OPTIEK
G. VAN DUIN
SHirondeir
SLIJTERIJ - HAVIK 41
Handel in Gedistilleerd.
Wijnen en Likeuren.
Advocaat - Boerenjongens Voor-
burgh en Massa's „Schiilelije"
WIJ hebben ook voor U
den juist passenden bril
Uitgebreide keuze in diverse monturen
Juwelier
Tel. 898
HMEBaOEZ
Opticien
W. K. VAN ROSSUM
16/18 Langestraat
Amersfoort
Vesten en Pullovers
Specia'ité's
Te'et 292 /anbevelcnd S, H, MASSA j
Japonnen
Bontmantels
Hoeden
Mantels
TUCHT-UNIE.
- Onderwijs in tucht en wellevend
heid gevraagd.
Mede naar aanleiding van het feit, dat onze
straatjeugd Mile. Dorange, dc Fransche ama
zone, die te paard een tocht door West-Europa
maakte en ons land doortrok, ergerlijk heeft
gevolgd en gemolesteerd, heeft het bestuur
van de Tucht-Unie een request gezonden aan
den minister van onderwijs, waarin de Tucht-
Unie den minister verzoekt, in de leerplannen
der lagere en middelbare scholen op te nemen
het onderwijs in tucht en wellevendheid.
DE WEGENBELASTINGWET.
Een verzoek van den Bond van
Bedrijisautohouders.
De Bond van Bedrijfsautohcuders in Neder»
land heeft een adres tot den minister van Wa-
gcrtcVv\, vvomln .Irlngond VCTZOcllt wordt
als overgangsmaatregel alsnog te willen beslui
ten, dat met motorji/tv/s'en mn een «roofste
wiclbclosting bij normale volle belasting va..
2400 tot 3600 K.G. minstens tot 1 November
1928 met massieve banden op dc 2e klasse
wegen zal mogen worden gereden, of althans
den betrokkenen dc gelegenheid wordt geboden
de op I November aan die wagens gemon-
feerde massieve banden tot dc voorgeschreven
minimum dikte op tc rijden.
DE AUTOBUS IN MIDDEN-LIMBURG.
Te Roermond vergaderden ten stadhuizc on
der voorzitterschap van burgemeester Steinweg
de verschillende burgemeesters tusschen Roer
mond en Venlo over het mogelijk verdwijnen
der autobuslijnen in dezen omtrek. Tevens wa
len aanwezig dc Kamers van Koophandel in
Midden- en Noord-Limburg
Na een langdurige discussie werd met alge»
meene stemmen besloten, dot een gewijzigde
dienstregeling door de K. v. K. en dc ge
meentebesturen bij Gcd. Staten zal worden ver
dedigd, terwijl steun zal worden gevraagd bij
dc het algemeen belang nastrevende bonden in
de streek.
DE ZEVENJARIGE
LEERPLICHT
HET WETSONTWERP INGEDIEND
Ingediend is een wetsontwerp tot wijziging
van dc artt. I en II der wet van 30 Juni 1924,
tot wijziging van de Leerplichtwet en van de
L. O.-wet 1926 wijziging van het derde lid
van art. 3 der Leerplichtwet, zooals het krach
tens die wet wordt gelezen er» wijziging van
het vierde lid van art. 3 der Leerplichtwet.
Tengegevolge van de schorsing der behande
ling (vergadering Tweede Kamer van 17 Juni
1927) van het ontwerp van wet tot wijziging
van art. 3 det Leerplichtwet is thans een nieuw
wetsvoorstel ingediend.
Na hetgeen mondeling en schriftelijk om
trent de wensrheiijkheid cener wederinvocrin;
van den zevenjarigen leerplicht zoowel bij de
laatste wijziging der Lager-cmdcrwijswet 1920
als bij de behandeling der begroeting vooi
1927 is in het midden gebracht, behoeft vol
gens de regeering de voorgenomen maatregel
(invoering 7-jarige leerplicht cp I Juli 1928)
zelf weinig toelichting meer.
Door uitvoering van den zevenjarigen leer
plicht wordt aan de lagere school toegevoerd
een aantal van 72COO kinderen.
Invoering van vrijstelling zou volgens de re
geering een ingrijpenden invloed hebben in
ongunstigen zin op de lagere land- en tuin
bouwscholcn cn oene heftige storing brengen
in den geleidelijken cn normalen groei cr \an
en bovendien de schatkist, zonder evenredig
voordeel, ernstig bezwaren
Opgemerkt wordt nog dot de verplichting
nimmer eindigt voordat het kind den dertien-
jarigen leeftijd bereikt cn de klasse, waarin
het bij het bereiken van di<ni leeftijd geplaatst
was. daarloopcn heeft.
Het komt dc regeering voorls gewenscht
voor, het laatste lid van art. 3 der LeerplicM-
I. ui irci ti tji vuil Hg
wet aldus te 37
h\ eiK geval zal eindigen bij net bereiken van
den veertien jarigen leeftijd.
NEDERLANDSCHE SCHEEPSORDER NAAR
HET BUITENLAND.
Dc Holland-Amcrika lijn bestelt
een schip te Belfast.
Dc Londensche correspondent van H c t
Volk seint
Naar wij vernemen, heeft de Holland Ameri
ka Lijn bij een bekende werf tc Belfast een
groote order voor een zeeschip besteld, die
een jaar lang aan vele honderden arbeiders
werk zal verschaffen.
DE HEER D. \V. STORK ERNSTIG ONGE
STELD.
Naar dc Tol. verneemt, is het oud-Eerste
Kamerlid, de heer D. \V. Stork, directeur van
de machinefabriek Gebr. Stork, te Hengelo,
zeer ernstig ongesteld.
EEN INTERNATIONALE
ZAKKENROLLER
GEARRESTEERD
EEN CORDATE LOOPJONGEN
Een vijftienjarige ioopjongen van de firma
Collec en Co. aan dc Kipstrant te Rotterdam
had gistermorgen ren bankbiljet van 1000
geïnd bij dc Ned. Handel-Mij. aan den Zuid-
Blaak. Tc midden van het drukke voetgangers-
keer bij dc Vischmnrkt een oogenblik stil staan
de, bemerkte hij hoe iemand geruimen tijd
tegen hem aan bleef staan. De jongen, die
argwaan kreeg cn bijzonder goed oplette, be
merkte dat dc man uit zijn borstzak het briefje
van 1000 stal. Hij greep den zakkenroller bij
den pols cn gelastte hem het geld terug tc ge
ven. Aanvankelijk weigerde de man, maar ten
slotte gaf hij het biljet terug. De jongen
die ook nog 2 in zijn borstzak had gehad
riep den vluchtenden man na: „lk moet nog
twee gulden van jó hcbbenl" Twee bekenden
van den zakkenroller hielden den jongen tegen,
waardoor dc dader kans zog op een tram te
springen. De jongen werd echter gauw bevrijd
Hij kon nog juist een agent waarschuwen. De
politieman retd dc trom met een auto achterna
en kon op hel Beursplein den man errestecren.
De twee haidlangeis zijn ontkomen.
Dc arrestant is een 23-jarige Pcol, een be
kend internatijnaal zakkenroller
EEGRAFENIS J. MAAS.
li, leven directeur der Prins Hen-
dfiksiichting.
Op de begr&fplnats Westerveld is gister tet
aarde besteld het stoffelijk overschot van den
heer J. Maas, directeur van dc Prir.s Hendrik
Stichting te Esnond aen Zee.
Te Egmond fas de lijkbaar tot de grens der
gemeente gevegd door dc wethouders en
eenige raadsledn en andere ingezetenen.
Op de begraafplaats waren behalve een
groot aantal vc
zig dc regenten
heeren W. G.
Alex H Werthi
ïleegden der slichting, aanv/c-
!er Prins Hendrik-stichting, de
endelaar, jhr O. van Lennep,
m, Paul den Tex en Uylcrt,
verder vcrplege 1 personeel. Ook waren te
genwoordig de
Zee, de heer C
Vooraan den st
verscheidene 1:
was met krans 1
het eerst het w
meester, den he
irgemeester van Egmond aai
Eyma, en enkele raadsleden
t gingen dc verpleegden, die
nsen droegen; ook de baai
gedekt. Aan het graf werd
5rd gevoerd door den burge-
Eyma. Spr. uitte hartelijken
dank voor hetge n Maas voor de gemeente en
voor spr. had g laan. In plaatselijke commis
sie voor het rede tgswezen werd Maas als des
kundige zeer gelardeerd. Ook namens het
Witte Kruis, wara-an de heer Maas penning
meester was, en vereniging voor Wijkver
pleging waarvan 5j voorzitter was cn welke
verecniging door ftet initiatief van Maas tct
stand is gekomen,tprak dc heer Eyma woor
den van dank. T» llotte memoreerde spr. den
arbeid van den hi- Maas, nis raadslid en
dankte hem voor letgcen hij voor dc ge
meente is geweest.!
Dr heer Wcn<wA§ voorzitter van nei
.cm ic gen ten, zeKdat de regenten der
Prins Hendrikstichting erkentelijk zijn dat zij
INENTING EN
ENCEPHALITIS
EEN ADRES DER MIJ. V. GENEESKUN S
TIJDELIJKE OPHEFFING VAN DEN
INDIRECTEN VACCINATIE DWANG
GEVRAAGD
Het hoofdbestuur van de Ned Mij tot Be
vordering der geneeskunst heeft thans aan den
minister van Arbeid, Handel cn Nijverheid een
adres gezonden, waarin gezien het aantal gc- de ontdekking, dat men hier niet met gedroog-
vallen van encephalitis, waarvan sommige met j dc huiden, maar met echte Perzische tapijten
doodelijken afloop, opticdende na cn klooi blij- jj to doen had. Een internationale smokkelbende
kclijk in verband met een te voren verrichte'ijs hierbij betrokken; de recherche heeft kun-
inenting tegen pokken; |jr.en vaststellen, dat zekere Neumann en Som-
gezien de gevallen van encephalitis in aan» nier, thans voortvluchtig, de leiders daarvan
sluiting aan en klaarblijkelijk in verband met
SMOKKELHANDEL MET DIBTSCHLAND.
Perzische tapijten, fijne eet war eo
en paarden.
In den Hannoveris^pen Kurier van 10 dezer
woidt uit Bentheim geschreven over een groo-
ten smokkelhandel in Perzische tapijten, fijne
eetwaren en paarden uit Nederland. Sinds
eenigen tijd gingen uit Nederland regelmatig
groot kisten via Bentheim naar Berlijn, waarvan
de inhoud word aangegeven als gedroogde hui
den. Op deze wijze werden een -s-sligtal zen
dingen aan tapijthandelaars afgegeven. De ge
heime recherche te Hannover kwam echter tot
vaccinatie met het op de nieuwe wijze bereide
vaccin, het zijn plicht acht, den minister in
overweging te geven, den indircctcn voccine-
dwang tijdelijk op te heffen.
Overigens overtuigd van het groote nut der
vaccinatie inzake het voorkomen van pokken,
resp. van pokken-epidemieën, zou het hoofdbe
stuur het op prijs stellen, wanneer de gelegen
heid tot kosteloozc inenting en hcrinenting,
zooals die in artikel 18 van dc wet, houdende
voorzieningen tegen de besmettelijke ziekten fa
vastgesteld, onverminderd bleef gehandhaafd,
opdat aan dc vrijwillige inenting niet de minste
belemmering worde in den weg gelegd
op deze plaats mogen getuige
baarheid voor hetgeen Maas
heeft gedaan, eerst als ondc lirecteur, daarna
als directeur. Spr. zei dezen nk uit te speken
namens den Prins der Ncdcri iden en namens
regenten en bewoners der si :hting. Een de;
verpleegden sprak tenslotte zeer bewogen,
woorden van dank en nocmf den overleden
directeur een vaderlijk vrie 1 voor allen in
de stichting.
Dr. Borcx dankte namens jp familie.
AANVARIM
Beschadiging von het Nolle-hoofd.
voor hun dank.
oor dc stichting
Aan het Nolle-hoofd le
dom van don polder Walcheri 1
Antwerpen opvarend Noor:
den nacht van Dinsdag op
schade toegebracht. Er we dl
nield de kosten von herstel
schade worden op ongeveer
raamd.
lissingen, eigen-
heeft een naar
stoomschip in
/'oensdag groote
in 16 palen ven-
r> de ge'neele
20.000 gc-
INDISCHE DIENST.
Bestemd voor uitzending naar Ned.-Indië
J. J. L. M. Mesterom, Amsterdam; L. van der
Maas, Zaandam; J. Duinkei ken, Gorinchem;
P. van der Plank, 's-Gravenhagc, allen adsp -
politieopz. bij de Alg. Politie; mr. A. F. X. E. J
Vos de Wael, rechter), ambt.. Ede; dr. H. Tul-
ner, landbouwcons. bij den landbouwvoorlich-
lir.gsdienst, Bcrgum (Fr.); V. Esboch, leeroai
M. O., Leiden; J. J H. A. Seleen, Venlo; P.
Jaarsma, Raalte; G. N. Flomman, Soestdijk,
allen onderw. 2de kl. bij het openb. lager on
derwijs;; A. J. van Es, adm. ambt. bij het 3inn.
Bestuur, Dordrecht; A. Bremer, politieopz. bij
de Alg. Politie, Stadskanaal; A. Postma, comm.
2de kl. bij de Alg. Politie, Utrecht; P. G. A.
Bosschaart, Egmond aan Zee; W. G. Eybcrgen
Apeldoorn; H. Kamphuis, Deventer; S. Tol,
's-Gravenhage; F. Landmeter, Assen, allen
adsp.-comm. bij d<" Alg. Politie; J. P. Coelingh
odjunct-acc. Ie kl bij den bdastingaccoun-
tantsdienst, Amsterdam; P. Bollens, Hilversum;
A. Semplonius, Bozum (Fr.), beiden tijd. gedipl
techn. ambt. bij den P.T.T.; M. Het wijn, con-
tractswcrkm.-draaier bij het Marine-Etabliss. te
Soerabaja, Nieuw-Helvoet.
VerlofgangersD J G. van Setten, land'
bouwcons. Ie k). te Tondano, Utrecht; G. A. P.
van Steenvelt, burgerl. ambt.-topogr. bij d<
Triongulotiebrig. van den Topogr. dienst, Nij
megen; G. A. M. Gnrritsen, confr. 2e kl. bij den
P.T.T., Bruxelles; mcj. M. C Leschot. onderw.
3e kl. bij het openb. Eur. lager onderw.,
'-Gravenhage; J. Ttiebart, ing. (scheepsbouwk.)
bij het Marine-Etabüss. te Soerabaja, Voorburg;
A. H. hoofdDoliti^-^p'. in de ies.
tvndden-Priangan, prov. West-Java, Nijmegen;
\V. Buitenbos, hoofdpolitieopz. in de res. Lom-
pongsche distr., Amersfoort; H. h. t. stnim-
ntelpfennig, bosch-arch. Ie kl. bij het Boschw
Amsterdam; L. van Nieuwbrug, hoofdpolitie
opz. in de res. Madioen, Eindhoven; H. G.
Louisse, onderw. Ie kl. bij het openb. Eur. lagei
onderw., tijd. ter besch. gesteld van het R.-K.
Kerk- en Armbest. tc Jogjakarta, 's-Graven
hage; K. W. Biilthoff, hoofdopz. bel. met het
alg. toez. in dc werkpl. der Projectielfabr. te
Kiaro-Tjondong, Schweinebruck bei Zetel; F.
von Bartheld, topogr., burgerl. ambt. bij den
Topogr. Dienst, 's-Gravenhage.
Gepcnsionneerd A. de Koning, onderw. bij
het openb. Eur. lager onderwdirect, der cu!-
tuuisch. te Soekaboemi, Diepenveen; A. den
Hond, cpz. scheepsbouw bij het Marine-Etu-
bliss. te Soerabaja, Rotterdam; ir. H. Popping,
ing. Ie kl. met den pcrsoonl. titel van hoofd-
ing. bij dc Staatssp. en tramw., Wageningen;
J. ven der Rest, Rijswijk (Z.-H.); R J E. Mu
ting, Dordrecht, beiden kapt. der infJ. D. A.
de Fremery, luit.-kol. der art., 's-Gravenhage;
F. H. Arnold, Amsterdam; J. H. de Laak, Does
burg, beiden onderluit. der Mil. Adm.; A. W.
Hooymaijers, onderluit. der inf., Nijmegen.
Eerslgeroemdo heeft bovendien in het groot
gesrr.okkv'd in fijne Fransche en Nederland-
sche delicatessen. Eenmaal werd hij betrapt
op den invoer van Hoilandsche kreeft te Bent
heim, ter waarde van 33,000 mark. Daarvoor
werd hem een boete van 132,000 mark opgc-
lcgd.
De aanhouding van de beide voortvluchtigen
wordt verzocht.
Verder zijn te Bentheim aan de meestbieden
den verkocht zes groote Perzische tapijten, ge-
smokkeld docr den Pers Agha Wcrdi. Deze
tapijten waren verbeurd verklaard en de smok
kelaar had bovendien een boete van 3677 mark
tc betalen.
Bij den koopman Eisner te Ncuenkirchen, bij
Rheinc, zijn zes Ncderlandschc paarden en vier
Nederlondsche koetsen in beslag genomen, alle
van smokkelhandel afkomstig. De verdachten
zijn deze koopman, pos uit het tuchthuis ont
slagen, en de paardenkoopman Frans Grüner,
wonende in dc onmiddellijke nabijheid der
Nederlondsche grens le Haar (kreits Bentheim)
Bij cerstgemelde vond men een in de kleinste
bijzonderheden uitgewerkt smokkelplan langs
heel dc grens van Oostelijk Overijsel. Deze
beide verdachten ziin ook voortvluchtig.
(N. R. Ct.)
EEN HUURVERHOOGINGEN-BUREAU TE
AMSTERDAM.
Gunstig proeadvies.
Het Amsterdamsche raadslid, de heer S. R.
de Miranda, heeft, naar wij onlangs meldden,
een voorstel ingediend, waarbij B. en W. wor
den uitgenoodigd, „over te gaan tot het instel
len van een bureau bij den Gemeentelijken Wo-
ningdienst, belast met de taak, huurders van
woningen, die met onredelijke huurverhooging
worden bedreigd, met raad en daad bij te
staan".
In de jongste raadszitting hebben B. en W,
dit voorstel in hunne handen genomen tot het
daarop uitbrengen van prae-advics. Het con
cept van dat prae-advies is al gereed.
Zijn wij goed ingelicht zegt het Hbld.
dan zou het tot de conclusie komen den Raad
voor te stellen tot het instellen van een bureau
als door den heer De Miranda bedoeld, over
te göan.
PROV. STATEN VAN LIMBURG.
Grieven van Limburg tegen de
regeering.
In de gisteren gehouden zitting der Prov. Sta
ten van Limburg is door het Statenlid Van
Oppen uit Maastricht, namens de R.-K. fractie
een motie aangekondigd, die in de volgende
Statenzitting zal worden behandeld om het
oordeel der Prov. Staten uit te spreken om
trent de grieven, die Limburg heeft tegen de
houding der regeerirg in verschillende kwes»
ties.
EEN SURINAAMSCHE BANKWET.
De Surinaamsche bankbiljetten
wettig betaalmiddel.
Bij de Tweede Komer in ingediend een wets
ontwerp tot vaststelling van een Surinaamsche
Ronk wet 1928 en een tot toekenning van de
hoedanigheid van wettig-betaalmiddel in Suv
rinamc aan de biljetten van de Surinaamsche
1 Bank.
Deze aanvrage ging vergezeld van cene door
25 ouders onderteekende verklaring, waaruit
blijkt, dat die ouders naar zoodanige inrich
ting verlangden. Ik noteer hier dc scherpzin
nigheid van King ma in het ontdekken van
hulpmiddelen, om zijne aanvragen te moti-
vccren. Hij grijpt hier naar hetzelfde middel,
dat de Lager Onderwijswet 1920 in artikel 73
aangeeft als noodzakelijk voor dc oprichting
cener nieuwe bijzondere school.
En nu begon het „tc daghen in den Oos
ten". Burgemeester cn Wethouders waren niet
ongenegen dit verzoek in tc willigen. Maar
een hoofd der school kon niet worden toege
laten zonder vergelijkend examen. En wat nog'
niet gebeurd was. Burgemeester en Wethou
ders komen in actie, om den voortvarenden
werker tc helpen. Zij vragen aan den Com
missaris des Konings te Utrecht om vrijstel
ling van het vergelijkend examen. En waarlijk,
dit werd toegestaan bij besluit van 13 Mei
1851 \an Gedeputeerde Staten van Utrecht.
Nu stond niets meer in den weg aan dc
vervulling van lang gekoesterde wenschcn. En
toch is er dc Meisjesschool niet gekomen.
Hangende het onderzoek in Utrecht schijnt
Kingma een benoeming gekregen te hebben in
Amsterdam. Althans bij schrijven van 15 Mei
1851 deelen Burgemeester cn Wethouders von
Amersfoort aan de Schoolcommissie mede,
„dat Gedeputeerde Staten hunne goedkeuring
„gegeven hebben, maar dat deze zaak verder
„kan blijven rusten, omdat genoemde onder
wijzer het voornemen heeft, binnen korte da-
„gen deze stad metterwoon tc verlaten."
En dan verlaat Kingmn onze stod Amers
foort, waar hij veel leed, maar ook veel liefde
heeft ondervonden. Liefde van de kinderen, en
dat in den tijd, dat de meeste onderwijzers
meenden hun overwicht over dc jeugd voor
namelijk tc moeten zoeken in hardheid cn
strengheid. Erkenning \an de ouders, die hun
kinderen langer aan Kingma toevertrouwden,
dan eigenlijk bij gemeentelijke verordening was
toegestaan cn dat in een tijd, toen de kinder
exploitatie hoogtij vierde. Maar ook veel le:d
door het gebrek aan waardeering van dan
kant van zijne gemeentelijke autoriteiten, die
formalistisch correct handelden-, door de koor
den der beurs strak gesponnen tc houden. La
ten wij echter die autoriteiten daarover niet
tc lastig vallen. Het bewaarschoolonderwijs lag
nog zoover buiten de sfeer van gemeentelijke
bemoeienis, dat we kwalijk anders mochten
verwachten van een stadsbestuur uit den jare
1850.
Was er dan heelemaal geen erkenning van
gemeentelijke autoriteiten Ook hiernaar heb
ik gesnuffeld, en wel in de officicele verslagen
van de Schoolcommissie. De invloed van dc
tegenwoordige Schoolcommissies is maar een
ïudiment van wat ze vroeger geweest zijn
Daarom verwonderde het mij niet, dat mijn
zoeken met succes bekroend werd.
Reeds in het verslag dei Schoolcommissie
van 27 Januari 1840 vind ik over Kingma
aangcteckend, dat hij zich ten doel stelt, docr
gepaste oefeningen zoowel de ziels- als
lichaamsv ermogens derzelve (dc kinderen) tc
ontwikkelen, en hen al spelende tot het eigen
lijke lager onderwijs op te leiden.
In het rapport van 6 Februari 1844 prijst de
Schoolcommissie Kingma's voortdurende werk
zaamheid met dc volgende woorden
„Ziin uitgegeven bundel gedichten of zang
oefeningen voor de bewaarscholen, die zeer in
den smaak van de jeugd vallen, leveren het
bewijs van zijne voortdurende werkzaam
heid."
Het rapport van 16 Februari 1848 bevat in
een alinea, die over den treurigen toestand van
het bcwaarschoolonderwijs handelt, volgenden
tusschcnzin
„Onder d.- bewaarscholen blijkt, behalve die
van IJ Kincmu, die uitstekend is ingericht,-..
In de Augustus-aflevcring 1927 van het
Tijdschrift voor Buitengewoon Onderwijs heb
ik een cn onder geschreven over het leven van
Kingma, en vooral ook over zijn werk. Kingma
heeft namelijk neg al enkele werkjes uitgege
ven, vooral op het gebied vor het elementaire
leesonderwijs. Eerst was illftiet voornemens,
ever hel werk van Kingma ir» dit dagblad tc
schrijven. Bij nader inzien lijkt het mij voor
mijne studio van groot belang dat ik de titels
vermeld. Het eigenaardig..- vor» zijn uitgaven
was, dat hij ze bij voorkeur ®an de „inrigting"
verkrijgbaar slc-lde. Een ond'i schatting van
eigen werk kon het niet geweest zijn. Ik zoek
erin een zekere vrees, dot bij t! tc groote be
kendheid van zijn werk de, concurrentie cr
zich von meester zou maken.
Nu wil het mij toeschijnen, dat in een stad
als Amersfoort, waar Kingma 12 jaar gc-wocnd
heeft, stellig nog boeken in verloren hoekjes,
op zolders cf in magazijntn to vinden moeten
zijn. Ik heb zijn boekjes, die reeds museum-
wan rde hebben, niet kunnen vinden dan in het
Ned. Schoolmuseum tc Amsterdam, cn in dc
Universiteitsbibliotheken te Amsterdam en
Groningen.
Mccht iemand bij het lezen! van onderstaan
de titels zich herinneren, dat hij dat boekje
als is het dan ook niet meer (in keurigen toe
stand in zijn huis heeft, dan zou hij mij en
v ele onderwijs-deskundigen eer. grooten dienst
bewijzen, door die boekjes af te staan.
Dc voornaamste uitgave is geweest dc ver-
standsocfenin g-1 eesmh chine voor
d~ bewaarscholen in hot KoninHjk der Neder
landen, uitgevonden door F. j/ntes Kingma.
Het is een soort letterroct ojigeveer 70 c.M.
middellijn, waarmee ontelbare letterverbindin
gen kunnen worden gemaakt. Een exemplaar,
al was het in zeer bouv/valligen toestand, zou
groote waarde hebben voor eèn of ander mu
seum (geen waarde in geld, (maar waarde ir»
bezit).
Een andere uitgave van bete.kenis was zijn
gezangboek Orpheus onder de jeugd.
Voor muzikaal Amerr oort mege het eer»
verblijdende mededéeling zijn, dat Kingma in
zijn Amersfoortschen tijd het z.g. cijferschrift
uitgevonden heeft. Tot voor eenige mennden
was ik met andere muziekliefhebbers in de
mecning, dot het cijferschrift de Chevé-
methede in de jaren tusschen 1890 en 1900
via Frankrijk tot ons was gekomen. Wie be
grijpt mijn verbazing, toen ik in Orpheus on
der dc jeugd het cijferschrift vond, uitgegeven
in 1844. Het is zelfs een Daniel de Lange tot
voer korte jaren onbekend gebleven, dat King
ma reeds de cijfermethode had uitgevonden.
Dezo muziekkenner aarzelt dan ook niet,
Kingma te noemen den uitvinder van het
cijferschrift. Daniel de Lange oppert zelfs dc
vraag, „of de methode Kingma aanleiding kan
hebben gegeven tot de verspreiding dezei
ideeën in Jict buitenland.
Het notcnstelsel Kingma zit ingenieus in el
kaar. Voorzooverre mij bij nauwgezette verge
lijking gebleken is, verschilt het slechts in een
klein opzicht van het thans gebruikelijke. Wat
wij tegenwoordig zouden schrijven
51231671512165
schreef Kingma aldus
12 3 11 1
6 7 5121
6 5
Hij geeft dus een hooger of lager octaaf
een hoogere of lagere plaats.
Dc zangbundelOrpheus onder de jeugd
moet stellig nog in Amersfoort te vinden zijn
Zouden de lezers zich de moeite willen ge
troosten, eens te zoeken, wanneer zij meenen,
zoo iets wel eens gezien tc hebben?
Andere uitgaven zijn
c. Het lecren lezen door schrijven, door F.
/ntes Kingma. te Amsterdam. Verkrijgbaar
aan de inrichting 1865.
d. Spelend, geneeskundig onderwijs voor
achterlijke kinderen, door F. Yntes Kingma.
Met bovenstaande bizonderheden meen ik te
mogen volstaan. Er moge uit blijken, dat onze
Kingma iemand is geweest, die in Amersfoort
met ijzeren energie gearbeid heeft tegen de on
gunstige tijdsomstandigheden. Voor mijzelf
heb ik hem al vaak bestempeld als „Amers-
foortsch Pestalozzi."
Er is werkelijk groote overeenkomst tusschen
de tragiek van bcido levens; overeenkomst tus*
schen het onvermoeide zoeken naar wat het
onderwijs ten goede zou kunnen komen; over
eenkomst tusschen de opeenvolging van teleur
stellingen; overeenkomst tusschen het ambu-
lecrendc van het leven; overeenkomst vooral
door de groote liefde voor het kind, die zich
uitspreekt in het zoeken naar het goede ten
koste van ontberingen; overeenkomst tevens
in gebrek aan waardeering.
Wie zou in 1780 'den bewoner van den Neu-
hof, die door de kinderen werd nagejouwd als
„Pestilenz" en „Vogelscheuche", hebben dur
ven voorspellen, dat in 1927 het eeuwfeest
van het overlijden van Pestalozzi in paedago-
gische kringen van de geheele wereld in dank
bare herinnering zou worden herdacht?
Elke eeuw geeft geen Pestalozzi. Maar wie
weet, hoe onze oud-stadgenoot nog eens tot
eere ▼al komen. Om <L»t te bereiken, moeten
alle mogelijke gegevens al lijken zc nog zoo
nietig bekend worden. Ieder die iets kan bij
dragen tot het publiceeren van wat verborgen
was omtrent Kingma, roep ik daarom op, om
mij op de hoogte te stellen van wat hij gevon
den heeft. Zoo kunnen we allen bijdragen tot
verwezenlijking van het idee, dat mij bezig Weid
bij mijne onderzoekingen.
,Eere, wien eere toekomt".
Amersfoort, 8 October 1927.
L. W. VAM' LOON.
