AMERSFOORTSCH DAGBLAD „DE eemi.ANDER"
TWEEDS BLAD.
KOLONIËN.
BINNENLAND.
Pantalons naar Maat
24ste Jaargang
No. 255
Vrijdag
30 April 1S26
Oost-lndië.
BELANGRIJKE KNOEIERIJEN ONTDEKT.
Voor tonnen oon douane
rechten ontdoken.
Batavia, 29 April Het Bat. Nwsbl. ver
neemt, met betrekking rot een onderzoek dei
boeken ingesteld bij een finv.r» enn de Kali Be-
sar, dat tot dusver nog geen enk.-le juiste aan
gifte voor de douane was oangetroffen. Alle
aangiften waren van 35 tot 30 pet. beneden di
waarde.
Naar betrouwbare schattingen Leeft deze
firma op deze wijze stelselmatig jaarlijks oei.
ton aon douanerechten ontdoken.
De meest compi omit toerende stukken zijn
aangetroffen, die ten duidelijkste oantooncn,
dnt met opzet is geknoeid
Een schriftonderzoek stelde vest, dat bo
vendien vcrvalsching van fnctuicn op groctc
schaal heeft plaats gehad.
den uitgezonden, voelt hij, dat het zijn laatste
tocht zal zijn. Hij heeft zijn ernstige bezwaren
tegen die zwakte, maar zegt tenslotte„Dc
Hoeren hebben mij niet te verzoeken maar tc
gebieden en al wierd mij bevolen 's Lands vlag
op cén enkel schip te voeren, ik zou daarmee j
ter zee gaan"en als hij ziek wordt, roept
hij uitik zul dien tocht doen, al zou men 1
mij naar 't schip drogen". Maar dc 68-jorige
heeft een voorgevoel van wat er met hem gaat
gebeuren.
Spr. beschrijft dan den laatsten zeeslag cn
het levenseinde van den Admiraal.
Zijn gebalsemd lichaam weid in de kajuit
van zijn schip in een looden kist bewaard,
totdat hij met dc vloot eerst den 24sten Janu
ari 1677 te Hellevoctsluis het vaderland be
reikte. Den TBdcn Maart werd het met groote
plechtigheid en eerbetoon hier ter plaatse be
graven.
„Ier rust De Ruyter,, hooft cn heil van
Hollnnts vleten".
RECLAMES.
Van 1—4 regels 4.05, elke regel meer 1.
KLEERMAKERIJ
Fa. E. L. J. LAMMEKTS
Amersfoort a°\""p Groningen
UtiechJschewso 38 Tel. 587
door talrijke autoriteiten cn hoogwaardigheids
bekleders van land- en zeemacht werd bijge
woond.
Onder' do vele aanwezigen werden opge
merkt: dc minister van Oorlog cn Marine r. i,
dc heer J. M. J. H. Lambooy, dc Commissuris
der Koningin in de provincie Noord-Hollnnd,
jhr. rr.r. dr. A. Raell; de oud-minister van Oor
log, dc heer J. J. C. van Dijk, en de oud-mi
nister van Justitie, dr. J. Schokking; dc oud-
minister von Arbeid, Handel cn Nijverheid, dc
heer H. A. A. van IJssclstcin; dc commandant
het veldleger, Iuitcnant-gfneraal T. F. J.
KONINKLIJKE BESLUITEN
Op verzoek eervol ontslagen met dank dr
C. C Uhlenbock nis hooglecrnnr aan dc Rijks-
Universiteit te Leiden;
idem als leden der cömmïssii voor s Rijks
Geschiedkundige Publicaties de hoogleerarer
d. H. 1 Lolr>nbrander, dr G. \V Kernkamp
en dr N W Posthumus, resp nan de Univer
siteiten tc Leiden, Utrecht en aan dc Gemeen
telijke Universiteit te Amsterdam;
op verzoek eervol ontslagen méj C. C
Harmsen nis icerarcs ncn de R H. B. S. tc
Vcendam en is benoemd tot lijdelijk lecroa*
H. Schrcuricr te Amsterdam;
benoemd tot belastinginspecteur onder toe
voeging nnn het hoofd der inspectie te Rot
terdnm de controleur der grondbelasting L. A
Eysink te Arnhem; tot belastingontvanger te
Borneveld de surnumerair der grondbelasting
W J. Walpot ter directie te Rotterdam;
tot belasting-ontvanger te Ter Heiden dc
commies-verilirotcur der directe belastingen J
Goed te Zevennnr;
gevorderd tot controleur der grondbelasting
onder toevoeging aon het hoofd van ge
noemde controle de adj.-controleur ter con
trole te Haarlem H. Smickers;
eervol ontslagen de buitengewoon geëmploy
eerde bij den rijkstelegraafdaënst H. van Ouwcr-
kerk te s Gravenhngc
op verzoek eervol ontslagen dc reserve-eer-
ste-luitrnan's H Wolf, van het T5e regimen»
infanterie. S Roelolsen ven het TGe regiment
infonterie cn J. Kuyper van het regiment ves
ting-artillerie.
DE STERFDAG VAN DE RUYTER
Dc plechtige herdenking tc
Amsterdam.
Men meldt van uit Amsterdam
In de Nieuwe Kerk hoeft gister in tegen
woordigheid van H. M. de Koningin on Z.K.H
Prins Hendrik dc plechtige herdenking plaats
gehad van den sterfdag vnn Luit Admiraal,
Generaal van Hollandt en Wcstvricslanot
Michiel Adtiannszoon dc Ruyter Dc bijeen
komst werd geopend mot hot spelen van hot
„Wilhelmus" en van Ps 63 op het orgel. Dc-
Ruyter liet zich in zijn stervensuur dezen Psalm
voorlezen, welke luidt
„O, God, Gij zijt mijn God, Jk zoek U in
den dageraad.
Mijn ziele dorst naar U, mijn vlcesch
verlangt naar U.
In een land dor en mst, zonder water"
Nadat vervolgens Mcj. Mio Peltcnburg ceno
aria uit „Der Messias" van Hündcl had ge-
zongen, sprak Prof. Dr. P. J. Blok de herden
kingsrede uit
„Uit do diepten van dit schoone kerkgebouw,
dat een nationale betcckcnis heeft verkregei>. I
sXijgt heden zogt dc hooglccraor dc kloe-
ke stem van den grooten zeeman op tot ons,
Nederlanders dei 2Cstc Eeuw de stem von i
Hollands grootsten Admiraal, wiens gebeent'-
ginds rust onder het meostoi werk van Rom- j
bout Verhulst Wij willen heden op den ge
denkdag van zijn dood t Syracuse, luisteren j
naar die stem, die zoo dikwijls machtig heelt i
weerklonken op de golven van Noord-, Oosi- J
en Middellandscho Zee, van den Atlantischcn
Oceaan, van dc kusten van Barbnrye en Guinea j
tot de Antillen c-n Nieuw Nederland, aan dei.
mond van de Theems, in de Sont en in hef
Kanaal, in do Raadszalen von do Stoten van
Holland en Zeeland, der admiraliteitscolleges
van Middelburg en Vlissingcn cn van Amster-
dam zelf.
Die stem spreekt ons in zworen Zceuwschen
tongval van eenvoud, nederigheid cn vroom
heid, van vaderlandsliefde en plichtbetrachting,
van moed, trouw en beleid, van zelfvertrouwen
en zelfopoffering, von adeldom des harten, die
meer is dan hooge afkomst, don titels, wnoi-
digden, dan roem cn eer. Want De Ruyter
■was niet alleen ren onvergelijkelijk zeeheld,
een onversaagd, beleidvol, geniaal krijgsman,
•doch ook een groot en goed, een edel mensrh,
waardig cm gesteld te worden onder dc besten
en edelsten van ens geslacht, al was hij cle
zoon ven een c.envoudigen Vlissingschcn zee
man en bierdrager en van een nederige zee
mansvrouw uit diezelfde roemrijke haven, die
de bakermat was van zoo vele onzer helden
der zee
Uitvoerig memoreert Spr. deze deugden van
den grooten zeeheld En wie heeft er ooit rpcei
blijken van vaderlandsliefde en plichtsbetrach
ting gegeven don hij zoo vervolgd de rede
naar. Als hij in het late najr.nr van TC51, dus
44 jaar oud, genoeg heeft van het horde en
zoo goed als onafgebroken zeemansleven, dat
hij totnogtoe heeft geleid en zich terug wil
trekken in een welverdiende rust. breekt cle
Eerste Engelsche oorlog uit en is hij na lang
overwegen bereid, zij het den slechts voor éên
zeetocht, uit vaderlandsliefde in zee te gaan
voor het lieve vaderland.
Uitvoerig ga a t Spr. dan het verdere lever»
van den grooten zeeman na cn verteld hoe hij
gediend heeft In 1676 komt hef einde. Als
hij met een zwakke vloot naar Sicilië zal wox-
Wij Nederlanders van onzen tijd, zoo gaai
Spr.verder, willen heden zijn grafstede met
eerbied en dankbnorheid naderen gedachtig nan Muller M»ssis;°de' commandant der marine in
tvat hij eenmaal was, gedachtig niet nllccn aan Willemsoord, rice-ndmiranl C Fock; de direc-
den grooten Vlootvdegd, den braven vaderlnn- Icur von hfMarinc-ctnblisscmcnt tc Amstor-
der. maar ook en niet het minst aan den edelen dQm> kopt zcc H p prjllevitz; dc com-
ir.ensch d.e dnnr de eeuwige rust geniet. j n,ondantcn van de pantserschepen „Tromp" en
Dr dagen vnn De Ruyter zijn lang voorbij. „Hcemskrrck", de kolonels mr J, C. Joqcr en
(Jnzc .Marine brhecrscht de zcecn niet meer, J A Srhenck dc Jon"
zij doorleed juist in dezen tijd een crisis, die Voort5 wnrcn vele" oKicicrcn von land-
zelfs nu cn dan kortzichtige woon! dreigt
met haar algchcele verdwijning of tenminsre
met hare bepeiking tot het allernoodzakelijk
ste.. Mocht eenmaal het oogenblik aanbreken,
dnt onze' Marino, als weleer geroepen zou wor-
cn zeemacht, verschillende vertegenwoordigers
van corporaties op het gebied vnn het leger
cn de mm ine, w.o. natuurlijk het voltallig
hoofdbestuur "Ier Kon. Ncd. Ver. „Onze Vloot"
Verder merkten we neg o. m. op dc buigc
I V klUt-l lli'.ll.lkll »tt- "t-U w. I". u|' u 1 tS
den om het V aderland naar vermogen te helpen mccs(cr vfln Amst<,rdani> dc hc(.r W. dc Vlugt;
verdedigen, dan - w.j mogen er vast oP re- dc wctheud(,rs dc hcercn j. ,cr Haar Jr. en
kenen zal de geest van De Ruyter zijn
schitterend voorbeeld, onze bevelhebbers en
matrozen wederom bezielen tot groote daden
von moed, beleid cn plichtsbetrachting als van
ouds. Dat zij enze gedachte in dit plechtige
oogenblik van herinnering. Die gedachte moge
hen, die het wèl mcencn met het Vaderland
bemoedigen in den dikwijls moeilijken strijd
der meeningen. Na eeuwen moge Dc Ruyter
neg uit dit zijn proalwcrk spreken tot ons volk;
hij gelijk zijn tijdgenoot van hem getuigt
Den H. lt, der Staten rcchte'hant.
Den redder van 't vervallen Voderlont,
Het roer der Vloot, den arm daar Gorlt
door strte-
Door hem herleeft de vrijheid cn de vrêe!
Hierna had de kranslcgging plaats Deze
geschiedde door H. M dc Koningin, dc Ko
ninklijke Ncderlondschc Verceniging „Onze
Vloot", het corps zee-officieren, het corps adel
borsten, het Ncderlondschc Zeewezen, de
Stichting Fonds voor de De Ruyter-mcdaille,
het gemeentebestuur van Vlissingcn, de De
Ruyterschool tc Vlissingcn, het Bestuur van.
de Kweekschcol voor dc Zeevaart, de Konink
lijke Ncderlondsche Vc-reeniging „Ons Leger
de Vereeniging „Volksweerbaarheid", het Al
gemeen Nederlondsch Verbond, Grocp-Ncdcr-
land, het Gezelschnn van te Leiden studeerende
Zeeuwen „Non Sordent in Undis', cn het be
stuur van dc Vereeniging van Nederlondsthc
Gezagvoerders en Stuurlieden ter koopvaardij.
De plechtigheid werd besloten met „Wilt
heden nu treden" en „O, Heer die dner" van
Valerius, gezongen door Mcj. Peltcnburg en
het spelen von het Halleluja van Handel en
het Wicn Nêerlonds Bloed op het orgel.
Nadere bizonderheden
Men meldt ons nader uit Amsterdam:
Tegen elf uur had de poiltie de Mozes cn
Aaronstraat en een gedeelte van den Dam afge
zet.
Aan den hoofdingang aldaar werden nileei»
toegelaten mili'nircn van land- en zeemacht er*,
betrad ook H. M de Koningin cn Z. K. H. den
Prins het Kerkgebouw.
Bij de komst van Vorstin en Prins steeg eer»
daverend gejuich uit honderden kelen op.
H. M. werd aari den ingang van het kerkge
bouw ontvangen door den heer H. M. van
Bemmelen, voorzitter von de Vereeniging Onze
Vloot, door jhi C. A. R. v. d. Wyck, serre»
toris dier vereeniging; schout bij nacht E. Du;le-
mond cn den Weer W. Voorbcyte! Cnnncnburg,
respectievelijk voorzitter cn secretaris van de
ofdeeling Amsterdam der Verceniging Onze
Vloot.
Een zeer plechtig verloop had in de Nieuw©
Kerk dc herdenking van den sterfdag van den
Luitenant-Admiraal, Generaal van Hollandt cn
Weslvrieslnnt, Michiel Adriunnszoon de Ruytei
De nanwezigfu id von H. M. de Koningin en
Z. K. H. dc ?:ins heeft daartoe ook het hart
bijgedragen
Onder plechtige stilte schreed onze Lands
vrouwe, onmiddellijk na Haar binnenkomst ir
dc kerk, naui de ouderlihgenbnnk, waarin voer
J. H. A. L. von Frcytog Drnbbe, verschillende
raadsleden; verder leden van do Eerste cn
j Tweede Kamer clcr Staten-Gcncraal, leden vnrv
Gedeputeerde Staten vnn Noord-Holland en tnl
j vnn leden van dc rechterlijke macht. En dnn
waren ook in het kerkgebouw verschillende af
stammelingen von De Ruyter aanwezig.
No afloop van de plechtigheid verlieten de
Koningin cn dc Prins het kerkgebouw, nadut zij
zich kort onderhouden hodden met pref. Blok
en dc hoofdbestuursleden van Onze Vloot.
Onder hocro-gerocp von dc op den Dam
opgestelde menigte reed dc Koninklijke sloc;
naar het Ceniranl-Stotion.
Om 1.T4 uur vertrok Hare Majesteit, nndo:
Zij afscheid had genomen van Hoor Gemaal,
die heden in dc hoofdstad blijft vertoeven, naar
de residentie.
Dc herdenking in Hongarije.
Men seint ons uit Boedapest Ter gelegen
heid vnn den 250stcn herdenkingsdag van Ad
miraal de Ruyter's overlijden wijden de Hon-
goorsche bloden vnn piëteit getuigende artike
len aan de dappere persoonlijkheid van den
grooten zeevaarder.
In herinneringsnrtikclen wordt de rol van
De Ruyter bij de bevrijding van 33 gerefor
meerde predikanten uit de ltaliaonschc galeien
herdacht. Nadat in 1673 het Zcvcnburgsch'»
gereformeerde leger door het Wcensche legci
verslagen wos en dc .leider Fronz Wrssclenyi
teredht gesteld wos; weider. 33 gereformeer
de predikanten die door het Bbedgerecht ter
dood waren veroordeeld tot de galeien bege
nadigd. Zij werden naar de galeien tusschen
Napels cn Sicilië gebracht en hadden een treu
rig lot Hun bevrijding geschiedde door de
Stoten-Gcneroal van Holland, die na mislukte
pogingen oon De Ruyter de vrije hand gaf Hij
bevrijdde de predikanten.
De „Poster Lloyd" schrijft dot zijn persoon
lijkheid nimmer aan dc vergetelheid ontrukt
mag worden. Hij was een eenvoudig cn op
recht mcnsch. Wanneer men zijn naam uit
spreekt herdenkt men tegelijk het edele Ne-
dcrlandsche volk. De andere bladen spreken in
gelijken geest.
DE TWEEDE KAMER IN DE LAATSTE
DAGEN.
Een poovcr figuur 1
W. F. schrijft in De Tijd
Het zal niemand verwonderen, dot dc voor
zitter von dc Tweede Kamer, de heer Ruys de
Boercnbrouck, het als zijn eersten plicht aan
ziet, om dc Kamer te laten v/erken. De hccren.
die door het volk zijn gekozen, om 's lands
belang te dienen, hebben door dc crisis maan
den en maanden lang vccnntic gehad. Hun troc-
tement is doorgegaan en hun vrij reisbiljet is
natuurlijk niet ingetrokken. Dot is notuuriijk
de natuurlijkste zaak van dc wereld.
Men zou nu denken, dot de hcercn na hun
gedwongen vecentie blaken zouden von ijvct.
om door hun aanwezigheid te tooncn, dat zij
er van bewust zijn, den verloren tijd in tc ha
len.
H. M. en Haar Gemaal de zetels gereserveerd j tegendeel is waar.
waren I ^nrnt'r 's doorgaans slecht bezet.
Het orgel hed, terwijl olie aanwezigen zieM Uic tatn-hjke bezetting duurt tot ongeveer
van hunne zetel, hadden verheven, het „Wil- holf °nr«t onder de
aanwezige leden Zij kijken naar de klokken cn
helmus" gespeeld.
Zcools gemeld, werd door het orgel Psalm
zuchten en gaan praatjes maken met den voor-
63 ingezet en nadat dc laatste tonen van dezn
licvclingspsnlm van Dc Ruyter waren wegge
storven, klonk het schoone geluid door het
kerkgebouw zon mejuffrouw Min Pcltenhuig.
die dc aria lit „de Messias" van Handel zong
„Ich weise, dass mein Eilöscr lebct, und duss
er mich einst crweckt nm lestzten Tag'..
Prof. dr P. J. Blek had intusschcn den kansel
1 betreden tot het houden van dc reeds vermeid*
herdenkingsrede, waarin hij de verdiensten en
j dc bcteekenis van Dc Ruyter voor ons vadei-
land schetste.
No hot uitspreken van de rede begeven Hare
Majesteit en Zijne Koninklijke Hoogheid (dc
Prins was gekleed in groot tenue .admiraals-
uniform) zich naar de graftombe van De Ruv-
ter.
Verschillende deputaties, die na dc Koningin
kranzen neerlegden, liepen eveneens doaihecn
Behalve de reeds genoemde deputaties waren
er vertegenwoordigers van de Verecmging
Ecreteekcn voor menschlicvend hulpbetoon
„Prins Hendrik" en de Verceniging van Neder
lands Oranjc-Nalicnalistcn, die can krans \oor
dc graftombe neerlegden.
Na deze plechtigheid namen dc Koninklijke
I Gasten, die »n het kerkgebouw werden rondge
leid door dc hoeren Van Bemmelen cn Duilc-
mond, bestuursleden vnn „Onze Vloot", weer in
de ouderlingenbank plaats.
I Na orgelspel eindigde de plechtigheid, die
I zitter, hoelang het nog kan duTcn. Om vijl
uur begint de exodus. Het een na het andere
lid verdwijnt. Dc leegte yvordt gapend. Dc
sprekers, die werk van hun werk hebben ge
mankt, stoon gewoonweg voor spek cn booncn
te praten. Want het is toch waarachtig hun
doel niet, om alleen voor den minister en de
pers te praten. Zij willen toch ook overtuigend
op hun medeleden inwerken Of hebben zij
dat reeds opgegeven? Na vijf uur begint het
parlement het aanzien te krijgen van de be
rucht slecht bezochte avondvergaderingen
Steeds miter klapt het groene deurtje.
De voorzitter, die zijn verantwoordelijkheid
tegenover volk en land vol bewust is, houd*
tooi vast oon zijn opzet, de raken snel af te
doen, dc zaken, die reeds vóór Kerstmis had
den behooren tc zijn afgedaan.
Dat post echter niet in dc kraam der leden
Ik hoorde dezer dagen op de publieke tri
bune een opmerking, die nog al „ad rem" was.
„De Kamerleden", sprak een meneer togen zijn
gezel, „zijn wel geen oifibtenaTen, maar zij
verdienen toch een behoorlijk salori? cn heb
ben nog andere benijdenswaardige revenuen,
zooois bijvoorbeeld het vrije reizen eerste klas
se, zoodet zij de honderd dogen in het jaar,
dat ze bij elkander komen, wel aanwezig kun
nen zijn".
Ik kon met dien man meevoelen.
Het was Donderdagmiddag. De man blikte
neer op het treurige, verwaarloosde zaaltje,
dat de Tweede Kamer herbergt, hij zag een
tiental leden, die jnet elkander stonden tc pra
ten, terwijl er een oreerde, waar niemand naar
lutistcrdc.
Ik vond het reeds ccn toppunt.
Maar het zou nog erger worden.
Vrijdagmiddag tegen vijven was de groot©
exodus al begonnen. De heeren verlangen don
blijkbaar naar hun bittertje of hebben het land
oon koude aardappelen. Men herinnerde zich
dc tijden van olim, toen mr. Kooien nog het
presidium voerde cn die Vrijdagsmiddcgs
plochttc tc zeggen om half vijf„Met het oog
op den Vrijdag sluit ik de vergadering".
zij konden cn moesten weten, dat ook Kooien
dat niet zou hebben gedaan, als er maanden
lange gedwongen vocantic zou zijn geweest
En dot is nu toch het geval.
Om ongeveer kwart voor zessen was dc Ka
mer heelemool leeg.
Ik kreeg bezoek van een J>uitenlondsch jour
nalist, die het Hollondsche parlement eens wi
de zien. Ik geneerde mij. Maar bezorgde hem
toch moor een ploots voor de gereserveerdo
tribune.
En wat zng deze vreemdeling? Een voor
zitter ender zijn «rmzalig derde hands Vaz
Dias-baldakijntjc, omgeven door een paar grif-
licrs. Hij zeg een paar zielige hekjes, lusschon
dewelke ccn stenograaf zijn pücht deed. Hij
zog leege tribunes. Hij zag een leege minister
tafel. Dc aanwezige bewindsman zit in een
bankje. Hij zag als dc vertegenwoordiging van
het Nederlandschc volk zeggen cn schrijven
een, ccn enkelen afgevaardigde, die zat tc luis
teren naar een redevoering van een lid der
Kamer, die veel werk van zijn rede had ge
maakt. De luisteraar was de vrijzinnig-den o-
croot Jockes, de redenaar was de heer Bulten,
die ook maar niet één von zijn partijgenooten
onder zijn gehoor mocht hebben. Netjes.
Dc vreemdeling zeg ook nog volle tribunes
der journalisten, die wel weten, wat zij te doer»
hebben.
Om half zeven werd het den voorzitter don
o k te bar. Dc laatste luisteraor maakte aan
stalten, om het parlement tc verlaten. Dus
sloot hij de vergadering rr.aor, want hij kon
den minister ten slotte niet loten spreken voor
een Kamer, die geheel cn al vnn leden wrf
ontbloot.
Mijn buitcnlandsche kennis begreep niets
van dc zaak. „Is dat een parlement?" vroeg
hij mij. En ik stond met beschaamde kaken.
En dof? wordt het mij nog kwalijk eenomen.
nis ik schrijf„Een parlcmcntje wel I"
Het is hoog tijd, dat cr verandering in de
zen toestand komt.
In welken gemeenteraad is zoo iets moge
lijk?
En mag het don maar in 's lands vergade
ring
Gewerkt moet er worden. De achterstand
moet zoo snel mogelijk worden ingehaald.
GEWESTELIJKE UITBREIDINGSPLANNEN
Dc installatie der studic-commis-
sic.
Gistermiddag zijn in het gebouw van het
Departement van Arbeid geïnstalleerd de.
bij gemeenschappelijke beschikking van d©
Ministers van Arbeid, H. en N„ van Binnenl
Zaken en Landbouw en van Waterstaat inge
stelde Commissie voor de bestudecring van
het vraagstuk van gewestelijke uitbreidings
plannen, cn tot het udviseeren over maatrege
len, die zouden zijn te nemen om vaststclllrrt
en uitvoering van zoodanige pionnen to bevor
deren.
De Minister-von Arbeid, Handel en Nijver
heid hield doorbij een rede, waaraan wij het
volgende ontlecncn:
Het leven snelt den wetgever vooruit I Toen
bij de wet von 19 Februari 1921 S. 73 de voor
schriften von de Woningwet betreffende het
uitbreidingsplan in overeenstemming met dc
oogcnschijnlijkc cischen des tijds waren bijge
werkt zóó, dat de gemeentelijke afzondering
zoo noodig zou moeten plaats maken voor
intercommunaal overleg en accoord, meenden
Regccring en Volksvertegenwoordiging dat
daarmede aan de behoeften der moderne maat
schappij voorshonds voldoende was tegemoet
gekomen, zij 't ook ten koste van ccn klein
deel der gemeentelijke zelfstandigheid. Spoe
dig evenwel werden veel verder reikende be
hoeften bepleit. Dc gestadige groei von de be
volking in cenige londsdcclen hod geleid tot
ccn huizenhongcr, die cultuurgrond en natuur
schoon almccr dreigt te verslinden, cn te veel
bevredigd werd slechts door steenmassa's, meer
of minder naar cischen van utiliteit of ncsthc-
tico opgetast. Armoede aan natuur werd een
schrikbeeld ven armoede van het stadsleven.
Daarenboven stelt het verkeer al hoog^re
cischen cn hebben landbouw, handel en indus
trie behoeften, waaraan een gemeente al'ecn
bezwaarlijk knn voldoen. Het vraagt, zoo meent
men, alles studie cn oordeel van een hoogcr
dan gemeentelijk stondpunt cn over een veel
ruimer gebied don het gemeentelijke. Daar
bij wordt met nadruk gewezen op hetgeen aon
de overzijde van den oceaan geschiedt.
Tegenover dit alles rijst dc nuchtere vraag,
raar hetgeen voor Ncderlondschc toestanden
cn levensproctijken voor de verschillende be
langen, die hier in 't geding komen, nocdig
is, zoowel afzonderlijk als in Onderlinge samen
hang en woardccring. En achter die vrang
stoet hiervoor dan deze andere: in hoever moet
de Rijkswetgever hiervoor nieuw recht vast
stellen of de Landsregcering maatregelen tref
fen
Indachtig aan dc veelzijdigheid van het
vraagstuk der z.g. „streekplannen" heeft de
Rcgecring gestreefd naar ccn overeenkomstige
verscheidenheid in de samenstelling uwer
commissie. Zij ziet u vol vertrouwen aan den
arbeid gnon cn ziet met groote belangstelling dc
vruchten von uwe besprc-'ingen tegemoet
Deze rede werd door den voorzitter der
commissie, mr. L. N. R o o d e n b u r g, lid
van den Gezondheidsraad te 's Gravenhage.
beantwoord.
Dc toeneming der bevolking van onze groote
cn kleinere centra, dc wijziging welke zich in
snel tempo heeft voltrokken in het verkeer,
dc bij de bevolking sterk toegenomen zin vooi
natuurschoon, gepaard aan een hunkeren nua»
het verblijf in de vrije natuur, dat alles stelt
nieuwe problemen, waarvoor terecht dc aan
dacht wordt gevraagd van de overheid.
Het spreekt welhaast van zelf, dot de met eer»
cn ander gepaord gaande veranderingen in
levensgewoonten, welke zich in alle logen dei
maatschappij bezig zijn te voltrekken, aanlei
ding geven tot 'verlangens, die dc grens ven
het dadelijk uitvoerbore, de grens van het eco
nomisch mogelijke vooral, ovcischrijden'.
Niet ten onrechte vroeg Uwe Excellentie
zoocvcn don ook onze aandacht voor dc vraag
van hetgeen voor Nederlandse he toe
standen cn levenspraktijken in dezen nocdig
is. Het buitenland toch biedt in dit opzicht op
zich zelf hoogst aantrekkelijke voorbeelden,
waarvan men zich echter, hoe groot voorstan
der ook van het gewestelijk plan, dadelijk af
vraagt of navolging hier tc lande wel moge
lijk zou zijn.
Ook bestaat op dit gebied ccn zeker illusio
nisme, dot zich natuurlijk het gemakkelijkst
handhaaft op het papier
Intusschcn ook met den meest uitgesproken
zin voor nuchterheid cn realiteit voelen wij
allen do noodzakelijkheid vun vooruitziend be
stuursbeleid ten aanzien van de belangrijke
vrang, hoe de groeiende bevolking van Ncdor-
lund in de toekomst, wat hare vestiging be
treft, over het land zal groepgeren, hoe de
meer of minder bclongrijkc centra der bevol
king nu cn in de toekomst moeten worden
voorzien van al die verkeersmiddelen, welke
voor ccn goede functipnneering van heel het
maatschappelijk bestnon onmisbaar zijn gewor
den; hoe handel en industrie rullen kunnen be
schikken over de ruimtt,* welke zi| behoeven,
cn hoe aan deze zooveel cischcnde belangen
knn worden Voldaan op een wijze, welke niet
alleen de belangen van onzen land- cn tuin
bouw ontziet, maar tevens nieuwe mogelijkhe
den van ontwikkeling aan deze belangrijke tak
ken van ons volksbestaan opent.
Voeg dnorbij den drang der bevolking der
steden om tc beschikken ovei parken, bos-
schen, wandelwegen en het zoo oantrckkelijk
streven naar behoud van natuurschoon, dan
zal men moeten erkennen, dot het o o n g c-
v c n der eischen gemakkelijker is dan dc ver
wezenlijking van alles, wat in een gewestelijk
plan op zijn plaats knn worden geacht»
Het blijft een open vrang of de gemeen
schap in staat zul zijn d c kosten van dit
vooruitziend bestuurslid te dragen, maar deze
ten slotte al bcheerschende vraag behoeft
geenszins tc beletten, dut in onze wetgeving de
weg geopend wordt, om, woar en wanneer
daartoe de mogelijkheid bestaat, het geweste
lijk plan, in welken omvang dan ook, door te
voeren.
Van den wetgever kon het integendeel wijs
en vooruitziend beleid zijn, zulke wegen te
openen.
No aflcop dezer plechtigheid maakte de
commissie terstond een aanvang met hare
werkzoamheden.
BOND VAN AMBTENAREN IN DIENST BIJ
DE NEDERLANDSCHE SPOORWEGEN
Dc dienst- cn rusttijden van het
spoorwegpersoneel.
De Bond van Ambtenaren in dienst bij dc
Ncdcrl. Spoorwegen (B. A. N. S.), welke in
verband met de zeer gewrongen toepassing vun
de bepalingen vnn het Algemeen Reglement
voor den Dienst op de Spoorwegen ten aanzien
van de dienst- cn rusttijden een verzoek tot wij
ziging dezer bepalingen inzond, zul daarover,
naar wij vernemen, op Maandag 3 Mei a.s een
onderhoud hebben met den minister van Water
staat.
Uit het antwoord van den minister op hot
voorloopig verslug aan dc Tweede Kamer naar
aanleiding van dc begrooting van Waterstaat,
is voldoende bekend hoe weinig welwillend deze
tegenover de wcnschcn von de spoorwegambte
naren stnnt, hoewel die niet verder gaan dun do
regeling, zooois die feitelijk reeds sinds ja»en
bestaat, n.l. een arbeidstijd van uren per dag
voor hen, die voortdurend of ingespannen
werkzaam zijn cn een normalen rustdag pei
week.
Door een zeer gewrongen toepassing cn een
zoodanige regeling van den rustdag, dot van en»
dag geen sprake meer is, blijkt wijziging Jei
voorschriften noodzakelijk.
Op het pas gehouden congres van den B. A
N. S. is reeds long bestaande ontevredenheid
over de houding der regccring scherp tot uiting
gekomen; uit alles bleek dat het' geduld der
spoorwegambtenaren uitgeput raakt. Dienvtij-
den von 9 y2 uur en meer zijn regel gewo'den.
waarbij niet vergeten moet worden dot deze op
elk uur von het etmaal, zoowel op den dag
nis des nochts, op Zon- cn feestdagen verricht
moeten worden, met ccn zeer beperkt peiso-
ncel, bij ccn oplevend vervoer.
De spoorwegambtenaren hebben besloten, hc'
koste wat het koste, een einde te maken.
HET ONGEVRAAGD ONTSLAG AAN -
KOLONIËN.
Inlichtingen van den minister.
Bij den voorzitter der Tweede Kamer is in
gekomen ccn brief vnn den minister van ko-
ic.iicn met inlic.itingcn op het verzoek van den
heer H. J. Gorter, eervol ontslagen referen
daris bij het departement var» koloniën alhier,
om een onderzoek in te stellen naar het aon
adressant wegens de opheffing zijner betrek
king gegeven eervol ontslag cn zijn op wacht
geldstelling en om bevordering zijner herplaat
sing in ccn hem passende rijksbetrekking.
In dezen brief deelt de minister mede, dot
de laatstelijk door adressant bcklcedc betrek-
kng van hoofd der voormalige lie afdeeling
van het departement is komen te vervallen
door de samenvoeging van die afdeeling met
het bureau Comptabiliteit der 3e afdeeling,
welke samenvoeging reeds in 1923 om bezui
nigingsredenen is aan dc orde gesteld, doch
teen niet aamaard, omdat gevreesd wead voor
overbelasting von het hoofd van het XJurcau
comptabiliteit.
Teen evenv/el in den oanvong van het vo
rige jaar door den minister van financiën ver
schillende voorzieningen werden aanbevolen
voor een nieuwe wijze van betaalbaarstelling
van pensioenen, gagementen enz., noodig wor
dende door de voorgenomen opheffing van dc
kantoren der rijksbetaalmeesters, werden
daartegen door den heer Gorter bedenkingen
ingebracht cn tegenvoorstellen ingediend,
vaarvar^ de behondeling aanleiding gaf tot
voortdurende wrijving tusschen hem en het
hoofd van het bureau Comptabiliteit De oor
zaak van die wrijving moet voornamelijk ge
zocht worden in zekere persoonlijke eigen
schappen von den heer Gorter. Onder deze
omstandigheden werd het gevaar voor over
belasting van het hoofd van het bureau Comp
tabiliteit minder bedenkelijk geacht dan be-
