mannen zitting nemen in burgerlijke comités
onder dat er een uitspraak van de pui tij is
:ednan. Indien mindere goden zoo iets zouden
'icbben had men eens wat anders gehoord,
ipreker is er niet tegen dat de Kamerleden
uc Kameropening hebben bijgewoond, doch
Ie zaak wós in de partij niet behoorlijk
behandeld. Een beslissing was er niet,
•;enomen, men had dus best een juar kunnen
'.achten. Spreker keurde het af, dat men zen-
r er de leden in fc kennen de bijbladen van
I iet Volk heeft afgeschaft. Men heeft nu aan
:o wenschen der oppositie in Amsterdam vol
man door de oprichting van een ochtendblad.
I Iet aantal abonne's op Het Volk is echter
eer onbevredigend in verhouding tot die van
'iet dagblad „Voorwaarts", dat bijna 30000
ibonné's heeft. Men heeft pogingen gedaan
om Het Volk te verbeteren en vooruit te bren
gen doch resultaat ervan is er niet tc zien. De
somenwerking met de vakbeweging zal het hem
op den duur moeten doen. In verschillende
streken van ons land zullen wij dagbladen moe
ten stichten in samenwerking met de vakbewe
ging. De burgcrbladen nemen flinke verslagen
van onze vergaderingen op doch de partijpers
niet.
De afgevaardigde van Rotterdam V achtte
het een uiting van conservatisme dat warmloo-
pen over het bijwonen van de Kameropening.
Spreker achtte het maar het beste om uit tc
spreken dt* J-» partij cischt dat de Kamerleden
do opening bijwonen voortaan. Inzake het Bel
gisch verdrag betreurde spreker het, dat do
fracties bij de stemming uiteen zijn gevallen.
Daarom is dc raad van den heer De Roode
goed deze verdragkwcstic niet los te laten,
want zij is niet uit.
Amsterdam VB betreurde het dat dc Kamer
fracties bij de opening der Kamers de tradi
tie niet hebben gehandhaafd. De deelname
heeft geen enkel voordeel opgeleverd doch
wel nadeel, het heeft vele partijgenootcn van
de leiding vervreemd. Men heeft in onze par
tijbladen vroeger de deelname bespottelijk ge
maakt, en men moet ook bedenken, dat do
Oranjo's uitgesproken anti-socialistisch zijn
Spreker keurt het af, dat de partijleiding in
deze niet toe wil geven aan dc meening van
vele partijgenooten. Spreker betoogde daarna
dat dc partijvoorzitter in sommige kwesties
niet voldoende leiding heeft gegeven, o.a. in
zake het Belgisch verdrag, de onlusten in In-
die. Spreker is ook tegen het bezoeken van
oorlogschepen door onze stadsbestuurders. Hij
wil wel coulant zijn tegenover tegenstanders,
doch spreker zegt, het gemeenschap hebben
met ploerten, schurken cn misdadigers is af tc
keuren. Door al deze dingen maakt men dc
propaganda voor dc partij maar moeilijker.
Amsterdam VII besprak vervolgens een aan
tal min of meer huishoudelijke zaken en gaf
vervolgens tal van wenken.
Scheveningen betreurde het, dat de partij
raad te veel buiten verschillende zaken gehou
den "wordt. Indien men daarin verandering
brengt zal dit zeker de partij ten goede komen
cn zal er ongetwijfeld uitbreiding van leden
komen. Spreker dringt aan op uitbreiding van
de soc.-dem. pers.
Het Congres Zaterdagavond
voortgezet. Het bijwonen van
de Kamer-opening cn het
bezoeken van oorlogsschepen.
In het Zaterdag voortgezette congres be
toogde Scheveningen o.a. dot er een
soc.-dem volkspers moet komen, met steun
en medewerking van de vakbeweging. Spreker
gelooft niet dat zij, die aan dc Kameropening
deelnamen, -daarmede geweld hebben willen
doen aan de republikeinsche gedachte en be
treurt het, dot deze zaak zooveel stof opge
worpen heeft. Het vorige Congres heeft deze
zaak niet zoo belangrijk gevonden om er een
positieve uitspraak over te doen. Men liet dc
Kamerfracties zelf beslissen, vandaar dat er nu
geen plaats is voor een motie van afkeuring.
Een am' re uitspraak don gedaan is, nl. vrij
heid in deze zaak, is niet noodig; men zou
«r misschien aan kunnen toevoegen, dat de
partij blijft staan op het republikeinsche stand
punt en door deelname niet de monarchie na
streeft
Omtrent het vormen van eene règeering met
de R.K. Staatspartij meende spreker, dat de
tijd daarvoor nog lang niet rijp is, omdat men
in de R K. partij voel te goed weet dat die
partij er door uiteen zou vallen, hoewel in som
mige deelen van het land onde" onzen invloed
concessies worden gedaan aan de arbeiders.
De protestantsch-christelijken maken een de
mocratisch kabinet onmogelijk voorloopig, van
daar ook dat zij de verantwoordelijk dragen
of wij dit kabinet zullen behouden voorloopig,
of dat er een kabinet-Colijn weer zal komen.
(Applaus).
Nadat nog eenigc sprekers het woord hadden
gevoerd, betoogde de heer Frank v. d.Goes
dat het bijwonen van de opening der Kamers
geplaatst moet worden in de historie van deze
aangelegenheid en in het room van onze te
genwoordige politiek. Dat ditmaal afgeweken is
van een 30-jarig gebruik en 30-jorigc overle
vering en steeds geprezen gewoonte en dit af-
'.vijken zoo plotseling heeft plaats gehad zon
der uitvoerige voorbereiding, verband houdt
met in de toekomst te aanvaarden minister
zetels. Dit besluit is genomen onder de heer-
schende denkbeelden onder tol van leden der
Kamerfractie en leidende figuren in dc leiding.
De naaste toekomst, dc verovering van de
politieke macht, brengt hen er toe dat van iets
afstand gedaan moet worden. Niet dat ande
ren, doch dat wij afstand van iets moeten doen.
Spreker erkent dat het verplichtingen oplegt
het roede-regeeren, doch wil zéggenwacht
i3an zoo lang totdat gij anderen uwe meening
kunt opleggen. Niets dwingt de Koning of Ko
ningin aan de opening deel te nemen een
commissie kan het volgens art. 104 van de
Grondwet ook doen. Daardoor bestaat de mo
gelijkheid om die plechtigheid op te heffen,
waarbij men zich zelfs op een precedent zou
kunnen beroepen, nl. onder de rcgcering van
Willem BI.
Indien dus een groot deel der Kamerleden,
zelfs ministers bezwaar maken tegen deze
opening, zou een verstandig monarch uit zich
zelf afzien om deze opening bij te wonen. Men
heeft nu verzuimd om deze verandering in den
gang van deze openbare zaak voor te berei
den.
Dat beteekent niet dat men afkeer zou too-
nen voor den dragerfster) van de Kroon, doch
men zou alleen een verouderde instelling doen
vervallen en meer waarheid in het openbare
loven brengen.
afamhur ff«f vervolgens een uiteenzetting van
dc instelling en rechten van dc Staten-Gene-
raoalsmede van de verplichtingen die in dc
Grondwet vroeger zijn vastgelegd. Van al die
bepalingen is alleen die van de opening over
gebleven. Van historisch belang is ook dot na
1813 nooit een Koning persoonlijk bij dc slui
ting aanwezig is geweest. Wel bij dc opening
vergunt de hecrschcnde klasse aan den mon
arch thans nog den schijn to geven dat de vorst
nog macht heeft.
En dc houding der fractie verleent aan dien
schijn sanctie door het breken met de goede
tiaditie. Men wierp daardoor ook de traditie
weg, dat dc Koning of Koningin buiten den
politieken strijd behoort te staan. Daardoor
hebben zij ook dc Koningin in een valschen
schijn gebracht. En het was onbeleefd om te
zwijgen van onze Kamerleden toen men de
Koningin toeriep long zal zij leven. Dat zwij
gen was lomp en niets dan lomp.
Men had dc zaak kunnen vermijden door
niet te gaan, daarom was die houding een
bclcediging voor de Koningin.
Het Congres is bevoegd een uitspraak te
doen dat zij meent dat van de gegeven vrij
heid geen gcwenscht gebruik is gemaakt, dat
niet gedaan is wat men hoopte dat gedaan zpu
worden. Afkeuring uitspreken is onnoodig, doch
het Congres moet de Kamerfractie verzoeken
te herstellen de vroeger toegepaste taktick. Ebt
zal zijn een kameraadschappelijk verzoek, dat
niemands eer aantast. Spreker voegt er aan
toe, dat dc wensch duidelijk moet worden uit
gesproken, zonder onnoodige overdrijving <y\
verwacht dat de fractie aan dien wcnsch zal
willen voldoen. Geschiedt dit, dan zal daar
mede getoond worden, dot onze partij een
werkelijk democratische partij is. Wij zouden
daardoor tooncn, dat alléén in de S. D. A. P.
mogelijk is, wat in geen andere partij moge
lijk is.
Spreker stelde ten slotte een motie voor,
waarin „het Congres, gehoord de discussies
over dc Kameropening, de Kamerfractie ver
zoekt terug tc keeren tot dien tot 1926 gevolg-
den regel."
Met dc aanneming dezer motie zal het Con
gres het socialisme stellen boven het parle
mentarisme. (Luid en langdurig applaus).
Deze redevoering, die onder groote aandacht
van het Congres werd uitgesproken, was dc
gebeurtenis van den middag.
Te zes uur werd het Congres geschorst.
Vliegen beantwoordt dit debat.
Ook Wibaut en Alberda voeren tc
dezer zake het woord.
In dc avondzitting van het congres voerden
nog acht afgevaardigden het woord waarbij
maar weinig nieuwe gezichtspunten werden
geopend. Bussum betoogde o.a. dat inzake het
Belgisch verdrag er geen compromis tot stand
is gekomen, omdat dc voormannen zich tc
vi oog hebben uitgesproken in dcze> zaak. Deze
afgevaardigde keurde het af dat de Kamerfrac
tie niet krachtiger is opgetreden tegen het zen
den van den kruiser Sumatra naar Shanghai.
Men had beter een mailboot kunnen sturen
om desnoods onze Iondgenooten af te halen.
Spr. stelt een motie voor dat partijbestuur cn
Kamerfractie alles zullen doen opdat dc krui
ser Sumatra uit China zal worden teruggeroe
pen on dat althans krachtig aan dien cisch
uiting zal worden gegeven. Amsterdam IV be
toogde dat bij de kwestie van het Belgisch
verdrag niet het partijbestuur doch de Kamer
fractie dc leiding aangaf. Ook in andere zaken
is dot zoo, waardoor het partijbestuur geen
politieke scholing aan dc leden geeft en de
leden onbekwam worden om tc kunnen beoor-
declen of de houding der Kamerfractie juist is
in belangrijke zaken. Dc oorzaak van een en
onder ligt in den verouderden organisatievorm
der partij en niet in de eerste plaats aan het
partijbestuur. Er moet een reorganisatie komen
van het partijbestuur en ook van andere par
tij-instanties en het is daarom gewenscht, dat
het partijbestuur deze zaak ernstig in studie
neemt.
Schiedam (P. de Bruin) meende, dat het bij
wonen van de Kameropening geen principieels
maar een gevoelskwestie is en hoopte, dat men
zich niet zal laten lijmen door een motie.
Spreker vindt het een dwaasheid om bijv. geen
vergaderingen, enz. bij te wonen waar een te
legram aan de Koningin gezonden wordt of
waar het Wilhelmus gespeeld wordt. Wij blij
ven die bijeenkomsten bijwonen ook al is mon
zoo onbeleefd ons te hinderen. In verband met
de rede van den heer V. d. Goes betoogde
spreker, dat de Koningin geen rede heeft zich
te richten naar ons en een commissie dc Ka
mer te laten openen, want er zijn ook nog
menschen die anders denken dan wij.
Mr. Van Eek uit Leiden opperde als minder
heid van het partijbestuur bezwaren tegen dc
motie van het partijbestuur inzake het bijwo
nen der Kameropening waardoor geweld ge
daan wordt aan het socialistisch© gevoel. Na-
tuurlijk zijn de Kamerleden onze vei trouwens-
mannen, doch dat wil niet zeggen dat men de
Kamerfractie niet vragen mag oni een andere
houding aan te nemen in een of andere be
langrijke zaak. De burgerpartijen zullen dar
niet begrijpen, doch dat is geen bezwaar. Voor
ons is de hoofdzaak dat de houding van de Ka
merfractie gedeeld cn gesteund wordt door de
leden der partij. De Kamerleden zijn onzr
beste aanvoerders; in het algemeen volgen wij
hen gaarne; doch zij zullen in onze achting
nog meer stijgen, indien zij als de party het
wenscht, een offer weten te brengen. (Applaus.)
Amsterdam IX wil een protest doen uiten aan
het einde der Kameropening en tegenover
het „leve de Koningin", het „leve het interna
tionale socialisme". (Zwak applaus.) Dc motie
van het partijbestuur moet teruggenomen
worden omdat zij een hoon aan de partij is.
Laat Albarda het verlossende woord spreken.
(Applaus.)
Nadat nog eenige sprekers het woord had
den gevoerd, beantwoordde de heer Vliegen
allereerst de sprekers. Hij wees er op naar aan
leiding van de vraag van den heer De Roode,
dat van uit Zurich geen actie gevoerd kan
worden, daarvoor zijn de partijen in de lan
den aangewezen^ De S.DA.P. heoft actie ge
voerd voor ontwBpening, den 8-urendag en te
gen de werkloosheid, in niet mindere mate dan
in andere landen. In de executieve is voorts
besloten dat voortaan dc gedelegeerden het
recht hebben verslag uit te brengen van de
vergaderingen. Het partijbestuur is er voordat
verslag aan het congres wordt uitgebracht.
Met het N.V.V. is over dc pers gesproken en
thans zijn voorstellen ingediend, die eerlang
behandeld zullen worden.
Daarna verdedigde spr, de aangenomen
houding inzakr dc Sumatra in Shanghai. Dc
bedoeling is thans om alleen onze landgenoo-
tcn tc beschermen door cn niets anders. Indien
een minister zulks ernstig verklaart, moet
men dat aannemen als men geen tegenbewijs
heeft. Dit concrete geval Kecft met ons stand
punt inzake bewapening niets tc maken. Zoo
was ons inzicht. Een motie daartegen is spre
ker tc militaristisch. (Vreugde.)
Dc heer Wibaut verdedigde zijn houding in
zake het brengen van een bezoek aan een Ita-
liaansch oorlogschip als lid van het gemeente
bestuur. Indien een oorlogschip in de haven
van Amsterdam komt, legt dc commandant
een bezoek af bij den burgemeester en dc
burgemeester brengt een contrabezock aan
den commandant. Spreker deed dit ook als
waarnemend burgemeester. Doet men dit niet
dan kan men die functie van waarnemend bur
gemeester ook niet waarnemen.
Na overleg met de partijgenooten heeft spt.
niet alleen de lusten maar ook de lasten van de
functie aanvaard. Als waarnemend burgemees
ter had spr. de tradities von den burgemeester
te handhaven, omdat dit in alle havensteden
gebruikelijk is. Als mensch tegenover mcnsch
staande zou spr. aan Mussolini niet dc hand
geven, doch op dat oorlogschip was Mussolini
niet. Als gestheeren hebben dc wethouders ook
aangezeten non een maaltijd met de officieren
en toen later bleek, dat zoovele partijgenootcn
die houding minder juist vonden, hebben wij
in een federaticvcrgadering verklaard met die
mcening voortaan ernstig rekening tc zullen
houden. Over het Belgisch verdrag heeft sprc*
ker een conflict gehad met Polak, het eerste
gedurende een 40-jorige samenwerking, en
spreker betreurt dit evengoed als wie ook cn
hoopt dat een middel gevonden kon worden
om voortaan dergelijke geschillen tc voorko
men.
Daarna voerde de heer Albarda het woord.
„Overal heerscht nog in den lande
een goede geest."
Om de opmerkingen te bespreken betref
fende de partijleiding, en in het bijzonder die
betreffende de quaestie van de bijwoning door
de Kamerfractie van de opening der Staten-
Gencraal. Ten aanzien van de opmerking van
den heer De Roode, dnt er in de laatste jaren
in de partij iets van dc partijvreugde verloren
is gegaan, wees Spr. er op, dat, ol moge er
iets van de partijvreugdc verloren zijn, Spr.'s
ervaringen die van anderen die in de partij
hard werken, dat het schoonste deel van de
pottijvreugde in de partij gebleven is, want
overal tot in de verste uithoeken van ons land
heerscht nog een goede geest, een groote
geestdrift in den strijd. De heer De Roode
meende ook, dat de partij tc weinig gekend
wordt in de groote vraagstukken en hij noem
de als voorbeelden het onderwijsvraagstuk cn
het Ned.-Belg. Verdrag. Spr. weerlegde dit.
Ook is de aanmerging gemoakt, dat het partij
bestuur te laat aandacht heeft geschonken
aan do belangrijke gebeurtenissen, welke in
Indië hebben plants ge\ondcn. Spr. meende,
dot niet het partijbestuur, doch de partij te
weinig aandacht aan die gebeurtenissen heeft
gewijd. Do Kamerfractie heeft die gebeurte
nissen op den voet gevolgd, hetgeen Spr.
onder verwijzing naar hetgeen dc Kamerfractie
in de Kamer deed, nader uiteenzette. Ook
Het Volk heeft alle aandacht aan die gebeur
tenissen in Indië gewijd.
Wat betreft de opmerking van Scheveningen
in zake de geschiktheid van do R.-K. Staats
partij om met de S. D. A. P. samen tc werken,
zal Spr. niet tegenspreken, doch daaruit vloeit
niet voort, dat die partij ook in de toekomst
daarvoor niet geschikt zou zijn. Wij moeten
juist in die richting heensturen.
Waarom de fractie inzake het
Ned.-Belg. Verdrag zoo lang
bleef zwijgen.
Het Ned.-Belg. Verdrag besprekende, be
treurde Spr. ook bet verschil van meening
daaromtrent van de leidende mannen in de
partij. In het programma der partij lag even
wel geen leidraad voor de partijgenooten,
omdat men er voor en er tegen kon rijn. De
voorbereiding in de Kamerfractie is evenwel
goed gemeend. Er is op de Nederlandsche
en Belgische regeering invloed uitgeoefend om
het Verdrag zoo te doen zijn, dat het aan
nemelijk was. Had de Kamerfractie en. hc<
partijbestuur aanstonds een gevestigde mee»
ning gehad, dan waren er geen onderhande
lingen met de regieringen mogelijk. Een uit*
spraak der fractie kon sleohts in het laatste
stadium dan ook wenschelijk zjjn. Spr- per
soonlijk heeft zich onthouden van elke uit
spraak naar buiten. Alleen heeft Spr. zijn stem
verheven tegen het drijven van Vlaamscho
activisten in Nederland, die vijandige elemen
ten in onze verhouding tot België wilden brem
gen. Spr. heeft alleen gedaan wat mogelijk
was om bij elkander te brengen wat bij elkan
der behoort. De verdeeldheid heeft ook Spr.
betreurd, doch hij spreekt de hoop uit, dat bij
de verdere behandeling van het vraagstuk de
eenheid in de partij zal kunnen worden her
steld en behouden-
De gang r.uar de Ridderzaal.
De fracties blijven vrijheid van
handelen behouden.
Omtrent de bijwoning van de opening der
Kamers verheugt spr. het dat de partij met
de fractie solidair is omtrent hot Konings
schap en dat daaromtrent geen verschil van
meening is. Spreker heeft veel waardeering
voor de rede van den heer Van der Goes, dooh
hij kan or niet mee eens zijn. Voor ons was
het een moeilijke tijd toen er een regen van
moties over ons heen ging, aan vele afdee-
lingen hebben wij een schriftelijke toelichting
gezonden doch het aantal was te groot om
er mee voort te gaan. Spreker gelooft dat de
strijd er door verzwaard is doch ook onze
strijd werd er niet lichter door. Het bijwonen
der opening beteckende niet een buigen voor
het Koningschap, want ons standpunt is daar
omtrent niet gewijzigd. Indien het Koning
schap eey reëele macht was, zoool? destijds In
Pruisen, dan zou niemand van ons er geweest
zijn; doch waar het slecht een figuranten roj
speelt daar waren onze bezworen minder ern-
tig en niet onpn'ncipïeel. De opening is een
vergadering van de Staten Generaal, zooals
de partij deze zienswijze altijd gehuldigd
heeft. In 102T heeft Jroolstrs döteoltó© ook
gezegd en gewezen op de groote bctcekenir
\an ons parlement. Wij gingen niet onder
h*t juk door wij hebben ons niet vernederd en
zijn cr don ook met opgeheven hoofde inge
gaan en ook uitgegaan. Spreker is na dc
groote ontwoper.ingsbrtocging cr heen gegaan
om een einde te maken nan oen vnlschc schijn
Er werd aan de waarheid tekort gedaan dooi
ons wegblijven en wij hebben daaroan een
einde gemaakt. Dc fractie nam geen bindend
besluit, we lieten ieder vrij. Doch aan het
verbod mooktcn wij een einde. Als daardooi
een ministerie mee te winnen was zou spre
ker er niet heen, dan zou spr. het verkeerd
vinden. Wij zijn niét lomp geweest door niet
deel tc nemen aanHet leve de. Koningin
Die kicet beteekent „leve het Koningschap'
en daarom houden wij ons aap ons republi-
keinsch beginsel en doer, er niet aan mée. De
beleefdheidsvorm hebben wij in acht genomen
door op tc staan, doch dat doen wij altijd
tegenover een vrouw en ook tegenover een
ouderen man. Er is geen verband tusschcn
het deelnemen aan een democratische regee
ring ert het gaan naar dc Ridderzaal. De
ipartij heeft zich uitgesproken inzake het deel.
nemen aan een regcerirg en dooraan hébben
wij ons te houden, doch het al of niet gaan
naór de Ridderzaal heeft daarop geen invloed
De partij is niet overrompeld door het vorigo
congres en evenmin door de Kamerfractie,
hetgeen spreker nader uiteenzette aan do
hand van talrijke gegevens. Slechts met 12
stemmen tegen nam het vorige congres het
besluit tot het vrijlaten der fractie.
„Hot zou despotisch zijn.'
Het zou despotisch rijn indien thans het
congres zou zeggen gij moogt niet meer gaan
dot zou geen souvereiniteit zijn van het recht
Nooit heeft een congTes uitgesproken dat de
fractie de opening niet mocht bijwonen. In
1897 besloot dc Kamerfractie tot niet bijwo
ning cn dat is zoo gebleven omdat die be
kende demonstratie cr aan verbonden was.
Een tcgen-demonstratic hield men niet, men
bleef alleen weg. En niemand heeft het de
fractie kwalijk genomen, ook niet toen Troel
stra destijds uiteengezet heeft waarom de
fractie wegbleef. En ook nu nog meent dc
fractie dat het recht tot beslissen aan haai
toekomt, hetgeen door het partijbestuur wordt
onderschreven. Indien spreker alles vooruit
geweten had, zou hij uitstel bepleit hebben,
doch' thans is het gebeurd en nu zou de Ka
merfractie worden geblameerd indien het haor
verboden werd or weer heen te gaan. De mo
tie-van der Goes heeft een moreelo kracht
die spreker als een bevel voelt en die in de
hëclc wereld als een verbod zou worden ver
staan. De fractie kon. die motie niet onder
schrijven, niet uit geraaktheid of eergevoel
maar ook omdat de soc. dem. strijder de ach
ting noodig heeft van zijn bestrijders. Zoo
voelen wij het en niet anders.
Gij zoudt ons een vernedering doen onder
gaan ten aanschouwc van het heele volk die
tot schade van de partij zou zijn. Er kunnen
omstandigheden zijn, dat wij met een kreet
demonstreeren tegen de houding van onza
tegenstanders. Doch dot moet niet op com
mando gaan, want dan zou nien ons vooruit
reeds uitlachen. Wij hadden er ons voorbe
reid om cventueelc beleedigingen aan ons
adres te beantwoorden met een leve de ont»
wapening kreet, doch men heeft ons in het
minst niet gekwetst of getroffen. Er was dus
geen enkele reden om iets te doen en op
commöndo moet men zooiets zeker niet doen
Spreker bestreed vervolgens de ingediende
moties en beval die van. het partijbestuur aan
waarin het besluit von het vorige congres be
vestigd wordt cn waarin ook uitgesproken
wordt dat de leden der fracties die de opc
ning bijwonen daarmede niet afwijken van het
republikeinsche beginsel. (Langdurig applaus).
De discussies werden na deze twec-uur-lan-
ffe rede gesloten, waarna de rfiótie van het
partijbestuur werd aangenomen met 478 té
gen 363 stemmen.
Daarna werd het congres verdaagd.
De ritting van Zondag. - Het
ledental van de S. D. A. P. be
draagt 45148. Het conflict
tusschcn dc heeren Wibaut en
Polak.
Zondagmorgen werden de besprekingen ovei
het beleid van het partijbestuur, de fractie, de
redactie, enz. voortgezet.
Door de heeren Schaper en Ankersmit wei
den een aantal mededoelingen gedaan omtrent
de pers, terwijl de secretaris de heer Werkho
ven o.a. mededeelde dat het ledental thans
45118 bedraagt.
Ten slotte zette dc heer Henri Polak uiteen
dat hij in de kwestie van het Belgisch Verdrag
geen partijbesluiton heeft overtreden. Spreker
weigerde om zitting te nemen in eenig comité
of om als spreker op te treden. Alleen heeft
spreker een vergadering in het Gooi aanbevo
len. Dat was een recht dat ieder partijgenoot
had. Uitvoerig zette spreker vervolgens uiteen
dat het partijbestuur geen kans ziet om een
anderen vorm van overleg in te stellen tusschen
partijbestuur cn leden over belangrijke za*
kep, doch dat de bestaande vorm niet het ge
voel geeft dat aan de democratie geweld
wordt aangedaan. Spreker betreurde vervol
gens de wijze waarop de heer Wibaut over
hem gesproken heeft in de Eerste Kamer en
heeft naar aanleiding daarvan ernstig over
wogen of hij opnieuw een candidatuur voor
Voorzitter zou aanvaarden. Hij weigerde
evenwel ten slotte niet om de partij niet in
moeilijkheden te brengen. Spreker wil er ver
der niet meer over spreker en denken.
De heer Wibaut meende dat hij in de Ka
mer geen aanleiding heeft gegeven tot deze
bespreking hier. Doch Polak had moeten be
denken dat hij niet 3lleen Kamerlid maar ook
partijvoorzitter was toen hy in de Kamei
sp»ak o.a. over het internationalisme op eet.
wijze die niet in het belang der paitij was cn
spreker grlelde. Polak had <fit moeten be
denken, (GeroepZeer Jukt 0 «n had zich oen
jekero reserve moeten opleggen. Het is het
eerste conflict dat spreker ooit met Polek
heeft gehad, hij hoopt ook dot het 't laat
ste zal zijn. (Langdurig applaus).
De verslagen werden daarna goedgekeurd.
Reorganisatie van de partij.
Verkiezing von leden van het
Partijbestuur.
Aangenomen werd een resolutie-Amtcrdam
waarin de wcnsch weid uitgesproken tot in-
stfc'.lirg van een commissie om na te gaan cf
--•n in hoever een herziening in de orgamsati
van de partij noodig is. In deze commissie
moeten zitting hebben leden van het partij
bestuur, at Kumerfroetie en de federaties cn
moeten over het icsultaot van het onderzoek
rappo: t uitbrengen.
Herkozen werden als lid van het dagelijksch
testuur de heeren Henri Polak als voorzitter,
C. Werkhoven als secretaries, A. B. Kleere-
koopei, terwijl in de vacature Wibaut geko
zen werd dc heer E. Boekman uit Amsterdam.
Tot leden >on het partijbestuur werden her
kozen Ir. J. W. Albarda, mevr. S. Grooneweg,
mr. D. A. van Eek, W. H. Vliegen, J. v. d.
Kieft, J. A. Bergméijer en gekozen de heeren
F. M. Wibaut en W. Drees.
Tot hoofdredacteuren van Het Volk en Voor
waarts weiden herkozen resp. de heeren J. F.
Ankeismit en IJ. van der Veen.
Het ontwerp gemeenteprogram. 12
Debaters. Protest tegen den hoon
van oud-burgemeester Zimmermon
Vervolgens lichtte de heer Ed. Polak een ont
werp van een nieuw gemeenteprogram toe. In
1919 werd een program samengesteld dat zijn
goede diensten heeft gedaan en nog doet, doch
door het thans door de Vereeniging van soc.-
dem. raadsleden ingediende nieuwe program is
meer rekening gehouden met de veranderdo
omstandigheden. Het vraagstuk is actueel
vooral ook met het oog op de a.s. raadsvei-
kiezingen. Spreker schetste vervolgens welk een
belangrijke plaats de sociaal-dcmocraten in d«
gemeentepolitiek innemen. Onze tegcnstandeis
erkennen dit, vandaar hun feilen strijd tegen
óns, ook in dc pers, bij vroeger vergeleken. En
naast dien strijd neemt men zelfs Gedeputeerd*
Staten en dc Kroon in den arm om onzen in^
vloed te vernietigen. Spreker protesteerde tegen
dc bclcediging en hoon, door mr. Zimmerman
in ccn Tclgr.-artikcl over de raadsleden Lührs en
Corcmans den soc.-dem. arbeiders aangedaan.
(Luid applaus). Spreker wild© daartegenover
stellen dot dc soc.-dem. raadsleden steeds po
gen hun arbeid behoorlijk te vervullen. Wij heb
ben alles gedaan wat wij konden om in den
woningnood te voorzien cn daarover zal bij d»
verkiezingen wel in de eerste plaats strijd ge
voerd worden. Voorts hebben wij gepoogd do
schade door de regecring toegebracht aan het
volksonderwijs, zooveel mogelijk te niet tc doen
Ook wat betreft voorziening in de werkloosheid
hebben wij gedaan wat, kon gedaan worden om
het lot dier arbeiders zoo dragelijk mogelijk tc
maken.
In het nieuwe program is het positieve thans
vooropgesteld, waarmede een reeds lang ge
uit te wensch vervuld is. Spreker gaf vervolgens
een uitvoerige uiteenzetting van de aange
brachte ^wijzigingen inzake de grondpolitiek,
woningvoorziening, de arbeidsvoorwaarden van
het gemcentepersoneel, de medezeggenschap,
het uitvoeren van werken in eigen beheer, dc
winkelsluiting, het onderwijs, de volksontwik
keling, de jcugdvorming, dc geneeskundige
zorg, de drankbestrijding, maatregelen voor het
platteland, enz. (Applaus).
Dc „agrarische kwestie'',
Aan de besprekingen over dit program werd
door een I2-tal sprekers het woord gevoerd,
waorbij tal von wenschen, vooral ten opzichte
van het platteland, werden naar voren gebracht
De inleider wees er in zijn antwoord uit
voerig op, dot de bedoeling is dat gemeentelijk
landbouwbedrijf niet uitgesloten wordt, doch'
ook dat aan plattelandarbeiders van gemeente*1
wege grond in huur gegeven zal worden. Het
partijbestuur zal op dit gemccntoprogram bin
nenkort een toelichting doen verschijnen. Spre*
ker verdedigde voorts dat het geoorloofd is om
da winst van de bedrijven aan te wenden voor
sociale maatregelen, doch daarbij is bedoeld
een behoorlijk beheer der bedrijven. Inzake de
arbeidsduur meende spreker dat niet gesproke*
moet worden van een 8-urigcn werkdag, doch
van een 48-urige werkweek.
Spreker betoogde dat do tarieven zoo moo-*
ten zijn dat ook dc arbeiders de lusten van do
bedrijven kunnen genieten.
De voorzitter deelde mede dat het partijbe
stuur de paragroaf betrekking hebbende op het
platteland nog eens nader zal bekijken ©o vasti
stellen.
Nadat verschillende amendementen waren
verworpen of door het partijbestuur overgeno
men werd het geheele program daarna goedge
keurd.
De groote congresrede van den
politieke leider.
De heer Albarda hield vervolgens een
rede, waarin hij allereerst wees op de econo
mischer» vooruitgang waardoor men thans reeds
spreken kan van een wereldhuishouding, waar
uit ook ons land voorzien wordt Tijdens den
oorlog, toen ook ons land afgesloten was van
het wereldverkeer, kon men dit eerst goed mer
ken. Waar dit op economisch terrein zoo ge
worden is, is dit tevens op politiek gebied even-4
zoo. Men kan don ook zeggen dat alle landen,
dus ook ons land, beheerscht worden door do
wereldpolitiek. De gevolgen van den oorlog
voelt men nog steeds op beide terreinen, da
regelmatige vooruitgang is er door verstoord,
vooral op het gebied von de levensmiddelen
De productie evenals die van de grondstoffen ia
nog lang niet van wat zij was voor den oorlog,
De oorzaken, de verliezen komon daarvan voor-»
namelijk aan Europa ten laste. Met de oogsten,
dc mijnen, de petroleum, enz. gaat het steeds in
Europa achteruit, terwijl de productie in Ame
rika sterk vooruit gaat.
Albarda bepleit een Eqropceschc
Statenfcdcratie.
Op het gebied van 4e industrie, scheepvaart
enz. is het even?oo en Amerika is thans 4«
grootste leverancier van induatrieele producten
geworden en wordt daarin gevolgd door J*-
namelijk to danken aan den technischen voor
namelijk te danken aan de technische voor
uitgang. De steenkool heeft haar plaats moe
ten afstaan aan de olie en het water in de In
dustrie en den handel en daardoor heeft Ame*
rika een voorsprong verkregen o.p Europa.
Europa is daardoor anvaHcar geworden dan hoi
