BINNENLAND.
TWEEDE BLAD.
Jaquet-Costumes.
DE CULEMBORGSCHE ROOFMOORD
25e jaargang No. 271 AMERSFüÓKÏSUh DaGËLAD „de ümlander" 17*MeMS27
Tilla Duricux, de Duitsche actrice. die
heden haar tournee door Nederland te
Den Haag zal aanvangen als Fran-
ziska in het gelijknamige stuk van
Wedekind.
HET POELTJE TE AALSMEER!
„Het Poeltje", een waterplasje yan omstreeks 15.000 Ma. schilderachtig in het Oostelijk deel .van Aalsmeer gelegen, wordt gedempt.
EEN BRUIDJE DAT 72 MILLIOEN
WAARD IS.
Miss Mary Ashley, de dochter van tien
Britschen minister van Transport, is de
vorige week getrouwd met het parlements
lid kapitein Cunningham Reid. Zij erfde
van haar grootvader een slordige
72 millioen.
UIT DE STAATSCOURANT.
Toegekend de gouden eere-It\edaille der
Oranje-Nassauorde aan J. P. Duijkers, filiaal
houder van de N.V. Heijbroek's Groothandel
te 's-Gravenhagede zilveren idem aan G.
Kluin, fabricagechef bij de N.V. Stoomzeep-
fabriek v.h. Struben te MeppelH. Borghuis,
G. J. ten Brink, L. Dekker, allen bovenbaas
bij de Kon. Stoomweverij te Nijverdalde
bronzen idem aan C. Kastelijn, arbeider bij de
firma P. J. Looijmons ert Zonen, Kon. Boom-
Icwcekerijen te Oudenbosch
bevorderd tot luitenant ter zee Tste klasse,
die der 2e kl. J. J. Wichers
tijdelijk belast met de functie van inspecteur
voor de werkverschaffing, de heer M. de Vries,
hoofdcommies bij het Departement van Arbeid,
Handel cn Nijverheid.
H.M. KONINGIN MOEDER NAAR
SOESTDIJK.
H.M. de Koningin-Moeder is voornemens
aanstonndcn Donderdag des voormiddags om
streeks 10 uur per auto naar Soestdijk te ver
trekken.
Het gevolg zal bestaan uit de Hofdames Ba
rones van Ittersum en Jonkvrouw van de Poll
en den Kamerheer Graaf van Limburg Stirum.
HOFHOUDING.
H. M. de Koningin heeft benoemd tot Hof
dame Honoraire voor H. M. de Koningin-Moe
der, Jonkvrouwe C. J. Baronesse van Tuyll van
Serooskerken, te Zeist.
DE RIJKSMIDDELEN.
De raming over de eerste 4 maan
den dezes jaars niet onbelangrijk
overschreden.
Men seint ons uit Den Haag:
De opbrengst der Rijksmiddelen over de
eerste 4 maanden van 1927 is 9,3 millioen
hooger dan Yz van de raming van het geheele
jaar. In deze 9.3 millioen is begrepen een be
drag van 3,9 millioen, dat de rijwielbelasting
in deze 4 maanden méér opbracht dan Yz van
de raming. De rijwielbelasting wordt zooals
men weet nagenoeg geheel in het begin van het
jaar betaald. Voorts is in deze 9,3 millioen
mede inbegrepen een bedrag van 3, 6 millioen
dat de successie-belasting, waarvan het binnen
komen om de bekende redenen zeer ongeregel-
matig is, méér opbracht Met uitschakeling
dezer beide heffingen is dus het Yz der raming
met 1,8 millioen overschreden.
NEDERLAND EN BELGIË.
De meeting van het Belgische
Scheepvaartverbond.
Te Luik is Zondag een vergadering gehou
den van de Ligué maritime beige, die slechts
door een honderdtal personen was bezocht.
Voorzitter was de heer Hennebicq, die, vol
gens het Hbld. van Antwerpen, zeide
In 1914 was Antwerpen ons nationaal toe
vluchtsoord, doch dc Hollandsche sloten dc
Schelde voor oorlogsschepen en dus moest
Antwerpen vallen. In een toekomstigen oorlog
die misschien niet meer zoo ver af is, zal Brug
ge onze vesting zijn, doch ziet, ook op de
vaargeul der Wielingen, die naast dc Belgische
kust loopt, maken ze nu aanspïaken. Wat zal
er met de bevolking gebeuren indien we niet
meer kunnen geravitailleerd worden, indien het
Spaansch-Amerikaansch mirakel zich niet zou
herhalen?
Als Belg en als Waal waarschuwt Hennebicq
de Luikenaars, opdat ze de verkeerswegen ver
beteren. Hollandsch-Limburg, Maastricht is ten
doode aangeschreven, Nederland laat die
streek aan haar lot over. Luik moet van de ge
legenheid gebruik maken en net verkeer toi
zich trekken. Denkt ge wel genoeg aan de
toekomst?
Een toehoorder We hebben dit reeds ge
zegd. maar de regeering luistert niet naar ons.
M Hennebicq. Deze half ledige zaal bewijst
dat men zich niet voldoende om deze kwestie
bekommert (toej.) Spr. herhaalt dan wat hij
reeds te Brussel heeft gezegd.
M. Depresseux, schepen van openbare wer
ken, zegt dat de inhoud van het tractaat een
minimum was en betreurt dat ook dit minimum
werd afgewezen. De Wiefingenkwestie en an
dere problemen bleven onopgelost. De geest
van het tractaat van Munster heeft in Neder
land de bovenhand.
Voor de Belgische binnenscheepvaart is het
noodig dat de rechtstreeksche verbinding Luik
Antwerpen snel verwezenlijkt worden. In de
haven van Antwerpen was verleden jaar een
verkeer van 12,000 schepen met 23,000 ton,
doch onze rivieren en kanalen werden verleden
jaar doorkruist door niet minder don 84,000
vaartuigen metende 24,000 ton. Dit verkeer is
intensiever dan in Nederland en zelfs Frankrijk.
Spreker zegt verder dat een schip drie dagen
noodig heeft om de enclaaf van Maastricht te
passeeren, voor den oorlog gebeurde dit in één
dag. Die enclaaf bedraagt nochtans slechts 8
kilometer. Het groote aantal met kolen bela
den lichters, de talrijke bruggen, de douane--
formaliteiten, belemmeren het verkeer. Daarom
is een rechtstreeksch kanaal Luik—Antwerpen
noodig. Dit kanaal zal den afstand tusschen
twee genoemde steden van 155 K.M. op T25
brengen. Het aanleggen zal 10 jaar duren, doch
dit is te lang.
Spreker leest een uittreksel voor uit de (Nc-
derlandsch) Economische statistische berich
ten, waarin gezegd wordt, dat voor Luik en
Namen een schoone toekomst is weggelegd,
indien de waterwegen in het Walenland naar
behooren worden ontwikkeld.
De derde en laatste spreker, mr. van dep
Vorst, advocaat te Antwerpen, ontwikkelt do
thesis, dat de welvaart van Nederland in den
loop der geschiedenis steeds heeft gesteund
op den ondergang van België en voornamelijk
Antwerpen en zegt dan verder, dat België geen
buitenlandsche politiek heeft. Men maakt zich
hier warm voor Dreyfus en Ferrer en binnen-
iandsche politieke twisten. Wot zouden we zijn
zonder Leopold II? vraagt spreker (luid appl.)
Van dc algemeene belangen des lands heeft
men niet het minste begrip. In den oorlog heb
ben we getoond wat we konden, doch onze
regeering is niet op de hoogte van ons volk.
(Applaus). In regeeringskringen houdt men ons
voor, dat we geen geweld mogen gebruiken, ik
zeg dat we ons goed recht door olie middelen
moeten verdedigen. (Applaus).
N. Neujeon neemt nog even het woord om
tc verklaren, dat „alle Belgen in deze kwestie
de regeering moeten steunen", waarop de ver
gadering wordt opgeheven.
Een optocht, zoools eerst aangekondigd,
werd niet gehouden.
HET OEFENINGSESKADER.
Blijkens bij het departement van Marine ont
vangen draadloos bericht, is het oefeningses
kader, onder bevel van kapitein ter zee C. C.
Kaiser, j.l. Zaterdag, 14 dezer, tc Odde aan
gekomen, en de tot het eskader behoorende tor-
depobooten Z 5, Z 6 en Z 7 te Bergen, terwijl
de Z 8, gelijk gemeld, naar Stavanger is, in
verband met de begrafenis van den onderoffi
cier de Ruiter.
In Verband mat den Noorschen Nationalen
feestdag op 17 dezer, zullen de torpedobooten
in plaats van op 17 dezer op 18 dezer maand
uit Bergen vertrekken.
BELASTING TEN PLATTELANDE.
Een veel vóórkomende meening is nog altijd,
dat het leven in de stad duurder is dan op
eer> dorp. Nu is het zeker waar, dat sommige
bevolkingsgroepen op het platteland goedkoo-
per levensmiddelen kunnen betrekken dan de
stedeling, maar voor een zeer groot gedeelte
van de plattelandsbevolking geldt dit niet; deze
personen komen in de stad niet duurder te
recht. Bovendien hebben de groote magazijnen
in dc steden veel meer keuze dan dc kleine op
het dorp, een factor, die ook gewicht in de
schaal legt.
Hoe dit ook zij, de belastingen zijn in ons
land zóódanig verdeeld, dat het wonen op een
dorp zeker geen aanleiding is om ambtenaren
op hun salaris extra te korten. Een treffend
voorbeeld van ongelijken belastingdruk vonden
wij, zegt het Hbld., in het „Overijselsch Land
bouwblad" vermeld, gegeven in verband met
het door het Centraal Bureau voor de Statistiek
vastgestelde overzicht van den belastingdruk in
Nederland over het belastingjaar 1926/1927.
Als in 's Gravenhage een ambtenaar 2000
salaris ontvangt, dan krijgt zijn collega in
Blokzijl slechts 1840, vanwege de „lagere
klasse". Van di» 1840 moet hij 110 ge*
meentebelasting betalen en in Den Haag van de
2000 30.35. De ambtenaar in Blokzijl is
dus 160 plus 80 of 240 bij zijn collega
in de residentie ten achter.
Daar er toch al een neiging bij ambtenoren
en onderwijzers bestaat met het oog op de
talrijker ontspanningsmogelijkheden en betere
onderwijsgelegenheden voor de kinderen
naar de groote steden te gaan, dringen salaris-
kortingen en belastingen nog meer in dezelfde
richting. Dat dit verschijnsel ook voor de boe
renbevolking niet gunstig is, ligt voor de hand.
De hooge belastingen in sommige plattelands-
RECLAMES.
Van 1—4 regels 4.05, elke regel meer I -
KLEERMAKERIJ.
Fa. E. L. J. LAMMERTS
Amersfoort Groningen
Utrechtsche weg 36 Tel. 587
Er zijn meer dan veertig getuigen gedagvaard
Enorme publieke belangstelling
gemeenten vormen een vraagstuk, dat voor het
geheele welzijn van het platteland ernstige bc-
studccring vereischt. Als die toestand gehand
haafd blijft, zullen de gevolgen niet uitblijven.
Men schrijft zoo dikwijls en terecht over
het verkeerde van een „Landflucht". Dc hooge
gemeente-belastingen zijn zeker geen aanspo
ring om te blijvenl
BIJZONDERE VRIJWILLIGE LANDSTORM.
Te Alkmaar is Zaterdag een landdag- van
den bijzonderen vrijwilligen landstorm gehou
den. De dag was Vrijdag ingezet met1 de
komst van een onderzeeër en een torpedoboot
uit den Helder. Beide sohepen werden gemeerd
aan de Kanaalkade, én waren des avonds ge
heel verlicht.
Zaterdag om kwart voor 9 arriveerde de
Koninklijke Marinekapel uit Den Helder, die
onder de tonen der muziek door de stad trok
naar het gemeentelijk sportpark, waar wed
strijden werden gehouden.
Om 10 u. 15 had ten stadhuize de officieele
ontvangst plaats. Hier waren aanwezig burge
meesters van verschillende gemeenten rondom
Alkmaar, de officieren van de beide marine
schepen, het Tweede Kamerlid dr. Deckers,
gep. generaal-majoor L. F. Duymaer van Twist,
generaal-majoor J. H. Borel en de minister van
buitenlandsche zaken jhr. mr. Beelaerts van
Blokland.
De burgemeester van Alkmaar, mr. Wende-
laar, sprak de talrijke aanwezigen toe cn wijdde
een hartelijk woord aan de nagedachtenis van
kapitein De Wolf, die dezen landdag had voor
bereid.
Daarna was het woord aan den minister van
buitenlandsche zaken, die zeide, dat de regee
ring steeds alles waardeert wat door de bur
gerij in het belang van de weermacht gedaan
wordt, temeer waar het hier geldt hen, die zich
verbonden hebben den oproep der regeering te
volgen en de wapenen op te nemen tot steun
van het wettig gezag en van Nederland en
Oranje.
Spreker hoopte, dat de landdag er toe zal
bijdragen die sympathie en waardeering te be
vestigen en te versterken.
Hierna begaven allen zich naar het terrein
van den landdag. Om ongeveer half T2 wer
den boven het terrein demonstraties gegeven
door een escadrille jagervliegtuigen van het
vliegkamp de. Kooi bij den Helder.
HULDEBLIJK AAN BARON GEVERS.
Een CÏÏïTtmissie, bestaande uit heeren ir.
F. A. Overhoff, voorzitter; prof. dr. G. W. J.
Bruins, consul-generaal J. Wolff, H. Citroen,
Karl Mayer en H. Fruitema, heeft Zondagoch
tend namens de vereoniging Nederland en
Oranje op het Nederlandsche gezantschap te
Berlijn, naar aan de N.R.Ct. gemeld wordt,
aan den vertrekkenden gezant, baron Gevers,
een huldeblijk aangeboden. De heer C. G.
Rommenhöller, eveneens lid van de commis
sie, was door ongesteldheid verhinderd mede
tegenwoordig te zijn.
De gezant, die vergezeld was van zijn echt-
genoote en zoons, werd toegesproken door den
heer Overhoff, die herinnerde aan hetgeen ba-
von Gevers gedurende de lange jaren van zijn
verblijf te Berlijn voor Nederland en in het
bijzonder voor de vereeniging Nederland en
Oranje, welker eere-voorzitter hij was, heeft
gedaan. Daarop overhandigde hij baron Ge
vers een album met prachtig bewerkt omslag/
Het album is getooid met het met ds hand ge%
modelleerde wapen van baron Gevers en heeft
aan de vier hoeken versierselen in gedreven
zilver. Op de eerste bladzijde prijken de op
perkament geteekende wapens van Nederland,
Duitschland en Berlijn; op de volgende blad
zijde staat een voor den heer Gevers zeer
vleiende oorkonde.
In het album zijn voorts opgenomen de
handteekeningen van alle leden van de ver
eeniging.
Baron Gevers dankte de commissie hartelijk
voor dit bewijs van sympathie en verzekerde,
dat hij na zijn vertrek uit Berlijn steeds de
beste herinnering aan de vereeniging Neder
land cn Oranje zal bewaren.
DE OFFICIER VAN JUSTITIE EISCHT LEVENSLANG
DE PLEIDOOIEN. WIE IS DE BEDRIJVER
VAN DEZE AFSCHUWELIJKE DAAD!
Culemborg. Maandagmorgen heeft de Tiel-
sche rechtbank een aanvang gemaakt met de
behandeling van de Culemborgsche moordzaak.
Er zijn 33 getuigen gedagvaard.
Als beklaagden stnun terecht Jan Vroege en
Claas Sweris, wien volgens dc dagvaarding in
de eerste plaats ten laste wordt gelegd, dot zij
omstreeks 23 Dec. 1923 te Culemborg op
zettelijk met voorbedachten rade Thomas en
Gerrigje van Wiggen, na eerst hun woning te
zijn binnengedrongen, van het leven hebben
beroofd door hen met één of meer harde voor
werpen verschillende slagen, stooten of sneden
op hun hoofden toe te brengen, tengevolge
waarvan de getroffenen de man spoedig, de
vrouw wat later zijn overleden.
Subsidiair worden beklaagden nog beschul
digd van doodslag, gevolgd, vergezeld of voor-
algegaan van diefstal van geld, dat aan de Van
Wiggens toebehoorde, welke doodslag gepleegd
zou zijn met het oogmerk om dc uitvoering
van den diefstal voor tc bereiden of zich bij
betrapping op heeterdaad straffeloosheid en
het bezit van het ontvreemde tc verzekeren.
len slotte wordt nog gewone diefstal ten
laste gelegd.
Als raadsman van Vroege treedt op mr. H.
G. W. v. Esveld en van Sweris me. J. van
Nes, beiden advocaat te Tiel.
Dc rechtbank is als volgt samengesteld
President mr. A. G. H. Ridder van Rappard,
rechtersmrs. D. Kaars Sypenstein en E. J.
•\V. Top; officier van justitie mr. J. J. G. van
Everdingen; wnd. griffier mr. G. van Itallie.
De publieke tribune is geheel gevuld met
belangstellenden, die uren van te voren reeds
in de rij hadden gestaan om zich een goede
plaats te verzekeren.
Aangevangen wordt met het verhoor der
beide verdachten Sweris en Vroege.
Het verhoor der verdochten.
De president stelt hun de gebruikelijke
vragen omtrent naam, ouderdom en beroep.
De griffier leest vervolgens de dagvaar
ding voor.
President: „Beklaagde Vroege, u ont
kent nog steeds hetgeen u is ten. laste ge
legd? En u volhardt bij de verklaring voor den
echter-commissaris afgelegd?"
Verdachte: „Ja".
Verdediger: „Weet de verdachte zich
nisschien te herinneren, of hij op den avond
van den moord is geweest bij zijn buurman
Zuidam, om een kopje chocolade te drinken?"
Verdachte: „Ja, dat herinner ik mij nu?"
President: „Waarom is je geheugen nu
neens zoo frisch geworden?"
Verdachte: „Weet ik dat?"
President: „Hoe laat was het ongeveer
toen je daar was?"
Verdachte: „Dat weet ik niet."
President: „Verdachte Sweris, bekent
a wat u ten laste is gelegd?"
Verdachte: „Daar weiger ik op tc ant
woorden".
President: „Dot vind ik een vreemde
houding, je maakt het daarmee niet beter".
Het getuigenverhoor.
Als eerste getuige wordt gehoord de heer
3. F. van Slobbe, inspecteur van politie tc
Amsterd-m. Getuige heeft van het feit zelve
niets gezien, maar het onderzoek in de zaak
geleid. Voorloopig wordt vart het verdere ver
hoor afgezien.
Getuige E. Hommes, brigadier van poli
tie te Amsterdam, wordt niet gehoord, evenmin
als de rechercheur T. H. Kuiper.
De inspecteur van politie te Culemborg, G.
J. W. Dortland, legt een onverstaanbare
erklaring af.
De heer Van Bergen Henegouwen,
rechercheur tc Culemborg, verklaarde, dat
overal in de woning van de verslagenen bus
sen verstopt waren, waarin zich geld bevond,
tot een. totaal bedrag van 5275.13. De ster
vende vrouw riep „Toon, gooi die smeerlap
pen eruit", en toen getuige vroeg, wie er bin
nen geweest waren, antwoordde ze, dat ze de
mannen niet kende.
Mej. H. J. Prinsen, directrice van hef
ziekenhuis te Culemborg, zeido dat dc man
dood was; de vrouw leefde nog en maakte
krachtige afweerbewegingen. Toen de dokter
haar behandelde in het ziekenhuis riep ze
„Toon, jaag ze weg". In haar ijlen schreeuw
de ze nog „Schooiers, smeerlappen".
Verdediger: „Was de vrouw nog volkomen
bij haar versland zoodat ze wist wat ze zei?''
/Getuige: „Dat kan ik niet precies zeggen,
maar ze heeft wel erg geijld, en op vragen
antwoordde ze niet".
De heer H o y t e m a uit Culemborg deelde
mee, dot de van Wiggens heel weinig pacht
betaalden, vanaf 1909 van vier tot zeshonderd
gulden; zij maakten dus een behoorlijke winst
Het land werd niet intensief bewerkt. Het be
zit van de van Wiggens kon geschat worden
op ongeveer 20.000.—.
Dr. J. P. L. Hulst uit Leiden, die de sectie
verricht heeft, verklaarde dat de wonden zijn
toegebracht door enkele personen, met een
zwaar, puntig voorwerp. Er zijn waarschijnlijk
ook twee waj^ens gebruikt, want de wonden
zijn van tweeërlei aard. Dc van Wiggens zijn
eerst bewusteloos geslagen, daarna hebben de
moordenaars ze verder afgemaakt.
De heer A. van W i g g e n, een neef van
den verslagene, bezocht zijn oom nog wel
eens. Hij bezat veel geld cn bergde dat in een
kist onder de bedstee. Hij had ook plan land to
koopen voor 7000.zonder hypotheek.
President„Deed je tante het geld in busM
sen?"
Getuige: „Ja. Dat geld lag overal in het huls
verdeeld in bussen".
De verhouding onder de familieleden waS
ook zeer goed. Tante had het genot van melk,
boter en eieren, en dat leverde haar een oar-
dig spaarduitje op. J)at was het geld dat zo
in de bussen bewaarde door het geheele huis.
De boerderij was 7 H.A. groot, cn bevatte veel
vee.
Mej. C. van W i g g e n, huisvrouw van Ver-
Tips, was een nicht van dc verslagene„Tanta
bewaarde haar geld in bussen. Oom deed ho
in een kist in de slaapkamer. Ze zaten ei
warmpjes bij, tante had een spaarduitje van
8000.oom had een paar paarden, tien
koeien en klein vee. Ik ben nog in het zie
kenhuis geweest, maar tante herkende mo
niet. De directrice zei me toen, dat tanta
„Toon, Klaas" geroepen had, maar ik kon
daar niets van maken.
President: „Dus u heeft niet gezegd: dat ver
wondert me niets, want oom en tante hadden
altijd ruzie met neef Klaas?"
Getuige: „Neen, ik kon daar niets van ma
ken, omdat cr meer in de familie Klaas hee-
ten. Tante heeft wel eens gezegd, dat ze met
Klaas van Wiggen niet op een goeden voet
leefde, maar van bepaalde oneenigheid hoorde
ik nooit Tets".
Jan van Wiggen, landbouwer te Culem-
borg, ontmoette op den Donderdag van den
moord bij het erf der van Wiggens drie per
sonen, die hij groette, maar die hem niet le
ru£ groetten. Het waren twee lange en een
klein persoon. Een der langen droeg een gcl«
regenjas.
President„Hoorde je wel eens van ruzie
met je broer Klaas?"
Getuige „Neen".
President „Herinner je je nog iefs van éie
drie menschen?"
Getuige „Die ik heb gezien op dien avonö
waren kleiner dan de twee verdachten. Ze
hadden de pet in dc oogen en groetten niet®.
De heer Floor Swceris, de vader van
den verdachte Swecris, verklaarde daft eenige
weken voor Kerstmis 1925 Vroege e€n voor
stel deed in te breken bij van Wiggen. „Maar
toen is er niks gebeurd. Zij zei toen: er zit
veel geld en het zijn oude menschen. Jij hoeft
•Heen maar op den uitkijk te siaan".
