NUTS8PAARBANK
WIJNHANDEL J. A. SCH01 ERMAN&Zn.
S. DIMKER HAVIK 29
Amersfoort - Utrechtscheweg 1
Gewas 1920 RAYMOND MACAU f 1.- f 40.-
Gewas 1920 St. EMILIQN f 1.40 f 56,-
UTR. STRAAT 17 - Gevestigd 1878 - TELEFOON 145
RECLAMES.
I'rijs 13 regels I 1.35. elke regel meer t 0.50
Afgezien van de opvoedende kracht welke van goede muziek uitgaat, is het be
zit van een piano of orgel een bron van blijvend genot.
Een ruime keuze tegen lage prijzen vindt U in den Piano en Orgelhandel
Gemakkelijke betalingscondities.
Langdurige garantie.
Magazijn boven.
Te huur voor inleggers: Loketten in de brand-
inbraakvrije kluis d f 3.— per jaar en hooger.
Ook des avonds toegankelijk
en
BIJZONDEF AANBEVOLEN PER FLESCHPER ANKER:
DE HISTORISCHE TENTOONSTELLING TE
•AMSTERDAM.
V Bezoek von H. M. de Koningin-Moeder.
Gistermiddag heeft H. M. de Koningin-Moe
der een bezoek gebracht aan het gedeelte der
historische tentoonstelling, hetwelk in het
Rijksmuseum is ondergebracht. Per auto was
H. M.# vergezeld van baronesse van Ittersum,
eerste hofdame, en graaf van Limburg Stirum,
kamerheer, van Soestdijk naar Amsterdam ge
komen. Aan de grens der gemeente was zij
door burgemeester De Vhigt verwelkomd Aan
het Rijksmuseum werd H. M. ontvangen door
den directeur, den heer dr M. Schmidt Dege-
mer, den onder-directeur jhr. "W. H. Röell en
den directeur van de afd. Neder). Museum, den
heer F. \V. Hudig.
De bestuursleden van de vereeniging „Am-
Btelodamum", prof. dr. H. Brugmans, dr. Joh.
C. Breen, den heer J. Th. Boelen en den heer
C. W. H. Baard, dir. van het Stedelijk Museum
waren bij den ingang van de tentoonstelling
iter begroeting aanwezig.
Prof. Brugmans reikte H. M. een fraai exem
plaar van den catalogus over. H. M. vertoefde
geruimcn tijd in het museum.
De tentoonstelling bij avondlicht.
Men meldt ons uit Amsterdam
Door het bestuur van de historische tentoon
stelling Amsterdam 1925 werd gisteravond
een thé aangeboden aan een aantal genoodig-
Üen in de verlichte zalen van het Stedelijk Mu
seum Onder de velen daar aanwezig waren tal
van raadsleden, hoofdambtenaren der gemeen-
Ite, directeuren van gemeentebedrijven en tal
van journalisten. Er ging onder hen maar één
roep op over de uitnemende verlichting van
de zalen. Vooral de kamers in historischen stijl
behoorende tot de Sophia Augusta Stichting,
(trokken de aandacht. In het warme electrische
Jicht hadden ze een ander aanzien gekregen.
Ze deden veel warmer en intiemer aan.en ook
het tentoongestelde kwam (hier en daar beter
'tot zijn recht. De lichtbronnen zijn dikwijls
zeer vernuftig aangebracht, waardoor óe pla
fonds o.a. van de kamers in Louis XV-stijl
enkel in al hun pracht te bewonderen waren.
Het avondlicht geeft een geheel ander aspect
ean dit doel van de tentoonstelling. Deze ge-
heele maand czal ze ook 's avonds voor het pu
bliek geopend zijn.
NEDERLANDSCHE
WERKI.OOSHEIDSRAAD.
Een schrijven aan de rcgec-
ring inzake welvaartspoliliek.
Z-.terdag 29 Augustus vergaderde de Ne
derlandsche Werkloosheidsraad te 's-Graven-
hcge onder voorzitterschap van prof. dr. W.
H. Nolens.
Vastgesteld v/erd een schrijven aan de re
geering inzake welvaartspolitiek, ontworpen
door een in de Juli-vergadering daartoe be
noemde commissie. De Raad besloot het schrij
ven to verzenden.
PHILIPS' GLOEILAMPENFABRIEKEN.
Belangengemeenschap met Belgi
sche fabriek.
1 Tusschen de Philips Gloeilampenfabrieken en
de Belgische firma „La Lampe Electrique Beige
4e Brussel, is dezer dagen, naar de Duitsche
bladen melden, een belangengemeenschap ge
sloten. Laatstgenoemde firma zal gloeilampen
fabriceeren volgens het patent van Philips en de
productie tot jaarlijks 1.500.000 lampen op
voeren. De algemeene vergadering van aan
deelhouders heeft de overeenkomst goedge
keurd en besloot het aandeelenkapitaal van 5
tot 10 millioen francs te vergrooten door uit
gifte van 10.000 stuks preferente aandeelen van
elk fr. 500. Verder worden uitgegeven 5000
gewone aandeelen zonder nominale waarde.
Van de 10.000 preferente aandeelen neemt Phi
lips 8000 over, terwijl de resteorende 2000
stuks en de 5000 gewone aandeelen door de
Banque d'Outrcmer te Brussel werden overge
nomen
HET R. D V. BIJ DE NED. SPOOR-
1 WEGEN.
Enkele nadere mededeelingen ovct
dc voorgestelde wijzigingen.
In ons blad van gisteren hebben wij
reeds het een en ander meegedeeld over de be
langrijkste wijzigingen van het Reglement
Dienstvoorwaarden voor het Spoorwegperso
neel. Wij kunnen thans nog onder meer de vol
gende wijzigingen melden:
Het tweede lid van artikel 43 wordt als volgt
gelezen: Indien een betrekking buiten den
bureaudienst, waaraan een andere werkkring en
een hoogere nvinimum-bezoldiging dan aan de
betrekking van den waarnemer verbonden te
zijn, in een tijdvak van ten minste veertien da
gen .volledig en ten genoege van den Chef van
den Dienst, waartoe de betrokkene behoort^
waargenomen is, wordt als belooning toegekend
het verschil tusschen de bezoldiging ven d'en
waarnemer en de bezoldiging, welke hem zou
zijn toegekend bij benoeming in de waargeno
men betrekking, beide berekend over zooveel
dagen als de waorneming volle diensttijden
heeft geduurd. Hetzelfde geldt ten aan-
zien van den bureaudienst bij vervanging gedu
rende ten minste een maand van het hoofd
van het betrokken bureau.
De strekking van deze bepaling aldus de
toelichting van de directie is minder voor
elke waarneming vergoeding te geven dan wel
het doen vervullen van hoogor bezoldigde be
trekkingen door lager bezoldigd personeel, te
voorkomen.
Het ligt voorts in het voornemen van de di
rectie de bepaling dot verlof op Zaterdag voor
hen, die den vrijen Zaterdagmiddag hebben,
voor Y dag verlof telt, in te trekken, daar zij
het niet billijk acht, dat voor bedoeld personeel
aldus een uitzondering gemaakt wordt op den
regel, dat Yj dag verlof is verlof gedurende
de helft van het aantal op den betrokken dag
te vervullen diensturen.
Door een invoeging van artikel 72 wenscht
de directie het te voorkomen, dat extra ver
lof gegeven moet worden wegens overlijden van
een bloedverwant in Indië woonachtig.
Verder worden een aantal scherpere maat
regelen voorgespeld om fraude met het viij-
vervoer te voorkomen. Het vierde lid van arti
kel 86 wordt daarbij gelezen als volgt: Be
houdens in de door de directie te bepalen bij
zondere gevallen wordt voor in het ongereede
geraakte bewijzen van vrijvervoer geen dupli-
caatbcwijs verstrekt, en verliest belanghebben
de dus gedurende den verderen loop van het
kalenderjaar het vrijvervoer, waarvoor de in
het ongereede geraakte kaart tot bewijs strekte.
In de gevallen, dat een duplicaat-bewijs ver
strekt wordt, is een bedrog van 2.50 ver
schuldigd.
Inzake de wachtgeldregeling wordt onge
veer de rijksregeling voorgesteld; bij de over
gangsbepalingen wordt voorgesteld deze wijzi
gingen in de wachtgeldregeling toe te passen
op de wachtgelden, die op het tijdstip van de
inwerkingtreding van dit reglement loopende
zijn.
Omtrent den Loonraad wordt voorgesteld:
,Bij tusschentijdsche wijzigingen in het aantal
vakvercenigingen wordt de bestaande loonraad
ontbonden en met inachtneming der voorschrif
ten opnieuw samengesteld.
De Orkaan boven het
Oosten van ons Band.
Uit Borculo.
Uit Borculo meldt men aan de N. R. Ct.,
dat er voor het geval de ingekomen giften
voor de getroffenen bij den cycloon niet vol
doende mochten zijn, en op regeeringshulp
niet te rekenen valt, de volgende regelingen
getroffen zullen worden
Aan arbeiders zal worden uitgekeerd 100 pet.
der schade en aan den z.g. middenstand en
beter gesitueerden pondspondsgewijze, hetgeen
er dan nog overschiet.
De synagoge der Ned. Isr. Gemeente zou
dit voorjaar 60 jaar bestaan hebben. Met het
oog op de ramp zullen echter geen feestelijk
heden worden gehouden.
- De openbare badinrichting is door den
cycloon dermate gehavend, dat het nog drie
maanden zal duren, vóór zij weer in gebruil-
zal worden genomen.
De steunactie.
Bij het Amsterdamsche comité 10 Augus
tus 1925 is tot dusver 128.190 binnengeko
men
Te Diepenheim heeft de collecte voor
Borculo ƒ1270 opgebracht.
De te Wateringen gehouden collecte voor
de door de stormramp geteisterde streken heeft
ƒ1074 opgebracht,
Een collecte ii\ de gemeente Eist voor de
slachtoffers van de stormramp heeft 2532
opgebracht.
De collecte voor de door de stormramp
geteisterde streken heeft te Veur en Stomp-
wijk 1365 opgebracht.
De collecte voor de slachtoffers te Bor
culo heeft in de kleine gemeente Markelo
2892 opgebracht
Dc inzameling in de hoofdstad.
Een totaalopfcrcngst von 63,705.37
gulden.
De straatcollecte ten bate van de door den
stormramp geteisterde streken, welke door het
Amsterdamsch „Comité 10 Augustus 1925"
Woensdag 2 September j.l. is gehouden, heeft
niet minder dan 63,705.37 opgebracht.
Het Damescomité, onder leiding van mevr.
De Vlugt, dat speciual voor het organiseeren
van deze collecte was gevormd, mag het resul
taat als een buitengewoon groot succes be
schouwen, te meer als men bedenkt, dat nog
nimmer een straatcollecte zulk een bedrag heeft
opgebracht, zelfs nimmer de 20,000 te boven
is gegaan.
Het Comité was met het tellen der ingeko
men gelden eerst hedennacht te ruim écn ure
gereed.
"ffi"
HET DRAMA IN DE SCHIESTRAAT
TE ROTTERDAM.
Het voorspel voor de Rotterdam-
sche rechtbank.
Voor de rechtbank te Rotterdam stonden gis
ternamiddag twee vrouwen, G. de J. en J. v. G.,
terecht wegens diefstal. Zij hebben op een Za
terdagnacht in Juni een sleepbootkapitein uit
Den Bosch in een slop van den Schiedamschen
Singel beroofd.
Deze berooving is de aanleiding geworden
tot het bekende drama. De politie heeft nog
dienzelfden nacht de twee vrouwen op aanwij
zing van den beroofde aangehouden. Het ge
stolen© was toen reeds weg. De politie heeft
daarop in een pand in de Schiestraat gezocht
naar de souteneurs van deze vrouwen, die het
geroofde geld bij zich moesten hebben. De be
woonster van genoemd pand heeft ean dc poli-
tie-mannen verklaard dat de mahnen daar wel
geweest waren, maar het pand aan de achter
zijde hadden verlaten. De politie-mannen heb
ben het spoor door die vrouw aangewezen, ge
volgd, met het droeve gevolg dot zij den mole
naar Ambrosius van de fdrma v. d. Meer en
Sohoep in diens slaapkamer hebben doodge
schoten.
Beide beklaagden ontkenden ter terechtzitting
de berooving gepleegd te hebben. Wel hadden
zij met den man staan praten.
De getuige Wada, agent von politie, die do
beklaagden had overgebracht naar het bureau
van politie, zei dot de bekl. De J. bij de arresta
tie tot de andere bekl. had gezegd: „niets be
kennen".
De bekl. ontkende zulks onder een stroom van
woorden, zoodat de president haar moest aan
manen zich te matigen, wilde zij geen aanleiding
geven dat de zaak buiten haar tegenwoordig
heid werd behandeld.
De beroofde sleepbootkapitein als getuige ge
hoord, zei dat hij in zijn portefeuille 2257
had gehad, waaronder 2 briefjes van 1000.
Hij had 's avonds in een café de portefeuille
nog in zijn bezit. Het geld wos er toen nog in.
De vrouwen wilden hem meenemen naar huis.
Hij weigerde dat. Hij is toen met hen een
steegje ingegaan. Een der vrouwen heeft hem
daar onder zijn jas om zijn middel gegrepen.
Dat hij bestolen werd heeft hij niet gemerkt.
Later heeft de politie hem gezegd, dat hij maar
eens in zijn portefeuille moest kijken. Toen hij
daarnaar zocht was die* weg.
Een volgende getuige had, toen hij passéerde
gezien dat de eene vrouw den man een poortje
in trok en dat de andere vrouw op den uitkijk
stond of cr ook iemand aankwam. Hij hoeft
toen de politie gewaarschuwd.
Het O. M. m r. G o m b o u 11 noemde deze
zaak een voorspel van die, welke betrekking
heeft op het droeve drama, dat zich in dien
nacht heeft afgespeeld, welke zaak in October
voor de rechtbank zal dienen.
Hij achtte de getuigenverklaringen juist. De
twee beklaagden zijn bekende .beroofsters. Het
plan van berooving is gezamenlijk door de twee
vrouwen opgezet. Toen de eene vrouw de be
rooving ge-:egd had, heeft dc ander het slacht
offer aan d n praat gehouden.
De justitie kon heel vaak in beroovingen niet
handelend ingrijpen. In dit geval wel. Tegen
bekl. De J. werd wegens diefstal 3 jaar gevan
genisstraf geëeischt, tegen de andere beklaagde,
wegens medeplichtigheid eveneens drie jaar ge
vangenisstraf.
De verdediger mr. Adama Zijlstra kwam
er tegen op, dot hier door het O. M. verband
gezocht werd met het drama in de Schie
straat. Voorts merkte hij op, dat in beroovings-
zaken de souteneurs eigenlijk meer schuldig zijn
dan de vrouwen, die de feiten plegen.
Het bewijs achtte hij niet geleverd. Dc poli
tie heeft alle mogelijke moeite gedaan om maar
een proces-verbaal voor deze zaak te kunnen
maken.
Hij vroeg vrijspraak en pleitte subs, clemen
tie.
Uitspraak 10 September.
SMOKKELARIJ VAN OPIUM EN
MORPHINE.
Een zaak voor de Rottcr-
domsche rechtbank.
Voor de rechtbank te Rotterdam waren gis
teren gedagvaard de 34-jarige Canadeesche
koopman A. S., de 27-jarige Canadeesche
koopman C. C. en de 32-jarige Zwitsersche
expediteur A. W.
Dezen drie beklaagden was ten laste gelegd,
dat zij in het einde van April van dit jaar te
zamen in Nederland hebben ingevoerd een par
tij van 77 groote bussen morphine, 4925 klei
ne bussen morphine en 3500 bussen cocaïne,
ter gezamenlijke waarde van 170,360. Op
27 Mei was deze zaak voor den politierechter
mr. Wijnveldt behandeld. Het O. M., waargeno
men door mr. Schutter, had tegen W. en S. een
maand hechtenis geëischt en voor C. vrijspraak
gevraagd. De politierechter verwees de zaak
echter naar de meervoudige kamer van straf
zaken.
i De drie beklaagden waren thans niet versche
nen. Als gemachtigde trad op mr. W. F. C.
Baars.
Zooals wij indertijd meldden, waren de ver-
doovingsmiddelen Nederland binnengesmokkeld
onder den naam van portretlijsten.
Het O. M. eischte tegen beklaagden W. en
S. ieder een geldboete van f 1000, met ver
beurdverklaring van de in beslag genomen ver-
doovingsmiddelen en tegen beklaagde C. we
derom vrijspraak.
Mr. Baars gaf als zijn meening te kennen,
dat hier geen invoer, doch doorvoer had plaats
gehad en concludeerde tot ontslag van rechts
vervolging.
Uitspraak 10 dezer.
Daarna moest terechtstaan de Rus J. M. Ook
I deze beklaagde was niet versohenen. Hem was
ten laste gelegd, dat hij een groote partij van
1000 K.G. ruwe opium ter waarde von 50,000
Nederland binnengesmokkeld had. Nr.ar men
zich herinnert, was deze opium in brandkasten
ons lend binnengesmokkeld. De 'brandkasten
waren van dubbele wandan voorzien en gevuld
met deze ruwe opium. Tegen dezen beklaagde
werd een geldboete van f 1000 geëisdht, met
verbeurdverklaring van de opium en de brand
kasten.
Uitspraak 10 dezer.
DE MISHANDELING VAN EEN AGENT
IN DEN HAAG.
Een arrestatie op een treilcr.
Op vei zoek van de politie te Den Haag is
door de politie te IJmuiden aan boord van
een stocmtreileT aangehouden een opvarendo
verdacht van mishandeling van een agenc van
politie te Den Haag, in vereeniging gepleegd
en waarvoor eenige personen in het huis van
bewaien zijn opgesloten. G. is na verhoor naai
Den Haag overgebracht
BRANDSTICHTING
Wraak van een oud-verpleegde.
Woensdagavond zijn te Apeldoorn vier rog-
go- en haverbergen, toebehoorende aan de
Chr. vereeniging tot stichting en instandhou
ding van arbeiderskoloniën, directeur de heer
L. van Dijk te Beekbergen, door een vroeger
in deze stichting verpleegde, een zekere H.,
in brand 'gestoken.
De Apeldoornsche brandweer, welke spoedig
met 3 (motorspuiten ter plaatse was, wist de
andere rogge- en haverbergen te behouden.
De vier in brand gestokene werden geheel
door het vuur verteerd. Gistermorgen om vier
uur was men den brand nog niet meester.
H., die den brand moedwillig veroorzaakte,
was door den heer L. van Dijk naar de kalk
zandsteenfabriek „Alba" te Loenen gestuurd,
die thans in staking is. H. verkoos daar niet
te werken, maar bij zijn aanmelding aan do
stichting werd hem opneming geweigerd.
Uit wraak heeft hij toen den brand gesticht
en na het verrichten van zijn daad zich bij de
politie aangemeld, die hem in arrest stelde.
DE BRANDKASTDIEFSTAL TE
HAARLEM.
De tweede verdachte te Ant
werpen aangehouden.
Te Antwerpen is aangehouden G K., mede
verdacht van de inbraak, onlangs gepleegd op
het Phoenix-terrein te Haarlem in het kantoor
van de A. P. C, waarbij een brandkast, inhou
dende ongeveer 500, werd ontvreemd. De
politie overviel, zooals indertijd is ge
meld, de twee verdachten, toen zij van plan
waren de brandkast, die in den Waarderpolder
was geborgen, open te maken. Eén van hen
werd aangehouden, de ander ontkwam. Een in
specteur en een rechercheur hebben K. in Ant
werpen op straat aangehouden. Hij werd toen
voor de keuze gesteld zich daar te laten in
sluiten, om te wachten op de uitleveringsfor
maliteiten, of vrijwillig mee te gaan, om zich
dan op Nederlandsch gebied te laten arres
teeren. K. koos het laatste. Zonder verzet is
hij met de politiemannen meegegaan. Gister
morgen kwam hij per trein te Haarlem aan.
Hij is overgebracht naar het politic-bureau, om
verhoord te worden. Hij heeft nog geen be
kentenis afgelegd.
DE MOORD TE EDERVEEN.
Uit jalouzic zijn'meisje dood
geschoten.
Voor het Gerechtshof te Arnhem werd gis
ter in hooger beroep behandeld de zaak tegen
den arbeider H. Hendriksen te Ede, die op 3
Mei 1924 uit jalouzie een meisje doodschoot.
De rechtbank te Arnhem achtte den beklaagde
ontoerekenbaar, ontsloeg hem van alle rechts
vervolging en gelastte zijn plaatsing in een
kiankzinnigengesticht.
De gehoorde deskundigen waren het niet
eens over de al dan niet toerekenbaarheid van
beklagdc. Dr. Drossaers was overtuigd van de
ontoerekenbaarheid van beklaagde, doch dr.
Welker uit Wolfheze en dr. Casparie uit
's-Hertogenbosch waren van oordeel dat bekl.
normaal was en simuleerde.
De vierde deskundige prof. Bouman uit
Amsterdam, die voor het Hof zou worden ge
hoord, bleek verhinderd te zijn.
Beklaagde beweerde thans zich niets van het
gebeurde te herinnerenhij 'twist van niets af.
De advocaat-generaal mr. Cnopius achtte
het onaannemelijk dat bekl. van niets af weet.
Spr. is overtuigd dat bekl. simuleert. De eisch
luidde met vernietiging van het vonnis der
rechtbank een jaar en 19 dagen gevangenis
straf.
De verdediger mr. C. de Kempenaer sloot
zich bij dot requisitoir aan en vroeg ontslag
van bekl. uit de preventieve hechtenis.
Het Hof heeft daarop bekl. in vrijheid ge
steld cn de uitspraak bepaald op 17 Sept.
HET DRAMA IN DEN D-TRETN.
Het geval wordt weer mystericuser.
Wellicht toch nog een afschu
welijk misdrijf in het spel.
De Berlijnsche berichtgever van het Hbld.
seint:
Nog steeds is men er niet dn geslaagd, het
drama dn den D-tredn AmsterdamBerlijn op to
helderen; men kan zelfs zeggens, dat het ge
val voortdurend raadselachtiger wordt. Was
men er gisteren reeds vrijwel van overtuigd, dat
•het om het leven gekomen dienstmeisje om een
onverklaarbare reden uit den trein was gespron
gen, vandaag heeft men deze hypothese weer
opgegeven. Meer en meer begint men te ge-
looven, dat men hier te doen heeft met een
afschuwelijk misdrijf.
De vrouw van den Rotterdamschen diamant
handelaar, die men gisteren na haar verhoor
weer had vrijgelaten, omdat men meende dot
zij met het geval niets mtsteande had, is van
daag opnieuw door de politie aangehouden en
aan een scherp verhoor onderworpen. Gisteren
werd het Polizeiprasidiurn* namelijk opgebeld
door een onbekenden man, die mededeelde, dat
bedoelde dame op het closet van het Prasddium
een zakje met diamanten verloren had. Aanvan
kelijk hechtte men geen geloof aan deze mede-
deeling, maar vanmorgen vond een schoon
maakster inderdaad een linnen zakje, waarin 34
briljanten bleken te zitten. Mevrouw Teichtheil
werd daarop nogmaals ontboden, erkende, dat
de briljanten haar eigendom waren en gaf toe,
ze over de grens te hebben gesmokkeld. Een
onmiddellijk ingesteld onderzoek bracht aan het
licht, dat mevrouw Teichtheil een international#
diamontsmokkelaarster is, die reeds tallooze
malen tusschen Nederland en Polen is heer. en
weer goreisd. Daar ze van Galicischc afkomst
schijnt te zijn, acht men het niet onmogelijk,
dat ze bij den verdwenen zwarten heer behoort,
die volgens de verklaring van medereizigers een
Galicisch accent had. Men neemt aan, dat ze
gezamenlijk smokkelden en dat ze vermoed
hebben, dat het verdwenen dienstmeisje een po-
eilitspion was, misschien wel omdat men haar
een paar maal met den conducteur had zien pra
ten. Daaruit zou te verklaren zijn, waarom man
en vrouw het dienstmeisje zoo opvallend en
scherp hebben gefixeerd, zoodat ze ten slotte
den indruk kreeg, dat die beiden iets t^gen
haar in het schild voerden. Men acht het niet
onmogelijk, dat de smokkelaars het meisje uit
den trein hebben geworpen, om haar onschade
lijk te maken. Men vermoedt, dat de man, die
gisteren het Polizei-prasddium heeft opgebeld, de
begeleider van de diamantensmokkelaarster is.
Vandaag ds ook het Nederlandsche gezant
schap door een onbekende, die zijn naam niet
wilde noemen, opgebeld, met de mededeefcng,
dat mevrouw Teichtheil een Nederlandsche is
en dat het gezantschap zich derhalve haar lot
diende aan te trekken.
'Het mysterieuze geval trekt hier algemeen
do aandacht en de sensatiepers wijdt er dag
aan dag kolommen aan.
ERNSTIG MOTORONGELUK.
Een meisje doodgereden.
Op den Enschedeschen straatweg onder de
gemeente Haaksbergen, is de motorrijder S.
uit Haaksbergen, met een passagier op de duo,
in volle vaart tegen het meisje W. opgereden.
Het meisje bekwam een schedelbreuk en werd
stervende opgenomen. De motorrijder bekwam
ernstige been- en hoofdwonden.
School- en Kerknieuws.
EEN NIEUWE GRONDSLAG.
De Psychologie als Uitgangspunt
voor Theologie cn Predikantsop
leiding.
Onder dezen titel heeft Ds. H. G. Canne-
gieter bij de Hol Iondia-drukkerij een brochure
doen verschijnen, waarvan de strekking niet
meer en niet minder is dan dat de psychologie
uitgangspunt moet zijn voor onze theologie
en onze predikants-opleiding.
„Wat deze laatste betreft", zoo begint hij te
zeggen, „zal ik u spoediger overtuigen dan
ten opzichte der eerste. Immers zijn wij het bij
voorbaat hierover eensdat de taak van den
predikant allereerst, zoo niet uitsluitend, ziels
zorg is. En men kan de ziel niet verzorgen
zonder haar te kennen. Geen landbouwer zal
met vrucht kunnen planten en zaaien, aleer
hij verstand heeft van den grond.
Nu is het wel eigenaardig, dat, terwijl zelfs
de aan praktische traditie zoo hangende en van
schoolsche geleerdheid zoo afkeerige boer het
vak door theoretische studie grondig gaat voor
bereiden, de zaaier op den akker der mensche-
lijke ziel nog steeds zweren blijft bij de in
tuïtieve en praktische menschenkennis. De we
tenschap is bij de bewerking van materieele za
ken op het gebied van agri-cultuur, industrie en
techniek op duchtige wijze profijtelijk gemaakt;
waar het geldt het zooveel fijner en kostbaar
der ^en bovendien ingewikkelder materiaal van
de mcnschenziel wijst men deze dienaresse
hooghartig de deur.
Het is waar, de predikant liefhebbert soms
wel eens in psychologie, n>aar hiermee mag hij
ten overstaan van zijn ernstige taak geen ge
noegen nemen. Het zou hetzelfde zijn, als wan
neer men meende, inplaats van met den arts
het te kunnen stellen met een apothekersbe
diende, die ergens in en kast wel eens een ge
raamte heeft zien staan.
Geen bijkomstigheid, geen aanvulling, u i t-
gangspunt van zijn wetenschappelijke op
leiding dient de psychologie te zijn. Want ge
heel zijn roeping, geheel zijn taak, geheel zijn
praktijk gaat om de ziel.
Zult gij het tot zoover met mij eens zijn, dan
betreft het nog slechts de aanvaarding van de
psychologie als uitgangspunt voor de opleiding
tot predikant, dat is tot pastor. Maar niet al
leen als grondwetenschap voor de „practica" wil
ik de psychologie zien erkendook van de theo
logie dient zij uitgangspunt te zijn.
De theologie is een zuiver theoretische we
tenschap en heeft als zoodanig met de predi-
kontspractijk weinig te maken. Men kan een
uitnemend pastor zijn en een slecht theoloog.
Men kan als theoloog schitteren en als pastor
mislukken. Wij dienen theologie en predikants-
praktijk scherp uit elkander te houden.
Wat is theologie En nu doe ik onmiddellijk
een sprong, die overbodig zou zijn, zoo mijn
lezerskring louter uit moderne theologen be
stond. Ik wil echter aannemen, dat ook voor
mijn lezers theologie niet is een speculatie over
een metaphysische wereld, mAar de stelselma
tige beschrijving en bestudeering van de gods
dienstige verschijnselen, zooals de empirische
werkelijkheid die ons openbaart. Hoofddoel van
de theologie, of wil men in tegenstelling
met de orthodox-kerkelijke speculatie liever
spreken van godsdienstwetenschap, hoofd
doel van de godsdienst-wetenschap is het onder
zoek naai het essentieele van de godsdienstige
verschijnselen. Wat is de aard, de beteekenis
de herkomst van de religieuse gedachtencom-
plexen, die als „dogma's" kerkelijk zijn geijkt;
van de geloofservaringen, die als collectief en
individueel levensverschijnsel de geschiedenis
der menschheid beïnvloeden van de voorstel
lingen en aandoenr.igen, die zich in de gestalte
van goden en geesten of van ideeën cn idealen
belichamen
Al deze dingen zijn ten slotte bewustzijns
inhouden en moeten als bewustzijnsinhouden
worden beschreven en onderzocht.
Met de psyche, want dit woord is ruimer
en duidelijker dan „bewustzijn", wijl het ook
het onbewuste omsluit, met de psyche als
uitgangspunt zullen wij moeten doordringen in
het essentieele van de godsdienstgeschiedenis,
de godsdienstige letterkunde, de godsdienstwijs
begeerte, de dogmengeschiedenis en de dogma
tiek, die tezamen de encyclopaedie der gods
dienstwetenschap vormen. Grondvak van de
godsdicnstwetenscheppelijke faculteit is de
godsdienstpsychologie.
Was het omstreeks 1860 de physiologisch©
natuur-wetenschap, waarnaar de (moderne)
