Amersfortia"
Gortepap en Yoghurt
Bel dan op No. 42
CLOO, Ulr weg 42 Iel 580
ACCUMULATOREN
AMERSFODRfSCH DAGBLAD
Hebt O een
Taxi of Auto noodig?
Vraagt onze overheerlijke
RICHTERS
Anker- Steenbouwdoozen
NIEUW PARIJS
w
REC1 iMES.
Prils 1 3 rrfffl* f 1 c5 clfc
r rrf. meet
0 50
Sambals.
Alan po Chutney.
Kctiab Renting.
Roode ischies.
Kroepoek Oedang.
Agar—Agar
Peteh Boonen.
Tamarinde stroop.
Atjar Tjampocradoek.
Boemboc sajor lodcli.
Boem boe nasi goreng.
Gemalen Kruiden.
Zeeven. Kockocsans.
Gocla Dia v/a.
Mie.
Tra/sic.
Kctan.
MelirHio.
Kemirienotcn.
Nasi Goreng
LEVEREH-LADEN-BsPAREERSK
\SU,
B.SCHOOLËMAN
ELECTBO-TECHNISCH BUREAU
AMERSFOORT
SMALLE PAD 12 TELEFOON: A23
Afd. Advertentie Bureau
Arnhemsche Poorlwal 2a
Tel, 513
Plaatsing van
Advertenties in
alle bladen zonder
prijsverhooging
Tel. 262
Modern Hygiënisch Bedrijf
Bediening met 40 wagens door
de geheele stad,
Lancrestraak 35 Tel. 308
AMERSFOORTSCIIE KUNSTKRING.
Martinc.
i
Voor wie als wij, terugdenkende aan de her
inneringen die een ontelbare reeks tooneel-
stukken bij ons naliet, moet bemerken hoe wei
nig in ons is blijven leven als gaaf, echt, le
vend tooncel, waaruit ook aan ons eigen leven
een dieper inzicht is bijgebracht, voor hen
Tioet de opvoering van Martine als voor cms
een stille vreugde zijn geweest.
Martinc zullen wij nimmer kunnen vergeten
Hoe eenvoudig het gegeven ook is de betce-
kenis van een liefde, voor de vrouw in dit
stuk, voor Martinc de allesomvattende, alles
opofferende en boven alles gaande liefde
voor den man, Julien, een tijdpasseering, eer.
flirt vlok voor zijn huwelijk, maar misschien
toch, zooals in de laatste acte blijkt ook voor
dezen nimmer zeer dirp voelenden man Y/el
van diepere L"teekenis.
Op de uitwerking van dit zoo rr.enschelijke
conflict komt het aan, in dit stuk staat geen
woord te veel of te weinig, hier is iedere rust,
iedere intonatie van betcekcnis. Hoewel min
der sterk don in het fellere Thuiskomst, dat
wij vorig jaar z :gen, lectt ook in dit stuk de
obsessie, ditmaal in de waanzinnige liefde van
Martine voor Julien; toch is het nooit fél, maar
met vertcedering van binnen uit geschreven
uiterst sober mpt nimmer een oneerlijk effect.
j Dit diepe stuk stelt aan dc acteurs wel de
zwaarste eischcn, zij moeten dc sfeer scheppen
van het stuk. de diepere betcekcnis doen aan
voelen van het zoo eenvoudig gebeuren. Zel
den zagen wij een zoo idcnle vertolking ais
door dc vijf spelers van het Cor Ruys' Ensem
ble, hier was alles op rdkonr afgestemd en
v/erd een harmonie, een werkelijk ensemble-
spel bereikt als wij op ons tooncel met zijn
enkele sterren cn talrijke mindere goden maar
zelden zien.
Tilly Lus is Martinc, zij is Martine geheel,
deze rol moet wel een deel van haarzelf ge
worden zijn. Julien, dc zeer moeilijke rol van
den jongen man, dio wel het sprookje beleeft,
het cpzcttelijk wekt en opbouwt, gecharmeerd
even, maar zonder dc diepere bctcckenis voor
Martinc tc begrijpen cn die als een spelend
kind. dot van blokken een prachtig slot bouwi,
daarna alles domweg cn zonder inzicht ver
nielt. werd door Prits Bouwmeester geheel in
den stijl van het werk en vooral na de eerst*
acte zeer zuiver gespeeld.
Als Alfred had Louis Chrispijn iets meer tc
typeeren den dc reeds genoemden, dczc figuur
van den boerenjongen, met zijn liefde en zijn
fierheid was prachtig. Mej. Koster als Jeanne
verraste door haar uitstekend spel, zij had
zeer goede momenten in haar samenspel me*
Martinc. Hcnr. Ruys gaf een lieve, gevoelige
Moeder.
De Kunstkring heeft een goed werk gedaan
door ons op haar eersten tooncelavond dit
prachtige stuk te brengen. Dot zij zoo moge
voortgaan.
V.
MUZIEK.
Sonotcn-ovond Meyer—v. d. Burg.
Morgenavond tc 8 uur zullen de hccrcn
Willem Mcycr (viool) cn Gerrit van den Burg
(piano) hun eerste sonatenavond in dit seizoen
geven in Amicitia. Ten gehoore zullen worden
gebracht werken van Bach, Haendel, Beetho
ven en Brahms.
NEDERL. MIJ. VOOR NIJVERHEID EN
HANDEL.
Lezing van den heer J. Haars
over de gcmcentebegrooting.
Voor het departement Amersfoort van de
Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid
en Handel zal dc heer J. Haars een lezing hou
den over de „Gcmccnlebeerooting". Deze le
zing zal plaats hebben in Hotel de Witte" op
Woensdag 24 November, 's avonds te 8 uur.
Dc lezing van den heer Vecn-
stra gaat niet door.
De lezing, die de heer A. R. Vcenstra a.s.
Vrijdag zou houden over nadere beschouwingen
over doelmatige overheidsbemoeiingen in ver
band met het firancieele vraagstuk, gaat blij
kens een advertentie in dit nummer niet door.
DUITSCHE MEISJES.
Enkele belangrijke mededeeüngen.
Het Pasbureay H. Koctsdjjk te Utrecht schrijft
ons
Ieder weet, dat het hoofd van een gezin ver
plicht is van elke vcrandeiirg in zijn gezin
binnen 14 dogen aangifte te doen cn dat dit
ook geldt voor intern dienstuersoneel.
Toch wordt dit wetsartikel^maar al te voolc
overtreden, waardoor de meisjes na korten of
langen lijd groote schade kunnen ondervinden.
Als voorbeeld kan het volgende dienen. Een
meisje werd door haar werkgever belet zich
aan te melden om het Zegeltjes-plakken en be
lasting te ontgaan. Thans is zij ruim 2 jaar
hier en wil nu naor Amerika, maar dc Vereen.
Staten verlangen een Bewijs van goed gedrag
over de laatste vijf jaren cn het bewuste meis
je kon dit over dc 2 jaar, die zij hier was niet
krijgen, daar ze niet was aangemeld. Een on
der meisje, dot 3 jaar hier was, was wel aan
gemeld bij de Politic maar niet bij het Bevol
kings-Register. Voor haar huweliik kon zij
toen slechts met de grootste mocito dc noo-
dige panieren krijgen, dank zij haar aanmelding
bii de Politic.-
Zelfs een verzuim van 2 a 3 maanden kan
reeds veel kwaad doen en daar 90 der aan
vragen om Dvitsche meisjes door mijn honden
gaat, kan ik het best beoordcelen, hoe vaak
dit verzuim hier ter stede voorkomt.
Door dezo kleine moeite riet te nemen, ver
oorzaakt men misschien veel schade. Men late
dus Duitsche meisjes r.ch eerst met haar pas
melden bij de Politie.
DIEFSTAL VAN SLEUTELS.
Uitspraak van dc Utrechtsche
rechtbank.
Do Arrondissementsrechtbank te Utrecht
heeft vonnis gewezen in de zaak tegen den
29-jarigen los-arbeider, die terecht stond ter
zake van diefstal van een bes sleutels en een
koehoorn ten nadecle van een landbouwer in
de omgeving dezer gemeente. De officier van
justitie had zes maanden gevangenisstraf ge-
cischt. De uitspraak luidde thans drie maan
den gevangenisstraf met aftrek van de preven
tie. Mr. Van Vessem was als verdediger voor
den verdachte epgetreden.
DIEFSTAL VAN EEN REGENJAS. -
Voor de Utrechtsche Rechtbank.
Voor de Arrondissements Rechtbank te
Ulrecht stond terecht een monteur, terzake
diefstal van een regenjas en een rijwiel te dezer
stede. De man had de fiets waarover de gabar-
j dine jas hing medegenomen hij fietste er mede
naor Zwolle cn verkocht daar zijn buit, samen
voor ongeveer tien gulden. De officier van jus
titie achtte het ten laste gelegde bewezen en
wees er op, dot deze beklaagde volgens de in
gewonnen informaties altijd een slappe figuur
is geweest, die riet graog werkt en een zwer
vend leven leidt. De officier cischte tien maan
den gevargenisstrof.
j Mr. T e r 1 i n g c r, als verdediger voor den
verdachte optredend, ging den levensloop van
zijn cliënt in het kort no en drong aan op een
psychiatrisch onderzoek. De monteur is lon
gen tijd onder behandeling geweest van een
zenuwarts te Haarlem.
Dc beklaagde voegde hier nog aan toe, dat
men hem eigenlijk tot een slappe figuur ge
maakt heeft. „Ik ben altijd een flinke jongen
geweest", zcidc hij. ..en ik heb steeds best op-
I gepast."
Over 14 dagen zal de rechtbank vonnis wij
zen.
VRIJWILLIGE AANMELDING.
Liever nu don met Kerstmis.
bij de politie kwam zich gisteren een man
aanmelden, die nog eenige straf te goed had en
die daarvoor in het politieblad gesignaleerd
stond. Hij kwam zich vrijwillig aanmelden, om
dat hij zijn straf liever r.u wilde ondergaan
dpn met Kerstmis.
POLlTlEjNlEUWS.
Korte berichten.
Door de p'olitie is procesverbaal opgemaakt
tegen een wielrijder, die gisteravond na den
daarvoor vastgcstclden tijd zonder licht reed.
Aan één persoon is vannacht in het politie
bureau een onderkomen verleend.
RIJKSPOSTSPAARBANK.
Opgave uitsluitend betreffende het postkan
toor Amersfoort cn zijne bij- cn hulppostkan
toren.
Maand October 1926.
Aan bovengenoemde kantoren werd, in den
loop der maand, op spaarbankboekjes inge
legd 46.383,13
en terugbetaald 58.035,75.
Derhalve minder ingelegd dan terugbetaald
11.652,62.
Het aanta' nieuw uitgegeven spaarbankboek
jes bedroeg 39.
1--
Hieronder 2 formulieren ad
spaorbankzcgels van 5 cent.
en 7 formulieren od f 1.— in spaorbankzc
gels van 1 cent (Schoolsporen).
Door tusschenkomst dezer kantoren werd
ter Directie op stoatsschuldbockjes afgeschre
ven 400.—.
Derhalve minder in- dan afgeschreven
400.-.
RIJWIELPLAATJES.
Aanvragen voor kostclooze
plaatjes.
Voor hen die gedurende dc kantooruren geen
gelegenheid hebben tot aanvrage van kostc
looze rijwielbelastingmcrken voor het jaoi
1927, wordt het kantoor der Directe belastin
gen enz. Zuidsingel 45, vanaf 13 Deccmbei
1926 tot 8 Januari 1927 gedurende tweemaal
per week, en wel Donderdags- cn Vrijdags
avonds van 7—9 uur opengesteld voor dc be
handeling dier oanvragen.
AGENDA
Dagelijks i
Leeszaal Hnndelsregistei, Arnh weg 23
Theosofische Bibliotheek, Laantje 3
Opo'nb. Leeszaal (met Jeugdleeszaal) en
Bibliotheek, Muurh 9.
Kunstznnl „Sieikunst" Uf">frhisrbeweg 111
Schilderijen enz.. .S.aru. van „Hfgkcjom., Unica
glaswerk, Deensche weefsels.
Cinema Royal Longest!nar"
Hotel ,»De Witte' Zondags, en Vrijdngs
Danszaal Klansscn. Zaterdag en Zondag,
Dancing
Prinress-ioom Zaterdag en Zondag middag
en nvondroncetf
De Pooit van Clceff Woensdag en Zatetdng
Dnnririg
t Boon Zondagavond Dancing.
De Arend Vrijdag, Zondag, Maandag en
Dinsdag Bioscoop
10 Nov. Amicitia (foyer) Algem. Nedcrt.
Verbond.
10 Nov de Valk. Opeicttc-gezelschap
10 Nov de Valk (fcyerInst v Arb Ontw
11 Nov Amicitia. Sonotcn-avond Meyer—
van den Buig
II Nov De Valk Nooit meet Oorlog Fede
ratie. Herdenking Wapenstilstand. Sprekers Ds.
Eldcring cn J H. F. Zadclhoff.
11 Nov de Valk (ïoyei) Fry si Selskip
12 Nov St Joriskcrk. Znnguitvoering Blin-
denkoor uil Amsterdam.
12 Nov Amicitia N V Het Scbouwtocneel
„De Consequentie van Fatsoen.'
13—21 Nov. Stichting „De Poth." Amersf
Kunstkring. Tentoonstelling schilderijen en gra
fisch werk van Jan Mankes.
13 Nov de Valk Toonecl-Frysk Selskip.
13. 14, 15 Nov Amicitia Bioscoop
14 cn 15 Nov De Valk Bioscoop.
16 Nov de Valk O B -avond.
16 Nov. Amicitia Nulsavond (lezing Alt)
17 Nov de Valk (foyet) Instit v Arb Ontw
18 Nov de Valk (foyer) Ftysk Selskip
18 Nov Rem Kerk. NSrderl. Prot. Bond
Lezing Ds F Kuiper
18 Nov. Amicitia (foyer).Theos. Ver. Lezing
Mevr. van Hinloopen— Labbertcn.
19 Nov Kunstkring v Jongeren
20 Nov De Volk. St F.onciscus-Voordrach-
tenwedstrijd
20 Nov. De Arend Ver. van Huisvrouwen.
Kindervoorstelling Oud. Ho-11. Poppenkast cn
goochelen. Holf 3.
20 Nov Amicitia Soiree A Z en P C
21, 22 en 25 Nov De Valk. „Het Hol-
landsch Tooncel"
22 Nov. St. Joriskerk. C. J. V. Spreker Dr.
AgH. de Hartog.
22 Nov Amicitia Amersf. Kunstkring piano-
avond Willem Andriessen.
24 November. English Association. Lezing
Prof. Har Evans
24 Nov de Valk (foyer) Inst v Arb Ontw
25 Nov de valk (foyer) Frysk Selskip.
25 Nov Amsvordc Komende Cultuur. Ds
Scherrrerhoin
26 Nov. Amicitia (foyer) Ver. van Huis
vrouwen. Lezing van mevr;. Douwes Dekker
Jolles over „Californië".
27. 28, 29 Nov Amicitia Bioscoop
27 Nov de Valk Toonrc! PTT
1 Dcc. Ver. Maarten Luther. Lezing Ds Ree-
ser over „Opbouwen".
2 Dcc Rem Kerk. Nedrl. Prot. Bond
Lezing Ds P Kuiper
6 Dec. Amicitia St Nico'aasfeest.
UTRECHT.
Stadsschouwburg
10 Nov Nederl. Opera-zangers. Faust-avond.
8 uur.
11 Nov. Vcreenigd Tooncel., „Makropulos"
(Else Mauhs als gast). 8 uur.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren: Hendrik Gijsbertys, z. van
Hendrik Crnnncn en Gonda Pot Antonio, d
von Jan Adrianus Landman en Jannetje Val
kenburg; een builen huwiflijk gebaren kind.
Getrouwd: Marie Christiann Octave An-
lorius Briët cn Aline Alice Lauren.
Overleden: Tcunisje van Veldhuizen,
oud 65 j., cchtg. van Gcrardes RanuwendaaL
Telefonisch Weerbericht
Naar waarneming in den ochtend van lieden:
Hoogste stand 764.6 tc Zurich.
Laagste stond 731.6 te Vnlcntin
Verwachting tot den avond van II Nov
Stormachtige, later afnemende Z. tot W.
wind, betrokken met regen, later opklarend,
aanvankelijk zachter.
WIELRIJDERS.
Fietslantaarn aansteken 4 uur.
W i e 1 r ij d c r s, die gebruik maken van een
elcctrische lantaarn, worden verzocht
hun lantaarn in schuine richting op den
grond of tc stellen. Daardoor hebben zij zelf
meer licht op den weg cn hinderen zij degenen,
die men tegenkomt, niet door het verblindende
flikkeren van de lantaarn, waardoor e r n s t i g o
ongelukken worden voorkomen.
De O.L. Vrouwetoren
van Amersfoort.
Door T. PLUIM
Amersfoort mag er roem op dragen een der
schoonste torens van Nederland tc bezitten
Men zegt, dat de bekende Cunera-toren van
Rhchcn en die van Antwerpen alle drie doo.
dcnzelfden bouwmeester zijn ontworpen, waar
door hun onderlinge gelijkenis zou verklaard
worden.
De napm van den kunstenaar is helaasver
loren gegaan, terwijl men evenmin het stich
tingsjaar kent. Wèl mag worden aangenomen,
dat omstreeks 1450 met den bouw begonnen
werd.
Slank cn sier. k heft hij zich nog altijd om
hoog, zoodot men hem nog verre in Eemland
ontwaart. En wot het eigenaardige, het kunst
rijke van den toren is, dc bouwmeester heeft
O. L. Vrouwe met het Kindekc willen voor
stellen. Immers tusschen den tweeden cn der.
den omgang heeft hij met opzet de trap aan
de buitenzijde aangebracht, zoodot hierdoor
het Kindcke wordt afgebeeld. Hoor, wat door
om dc bekende schrijver ds. Craandijk in zijn
„Wandelingen door Nederland" van den torci
zegt
„Het omwonende volk begroette in het statig
gevaarte het beeld der gezegende onder dr
vrouwen; en vooral als dc schemering dc vet
men wat omsluierde, als dc verre afstond d'
détails in con nevel hulde, dan zog hun oog dc
statige gestalte der gebenedijde moeder des
Hccren met haor goddelijk kind op den arm
die beschermend cn zegenend te midden vai;
het uitgestrekte landschap stond eh de geloo-
vigen tot dankbare aanbidding cn vertrouwe
lijke vercering litnocdigcle".
Men zegt, dat de toren een herinnering mocs\
blijven aan het in Amersfoort gevonden mira
culeus beeldje van O. L. Vrouwe met het Kin
dekc Jezus, dat ,cuwcn long een dichte schare
van gcloovigcn trok. i)
Zóó gelukkig is de bouwmeester in die voor
stelling van het gevonden beeldje geslaagd
dat het uitgebouwde Iraptorentje door het volk
„Het Kindje" wordt geheeten.
Wijlen kapelaan RootselaarJ archivaris dei
stad, dio haar zoo liefhad cn als geen ondet
hear geschiedenis kende, schrijft„Niet alleen
is er van een misstand in 't geheel geen spra
ke, maar „Het Kindje" is een sieraad tc hee
ten. Statig en slank, edel en vrij rijst de toren
omhoog en wekt de bewondering zoowel door
de schoonheid van elk der doelen als door do
juistheid der afmetingen en do harmonie van
het geheel. Op verren afstand zichtbaar, over-
heerscht hij het gchcele Eeir.dal en trekt voort
durend de aandacht, als stond hij daar sinds
oen dag van gisteren en werd hij voor den
eersten keer aonschouv/d. Reeds meer dan vic.
eeuwc-n duurt die bewondering voort en min
behoeft geen profeet te zijn om te voorspellen,
dat het verre nageslacht oen de koninginne var»
Eemland den cijns zijner Kulde eerbiedig zal
brengen."
Volgens dc gewone cpgaven heeft men do
navolgende hoogten
Eerste omloop 31.60 M.
Tweede omloop 19.50 M.
Derde cmloop 19.20 M.
Dc spits 22.20 M.
Totaal 92.60 M.
Ongetwijfeld is dit een aanzienlijke hoogte;
de Utrechtsche Dom bereikt 110 M.; de Marti
nitoren ven Groningen 95 M.; de teren der N
kerk tc Delft 92 M. en de Westertoren te Am
sterdam 85 M. Inderdaad mag dus de O. L
Vrouwetoren van Amersfoort een der hoog
st» van ons land heeten.
Ik zal dan ook niet licht den geweldigen in
druk vergeten, dien, nu reeds een veertig jaar
geleden, het onvergelijkelijke panoruma cp
mij maakte, toen ik in de Meimaand den toren
had beklommen en mijn blikken daar diep be
neden in een wijden boog over Eemland liet
weiden. Het was, zooals ik reeds zeide, in de
Meimaand, en dan heeft iedereen op een be
paald uur (ik meen von 4 tot 5) vrijen toegang,
daar dan tevens de „Meiklokjes" worden be
speeld, ongetwijfeld een oude, maar goede ge
woonte.
Wat een heerlijk klokkenspel bezit de toren
33 klokken, groot en klein, bijna alle het werk
van den Amstcrdamschen grootmeester dei
klokkengieters Fronciscus Hcmony; zeer zeker
een kostbaar bezit.
De gemeente-architect, thans wijlen de hee:
W. H. Kam, heeft indertijd de opschriften dei
klokken verzameld. Voor belangstellenden doe'
ik ze hier mede. (De tekst is in Latijnsche
hoofdletters gegoten).
T. (De heelslag-klok). f Zoo menigmacl gi)
hoort den hcldren clocke-s'.ogh, gedenek aen-
dachtelyck aen uwer. jongsten dach. H. van
Schanck, rentmr., en H. van Ommeren, dispens
dezer Cappel (d. w. z. der O. L. Vrouwekapel,
die kort bij den toren stond, maar in den Pa
triottentijd in de lucht vloog). Anno 1665
Amersfoort.
J. (De halfslcg-klok) f Dum cnmpona sonor
preperantem ndvcrtitC mortem Frnnciscus Hc
mony me fecit Amsiclodomi, Aö. 1662 (d. v/.
z.Wanneer ik, klok, geluid wordt, denkt dan
aan den ij lenden dood).
3. f Grata et nngelicus, men musica mixta
chordeus. F Hcmony mc fecit. Amstclodumi
Anno Domini 16C2. (d. i. Aangenaam is rr.ijn
muziek aan de koren der engelen)
4 f Dulcior c nostris resonat tmnetibus
tëc Fronciscus Hcmony me fecit. Amstelodo-
mn, Ao. 1662. (d. i. zoeter weerklinkt de lucht,
door onze schallende tonen).
5. f Laudabo nomen Dei cum contico et
magnifienbo cum in laudem. F. Hcmony nu*
fecit ar.no Domini 1659 (d. i.Ik zal den
naam des Hccrcn loven met gezang en Hem in
mijn lof verheerlijken).
6 f Cantate Domino canlicum novum; F'.
Hcrr.ony me fecit Ao. Domir.i 1659. (d. i.
Zingt den Heer ccn nieuw gezang).
7. f Sit nomcr. Domir.i boncdictum; F. Hc
mony me fecit Ao. Domini 1659 (d. i.Geze
gend zij de noom des Hccrcn)
8. f Laudato Dominum in cymbolis beneso-
nnntibus. F Hcmony mc fecit Ao. Domini
1659. (d. i.Looft <lcn Heer in welluidende
cymbalcn).
9. Anno Domini 1659 Fronciscus Hcmony
me fecit. 10 t/m 26ols voren (dus 17 klok
ken).
27 en 28 Anno Domini MDCLIX fecit (d. i.
in 't jaar des Heeten 1659 ben ik gemaakt).
29 en 30Anno Domini MDCLVIII mc fecit.
31 De Grave, Amstcldnm 1725.
32 Mclchior (verdpr onleesbaar).
33. Petrus Hemony mc fecit, anno Domini
1674.
Zoools men ziet, zijn er von de 33 klokken
25 door F. Hemony gegoten en 1 (dc Inotste)
door Petrus Hemony. Von de le klok, evenals
van nos. 27, 28, 29 cn 30 is dc gietmeestcr
onbekend; no. 31 is van de Grave en no. 32
van Mclchior.
Naar 't jaartal van het gieten zijn no. 29 cn
30 de oudste, al van 1658; dan volgen nos. 5
t'm 28, dus 24 klokken van T659; vervolgens
kwamen cr in 1662 drie bij (nos. 2, 3 en 4);
in 1663 weer een (n.l. no. 1); in 1674 komt
no. 33 on eindelijk in 1725 no. 32. Von klok
32 is 't jaartal niet bekend.
Het verhaal gaat, dat er oorspronkelijk 30
klokken zijn geweest, moor dat Nepoleon er
drie heeft laten wegvoeren.
Het volt dadelijk op, dot de slanke toren al
leen stout, zonder kerk dus. Deze lootste
ik zeide het reeds terloops spror.g in 1787
in de lucht, zonder dat hoor buurman, dc hech
te toren er onder leed. Het was in den tijd van
de twisten tusschen Patriotten cn Oronjegezin-
den. De Stoten van Utrecht waren in twee
partijen verdeeldde aonhongers von den
Prins hielden hun vergadering in de stad
Amersfoort. De Lieve Vrouwekcrk werd ge
bruikt niet alleen tot magazijn voor oorlogs
behoeften, maar tevens ols werkplaats voor het
vervaardigen vnn bommen.
Door klonk, zoo schrijft een tijdgenoot
denr klonk 's morgens om 11 uur plotseling
een slog gelijk non een zworen donder, die-
de geheele stad deed daveren en alle inwoners
met, ontroering, schrik en angst sloeg. In deze
verwarring roerde men oogenblikkolijk den
alarmtrom, trok dc klok der Groote Kerk (n.l.
van St. Joris), sloot de poorten en de geheele
bezetting verscheen in de wapenen. (Men dacht
dus blijkbaar aan een overvol der Patriotten)
Bevende van nieuwsgierigheid vloog ieder naor
Ie deur om te vernemen, wot dit schrikbarend
gedaver kon zijn. Een dikke damp verhief zich
boven dc Klcir.e Kerk (d. i. dc Lieve Vrouwc-
kerk) en oogcnblikkclijk begreep men toen, wat
er gebeurd was. Velen wisten n.l., dot de ka
nonniers in 't kerkgebouw bommen en hand
granaten vulden. Anderen vertelden, det cr
ruim 160 vaten buskruit stenden. Met één slag
was alles gedaan dc geheele kerk was uit-
aangesprongen cn zóó volkomen vernield, dot
niets dan de muien en ccn gedeelte van her
dol; waren overgebleven. De toren, op eenigen
afstond van de kerk staande, bleef ongedeerd
Al wot de kerk bevatte, tot de sieraden toe,
was door het instorten van het verwulfsel cn de
krocht van 't kruit geheel vernield. De pijpen
vnn het orgel waren gesmolten.
Ook dc omliggende huizen werden vernield.
Zeventien menschen werden gedood en velen
„geblakerd" en gekwetst. Onder dc gewonden
bevend zich ook ccn bombardier, die later
overleed. Hij werd onder dc puinhoopen van
daan gehaald en bokende, dat hij de ramp ver
oorzaakt had. Hij kod met een mes dc roest
van de buis van een bom willen afschrappen,
waardcor een vonk was ontstaan, die het kruit
in brand hod gestoken.
Dc grootste voorraad pulver bevond ziclf ge
lukkig aan het andere einde der kerk, en werd
door 't instertende dok zoo dicht bedolven, dat
het geen vlam vatte. Wore dit niet geschied,
dan zou dc ramp nog ontzettender geweest
zijn.
Men kwam oogcnblikkelijk met spuiten en an
dere bluschmiddclen aan, niettegenstaande 't
gpvnor van nieuwe losbranding van 't kruit."
De kerk is niet meer opgebouwd en zoo is
alleen de toren over.
B a a r n, Oct. 1925.
i) „Een zekere Gcertgcn Arends, dus luiden
de oude verhalen, had in den zomer van den
jaare 1444 een beeldje van O. L. Vrouwe bij
<!e Kemppoort in het water geworpen, dcch
hetzelve wierd op 's Hemels aanmening, daar
uit gehooid door ecne Mafgriete, dochter van
Albert Gijscn. Hoor biechtvader brogt het in
de toen reeds bestaande, mcar in 1787 ge
sprongen O. L. Vrouwe kerk, olwaor het or.tel-
boare mirakelen deed. De giften en geschen
ken, acn hetzelve gegceven, waren zo groot
en menigvuldig, dot zij dc kosten tot den bouw
von déczen schoonen toren goedmaakten."
(Pietcr PijpersEemlands Tcm.pe).
OMREKEN INGSKOERSEN.
Off. Not. Niet Olt Not.
Londen
Berlijn
Parijs
Brustpi
wu-sorhn.l
'epnen
«••prihngen
OKIO
Stop' holm.
9 Nov.
12.-12 y2
P.* 33
8 15
I,'7
<8 2'.
85.30
80
52 00
C6. 0
10 Nov I
19
o.:,-»
8
G
48
35
G.'
66.
vlp*v-Yorlf2.50'/,
m.r
.12
35
05
«)6|
23
30
62$
5
;.so
50 >4
