AMERSFOÖRTSCH DAGBLAD „de eemlander"
BINNENLAND.
VIERDE BLAD.
KOLONIËN.
24e Jaargang
No. 244
Zaterdag
17 April 1926
Oost-lndië.
EEN JAPAN—INDIK-VLIEGTOCHT.
De autoriteiten van dc Japansche oorloos-
haven Sasebo koesteren pionnen voor een Ja
ponInaic-vlicgtocht met marine-vliegtuigen,
via Formosa, eventueel met een tusschenlan-
ding op de Philippijnen. Momentcel wordt een
proefvlucht voorbereid Sasebo—Tsingtao—
Shanghai.
SUMATRA-TABAK.
Droogte.
De Sumatro-oogst van dit jaar heeft groote
behoefte aan flinke regenbuien Dc droogte-
periode duurt ongekend lang. Vele onderne
mingen zijn reeds flink ;ian het plukken var»
het onvoldoend beregend blad.
BANDJIR TE PADANG
EN OMSTREKEN.
Vier mcnschen verdronken.
Dc schade getaxeerd op 2 lA
a 5 ton.
Een geweldige bandjir teisterde Padong, dc
hoofdplaats van de Residentie op Sumatra's
westkust, en omstreken. Wegen en bruggen
werden zwaar beschadigd of vernield. Het
spoorwegverkeer naar de Padangsche Boven
landen is gestremd. Er zijn vier personen ver
dronken en twee huizen weggespoeld.
Onder angstwekkend geraas stortten de van
de bergen komende bandjirs zich in zee. Pa-
dang werd geheel in duister gehuld, daor de
elcctricitcitsvoorziening defect geraakte. Het
bandjir-kanaal kon het water niet afvoeren. Het
fnag gelegen gedeelte der stad geraakte onder
water. Toko's en pakhuizen bekwamen water
schade. De Portlandcementfabrick „Indarocng"
en een deel van het waterkanaal zijn -'ernield.
Talrijke nnrdstortingen hadden voorts plaats op
weg naar den Soebangpos. De schade wordt
getaxeerd op 2 Yn a 3 ton, ongerekend de
schade, berokkend aan de wegen en diverse
-werken. In twaalf uur tijds viel er 370 m.M.
water.
RAMPOKPARTIJ.
Bij een rampokpartij^ in een buitenwijk te
Weltevreden is de hoofdagent dc Haan door
een buikschot zwaar gewond en kregen twee
inlandsche rechercheurs schot- en steekwon
den.
RIJKSPERSONEEL.
Verjaardagen van het Kon. huis.
Aangezien tot dusverre niet officieel
bekend gemaakt was, dat ook op de verjaar
dagen van de Koningin-Moeder, van Prins Hen-
drig (19 April) en Prinses Juliana aan het Rijks
personeel vrijstelling van dienst wordt ver
leend, heeft het dagelijksch bestuur der Cen
trale van Vcreenigingen van personeel ir.
's Rijks dienst zich tot den ministerraad ge
wend met het verzoek, mededeeling te mogen
ontvangen, hoe het officicele standpunt ton
deze luidt.
De ministerraad heeft daarop het volgende
geantwoord
„Zooals uit bijgaand afschrift van het rond
schrijven van 8 Mei 1925 blijkt, is inderdaad
destijds door den ministerraad besloten, om op
de door u bedoelde verjaardagen weder vrij
af te geven en is daarvan aan alle ministers
bericht gezonden. Aan dezen werd overgelaten
in hoeverre de belangen van den dienst toelie
ten, daaronder ook de onder de departementen
ressorteerende instellingen te begrijpen."
In het bedoelde rondschrijven is vermeld,
dat op de genoemde dagen tot één uur zal
worden doorgewerkt en daarna vrijaf zal wor
den gegeven voor zoover de dienst het toelaat.
RAMPEN OVERKOMEN AAN NEDER-
LANDSCHE OORLOGSSCHEPEN.
Naar wij vernemen is naar dc Tweede Kamer
gezonden een wetsontwerp, houdende bepalin
gen omtrent het instellen van een openbaar
onderzoek naar rampen of ongevallen over
komen aan Ncdcrlandschc oorlogsvaartuigen.
AFSCHAFFING OOSTENRIJKSCH
PASVISUM.
Overleg.
In antwoord op de vragen van den heer
Braat, in zake afschaffing van het verplichte
pasvisum voor Nederlanders in Oostenrijk,
heeft minister Van Karnebeok meegedeeld, dat
het treffen van een regeling met de Oosten»
rijksche regeering nopens de afschaffing van
verplichte pasvisa in overweging is.
Nadat daarover cenigc maanden geleden het
advies van het Nederlandsch gezantschap te
Weenen werd ingewonnen, wordt daaiover
thans met do departementen van Justitie tn
van Arbeid, Handel en Nijverheid overleg «ge
pleegd.
VRAGEN VAN DEN HEER K. TER LAAN.
De heer K. ter Laan heeft tot den Minister
van Oorlog de volgende vragen gericht
Hoeveel voorgeoefenden zijn achtereenvol
gens ingelijfd bij de lichtingen 192226
Hoeveel voorgeocfendén zijn niet ingelijfd,
omdat zij vrijlootten of om andere redenen
voor vrijstelling
DE ONBEWAAKTE OVERWEGEN
„Ongelukken kunnen door de
nOodige voorzichtigheid van
het publiek altijd voorkomen
worden".
Op dc* vragen van den heer Boon, betreffen
de verbetering van den gevaarlijken toestand
bij den onbewaakten overweg in den straatweg
Akkrum—Heerenveen, in verband met een
daar gebeurd ongeluk, en het instellen van een
onderzoek naar gevaarlijke toestanden bij
spoorwegkruisingen op verschillende hoofdver
keerswegen, heeft minister van der Vegte ge
antwoord, dat verschillende corporaties des
tijds tegen de opheffing van de bewaking van
den overweg in den straatweg Akkrum— Hee
renveen bezwaar hebben gemaakt. Dergelijke
bezwaren plegen echter van de zijde der plaat
selijke belanghebbenden vrijwel algemeen tc
worden vernomen, zoodot daaruit alleen niet
kan worden afgeleid, dat opheffing der bewa
king niet hod mogen geschieden
Bij de vraag, of tot opheffing van de afslui
ting en bewaking van een overweg overgegaan
zal worden, wordt steeds zoowel van de zijde
van dc Nederlandschc Spoorwegen als van
wege het Rijkstoezicht nauwkeurig overwogen,
of daartegen, met het ook op mogelijk gevaat
voor het verkeer, bezwaren van beteekenis zou
den kunnen rijzendat is ook voor den over
weg bij Akkrum geschied. Daarbij is gebleken,
dat de toestand ter plaatse van dien aard
was, dot afsluiting en bediening van den over
weg niet langer noodig geoordeeld behoefden
tc worden.
Een automobilist, komende van de richting
Akkrum, wordt na het omrijden van de bocht
niet „plotseling" voor den spoorwegovcrwcg
geplaatst, want vóór de bocht is het waar-
schuwingssein geplaatst en de bestuurder van
een auto, komende uit de richting Akkrum,
is dus vóór de bocht reeds op den spoorover-
gang voorbereid en lean dan zijn maatregelen
nemen.
Het is ook niet juist, dat het uitzicht „to
taal" belemmerd wordt door de baanwachters-
woning.
Het onderzoek omtrent het ongeval op 28
Februari 1926 heeft bovendien zeer waur-
schijnlijk gemaakt, dat dc oorzaak in iets an
ders dan onvoldoend uitzicht moet worden ge
zocht. Volgens ooggetuigen (wielrijders, die
waren afgestapt, om den trein te loten pass-'C-
ren), heeft de auto vóór den spoorwegover
gang nagenoeg stil gestaan en is daarop, ter'
wijl de trein den overweg naderde, wederom
aangezet. Hoewel nooit zal worden opgehel
derd, wat de beweegredenen van den autobe
stuurder zijn geweest, om het voorbijgaan van
den trein niet af tc wachten, is toch vrijwel
zeker, dat deze aanvankelijk heeft willen stop
pen, omdot hij een trein zog aankomen en
daarna, meenende, dot hij vóór den trein nog
wel kon passoeren, is doorgereden. Van hel
punt, waar de auto bijna stopte, wos de trein
te zien, en de oorzaak van dit ongeval kon zoo
goed als zeker alleen gelegen zijn in onvoor
zichtigheid van den bestuurder, die doorreed,
hoewel hij den trein heeft moeten zien, of in
oen gebrek aan de bewegings- of rcminrichting
van de auto.
Ongelukken op onbewaakte overwegen kun
nen door de noodige voorzichtigheid van het
publiek tc allen tijde voorkomen worden. Het
zelfverti ouwen van de machinisten kan door
de buiten hun schuld gebeurde ongevallen
kwalijk geschokt worden.
Een algemen onderzoek wordt niet noodig
geacht. Van geen enkelen overweg is dc be
waking opgeheven, zonder dat zulk een onder
zoek is ingesteld. Ten gevolge vun dnt onder
zoek zijn op verschillende punten, waar dit
wel noodig was, de woningen der vroegere
wachters afgebroken, is houtgewas verwijderd.
LANDSTORMKORPS „STELLING VAN
AMSTERDAM."
Tienjarig bestaan.
Naar men ons bericht zal het 10-jarig be
staan van het Landstormkorps „Stelling van
Amsterdam" in dc maand Juli a.s. op een
voudige wijze worden herdacht.
De Gewestelijke Landstormcommissic over
weegt het organiseeren van gewestelijke schiet
wedstrijden voor het ongeveer 4000 man
Sterke korps, terwijl er voorts aan gedacht
wordt voor de deelnemers te doen opvoeren
het Nationaal Historisch Mobilisatie-zangspel
„Je Maintiendrai", samengesteld door den ka
pitein der infanterie A. Captyn.
EGYPTISCHE BELANGSTELLING VOOR
DE NED. INDUSTRIE.
Z. Exc. Moussa Pacho, buiténgewoon ge
zant en gevolmachtigd minister van Egypte te
den Haag, zal in verband met een voorgeno
men studiereis op het gebied der voornaam
ste Nederlandschc industrieën, aanstaanden
Dinsdag 2 7April een bezoek brengen aan de
N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken te Eind
hoven.
HOOFDCOMMISSARIS MARCUSSE.
De hoofdcommissaris van politie te Amslc;-
dam, de heer A. J. Marcusse, heeft gisteren,
na een langdurig ziekteverlof, zijne werkzaam
heden hervat.
A. VAN DER CHYS.
Te Amsterdam is op 51-jarigen leeftijd over
leden de heer A. van der Chys, zenuwarts.
De crematie zal Maandag a.s. om IT uur te
Wester veld geschieden.
DE MONUMENTEN VERORDENING
Bezwaren van Gcdcpa Staten.
Bij het gemeentebestuur van Amsterdam is
een missive ingekomen van Gedep. Stoten van
Noord-Holland, houdende bezwaren tegen de
onlangs door den Raad, op voorstel van de
commissie voor de strafverordeningen, vast
gestelde monumentenverordening.
UITBREIDINGSPLANNEN VAN ALKMAAR.
Bezoek van een commissie uil
Gedeputeerde Staten.
Het gemeentebestuur van Alkmaar heeft
eenigen tijd geleden aan Gedep. Staten van
Noord-Holland verzocht om te bewerken dat
gedeelten van de gemeenten Heiloo, Oujlorp,
Koedijk en Berger worden toegevoegd aan de
gemeente Alkmaar. Een commissie uit Gede
puteerde Staten, bestaande uit de heeren Mi-
chels en Kooiman, heeft thans onder geleid»
van den burgemeester cn een der wethouders
van -Alkmaar en vergezeld van hoofdambte
naren van provincie en gemeente; de toestan
den ter plaatse bezichtigd, om zich nader op
de hoogte te stellen en omtrent de wenschen
van Alkmaar verder te doen inlichten.
DE RAAD VAN BEVERWIJK.
Gas van hoogovens.
Door den gemeenteraad van Beverwijk is
met 10 tegen 2 stemmen (die der heeren J.
Groot en J. Visser, S. D. 'A. P.), het voorstel
der raadscommissie aangenomen, om zoo spoe
dig mogelijk het gas van hoogovens tc betrek
ken en de gasfabriek stop tc zetten. De heer
Braun was wegens ziekte afwezig. Door de
beide leden der S. D. A. P.-frnctie was een
reeks van amcndcmc-nten ingediend, strekken
de om nog betere voorwaarden te verkrijgen.
Deze werden echter alle met 2 tegen 10 stem
men verworpen, daar de Raad van mecning
bleek, dat thans reeds het meest bereikbare
was verkregen.
REVOLVERDRAMA TE ROTTERDAM.
Dood door schuld.
Gisteravond werden de bewoners van per
ceel 80 aan den Plontageweg te Rotterdam op
geschrikt door een hevigen slag. Onmiddellijk
snelde de heer Z., pensionhouder, naar de ka
mer en ontdekte, dot zich door een drama had
afgespeeld. Dc 37-jarige Roemcensche machi
nebankwerker J. H., die bij Z op kamers
woonde, log stervende op den grond Onmid
dellijk werd geneeskundige hulp ontboden,
doch toen deze arriveerde, was H. reeds over
leden. In de kamer bevond zich ook nog dc-
23-jurigc mej. A. B. Deze deelde mede, dat
zij gedurende cenigc uren met H. had zitten
praten. Op een gegeven oogenblik hnd de man
ccn revolver getoond, zeggende, dat het eer»
kindcrpistool was. Dc juffrouw had dit niet
geloofd, doch om tc probccren driemaal den
trekker overgehaald, zonder evenwel op H. te
richten. Er was geen schot afgegaan. Het ge
sprek werd voortgezet. H. zeide „Als je
iemand dood wilt hebben, don moet jc den
revolver tegen zijn slaap houden en had het
haar voorgedaan door den revolver tegen zijn
eigen slaap te drukken, waarna hij zeide
,Trck nu maar' Het meisje, in dc mecning
verkeerende, dat het wapen ongeladen was,
trok, met het reeds gemelde gevolg. De justi
tie werd onmiddellijk gewaarschuwd en ondci
leiding van den commissaris van pblitie G. von
Gulden werd een onderzoek ingesteld. Het
bleek daarbij, dat H. den laotstcn tijd zcci
zwaormocdig was geweest. In dc kamer werd
bovendien door een rechercheur nog een aan
tal kogels gevonden, hetgeen erop wijst, dot H.
slechts één ervan heeft gebruikt, wat hem dan
ook noodlottig is geworden.
Het meisje is in verzekerde bewaring gesteld,
terzake van dood door schuld. Het lijk is in be
slag genomen.
HORECAF.
Jaarvergadering in den Haag.
Gisteren hield de Nederlandschc Bond van
Werkgevers in Hotel-, Restaurant-, Café- cn
aanverwante bedrijven (Horecof) in „Dp
Kroon" te 's-Gravenhage zijn jaarvergadering
die zeer. druk bezocht was.
De voorzitter, de he"eV J. J Harden-
b c r g, gaf in zijn openingsrede een kort over
zicht van den stand van het bedrijf Dc jaar
verslagen werden goedgekeurd, terwijl de pen
ningmeester, dc heer Th Meerman, werd
gedechargeerd van het financieel beheer.
Besloten werd tot ingrijpende reorganisatie
der bondsbiircaux. Deze zullen te 's-Gravcn-
hogc worden gevestigd, zoo mogelijk onder één
dak met dc Alg. Verccniging voor Vreem
delingenverkeer.
Dc voorzitter had geruimen tijd geleden ken
baar gemaakt, dat hij wegens drukke werk
zaamheden niet voor herbenoeming in aanmer
king wenschtc te komen. In zijn plaats werd
tot voorzitter gekozen de heer J. N. v. Hunjo.
directeur van hotel „Zecrust" te Scheveningen.
Deze nam de benoeming aan.
Op voorstel van de afd. Den Haag werd de
heer J. J. Hardenberg met algemeenc stemmen
benoemd tot cerelid en eerevoorzitter van
,Horecaf", als een hulde voor het vele, dnt hij
voor den Bond heeft gedaan.
HUMORISTISCHE REDDING.
Alleen een heen.
Het gebeurde dezer dagen op de Maas bij
Tegelen, schrijft de „N. Venl. C." De man zot
in een bootje te visschen heel gewoon. Hij
had schijnbaar wat te veel aan Bacchus gcof-
lerd. Dit echter werd den man noodlottig
hij verliest het evenwicht en valt pardoes
voorover in het water.
Gelukkig zijn er menschen in de buurt
een schiet er in alle haast toepakt den dren
keling bij een been, trekttrekten??
trekt het heen in de boot, maar de man bleef
in het water liggen
Een houten been zit nu eenmaal niet zoo
vast als een echt been I
't ls te begrijpen, dat de toeschouwers veel
neiging gevoelden om plat in het gras te gaan
liggen en het uit te proesten van het lachen
De kranige redder van zoocven deed een
nieuwe greep naar den drenkeling en trok
hem uit het zilte nat.
Op een kruiwagen werd hij nu huiswaarts
gevoerd, waar vrouwlief in duizend angsten zal
te wachten. De man werd te bed gebracht en
het „been" op zolder gedeponeerd, zoodat op
nieuw ontvluchten voor den man onmogelijk
DROEVIG ONGELUK
Een vierjarig meisje overreden
Gistermiddag had aan den Beukelsdijk te
Rotterdam een ohgeluk met doodelijken afloop
plaats. Twee jongens, die aan den zijkant var»
een met biervaten geladen wogen waren ge
zeten, wilden het 4-jarig meisje C. F. uit de
Essenburgstraat ook op den wagen trekken. Zij
misten hiertoe evenwel de kracht cn moesten
het kind weer laten zakken. Dit kreeg een der
zware wielen over het lichaam, zoodat de dool
onmiddellijk intrad. Het lijkje is naar het
ziekenhuis overgebracht.
EEN AUTOBUS IN BRAND.
Een inzittende bij het uitspringen
doodelijk verwond.
Gisteravond had in de Langstraat tc Roer
mond een ernstig ongeval plaats. De heer H.
S. liet zich per autobus naar Beegen vervoeren.
In de Langstraat vloog plootseling de autobus
in brand. De heer S., die dc cenigc possogier
was, sprong uit dc bus en kwam met het hoofd
tegen een muur terecht, tengevolge waarvan
hij een ernstige hoofdwonde en een hersen
schudding opliep. Hedenmorgen is de man in
het St. Jansgesticht te Roermond overleden.
De autobus is door dc politic in beslag geno
men. De chauffeur bleef ongedeerd.
School- en Kerknieuws.
JUBILEUM PROP IR. G. H. DE VRIES
BROEKMAN
Rede van den rector magnificus.
Do rector mugnilicus von dc Technische
school, prof. G. van Itorson jt., heeft den ju
bilaris, piof ir G H. de Vries Broekman,
hem in hartelijke woorden toegesproken en
herinnerde aan de intreerede van prof De
Vries Broekman, waarin deze wees op de ge
voelens an zeer verschillenden aard, die zich
bij hem opdrongen, toen hij zich eensklaps had
gezien voor de vruag zijn werkkring van uit
voerend ingenieur tc verwisselen voor dien van
docent.
Toen gij, aldus spreker, in 1888 als civiel-
ingenicur wuart afgestudeerd, had gij nog eeni
gen tijd colleges over schoone bouwkunde ge
volgd en zijt gij begin 1882 naar Croatia ver
trokken, Whnr gij onder leiding van ir. Nivel,
directeur van dc Geldcrsch-Ovcrijssclsche
spoorwegmaatschappij, bij den aanleg van den
bergspoorweg tuschen Wnrsedin en Golutoveo
werkzaam wnnrt. No ongcveei V/. jaar in No-
derlond teruggekeerd waart gij onder den
hoofdingenieur C A Besier belast met het
tracceren van den Noord-Ooster lotoolspoor-
weg cn spoedig dnnrop aangesteld ols aspirant-
udjunct-ingénieur bij do staatsspoor.
In 1892 zijt gij nnnr Croatië teiuggckeerd
om de door u uitgevoerde spoorwcglijn tc cx-
ploiteeren. Uw benoeming tot directeur der ge
meentewerken vnn Leiden bracht u in Novem
ber 1897 in het vaderland terug. Deze benoe
ming stelde ii voor heel ande re problemen, do
riolecring Gij waart een der* eersten die de
beteekenis der biologische zuivcringsmcthoden,
die nadien zoo veelvuldig in gebruik kwamen,
hebt ingezien cn verkondigd.
De bekwaamheden van praktisch ingenieur,
waarvan gij in deze zeer uiteenloopcndc posi
ties had blijk gegeven, hadden de aandacht
der technische wereld op u gevestigd en toen
na het overlijden van den zoo betreurden
hoogleernnr-dirccteur Telders diens plaats werd
ingenomen door den hoogleeraar Krnus, werd
gij voor diens leerstoel aangezocht.
Hei was een zware taak, waarvoor gij ge
roepen waort.
Gij hebt de regccring op het eerste inter
nationale wegencongres op 15 October 1008
vertegenwoordigduw mededcelii g op het
14de Nederlandschc Natuur- en Geneeskundig
Congres, gehouden te Delft in 1013 cn geti
teld „Knikvastheid vnn het spoor", is ccn on
der bewijs voor uw opvatting, dnt de ingénieur
in de mathematische behandelingswijze ccn
krachtig wapen heeft in den strijd tegen of met
behulp van de natuurkrachten.
Zoo hebt gij ook in verband met uw lid
maatschap der Staatscommissie, in 1916 inge
steld, met opdracht om rapport uit te brengen
ovc-r de verhooging der stormvloeden op den
Rotterdamschen Waterweg, in ccn tweetal ver
handelingen aangetoond, dat het mogelijk is
den invloed van eb en vloed op benedenrivio
ren door berekening te bepalen, welke be
schouwingen zeker ook in de toekomstige jn-
ren hun nut zullen afwerpen.
Aldus zijt gij in dc 25 jaren van docent
trouw gebleven aan uw voornemen om do
praktijk voortdurend aon dc theorie tc toetsen
Prof. ir N C Kist heeft namens dc afdee-
llng der weg- en waterbouwkunde gesproken
en als oude vriend. Prof. de Vries Broekman
muntte uit in alles wat hij ondernam. Toen
spreker in 1917 hooglceraar werd, vond hij
zijn studievriend terug nis een der oudere le
den von de afdeeling. Hoewel hij veel was
veranderd, vond spreker de kenmerkende eigen
schappen van zijn clubgenoot in den collcgo
terug. Deze zijn werkzaamheid, helder oor
dcel en eerlijkheid.
Tenslotte wijdde spreker nog enkele harte
lijke woorden aan mevrouw de Vries Broek
man.
De receptie werd gehouden in de met groen
en bloemstukken getooide wachtkamer van het
gebouw voor weg- cn waterbouwkunde.
DE LEERPLICHTWET 25 JAAR.
Een herdenking in Amsterdam.
In 1901 werd de Leerplichtwet ingevoerd,
tengevolge waarvan ir. elke gemeente een o!
meer commissies tot wering werden ingesteld.
Het gemeentebestuur van Amsterdam wil
het feit, dat die commissiën thans 25 jaar be
staan, niet onopgemerkt laten voorbijgaan. Het
heeft al de commissiën der 19 ressorten uit-
genoodigd tot het houden ccner plechtige ver
gadering ten raadhuize onder leiding van- den
burgemeester, op Dinsdag 27 April, des avonds
om 8 uur.
DR. A. KUYPER.
Naar de -„Rott." verneemt, heeft de kerke-
raad der geref. kerk van Rotterdam aan dr. A
Kuyper eenigo weken verlof gegeven voor het
ondergaan von een chirurgische behandeling.
DE ZAAK DR. GEELKERKEN
De Kerkeraad der Geref. Kerk van
Amstrcdam.
Donderdagavond kwam de Kerkeraad der Ge
ref. Kerk van Amsterdam, onder praesidium
van Dr. J. Waterink, bijeen.
Ingekomen waren verschillende brieven von
leden der gemeente, met bezwaren tegen de
besluiten der Asser Synode, tegen artikelen van
dc „AmstPrdnmschc Kerkbode", of tegen de
handelwijze, doe door den Kerkeraad gevolgd
werd inzake de bespreking met de bezwaarde
broeders en zusters. Hieronder bevond zich ook
een schrijven van het „Comité tot herstel van
eenheid in de Geref. Kerken Groot Amster
dam".
De Kerkeraad verklaarde, dat hij, wanneer
er bij leden der gemeente bezwaren bestaan,
natuurlijk bc-rcid is, naar zijn plicht, met deze
broeders en zusters te spreken, mits die be
zworen behoorlijk omschreven cn gemotiveerd
inkomen. Met een Comité kan echter dc Kern
kcraad zich op gcencrlci wijze in verbinding
stellen, aangezien het bestaansrecht von zulk
een Comité in het midden dor gemeente door
den Kerkeraad niet kon worden erkend. Het
schrijven van het Comité tot herstal der een
heid enz. werd voor kennisgeving aangenomen
en dc overige brieven werden in handen ge
steld van de Commissie voor deze zaken bc-
noemd.
Bezwaarden in Apeldoorn.
Tc Apeldoorn is door een aantal leden der
Geref. Kerk, die zich bezwaard gevoelen over
de besluiten der Asser Synode, een vergode-
ring gehouden. Besloten werd, een adres aon
den Kerkerand der Geref. Kerk van Apeldoorn
tc richten.
Een karakterschets von dr. Geel
kerken.
In Morks Magazijn schrijlt H. G. Canncgieter
een levensschets von dr. Geelkerken, waaraan
wij ontlcencn
„Geelkerken, inmiddels door ds. K. Fernhout
dien hij later ols voorzitter der hem richtende
Synode terugvinden zou, nis predikant tc Epc
in zijn ambt bevestigd, had ook op een andere
wijze zijn warsheid betoond van alles, wat aon
uitzondering cn afzondering herinnert. Hij had
geen gebruik willen maken van de non theolo
gen toegestane vrijstelling von militaire*
dienst. Als vrijwilliger bij het reservekader vol
bracht deze theoloog zijn diensttijd bij het
Istc reg. vesting-artillerie. Dc omgang met de
jonge manschappen uit alle volkslagen, in het
ongezouten cn ongebonden militaire milieu,
heeft ongetwijfeld zijn mnotschappclijken cn
zielkundigen blik meer verruimd, dan wanneer
hij zich een half dozijn jaren met folianten van
Voetius cn Bogcrman in dc univcrsitcits-bi-
bliothcek had opgesloten.
Het volle, frissche leven doet een beroep op
dezen voor al wat volkskrocht en werkelijkheid
is ontvonkelijkcn geest. En zoo riep ook de'
kennismaking met de volksjongens in uniform
om hernieuwing. Als predikant van dc thons
wereldberoemd geworden gemeente van Am
sterdam Zuid (Overtoom), waarheen hij op 6
Mei 1915 uit Epc beroepen was, nam dr. Geel
kerken tijdens dc mobilisatie weer dienst, maar
nu ols reserve-veldprediker. Zijn arbeid ols
geestelijk verzorger bij dc marine, in welke
hoedanigheid hij ten vorige jnrc met dc oor
logsschepen Tromp rn Hcemskerck ccn tocht
meemaakte naar Modcirn cji dc Azorcn, sloot
zich aan bij diezelfde voorkeur voor het nict-
afgeslotcne, moor wereld cn maatschappij
doordringende karakter van het geloof
Men merkt uit dit alles, dat dr. Geelkerken
heel wat meer heeft gedaan dan piekeren over
dc slang. Dnt hij bij al den zcndingsorbcid,
waartoe zijn op expansie gerichte geest hem
dwingt, de theologie intusschen geenszins ver
zaakte, zal uit het volgende duidelijk worden.
In Amsterdam werd deze vlotte en overtuig
de prediker reeds spoedig populair hij bezat
de gave, die kamergeleerden hoe theologisch
geschoold, tot hun eigen spijtigheid missen
dien eigenoardigen, moeilijk te omschrijven cn
nog moeilijker te verklaren vat op het volk»
Daarbij beschikte hij over de kracht, bij al zijn
uiterlijken orbcid de innerlijke bezinning en do
wetenschoDpclijkc belangstelling op peil to
houden. Zijn medewerking aan het Traktaatge
nootschap, het Comité voor Inwendige Zen
ding, de Vcrecniging voor Bijbelverspreiding,
het Militaire Tehuis in dc legerplaats Oldc-
brock, de Wittevccn-verceniging, de Weenscho
Standszending, de Tentzending, dc Jongclings-
vereeniging, dc Kring tot verrijking van het
kerkgezang en de duizenderlei bemoeienissen,
woormee dc leiding van ccn groote stodsgc-J
meentc den pastor belast, lieten den onver
moeibare toch nog gelegenheid, om den stond
van dc theologische ontwikkeling in het Gere
formeerd Kerkverband aan een onderzoek to
onderwerpen.
En dit onderzoek viel niet in alle declen gun
stig uit. Het scheen, dot de „reformatorische"
geest, uit dc Gereformeerde Kerk wos gewe
ken. Gevoelig trof dr. Geelkerken het lot van
ds. Netelenbos, die^ in 1919 door dc synode
van Leeuworden werd afgezet, omdot hij in
een niet Gereformeerde vergadering had ge
sproken cn in een niet-Gcreformccrde kerk had
gepreekt.
Er waren verschillende Gereformeerden, ook
onder de predikanten, die met den hcerschen-
den geest niet konden meegaan. Zij beseften,
dat cr buiten de officicele kerkelijke pers een
orgaan moest komen, waarin men zich kon
uitspreken. De Amsterdnmscho predikant dr.
B. Wiclcnga nam het initiatief tot de stichting
van een weekblad welks titel, de Reformatie,
een ondubbelzinnig program boteekendc. Doch
dit blad werd niet, zooals dr. Geelkerken, :jn
vriend cn geestverwant, de Blocmendaolsche
predikant ds. J. C. Brussrmrd en anderen het
zich hadden voorgesteld. In plaats van als or
gaan van dc reformatorisch-gczinden leiding
te geven, werd het een vrije tribune, waarin
alle schakecringen van links tot rechts het
woord kregen, en zooals het bij een dergclij-
ken stond van zaken meer pleegt te gaan, -ur-
pcerde van lieverlede de behoudzuchtigste
strooming dit vrije orgaan. Tenslotte werd het
het lijfblad van pref. V. Hepp, die met prof.
H. H. Kuyper, den zoon van Abraham, in Am
sterdam den toon aangaf en onduldbaar gc-
Drixkeld werd, ols hij telkens weer stuitte op
het aan het zijne tegenovergesteld inzicht van
zijn stadgenoot, den meer cultureel voelenden
predikant van Amsterdam-Zuid, die tegenover
het orgaan van prof. Hepp met ds. Brussaord,
Prof. dr. F. J. J. Buvtendijk, prof. dr. H. J.
Pos, prof. dr. Z \V Sneller en tal van geest
verwanten, theologen, medici, literatoren er» ju
risten een nieuw weekblad „Woord cn Geest"
heeft gesticht, waarin de „reformatorische"
groep zich ongehinderd kan uiten. Ik acht het
overbodig na alles wat dc dogbladen hierover
reeds hebben vermeld, het procesrGcelkerkcn
hier nogmaals van stukje tot beetje tc memo-
reeren Gaarne greep de conservatieve partij
de gelegenheid, haar geboden, aon toen „broe
der" Morinus bij den kerkeraad zich beklaagde
over een uitlating van dr. Geelkerken in een
preek, waarin hij de zinnelijk waarneembare
werkelijkheid van de slang en van den boom
der kennis in twijfel getrokken had. In den per
soon V3n dezen blijkboar ook persoonlijk om
zijn durf en gaven gehaten predikant wilde men
dc geheele richting treffen".
