordt in enkele nog ge
deeltelijk gespaard gebleven gebouwen in de
gemeente verpleegd, terwijl velen naar elders
zijn vervoerd. De doktoren Ten Bokkel Huinink
en Plantenga hebben het gemeentehuis tot
ambulance ingericht, terwijl voorts medici uit
Zutphen en Barchem, alsmede de hoofdverple
gers uit het oude en nieuwe gasthuis te Zutphen
de eerste geneeskundige hulp verleenden.
Het grootste gedeelte van de bevolking heeft
de tegenwoordigheid van geest gehad onmid
dellijk de huizen te verlaten. Daaraan is het
danken dat de ontzettende ramp zoo betrekke
lijk weinig slachtoffers geëischt heeft.
Het verhaal van de ramp.
Omtrent hetgeen precies geschied is vernamen
wij, dat even voor 7 uur een angstwekkende
windstilte intrad, terwijl de wolken zich lood-
zwart kleurden. Het was drukkend zoei en liet
werd geheel donker. In het Westen van het
stadje stak plotseling een hevige wervelwind
op, die voortdurend in hevigheid toenam. Een
vreeselijk v indgehuil en geloei -zooals men nog
nimmer gehoord had steeg op, onmid
dellijk gevolgd door een ontzettend gekraak en
oorverdoovend lawaai van instortend gesteente,
vallende dakpannen en neerslaande boomen. De
typhoon verspreidde zich door de nauwe hoofd
straat, alles met zich nieesleepertd en wegva
gend in Oostelijke richting. Toen men reeds in
iiet Westelijk gedeelte van de plaats alleen nog
in de stroomeu neergutsende regen en hagel
hoorde, vernam men nog steeds in de verte het
loeiéh van de orkaan in het overige gedeelte,
van Borculo.
„Toen wij ik met een kind van een jaar
op den arm en een vrouW met een 4—jarig meisje
aan de hand uit ons huis vluchtten", ver-
telde ons een bewoner van het voormalige Bor
culo, „zagen we reeds den geileden kerktoren
in balken en splinters op den grond liggen, ter
wijl dakpannen en steenen van de instortende
huizen ons om de ooren vlogen; alles moet zich
in enkele seconden, den tijd dat wij naar be
neden vlogen, hebben afgespeeld."
Vele inwoners zijn door den schrik bevan
gen; zij antwoorden wezenloos op gestelde
vragen, vertellen alleen, dat de straten reeds
bezaaid waren met puin en pannen, toen zij hun
woning ontvluchtten
Dc verwoesting.
Zeer vele huizen zijn reeds verlaten, het huis
raad is onbeheerd achtergelaten. De lange dorp
straat is wel het ergst geteisterd; de straat is
een ruïne, huis aan huis zijn de bovenverdie
pingen ingestort of de daken afgeslagen, bal-
cons werden afgerukt* en liggen tusschen het
puin, een wieg lag aan den kant van den weg.
De palen der electrische centrale zijn afgeknapt.
In een café was de zolder naar beneden geko
men, een meubelwinkel vertoonde een totale
verwoesting, er was blijkbaar niets heel geble
ven dan een tweetal ruststoelen, waarop de
eigenaar zich op straat had uitgestrekt. Alleen
een uithangbord was verder het bewijs, dat hier
eens een fietsenwinkel was geweest; het uiter-
rieur vertoonde slechts eenigc ijzergeraamten,
waartiisschen geheel gaaf eenige fietslantaarns
lagen. Flarden van gordijnen wapperden uit de
ruitlooze ramen, waarvan kozijnen waren mee
gesleurd, beddegoed hing in wanorde uit de
daklooze zolderverdiepingen.
Van een heerenkleedingmagazijn was het
bovenste gedeelte totaal vernield, de winkel zelf
was herschapen in een chaos; alleen hingen er
nog onberoerd een rijtje keurjge overhemden
geprijsd cn wel als een tarting aan de woeste
elementen.
Hoezeer de typhoon heeft huisgehouden, blijkt
wel uit 't feit, dat men in een sloot zilveren
trekpotten drijvende heeft gevonden, afkomstig
uit een 40 meter verder het dorp in gelegen
zilverwinkel. Ook het huis van den burgemees
ter, jhr. De Muralt, is geteisterd; vooral daar in
de buurt is ernstig huisgehouden. Zware boo
men zijn er ontworteld en versperren in dichte
rijen den eg. Tuinen en- te velde staande ge
wassen zijn een prooi der elementen geworden.
De spoortrein RuurloBorculo is uit de rails
gerukt, persoonlijke ongelukken zijn echter niet
voorgekomen. In de buurt van het tramstation
Is het een ware woestenij. Het hotel ,,Het wa
pen van Borculo" levert met zijn kapot geslagen
ruiten en vernield dak een triest beeld, terwijl
alle boomen er van hun kruinen beroofd zijn en
slechts naakte stammen ten hemel strekken.
Te Didam.
Uit Didam wordt ons nog getelefoneerd,
dat de schade daor niet zoo groot is.
Het bericht, dat het tentoonstellingsterrein
een groote ruïne is, is niet juist. De tenten,
waarin de tentoonstelling wordt ondergebracht,
zijn niet weggeslagen.
In en om Nijmegen.
Uit Nijmegen wordt gemeld, dat ook aldaar
Maandagavond het onweder heeft gewoed. In
de stad zelf is geen bijzondere schade aange
richt, doch de omgeving heeft veel van het
noodweer te lijden gehad.
Het tramverkeer met de electrische tram van
Nijmegen naar B^ek is gestremd, daar het
electrisch net vernield is. De dienst wordt on
derhouden met autobussen. Van de langs den
weg staande huiz- n zijn vele doken afgewaaid,
terwijl vele boomen zijn ontworteld.
Ia Heumen-Malden zijn zes huizen ingestort;
de bewoners waren niet verzekerd.
De gemeenteraad van Heumen-Malden komt
hedenmiddag in spoedvergadering bijeen, om
te beraadslagen over de te verleencn hulp.
Ook in Uden zijn verschillende daken of-
gewaaid. Voor zoover bekend, zijn nergens
menschenle^cns te betreuren.
Met Kekerdam was hedenmorgen geen ver
binding te verkrijgen.
De schade leOIdcnzaol.
De door het noodweer te Oldenzonl aan
gerichte schade wordt op ongeveer 100.000
geschat.
Tc Enschedé.
Te Enschede was het Maandagavond nood
weer. Hevig onweer met zware regens, hagel
en krachtigen stormwind, welke laatste heel wat
boomen in tuinen, non wegen en straten heeft
ontworteld of van takken beroofd. Vooral non
den straatweg van Enschedé naar Hengelo was
de verwoesting groot en wns de weg niet te
passecren door rijtuigen of auto's, von weike
laatste enkele a. h. w. gevangen zaten rus-
schcn omgevallen boomen voor en achter.
De bliksem sloeg door den schoorsteen in
een woonhuis aan de Waldeckstraat zonder
echter brand te veroorzaken. Ook aan het elec
trisch net werd schade toegebracht en gingen
alle opgestoken licht op een gegeven oogen-
bl.K uit, welk ongerief echter van betrekkelijk
korten duur .was
Geen vliegtuig vcronge'ukt.
Von verschillende zijden bereikten ons het
bericht, dat gisteravond tijdens den hevigen
storm in den Achterhoek een vliegtuig zou zijn
neergestort, waarbij twee inzittenden zouh-n
zijp gedood.
Dit bericht is absoluut onjuist. Er wordt geen
enkel vliegtuig vermi-t. S'echts heeft een
vliegtuig van den diepst KopenhagenAmster
dam een landing gemnokt nabij Hurderwijk, om
dat de bestuurder'het raadzaam achtte de ieis
niet verder voort te zetten. Het vliegtuig is
evenwel hedenmorgen' weer opgestegen cn te
Amsterdam oangekomen.
Tc Ruurlo een vrouw gcdcod.
Uit Ruurlo wórdt ons geseind, dat in de
buurtschap Binnenbroek gisteravond l\dens
het noodweer de vrouw van Dijkman onder
een neerstorten'en muur is geraakt en gedood
werd
Uit Denekamp.
Men meldt ons uit Denekamp
Ook hier h°eft de storm groote schade aan
gericht. Drie huizen zijn ingestort, terwijl de
schade eon de ndsie huizen èn aon den oogst
groot is-
Wat burgemeester De Muralf
vertelde.
De burgemeester vertelde Dinsdag aan den
icdoct"ur „Onder de Menschen" der N. R. Ct.
het volgende:
„De stad Borculo bestaat uit vier kerkelijke
gemeenten met vier kerken: Gelselaar, Geeste-
ïen, Haarloo en Borculo. Zij tellen te zamen
vijfduizend inwoners. De geteisterde kom heelt
er ongeveer 1600. De buurtschappen hebben
weinig geleden. Het ontstellend natuurver-
se' jnscl deed mij denken aan de Japansche
toi con een zware onweersbui, een dui-ternis,
zoo zwart, dat overal het electrische licht werd
aar gestoken.
„Toen zag ik een violettig schijnsel. Ik
hoorde het aankomen, als brullende. Mijn huis
werd er grootendeek door vernield. De bekende
groote boomen in mijn tuin, waar dertig men
schen onder konden zitten, werden versplin
terd in enkele seconden, en toen het om ons
heen al weer stil was, hoorde ik als wegrol
lenden donder het instorten van mijn stad.
„Met een ongekende snelheid wervelde de
cycloon voort, nam den toren van de Room
sche kerk op en zette hem weg, kneep de Ro-
maansche kerk op de markt in puin, en liot
geen enkel huis ongedeerd, zocdat het nu
overal tusschen die nog staangeblcven muren
binnenregent.
„Houden wij nog een regenperiode, dan is
aanstonds een olgemeene verplaatsing van de
'dok'oozen onvermijdelijk. Maar in ieder geval
moet van alle kanten finoncieele steun aan
stonds binnenkomen om het onheil niet tot hel
uiterste te laten voortduren. In een korte toe
spraak tot de notabelen heb ik vandaag ge
zegd, dat de regeering zeer zeker mijn zoo
zwaar getroffen gemeentenaren tegemoet zou
treden, naar billijkheid, zonder onderscheid van
rang of stand, omdat allen even zwaar getroffen
zijn en er van verzekering tegen deze romp
geen sprake kon wezen. Dit plaatselijke leed zal
nationaal gedragen worden door den Staat en
door particulieren.
„Vanmorgen is da Commissaris der Ko
ningin gekomen cn heeft gezien, dat het werk
marcheert. Ieijer weet zijn taak. De bevolking
draagt - haar leed gelaten, omdat zij weet, dat
een hocgere, geen rp en schel ïjke macht het hnar
hoeft aangedaan. Ik schot de schade op drie
rnilliocn. Wordt hierin niet voorzien, dan be-
teekent dit volslagen armoede voor onafzier -
baren tijd. De burgerij bestaat meerendeels uit
welvarende middenstanders, uit nijveren, die de
boeren oorzien van wat zij noodig hebben,
veelal winkeliers, die door zuinigheid en ijver
een eigen huis hadden gespaard.
„Ik heb gisternacht telegrafisch de regeering
en de noodige autoriteiten ingelicht en den
minister van oorlog verzocht om genie-sol
daten met hun officieren, ten einde te zorgen
voor het opruimingswerk, en het verleenen van
onderdak en van voeding. Dat deze tweehon
derd man per slot ook ingekwartierd en door
ons gevoed moeten worden, berust waarschijn
lijk op een vergissing, want tegen den avond
zijn hun keukenwagens gekomen. Voorts werd
er voor de noodige politie gezorgd ter bewa
king.
„De burgemeesters der omliggende plaatsen
hebben voorbeeldig geholpen, alleen reeds door
het noodige brood te zenden, want de bakke
rijen zijn ook vernietigd Autoriteiten op het
gebied van hygiëne namen den toestand op.
Talrijke doktoren verbonden, met behulp van
enkele zusters, de gewonden, die m,eest allen
hoofdwonden en fracturen hebben opgedaan.
Dat bij deze geweldige ineenstorting het aantal
dooden voorloopig slechts vijf bedraagt, schijnt
een wonder. De brandweer uit Zutfen rukte
reeds vanmorgen aan om door het afzagen van
versperringen door omgevallen boomen en
verder opruimingswerk de straat vrij te maken.
De genie heeft dit nu overgenomen.
„Ik vaardigde op zware strof tapverbod uit,
omdot ik vernomen heb, dat zeer slechte
sujetten al onderweg zijn naar Borculo. Van
nacht zullen alle vreemdelingen van- de straat
worden geweerd. Voorts heb ik laten omroe
pen, dat bij de eerste verschijnselen van storm
alle huizen verlaten moeten worden om nieuw
onheil te voorkomen.
„De wonderbaarlijke kracht van den wervel
storm blijkt onder meer hieruit, dat een motor
fiets werd opgenomen en tweehonderd meter
verplaatst, dat verscheidene doken een eind
van de huizen werden neergezet, de sigarenfa
briek van de firma Van Dassen totaal is afge
brand."
Een officier vertelde, dat hij onder het puin
van een boerderij tweeduizend gulden had ge
vonden.- Zoo is alle bezit letterlijk door den
storm weggeslagen.
Opmerkelijk voor de encigie van sommige
notabelen was, dot ik de avondpost rond zng
brengen, of er niets gebeurd was, uit het zoo
bouwvallig geworden postkantoor. In den tele
grafische dienst wordt door motorrijders op
dc naburige kantoren voorzien. Tientallen foto
grafen waren beng de ruïnes te fotografen en
en dit gebeurd.- ook in de lucht mét een twee
dekker.
De eerste hulp is verleend direct no de ramp
door dokter Schey, bijgestaan door de tijde
lijke wijkverpleegster zustei Van der Ham, die
samen den ganschen nacht onn het werk zijn
gebleven. Nog dmzelfdcn avond hebben twee
doktoren, die met vacontie in den omtrek o-
geerden, zich bij hen gevoegd. Uit het belong-
stellerd publick gingen verscheidene heeren cn
dames' r-et open schalen rood voor de slaeht-
c-"Ars. De hulpvaardigheid h1~k groot te ziin;
Z'i is een gr d-* Hollandse'? eignvehap, die
zich ook vc cL niet zn! verloochenen.
Een lochl door
Gelderland.
het geteisterde
Ann het relaas van een autotocht dien een
verte :enwcordiger der N P C gister door de
gete;sterde straten in Ge!d:ihnd heeft gemaakt
ont eer.en wij het volger.de
Allereerst hebben wij een ^czoek gebracht
aan Didam. Het blijkt dot de berichten, die
daaromtrent verspreid zijn, wel wat overdreven
zijn. Wel zijn eenige huicen verwoest, doch de
la-idbouwtcntoonstelling heeft het er betrekke
lijk goed afgebrocht. Enkele gebouwtjes cn ten
ten zijn vernield, de poort is omgewaaid, wat
glaswerk is vernield, enz., doch de tentoor. icl-
'ing zal op den voorges. :-n tijd geopend
kunnen worden.
In s Hecrenberg 1 Wn wij een onder
zoek ingesteld naar den ecv. efdigen fabrieks
brand, we'ke aldaar zou 1. Len plaats "-chad
in de Emmericher Machinefabriek und Ei-en-
giesserei, waarbij eenige personen zouden zijn
omgekoirion. Het bleek ons. dit bericht ge
heel uit dc lucht is gegrepen. In 's-Heerenberg
is geen bv<ind ge en van het noodweer
heeft men betrekkelijk ook weinig 'ast gehad.
Er zijn ook hier ocriae boerderijen bcschedigd
en Zoomen omgewaaid. Wij vernamen evenwel,
dót de bedeelde fabriek te Emmerich gevestigd
is en det aldaar inderdaad gistermiddag brand
is uitgebroken, cie echter weinig te fceteekenen
had en waarbij geen persoor.' ke ongelukken
zim voorgekomen.
In het dorpje K i 1 d e r, behoorend? tot de
gemeente B e r g h, had de cycloon echter weer
fink huisgehouden. Berichten hieromrtent wa
ren nog niet naar buiten doorgedrongen Een
boerderij was door den bliksem getroffen en
totaal afgebrand. Het hrtis van den schoenma
ker Jansen was in puin gewaaid. Jansen zelf
werd zwaargewond cn men vreest voor zijn le
ven. Twee boerderijen van Borkus en Peters zijn
dóór den storm vernield. Men schat de schade
hiervan op TO.OOO. Dc molen van de weduwe
'illink werd, zooa's men dot noemt van de
ig geslagen. De wieken werden door den cy
cloon in duizelingwekkende vaart rondg- draaid,
totdat de geheele molen in elkaar werd ges'a-
gen. Men heeft een stuk van de wieken 3 K.M.
verder teruggevonden. Er werd ons hier verteld,
dot .tijdens den cycloon de lucht geheel zwart
was. Men kon geen 5 meter voor zich uit zien.
In Ruurlo is een zware boom terecht ge
komen op het hotel Avenarius, waardoor de
seire werd verwoest. In het dorp zelf zijn ge
weldig zware boomen gewoon afgeknapt. Vele
huizen zijn beschad:gd, twee huizen ingestort,
n.l. van Wolsing en Brinkerhof.
Wat ons od dezen tocht vooral opviel is. dat
slechts weinig boomen ontworteld zijn.
Vrijwel alle zijn boven den grond afgebroken.
Van de meeste ziin stukken van T tot 2 meter
van den stam blijven staan. Sommige boomen
zijn tientallen meters weggeslingerd. De geheele
weg, dien de cycloon genomen heeft, is door
gevallen boomen afgeteekend. Naar we meen
den te constateeren, is de strook, dien de cy
cloon verwoestte, ongeveer 1 2 K.M. breed.
Al'es wot daarbinnen ligt, is vrijwel wegge
vaagd. Niets vermocht de kracht van den wind
te weerstaan.
Men kon gerust aonemen, dat duizenden
boömen zijn neergeveld Hooi en korenoppers
zijn door den wind meegenomen. Wij spraken
een boer, d:e een korrenopper bij zi:n huis had
liggen, welke hem niet toebehoorde,, en waar
zij vandaan kwam wist hijzelf niet. In de tele
foondraden. langs den weg hangen hier en daar
korenschoven, die men eveneens vindt op de
wegen en in de sloten en grachten. Landbouw
werktuigen. die buiten stonden, vindt men soms
een kilometer verder 'erug.
In het geheele gebied, waar de cycloon pas
seerde, is geen huis onbeschadigd Het is on
doenlijk een opsomming te geven van alle ver
nielingen, doch op opzen tocht zagen \vij hen
derden boerderijen en woonhuizen, die alle
meer of minder ernstig beschadigd waren. Van
de een was 't dok weggeslagen; van de ander
was 'n stuk van den gevel ingedrukt. Wij zogen
een groote boerenschuur, waarvan het dok ver
dwenen was. De boer wees ons, dat bij een
buurman op h?t land het dak vrijwel geheel on
geschonden terecht was gekomen.
Vruchtboomcn zijn bij honderden, vernield;
De Veldvruchten zijn tegen den grond gesla
gen; koo'akkers zijn op sommige plaatsen ge
heel verdwenen. Telefoon- cn telegraafpalen
ziin vernield of als ijzerdraad gebogen. De dra
den slingeren overal langs den weg. Kortom,
a'les wat door den cvcloon gepakt werd, was
reddeloos verloren. Hoeveel schade hier overal
is aangericht zal eerst later kunnen worden
vastgesteld, dacr het vrijwel onmogelijk is
daaromtrent ook maar eeüigszins betrouwbare
gpnrevens te verkrijgen.
Wij hebben eens hier en daar geïnformeerd
naar de telefoon- en telegraafverbindingen.
Doch het bleek wel, dat de heele Achterhoek
geïsoleerd is. Hier en daar kan men langs een
omweg nog een enkele verbinding tot stand
brengen, doch aan de meeste -kantoren worden
de telegrammen per post besteld.
In Borculo was men gistermiddag reeds
zoover, dat men de straten weer zoo goed mo
gelijk begnonbear heeft gemaakt. Dc genie is
overal met het opruimingswerk bezig, voor
zoover dit olthons noodig is om het verkeer
vrij te maken, terwijl brokstukken van huizen
