24e Jaargang No. 147 AMERSFOORTSCH DAGBLAD „DE EEMLANDER"
Zaterdag
19 December 1925
Men sein* ons uit den Haag
Wij vernemen dat de besprekingen over de
kabinetsformatie door Dr. de Visser gevoerd,
nog steeds de vorming van een rechtsch ge
tint extra-parlementair kabinet betreffen.
Prof. Veraart voor „St. Mi
chael" in Den Haag over de
R.K. Staatspartij en cle crisis.
Men meldt ons uit Den Haag
Gisteravond hield de studie-club „Sint-Mz-
chaël" een vergadering in „Veritas", vfaar als
spreker optrad het Tweede Kamerlid prof. dr J.
A. Veraart, met het onderwerpDc R.-K.
Staatspartij en de crisis.
Prof. Veraart trilde in zijn rede vier punten
behandelen het ontstaan van do crisis, de
stand van de crisis, de noodzokelijke eenheid
van de R.-K. Staatspartij en ten slotte de voor
uitzichten der partij.
Spr. ving zijn rede aan met te herinneren
aan do dogen van 1925 toen mgr. Nolens op
verzoek van minister Cort van der Linden nnat
Rome vertrok. Men hoopte toen, dat dc Paus
zeer veel voor den wereldvrede zou kunnen
doen. Ook mr. De Savornin Lohman heeft toen
zijn stem aan het gezantschap gegeven. Dit
moet men wel in het oog houden.
Want door de houding der Christclijk-Histo-
rischen in 1915 hebben zij hun eigen positie
ondermijnd. Ind'en de C-H. zeggen, dat rij
„principieels" bezwaren hebben, blijkt dade-
llijk, dat dit onjuist is. „Principieclc" bezworen
kunnen nooit subject van een transactie zijn.
Met deze bezwaren valt niet te transigeeren.
De R.-K. hebben het gezantschap steeds ge
zien als een nationaal en internationaal be
lang. Zij verdedigen dit hoofdzakelijk op 3
gronden ten eerste door de erkenning van den
paus als subject van volkenrecht, uit interna
tionaal oogpunt, daar de paus grooten invloed
heeft in het wereldbestel en ten slotte uit na
tionale motieven.
Wij aldus spr. zijn blij met Genève, cn
met I ocarno, maar als het gaat om de grooto
wereld-conflicten, hebben wij altijd nog meei
vertrouwen in Rome.
Spr. g'ng vervolgens na hoe de crisis ont
stond. In den nacht van 10 op Tl November
heeft mgr. Nolens zijn verklaring afgelegd,
waardoor hij hoopte, dat het gezonde ver
stand, dot bij de Christclijk-Historischen zoek
was, terug zou koeren.
De katholieke partij heeft in het historisch
verloop der crisis een zeer consequente en
eonstitutionecle polit'ck gevoerd, niet „Real-
politiek" zooals de „Nederlander" het noemde.
Komende tot den stand der crisis, zegt spr.,
dfrt de opdracht aan mr. Mar chant niemand
verwonderd heeft.
Spr. stelt er prijs op te verklaren, dat als de
katholieke Kamerfractie morgen weer een ver
klaring zou worden gevraagd, zij niet anders
zou kunnen en zou mogen antwoorden.
Toen kwam de tweede fasede opdracht
aan dr. Dc Visser. Deze heeft zijn fractiege
noten niet van hun standpunt kunnen afbren
gen. Vandaar dat hij niets heeft kunnen uit
richten.
Thans is dr. De Visser nog aan het werk 1
Hij poogt een „kabinet" te vormen, zonder de
restrictie „parlementair". Mcor spr. wil wel
zeggen, dot hij longs dezen weg geen oplos
sing ziet.
•Als mijnheer X. een zeer opofferend cn va
derlandslievend man, achter de groene tafel
komt te zitten, vindt hij als eerste punt op -rijn
agenda de onafgedeno begrooting van bui-
icnlandsche zaken.
Dan moet men komen met een voorstel, dat
de katholieken bevredigt, of men kan dc be
grooting ntet verder afhandelen.
En zonder begrooting kan men in Neder
land gelukkig nog niet regeeren.
Het nieuwe kabinet zal dus de Katholieken
niet bevredigen.
Indien de Ch r i s'tfeli jk-Hs t or is chen niet aan
mijnheer Lingbeek overdoen, wat daar be
hoort, don ziet spr. geen oplossing
De Christelijk-Historirche Unie zal eerst uit
het Lingbeoksche water moeten komen. Mei
enti-oonisfschc elementen ken de R.-K. Staats
partij niet samenwerken. Wij willen de coalitie,
wij wenschen rcchtschc samenwerking, maar
dan moet deze ook mogelijk zijn 1 (Donderend
plaus.)
De anti-papistischc elementen worden in do
C.-H. Unie niet genoog in bedwang gehouden.
Het ontbreekt daar aan de zoo noodige' leiding.
Zoo ziet spr. langzaam naderkomen „de
uiterste noodzaak" de samenwerking met de
S D. A. P.
Spr. verklaart in alle oprecht' 'at daac
bij de R.-K. geen grein anthousu- vcor be
staat. De Kaholieken weten wat dat beleckent.
Noodzakelijke eenheid der R.-K. Staatspartij
komt thans meer dan ooit op den voorgrond.
De R.-K. Staatspartij omvat alle klassen der
maatschappij I
Geroep Dat liegt u I
Prof. Veraart zegt, dat als de persoon, die
dit geroepen heeft, nog iets te zeggen hoeft,
hij onmiddellijk zijn rede afbreekt.
Uit de vergadering gaan stemmen op, dat do
interrumpant deze woorden herroepen zal.
Deze neemt zijn woorden terug.
Prof. Veraart, voortgaande, betoogt, dat het
zonk is de oogen wijd open te houden. Het
geheelo Katholieke volk staat eenstemmig ach
ter de Kamerfractie. Men wist wat de conse
quentie van de houding der fractie zou ziin.
Wij moeten als mannen de nieuwe toekomst
onder d* oogen zien
Maar -nocht de uiterste noodzakelijkheid ge
komen zijn, dan zal de politieke toestand zich
mpeten ontwikkelen onder onze leiding.
Daarom konden wij met Merchant niet mee
gaan. Eerst wanneer deze mogelijkheid ook
zou zijn versperd, zou men het kunnen pro-
becren met een extra-parlementair kabinet.
Maar niet nu. Wij wenschen niet thans reeds
ïa zee te gaan met een extra-parlementair ka
binet, waar wij geenerlci zicht op hebben. Eeist
als blijkt, dat het parlement op gecnerlei wijze
een rcgecring kan vormen, zou men dezen v/eg
kunnen inslaan
De rede van prof. Veraart werd langdurig
toegejuicht. Daarna was er gelegenheid tot het
stellen van vragen, waarvan door cenigen der
aanwezigen gebruik werd gemaakt. Prof.
Veraart beantwoordde de gestelde vragen. Spr.
gelooft niet, dot de meerderheid van het Katho
lieke volk verheugd is over den val der-coalitie
In de coalitie zijn veel teleurstellingen ge-
v/eest, moor er is toch nog een grootc massa,
die haar wenscht te handhaven. I
De mogelijkheid van een parlementair kabi
net zijn volgens Spr. nog niet uitgesloten. De
„uiterste noodzaak" is ook een purlcmcntir
kabinet. De mogelijkheden, afgezien van d"<
wcnschelijkhcid, zijn dus nog niet uitgeput.
„Dc Morgen" heeft gezegd, dot het katholieke
kiezerscorps zich dezen zoiper uitgesproken
heeft voor can rechtsche politiek, maar Spr.
meent, dat de uitspraak slechts sleat op katho
lieke politiek. Vandaar, dat Spr. in den ver
kiezingsstrijd steeds gezegd heeft, dat wij strij
den voor ,{de katholieke Staatspartij" en niet
voer een rechtsch kabinet. De katholieke
Staatspartij meest zich vrijheid van handelen
voorbehouden. Spr. meent, dat dc bejegening
vnn sociaal- en vrijzinnig-democraten door de
katholieken in deze crisis onbillijk is geweest.
Ten opzichte van samenwerking met de S. D.
A. P. is grooto voorzichtigheid geboden, want de
S D. A. P. heeft niet alleen de Albardn's. maar
ook de Stenhuizen. Dat weet de katholieke
vakbeweging ook.
Zeer koel en met weinig enthousiasme ziet
Spr. dc nieuwe constellatie tegemoet. Blijven
wij de machtige katholieke Staatspartij, dan
hebben we r.iets te vreezen. Vallen we echter
uiteen, dan hebben we alles te vrcezen.
De voorzitter sloot daarna de vergadering.
KRIJGSWETENSCHAP.
De verbindingsdienst.
In de Vrijdagavond te 's Gravcnhage gehou
den bijeenkomst vnn de Verecniging tot be
oefening van de krijgswetenschap, heeft de
heer J. F. Bischoff, kapitein van dc genie te
Utrecht, een voordracht gehouden over den
verbindingsdienst, aan de hand van cenigc,
J reeds eerder gepubliceerde stellingen.
In de afgeloopen jaren is de belangstelling
voor dezen tak van dienst gewekt. Een com
missie voor den verbindingsdienst werd inge
steld, voorschriften verschenen, en het tele-
granfbataljon van het regiment genietroepen
In verbond met een vroeger genoemd cijfer «""wikkelt zich nis een centrum voor den ver
ton 210 milliocn moge nog worden opgemerkt, bindinRsdienst. De organisatie van dezen dienst
dat dit cijfer verkregen was docr herleiding f van het gebruik, dat men van
van de op de begroeting voor 1024 uitgetrok- 00 verbindingsmiddelen onder verschil lende
ken bedrogen wegens uitkeering aan het Alge- omstandigheden denkt tc maken. De oorlogs-
mcen Burgerlijk Pensioenfonds, ad 5!{ der "taring heeft hier aangetoond, dat voor bc-
soïarisson. Dit cijfer hield dus verband met do 1 k™!f.jkc verbindingen niet mot een er.kc! vo--
personeelsbezetting op 1 Januari 1924. De bindingsmiddel kan worden volstaan, doch
bovengenoemde 177 millioen slaan op de per-"teerdere middelen ter verzekering von cen-
scncelsbezetting van I Januari 1925. Boven- :clfdc verbinding naast elkaar behcorcii t'
Öen Zijn in dit laatste bedrog niet medogeteld I K"kcn- ln dc organisatie van onze verbinomgs-
dn salarissen en loonen van le. de tijdelijke j afdeel in gen .zijn.mr -S r~jj
ambtenaren 2e. de ambtenaren, wier solar
sen bij do wet worden vastgesteld 3e. de
Rijkswerklieden, en 4c. dc leeraren bij het
Mi-'delbacc Onderwijs.
Het is ondoenlijk, althans vcor d- catego
rieën Ie., 2e. cn 4e. binnen korten lijd betrouw
bare opgaven te verstrekken.
LOONEN RIJKSWERKLIEDEN
Het advies der commissie Dc Wilde.
Het advies, dot door ce commissie De WiJc'i
met betrekking tot dc Iconen van de rijkswerk
lieden aan de regeering is uitgebracht, houdt,
volgens het „Vo!k" het verzoek in, om da
Iconrcge'ing van de rijks werklieden aen eer.
volledige herziening in gunstigen zin te mo
gen enderwernen.
wel dc meer technische
middelen als telefoon, radio enz. opgenomen.
De organieke ordonnansen echter behooren
niet tot die afdeclingen, doch tot de staven vnn
dc betrokken onderdeden. Spreker ontwikkelt
nu de noodzakelijkheid van een nieuwe samen
werking tusschcn deze ordonnansen cn de in de
verbindingsafdeelingen opgenomen technische
verbindingsmiddelen. Hij komt tot de conclusie,
dot het hoofd van den verbindingsdienst, det
tot den staf van het onderdeel behoort, do
samenwerking tusschcn ordonnansen cn# ve~-
bincingsafdeelingcn moet regelen.
Vervolgens wordt de vcrcijfering van berich
ten behandeld.
Tegelijk met de ontwikkeling von den radio
dienst heeft ook de inlichtingendienst zich
voorzien von organen om deze bcrichtenwissc-
ling stelselmatig af tc luisteren. De aldus op
gevangen berichten worden systematisch be-
sluceerd cn de sleutel woormede vcrcijferd
Het wachten is tus op de hcsl-ssing d.en- wordt, zal, zocals dc ervaring heeft geleerd.
DE NEDERLAND SCHE GEZANT TE
WEENEN
Een cncratj'c endergaan.
Men seint ons uit Weenen
De Nederlandsche gezant te Weenen jhr.
mr. W. M. van WeeJe van Bercu^amn, cie lij
dende is aan nier-ontsteking, hoeft
een spoedoperatie .ondergaan. De epi
gunstig vetioopen.
vies heeft dc regcering tot op heden nog geen j
beslissing genomen.
DE ONGEVALLENWET.
Dc bijslag uitkccringen s'.cpgczet.
door
wanneer overbrenging lcngs anderen weg mo
gelijk is.
Een belangrijke factor voor dc wijze van in
zetten van de verbindingsafdeelingen blijft on
der olie omstandigheden d^ meer of mindere
uitbouw, dien men aan het telefoonnet denkt
le geven. Voor den oorlog werd met den aan
leg van telefoonverbindingen steeds gewacht,
Naar „Het Volk" meldt, zal d-o bijslag
hot Kon. Nat. Steuncomiió gegeven op de ren-
Ti- i j i i ,v oorlog is men reeds tijdens d
te van arbeickmvahden in verband met de b- -
quidarie van hot Kon. Nat. Steuncomité op I
Moert o.s worden ingetrokken.
Dia toeslag- was inc'er.ijd gegeven, omdat de
re'ëolo waarde van dc VcTsttekfe rente in de
totdat stilstand was ingetreden. Gedurende den
beweging met
den aanleg begonnen, waardoor op het moment
ven stilstand reeds over telefoonverbindingen
kan worden beschikt.
Spr. gaat uitvoerig na hoe dergelijke tele-
foongelcidingen zich tiidens een periode van
gisteravond ecclcpsfcren belangrijk geringer was geworden, kunncn ontwikkelen,
cp:ratio is don bcdoelinw was rèwees» van den wat- Rii best
MUTATIES BIJ DE MARINE.
Bij beschikking van den Minister van Marine
a.i. ziin de officieren van dm marinestoom
vaartdienst der Ie klasse H. L. E. van Gelder
en der 2e klasse T. A. Sizoo den 22cn resp.
29en Dcc. a.s. geplaatst aan bcord van Hr.
Ms. Wachtschip te Viissingen en zijn de offi
cieren vnn den marinestoomvaartdienst der le
klasse, M. van der Hart en der 2c klasse C. van
der Linde den 2Icn Dec." a.s. geplaatst eerst
genoemde aan boord van Hr. Ms Hcemskcrck
en laatstgenoemde oon boord van Hr. Ms.
Wachtschip te Willemsoord.
(jèv/Qe!
gever. In 1917 werd" daoribc besloten.
De heer Vliegen zal over deze zaak
viaag richten tot dc. regeering.
Bij bespreking van de verbindingen in divisie-
groepsverband wordt nagegaan in hoeverre het
cen noodzakelijk zal zijn om bij een opmarsch
j het telefonisch verband met het bestaande rip.es-
,T LT telefoonnet tc bewaren. Op dot net zijn de
N='?r YJclk.nod[-r vernoemt, heelt het vll Iden. dc inrich,i„gen voor m af-
gewoonlijk ook' dc commandant vcld-
SALARISSEN EN LOONEN
RIJKSPERSONEEL.
VAN
Dc besparing verkregen door de
Bczoldigingsrcg-slir.g 1925,
De Minister van Financiën heeft cen brief
can de Tweede Kamer deen toekomen, waarin
hij in verband met zijn brief van 5 Nov. 1925
zich verplicht ziet mode tc deden, dat hij nog
steeds niet in staat is een volkomen juiste on
gave te verstrekken van het bedrag, dat jaar
lijks door het Rijk en docr de Staatsbedrijven
aan salarissen en loonen uitbetaald wordt cn van
het bedrag der verlaging ven die salarissen en
loonen.
Immers, cm deze bedragen nauwkeurig te-
kunnen berekenen, zou men moeten kennen
a. het bedrag, hetwelk over 1925 inderdaad
i s uitbetaald
b. het bedrag, h'twclk over TC25 zou rijn
uitbetaal, indien over dot jaar het Bezoldi- i
gin7sbesluit 1920 onverkort gewerkt had.
Het spreekt vanzelf, dat reeds da berekening
van hetgeen over 1925 werkelijk is uitbetaald,
een omvangrijke en speciaal ook voor zooveel
de onderwijzers (met het ccg op het bijzonder
onderwijs) betreft, tijd-rocvsndc berekening
ncodig maakt.
Veel moeilijker en ingewikkelder cchtcc zou
de berekening zijn, hierboven ender b. ge
noemd.
Ten einde de Kamer echter in staat tc stel
len, zich cen vocrlecpig oerdeel te vormep,
meent de minister niet beter tc kunnen cocn
dan cenige cijfers te geven, die destijds door
het Centraal Bureau voor Ambtenarenzaken
verzameld zijn.
Deze cijfers steunen gerh-ritclijk op door dc
betrokken Departementen ingezonden opgaven,
vnn de over 1925 naar den toestand en de per-
soneelsbezetting op I Januari van dat jaar uit
te betalen bedragen, aangevuld met geraamde
cijfers voor die groepen (onderwijzers, militaire
bezoldigingen van de lord- en zeemacht), die
do verlangde cijfers niet konden verstrekken,
een cn ander in vergelijking met het bedrag,
dat men volgens het ongewijzigde Bezoldi
gingsbesluit 1920 aan ditzelfde personeel over
1925 zou hebben moeten uitbetalen.
Het aldus verkregen totaalcijfer van het
salarisbedrag, betekend natx dc personeels
bezetting op I Januari 1925 en op de basis
vnn de bezoldigïngsregclmgen van 1920 zon
der 10 korting, wijst een bedrag aan van
177,213 982.
Een gelijke becijfering, maar op dc basis
von de bezöldigingsregeling 1925, wijst een
totaalcijfer aen van 154,825.182, zoodot dc
verkregen besparing te stellen is op
22,388,800.
Tweede-Kamerlid Vliegen tot don minister van
Arbzid. H. cn N. dc volgende vraag gericht: oanses!o.rn. Aongestnurf *.1 dienen te
Is het der, minister bo-.eml, dot ce Comm.- p cm door!oopcnd vcrbond von
sic. van Bijslag uit ol docr het Komr.sIüK r 4 .u,\nn
vT i c-iTi i i divisicgroepscommandnnt met het rijksteleJoon-
rxoticnaal oteunccmite ingeste d, de volgende i.
17,1 net. Voor den divisiccommandunt wordt dnt
meckdeeling heeft doen bekend maken:
t> Ti - j- i wel wenschelijk doch niet strikt noodzakci.uk
Dc Commissie van Bijstand op rente d?r
Rijksverzekeringsbank brengt ter kennis van
bijsTaggenietcnd:n, dat van I Maart 1925 of
olie uitkeci ingen van bilslag op de ongevollen-
renta werden stopgezet."
Is de ininisttT bereid, daar het toekennen
van de bedcc'de bijslagen is uitgegaan van dc
regeering cn dc middelen, waaruit zij betaald
weiden bij de opheffing van het Koninklijk.
Nationaal Steuncomité overgaan in het bezit
var. het rijk, de ncod'ge maatregelen te nemen,
dat die bijslagen cok na 1 Maart 1926 onaf
gebroken. werden doorbetaald
ARBEIDSWET 1919
Overwerk vergunning vcor brcod-
bakkcrijcn cp 23 cn 24 December.
De minister ven arbeid, hendel en nijverheid
heeft
A. vergund, dat in brcodbakkerijcn in aile
gemeerten des Rijks, wecrin zoowel cp 25 aio
op 26 December 1925 geen arbeid wordt ver»
richt, in afwijking van het bepaalde in ce or'.t.
35, tweede lid, cn 40, eerste lid, der Arbeids
wet 1919
le. door hoofden of bestuurders en door
bakkersgezellen bakkersarreid wordt verricht
tussckcn 8 uur dec r.amldccgs van 23 Dec
1925 en 6 uur des veermiddegs von 24 Dcc.
1925;
2e. de werktijd van da bakkersgezellen op
25 en cp 24 December 1925 met ten hoogste
j 2 uur worct verlengd;
B. hoofden of bestuurders von dc onder A
genoemde ondernemingen er aan herinnerd dat:
j le. zoolang van do vergunning gebruik
i wordt gemaakt, ovorcenfcsröTt'g het bepaalde
bij art. 10, derde lid, van het rusttijden
Arbeidslijstenbes'uit voor fabrieken cf werk
plaatsen 1923, uit een naast de arbeidslijst op
gehangen geschrift op duidelijke wijze mc-et
blijken, hoe de werkuren over de verschillende
dagen dar week worden verdeeld;
2e. ingevolge het bepaalde in art. 40, vier
de lid, der 'Arbeidswet 1919, aan cen bakkers
gezel, die tusschen 8 uur des namiddags cn 6
uur des voorrniddags bakkersarbeid verricht,
onmiddellijk vóór dep. aanvang van zijr. arbeid,
die geheel of gehcelteiijk tusschcn die uren is
gelegen, cen onafgebroken rusttijd van 10 urert
moet worden gegeven;
C. can hoofden cf bestuurders van brood-
bakkerijen in clle gemeenten dos Rijks vergund,
dat, in afwijking ven het bepaalde bij art. 35,
zesde lid, der Arbeidswet T9I9, op Dor.derdo-r
24 December 1925 deeg of brood, dot na 8
uur des namiddags van den vorigen dag ge
bakken of opgewarmd is
Te. van 7 lA uur des voormiddags af uit het
gebouw met aanhcorighedehwaarin rich de
broodbahkerij bevindt, v/órdt vervoerd;
Ze. von 8 uur des voormiddags af v/erdt ver
kocht cf afgeleverd.
geacht,
Bij den aanleg van alle verbindingen is de
factor tijd van overwegend belang. Een rccht-
strceksrh contact tusschcn de hoofden van den
verbindingsdienst onderling wordt noodzakeiijx
geoordeeld om die samenwerking tusschcn dc
verbindingsafdeelingen tc regelen.
Van groet belang voor die samenwerking
wordt de eenvormige opleiding van die ofdee-
lingc.n geacht. Een centrale opleiding ven de
voer de korpsen noodige berocpsinstrvctcurs bij
het vcrbindingsbatoljon is noodzakelijk.
Ten slotte merkt Spr. op, dat de vraag ver
binding of geen verbinding in hooge mate af
hankelijk is von dc meer of mindere volledige
voorziening, die op dit gebied wordt 'getroffen.
Vnn het contingent moet een dusdanig gedeelte
vcor d?n verbindingsdienst worden bestemd,
dot normaal zonder hulp van handlangers van
ondcre onderdeden in de verbinding kon wor
den voorzien.
=EN A ANKOOP VAN VLIEGTUIGEN DOOR
HE T MINISTERIE VAN KOLONIËN
Wr.t de neiging om eigen bedrijven
te poosccrcn, ens tan Losten.
De algemeene rekenkamer had, blijkens het
verslag eer commissie vcor ce staetsuitgayen,
de aandacht ven den minister von koloniën
erep 'gevestigd, dot vrij veelvuldig contracten
vcor de levering van ortillerie-mr.teriaal met
particuliere fabrieken werden afgesloten buiten
voorkennis van dc directie eer ortilleric-irrich
tingen. De neiging om met voorbijga ;.n vnn
I c'ie bedrijven aldus vervolg! de commissie
bij particulieren bestellingen te deen, zo
j aanzienlijk verminderen, wanneer alsregë
geld.', dat allo bestellingen, waarvoor een
staatsbedrijf in aanmerking komt, aan de direc
tie van dat staatsbedrijf worden gedaan, die
dan dc leveranties, die niet in dat bedrijf kun
nen worden uitgevoerd, aan particulieren kan
doorgeven.
Naar aanleiding van deze zinsneden schrijft
men aan de „N. R. Cthet volgende
Uit mijn eigen ervarinr moge ik een staaltje
bijbrengen, om in het licht te stellen, dat het
departement von koloniën bij dc tct dusverre
geconstateerde „neiging" niet juist altijd koop
jes doet.
Het was de 9e Januari 1920, de dag. var. mijn
vertrek uit Lenden, waar ik twee en een half
jaar als militair attaché was werkzaam ge-
weert. Ik stend op het punt mijn kamer te vor-
'o'er. toen d?telefcn ging. De „Ccrtro'Lr r'
the Aircraft disposal department of the minis
try oC munitions" wilde me dadelijk spreken.
Een zeer dringend geval.
Ik hoorde leen het volgende schokkende ver-
haai
De „Board" hed in het j-~o" 1919 docr mid
del ven cen bekende Engrische firma, en zeer
onlangs wederom vliegtuigen verkocht aan het
departement van koloniën in Den Haag. Pe fir
ma trad hierbij uitsluitend op als tusschcnpcw
soon, want hoewel de leden der Nedcrlandscho
commissie yon aankoop nimmer bij den „Con
troller" waren geweest, had niemand anders
dan dc Britschc „disposnl-bctord" allo bemoei
ingen gehad, terwijl al het materieel Britsch
rijksmoteriool was. De „Controller" had nu
onlangs in ons departement van koloniën in
lichtingen doen inwinnen cn daaruit wos hem
gebleken, dat de firma dc vliegtuigen door het
Engelsche gouvernement vcor 700 pond per
stuk nan haar overgedaan, hod verkocht aan
ens departement voor 1400 pond. Dot beduid-
da dus cen commissieloon van 700 pend per
stuk en voor de loatstc twaalf verkochte toe
stellen cen winstje van 12 X 7COO j 84,000
gulden.
Waar die 84,000 gulden gebleven waren?
Die vraag obsedeerde den „Controller" cn
tr.ij niet het minst. Wij hadden dezelfde ver
moedens, dcch wij tastten in het duister. Wij
drukten elkaar de hard tct afscheid, elkander
bcloverdc onze wcdcrzijdsche regecringen zoo
eenigsjini mogelijk tegen dergelijke „robbe
ries" te beschermer..
Ik heb onmiddellijk no mijn terugkeer het
incident, dat cen overweldigenden indruk op
j me had gemaakt, medegedeeld aan den minis
ter ven koloniën cn daarbij tevens verteld, dat
ik de aankocpccmmissic in Mei 1919 had ge
waarschuwd, voorzichtig tc zijn. Dc firma had»
toen'dc commissie overgehaald, tct cen onmid-
'celiijken aankoop to besluiten cn nog wel
tegen het dringend advies van den gouver
neur-generaal in omdat dc voorraad an
ders mocht zijn uitgeput.
I Ik heb nooit meer iets van het geval verno
men, doch nu ik hot verslag van de ccimmissio
j voor dc Stcatsuitgaven in hnncen kreeg, ge
voel ik meer dan iemand an^rs. dat f,ns-«ring
cm met voorbijgaon vnn die bedrijven (urtille-
j i ie-inrichtingen) bij particulieren bestellingen
c doen" kostbare gevolgen kan hebben.
TllRKSCHE HANDELSPOLITIEK.
Een belachelijke teriefsverhooging.
Dc Alg. R.K. Werkgcversvcrccniging deelt
ons mede, dot eenigc hier tc lande gevestigde
sigarenfabrikanten begin September van dit
jear van hunne Turkscnc afnemers bericht
kregen, dat met ingang van 2 Aygustus j.L
de invoerrechten op siguren in Turkije waren
verhoogd van 75 pCt. op 900 pCt. (zeggo
negenhonderd procent 1)
Bij nadere informatie bleek, dot de wet,
welke deze cnoime verhooging verord«mt,
1 rcecs sinds Januari 1923 was ingevoerd, mam:
nog niet werd toegepast.
Dc practischc toepassing von deze verhoo-
ging echter geschiedde cp 22 Aug. j.l. plot
seling, zonder ccnigc openbare kennisgeving
van cc zijde der Turksche autoriteiten en be-
ïtoF toen uanstmds nllc zendingen signren, ook
die. welke Tccds onderweg waren en zelfs die.
welke reeds bij dc douane tc Constantinopel
berustten.
Door dezen maatregel de;- Turksche reg^e-
ring kwam dus, niet alleen een exorbitante
verhooging van het invoerrecht op signren
tot stand, maar daarenboven werd daardoor op
buitengewoon ongewenschte wijze ingegrepen
in dc loopendc handelsrelaties tusschen de
Nedcrlnndsch's sigarenfabrikanten cn hua
Turksche afnemers.
Nnor e.anleiding van cen en onder heeft op
verzoek der betrokken fabrikanten, ons mi
nisterie van builcnlondschc zaken onn het Ne-
derlondsche gezantschap te Constantinopeï
verzocht, met de Turksche regiering tc willen
onderhandelen ten gunste von dc Hollandsthc,
sisrarenindustrie.
Deze» onderhandelingen hebben nog niet tot
eer. resultaat geleid.
DR. L. G. KORTENHORST.
Naar de ,,Msb." verneemt gaat dr. L. G.
Kortcnhorst, lid van de Tweede Kamer, rich
j'vestigen tc 's-Grnvcnliogo als advocaat, ge
associeerd mot mr. v. d. Loo.
In verbond hiermede heeft hij met ingang
van 1 Januari 1926 ontslag 'genomen als lid
van dc Provinciale Staten van Noorcï-Holland.
Zijn opvolgen in do Sleten is mr. P- J. Witte*
man tc Amsterdam.
K. HARTLlEB.f
Bekend bloemist tc Rotterdam»
Onze tuinbouwkundige medewerker schrijft
ens
De Nederlondsche tuinbouw heeft een ge*
voclig verlies geleden in het verscheiden van
den heer K. Hortlieb, bloemist tc Rotterdam,
v/ien Vrijdag op het kerkhof Crooswijk de
iaats'.c eer bewezen werd. Hortlieb was een.
bloemschikker als geen ander cn wij noem
den hem meermolen bij het zien van zijn
bloemstukkencen kunstenaar.
Mecrma'cn waren wij in de gelegenheid èrt
op tentoonstellingen èn in zijn blocmenpaleis
aan dc Blaak .zijn bloemwerken te bewonde
ren. Hij maakte iets aparts van de gewoonsto
dingen cn verwerk e met evenveel succes ma
deliefjes met sleutelbloemen als orchideeën
met blauwe hortensia's.
Als een bloemstuk uit zijn handen kwam,
was het smaakvol, had men iets bijzonders
VOORZITTERSCHAP VAN DEN V.D.B. i
Prof. Kranenburg benoemd.
De Tc!, verneemt, dat in dc plaats van mr.
W. H. M. Werker, die periodiek is afgetreden,
met ingang ven I Jan. a.s. benoemd is tot
voorzitter ven don Vrijzinnig-Democralischen.
Bond pref. mr. dr. R. Kranenburg to Amster
dam, tot hc-dcn ondervoorzitter.
POL7-TECHNISCH WEEKBLAD.
Rc.'nc lievcrenclering.
Met 1 Januari a.s. zal in dc Rcdoctie van het
Poly-ïccHnisch Weekblad cen wijziging p.cats
hebben.
Wegens drukke werkzaemheden za! met in
gang van dien datum ir. L. S. P. Sclieffer c.L
dc Redactie verlaten. De commissie van Re
dactie zal dan nis volgt ziin camengeojoM ir.
G. P. Nyhcff c i. hoofdredacteur; ir. S. Post-»
humus w.i.ir. J. M. Vei ff c.i.ir dr A Korc-
voar scheik ing. cn dr. ing. B. G. von dqr*
Hegge Zijner», secretaris van de Redactie,
