TWEEDE BLAD.
BINNENLAND.
De Maatschappelijke Arbeid
van het Leger des Heils
25e Jaargang Wo. 236 AM E RS FOO RTSC H D AG BL A D „DE EEMLANDER"
qcn en ethischen uard zijn, in den brccdo de-
batten te openen, daor het resultaat van dezc
debatten toch niet zou kunnen leiden tot een
uniforme conclusie.
Afgescheiden echter van deze min of meer
speculatieve beschouwingen werd opgemerkt,
dut de groote vraag omtrent de verwachtin
gen, die men koestert omtrent den mcnsch,
cr ook een is van controle op de feiten.
De voorstanders van socialisatie erkennen,
dot volledige socialisatie slechts internationaal
kon tot stand komen, doch zij meenden tevens
dat socialisatie in een bepaald land of in enkele
landen zeer wel zelfstandig kon worden door
gevoerd in een aantal bedrijfstakken, die dooi
de mate van concentrutie die zij bereikt hebhon
en overigens door de plaats, welke zij in bet
productiestelsel innemen, daarvoor rijp zijn.
Over de kwestie der kapitaalvorming
werden uitvoerige beschouwingen gehouden,
hoewel er geen verschil van mecning bestaat
omtrent de groote beteekenis die het kapitaal
in het productieproces vertegenwoordigt en
evenmin omtrent de noodzakelijkheid van kapi
taalvorming onder een gewijzigd productie
stelsel, onverschillig de richting, waarin die
wijziging zal worden gezocht.
Algemeen is men van oordeel, dat bij do
verbruikscoöperatie het maken van de noodige
reserves moeilijk geschieden kan, omdat de
lust, om op 't eind van het boekjaar het divi
dend op te voeren, steeds groot is en men in
het algemeen in de verbruikscoöperatie hier te
lande niet het groote middel ziet, om het pro
ductiestelsel te veranderen.
De ervaringen met de productie-coöperatie
opgedaan, laten zich als volgt samenvatten
óf de productie-coöperatie lijdt een kwijnend
bestaan ten gevolge van kopitoolgcbrek, óf zij
wordt omgezet in een kapitalistisch bedrijf
Gesproken werd voorts over de kwestie der
verhoogde productiviteit, waarbij do commis
sie als haar oordeel uitspreekt, dal, mede ten
gevolge van den wereldoorlog, een inzinking
van den orbcidslust cn van de bekwaamheid
tot producccren volt waar te nemen over dc
pconomischc werkwijze, de bedrijfsinrichting,
het transport van grondstoffen en goederen,
de prijsvorming cn dc economische d:st'hutie.
Ten aanzien van dit laatste punt is het oordcel
der commissie dot oon het terrenwooordige
distributiestelsel zeer veel ontbreekt.
Hoewel omtrent dit ondcrwero de mcenin<ren
der verschillende leden eikonder niet geheel
dekten, stemden zij hierin toch overeen, dot
onze maatschappij-inrichting op het gebied
der distributie enorm tekort is geschoten.
Ter verbetering ven den b^nanden tocstsnd
werden va nverschillendc zijden voornamelijk
twee middelen aangeprezen, die evenwel niet
in elk opzicht tegenover elkander worden ge
plaatst dc coöperatie cn dc conccntrotic op
gesocialiseprden grondslag.
Ten aanzien van dc kwaliteit van het product
was dc commissie het er algemeen over eens,
dat de staatscontrole verbeterd en verscherpt
kan worden cn dat de medew.hor der orga
nisaties van belanghebbenden in die controle
moet worden betrokken.
In den breede werd ook gesproken over de
loonen cn salarissen, waarbij vele leden ver
klaarden een groot bezwaar te zien in de ega
lisatie cn de nivelleering der loonen. die het
gevolg zullen zijn van de socialisatie. Dc ecnig
go^de loontheerie. zoo werd bet^^k di«,
welke loon geeft naar bekwaamheid. Door dc
voorstanders van socialisatie werden deze op
vattingen bestreden.
Dc inrichting der overheids
bedrijven.
Als middel tot verbetering van den huidigen
toestand, een middel, dot zonder dieogaand
ingrijpen in bestaande toestanden, onmiddel
lijk doorvoerboar is werd het van
een collectief arbeidscontract tusschcn de ver
tegenwoordigers der Overhr-'frcsD. B. cn W
Gcd. Stoten cn Ministers) met die der Waan
de vokvereenigingen van het overheidsnerso-
ncel aanbevolen, woordoor dus het georgani
seerd overleg zou komen tc vervalen.
Vele leden waren von mccning, dot ccn of-
doende oplossing von de pcrsoneclkwcstic cn
wat dnarmedo samenhangt, slechts verkregen
kan worden, wanneer de daarvoor votbnr©
overheidsbedrijven, dusdanig worden georga
niseerd, dat de politieke orgoncn, die thans
het lootstc woord hebben, worden uitgescha
keld.
Weer andere leden gingen in het algemeen
accoord met dc reorgonisotie van de over
heidsbedrijven. Zij wenschten echter de loonen
niet vastgesteld tc zien door ren r*lW»ief ar
beidscontract, moor door ccn „verordening
uitgevaardigd door ccn nieuw in het leven te
roepen orgaan, bestaande uit vertegenwoordi
gers der Overheid en uit vcrteoAnwoordigers
der betrokken arbeidersorganisaties, in gcliik
aantal.
Dit orgaan kan tevens dienst doen. om de
zoo begeerde medezeggenschap geleidelijk in
te voeren.
Dc Staatscommissie is het er mee eens, dat
hoe men ook over do mede-porgens'-,,np in
de overheidsbedrijven mag denken een on
misbaar vcreisrhte door de "erw«»*e-'«{Mnor er
van het schoppen van een afzonderlijk orgaan
zal zijn.
Omtrent dc mate van medezeggenschap
bestaat in de Commissie geen eenstemmigheid
evenmin als over het beginsel zelf.
Ten siottc werd betoogd, dot bii een reorga
nisatie der overheidsbedrijven, er alle reden
bestaat, ook de organisatie von het overheids
personeel te herzien.
In dc Staatscommissie hccrschte geen een
stemmig oordeel over do beteekenis cn do
waordccring van het gemengde bedrijf, onge
acht nog den vorm, waarin dezo orar^isatio
zich thans voordoet of in dc toekomst zich zou
kunnen ontwikkelen.
Do Staatscommissie is oon dc behandeling
van het vraagpunt „Welke fiscole maatregelen
zijn gcwenscht", niet toegekomen, daar haar
bet recht van enquête naar dc trustversrhijn-
sclcn hier tc lande niet werd verleend. Door
gebleken was, dot de Regcerir»'- »*n stapnen
wcnschtc tc doen om voor de Stootscommissio
het enquêterecht tc verkrijgen, diende het com
missielid Dr. v. d. Wnerden on ei^en verant
woordelijkheid ccn initiatief-wetsontwerp bij
do Tweede Komer in, doch dit werd op 17
Maart T925 verworpen. Hierin vond de Staats
commissie, welke hoor discussie intusschen
reeds had gestaakt, ncnlciding haar taak als
geëindigd te beschouwen.
De samenstelling der commissie.
Het verslag is onderteekend door de vol
gende hecrcn W. H. Nolens, voorzitter G.
Baas Kzn.f S. E. B. Biércma, H. M. J. Blom-
jous, J. Dekker. P. S. Gcrbrnndy, J ter Hnnr
Jr., H. G. M. Hermans, Chr. v. d. Heuvel, G.
Jokobs, C. J. Kuiper, H. P. Morchamt, J. R-
H. van Schoik, C. Smeenk, A. Spanjaard, R.
Stenhuis, C. F Stork, Th. Stulcmeyer, M. W.
F. Treub, J Th. Verheggen, I P. dc Vooys,
Th. v. d. Woerden, F. M. Wibout en L. G.
Kortcfthorst, secretaris
OEFENINGEN DER ARTILLERIE.
In de legerplaats bij Oldebrock zullen de
bereden artillerie, het rcg. vesting-art. cn d«
scholen voor verlofsofficieren der bereden artil
lerie en der vesting-artillerie schietoefeningen
houden.
KON. BESLUITEN
Is benoemd tot burgemeester van Oldekerk
H. Hozenbcrg en tot burgemeester van Vled-
der J. Kooiman
is benoemd tot adj.-secretaris in de jacht-
commissic mr. A. J. Rosmon te Wasseneer
is aan mr. A. J. van Slooten op zijn verzoek
eervol ontslag verleend als rechter in de
rechtbank te Zwolle, met dankbetuiging voor
de in de rechterlijke betrekkingen bewezen
diensten
is op haar verzoek aan mej. Ch. J. van
Heemskerck, directrice van de Tuchtschool te
Montfoort, als zoodanig eervol ontslag ver
leend, onder dankbetuiging voor de in dezc
functie bewezen diensten
is herbenoemd tot lid van den Voogdijraad
te Leeuwarden jhr. P. B. J. Vegelin van Cloei-
bergen
is benoemd bij het wapen der infanterie tot
luit.-generaal de generaal-majoor R. B. A. N.
de Quay, commandant der lilde divisie, tevens
bevelhebber in dc 3de militaire afdeeling
is op zijn aanvrage eervol ontslag verleend
aan den luit.-generaal de Quay voornoemd,
met dank voor de veeljarige en belangrijke
diensten aan den lande bewezen
is belast met het bevel over de lilde divisie
de kolonel C. A. Prins, commandant der Ilde
artillerie-brigade
is benoemd tot commandant der Ilde artil
lerie-brigade de kolonel K. A. Pfeiffer, com
mandant van het regiment vesting-artillerie,
onder eervolle ontheffing uit zijn tegenwoor
dig commando
is benoemd bij het dienstvak der intendance
a. tot luit-kolonel-intendant de majoor-inten
dant J. Boon van het dienstvak b. tot majoor-
intendant dc kapitein-intendant A. Numnns van
het dienstvak c. tot kapitein-intendant de Tste
luitenant J T. Smects van het 7e regiment
infanterie;
bij Kon. besluit is aan H. Leydensdorff, vio
list te Amsterdam, vergunning verleend tot
het aannemen van de versierselen van ridder
der orde van de Kroon van België.
zijn benoemd tot inspecteur van den arbeid
Ir. F. Groene veld te Amsterdam en Ir. N. C.
Winkel tc Deventer, beiden adj.-inspecteirr van
den arbeid
benoemd tot hoofdcommies bij het Depar
tement van Financiën J. F. Verbaas, thans
commies bij het Departement van Binnenland-
sche Zaken cn Landbouw.
DE PRINS NAAR HET BELGISCH
MUZIEKFEEST.
De Prins heeft het voornemen om op II
April in den Grooten Schouwburg te Rotter
dam een uitvoering bij te wonen van het Bel
gisch Muziekfeest.
DE HEER EN MEVROUW
VAN KARNEBBEK TEN HOVE.
De afgetreden minister van buitenlandsche
zaken en mevrouw van Karnebeek, geboren ba
ronesse van Wasscnaei van Rosonde, hebben
Zaterdagavond deelgenomen aan den maaltijd
van H. M de Koningin cn Z K. H. den Prins.
Jhr. van Karnebeek blijft ln
den Volkenbondsi-aad.
Naar aanleiding van de in het binnen- en
buitenland loopende geruchten, dat dc nu af
getreden minister van buitenlandsche zaken,
i
Een excursie langs verschillen
de maatschappelijke inrichtin
gen van Het Leger des Heils
De Landkolonie te Lunte-
ren „De Groote Batclaar".
(Van onzen eigen verslagggeveil.
I.
Wanneer men bedenkt dat het slechts weinig
meer dan zeventig jaar geleden is, dat de stich
ter van het Leger des Heils, William Booth,
in Nottingham voor het eerst van zich deed
hooren door als straatprediker op te treden, en
men ziet hoe de organisatie waarvan deze fi
guur de schepper is, op den huidigen dag over
gansch de wereld haar vertakkingen heeft, hoe
zij èn het maatschappelijk èn het religieus le
ven van zoovele duizenden, zoowei in Enge
land als in Japan, in Tsjccho-Slowakije als in
Nederland, in Spanje, Italië, Zweden en Noor
wegen, ja in schier ieder land, vormt en bo-
heerscht, dan zal toch ongetwijfeld niemand
een gevoel van eerbied voor dit organisatorisch
talent kunnen bedwingen en men zal zich mis
schien afvragen hoe het mógelijk is dat het
Leger des Heils in zoo betrekkelijk korten tijd
een dergelijke webbe heeft kunnen spinnen
rondom de aardbol.
Merkwaardig is het intusschen dat men in
vele kringen met het werk van dit Leger nog
zoo buitengewoon slecht op de hoogte blijkt
te zijn. In vage trekken weet men ongeveei
enkele hoofdzaken weer te geven, maar ten
opzichte van zeer veel arbeid die het Leger des
Heils verricht staat men met een gebaar van
„Ja, ik gelóóf dat zeWij stelden het
daarom te méér op prijs dezer dagen een uit-
noodiging van de zijde van het Leger des Heils
te mogen ontvangen, waarbij men ons inviteer
de, in gezelschap van nog enkele andere pers
vertegenwoordigers, een excursie mede te ma
ken langs onderscheidene inrichtingen ten ein
de ons een bizonderen kijk te geven op den
meatsrhnpcliiken arbeid van hrt Lro-er. Met een
geriefelijke autobus hebben wij Vrijdag dezen
tocht gemaakt, op zeer volledige wijze inge
licht door de hoofden van de instellingen die
wij bezochten en door de heeren P. de Boer,
redacteur van „De Strijdkreet" en Ensign van
Eeken, assistent von den secretaris van het
„Mannen-maatschappelijk werk" die ons heb
ben vergezeld. Wij kunnen niet nalaten op deze
plaats een woord van bizonderen lof en dank
te brengen aan den heer de Boer die op zoo
voortreffelijke wijze deze excursie organiseerde,
jhr. mr. H. A. van Karnebeek, benoemd zal
worden tot gezant tc Brussel, heeft dc Tel,
zich tot den heer Van Karnebeek zelf gewend.
Deze verklaarde, dat die geruchten onjuist
zijn, en hij voegde er aan toe, ambteloos bur
ger van den Haag te zullen blijven.
Wel zal de oud-minister ons land ln den
Volkenbondsraad blijven vertegenwoordigen
NEDERLAND EN BELGIË.
Een vergadering van het Nbt.
Comité van Actie tegen het Vcr-
drag.
Zatrdeg heeft te Den Haag ccn druk
bezochte algemeene vergadering plaats gehad
van het Nationaal Comité van Actie tegen het
Verdrag met België.
Na afhandeling der agenda werden uit de
rgadering woorden von warme waardeering
gericht tot het Centraal Bestuur, dc heeren
mr. Luden, voorzitter, ir A A. Mussert, secre
taris, en E. A. van Wcly, penningmeester, voor
de voortreffelijke leiding aan de werkzaamhe
den van het comité gegeven.
Besloten werd, dat het comité zijn werk
zaamheden zal voortzetten als Nationaal Co
mité inzake een Nederlandsch-Belgischc over
eenkomst. Ten slotte werd de volgende motie
aangenomen
Het Nationaal Comité inzake het Verdrag
met België
Met voldoening kennis genomen hebbende,
dat de Eerste' Kamer der Staten-Generaal het
wetsontwerp tot goedkeuring van het Verdrag
met België c.a. niet heeft aangenomen
gehoord de besprekingen in de Staten-Gene
raal
in acht nemende, dot België aan dc schci-
dingsregeling van 1839 rechtens noch moreel
cerigerlei aanspraak kon ontleenen op poli
tieke of economische concessies van Neder
land
overwegende echter de wenschelijkheid eener
goede verstandhouding tusschcn Nederland cn
België
spreekt den wensch uit, dat Nederland zijn
medewerking verleene
n tot opheffing, onder vrijwaring van
Nederlands souvereine rechten, van de op
België krachtens het Verdrag van 1938 rus
tende politieke servituten
b. tot opening van nieuwe rechtstreeksche
onderhandelingen tusschcn Nederland en België
tot herziening vin het Verdrag van 1839 ten
opzichte vari b"t v< rkccrsprobleem in zijn ge-
heelen omvang, -neens onder vrijwaring van
Nederlands souvereine rechten op den histo-
rischen grondslag van wederkeerigheid.
Bctooging te Brussel-
De Ligue Maritime Beige zet een betooging
op touw voor wat deze vereeniging noemt de
vrijheid van dc Schelde Dc betooging heeft
plaats Zondag TO April in de Mogdalcnozaol
te Brussel. De namen der sprekers zijn nog
niet bekend
Een Ncderlandsch-Belgisch Ver
drag onderteekencf.
Htt Ministerie van Buitenlandsche Zaken
maakt bekend, dat op 25 Maart 11 te Brussel
de onderteekening heeft plaats gehad van een
tusschen Nederland cn België gesloten Ver
drag, betreffende de wederziidsche vrijstelling
van schepen van het geneeskundig onderzoek
aan boord.
AUDIËNTIES.
De gewone audiëntie van den Minister van
Arbeid, Handel en Nijverheid zal op Donderdag
7 April 1927 niet plaats hebben.
zóó dat cr geen oogenblik stagnatie kwam in
de afwerking van het uitgebreid programma.
Men zal begrijpen, dat het maatschap
pelijk werk slechts een onderdeel is van den
arbeid die het Leger des Heils doet, niette
min een hoogst belangrijk onderdeel. Het Le
ger, zoo duidde Kommandant Howard het in
zijn, in het Engelsch uitgesproken tafelrede,
des avonds uit, heeft twee handen waarmode
het de maatschappclijk-ongelukkigen steunt en
bijstaat. De ééne hand is <h'e van de „practical
help", de andere die van dc „Christian love".
De geboorte van het Maatschappelijk werk
van het Leger des Heils vond plaats in den
stengen winter van 1899'91, dus 314 jaar na
den aanvang van den geestelijken arbeid. Het
gebeurde in dien winter, dat er menschcn op
straat doodvroren, wat dc toenmalige Leger
leiding er toe deed besluiten, de goedverworm-
de vergaderlokalen op dc Lijnbaansgracht en
op het Rapenburg te Amsterdam des nachts
open te stellen voor de zwervers, die overal
onder viaducten en in portieken te vinden waren.
Hoewel men deze menschen zoo goed als niets
kon aanbieden en zij op los stroo en harde
banken moesten slapen, werd hiervan een druk
gebruik gemaakt, zoodat dc zalen weldra te
klein bleken. Gelukkig slaagde men er na kor
ten tijd in een gebouw in de Haarlemmerhout
tuinen te huren, dat zoo goed mogelijk voor het
beoogde doel werd ingericht Aan dit osyl wer
den bovendien een houtjes-hakkerij en een
timmcr-winkel toegevoegd waar de werkloo-
zen zelf hun kost konden verdienen hier ont
stond zoo dc eerste „industrieele inrichting"
van het Leger, waaruit zich gaandeweg de uit
gebreide tak van arbeid ontwikkelde die onder
scheiden wordt als de afdeeling „Maatschappe
lijk werk onder mannen*
Onder die afdeeling ressorteert nu de Land-
kolonie in Lunteren, „de Groote Batelaar
waaraan wij gisteren een bezoek brachten. Wij
zullen in de eerste plaats enkele historische
gegevens omtrent deze kolonie, waar maat
schappelijke schipbreukelingen een veilige ha
ven vinden, vastleggen. Zij werd opgericht In
T895, nadat er in de toenmalige Park-Schouw
burg te Amsterdam een vergadering gehouden
was, waarin wijlen Generaal Booth sprak over
„Darkest England and tbe wav out in welke
rede hij den nood en het lijden der armen
schetste. Een commissie werd op deze verga
dering gevormd om gelden in te zamelen voor
den aankoop van den Landkolonie, teneinde op
meer doeltreffende wijze diegenen te hulp te
komen, voor wie een verblijf ten platte lande
wenschelijk mocht zijn. Kommandant Oliphanl,
DE SOC1ALISATIE-COMMISSIE.
Haar rapport verschenen.
Verschenen is thans het verslag van de bij
Kon. besluit van II Maart 1920 ingestelde
Staatscommissie, aan welke werd opgedragen
to onderzoeken door welke wettelijke maatre
gelen de voortbrenging cn vcrdecling vun goe
deren meer dienstbaar kunnen worden gemankt
aan het algemeen belang (de z.g. socialisatie-
commissie).
Als voorzitter dezer Staatscommissie is van
den aanvang af opgetreden prof. mr. dr. W.
H, Nolens en als secretaris dr. L. G. Kortcn-
horst.
Het rapport telt 168 pagina's druks, alsmede
een zestal bijlagen.
Aan den inhoud is het volgende ontleend:
De verschillende middelen, welke aanbevolen
worden om de voortbrenging en verdeeling van
goederen meer dienstbaar tc maken oon het al
gemeen belang, werden in twee hoofdgroepen
gesplitst Vooreerst toch hebben die aanbevo
len middelen ten doel wijziging te brengen in
de organisatie van het bedrijfsleven, zoowei in
de productie als in de distributie der goederen,
vervolgens beoogen die middelen wijziging
♦e brengen in de verdeeling van het maatschap
pelijk inkomen.
Wat de eerstgenoemde groep van middelen
betreft, maakte dc commissie onderscheid in-.
1. socialisatie von bedrijven;
2. nationalisatie of overheidsexploitatic;
3. gemengd bedrijf van Overheid en
particulieren.
4. coöperatie;
5. controle van de Overheid op de be
drijven.
Onder het laatstgenoemde middel begreep
de commissie ook de publiekrechtelijke be
drijfsorganisatie en dc economische bedrijfs
organisatie.
Ten aanzien van dc tweede groep von mid
delen, onderscheidt dc commissie:
1. verdeeling van het bedrijfsinkomen:
a. regeling van loon en salarissen;
b. vergoeding van kapitoolgebruik;
c. verdeeling van de winst;
2. uitkeering op lage inkomens;
3. fiscale heffingen.
Do vraag, die de commissie begon tc over
wegen, was, of hetzij socialisatie, hetzij natio
nalisatie, hetzij de gemengde bedrijfsvorm, het
zij coöperatie, hetzij overheidscontrole, al don
niet geschikte middelen zijn om het algemeen
belang tc dienen.
Wezenskenmerken der socialisatie.
Op verzoek van die leden der commissie, die
niet begrepen, welke de wezenskenmerken van
de socialisatie eigenlijk zijn, omschreven de
verdedigers der socialisatie dezen
productievorm ols dc doelbewuste vermaat
schappelijking van het bedrijfsleven, het ont
trekken van de voortbrenging van het maken
van particuliere winst en het richten der vooit-
brenging op het algemeen belang, waarbij do
eigendom der productiemiddelen oon de ge
meenschap of haar organen komt.
Bij de algemeene beschouwingen werd voor
namelijk gesproken over de tegenstelling
van dc nationalisatie en socialisa
tie eenerzijds en het huidige pro
ductie-stelsel, zooals dit bezig is zich
verder te ontwikkelen, a n d e r z ij d s.
Algemeen was men echter van oordeel, dat
hier dc levensbeschouwingen der voor- cn
tegenstanders van socialisatie tegenover elkan
der stonden en dat het niet op den weg der
Commissie ligt, om over deze verschillende le
vensbeschouwingen, die deels van godsdiensti-
die destijds het bevel over het Leger des Heils
in ons land voerde, interesseerde zich aan
stonds voor dit plan cn wist beslag te leg
gen op een complex gronden onder Lunteren, ge
legen aan den postweg van Lunteren naai
Walderen, ter groote van ongevcci 77 H.A.,
waarop een bestaand boerderijtje s.tond, dat
armoedig was geëxploiteerd. Verreweg het be
langrijkste deel der gTonden was dan ook nog
heide. Dc naam van de hoeve luidde„Dt
Groote Batelaar" welke naam ook nadien werd
gehandhaafd.
Gedurende de eerst vijf jaren, namelijk van
1895 tot 1900 hebben achtereenvolgens een
drietal chefs den pionniersarbeid verricht. Ge
durende het kort verblijf van nu wijlen der.
heer Wansink verrees er een hulpgcbouwtjc
zonder fundamenten, in een houten raam met
tuifsteen opgetrokken, (het staat er nog ci\
doet nu dienst als werkplaats) dat, behalve dal
het als officierskwarticr diende, ook ongeve»
25 patiënten bergen moest. Vervolgens fun
geerden wijlen dc heer Jonker en dc Polman
als chefs, welke laatste thans werkzaam is op
het Evangelisch terrein te Amsterdam. Als pi-
onniers hadden zij uit de aard der zaak een
moeilijke taak waarvan zij zich zonder twijfel
zoo goed mogelijk hebben gekweten. Aange
zien echter geen der voorgaande chefs vol
doende met landbouw en veeteelt op de
hoogte was, werd begrijpelijkerwijs door kom
mandant Oliphant uitgezien naar iemand die
op dat gebied méér ervaring bezat, met dit ge
volg dot in 1900 de tegenwoordige directeur,
brigadier F. Stel de leiding en de verdere ont
wikkeling van de Landkolonie op zich nam.
De wording van de Landkolonie had zich
geleidelijk op zoodanige wijze ontwikkeld, dat
de landbouwende bevolking van die omgeving
niet meer zóó sceptisch tegenover de aanwe
zigheid van een kolonie met een aantal kolonis
ten stond als dit bij den aanvang het geval
was. Toch bleek het vertrouwen in die dagen
nog gering; het Leger des Heils zag men als
Landbouw-ondernemer niet voor vol aan I Maar
dat tijdperk heeft men in Lunteren achter den
rug. Sedert zijn landbouwers van heinde cn ver
komen vragen welke bemestingsmethode zij het
beste zouden kunnen toepassen en wat de
meest effectieve wijze van grond-cultiveeron
is I
Het bovenstaande is zeer begrijpelijk omdat
men van nabij de uitkomsten van verschillen
de proeven der bodembewerking en de bemes
ting, die met kunstmeststoffen werden genomen
had kunnen waarnemen. De Landkolonie was
namelijk in die streken een van de eerste dï';
de kunstmeststoffen op doelmatige wijze aan
wendde, waardoor onmiskenbaar kwam vast te
staan dat met moderne bemesting veel voor
deel op den armen zandbodem verkregen kon
worden.
De gronden der Landkolonie zijn sinds enke
le jaren geheel in cultuur, de arme, woeste hei
degrond is omgezet in vruchtbaren bodem. In
verbond met de uitbreiding der grondcultuui
heeft zich ook het landbouwbedrijf, heeft zich
dc veeteelt geleidelijk uitgebreid. Dc bestaande
schuren werden zooveel mogelijk verbouwd cn
gemoderniseerd, terwijl nieuwe ruimte werd
bijgebouwd. Dc rundveestapel breidde zich uit,
er kwamen paarden, forsche Belgen om den
ploeg tc trekken door de vette aarde, er zijn
ongeveer vierhonderd l ippen, er is een war-
moezierderijMen is thans bezig het met
bloembollen kwecken tc probeeren.
Waar eerst heide was stoot nu het land
bouwbedrijf en de veeteelt. (Er zijn ongeveer 80
melkkoeien!) op de hoogte van den tijd, geven
zij min of meer de leiding aan de streek.
De vraag rijst„Moor wat zijn dot daar ru
voor menschen in Lunteren die zoo nijver de
aarde bewerken, dc streek vruchtbaar maken?'
Deze gchccle kolonie stoot in dienst van hen,
die om de een of andere reden een tijdelijke
verpleging op de landkolonie behoeven, hetzij
wegens onevenwichtigheid van karakter, drank
misbruik, zenuwoverspanning of werkloosheid
Men vindt er voorwaardelijk veroordeelden,
men vindt er menschen die longen tijd in du
gevangenis hebben doorcrebracht en nu een
soort „overgang" hoodig hebben om weer
voor het maatschappelijk leven geschikt te
worden, men heeft cr voorwaardelijk in vrij
heid gestelden.
Zij allen zijn daar vrijwillig. Uitgezonderd na
tuurlijk de voorwaardelijk veroordeelden of
voorwaardelijk in vrijheid gestelden. Zij zijn er
op hun eigen verzoek, op verzoek van hun fa
milie met eigen toestemming op advies van een
vereeniging of van een ander lichaam. Het zijn
onmaotschoppclijkcn die men van hun onmaat
schappelijkheid hier, in dezc ideale streek,
tracht tc genezen. En dikwijls, ja bijna steeds
met succes.
Opmerkelijk mag het heeten dat het grootste
procent verpleegden zoogenaamde „drankgevol-
len' betreft. Alcoholische dranken mogen de
verpleegden dan ook volstrekt niet gebruiken,
maar overigens genieten zij alle mogelijke vrij
heden, met inachtneming natuurlijk der regels
van orde en regelmaat van dc kolonie. Op re
ligieus gebied laat men de verpleegden even
eens vrij. Er zijn Katholieken zoowel als Israë
lieten, vrijzinnigen en orthodoxen. De emigra
tie-centrale te 's-Gravenhage verwijst boven
dien belangstellenden meermalen naar deze in
stelling voor het verkrijgen van dc noodige ge
schiktheid om door het Gouvernement van Ca
nada tc worden toegelaten.
Met uitzondering van een paar gebeurtenis
sen die zich ongeveer vijf jaar geleden afspeel
den en waar dc kolonie ernstig in haar arbeid
dreigde te zullen worden bemoeilijkt, staat men
over 't geheel genomen in dc beste verstand
houding tot dc bevolking in de omgeving. Deze
moeilijkheden ontstonden doordat cr, tengevol
ge van beslissingen, die elders waren genomen
en waarop de directie van de Landkolonie geen
invloed had kunnen uitoefenen, door elementen
werden geplootst die later gevaarlijk voor do
gemeenschap bleken tc zijn. (Er werd in do
omgeving door kolonisten een inbraak ge
pleegd). Dergelijke elementen, namelijk de niet-
gocd-willenden, worden nu niet meer toegela
ten en bij het 25-jnrig jubileum van den direc
teur, den heer F. Stel dat in 1920 gevierd werd
kon worden vastgesteld dot zich nog nimmer
moeilijkheden hadden voorgedaan. In de laat
ste jaren kwamen die evenmin voor, niet het
minst, donk zij de bizondere leiding van den di
recteur die zijn doel met de verpleegden wil
bereiken „langs den weg der gemoedelijkheid,
maar met vaste hond" zooals hij ons ver
zekerde.
Op de kolonie is plaats voor ongeveer 60
verpleegden; op 't oogenblik vertoeven cr 45
kolonisten. Het tegenwoordige hoofdgebouw
is ruim en hygiënisch ingericht, het bevat luch
tige en ruime sloop- en eetzalen, keuken, bad
kamer, kleedkamers, benevens een locs- cn
schrijfkamer. De luchtstreek is kostelijk, zoo
dat zwakke menschen alle kans hebben cr bo
ven op te komen. Dc geregelde leefwijze rn
het eenvoudige, maar degelijke voedsel, dat
zonder beperking wordt toegediend, missen
evenmin hun gunstige uitwerking.
Over de verpleegden zelf volt, noar men zal
begrijpen, moeilijk uit tc wijden. Dit materiaal
is zoo teer te bewerken, omdat het menschen
betreft, die het een of ander ongelukkig oogen
blik in hun leven hebben gehad, waardoor zij
vielen en die thans weer moeizaam naar boven
moeten trachten te komen.
Ofschoon men natuurlijk zijn teleurstellingen
heeft, kon men ons mededeelen dat met een
groot percentage van de verpleegden die men
op de Landkolonie heeft het beoogde doel
wordt bereikt.
Hier op de ontgonnen gronden, in de vrij©
natuur met hooge 'uchten boven zich, met at-
beid voor hun honden op de aarde, verheffen
zij zich moreel, wordt tegelijk met den grond
hun ziel ontgonnen en vruchtbaar gemaakt voor
een nieuw cn beter maatschappelijk leven.
