Piano's.
VüJlixf
ABONNEMENTSPRIJS rv3/?wden
DE EEMLANDER"
DE VOLKENBONDSVERGADERING
WILLEM GROENHUIZEN Langeslraat^43^^Tele oon
Gouden Trouw- en Verlovingsringen.
BECHSTEIN
BLüTHNER
PERZINA
Pianohandelv h. LOUIS KLEIN
huls:»
L. J. LUYCX Zoon
Haak- en Brei-Wol
26c Jaargang No. 6
loort/ 2.10, per atiad fOJ3,
AMERSFOORTSGH DAGBLAD
Idem franco per pool f 1~, per week (met gratij
vtrrckerisg legen ongelukken) f 0.176. afzonderlijke
BMUMtl 1 C.05.
91
DIRECTEUR-UITGEVER: J. VALKHOFF.
BUREA'J,
ARNHEMSCHE POORTWAU 2A.
POSTREKENING N*. 47810. Tfcu. INT. 111.
Donderdag 15 September 1927
PRDS DER ADVERTENTIEN met Inbegrip van oca
bewijsnummer, elke regel meer 0.25, dienstaanbie
dingen en Ucfdadigheids-adveitentiën voor de hetft
der prijs. Voor handel en bedrijf bestaan teer
voordeclige bepalingen voor bet edverteeren- Ecne
circulaire, bevattende de voorwaarden, wordt op
aanvraag toegezonden.
Te Leiden heeft er diefstal plaats gehad van een geldkistje van
2650-—. De dader is gevat, heeft zelfs bekend, maarhij wil
niet zeggen waar hij het geld gelaten heeft. Hij heeft het „ergens"
in het water gegooid. Op bovenstaande foto is een duiker voor
de Leidsche politie bezig den schat te zoeken.
Arnold Spoel, die zal
aftreden als dirigent
van het Volkszangkoor
te Den H&'ig.
De Jachthondenvcrecniging „Langhaar" organiseerde op hot buiten van baron Von Heiden bij Zut-
fen een wedstrijd voor jachthonden. Het apportceren van een eend.
POUTIS DRAAIT OP HET STUK DER ONTWAPENING BIJ
EEN BELANGRIJK VOORSTEL VAN NANSEN
Uit Genève wordt d.d 14 September aan de
N. R. C. gemeld
Do derde commissie van de Volkenbonds
vergadering heeft vandaag de discussie ovei
het ontwapen in gsvraagst uk voortgezet, doch
de debatten waren heden lang niet zoo inte
ressant als gisteren De gedelegeerden van
Hongarije cn Roemenië hebben slefch's hun
oude bekende stardpunt herhaald, evenals
trouwens Bernstorff en lor dOnslow voor
Engeland.
Intusschen bevatte de rede van graaf Be-ns»
storff toch wel ccnige goede momenten. Zoo
bijv-, toen hij het laakte, dat de overwinnende
mogendheden nog steeds weigerden tot ver
mindering van de bewapening' over te gian,
ofschoon het vredesverdrag van Versailles
reeds uitdrukkelijk bepaald heeft, dat de alge-
meene ontwapening van Duitschland slechts
net voorspel rot algemeene ontwapening ook
der andere mogendheden zou zijn. In dit ver*
band herinnerde Bernstorff er aan, dat niemand
minder <Jan jhr. Loudon gisteren zelf er op
gewezen had hoe 'n groote vooruitgang ir de
laatste jaren op .iet gebied d-i veiligheid ver
kregen is en wannr. i men reeds bij het ver
drag van Versailes dc verplichting tot vermin
dering van bewapening kon uanvoarden, dan
kor. men deze toch zeker thans nakomen, nu
de veiligheid zooveel grooter is
De rede van lord Onslow was nog onduide
lijker, dan hij er ooit te voren een heeft uit
gesproken. Men begint zich af te vragen of de
Engelsche regeering misschien daarom zich
dor lord Onslow in de bewapeningscommissie
laat vertegenwoordigen, omdat deze gedele
geerde in het geheel niet in staat is te discus
sieeren en dus van hem niet te vreezen is, dat
hij in den loop van het debat zich tot eenige
concessie laat bewegen. Lord Onslow trad cok
niet in wat gisteren en heden door verschillende
sprekers gezegd was. Hij noemde ze allen,
maar verwees ze alTen naar dc rede van
Chamberlain van Zaterdag en verklaarde ver
volgens, dat iedere discussie over het proto
col ongewenscht en schadelijk zou zijn.
Twee der redevoeringen van heden waren
van opbouv/enden aard. die van Politis en die
ven den Noor Fridtjof Nansen.
De rede van Politis was het beste bewijs hoe
nuttig het Nederlondschc voorstel geweest is,
want Politis deed heden tal van nuttige denk
beelden aan de hand over de verwezenlijking
van verschillende, in het protocol neergelegde,
gedachten. Die rede van Politis had echter
niet kunnen gehouden worden, indien niet door
indiening van het Nederlandsche voorstel het
protocol weder in het middelpunt der discussie
was geplaatst. Het interessantste was dc er
kentenis van Politis, dat het oogenblik thans
gekomen schijnt, nu zooveel staten onder
elkander tweezijdige arbitrageverdragen heb
ben gesloten, een wereldarbitrage-verdrag te
ortwerpen of althans een modclvcrdrag, zoo
als de heer Loudon gisteren heeft uitgelegd
Hij herinnerde aan de uitspraak van Chamber
lain, dat de discussies over het protocol niet
gewenscht zouden zijn, zoolang niet een van
de beide partijen of wellicht beiden tot eenige
toenadering bereid zouden zijn. Uit het feit,
dat Chamberlain dc mogelijkheid opperde, dat
beide partijen tot concessies bereid zouden
zijn, meende Politis tc mogen afleiden, dot ook
met Engeland wel te praten zou zijn.
Laten wij hopen, dat de rede van Onslow,
die op die van Politis volgde, deze niet ge
heel van zijn illusies beroofd zal hebben. Po**
litis ging zoo ver de overtuiging uit te spre
ken, dat met zekerheid een oplossing, om het
protocol in een ietwat gewijzigden vorm Ie
doen herleven, zou kunnen gevonden worden.
Hij gaf hiervoor in overweging, dat men de
verschillende verplichtingen, die in het proto
col den onderteekenden staten zijn opgelegd,
varieeren zou en dat iedere staat zelf zou kun
nen aangeven in welke mate hij verplichtingen
zou willen aanvaarden Politis gaf den raad
aan de voorbereidingscommissie voor de ont
wapeningsconferentie, dat deze de gedachte
nadsr zal onderzoeken. Intusschen zal de com
missie, wanneer zij deze nieuwe taak er bij
krijgt, wel met eenige leden aangevuld mor
gen worden.
De rede van Politis maakte op velen den in
druk een verkiezingsrede te zijn. Nadat hij de
vorige week, ten einde bij Chamberlain in het
gevlei te komen, het Nederlandsche voorstel
had-afgeraden, heeft hij heden het Ned. voorstel
practisch verdedigd, ten einde de stemmen der
kleine mogendheden die hij de vorige weck
verspeeld had, thans terug te winnen. Intus
schen: Politis is een meesterlijk redenaar Dit
heeft hij heden weder opnieuw bewezen, zoo
wel vanmorgen in de eerste commissie over
de codificatie van het internationaal recht als
hedenmiddag bij de bespreking van het ont
wapeningsprobleem.
Een sympathieke rede van heden was die
van Nansen, ofschoon men zijn betoog geen
groote indrukwekkende rede kon noemen, zoo-
als zijn voorganger Lange vroeger in deze
commissie hield. Nansen uitte o.o. den aan
drang op een zoo spoedig mogelijk bijeenko
men der voorbereidingscommissie en sprak
den wensch uit, dat dc komende ontwape
ningsconferentie niet alleen beperking maar
ook vermindering van bewapening zou bren
gen aan allen.
Hij betoogde, dat het reeds een groote stap
vooruit zal zijn, indien de beperking van be
wapening den wedloop in de bewapening zal
verhinderen.
Het interessantste uit Nansen's rede was
echter de aankondiging van een nieuw voor
stel van de Noorsche delegatie, namePjk het
sluiten van een verdrag, dc: voor alle staten
zou openstaan en dot dezen inhoud zon hib»-
ben, dat voor alle geschillen, hetzij van juri-
dischcn of anderen aard, een beslissing door
het interna'ionale Haagsche geiechtsfof of
door bijzondere arbiters zal zijn voorgeschre
ven, zoodat iedere oorlog tusseften de ver
dragsluitende staten zal zijn verboden. Nan
sen's ontwerp-arbitrageverdrag vult dus de
leemte van artikel 15 van het Volkenbondsv*
verdrag geheel aan.
Nansen wijst cr op, dat geen staat verplicht
zal zijn dit verdragje onderteekenen, doch dat
de Volkenbondsvergadering het verdrag aan
zijn leden ter teekening kan aanbevelen. Zijn
bedoeling is echter niet, dot reeds deze Vol-
kenbondsvergodering den tekst er van zal
vaststellen. Hij zou tevreden zijn, indien deze
Volkenbondsvergadering nog een bespreking
van zijn ontwerp in de juridische eerste com
missie zou doen plaats hebben.
Wenschelijk zou zijn den Vofkenbondsrood
uit tc noodigen het ontwerpverdrag aan de
verschillende regeeringen (^)e te zenden, waar
na don bijvoorbeeld de voorbercidingscommis-
sie-Loudon een nieuwen tekst zal kunnen ont-
werpen en deze aan de Volkenbondsvergode-
ring van het volgende jaar voorleggen. Op
deze wijze hoopt Noorwegen de zaak der ver
plichte internationale rechtspraak en aanvul
ling van de leemte van artikel 15 van het
Volkcnbondsverdrag practisch te dienen.
Vrijdag zullen de discussies worden voort
gezet. Er zijn nog drie sprekers ingeschreven,
onder wie de Zweedsche gedelegeerde en ge^
wezen minister-president Sandler, die de op
volger van Branting in het laatste socialisti
sche kabinet geweest is.
Duitschland blijft op ontwa
pening aandringen.
In. de wandelgangen van het volkenbonds
paleis werd de Dinsdag door Paul Boncour
uitgesproken rede, met het doel het proto
col van Genève nieuw leven in te blazen, ten
einde tot een continentaal Europeesch verbond
te komen, druk besproken. Graaf Bernstorff,
de vertegenwoordiger van Duitschland inzake
het ontwapeningsvraagstuk, deelt dc opvat
ting „Eerst veiligheid, don ontwapening"
niet. In een interview wees hij er op, dot reeds
Clemenceau in de nota uan de Duitsche dele-
'gatit ter vredesconferentie voor de ondertëe-
kening van het verdrag van Versailles gezegd
heeft, dat de algemeene ontwapening de vei
ligheid zal verzekeren. Ook de inleiding tot
het verdrag van Versailles huldigt die opvat
ting.
In Duitsche kringen gaat men door met er
op te wijzen, dat Duitschland zich nog steeds
slachtoffer von dc ontwapeningsleuze gevoelt
en dat dc aandrang van dit lend en van de
kleine staten tot een spoedig bijeenroepen var.
de voorbereidingscommissie voor de ontwa
peningsconferentie daardoor nog versterkt
wordt
Nadere bizonderheden over dc
redevoeringen van lord Onslow
cn graaf Bernstorff.
Genève, 14 Sept. (H. N.) In de ontwa
peningscommissie van den volkenbond zijn
de debatten over het ontwapeningsvraagstuk
Utr, straat,
Yerboorjl Uw werkkracht en
energie 25 besparing,
ïpaart Uw beurs! A'dam, Tel.
24346, A'foort, Tel. 1200.
LANGESTRAAT 49 Tel. 190
Mooie keuze in
Uni en Jaspé,
Handleidingen voorhanden
vandaag voortgezet, waarbij verschillende
sprekers, o. n. de vertegenwoordigers van
Noorwegen, Rocmcmië en Griekenland het
wcord voerden. Het belangrijkst waren de ver
klaringen van lord Onslow cn graaf Bernstorff
Onslow wees erop, dat ten opzichte van de
algemeene beperking der bewapening reeds
in vele punten overeenstemming is bereikt,
Ook in de moreele ontwapening valt vooruit
gang tc constateeren Engeland is reeds op den
weg naar ontwapening. Het is besloten, de
verplichtingen, welke het op zich heeft ge
nomen uit te voeren ^n het vraagstuk der
ontwapening tot een succesvolle oplossing te
brengen. Engeland is ook bereid een controle
op dc vervaardiging van wapenen en minutie,
zoowel voor de particuliere als voor de staats-
industrie, in overweging tc nemen. Echter kan
Engeland geen nieuwe verplichtingen bij de
reeds aangegane op zich nemen. Een hervat
ting van het debat over het protocol von Ge
nève beschouwde lord Onslow als schadelijk
voor den volkenbond en Engeland zal daarom
zijn toestemming voor de heropening van dit de
bat niet kunnen geven. Graaf Bernstorff ga!
zijn verwondering te kennen, dat men thans
het begrip veiligheid steeds meer op den
voorgrond tracht te brengen. In de door Cle
menceau onderteekende nota der geallieerden
van 16 Juni T9I9 wordt gezegd, dat de ont
wapening von Duitschland tevens de eerste
stap voor een vermindering en een algemeene
beperking van de bewapening is. Destijds
heette het veiligheid door entwapening, ter
wijl men thans zegt Ontwapening door vei
ligheid Men kan niet aan den indruk ontko
men, dat men van het begrip veiligheid ge
bruik mil maken, om dc ontwapening uit te
stellen
Heden verkiezing van leden van
den Volkenbondsraad.
G e n v c, 15 Sept, (V. D.) Morgen zal
definitief de verkiezing plaats vinden voor de
drie vacante zetels, met een zittingsduur van
drie jaar. Het zijn dc zetels van België, San
Salvador en Tsjecho-Slowakije. België zal
waarschijnlijk worden herkozen, terwijl, wat de
zetel van San Salvador betreft, de prognose
is, dat deze aan Cuba ten deel zal vallen, on
danks het feit van de candidatuur van Ca
nada.
De zetel van Tsjecho-Slowakije wordt be
streden door Portugal, Finland en Grieken
land. Ondanks het persoonlijke crediet van
een figuur als Politis dient cr op gewezen tc
worden, >dat ten aanzien van dezen zetel Fin
land reeds vele malen van talrijke zijden be
loften zijn gedaan, terwijl dc Finschc houding
bij het jongste debat over dc vraagstukken
van veiligheid cn ontwapening met voldoening
is opgemerkt.
DE VERDWENEN GENERAAL
ZIT ZAGORSKl TE PARIJS?
EEN MYSTERIEUS GEVAL
Blijkens een gisteren te Warschau ont
vangen bericht bevindt de sinds gerui-
men tijd verdwenen generaal Zagorski
zich thans te Parijs. Hij heeft door bemidde*
ling van een bekende tc Danzig zijn bijdrage
over September voor het ondersteuningsfonds
voor verwanten van overleden Poolsche vlie-
gels naar Warschau gezonden.
(Nog onlangs heeft een hoogleeraar te Wil
na, een persoonlijk vriend van maarschalk
Pilsoedski, in een open brief aan den staats
president verklaard, dat Zagorski onder om
standigheden was verdwenen, die een ver
schrikkelijke verdenking moeten doen opko^-
men. De hoogiceraar smeekte den staatspresi
dent om alles le doen, teneinde den goeden
noam vrm Polen te redden.)
Een later telegram houdt in, dot de verdwe
nen generaal een brief uit Danzig (blijkens de
postzegels; hij bevatte echter datum noch
plaatsaanduiding), heeft gezonden aan dc
steunvereeniging voor weduwen en weezen van
verdwenen Poolsche vliegers.
Volgens het blad wordt de generaal tegen
zijn wil op de Wcstcrplatte bij Danzig vast
gehouden.
Het Warschausche avon'dblad A.B.C. ver
moedt, dat de brief van Zagorski, waaruit kon
worden opgemaakt, dat hij op de Wcstcrplatte
vertoefde, op een mystificatie berust.
Andere bladen wijzen cr op, dat men om
trent deze zaak nog steeds in het duister tast'
en verlangen met klem een officieel commu
niqué.
COMMUNISTENPROCES
LEIPZIG
TE
NEGEN LEDEN VAN DEN RIJKS
DAG VOOR DE RECHTBANK
Dc vierde strafsenaot uit den rijksdag heeft
het meermalen uitgestelde proces tegen het
oude bestuur der K. P. D. thans vastgesteld
op 4 October. Wegens voorbereiding van
hoogverraad en overtreding der wet ter be
scherming der republiek hebben zich een vroe
ger en acht tegenwoordige communistisch©
rijksdogleden tc verantwoorden.
DE NATUURRAMP IN JAPAN
DE OMVANG DER CATASTROPHE
Londen, 14 Sept. (H. N.) Volgens dc
laatste berichten uit Tokio is de ramp, welke
Japon heeft getroffen, nog ernstiger don de
eerste berichten lieten vermoeden. Het aantal
dooden wordt officieus met 3000 opgegeven,
terv/ijl 1000 personen nog vermist worden.
DE SCHULD VAN FRANKRIJK AAN
ENGELAND.
Een nieuwe betab'ng.
Gisteren werd drie millioen pd. st. dooi
Frankrijk aan Engeland overgemaakt overeen
komstig de op 16 Februari gesloten voorloo-
pige overeenkomst nopens dc Fransche oor-
logsschuld. De vorige betaling geschiedde op
15 Maart. Deze betalingen veroorzaken geen
goudbeweging van Frankrijk naar Engeland
daar de betalingen worden gedaan uit do crc-
dieten, die de Fransche regeering in Engel
sche banken of bij de Britschc schatkist tc:
beschikking staan.
DE TERUGKOMST DER BRITSCHE
PRINSEN.
Londen, 14 Sept. (V. D.) Dc prins van
Wales cn prins George zijn heden in Engeland
teruggekeerd na hun bezoek aan Canada. Noch
bij hun aankomst in Southampton, noch aan
het ^Vaterloo-station te Londen hadden cere
moniën plaats. Slechts door den mayor van
Southampton werd een korte toespraak gehou
den. Doch niettegenstaande deze on-officieele
ontvangst had zich zoowel te Southampton als
in Londen een groote menigte in de straten op
gesteld en w°rden beide prinsen langdurig en
warm toegejuicht.
Naar een van de leden van het gevolg van
den prins van Wales mededeelde, was het
grootste gedeelte van het bezoek aan Canada
in beslag genomen door officicele ontvangsten;
van al den tijd, dat de prins op zijn ranch had
doorgebracht, had .hij maar twee dagen goed
weer getroffen.
Vooral dc ontwikkeling van de mijnindustrie
in Canada had hem zeer getroffen.
DE RUSSISCHE SPIONNAGE-
PROCESSEN.
Dc doodvonnissen nog niet
voltrokken.
Nadere berichten, via Riga te Londen ont
vangen, spreken weer tegen, dat de doodvon
nissen van de 9 eergisteren veroordeelde
„Engelsche spionnenonmiddellijk voltrokken
zou zijn. Er zouden verzoeken om <*ratic bij
Rykof ingekomen zijn, waarbij enkele van zóó
invloedrijke personen, dat Rykof gelast had
de executie op te schorten. Officieele beves
tiging was gisteren echter ncch van het een
noch van het ander te Leningrad te verkrijgen.
DE STAATSGREEP IN
LITAUEN
DRACONISCHE MAATREGELEN
TEGEN DE SOCIALISTEN
De correspondent van de Voss. Ztg. te
Kowno meldt, dat de mislukte staatsgreep te
Taurog-gen de rcgeciing^Woldemoras een
welkome aanleiding heeft gegeven om een
groote actie tegen dc sociaal-democraten op
touw te zetten Zij schijnt von de gelegenheid
gebruik tc willen maken om de oppositie ge
heel te vernietigen.
Er zijn tot dusver TOO deelnemers aai* den
opstand gearresteerd (het bericht uit War
schau dot van 2000 arrestaties sprak schijnt
dus wel eenigszins ovei dreven te zijn).
De politieke spanning heeft in het gcheele
land haar hoogtepunt bereikt, mede tenge
volge von het feit, dat gisteren de districts
commissaris vc-n Tauroggen, Grisas, door on
bekende dodeis is doogeschoten. Tn hoeverre
de socialistische partij de hand in het spel
heeft gehad, is tot dusver nog niet opgehel
derd. De regeering beweert, dat de socialis
ten cr ectief aan hebben deelgenomen.
De politieke politie heeft gisteren huiszoe
king gedaan in het secretariaat van de socia
listische partii, in het bureau van de socialis
tische jeugdorganisatie cn in de redocliebu-
reaux van het socialistische blad „Sodalde-
mokratas". Er werden vijf sociaal-democrati
sche oud-sejmofgevnardigden gearresteerd, ter
wijl de partijsecretaris er in geslaagd is de
vlucht le nemen. Bovendien zijn er 10 oud-
afgevanrdigden van de volkssocinüstischc par
tii in hechtenis genomen.
Een groot aantal partijbestuurders on afge
vaardigden ziin naar het buitenland gevlucht.
Door de draconische maatregelen von de
Litausche regeering tegen dc beide partijen
van links is de socialistische partij het cin-
stigst getroffen. Haar beste leiders zijn gear
resteerd of gevlucht cn het ziet cr naar uit
dat de partij ten c-rdcrgong is gedoemd.
DE AARDBEVINGEN IN
ZUID-RUSLAND
VELE SLACHTOFFERS
Moskou, 14 Sept. (V. D.) Het aantal
slachtoffers der aardbevingen in Zuid-Rusland
is tot 150 gestegen. Te Livadia is het vroegere
tsarenkastce! zeer beschadigd. In totaal zijn
meer dan 400 huizen verwoest. Talrijke sche
pen zijn tegen de kusten tc pletter geslagen als
gevolg van den springvloed Daar de bevol
king zich meerendecls met vruchten cn rauwe
groenten vcedt, vreest men het uitbreken van
een cholera-epidemic. Een deel der huizen
moes* wegens het «evaar van instorten wider
ontruimd.
WONINGBOUW TE BERLIJN.
B e r 1 ij n, 14 Sept. (H. N.) De magistraat
van de stad Berlijn heeft onder voorbehoud
op enkele punten het contract voor den bouw
van 8000 woningen goedgekeurd. Zooals be
kend, zal in verband hiermede een leening te
New-York worden gesloten.
