Mandei L. KLEIN
PIANO'S - ORGELS
VLEUGELS
NERGENS 60EDK00PES
IB0HREMENÏSP8US 3 777 7" *77
P8US DES ADVE8IENTIEX
„DE EEMLANDER"
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Adviezen voor
Geldbelegging
Verhuring van
Lips Safe-Loketten
Willem Groenhuizen
24e Jaargang No- 74
Wie een muzikaal, geoefend gelioor bezit vestigt de keus alleen op een
met homogenen zangbodem
Firma R. VAN DEN BURG. - Arnh. straat
EN
N.V. MIDDENSTANDS CREDIETBANK
MANTELS
„L'HIRONDELLE"
Zilveren Broodmanden.
toort f 2.10, klem franco
per pos) 1 1—, per «eek (met gratis «crakcnng
tegen oagclaUua) 0J7* stsomrWdgkc nu—ui
CjÜS.
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
M*SCTCMItHIIT«EVE*( J. VALKHOFF.
BUREAU:
ARNHEMSCHE POORTWAL 2A. POITREKENINS (WO. TO. IMT «IS.
Vrijdag 25 September 1925
van 1 4 legds LOS
met inbegrip van cc»
bewijsnummer, elke tegel meer 0 25, dicmtaanbre»
dingen en Licldadigbcidaadveitcntiên voor de kcUt
der prijs. Voor handel cn bedrijf bestaan zeer
vooiOcelige be palineen «oor het adratcrcn Eenc f
circulaire, bevattende de vootwaardee. voedt op
aanvraag tocqerondexL
DUITSCHLAND.
DE DU1TSCHE VEILIGHEIDS-
VOORSTELLEN
De bijeenkomst van de minister
presidenten der afzonderlijke lan
den.
B e r 1 ij n, 24 Sept. (H. N.) De minister
presidenten der afzonderlijke landen zullen
morgen om 12 uur in het paleis van den rijks
kanselier onder diens voorzitterschap beraad
slagen over den buitenlandschen poÜtieken
toestand en de uhnoodiging om deel te nemen
aan de confeientie der ministers van buiten-
landsche zaken Des namiddag*; zullen zij op
nieuw bijeen komen om over de prijsdaling to
beraadslagen. De rijkskanselier heeft de minis
terpresidenten verzocht ook de ministers, on
der wier ressort dit vraagstuk valt, aan de be
sprekingen te laten deelnemen.
Duitschland aanvaardt de uitnoo
diging der geallieerden tot bijwo
ning oer ministersconferentie.
Officieel wordt bericht, dot de Duitsche mi
nisterraad gisteren besloten heeft de gealli
eerde uitnoodiging inzake deelneming van
Dutschland aan een ministersconferentie te aan
vaarden. Do rijkskanselier en de minister van
buiten landsche zaken zullen Duitschland ver
tegenwoordigen.
TEKORT BIJ DE POSTERIJEN.
De Duitsche rijkspostminister heeft te Mün-
chen verklaard, dat over de afgeloopen maan
den bij de .post een tekort van 27 millioen mark
is. Er kan dan ook nog niet gedacht worden
aan een verlaging der posttarieven.
EINDE VAN DE STAKING IN DE
LETTERGIETERIJEN.
In het rijksministerie van arbeid werd gis
teren over het bijleggen van de staking in de
Duitsche lettergieterijen een bespreking ge
houden. De Kamer van Geschillen sprak zich
voor een nieuwe regeling der Ioonen uit. Deze
scheidsrechtelijke uitspraak werd door beide
partijen aanvaard, waardoor de staking, die elf
weken geduurd heeft, geëindigd is.
DE MOORD IN DE TAXI.
De dame, die eergisternacht in een auto den
32-jarigen baron Arnold von Krane heeft dood
geschoten en daarna getracht zelfmoord te ple
gen, is, gelijk men weet, de vrouw van den
Berlijnsehen schilder Kuhnert, die deze week
zijn 60cn verjaardag viert. Het huwelijk was
niet gelukkig. Mevrouw Kuhnert leeft nog, maar
de kans om haar in het leven te houden, schijnt
zeer gering. Als dit gelukt, zal zij echter ten
gevolge van de zware hoofdwonden, die zij ge
kregen heeft, blind blijven.
ENGELAND.
DE MAHARADJA VAN KASJMIR, f
De persoon van zijn opvolger.
Opvolger van den maharadja van Kasjmir,
■wiens dood wij gisteren meldden, is zijn neef
Hari Singh, die als „Mr. A." kort geleden van
zich deed spreken, doordat hij de hoofdfiguur
was in een berucht chantageproces in Enge
land.
HET GESCHIL IN DÈ MIJNNIJVERHEID.
Verergering van° het conflict
Een burgerwacht om aan een even-
tueele staking het hoofd te bieden.
No de bespreking van de mijnwerkers met
Baldwin over de interpretatie van de kort ge
leden tot stand gekomen regeling in het kolen-
gesdhil verklaarde Richards, de mijnwerkers-
leider, gisteren:
„Wij hebben geen voldoening gekregen en
zullen een nationale conferentie van afgevaar
digden na de volgende week bijeenroepen."
Er worden pogingen gedaan door een niet-
politieke centrale organisatie te Londen om
door het heele land burgers te organiseeren,
die bereid zijn om vrijwillig dienst te doen om,
In geval van een algemeene staking, de voor
zieningen in vitale diensten te hondhaven. Deze
Organisatie is reeds voltooid in 22 van de 28
Londensche voorsteden. Lend Hardinge, de ge
wezen onderkoning van Indië, is voorzitter en
In het bestuur zitten o. a. lord Jellicoe, sir Ren-
nell Rodd en vele bekende oud-militairen. De
organisatie heeft niets te maken met de fascis
ten, voegt een Londensch bericht hieraan toe.
DE BROODPRIJS TE LONDEN VERLAAGD.
De Londensche bakkers hebben gisteren be
sloten den broodprijs met een halve penny per
pondsbrood te verlagen, zulks in verband met
de verlaging van den meelprijs. Dit besluit
heeft zeer de aandacht getrokken, aangezien de
voedselraad op het oogenblik een onderzoek
instelt naar de broodprijzen. De Raad is in
buitengewone vergadering tegen morgen bij
eengeroepen, ten eindo de thans geschapen si
tuatie nader onder oogen te zien.
Volgens de bloden zal de voedselraad zich
thans bezighouden met de kleinhandelprijzen
voor vleesch.
POLEN.
DREIGENDE KABINETSCRISIS.
Zal Sikorski medio Oct. Grabski
als premier vervangen?
Blijkens een bericht uit Warschau wordt in
politieke kringen gezegd, dat het kabinet-
Grabski half October stellig zal aftreden eti
worden vervangen door een kabinet onder lei
ding van den tegenwoordigen minister van oor
log Sikorski. Voor dien tijd zou eerst echter
fiog Rataj, de voorzitter van den landdag, een
buiten de partijen staande regeering vormen
om dan het bewind non Sikorski over te dragen.
Do nieuwe regeering zou voornamelijk steunen
op de midden- cn linkerpartijen.
EEN GROOTE BRAND.
Tweehonderd huizen een prooi
der vlammen.
In het dorp Rokitno Selachcchie zijn 200
huizen afgebrand De schade bedraagt enkele
milliocnen.
ITALIË.
AARDSCHOKKEN.
Te Avezzuno en Sulmona zijn gisteren aard
schokken waargenomen. Er is geen schade aan
gericht.
VEREENIGJJE STATEN.
DE VAN FRANKRIJK TE VORDEREN
SCHULD.
De onderhandelingen geopend.
Dc Fronsch-Amerikaansche besprekingen
over de Fransche schuld zijn gisteren officieel
begonnen.
De pionnen van Caillaux.
Amerika tot belangrijke con
cessies bereid
Het R. C. bureau bericht d-d. gisteren uit
Londen aan de N. R. Ct.:
Uit New-York wo^dt aan het agentschap
Central News gemeld, dat Caillaux voorne
mens is een voorstel te doen, gebaseerd op
een jaarlijksche betaling van 25 millioen aan
Engeland cn Amerika. Caillaux hoopt, dot En
geland met 10 millioen jaarlijks genoegen
zal nemen, zoodat er dan voor de Vcreenigde
Staten 15 millioen zou overblijven. Naar
verluidt, zou Amerrika echter ten minste 20
faillioen eischen, al staat het wel vast, dat de
totale vordering van 900 millioen zal wor
den verminderd.
De algemeene opvatting in Amerika is, dot
alle schulden, voor en nu den wapenstilstand
aangegaan, dienen te worden geconsolideerd,
tezamen met de bedrogen voor den aankoop
van Amerikeansche legervoorraden en wel
voor 62 jaar tegen eon rente van 3 $4 pet.,
welke van terugwerkende krocht zou zijn, zoo
dat de thans reeds opgehoopte rente, die tegen
5 pet. is berekend, belangrijk zou worden ver
minderd. Bij een dergelijke regeling zou Ame
rika ongeveer 400 millioen van het nominale
bedrog laten vallen.
Zal Frankrijk geen moratorium
ontvangen
Washington, 24 Sept. (H. N.) De on
derhandelingen over de regeling der Fransche
schuld zijn vanmorgen begonnen. In de eerste
plaats zal do kwestie van het door Frankrijk
verlangde moratorium voor 5 jaar worden be
handeld. Men neemt aan, dat de Ver. Stoten
zich daartegen zullen verklaren. Aangezien men
in sommige Amerikaonsche regeeringskringen
van meening is, dat Frankrijk niet gedurende
62 jaaT long een rente van 3 V? pet. zal kunnen
betalen, zal dit punt door den economist
Keystone nauwkeurig worden nagegaan. Presi
dent Coolidge zal persoonlijk aan de onder
handelingen niet deelnemen, doch de leiding
daarvan overlaten aan Kellogg, den minister
van buitenlndsche zaken, en Mellon, den minis
ter voor de schatkist.
DE CHINEESCHE MOORDPARTIJEN
Slechting van Chineesche gebou
wen te Cleveland.
Wegens de vele moorden onder de elkaar be
strijdende Chineesche partijen heeft het ge
meentebestuur van Cleveland (Ohio) besloten
de gebouwen in de Chineezenwijk aldaar te
slechten, op grond van de overweging, dat zij
gevaarlijk zijn met het oog op de gezondheid
en brand.
AUSTRALIË.
DE ZEELIEDENSTAKING.
De bespreking tusschen reeders
en stakers lijdt schipbreuk.
Blijkens een bericht uit Sydney (N. Z. Wales)
is de bespreking tusschen reeders en stakers
mislukt. Elk der partijen verklaarde, dat de
voorwaarden van de andere volkomen onaan
vaardbaar waren.
De Staatscourant van heden 24 Septem
ber bevat o.a. de volgende Kon besluiten
op verzoek eervol onts'ogen W. H. F. Vo
gel, hoofdcommies der posterijen te Amster
dam als voorzitter der permanente commissie
van beroep voor het Staatsbedrijf der Poste
rijen, Telegrafie en Telefonie
toegekend de zilveren eere-medaille der
Oranje Nassau orde aan H. H. v. d. Lichte,
voorzitter van de Gereformeerd Zondagsschool
De Zaaiei te Amsterdam
benoemd tot inspecteur der directe belas
tingen en toegevoegd' aan het hoofd dier in
spectie te Amsterdam M. Knorringa, tijdelijk
inspecteur aldaar
op verzoek eervol onslagen uit 's rijks dienst
W. C. van Kuijk al® ontvanger 4e kantoor der
directe belastingen te 's-Gravenhageidem
J. A. de Lussanet de la Sablonière als ont
vanger der invoerrechten cn accijnzen te
Schiedam.
BEZOEK VAN H.M. DE KONINGIN.
"MOEDER OP HUIZE DOORN.
Doorn. De Koningin-Moeder heeft heden-
namiddag op Huize Doorn een tegenbezoek
gebracht ter beantwoording van het bezoek
dat de voormalige Duitsche keizer en zijn ge
malin eenigen tijd geleden ten Paleize Soest-
RECLAMES.
Van 1—4 rejtels f 2.05. elke regel meer 1 0.50
blijft nog steeds HET adres voor goede
Huur - Huurkoop - Ruilen
Stemmen en Repareeren
Utrech tschestra at 44
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Langegracht No. 4 - Telefoon 304
16/18 Langestr. Amersfoort
Goud, Zilver en Uurwerken
Langestraat 43 Tel. 852
RaparatiGinrichting voor "Uurwerken.
dijk aan Hare Majesteit hebben gebracht.
De Koningin-Moeder was vergezeld van de
Hofdame Baronesse van Ittersum.
HOFBERICHT.
Z. K. H. de Prins heeft het voornemen Za
terdag 10 October een bezoek te brengen aan
de Ned. Seintoestellenfobriek te Hilversum.
BENOEMING EERSTE KAMERLID.
Het Centraal Stembureau voor de verkiezing
van leden der Eerste Kamer heeft gisteren ter
voorziening in de vacature ontstaan door het
ontslag nemen van den heer De Waal Malefijt,
tot lid van de Eerste Kamer benoemd verklaard
den heer H. Amelink, te Utrecht.
DE BEZUINIGINGSCOMMISSIE.
Dc eerstdaags te benoemen leden.
Zooals men zich zal herinneren, is na het
eervol ontslag, op verzoek, aan den Voorzitter
en de leden der Bezuinigingscommissie-Rink,
tot voorziter der Bezuinigingscommissie be
noemd de oud-Minister van Oorlog, luit.-gene-
raal W. F. Pop.
Eerlang is nu de benoeming te verwachten
van de leden dier Commissie, o.m. van mr. F.
H. Fentener van Vlissingen, lid van don Raad
van Bijstand van de Directie van Economische
Zaken van het Departement van Buitenl. Zaken,
ir. J. A. Kalff, directeur van de Nederl. Spoor
wegen, en de professoren L. A. van Royen en
ir. I. P. de Vooys, van de Technische Hooge-
school.
De opdracht van de nieuwe commissie zal
ht geheele terrein van den Staatsdienst omvat-»
ten, terwijl de vroegere Bezuinigingscommissie
alleen de Departementen van Algemeen Be
stuur bestreek.
BETALING VAN BELASTING OP DE
POSTKANTOREN.
Een maatregel die reeds met in
gang van I Januari op verschil
lende grootere en kleinere kanto-
ren zal ingevoerd worden.
Uit de „Maasbode" nomen we de mededee-
ling over, dat het voornemen bestaat de ge
legenheid te geven om belasting te voldoen op
de postkantoren. Naar aanleiding hiervan heeft
het Hbl. informaties igewonnen en vernam
daarbij, dat inderdaad wellicht reeds met in
gang van I Januari as, op verschillende
groote en kleine kantoren der posterijen in het
land en op enkele bepaalde bijkantoren in de
groote steden belasting betaald zal kunnen
worden. Dergelijke betalingen zullen worden
aangenomen op de wijze van betalingen per
giro, dus zonder dat men quitanties ontvangt
op de betrekkelijke aanslagbiljetten. De post
ambtenaren zullen enkel door middel van een
doordruk een bewijs afgeven van de bedragen,
die men betaald heeft, met vermelding van de
belastingjaren, soort van belastingen en kohier
artikelen, waarop men de gestorte sommen wil
laten afschrijven. De post-administratie draagt
dan zorg, dat rnen op de ontvangkantoren van
deze betalingen verwittigd wordt.
De bedoeling van dezen maatregel is het
aantal betalingsgelegenheden te veTgrooten.
Tot in de kleinste plaatsen toch vindt men
hulpkantoren der posterijen. Vermoedelijk zul
len daartegenover verschillende kleine belas
ting-ontvangerskontoren kunnen worden opge
heven en tot één groot kantoor vereenigd of aan
een besteand grooter kontoor toegevoegd wor
den. Naast uitbreiding der betaalgelegenheden
verwacht men dus een besparing op de uit
gaven.
Als deze maatregel ingang vindt bij het
publiek, en daaraan valt nauwelijks te twijfe
len, dan zullen de betalingen aan de belasting
kantoren in aantal belangrijk afnemen en 7^1
men daar ruimer gelegenheid vinden om de
bepalingen der Invorderingswet vlugger en
beter tot haar recht te doen komen.
Nader verneemt de Msb., dat er niet alleen
pionnen bestaan om de inning van do Rijks-
belatisngen naar de postkantoren over te bron-
ge, doch dat ook in overweging is het instituut
der sub-ontvangers, die thans goeddeels be
lust rijn met de afgifte van geleide-biljetten en
dc inning van den accijns op het geslacht, op
te heffen en de door hen verrichte werkzaam
heden eveneens naar de postkantoren over to
brengen.
DE 300ste GEBOORTEDAG VAN JOH AN
DE WITT TE DORDRECHT HERDACHT.
Redevoeringen van den burge
meester en den archivaris.
Onthulling van een gedenk
steen.
Gister herdacht Dordrecht den 300stcn ge
boortedag van Johon dc Witt, een zijner
groote burgers. Dc herdenking is begonnen ten
roadhuizc, waar in de mot bloemen en planton
versierde raadzaal tegen 3 uut vanmiddag een
groot aantal genoodigden samen is gekomen.
Behalve het gemeentebestuur, de ruadsleden,
dc leden van het herdenkingscomité, velen
met him dames, waren er o.o. tegenwoordig
de minLster von onderwijs, kunsten en weten*
schoppen, mr. V. Rutgers, cn de odministra-
tour van zijn departement, de heer Visser en
de griffier van do Provinciale Staten van
Zidd-Hollond, jhr. Sandbcrg. Ook gaven af
stammelingen van Johan dc Witt, de heer
Kniphorst, van Bloemendaal, dr. J. P. Lotsy,
von Velp, cn mrs. Augusta Barton van Pang-
bourne, door hun aanwezigheid blijk van be
langstelling.
Toespraak burgemeester do
Gaay Fortman.
De burgemeester van Dordrecht, de heer P.
A. de Gaay Fortman, heeft hier allen welkom
gehpetcn, stelde het in 't bijzonder op hoogen
prijs dat de minister vnn onderwijs met den
chef der afdeeling kunsten en wetenschappen
aan de uitnoodiging gevolg had gegeven en
in Dordrecht was gekomen.
Johon dc Witt, zei hij, is geen specified
Dordtsche figuur, maar ols staatsman van na
tionale, ja internationale beteekenis geweest.
En mede door uw aanwezigheid, toont de rc-
goering belangstelling voor deze gnboortevic-
ring, die de herdenking uit de sfeer van het
zuiver plaatselijke brengt in het algemeen na
tionale.
Wunneer iemand dergenen, die hier tegen
woordig is, zich een denkbeeld moet kunnen
maken van de ontzaglijke werkkracht van
den beroemden raadspensionaris, dan moet dit
de minister zijn, duor toch de Witt 19 jaren
ten minste 5 departementen, buiten- en bin-
nenlondschc zaken, financiën, marine en oor
log gelijktijdig beheerde.
Hoewel hij als staatsman, vooral in do
buitenlandschei» politiek geroepen was, dc be-
lor n der geheele Unie te behartigen, heelt
toch een bijzondere bnnd hem aan de Stoten
van Holland verbonden, wier eerste raadsman
1#J wos.
Donrom verheugde het, dat Gedep. Stfiteni
den griffier der Stoten naar deze historisch©
plechtigheid hebben willen afvaardigen, ter
wijl het lid van dat college, de heer von Fi-
senno, des avonds hoopte tegenwoordig te zijn.
De burgemeester heette verder de vertegen
woordigers uit de kringen der beoefenaars vun
de wiskunde en der levensverzekeringswetcn-
schop welkom, en hen die de Witt tot een
hunner voorouders mogen rekenen.
Wanneer wij ons allen opmaken om dc na
gedachtenis von de Witt te huldigen, eerst
door een gedenstcen in don gevel van zijn ge
boortehuis te onthulcn, daarna door een krans
neder tc leggen voor zijn beeltenis en tenslotte
door hedenavond in een groote samenkomst
m Kunstmin van zijn persoon en levensarbeid
te hooron gewagen, don begeven wij ons daar
heen, vervuld' van diepen eerbied voor die
groote figur, van wicn Van Beuningen, zijn
tijdgenoot, schreef„Ik ken niemand, die meetf
ernst, ijver en goed beleid heeft omtrent do
zaken van ons vaderland don gij."
De gedenksteen*
Na deze rede begaf men zich naar do
Grootekerksbuurtin het pand no. 19 aldaar,
thans een pakhuis met bovenwoning, waar Jo
hon de Witt het levenslicht zag, werd een ge
denksteen onthuld, ontworpen door den Dordt-
schen architect B. van Bilderbeek, in Oberkir-
chener zandsteen. Ze vermeldt, dat in dit pond
op 24 September 1625 Johan de Witt, raads-
pensionaris van Holland, geboren is. De steen
bevat het wapen van de familie de Witt en het
wapen van Holland, en is omgeven door een
ornamentalen rand.
Rede gcmcentc-archivoriSv
Nadot het gezelschap voor het huis was
opgesteld, hield Dordrechts gemeente-archi
varis, de heer J. L. van Dalen, een rede, waar
in hij er op wes, dat de nazaat de panden van
het geslacht de Witt niet in eere gehouden
heeft.
Sloopend Nederland heeft de steden vnn
allerlei monumenten uit onzen bloeitijd ont*
daan, deels onder de leuze de nieuwe tijd
eischt het, deels om winstbejag.
Dordrecht heeft sedert 1833, toen daar de
groote afbraak begon, 'met de Riedijkspoort;
reden te oyer, om mede Ie jammeren. Maaf
het jammeren baat niet.
Ook deze beide panden zijn ten doode op
geschreven, en misschien wordt het vonnis
heel spoedig ten uitvoer gelegd. Treuren om
het verlies van architectuur behoeft men hier
niet. De huizen hebben in- noch uitwendig iets
overgehouden van dc deftigheid, die' er voor*
heen moet gezeteld hebben.
Rede van minister Rutgers.
Daarop toog men naar de Vischbrug, de
plaats waar het groote standbeeld der beide
broeder (Johon zittend, Corneiis naasc den
stoel staande) is opgericht. Het kinderkoor
Jong Holland Btorvd daar opgesteld en -zong
