BINNENLAND. SPORTNIEUWS STADSNIEUWS. L Amerika en de gebeurtenissen in China. Naar gemeld wordt uit New York is hel duidelijk, dat de openbare meening sympathiek Staat tegenover den wensch der regecring om veranderingen in het verdrag en de betrekkin gen met China in overweging te nemen, waar door de extraterritoriale rechten /oo spoedig mogelijk worden afgeschaft en de toriefnvto- nomie voor China wordt hersteld. Amcrikonnschc voorzorgsmaat regelen. Het bataljon mariners te San Diego (Cali- fomië) is verstrekt om eventueel naar China te Worden gezonden. Br zijn voorts marine- troepen naar Cavitc op de Philippijnen gezon den, waar zij in gereedheid zullen worden ge houden om het leven der Amerikanen in Chi na te gaan beschermen. Een motie der Labour Party. Londen, 28 Jan. (H. N.) De Engelsche arbeiderspartij is voornemens in het Lagerhuis een motie in te dienen in verband met dc mili taire maatregelen, welke Engeland tegenover China treft. Geen opmarsch der Kantonnee2en naar Sjanghai Londen, 29 Jan. (V. D.) De Doily Tele graph meldt uit Sjanghai, dot de troepen uit Kanton Tsjekiang hebben ontruimd cn hebben afgezien van een opmarsch naar Sjanghai. VEREENIGDE STATEN. PEN KOUDEGOLF Het geheele gebied van Amerika ten Oos ten van de Missisippi werd Woensdag door een koudegolf bezocht. Te New York werden twee personen dood op straat gevonden ZUID-AMERIKA. ONLUSTEN IN COLUMBIA. Be r 1 ij n, 2 8 Jan. (V. D.) Li alle havens van het district Bogota is de staat van beleg efgekondigd. Tusschen de Columbioansche re- geeringstroepen en de stokende havenarbeiders hebben hier en daar botsingen plaats. Ook het spoorwegpersoneel staakt en wenscht geen troepen te vervoeren. TEGEN HET BELGISCH TRACTAAT! Dr. v. d. Myle te Hceze schrijft ons Uit alle kringen der bevolking, van de hoog ste tot do lagere, zijn duizenden adhaesiebe- tuigingen ontvangen. In eene bonte menge ling. Soms speelt het toeval een eigenaardig spel. Zoo overkwam het ons vandaag bij de telling van wat heden was ingekomen, dat het kaartje van een oud-minister oogcnblikkclijk gevolgd werd door dat van oen agent van poli tie. Uit alle doelen van het land bereiken or.s naast individuéèle ndhaeseiebetuigingen voort durend meer en meer grootere of kleinere lijs ten.- We hebben er zelfs al een ontvangen met circa 200 handteekeningeni Uit de begelei dende brieven blijkt dat men er, onzes inziens terecht, meer op uit is geweest om personen te laten teekenen, die geacht konden worden zich een oordeel over de zaak in kwestie te hebben kunnen vormen, don dot men Jan en alleman tot teekencn toeliet. In allerlei plaat sen is men nog met lijsten bezig en voortdu rend bereiken ons brieven, waarin men mede deelt dat men voornemens is met lijsten te gaan werken. In Amsterdam hoeft iemand, die ons plan wilde stomen, in eenige boek winkels lijsten ter teekening gedeponeerd. Voor al deze medewerking zeggen we harte lijk dank. In de door ons ontvangen brieven wordt dikwijls een taal gesproken, die het^hart goed doet cn ons eene aansporing is voort te gaan met onze actie. Daarom richten we tot de tegenstanders ven het tractaat, die nog achterbleven met het zenden van eene adhaesiebetuigin£, het ver zoek niet langer te dralen, doch ons zoo spoe dig mogeliik aan ons adres te Heeze daarvan te doen bliiken per brief, k<&rt of naam kaartje. Ook uit het buitenland hebben ons tal van bewijzen van instemming bereikt, zoowel van landgenooten, die daar in dezen wintertijd tijdplijk vertoeven als van Nedcrlnndcrs, die reeds lange jaren in den vremde woonachtig" zijn. Iemand, die reeds meer dan 25 jaren to Londen woont, schrijft, dat hij nog gent g Nederlander is om voor de belangen van zijn Vaderland te gevoelen. „Indien dat eenzijdig tracaat", schrijft hij verder, „beschouwd wordt van een zuiver nationaal stnndpunt en wars van alle politiek, dan kan cn mag geen op recht Nederlander daaraan zijr.e stem geven." De drie laatste meerderjarige nazaten van onzen dichter Helmers plaatsen boven him adhaesiebetuiging de volgende regels uit den zesden zang van ..de Hollondsche Notie „O, als gij schreiende mijne asschc zult vergaderen, „En mijn gebeente rust bij 't overschot der Vad'ren, „Zegt dan, als gij uw ziel in mijn gezang hervindt, „Mijn Vader heeft met vuur zijn Vndcr- lond bemind." 1 Laat ons volk thans toonen, dot vaderlands liefde T^eer don een phrase is cn dat het pal wil staan door, waar de nationale belangen be- dreigd worden, en dat men gereed is den smaad fe keeren, die ons land aangedaan, staat te worden Lafaards, zoo zegt een andere briefschrijver, worden nergens gerespecteerd. Daóroitt nogmaalsZendt cr.s, zoo «e 't nog niet gedaan hebt, ons uwe bewijzen van in stemming en steunt ons, zoo mogelijk door het werken met lijsten. In dit laatste opzicht is zelfs iemand met een snceuwbnl-lijstensystcem begonnen. 27 Jan. T927 Een adres der Leeuworder K. v. K. De Kamer van Koophandel en Fabrieken te Leeuwarden heeft zich ook met een adres in^ zake het ontwerp-verdrag tusschen Nederland en België tot dc Eerste Kamer gericht. De Leeuwarder Kamer acht het verdrag een zijdig en een gevaar voor het Nederlandsche nationaal zelfrespect en voor dc economische ontwikkeling van ons land. Verre van een sfeer van vrede en vriendschap te scheppen tusschen dc contrncteerende partijen ligt in dit tractoot aldus cdressan/e de kiem voor verwijdering cn voor geschillen over dat vele, hetwelk in dit verdrag ongeregeld of onvoldoende geregeld gelaten wordt. In Nederland zal bij aanneming van dit trac taat een gevoel van wrok ontstaan, terwijl men in België en terecht degenen, die dergelijke verplichtingen, waaronder van zeer vage redactie, goedwillig op zich loden, zon der respect voor zich zelf zal achten, waar mede ook het respect van derden verbeurd is. Dat bij een dergelijke verhouding in do naaste toekomst dc handelsbetrekkingen tus schen beide landen zullen worden geschaad, meent de Kamer een stelling, die geen verder bewijs vordert. J Afgezien van dc tegen het tractaat geldende bedenkingen van politicken aard, waarop dc Kamer niet nader ingaat, meent zij in het be lang van het economisch welzijn van ons land in het algemeen en van haar district in het bijzonder nadrukkelijk in overweging te moe ten geven het tractaat met België in zijn hul digen vorm niet te aanvaarden. P. J. RAAYMAKERS. Welch-n 80 juor oud en 00 jaar in staatsdienst. Naar „Dc Tijd" mededeelt, zal dc heer P. J. Raaymakers, oud-secretaris-generaol van de Rijksverzekeringsbank, thans verblijvend in huize „Duinzicht" te Overveen, op 14 Maart a.s. zijn tachtigstcn verjaardag vieren. De heer Raaymakers geniet nog oen goede ge zondheid en is nog lid van eenige Staats commissies. Het zeldzaam feit doet zich voor, dat do heer Raaymakers zestig jaren in .Staats dienst is. MOET DE LIJN GOUDA—ALPHEN ER KOMEN? Het standpunt der betrokken gemeente. De Tel. vroeg ook den lo#»-burgemecstci van Gouda, wethouder P. D. Muylwijk, wel ke houding zijtt gemeente in dezen aan- neemt. „Wij \olgen natuurlijk, zcide hij „de ontwikkeling van deze aangelegenheid met KoiancstelUng en doen het noodigc om een oplossing te bespoedigen. Een spoorweg is misschien ook voor ons niet geheel onmis baar, maar een Hinken autoweg langs dc Gouwe een deel is al verbreed acht het gemeentebestuur van Gouda toch meer ur gent. Een verbreed en verhard jaagpad langs de rivier zou o.i. ongetwijfeld Gouda, Waddinwoon en Boskoop ten goede ko men". „Wij hebben ook al eens voorgesteld, een flinken weg to maken met een trolley-baan in plaats van dc spoorlijn, doch ook hier over zijn dc betrokkenen het niet cen^ kun nen worden." „Wat dc hangende, spoorwegplannen be treft. interesseert,het ons, geloof ik, in dc eerste plaats, waar het eindpunt in dc stad zal komen. Overigens vragen wij om een goede verbinding, hetzij dan een breede rijweg, hetzij een spoorlijn. De vorige week hebben wc dan ook nog bij het provinciaal bestuur op spoed aangedrongen en binnen kort zullen de betrokken gemeentebesturen weder een conferentie or over beleggen." Hoe Alphen er over denkt. Bij afwezigheid van burgemeester Lovink deelde wethouder Vlasman van Alphen aan den Rijn mede, dat men daar ter plaat se allerminst op stopzetting van den spoor wegaanleg gesteld zou zijn. Alphen voteer de indertijd voor dit noodzakelijk werk 25.000. Vrijwel unaniem staan het gemeen tebestuur en do industrie op. het standpunt, dat ook voor Alphen deze spoorverbinding allernoodzakelijkst is. De Waddinxvecnsche actie wordt hier dan ook in hoofdzaak ver oordeeld. Het belang van dezen, spoorweg ligt ver der dan men zoo oppervlakkig wel denkt, verzekerde dc wethouder; men heeft niet to doen met een locaal spoortje, maar met dc completeering van een tweede spoorweg verbinding Rotterdam—Amsterdam door een bloeiend cn belangrijk gebied van Zuid Holland. Wanneer in dc toekomst ook deze lijn gcëlectrificeerd en voor snelverkeer in gericht zal zijn, is er van eenige concurren tie door autobussen geen sprake meer. DE „VOLENDAM" NAAR WEST-INDIE. Gecharterd door een groep Amerikanen. Den I7cn Januari j.l. is hc-t stoomschipMo lendam" van do Holland-Amcrika Lijn, van hier te New York gearriveerd, om van daar met een gezelschap, bestaande uit 727 per sonen, noar West-lndië te vertrekken. Deze passagiers zijn allen beambten of agenten van de „National Cash Register Cy.'\ welke my. het schip voor deze reis heeft gecharterd. Op 3 Februari a.s. wordt de „Volendam" weer tc New York .terugverwacht, terwijl acht da gen later de reis noar Rotterdam wordt on dernomen. EEN VREEMD NATUURVERSCHIJNSEL. Wij lezen in dc Leeuw. Ct. Donderdagavond omstreeks kwart over ze ven is op verschillende plaatsen een helder wit luchtverschijnsel nan den Noordelijken hemel waargenomen. Een groote vuurbol of vuurpijl beschreef in een groote boog, gaande van het west-noord-westcn naar het oosten, het luchtgewelf. Het bewoog zich langzaam in een weinig naar de aarde buigende hou ding, om ten slotte af te brokkelen tot dc grootte van een ster cn om daarna geheel te verdwijnen. Tijdens zijn beweging liet het voorwerp een staart van lichtende punten achter. Het verschijnsel deed denker, aan een me teoor von buitengewone helderheid Uit vier plnotsen, n.l Workum. Kóudum, Bols word cn Francker wordt ons dc verschij ning van dit homellichanm medegedeeld, ter wijl deze lichtbol ook gezien is in het Gooi. MEINEED. Ontkenning van een schuldvorde ring van 30 000. Men meldt ons uit Amsterdam: Voor de Zesde Kamer der rechtbank heeft terecht gestaan de 4I-jarige koopman tc dezer stede A. P. Hem was ten laste gelegd, dat hij op 16 Juni van het vorig jaar te Amsterdam op de openbare terechtzitting van de Enkel voudige Kamer der Arrondissementsrechtbank aldaar als gedaagde in het burgerlijk geding tusschen J. L. K. als eischer en beklaagde als gedaagde, in handen van den rechter van ge noemde Kamer mondeling, persoonlijk, opzet telijk en valschclijk den navolgenden hem door eischer opgedragen en door de rechtbank voor beslissend verklaarden eed heeft afgelegd: „Ik zwccrf dot het onwaar is, dot ik mij, toen op 3 Januari 1923 de vennootschap onder firma P. en Co., gevestigd geweest tc Soerabaja en bestaan hebbende tusschen mij cn den eischer, beëindigd werd en hare detivo gescheiden en gedeeld; tegenover eischer verbonden heb om aan mejuffrouw Hendrika K. (cischer's zuster), wonende te Amsterdam, uit te betalen een be drog van 30.000 in jaarlijkschc termijnen van 2000 a 3000, voor het eerst op T Januari 1924 cn over dit bedrag of het restant hiervan, iedere maand aan genoemde mejuf frouw K. een rente te vergoeden van 5 pet. 's joars. Beklaogde zou deze beslissenden eed opzet telijk in strijd met do waarheid hebben afge legd. In deze zaak, waarbij de geheele dag ge moeid ging, werden niet minder dan zes getui gen h charge en twaalf a décharge gehoord. Beklaagde erkende dezen eed te hebben af gelegd en te blijven bij het daarin medege deelde. Dc heer K., getuige a charge, die eischer was in het burgerlijk geding met bekl., bleef er bij, dat bekl. zich tegenover hem verbonden had om aan mejuffrouw K. 30.000 tc betalen op de in de dagvaarding omschreven wijze. Het O. M„ mr. Rcilingh, achtte bewezen dot bekl. te kwader trouw is geweest en opzettelijk een valschcn eed heeft afgelegd. Spr. wees er op, dat de voornaamste getuige K. is geweest, die uit den aard der zaak een wrok legen bekl. koestert. Deze getuige zeide spreker heeft een bijzonder gunstigen indruk gemaakt en het getuigt van hem, dat hij bekl. den be slissenden eed beeft durven opdragen. Bovendien worden get.'s verklaringen lot in alle onderdeden door 4e verklaringen vap an dere getuigen bevestigd. Het concept der schuldbekentenis, ten bcdrogc van 34.000, bevindt zich bovendien in het dossier, geda teerd 5 Januari 1925. Dit doet niets tot de krocht van den eed. Maar toch heeft bekl. zich door dit concept borg gesteld, dat hij alles aan get. K. zou terugbetalen. Alle, tegeri bekl. getuigende aanwijzingen, belichtende, stond het voor spreker vast, dat bekl. zich aan meineed heeft schuldig gemaakt. Den ernstigen aard van, het delict in aanmer king nemende, eischte de Officier twee jaren gevangenisstraf. De verdediger mr, Th. Muller. Massis was van meening, dat er niet zooveel bewijs in deze zaok is geleverd, dat een strafvervolging hsd mogen worden ingesteld. De verklaringen van den hoofdgetuige zijn niet altijd gelijk geweest, wat vooral niet het geval was in het begin dew civiele procedure. Het gaat er aldus pl. hier niet om of getuige K. zich benadeeld voelt, maar of er meineed is gepleegd. Op ver schillende gronden trachtte pl. aan te toonen, dat von meineed geen sprake is geweest. Pl. drong op een vrijsprekend vonnis aan. Uitspraak over T4 dagen. 1 RAMONTSPOR1NG TE LEIDEN. Gisteravond omstreeks 8 uur is op de lijn van dc Noord-Zuid-Hollandschc Tramweg- Maatschappij, even over dén overweg op den Rijnsburgerwcg tc Leiden, een tramwagen bij het rangceren ontspoord. De wogen kwam on geveer een meter naast dc rails te staan met dommekrachten heeft men hem na ongeveer drie kwartier, weer in dc baan gekregen. Het tramverkeer naar Ocgstgcest, Katwijk en Noordwijk, alsmede de verbinding met den Hoog met dc H. T M. stonden drie kwortic: geheel stil. VERKEERSONGEVALLEN. Vrachtauto te water. Een groote auto van een stöorcwasscherij le Naaiden is gisteravond te ongeveer zeven uur nabij Noorden in dc Muidérvaait gereden doordat do chauffeur het stuur kwijt raakte toen een automobiel met verblindende kop- lichten hem passeerde. De drie inzittenden konden allen worden gered. Radionieuws. BELANGRIJKE VERKLARINGEN VAN MARCONI. Londen, 28 Jan. (H. N. Draadloos). Sena tor Marconi heeft aan een lunch, te zijner cctc der vereeniging van der buitenlandschc pers aangeboden, zijn overtuiging uitgesproken, dat binnen niet al, te langen tijd de televisie tot een practisch succes zal worden, waardoor het mogplijk zal worden om afbeeldingen van actuccle gebeurtenissen over iedcren afstand over tc brengen. Verder zeide Marconi, dat het systeem van korte golven thans nog slechts zijn mogelijkheden begint te laten zien In dc afgeloopen weken zijn met medewerking van de posterijen en van de Canadeesche Marconi- maatschnppij proeven tusschen Engeland en Canada genomen, waardoor aangetoond is, dat het stelsel der. korte golven r.iet alleen voor dc telegrafie, doch tevens cn tegelijkertijd voor de telefonie kan worden gebruikt. Een zijner assistenten is er in geslaagd om met gemak een duidelijk verstaanbaar telefoon gesprek met personen in Canada te voeren, terwijl op den zelfden tijd het zelfde station met groote snelheid telegrammen ver zond en opving, zonder dat men wederzijds werd ge stoord. Volgens Marconi beteckent dit, dat het spoedig mogelijk zal zijn zoowel telefonische als telegrafische verbindingen tot stand te brengep, niet alleen m?t Caneda, doch ook mot Australië, Br.itsch-Indie. Zuid-Afrika en andere ver verwijderde landen door bemiddeling voft dc stations voor korte golven. School- en Kerknieuw*. INSTITUUT VOOR UNIVERSEELE STAATKUNDE. Opgericht op initiatici van dr. Emilc Vcrviers. Bij acte van 20 Janudri 1927, is te Oister- wijk op initiatief van dr. EmUe Verviers op gericht een Instituut voor Universeele Staat kunde. Doel cn strekking van dit instituut zijn als volgt Onze tijd wordt gekenmerkt door analy tische, egocentrische en dus kortzichtige be schouwing der dingen cn daarmede corres- pondcerendc verdeeldheid, zelfzucht, materia lisme en benepenheid in gezindheid cn hande ling. Er is bijgevolg behoefte aan meer syntheti schc, universeelen of algemeene beschouwing der realiteit en een daarbij aanpassende zin voor samenwerking, zelfverloochening en op bouw der ons omringende wereld. Meer in 't bijzonder tegenover de huidige chaos op maatschappelijk gebied en de dreigende on dergang onzer Westersche beschaving, is het van belang meer universeele geest en gezind heid aan te kweeken, als onmisbare voor waarde tot een toestand von ordo, vrede en welvaart. De uitdrukking „universeele staat kunde" nu duidt op een program om in maat schappelijke, economische en staatkundige zaken, de wezenlijke blijvende en algemeene werkelijkheid te beschouwen, ios van het eigen Ik en van de omstandigheden von tijd, plaats, ras, groep, stond, beroep en alle andere mo gelijke toevalligheden; en te streven naar een toestand van wezenlijke orde, samenwerking cn vrede tusschen individuen, klassen en volken. Het „Instituut voor universeele staatkunde" wil op aanvankelijk zeer bescheiden wijze aan dit program medewerken. Het beoogt do uit gave van eigen geschriften op wijsgeerig, mautschoppelijk, economisch en staatkundig gebied, v;elkc éen universeelen geest ademen; of uit het buitenland. Het beoogt geenszins hier in Nederland een nieuwe staatkundig© partij te stichten, noch een of andere bestaan de partij te bestrijden. Geen der bestaande partijen of staatkundige richtingen beant woordt volkomen aan dc universeele gedachte, zelfs niet menschelijkerwijs volkomen. Daaren tegen komen in iedere partij wel eens mannen voor die min of meer universeel zien en voe len en heeft iedere partij in onderdeelen wel eens een universeele gedachte Het instituut stoot dus los on vrij van alle partijen en richtingen, heeft daaronder geen bijzondere vijanden of vrienden, wil alleen de universeele gedachte als zoodanig aankwec- ken door uitgave en verspreiding van op hoog peil staande geschriften. Het schept dus geen element van verdere verbrokkeling, maar juist van vereeniging. Voetbal. U l'.DSTRIJDPRüGHAMMA. Zondag, 30 Januari. AFDEELING. I. lc klasse. Den Haag: H. V. V.—D. F. C. Amsterdam: Ajax't Gooi. Rotterdam: Excelsior—Stormvogels. Den Haag: V. U. C.—Blauw Wit. Haarlem: R C. J-L—Spart A. 2e klasse A. krommenie: K. F. C.Zeeburgia. Schoten: SchotenWest Frisia. Alkmaar: Alcm. Vitrix—V. V. A. HoornHol 1 andia—IIaa riem Blocmcndaal: Bloemendaal—Helder 2e klasse B. Zaandam: Z. V. V.—Voorwaarts. Amsterdam: A. F. C.Vclox. W'ormerveer: W. F. C.D. E. C. Amersfoort: II. V. C.Kampong Utrecht: HerculesDonar. 3c klasse C. Baarn: BaarnWilh. Vooruit. Amsterdam: S. D. W.Utrecht. 9- Laren: LarenA. W. Tc klasse D. Amsterdam: Alirends V. C.A. P W. C. Amsterdam: S.-E. V.Swift. AFDEELING II le klasse. Leiden: A. S. C.Spartnag. Utrecht: U. V. V.Feycnoord. Hilversum: HilversumH. B. S. Rotterdam: V. O. C.Z. F. C AFDEELING III. le Xlasse. Deventer: D.O.T.O.—Enschedé. Arnhem: Vitesse—Hengelo. Zwolle: Z. A. C.Wageningen. Enschedé: Ensch. boys—Go Ahead. Apeldoorn: Robur et Vel—Heracles AFDEELING IV. le klasse Tilburg: Willem II—Wilhelmina. Breda: N. A. C.Eindhoven. Roermond: Roermond—M. V. V. Eindhoven: P. S. V.Bredania. Den Bosch: B. V. V.Noad. AFDEELING V. le klasse. Groningen: Velocitas—Be Quick. Leeuwarden FrieslandG. V. Y. Assen: AchillesG. V. A. V. Winschoton: W. V. V.Vcendam. VOETBALOVERZICHT. Al zijn de kansen v£fn IT.V.C sterk gedaald, door de voortdurende overwinningen van D.E.C., toch is de spanning niet geheel ge weken. Integendeel, de stroohalm, waaraan onze stadgoAootcn zich vastklampen ontleent zijn kracht aan een stille hoop op het strui kelen der Amsterdammers, b.v. morgen tegen W.F.C. of andershier op Birkhoven! Maar D.E.C. zal natuurlijk zich in het gozicht dei veilige haven waar het kampioenschap wacht, zoo goed mogelijk inspannen. Theo retisch dus kan H.V.C. nog kampioen wor den, als dc drie nog tc spelen wedstrijden worden gewonnen en indien D.E.C. dan zoo vriendelijk wil zijn, de eveneens drie nog resteerendc ontmoetingen te verliezen. Ge zien dus de, betrekkelijk kleine, kans van H.V.C. verwachten wc een overwinning mor gen op Birkhoven, ook al, omdat Kampong de tegenpartij is. De club van Wello maakt een crisis door, waaruit zo, naar we hopen, moreel gesterkt te voorschijn .zal komen. In dien Kampong in de tweede klasse blijft, ook na evcutueelc degradatiewedstrijden, hetgeen wc van harte hopen, dan zal ze voor het volgende seizoen eon niet te on de rschatten tegenstander zijn. De wedstrijd van morgen zal intuschen niet zijn een spellofio van kat en muis, want de techniek van Kampong wordt nogal eens geprezen. De heer Walsmit zal wel zorgen, dat op dc leiding geen aan merking tc maken is. Quick en H.V.C 2 hebben vacantje, even als A.P.W.C. GARNIZOEN. Legerwcdstrijden. Dc eerstc-luitenant C. W. Ekkart, van het 21e R. I. is door den M. v. O. aangewezen voor de functie van Secretaris der Commissie „Legerwcdstrijdcn te .dezer stede. Schenking van een Oud-Minister van oorlog. Van Z. Exc. Luitenant-Generaal b. d. W. Cool, Oud-Minister van Oorlog, lid den Raad van State, ontving het Sanatoriumfonds van de Ondcroff. vereeniging ,',Ons Belang" wederom een bedrog van f' 50.00. ARMENZORG. Dc lieer O. R. Vivocn .opvoedend, ambte naar aan het rijksopvoedingsgesticht ^tlhier, cn diens ochtgcnootc, zijn benoemd tot direc teur en directrice van het tehuis „Nieuw- Voordorp" der Haagsche vereeniging Tundcr- zorg. DE SINT JORISKERK. Het tweede urtikel uit de serie van dc Amersfoortschc Kerkbode. Wezen wij in ons vorig artikel met een enkel woord op de bekoring, welke van onze oude kerk uitgaat, het valt niet te ontkennen,dat dc eeuwen haor heerlijk gehavend hebben. Van .het uiterlijk valt buitengewoon weinig te zeggen weinig kerken zijn zoo vrijwel totaal ingebouwd als dc St. Joris. Maar het inwendige is vol Van beloften. Ze is behoorlijk onder houden, maar„de 2ondcri der vaderen wor den ook hier bezocht aan dc kinderen, aan het derde en het vierde lid" En dit is meer letterlijk waar, dan men gewoonlijk denkt. Men is zoo vaak geneigd het hooger op te zoeken cn hervormers en beeldstormcrs dc schuld tc geven. Zeer zeker is toen veel uit de protcstantsch geworden kerken verwijderd, wat bij den roomschen cultus behborde en menige muurschildering of beeldhouwwerk zo! toen u'c-1 aan het oog onttrokken zijn; maar het staat toch wel vast, dat onze gereformeerde vaderen in velerlei opzicht juist de kerken we der versierd hebben. Men denke b.v. aan dc praalgraven onzer groote mannen; de St. Joris heeft een voorbeeld in 't monument van Jacob van Campen. Of aan de schoone hekwerken, meest van koper, waarmede men het ont ruimde koor van het overige deel der 1 erk af sloot, die in de I7c eeuw werden opgesteld. 'Schitterende voorbeelden vindt men le Dor drecht, Rotterdam, Amsterdam (Nieuwe Kerk). Ook onze kerk heeft een bescheiden specimen: de twee deuren met koperen kolommen onder hc-t oxaal. Enkele der wereldberoemde „Goudschc ra men" wie bezichtigde ze niet in de vroege re pijpenstad? zijn na de hervorming door bevriende vroedschappen geschonken; ten on zent zijn in 1614 door de gilden nog „glazen" aon de kerk gegeven. Ook preekstoel cn doop hek dateeren uit de 17e eeuw. Wij gelooven dan ook, dat al moge de beel denstorm veel bedorven hebben, de „beelden storm" van rationalisme en nuttigheidslccr, die in het eind der 18e eeuw opkwam en in dc* I9e haar hoogtepunt bereikte, oneindig meer vernield heeft. Het verschijnsel is volstrekt niet protestantsch of Nederlandsch. Tijdens*» de Franschc revolutie b.v besloot ntcn de wereld beroemde Cathcdraal van Chartres af te bre ken 1 Omdat men geen raad wist met het puin en opzag tegen het werk, is cr van afgezien; maar toch mochten op marktdagen vischvrou- wen in 't gebouw hun stalletjes opslaan. Maar om tot Amersfoort terug te keeren. De preekstoel in de St. Joris dateert uit 1655; het jaartal von het doophek kunt gc bij elk kerkbezoek zelf lezen. Een later geslacht heeft dit hek met smakeiooze vuren houten banken vergroot en het geheel het fraaie eiken houten beeldhouwwerk incluis „eikenhout geverfd. (Dc preekstoel en de deur van het hek zijn niet zoo lang geleden, evenals dc hooge banken daartegenover, op last von heeren kerkvoogden weer van de verflaag ontdaan en gedeeltelijk bijgewerkt. Vermoedelijk zijn in de achttiende eeuw ook de twee afschuwelijk© vierkante blokken met banken, vlak vóór het oxaal geplaatst; natuurlijk moesten die toen ook eikenhout worden geverfd, zelfs met „panee- len" erinl Maar het toppunt in dat gedeelte van het schoone gebouw is wel de mishanden ling van het oxaal zelve. Het is misschien maar goed, dat de schotten van die bankenblokken er vóór staan, en deze schennis var nog geen honderd jaar oud dus minder zichtbaar is. De als gazellenpootjes zoo fijne kolommen, be* kroond ïnet het kantfijne laat-gothische beeld bouwwerk, hebben nu het massieve groote or gel met .de zware pijpen, de kringelende krul len en het blikkerend v^rguld^e1, te dragen ge kregen. Men 'begrijpt nauwelijks, dat ze het

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1927 | | pagina 2