AMTRSFOORTSCH DAGBLAD „de eemlander" BINNENLAND. TWEEDE BLAD. DEMI - S AISONS. FEUILLETON, Hel onderpndsche Syndicaat. 24e Jaargang No. 234 Dinsdag 6 April 1926 HET CONGRES DER SOCIAAL-DEMO CRATISCHE ARBEIDERS-PARTIJ. Eerste dag, Zaterdagzitting. De openingsrede. Men meldt ons uit Rotterdam Zaterdagmiddag om I uur is in het Concert gebouw te Rotterdam het Congres der S. D A. P. geopend door den Partij-voorzitter, den heer W. H. Vliegen. In zijn openingsrede gaf de heer Vliegen allereerst een uiteenzetting van den toestand waarin de partij verkeert. Hoewel verschillen de afdeelingen over malaise spreken, herinnert spreker aan de schitterende overwinning op de stijging van het ledental in het ofgeloopen jaar met 3300. De" internationale toestand biedt bij het vele dot nog anders moei worden, toch ook aller hande lichtpunten. De ontruiming van het laatste deel van het Roergebied en van dc Keulsche zóne wijzen er op, dot de liquidatie van de oorlogserfenis gelukkig voortgang heeft. Dc verdrogen von Locarno kwamen tot stand, welke beschouwd moeten worden als een eersten stap tot de bevrediging van Euro pa. De mislukking van dc jongste conferentie te Genève door de houding van Brazilië zal volgens spr. niet duurzaam zijn. Ook in de houding van Rusland komt verandering. In de Sovjct-diplomatie zijn elementen die er toe neigen om tot den Volkenbond toe te treden, Rusland kon er op rekenen dat dc sociaal- democratie alles zal doen omeen geweld dadige inmenging van andere landen in de Russische aangelegenheden tegen te gaan. Reeds thans kan gezegd worden dat noch de Fransche, noch do Duitsche en zelfs niet de Engclsche regeering meer in staat is een Vol- kenbondspolitiek te voeren, die dwars tegen dié van de sociaal-democratie ingaat. Het kapitalisme is nfet almachtig meer. In alle lénden is een groeiende socialistische macht aanwezig. Het effect van Hindenburg's verkiezing tot Duitsch President is te niet ge daan door den uitslag van het referendum over de onteigening der vorstelijke eigendom men. Spr. wijst voorts op de verkiezingsover winning der Belgische arbeiders. Zwarte schaduwen worden op de Europee- sche kaart geworpen door het nog steeds op dringende fascisme. In Frankrijk en België zijn ernstige teekenen, in Nederland schreeuwt het nog maar met een piepstemmetje. Wanneer deze beweging hierheen mocht overslaan, zal zij de S. D. A. P. op haar weg vinden. Spr." wijdt vervolgens enkele woorden aan de partij in verbond met de arbeidersbeweging in haar geheel. De S. D. A. P. en het N. V. V vormen de eenig gezonde arbeidersbeweging in ons land. Van het geloof in het solida- risme der Katholieke en Protestantsche vak- ▼ereenigingen is niets meer over. Het com munisme verkeert internationaal in een toe stand van ontbinding. Het feit, dat het partij bestuur den heer Stenhuis verzocht heeft, zijn stellingen over een arbeiderspartij toe te lich ten, bewijst, dat dit bestuur elk denkbeeld ernstig wil overwegen, dat het socialisme naderbij brengen kan. Spr. herdenkt dan de ontvallen socialisten In het buitenland zijn het Bronting, Thorson, Fritz Ebert, Herman Greulich en Pablo ïgle- sias. In ons eigen land is de lijst niet long, maar pijnlijk. Wij verloren W. C. de Jonge en Van Kol. (Het Congres herdenkt staande eerbiedig de ontslapen partijgenooten). De heer Vliegen beëindigt tenslotte zijn rede met een opwekking aan den arbeid te gaan Dit Congres moet gehouden worden in het be wustzijn dot het moet dienen om de partij en de arbeidersbeweging in het algemeen sterker te maken en daardoor de verwezenlijking der socialistische idalen naderbij te brengen. (Ge juich). Spr. verklaart hierop het Congres voor geopend. Partijbestuur en fractie verde digd. De openingsrede werd herhaaldelijk door applaus onderbroken En aan het slot weer klonken daverende toejuichingen. Daarna sprak de heer R. Stenhuis voor hei N.V.V. Ons doel en ons werk, aldus spreker, brengt S.D.A.P. en N.V.V. semen tot innig bondgenootschap. Wel zijn er meeningsver- schillen, maar die beschouwt spr. als een tec- ken van leven. Waren deze er niet, don had men dc „stilte van het graf". Wc moeten be seffen, dat er kan worden misgetast. Maar de tegenstanders hebben zich steeds een ver keerd denkbeeld van dat misverstond ge vormd. Immers boven alles zetelen partij en vakbeweging sociaal en economisch „op den- zelfden wortel der geloofs". Dit congres nu moet de paraatheid van beide organisaties ver- grootcn. Wanneer het socialistisch willen in de partij vergroot, zal die der vakbeweging even eens groeien. Dc heer J. E. Stol is bracht den groet ove» van de Indische kon 'en. Dan werden de jr.., erslogen van Partijbe stuur en Kamerfractie, politieke leiding en dc redacties in bespreking gebracht. In huishou delijke zitting zal dc kwestie van de benoeming van een bezoldigden voorzitter ter sproke ko men en zal het partijbestuur zijn meening ovei deze aangelegenheid bekend maken. De afd. Hilversum vond, dat de Kamerleden, die, danlc zij de crisis, een onvrijwillige vocan- tie kregen, dien tijd niet goed besteed hebben. Zij hadden het land door moeten gaan om spreekbeurten te vervullen. De crisis had uit gebuit moeten worden. Ook achtte spr. dc lei ding van „Het Volk" in zake het extra-parle mentaire kabinet te wenschen te hebben over gelaten. Wij wilden nooit in dat kabinet, maar „Het Volk" zeide nog niets tc kunnen zeggen en eerst de meening Van het P.B. te moeten ofwachten. De gedelegeerde van 'Amsterdam IV sprak over de organisatorische kwesties. Geeft het P.B. zich wel voldoende rekenschap van het geen de partij worden moet, nJ. een massa- partij vroeg spr. Dan herinnert spr. aan dc bijdrage van Amsterdam van 39.000, zeven jaar geleden geschonken, voor een ochtendblad van „Het Volk". Het geld is gebruikt, mna: het ochtendblad laat op zich wachten. Zoolang het ochtendblad er niet is, krijgt men het ton- tact niet met het kiezerscorps. De samenstelling van het P.B. liet, naar spr meende, ook te wenschen. De personen wil spr. niet in het geding brengen. In dit congres nu zal een beslissinggenomen worden over het instellen van een bezoldigden voorzitter en het afschaffen der bezoldigde propagandisten Misschien is een en ander wel in het belang der partij, maar het P.B. 'zet dot even tc voren in „Het Volk" zonder een woord van uitleg. Dot lijkt op overrompeling. (Instemming.) Am sterdam zal zich tegen al deze maatregelen verzetten, omdat men dc za'ak nog niet herft kunnen overzien. De vertegenwoordiger der afdeeling Am sterdam V sprak mede namens geheel Amster dam. Er was ontstemming over het feit, dot vele Kamerleden zich hebben onttrokken aan den plicht, tijdens de crisis spreekbeurten te vervullen. Wat dc Russische inlichtingen in „Het Volk" betreft, moet men cischen, die te verkriigen van oartijgenooten. Eerst thans is de schrijver der Russische artikelen lid van de partij gewordenl Dan bracht spr. bezwaren naar voren ove' het optreden der „Volk"-redactic tijdens dc crisis. Het principieele verzet tegen een extra parlementair kabinet was gebroken, toen mr Limburg als formateur optrad. Mevr. Wibaut klaagde er over, dat „He» Volk" te weinig inlichtingen geeft over de na tionale. en internationale vrouwenbeweging Mede namens de soc.-democratischc vrouwen- clubs moest spr. dat zeggen. Naast „De Prolc tarischc Vrouw" heeft men in dezen tijd nc- tucelc voorlichting noodig. Geen aparte vrou wenrubriek, die door dc mannen wordt over geslagen, maar behandeling in de gewone ko lommen van alle belangrijke vraagstukken, di° in soc.-dem. geest beïnvloed moeten worden De afgevaardigde van Gorinchem vroeg de Kamerfractie, waarom niet geprotesteerd was tegen het laatste gladstrijken van de plooien, namelijk de solarisverhooging van de ministers. Deze handeling had er toe moeten leiden, dot men ook de andere salorisverhoo- gingen aan de orde had moeten brengen De heer Vleming, van de Indische partij, laakte de voorlichting, die in „Het Volk" over Indië wordt gegeven. Hij hoopt op "verbete ring. De partij-voorzitter, dé heer W. H. Vliegea wilde in zijn antwoord eerst de Russische kwestie behandelen. Waar komen de kwade dingen over Rusland "andaan Van de bolsje wistische pers, want .-n andere is er niet, mne er niet zijn. Is het nu eenzijdig, dc bolsjewis tische pers tc citeercn Men kan zelfs ver onderstellen. dat zij geen TOO der kwado dingen publiceeren. Elfce vrijheid in Rusland wordt verstikt RECLAMES. Van 1—4 regels f 4.05 elke regel moer 1.- KLEERMAKERIJ Fa. E. L. J. LAMMERTS Amersfoort ""{gif Groningen 1 Utiechfschoweg 36. Tel. 587 Nooit kan dc soc.-democratie haar stem laten hooren. Onze beste menschcn zitten er in do gevangenis. Wat wij van de bolsjewiki te wach ten hebben is, dat zij onze partij kopot willen maken. Wij moeten ze dus beschouwen zooals men vijanden beziet. Het verwijt van Amsterdam over dc organi satie van het PJ3. wordt al weerlegd door do mededeeling, dat reorganisatie wordt voorge steld, maar spr. begrijpt niet, dot de federatie Amsterdam hier met zooveel verwijten komL dc federatie Amsterdam, die niet in staat blijkt hoar ledental op te voeren. De vert, van Amsterdam Dot is dc schuld van het Partijbestuur. Dp heer Vliegen Wat kan het P.B. daar aandoen Het P.B. heeft geen leden tot zijn beschikking om cr op uit te sturen. Wij heb ben het niet in dc hond dingen tc doen, die ons tonnen gouds kunnen kosten. Men vcr- wijte het P.B. dus niet, dat het geen onmoge lijke dingen tot stand brengt. Wat de benoeming van een bezoldigd voor zitter betreft, dit punt zal op het congres node: worden toegelicht en dc beslissing berust toch bij het congres. Namens de Kamerfractie sprak dan ir. J W. Albarda. Het belangrijkste achtte spr. de afwezigheid van critiek op de handelingen van de Kamerfractie. Zelden zijn Kamerfractie er» P.B. geroepen tot handelingen van zooveel ge wicht als tijdens dc gedwongen vacantia. Men wns geroepen uit te voeren de resolutie in zake kabinetsvorming. Deze uitvoering was een Vnoeilijk en gevaarlijk werk. Spr. is verheugd, dat op dat werk geen woord van critiek is uit gesproken. De burgerlijke pers meende to moeten concludecrcn, dat er meeningsverschil lusschcn ons hecrschte. Men maakte dat op uit een tweetal artikelen in het populaire bijblad Het uitblijven von critiek wijst er op, dat Kamerfractie en P.B. de partij in haar geheel achter zich hadden. De aard der gedwongen vacantia was an ders dan menigeen denkt. Hod men gezegd ..de Kamer gaat voor 4 maanden uiteen", dan zouden wij ons geheel aan de propaganda hebben kunnen wijden. Die veel benijde va kantie was niet zoo rustig als men denkt. Allen leefden in het gevoelo.s. Dinsdag of Don- derdog kunnen wij weer opgeroepen worden voor een Kamerzitting, die wij voor geen geld ter wereld willen missen. Kwamen er daarom nanvragen voor het vervullen van spreekbeur ten, dan konden wij die toezegging niet doen •Spr. ontkent, dat de Kamerleden onwillig waren om spreekbeurten tc vervullen. Boven dien v/as er in dc dagen, dat mr. De Visser trnchttc de coalitie te herstellen, meer waarde gelegen in het zwijgen, dan in het spreken. Men mccht in geen geval het ontbindingspro ces van de coalitie verstoren. Zooveel de omstandigheden en de tijd het ♦oclictcn, hebben de afgevaardigden zich in den crisistijd aan de zaak gegeven. Daarom wijst spr. het verwijt terug, dat men de crisis niet heeft „uitgebuit". Voor spr. staat het vast, dat de actie do» S.D.A.P. den terugkeer van het ministerie-Co- lijn onmogelijk heeft gemaakt. Het besluit van het ministerie-Colijn, om he» salaris der ministers met IOGO tc verhoogen. achtte spr. een daad van slechten smaak Doch deze behoorde niet te niet te worden ge daan, toen een ministerie optrad, dat aan deze verhooging part noch doel had. Deelnemen aan oen actie, als de heer Braat wilde, zou dema gogische politiek zijn. Een verzetactie achtte spr. daarom hier niet op haar plaats. De heer J. F. Ankersmit, „Volk"-redactie. beantwoordde de op- en aanmerkingen, op „Het Volk" gemaakt. Nadat dc heer Ankersmit zijn rede beëindigd had, werd namens de federatie Amsterdam nog aangevoerd, dat deze afdeeling er zeer goed voorstaat, aangezien men tweemaal zoo veel leden heeft als Rotterdam. Daarna word de openbare vergadering ver daagd tot Zondagmorgen half tien. 'a* De tweede dag Zondagochtend heeft het congres ook in huishoudelijke zitting vergaderd. In die zitting werd o.m. de heer Henri Polak iritgenaodigvl voorloopig het presidium van d« S. D. A. P. op zich te nemen, wat déze aanvaardde. Rede van den heer Albarda. „Schier ongelooflijk", aldus spr., „is wat in een kwart eeuw tot stand kwam, maar dc ver wachting is« niet vervuld, dat het socialisme nu van de baan is. In de volhoudende actie van de soc.-dcm speelt matiging nu dikwijls een even gTOOtc rol als enthousiasme en geestdrift en het socia lisme is niet, als wel eens beweerd wordt, een verwildcringsvcrsdhijnscl, geboren uit wan hoop cn ellende, maar een bcschavingsver- schijnsel, want dc groote massa stelt nu be lang in grootcre en betere dingen dan het da- gelijksch brood. Dc snelle machtsontwikke ling", ging spr. voort, „van het proletariaat is het kenmerkende verschijnsel van onzen tijd. Dertig jaar geleden beteekende politiek© strijdstrijd van burgerlijke partijen onder ling cn nu beteekent het voor ons op welke wijze de S. D. A. P. haar aandeel kan ncmon in de regeering van het land. Uitvoerig behandelde spr. daarna de politie ke gebeurtenissen van de laatste maanden „Wij moesten", zei spr., „toen de crisis cr was, trachten, dc vruchten tc plukken von dc Juli- verkiezing cn wij hadden het recht daarbij te denken aan de R.-K. Staatspartij. Deze had reeds meermalen het vraagstuk van samen werking met ons onder de oogen gezien en in het buitenland was hier cn daar dat samen gaan al tot stand gekomen. Evenals dc S. D A. P.. maakt de R.-K. partij deel uit van een internationale beweging. Haar beginselen wor den overal op dezelfde wijze beleden en op dezelfde wijze in toepassing gebracht. Aon duurzame samenwerking is door ons niet ge dacht, daarvoor loopen beginselen en doelein den tc zeer uiteen, maar wij hadden een eind* weegs willen samengaati, in een richting cn over een afstand dien wij samen hadden kunnen bepalen, b.v. voor den duur van éér parlementaire periode, met een goed omlijnd- program en met behoud van zooveel nw.... lijk vrijheid voor ieders beginsel. Welnu door haar weigering heeft dc R.-K Staatspartij het parlementaire steUcl in ge vaar gebracht, want het doel daarvan is he4 vormen van een rcgcering overeenkomst ie de samenstelling van het parlement. De R.-K echter kunnen niet meer samengaan met hm* cx-coalitiegenooten en zij durven niet samen, goan met dc S. D. A. P. De mogelijkheid van een democratisch be wind wos cr dus en de schuld, dot dit er nio* is gekomen, ligt bij dc R.-K. Staatspartij, mam vooral bij de katholieke democraten. Het program van mr. Merchant vormt op blijvende acte van beschuldiging. Het was niet voor mijn genoegen en nicl rrct genoegén, dat ik prof. Veraart moest „te rechtstellen", ging spr. voort. Er ligt een scha* van democratische energie bij de R.-K. partij, maar de mannen die geroepen zijn om di*- energie tot uiting tc brengen, schieten tc kort Er is in de R.-K. wereld een Lasalle noodig, een Troclstra, en ïij moeten het met een Veraart doen. Ik spreek hier den wonsch uit. dat daar een man zal opstaan, die zijn taölk beter zal verstaan, die het groote werk op krachtige wijze zal uitvoeren. (Applaus). Voor medezeggenschap en ontwapening zul len wij in de naaste toekomst hier te lande te strijden hebben. Binnenkort zullen wij in de Kamer het goed recht van de democratie in de economie gaan verdedigen en wat de ont wapening betreft, al denkt men ook dot dit „een leuze" is, er is geen punt van het pro gram, dat ons zoo lief is en dot zoo in het hart grijpt van het volk als dit. Al weten wij nu reeds, dat de Kamer in meerderheid tegen ons voorstel is, wij zullen de verwerping er van zoo. moeilijk mogelijk moken. De vervulling van onze idealen is onmogelijk als wij er niet in slagen de menschheid te bewaren voor de rompen van een nieuwen oorlog. Ten slotte waarschuwde dc heer Albarda ernstig tegen de bewijzen van gering ^chatting ten opzichte van den Volkenbond, die hij vaak in eigen kring gehoord heeft. Een langdurig applaus volgde op'deze red© waarna de Internationale werd gezongen. Aan de orde was daarna dc bestuursverkie zing. Bij enkele candidaatstelling werden herkozen de heeren Wibaut, Klcerekoper en Werkho ven, terwijl gekozen werden mevr. S. Grocne- weg en de heeren Albarda, Bergmeycr, v. Eek, v. d. Kieft, Sannes, Schaper en Vliegen. Hierna sprak de heer Schaper den af treden den partijvoorzitter, den heer W. H. Vliegen, toe, die twintig jaar lang het voorzitterschap van het partijbestuur heeft bekleed. Hot congres werd daarop geschorst. De derde dag. derspartij. Om een arbel- Maandagmorgcn kwam de heer R. Sten huis, voorzitter van het N. V. V. aan het woord tot het verdedigen van de volgendo stellingen: Stelling I: Do ontwikkeling gedurende den oorlog en dc na-oorlogsjaren heeft geleid tot een ontwrichting van Europa. Deze ont wrichting had een inzinking der productie ten gevolge, dio een scherpe tegenstelling heeft doen ontstaan tusschen dc werkelijke productie cn de capaciteit van het product-apparaat. De gevolgen daarvan zijn een politieke cn sociolc reactie, die in het bijzonder dc arbeidersklasse treft door of bedreigt met werkloosheid,, loonsverlaging cn aantasting der sociale wet geving en erop gericht is, do winst der kapita listische klasse veilig te stellen op den grond slag van een sociale positie der arbeidersklossa- die den rand van het pauperisme nadert. Stelling II: De in stelling I genoemde inzinking kan door hét kapitalisme niet duur zaam worden overwonnen, zoodat gorekend moot worden met oen crisis in permnrentie, die de positie der arbeiders zal neerdrukken tot de grens van het bestaansminimum. Nu reeds heeft de crisis de reactie de gele genheid gegeven, heel den socialen strijd der socialistische arbeidersbeweging te maken tot een strijd, om het tempo der inzinking minder snel te doen gaan. Een program, dat op herstel van het levens peil der arbeidersklasse is gericht cn beoogt het vervol van het door werkloosheid getroffen deel der arbeidersklasse op te heffen, is prac- tisch niet aan de orde. Het is de taak der socialistische arbeiders beweging, alle krachten in te spannen on te concentreeren, om met alle geëigende machts middelen te pogen de kapitalistische politiek en economie te overwinnen, daar alleen daar door een diepe inzinking van de levensvoor» waarden der arbeidersklasse kon worden voort komen en de voorwoorden voor toekomstige stijging von het levenspeil kunnen worden ge schapen. Stelling Hl: In een periode van maat schappelijke ontwikkeling als in stelling I en II is aangegeven cn waarin de eisch van socia listische economio door de socialistische arbei dersbeweging in de sfeer der urgente politiek moet worden gebracht, krijgen do vakverceni- gingen een politiek karakter, bewegen ze zich in toenemende mate op politiek gebied on wordt de vereeniging van alle krachten der Ar beidersbeweging in één socialistische politieke partij mogelijk. Zoodra zulk een samenwerking mogelijk is, wordt zij door de belangen der arbeidersklasse geboden. Stelling IV: In een tijdperk, waar nor male sociale \'oonritgang door de kapitalisti sche heerschappij onmogelijk wordt gemaakt, wordt dc socialistische arbeidersbeweging ge roepen tot agitaties en ucties voor oischen, welke diep in het economische leven ingrijpen. In zulk een tijdperk kun do socialistisch© arbeidersbeweging zich niet bepolen tol hot uitdrukken van haar wenschen in adressen on moties, nqch de politieke partij tot de parle mentaire ondersteuning dier wenschen Dc vakbeweging en partij dienen in zulk oen tijdperk één strijdorganisatie tc vormen, die eenheid van beraadslaging sc. handelen mogelijk maakt en garandeert. Stelling V: Zulk een concentratie in «'én politieke partij vinde een begin van uitvoering bij de moderne vakbeweging en de S. D. A. F. als de op het standpunt van den klassenstrijd staande economische tn politieke organisaties van het proletariaat. S t c 11 i n g VI: Deze gemeenschappelijke organisatie van de politieke cn economische grocpceringen der arbeidersklasse, de partij van den arbeid, die de sicrkst dankbare con centratie van proletarische machtsvorming is, schept de voorwaarden voor strijdmclhoden, die in deze periode door het arbeidersbelang worden geboden. Dc arbeidersbeweging tooh kan zich niet be palen tot particele stakingen, verkiezings acties, propagandavergaderingen en het wach ten op de uiterste noodzaak. Dc partij van den arbeid hoeft, als concen tratie van olie mochtsfactoien der arbeiders beweging, een strijd voor te bereiden met alle ter beschikking staande parlementaire en bui ten-parlementaire strijdmiddelen. Er is geen enkele reden, waarom de georga niseerde arbeidersklasse dc vuist moet tooncn, als haar democratische rechten worden be laagd cn zulks zou dienen na tc laten, wanneer Dooi Mrs. C N. WILLIAMSON Ncderlandsche vertaling van Ada van Arkel 45 De onbekende man spong achteruit, toen Franklin terugdeinsde voor het licht, maar de volle glans van de lantaren van den detective viel nu op hen beiden, alleen het gezicht van den onbekenden man nog in het duister latend. Het meisje zag hem duidelijk een revolver uit zijn borstzak halen en mikken op een van hen. Ze had den indruk dat het schot niet op goed geluk zou worden afgevuurd, alleen om een gevaarlijk vijand te wonden en de anderen te verschrikken, maar dat het bedoeld was om iemand te dooden. Die indruk was zoo sterk, dat ze, het eerst denkend aan den man dien ze liefhad, zichzelf voor Carrington wilde wer pen. Maar het lioht van Franklins zwaaiende lantaren viel niet op zijn gezicht, maar op dat van kapitein Derby en ze begreep onmiddellijk dot het schot op hem gemunt was. Met een gil zou ze hem hebben gewaar- sohuwd voor dit doodelijke gevaar, maar hij werd op een andere manier gered. Franklin, worstelend om zijn evenwicht te henvinr.cn, was met zijn voet blijven haken in de vouwen ven het losliggende karpet en tegen den man achter hem aanvallende, miste hij niet alleen zijn doel, maar ving de kogel in zijn eieren lichaam op. Toen zag Sheila even, voor een onderdeel van een seconde het andere gezicht. Misvormd als ze waren door vrees en andere emotie, her kende ze de trekken, toch. Zij waren die van den geheimzirmigen man, dien ze tweemaal eerder gezien had, eens in het witte maanlicht in de torenkamer en den anderen keer in den gang beneden toen hij haar voorbij was ge gaan. Maar even gauw als deze openbaring kwam, even spoedig was zij weer weg ook. Het gezioht trok zich uit de lichtkring terug cn zich omdraaiende, vluchtte de man. „Ik moet hem hebben", riep de detective, de gang doorsnellend met opgeheven tantoren, en kapitein Derby sprong vooruit om de andere lontaren op te rapen, die op den grond wos gevallen. Niet denkende aan het gevaar van verraad boog hij zjoh over Frar.klin heen, die' het schot in den rug had gekregen cn voor over op zijn gezicht was gevallen. „Goeie hemel, ik geloof dot hij dé cd is", riep de jonge man. „Het is Franklin". „De man, die jou had willen dooden", zei Carrington. „Eigenaardig dat zijn laatste daad is geweest, dat hij jou leven gered heeft". De gevallen man bewoog en kreunde. „Het is met me ge.daan", hijgde hij, terwijl hij trachtte zich op zijn zij te draaien en een dunne stroom bloed druppelde uit zijn mond, terwijl hij sprak. „Ik ik wil niet sterven zonder haar gezien te hebben". Derby wilde hem vcorzichlig op zijn rug leggen, maar Franklin kreunde vnn woede en pijn. „Nee, nee ik haat je", zei hij. „Loot Carrington Carrington viel op een knie neer en het losse Varpet bij elkaar nemende maakte hij er een soert van ruwe peluw van voor Franklins hoofd. „Wilt u gravin Korovski zien vroeg hij. „Nee, zij is dood; ik heb haar vermoord", hijgde de stervende man. „Ze ligt boven. Ik moet Viola zien. Laat iemand haar vlug ha len". Carrington keek op naar Sheila. „Wat moe ten we doen „Ik zal lady Viola hier halen, ik beloof het u", antwoordde het meisje. „En den dokter", zei Carrington. Franklin hoorde het cn hief de hand op met een bevend gebaar. „Nu niet", zei hij. „Eerst Viola dan de dokter. Maar waarom Ik weet, dat ik sterf. En ik wil niet leven ook. Ik heb alles verlo ren, waar ik voor leefde. Cm s hemelswil meisje, breng Viola hier. -Als u het doet zal ik haar dingen vertellen, waar jullie alle maal wat voor zouden geven om ze te weten". „Ik ga al", zei Sheila. „Er is nu niets om bang voor te zijn". „Msar dfe andere man wie het dan ook zijn mag", opperde Derby. „Die zal genoeg te doen hebben met te zorgen, dat hij den detective ontloopt", zei Carrington. „En zelfs als hij ontsnapt „Wat dan „Dat zal hem niets helpen. Ik heb zijn ge- Zicht gezien", eindigde Carrington. „Tk ook", zei Sheila. Dit waren de laatste woorden die zc in de geheime gang sprak, want Franklins oogen, schitterend van kcorts in het halve licht van den lentaren d:e hem bij een andere misdaad had moeten bijlichten, smeekten haar niet lan ger te treuzelen. „De gravin dood", z'si zc steeds weer in zich zelf als werktuigelijk, toen zc naar de trap liep, die haar naar Viola Ray nes kamer zou bren gen. „Dus het wos haar gezicht dat ik aan raakte dat koude, koude gezicht, daar in de geheime kamerhoar haar, dat zoo golvend en zacht was. En en als ik hem niet gesmeekt had lady Viola tot eiken prijs te redden, zou zc nog leven Wat vreeselijk wat is hij slecht, en toch, wat houdt hij van Viola. Het was voor hoor, hij zei, dot het voor haar was". Sheilo kwom bij de gesloten - deur, die zc kende en klopte zachtjes aan. Voor ze tijd had nog eens te kloppen werd de deur geopend en Viola stond voor haar, als een silhouet uitko mend tegen het gedempte licht in de kornet echter haar, haar mooi lang haar los over een witte ochtendjapon. „Jij", riep ze toen ze het bleeke gezichtje van Sheila zag. „Ja ik", zei deze. „Heeft u niet geslapen*. „Neen, ik ben te ongelukkig om te slapen. O, Sheilo, ik ben zoo blij, dat ik re zie. Ben je gekomen, omdat je voelde dat ik je noodig had Je was een schat om mijn brief aan hem terug te zenden, maar wet geeft het Ik zbl toch met hem moeten trouwen". „Liefste, hij ligt op sterven", zei Sheilo. „Do dood cn zijn eigen slechtheid hebben je vrij ge maakt. Maar hij verlangt je nu tc spreken en je kunt niet weigeren". „Op sterven?" herhaald-a het meisje. „Ja. Ik zal je onderweg wel vertellen, als je nu moor meegaat. Kom toch, niet alleen voor hem, maar ook voor den man die je liefhebt Ik geloof, dat hij weet, wie kapitein Derby eigenlijk is en dat hij jc dat wil vertellen en nog veel meer, als je het hem vraagt, omdat hij zooveel van je houdt en hij wil het niemand anders zeggen" Zonder een woord meer te zeggen kwam Viola de kamer uit en ging met Sheilo mee. Wat Sheilo onderweg in der haast kon ver tellen deed ze, maar toen de beide meisjes den toren bereikt hadden begreep Viola nog maar heel weinig van wat er gebeurd was. „Hoe gaai het vroeg Sheila, aan de deur van den geheimen doorgang, want Carrington was, toen hij haar stem hoorde, haar tegemoet gesnel«i „Zeg niet, dat hij dood is, zonder ge sproken te hebben". „Neen, hij is niet dood", zei Carrington, ,maar long kan het niet meer duren. Ik geloof dat het schot door de longen is gegaan en dat het geval hopeloos is. Ieder woord dat hij spreekt geeft hem ondragelijke pijn maar hij wil toch spreken, lady Viola. Hij heeft zich opgehouden tot u kwom. Ga binnen, en zendt Derby, die bij hem is, hier". Een oogenblik later kwam dc jonge man. Het morgenlicht begon zijn weg tc vinden door de vensters van den torenkamer en deed de ster ren verbleken. Het drietal stond dicht bij elkaar, zachtjes fluisterend, hun gezichten bleek cn vermoeid in de grijze schemering. „Je zult den dokter moeten halen, Derby", zei Carrington. „We kunnen hem niet zoo maar laten stqrven, hoewel ik overtuigd ben dot een dokter niets meer doen kon, en ook niet had kunnen deen al waren we hem direct gaan roepen. Dan is er nog de doode vrouw boven, zooals hij zelf bekend heeft, door hem vermoord. Dot geheim moeten we vertellen. M<^ Kinnon moet dat weten. Wil je hem wok ken en zeggen dat hij goed zal doen hier te komen? Zeg, dot de geheimen, die ons al vier en twintig uur bezighouden, ach:cr deze mu ren kunnen worden uitgelegd, dank zij zijn se cretaresse, juffrouw Douglas (Wordt vervolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1926 | | pagina 5