Pitmanschool
Bioscoop „Amicitia'
Gevraagd.
Wie niet Adverteeit, wordt vergeten
Advertentien
„Echte Weerter
Beschuit"
is bij ons verkrijgbaar
L, Stolberg Delicatessen
HUIB HOLSTEIJN.
Wie wii ruilen
Amersfoort,
Laatste groote Kinder- en Fam lie-Voorstelling
JACKIE QOOGAN
„De HoSlancJsche Jongen
Inspecteur
DL f A AM
STENOGRAFIE en IVIACHINESCHR1JVEN
PITMAN'S tienvingersysteem, 6 Machines
CYCLOSTYLWERK
MEJ. L. VAN BAVEL
Gereserveerd
De Rotterdamsche
Vleeschhal,
M. NIJKAMP,
9Hi (Sarême.
oot gemaskerd feest in alle
zalen van het
Serg - Oiotel
Hervormde Geref. Staatspartij.
Openbare Lezing
kleine gebrekkigheden in de figuren, in de on
duidelijkheid van het watermerk, met een echt
bankbiljet van mille (duizend) francs van de
Banque de France overeenkwam, zulks terwijl
de valschheid, althans vervalsching van dez©
biljetten hun, beklaagden, toen zij ze ontvin
gen, bekend was.
Bij afzonderlijke dagvaarding is aan Jan-
kovlch bovendien nog te laste gelegd:
dat hij te 's Gravcnhage op of omstreeke 14
December 1925 opzettelijk ais een echt en on-
vervalscht bankbiljet van mille (duizend!
francs van de in Frankrijk gevestigde Banque
de France, aan Adolf Jacobus Sanders ter wis
seling heeft aangeboden, ter hand gesteld en
uitgegeven een valsch buitenlandsch bankbiliet
van mille (duizend) francs van de Banque de
France, zijnde dit een stuk papier, dat in zijn
geheel in papiersoort, vorm, kleur, teekening.
druk en watermerk, behoudens geringe afwij
kingen, bestaande in de meerdere stijfheid van
het papier, in de meer donkere kleur, in kleine
gebrekkigheden in de figuren, in de onduide
lijkheid van het watermerk, met een echt bank
biljet van mille (duizend) francs van de Ban
que de France overeenkwam, zulks terwijl d*»
valschheid, althans vervalsching van dit bank
biljet hern, beklaagde, toen hij het ontving, be
kend was.
In de rechtszaal.
De belangstelling voor deze zaak was uit
den aard der zaak zeer groot. In de Pasuari-
straat, waar dc ingang voor de publieke tribu
ne is, stonden reeds lang voor den aanvang der
zitting tal van nieuwsgierigen te wachten, om
een plaatsje te bemachtigen. Waar de tribune
echter maar aan een beperkt aantal belangstel
lenden plaats biedt, moesten velen teleurge
steld worden.
Ook in de zaal zelf bleef geen plaatsje on
bezet. Voor de geserveerde tribune waren lief
hebbers te over. Ook van de zijde der per»,
niet in het minst van die der buitenlandsche
bestond groote belangstelling. Journalisten uit
verschillende deelen van Europa waren aanwe
zig.
De Rechtbank was als volgt samengesteld:
President: Mr. de Joncheere; Rechters Mrs
Jhr. Feith en Bommezijn. Het O. M. werd
waargenomen door Mr. Bauduin. Als griffier
fungeerde Mr. Seret Opzoomer.
De bekl. werden bijgestaan respect, door Mr.
de Hartogh, Mr. Dompierre de Chaufepie, ad
vocaten te 's Gravenhage en Mr. J. de Vrieze,
advocaat te Amsterdam.
Onder de aanwezigen in de rechtszaal bevon
den zich verschillende vertegenwoordigers van
hier ter stede gevestigde legaties, met name de
Fransche, de Hongaarsche en de Tsjecho-Slo-
waaksche.
Te 10.45 trad de Rechtbank binnen.
De Rechtbank beval ambtshalve de voeging
van de beide zaken; daarna werden de tolken
becedigd, de heer Flaumenhaft als tolk in de
Duitsche taal, Dr. Vrijdags, als tolk in de Fran
sche taal en Mevr. van Lith de Jeudevan
Hetty als tolk in de Hongaarsche taal.
Daarna gaven de beklaagden hun naam, be
roep en leeftijd op: Aristih Jankovich, geboren
te Boedapest, 12 December 1876, oud-kolonel,
thans zonder beroep, Dr. Gyorgy Marsowsky
geboren te Felcout, 21 Januari 1894; journa
list en Georgy Mankovies, geboren te Bartfa,
6 Juni 1901, ingenieur.
Nadat de Griffier het bevel van verwijzing
der zaken tegen de beklaagden naar de Recht
bank had voorgelezen eil de Duitsche tolk deze
had vertaald, vroeg Mr. de Vrieze het woord
om voor dè behandeling der zaak niqjigheid der
dagvaarding te pleiten.
Het is niet mogelijk dat men valsche biljet
ten als echte in voorraad heeft, men kan alleen
irts in voorraad hebben zooals het is. De ver
warring in de dagvaarding komt hieruit dat
het als echt en onvervalsche biljetten uitgo-
ven krachtens art. 207 Strafwetboek mogelijk
is, maar niet het als echte en onverschalte bil
jetten in voorraad hebben. Men kan nooit val
sche biljetten als echt in voorraad hebben. Deze
dagvaarding is een model obscuur libel. Nie
mand kan Marsowsky verbieden straks te zeg
gen, dat hij nooit anders gemeend heeft dan
echte biljetten in voorraad te hebben. Dezo
dagvaarding mag niet door interprolatie wor
den aangevuld. Dat is uitgemaakt door den
Hoogen Raad in 1894. De dagvaarding moet al
leen worden uitgelegd naar de feitelijke om
schrijving.
In 1914 heeft de Hooge Raad uitgemaakt,
dat de beklaagde uit de dagvaarding moet kun
nen opmaken waartegen hij zich kan verdedi
gen. TJit deze dagvaarding kunnen de beklaag
den niet lezen of hun ten laste wordt gelegd of
zij echte dan wel valsche biljetten in voorraad
hebben gehad. Ook het in bewaring hebben van
echte biljetten kan strafbaar zijn, b.v. bij he
ling.
Bij voorbaat wilde pl. waarschuwen voor een
opvatting die oppervlakkig voor de hand ligt:
beklaagden hebben gedaan, geheandeld alsof
de biljetten echt en onvervalscht waren. Maar
bij het in voorraad hebben heeft nooit een der
beklaagden de biljetten als echt beschouwd.
Pl. vroeg dus nietigverklaring van de dag
vaarding en in vrijheidstelling van de beklaag
den.
De Rechtbank ging in raadkamer.
De Rechtbank overwoog, na terugkomst, dat
de bedoelde zinsnede een geheele en noodige en
overbodige toevoeging was en verwierp het
verzoek van den verdediger.
Daarop werd bekl. Jankowiths gevraagd of
Prins Windischgratz hem in den zomer van
1925 deelgenoot had gemaakt van zijn plan
om valsche Fransche bankbiljetten uit te go-
ven. Bekl. antwoordde bevestigend. Hij had
nog geen plan om ze in 't buitenland uit to
geven. Zijn plan was gericht tegen Tsjecho
Slowakye en bekl., die alle reden had om Tsjo-
cho Slowakije te haten, heeft toegestemd zijn
medewerking te verleenen maar onder voor
wendsel dat hij zelf de biljetten niet zou weg
geven. Er zijn besprekingen gevoerd van daar
uit met een zuster van Windischgratz en diens
secretaris, waarbij zjjn medebeklaagden niet
aanwezig waren, althans niet vóór December
1925.
In December 1925 werd besloten de biljetter
uit te geven in Holland en Zweden. Beklaagde»
rol was alleen de biljetten in gesloten pakket
ten naar 't buitenland te brengen, zijn mede-
beklaagden zouden ze in omloop brengen.
Er werd voor hem een echte pas gemaakt,
voor de andere beklaagden valsche Roemeen-
sche passen. Ook kreeg bekl. een echt certi
ficaat als koerier der Hongaarsche Regeerine.
Bekl. heeft nooit geweten, dat het valsch was
Wendischgratz had zich valsche enveloppen
verschaft van -de Banque de France om do»
te gemakkelijker de biljetten als écht in cir
culatie te kunnen brengen. 10 December is hii
van Budapest afgereisd met twee pakketten
valsche biljetten, verzegeld met de lakstempela
van het Hongaarsch Ministerie van Buitenland
sche Zaken en geadresseerd aan de Hongaar
sche legatie te 's Gravenhage en te Stockholm.
Hij ging van Wcenen naar Amsterdam. Dezo
pakketten waren afkomstig van Windischgratz.
Bekl. heeft aan de verpakking medegeholpen.
13 December is hij te Amsterdam afestapt aan
't Hotel de Roode Leeuw en heeft hij uit 't pak
ket voor den Haag twee pakketten met val
sche biljetten gehaald en deze aan zijn mede-
beklaagden overhandigd. Hij was voornemens
door te reizen naar Kopenhagen, doch had
moeielijkheden gehad aan de grens en moest
zich hier melden. Maandag is hij in den Haag
in de Passage gegaan om een biljet te wisse
len, daar hij geen Hollandsch klein geld had
Wanneer hij een valsch biljet heeft genomen,
dan was dit tegen zjjn bedoeling. Bekl. had 20
goedgelukte vervalschte exemplaren uit een
der pakketten gesorteerd om ze naar Zweden
mee te nemen. Hij had deze in een valies ge
stopt, doch 't is hem gebleken dat hij bij vergis
sing twee biljettten in zijn portefeuille had ge
stopt en daarvan heeft hij blijkbaar bij vergis
sing een gegeven inplaats van een echt biljet
Het was allerminst zijn bedoeling valsche bil
jetten uit te geven.
Na lang onderzoeken bleek het door geld
wisselaars dat het biljet valsch was. Bekl. had
gezegd: het is onmogelijk dat het biljet valsch
kan zijn; hij wist immers niet dat h\j valsche
öiljetten bjj zich had. Hij had gezegd dat hjj
de biljetten van een groote Fransche bankin
stelling had ontvangen en een enveloppe ge
toond, doch niet van de Banque de France, al
thans voorzoover hij zich herinneren kon. Wel
had hjj twee of drie van zulke enveloppen van
Windischgratz ontvangen.
Hij was in Juni 1925 met den secretaris van
Windischgratz, Risbe, in Parijs geweest om
na te gaan of toen die valsche biljetten kon
den worden uitgegeven en om zich enkele,
enveloppen van verschillende Fransche bank
instellingen te verschaffen. Hij had van elk
één 'exemplaar ontvangen, die in Budapest
waren nagemaakt. Een dergelijke enveloppe
had bekl. den heer Sanders vertoond om zich
erop te beroepen, dat het biljet echt was. Bekl.
heeft nog een tweede banknoot uit zijn porte
feuille gehaald en dit aan den heer Sander»
getoond. Deze was naar de telefoon gegaan om
^olitie te halen. Toen had bekl. intussc' c ge
tracht twee biljetten in zijn kous te stoppen,
waarvan hij vermoedde dat zij valsch waren.
Maar inmiddels kwam een vrouw in het wissel
kantoor en één biljet viel toen op den grond.
Een vierde biljet zat in zi.in portefeuille. Dc
president vroeg hoe het kwam dat het eerste
biljet valsch was, het twe ech', het derde
dat hij wilde verstoppen valsch het vierde
weer echt Noem het tocvnl antwoordde bekl
ik ben onschuldig
Op het politiebureau was het valsche biljet
i zjjn kous gevonden.
Mr. de Vrieze erzocht den President Jnn-
kovicks te vragen, hoe zijn opdracht luidde.
Aan wien moest hij een pakket afgeven?
Bekl. antwoordde: aan beide medebeklaag
den, el was Marsowsky eigenlijk dc leider.
Daarop werd Dr. Marsowsky ondervraagd-
Deze deelde.mede, dat bij de besprekingen over
liet complot wc! de secretaris van Windisch
gratz maar deze 'zelf niet aanwezig was. Da
biljetten zouden door Jankovicks aan Man
kovies gegeven worden. Bekl. had opdracht
v oruit te reizen en transacties af te sluiten
met juwelieds. De betalings zou dan geselle
den door Mankovies. Zij zouden dan deelde
Jankovicks nog mede den buit naar Berlijn
hebben moeten brengen. Bekl. Dr. Marsov ky
had een vals he pas gekregen. Ook waren er
nog valsche aanbevelingsbrieven. Valsche
enveloppen had hjj niet gezien. Op 13 Decem
ber was hij in Hotel Victoria te Amsterdam
aangekomen. T ater w- hjj getrokken in de
kamer v-n Mankovies. Zondags was hjj achtev
de Beurs geweest en had daar gezien dat Jan
kovicks een pakket aan Mankovies gaf. Hjj
was Maandags 1 'j Citroen geweest en daar
inlichtingen gevraagd over de mogelijk om
zaken te doen in francs, n.l. om juweelen te
konoer. voor -ansche bankbiljetten.
Bekl. was in het comnlot gesleept tegen zijn
wil, hij had een eed afgelegd en vreesde nu
in Hongarije te worden „eingesoerrt"; hij had
ern eed afgcolgd voor bisschop Zadraver; daar
had hjj gehoorzaamheid, stilzwijgen en trouw
gezworen.
Hierop worden de getuigen gehoord.
Inspecteur van politie Bouwhof te 's Graven
hage verklaarde op 15 December de beklaag
den Marsovsky en Marskovics te hebben aan
getroffen op een kamer in hotel Victoria Op
die kamer was in een kast een portefeuille ge
vonden met 3 valsche biljetten van lOOO
francs en 3 aanbevelingsbrieven van de Roe-
meensche bank aan den heer Melicis (de val
sche naam van een der beide beklaagden), als
mede een aantal enveloppen met hoofden van
Fransche bankinstellingen, alsmede de pas
poorten van de twee beklaagden Marsovsky en
Mankovies Daarna had hij in hotel de Roode
Leeuw een groote zwarte koffer gevonden me*
oen pok, aan de Hongaarsche legatie te Stock
holm geadresseerd, waarin een groote hoc-
veelheid valsche Fransche francs-biljetten.
Daarnaast lagen nog stukken papier met lak-
stempcls van de Hongaarsche regeering Ge
tuige heeft de biljetten vertoond aan den des
kundige Emmery én volgens dezen waren ze
alle valsch.
Dc biljetten bevonden zich ter terechtzitting
in een groote bruine koffer, die door getuige
onder veel belangstelling van het publiek werd
geopend De pakken biljetten waren nog niet
gesorteerd, toen hij ze in beslag nam, verklaar
de getuige. Op sommige biljetten waren dc
handteekeningen vergeten, één droeg twee ver
schillende nummers; ook waren verschillende
soorten papier gebruikt. Van sommige was de
tint geelachtig Er waren er bij die zeer mooi
waren nagemaakt
Tn een zwarte koffer, vervolgens door getuige
geopend, bevond zich het papier met de lak
zegels, waarin de pakketten verpakt waren ge
weest.
Hot pakket op de kamer van Jankovich ge
vonden, was goed afgesloten en verzegeld, ant
woordde get. op een vraag van den verdediger
mr. de Hartogh.
Bekl. Marovsky had, nadat zijn zaak reeds
naar de officieele zitting was verwezen, aan
getuige Bouwhof medegedeeld, dat hij voorne
mens .was geweest dc valsche biljetten in he'
IJ te gooien. Hij had getuige daarover zelfs eer.
brief geschreven, waarin hij het terrein bo-
schreef, waarover hij gcloopcn had met de be
doeling een geschikte plek daarvoor te vinden
Inspecteur van politie van Slobbe te Am
sterdam bevestigde in hoofdzaak de mededee-
lingen van den vorigen getuige, met wien hij
gezamenlijk de biljetten in beslag had geno
men. De aanbevelingsbrieven had hij in een
portefeuille gevonden. Op dr. Marsovsky per
soonlijk had hij geen valsche biljetten, enve
loppen c. d. gevonden. Marsovsky had hem den
sleutel van dc koffer gegeven, maar hij kreeg
dezen van Mankovies. Dr. Marsovsky had niet
dadelijk zijn waren naam opgegeven, doch wel
op het politiebureau. Mankovies ontkende dat
hij den sleutel aan Marsovsky had gegeven.
Brigadier van politie Klein uit Amsterdam
had met de beide vorige getuigen de beklaag
den Marsovsky en Mankovies aangehouden en
de koffers enz. in beslag genomen. De aanbe
velingsbrieven lagen naast dc portefeuille Mar
sovsky had de sleutel van de kost van Manko
vies ontvangen.
Getuige Jules Emmery, 42 iaar, controleur
generaal van de Banque de France te Parijs,
tevens nis deskundige gehoord, verklaarde dat
alle biljetten in beslag genomen, valsch waren.
Het papier is dikker, de vorm is dezelfde, maar
d? kleur van de valsche biljetten is groenach-
tiger rood dan van de echte. Er zijn tamelijk
lichte verschillen in de figuren, het watermerk
is veel minder duidelijk; het is gemaakt tege
lijk met het fabriceeren van het papier.
Op een vraag van mr. De Vrieze of getuige
het mogelijk achtte met kans op succes groote
quanta van deze valsche biljetten uit te geven,
antwoordde getuige dot dit moeilijk zou gaan.
Mr. Dc Vrieze vroeg nader of dit in het han
delsverkeer gebruikelijk was; getuige antwoord
de dot men meestal niet meer dan 50,000 a
60,000 francs in bankbiljetten betaalt
Getuige Fedder, algemeen procuratiehouder
van de Rotterdamschc Bankvereeniging, deed
mcdedcelingen omtrent de valschheid van de
aanbevelingsbrieven ten name van rpkeren
Metz den valschen naam vnn Mankevies.
De procuratiehouder bij d'e Twentsche bank,
de heer Scholtz, deed een soortgelijke verkla
ring omtrent een aanbevelingsbrief ten nam®
van Melius" (den valschen naam van Dr.
Marsovsky). Deze wees er echter op dat hii
zich nooit van dezen aanbevelingsbrief heeft
bediend.
Getuige Citroen, koopman te Amsterdam,
gaf verslag van het onderhoud dot bij had ge
had met bekl. Marsovsky, die zich bij die ge
legenheid Georg Melius, koopvan in Rumeniö
noemde en hem gesproken had over den aan
koop van juweelcn als dekking voor Franschw
francs. Hij had als referenties een paar aanbe
velingsbrieven getoond, maar daarin stond dat
geld zou worden gestort op door hem aan to
wijzen bank, hetgeen ongebruikelijk is in den
handel. Get. had dus met deze referenties geen
genoegen genomen, en ook niet met het aan
bod uit Duitschlond referenties te gaan halem
Hij had een transactie willen afsluiten voof
30.000 h 40.000. Hij zou van getuige ru-
weelen hebben gekregen en daarvoor Fran
sche francs in depót hebben gegeven. Hij was
in sportcostuum. Was bekl. in een netter
costuum gekomen, dan zou getuige hem meer
vertrouwd hebben.
De terechtzitting werd te 11.10 geschorst
tot 's middags half 3.
aSs
De officier van justitie heeft tegen Janco-»
vies 9 jaar en tegen de beide andere Honga
ren 7 jaar geëischt.
In de faillissementen van
G. A. VAN DER KLEY en
J. W. C. JANSEN, aannemers
te Amersfoort is op heden de
ecnige uitdcelingslijst ter
Griffiën van dc Arr. Recht
bank te Utrecht en van het
Kantongerecht te Amersfoort
gedeponeerd en ligt aldaar
gedurende 10 dagen ter kostc-
looze inzage voor de schuld-
eischers.
De Curator,
Mr. Dr. M. TYDEMAN.
Amersfoort, 5 Maart 1926.
Snouckaertlaan 19.
van Jos Poel!, Weert
Worden gebruikt voor:
Bouillon, Hors d'oeuvre e!c.
Verkrijqhaar per blik t 1.40
(Inhoud omeveer 150 beschuitjes)
A nli-str 1 hoek Varkensmarkt
1 elf, 941.
Het is nu dt-n tijd om Uw
Rij .riel in- en uitwendig
schoon te laten maken
Lanqes'raat 10.
Te'. 757.
Langs dezen weg be
tuigen wij nogmaals on
zen vriendelijken dank
aan allen die bijgedra
gen hebben om onzen
Bazar ten bate van de
Chr. Jeugd Organisatie
zoo te doen slagen,
Het Bestuur.
met iemand die 48 October
3c ploeg infanterie Amers
foort is ingedeeld er» wenscht
bij de Vesting Artillerie
Utrecht te dienen.
Inlichingen J. tP KORVER,
Boomstr. 42, Utrecht
Zaterdag 6-, Zondagavond 7-, Maandag 8- en
Dinsdag 9 Maart
vertooning van het Monumentaal Cinematografisch
Meesterwerk
Groot Historisch drama in een Voorspel cn zeven
acten. vrij bewerkt naar F. von Schiller s drama van
dien naam
In de hoofdrollen Duitschland's eerste artistcn:
Conrad Veith, Eu?,en Kïöpfer, W Dielerle,
A. Klein, Dagoy Servaes, Aud Egede Nissen
..DON CARLOS EN ELISABETH" spoelt in den
tijd van Karei V en Philips II, in Spanje, waar
het volk zucht onder de Inquisitie. Kosten noch
moeite zijn gespaard om de «juiste stemmin"
aan het Spaan,schc Iiof van cïien tijd weer
geven. Grootsche tooncclen, schitterende cost;!
mes en boeiend spel maken deze film tot een
waar FilhvKunstwcrk.
als
Verder uitgebreid BIJ-PROGRAM.
Aanvang 8 uur. Prijzen: Einde 10.30.
Ie Rang: f 0.60 Parquet: 1' 0.90, Fauteuils: f 1.20.
(Zaterdag en Maandag voor Leden van ..Amicitia.'
- 0.75 en 1.—).
Op algemeen verzoek in dit seizoen de
op Zondagmiddag 7 Maart, 3 uur.
Uitgebreid speciaal Kinder-Programma met
9 3
Verbazend aardige film. met dezen beroemden klei
nen Amcrikaahschcn Film-artist in de hoofdrol. Een
echte film voor kinderen.
Prijzen voor kinderen: 0.20, 0.30 en 0.40. Volw. Mat.
prijzen.
Vóórverkoop van plaatsen, gratis cn bespreken
a f 0.10 per pl. bij VIERDAG'S Sigaren-Mag. Utrecht
schestraat 7.
Voor Amersfoort en Oms' reken door oude
Obliga' ie-Maatschappij
te- en kie n salars, toelage en vergoeding
van kosten.
Hoofd-Agenten en Agenten
tegen hooge provisie en toelage.
Br. Noi 29Q Adv-J*1»'. V.K Attn Hnasr,
LANGLS1RAA5
big de tfarkeiismarkl
Koningin Withelminastraat 27
Gediplomeerd Leerares ssszss:
Fransch - Duitsch - Engelsch
Te Huur
bovenhuis, jjev. 3 kamers,
keuken cn verder van alle
gemakken voorzien f lo
per naand.
Br. onder No. 1153 bureau
Amcrs D igblad.
Langegracht 22.
Extra mooie
Fransche Kropsalade,
Versche spinazie,
Amerikaanscho appels.
Kaapsche peren.
Kaapsche pruimen.
Versche ananas.
Nieuwe aardappels
(Algiersche muizen)
en vertier alle artikejen voor
de fijne keuken, koopt U
het beste bij
Utrechtsche weg hoek Westerstraat
TeS. 9y2.
op Saterdag 13 Maart 1926.
Schitterende prijzen. 2 Orchesten.
©(Verse attracties. Serpentines gratis beschikbaar.
Costumier en kapper aanwezig.
Opening der zalen 9 uur.
Kaarten ook verkrijgbaar in het Berg-Hotc
Telefoon 40, a f 1.50 sted. bel.
Het Bestuur.
Openbare Vergadering
d. v. MAANDAG 8 MAART a.s. s' avonds 8 uur,
in het Gebouw „EBEN HAcZER" Muurhuizen 139A.
Spreker: Ds. C. A. Lingbeek.
Lid van dc Tweede Kamer dof Staten Generaal,
te 's-Gravenhagc.
Ou denver p:
Christelijke Politiek leidende tot het optreden der H. G. S.
Toegang vrij. Gelegenheid tot het stellen van vragen,
HARIW3NIA, Afd. Amersfoort.
van Mevr. A. GÖ3EL-WERSTRASZ
op Zondagmorgen 7 Maart om half elf
in het Clubhuis, Bergstraat 13, over
„Wat brengt ons het Spiritisme".
