DE AFSLUITING EN DE DROOGLEGGING
DER ZUIDERZEE
UIT MOOI AMERSFOORT
woorden en offreerde een zilveren sigaretten- van artesisch water in die Gemeente. Ten slot-
doos met inscriptie. t© werd een bezoek gebracht aan de water-
Tenslotte voerde de voorzitter van ,,Jan van leiding van Arnhem, waar door de Directie
„F.s ^eer Haan. neg het woord. eveneens verschillendo gegevens worden ver-
Hij bood een eeremetaal aan geslagen op strekt,
het stempel der Kamer. Nadat de aanwezigen
neg eenige- hoera's oq luit. Koppen hodd-ei»
uitgebracht, dankte deze voor de hartelijke
huldiging, die juist door haar huiselijk en in
tiem karakter zeer door hem op prijs werd
gesteld.
De daarop volgende maandelijksche verga
dering werd gehouden in het Geologisch In
stituut te Wageningen, bij welke gelegenheid
door Prof. van Baren o.a. de nieuwste metho
den en instrumenten op het gebied van grond
onderzoek werden besproken en gedemon
streerd.
Aan de volgende bijeenkomst was verbon
den een bezoek aan het tenein der Amster-
damsche Waterleiding te Leiduin onder lei
ding van de Directie, waarbij voornamelijk hei
doel was gegevens t© verzamelen omtrent dv
Ter gelegenheid van haar vijfjarig bestaan vrQao ®n 'n hoeverre de duinvegetatie zich
heeft dc Christelijke Mannenzangverceniging ^eeft ?awiizlgd onder invloed van de water-
„Jiïjal" gisteravond een programma uitgc- j onttrekIcin8:' terwijl kort daarna met hetzelfde
voerd, dat klonk als een klok. Jammer, dat d© d<?e! bezocht, werd het terrein der Duinwater
stemming, meermalen werd verstoord, eerst leidinK van 's-Gravenhage.
doordat het clectrisch licht het werk staakte, 1 ^middelt word» op de Veluwe voortgegaan
(wat een pech ookl zoo iets komt in Amers»' mct. he.f Urologisch en geologisch onder*
foort maar eens in de tien jaar voor!) waar
door middenin de Rhapsodie van Brahms ge-
CHRISTELIJKE MANNENZANG-
VEREENIGING „JUBAL".
Een concert met hindernissen.
zoekin samenwerking met den technischer.
röV_ dienst van eenige der betrokken Gemeente».
stopt moest wo r den "en *1 at eT doo rdatwegens worden vanwege de Commissie geregeld op
het vroege uur waarop het Haarlems'ch orkest OOP8»'®6 punten de waterstanden opgenomen
DE WEG AMERSFOORT—AMSTERDAM.
Aanvangende werkzaamheden.
In verband met den aanleg van den nieuwen
straatweg van Amsterdam naar Amersfoort is
vanwege rijkswaterstaat een begin gemaakt met
d© bestrating van den berm langs den straatweg
in Baarn.
moest vertrekken de volgorde van de num
mers van het programma op mbder ge-
wenschte wijze moest worden veranderd.
Doch dit weren slechts peulschilletjes bij
hetgeen aan her slot geschiedde. Nadat het op*
kest was vertrokken en de heer Caro de prach
tig subtiele „Lieder ebes fahrenden Gesellen"
van Mahler voor een ademloos toeluisterende
zaal'had ingezet, werd een der deuren van het
podium met veel lawaai geopend en verscheen
een sot<-liet van het orkest, die d^ pauken één
voor één begon weg tc sleepen. Zeer terecht
hield de heer Caro middenin op. Er klonVen
protesten cp tegen dit onhebbelijk optreden,
waarop de pauken-torsende meneer lakoniek
opmerkte, dat hij toch ook z'n .trein moest ha
len, hetgeen den heer Caro de sarcastische op
merking: „Ja, d<èt gnat voor alles!" ontlokte,
waarop hij met een berustend gebaar weer
ging -zitten.
Een dergelijk incident maakt he: voor den
executant wel bijzonder moeilijk het verloren
terrein te herwinnen en het publiek weer in de
vereischte stemming te brengen. Het is dan
ook geen geringe verdienste van den voortret-
felijken zanger en zijn begeleider van den
Burg (èn van Mahleri) dat, onmiddellijk nadat
hif de liederen opnieuw had ingezet, het pu
bliek weer onder don indruk kwam van zangen
muziek. Wolk een juweeltjes zijn deze liederen!
En hoe subliem werden ze uitgevoerd! Mahlet
op z n best, Caro op z'n best niet tc verge
ten van den Burg op z'n best! Een woord
van dank voor deze oogenblikken van supreem
kunstgenot is hier wel op zijn plaats. Onge
twijfeld was dit waardige slot tevens het hoog
tepunt van den avond.
Dó Fantasie over een Oud Nederlandsch
lied van Joh. Wagenaar voor mannenkoor en
orkest behoort niet tot de sterkste werken van
dezen savanten componist. Toch komen er vele
trekjes in voor, waarin wij -Wr.genaar's vaar
digde hand herkenhen en luisteren wij met ge
noegen naar de knappe verwerking van de
bekende melodie.
In dc Rhapsodie voor alt. mannenkoor en
orkest van de als gewoonlijk zwaar de wenk
brauwen fronsende Brahms krce£. Mej. Theo
dora Versteegh gelegenheid haar fraai er»
warm altgeluid to doen bewonderen. Een
mooie- stem, goed geschoold en van grooter»
omvang. Wij hopen Mej. Vcrstecgh meer op
de programma's van onze oratori«-vereenigin-
gen tc zien verschijnen.
Het zwaartepunt van den avond werd ge
vormd door de Frithjof-Sage var Max Bru.eV
een wat zoet en hier en daar sentimenteel
werk, meer cerebraal geconstrueerd dan uit
het hart geschreven Soms is dc merkbare op
zet om „iets moois" te maken hinderlijk Dit
zijn do deelen, waarin men voelt, dat Bruch
in "do föiit is'vér vallen" ~dc vóuTóir époter la
galerie".
•Andere momenten zijn minder opdringerig
en daardoor beter en men erkent dan weer
toch wel voor een groot taler.ï tr staan.
Dc lyrische inleiding ligt ni-: goed in Caro's
genre. Veel beter zong hij meer heroïsch
geschreven deelen in de derde en zesde scène.
Do Ingeborg partij werd gezongen door me
vrouw van der Meen-Scager; die over eer»
mooie sopraanstcm beschikt. Ir.geborg's Kloge
zong ze met warm gevoel en het applaus, het
welk zij Hiermede inoogstte, was alleszins ver
diend.
Het koor sloeg zich door dc moeielijke par
tijen .dapper heen. Af en toe werd wel eens
tegen dc zuiverheid gezondigd en in de forti
klonken de stemmen soms wat ruw, doch wij
kunnen niet anders dan met waardeering spre
ken ovc hetgeen, vooral in het slotkoor, werd
bereikt. Zeer mooi zong het'kleine koor in de
vierde scène, waarbij het goed werd terzijd©
gestaan door de solo-viool van den conccrN
meester.
Behoeven wc nog te zeggen, dat de Heei
den Burg het geheel met distinctie en met
vaste hand leidde Het is een giootc verdien
ste van dezen fijn voelendpn musicus, dat hij
het hem vreemde Orkest al spoedig geheel
onder zijn macht had, zoodat het gewillig al
zijn van' zuiver artistieken smaak getuigend©
intenties-volgde.
.De zaal was geheel gevuld met een dank
baar publick. Waarom schitterden echter d©
kopstukken op muzikaal gebied door afwezig
heid Ben dergelijk programma met zoo goe
de solisten krijven we *och waarlijk te Amers
foort niet dikwijls te hooren. Als Jubol op de
zen weg voortgaat, wenschcn wij dit koor een
volgend© keer meer belangstelling van dc mu
zikale grootheden toe.
SCHWERZEL.
WATERONTTREKKING AAN DE VELUWE.
Voortzetting van het ondeczoek.
Men meldt aan het Hbld.:
In 'Hat laatst van September bracht de De
partementale Commissie een bezoek aan da
waterleidingen van Amersfoort en NijkerkJ
waarbij, behalve met dc Directies, ook bespro
kingen werden gevoerd met de betrokken Go
mcentebesturen, ten einde gegevens te \erza-
melen omtrent den hydrologischen toestand
in: hef gebied der watervangen en omtrent den
mogelijken invloed, dien deze van wateront
trekking aan de Veluwe zouden kunnen onder
vinden Voorts werd dc Commissie ontvangen
door het Gemeentebestuur var» Barncveld in
samenwerking met den Burgemeester zal een
ond'crzoek worden ingesteld naar het gebruik'
BIOSCOOP DE AREND.
„Na dc Parado".
„Een geschiedenis uit den grooten oorlog",
zoo luidt de verklarende ondertitel van deze
film, die thans in de bioscoop de Arend ver
toond werd. cn waarvan gistermiddag voor een
talrijke schare genoodigden een invitatic-voor-
stelling gegeven werd. Wie zou denken, dat
„Na de parades" een péndont of een vervolg
is op de onlangs hier ter stede vertoonde
„Groote Parade" vergist zich terdege. Was in
deze film de oorlcg en alles wat daarmede in
direct verband staat wij behoeven thans
niet meer breedvoerig te herhalen wat daar
onder verstaan wordt hoofdzaak en voimde
dit onderwerp feitelijk den geheelen opzet van
deze film, met „Na de Parade" is dat geheel
anders. Het is een verhaal van twee overge
blevenen uit den oorlog, Danny Creeth, dio in
dienst was geweest bij de Roval fieldlortillcry
en zijn paard Jack, dat speelt in Londen cn
aanvangt bij de onthulling van het monument
voor den onbekenden soldaat, waarbij duizen
den menschen zijn geschaard, die wachten op
het oogenblrk, dat de oude Westminster het
elfde uur zal slaan. De Koning van Engeland
en de Prins van Wales leggen kransen, oud-
strijders, voo-zien van tallooze ridderorden,
ontblooten het hoofd en met hen olie toe
schouwers, waaronder zich ook Danny Creath
bevindt. Deze kwam terug van den grooter»
oorlog, zonder werk,'zonder vrienden. Hij slen
terde door de straten van Londen en teneinde
aan eenig werk tc geraken, richt hij zijne
sohreden naar de béfven.
Het zic-n van een groep vermoeide oorlogs
paarden, bestemt voor do slachterij, wekt in
hem een groot medelijden, hetgeen verandert
in verontwaardiging, wanneer hij daarbij het
trouwe dier herkent, dat geheel den oorlog
met hem heeft meegemaakt.
Alleen bezield met het voornemen het leven
van zijn geliefkoosd paard te redden ten koste
van oljes. doet hij eer uiterste poging, die ein
digt met een vechtpartij tusschen paardenver-
koopers, politie-ogcnten en dokwerkers, wacr-
van Danny gebruik maakt om er met zijn
paard vandoor tc gaan.
In zijn vlucht werpt hij een politieagent on
derstboven cn slaagt er ten slotte in een af
gelegen buu'-t te bereiken. Hij ontdekt een
schuilplaats in een schuur. Een meisjesstem
doet hem echter opschrikken en doet hem zijn
hachelijke situatie duidelijk gevoelen.
Het is Molly, de dochter van een politie
agent, aan wie Danny dc geheele waarheid
vertelt van hetgeen er is voorgevallen, terwijl
hij haar tevens meedeelt dat niets of niemand
hem meer van zijn trouw oorlogspaard Jack
zal kunnen scheiden Als het meisje ziet, dat
Danny had gediend bij dc artillerie, waarbij
ook Keer gesneuvelden broer had behoord, is
zjj vol medelijden voor den jongen en ver
zorgt hem op alle mogelijke manieren.
Denny moet haar alle wederwaardigheden uil
zijn militair leven vertellen en het is in dit
gedcelto van de film, dat dc oorlog en da
oorlogsverschrikkingen in schrille kleuren op
het doek worden gebracht. Langzaam ziet
Danny daarbij hét geheele oorlogsdrama, dat
hij vier lange jaren heeft doorgemaakt, aan
zijn gedachten voorbij gaan en al die ellende
wordt op het doek in beeld gebracht. Het
verhaal van Dan eindigt dan, dat hij alleen
overbleef met zijn paard Jack.
Zij worden echter in hun onderhoud gestoord
door de komst von Molly's vader, in wien
Danny den politie-agent herkent, die hij om
ver heeft gereden. Deze hei kent hem echtei
niet, doet tenminste alsof hij hem niet her
kent. Hij vertelt van dc geschiedenis, die hi)
op straat heeft medegemaakt, van den gewaag
den paardendiefstal, gepaard met den verfoei
lijken aanslag op een dienaar der wet. Ang
stig wordt Danny als hij hem hoort zeggen
„Wees zeker dat wij den dader zullen knip
pen" en zich tot Molly wendende
„tenzij dat hij het paard onkenbaar zou
maken". Daarop vertrekt zij plotseling.
Danny begrijpt er niets van, totdat zij ein
delijk uitlegt, dat men met koffie de pooten
van het paard bruin kan maken.
Danny's dankbaarheid is groot, doch de
woorden blijven hem in dc* keel steken.
Echter herneemt hij zijp kalmte en hun ver
der onderhoud doet vermoeden, dat zij voot
elkander meer dan vriendschap gevoelen
Danny zal zijn paard in veiligheid brengen,
doch alvorens te vertrekken, moet hij Molly
beloven, dat zijn afwezigheid niet van langen
duur zal zijn;
Over het algemeen kunnen we deze film wel
apprecieercn als een aardig, vlot geschreven
verhaal met verschillende grappige momenten,
waarbij don ten, slotte, toch ook het afschrik
wekkende van den oorlog is te pas gebracht,
al staat dit meer cp den achtergrond. Doch
als geheel is deze film het aanschouwen zeer
zeker waard. Vermeld dient ook, dat het uit
gebreide orkest voor een passende muzikale
begeleiding zorgt
HOE DE EERSTE ZUIDERZEEPOLDER
ER NA DE DROOGLEGGING
ZAL UITZIEN
TIEN OF ELF SLUIZEN TACHTIG BRUGGEN - DE TERP WAAROP
DE HOOFDPLAATS GEBOUWD WORDT - HET AANTAL INWONERS
Er is gedurende dit jaar, meer don in vorige
j«,ren, in de pers geschreven over de afsluiting
en de drooglegging der Zuiderzee, hetgeen ze
ker zijn oorzaak vindt in de door de directie
van de Zuiderzeewerken voor de journalisten
georganiseerd© excursies, doch in de tweede
plaats ook het gevolg is van dc grootere be
langstelling, die in ons land en ook daarbuiten
voor deze werken tot uiting komt.
In het jongste Driemaandelijksch Bericht
betreffende de Zuiderzeewerken heeft men
eenige algemeen© gegevens kunnen vinden om
trent den eersten Zuiderzeepolder, die zal wor
den drooggelegd. Het is de Noordwestelijke
polder, die reeds den naam Wieringermeer-
polder heeft gekregen. Deze polder, die tegen
het einde van 1929 ingedijkt en een jaar later
drooggemalen zal zijn, bestaat uit vier afdce-
lingen: afd. I, groot 2950 H.A., ofd. II groot
5860 H.A. afd. UI groot 7360 H.A. en afd. IV
groot 3220 H.A De ietwat grillige verdeeling
van den polder, zooals deze uit het hierbij af
gedrukte kaartje blijkt, is het gevolg van de
verschillendo hoogteligging van den zeebodem
in de vier afdeelingen.
Bij de verkaveling van den polder moest met
dit verschil in hoogteligging van den zeebodem
natuurlijk rekening gehouden worden. Vele
moeilijkheden moesten overwonnen worden.
Toen dc Dienst van de Zuiderzeewerken het
ontwerp-verkavclingsplan gereed had en tci
goedkeuring aan den Minister van Waterstaat
had voorgelegd is het plan om advies gezon
den aan allo belanghebbenden den Zuider*
zeeraad, Ged. Stoten van Noord-Holland, de
gemeente- en polderbesturen, die aanraking
zullen hebben met den Wieringermeerpoldei,
de Kanalencommissic voor West-Frieslond
(Comm. van Aalst) en de Commissie voor dc
uitbreidingsplannen in de provincie Noord-
Holland waarna het, rekening houdende mei
de gegeven adviezen, definitief werd vastge
steld.
De eerste Zuiderzeepolder de Wieringei-
meerpolder zal de eerste polder in ons land
zijn met een volledig kanalenstelsel. Van hoe
groote beteekenis dit zal zijn, zal uit de vol
gende gegevens voldoende blijken.
Op vier plaatsen zullen sluizen toegang ge
ven tot den nieuwen polder cn wel nabii Det
Oever. De Haukes, Kolhorn cn Medemblik. Ir»
overeenstemming met de afmetingen van de
kanalen zullen in deze sluizen schepen geschu»
kunnen worden tot ongeveer 6C0 ton. Dez<
sluizen zullen een doorvaartbreedte hebbci
an 9 M. en een schutlengte van 70 M., ter
wijl de diepgang der schepen 3.20 M. zal kun
nen bedragen. Van De Haukes Joopt het groot,
kanaal naar Kolhorn en vendoor naar Medem
blik, terwijl van Kolhorn neg een zijtak gaa'
naar het poldercentrum, v:oar dc hoofdplaat:
zal worden gesticht. Deze zijtak zal bevaarbo8.
zijn voor schepen van 200 tot 300 ton en
wordt bereikt dooi sluizen met een doorvaart
breedte van 7 M., een schutlengte van 40 M.
en een diepgang van 2.25 M.
Allo verdere kanalen in den polder zullei.
bevaarbaar ziin voor serpen v«n 100 t'-t 2°C
ton. De zes of zeven sluizen, die tusschen de
afdeeiingen van der polder moeten worden ge
bouwd, zullen in verband hiermede de volgen
de afmetingen hebben: breedte 5 M., lengte
25 M en diepgang T.80 M.
Door al deze loan alen zal niet alleen de
hoofdplaats per schip zijn te bereiken, doch
zullen nagenoeg alle te stichten bedrijven aan
het vaarwater komen te liggen. Het is dan
cok geen wonder, dat in den polder een groot
aontol bruggen zal moeten worden gebouwd
In totaal komen er ruim tachtig bruggen. Over
het kanaal ven Kolhorn naar Medemblik zul
len twee groote beweegbare bruggen verbin
dingen tot stand brengen, terwijl ook over
sluizen beweegbare bruggen zullen worden, j
bouwd. Alle andere bruggen in den polder
zullen vaste bruggen worden met een door-
vaarthoogte van 2.60 M:, een breedte van 5
M., terwijl de schepen een diepgang zullen
kunnen hebben van 130 M.
Naast de kanalen zijn in het verkavelings-
pier», zooals reeds uil het groot aantal te
bouwen bruggen blijkt, de plannen opgenomen
voor de aan te leggen wegen. De Directie der
Zuiderzeewerken heeft zich op dit punt zeoi
rij gehouden. De plannen zijn zoo gemaakt,
dat alle wegen in de toekomst belangrijk zul
len kunnen worden verbreed. Voor alle wegen
is nl. een ruimte opgenomen van 15 M breed
te, doch het ligt in dc bedoeling ze voor-
loopig veel smaller te maken De hoofdver
keersweg dwara door den polder v*n Aarts-
woud naar de hoofdplaats cn verder naar Den
Oever zal voorloopig verhard worden over een
breedte van 5 M. De andere hoofdwegen in
den polder zullen voorloop'g "n breedte krijgen
van V/j M„ terwijl de verbindingswegen van
minder beteekenis vooralsnog niet breeder zullen
zijn dan 2A M. Het wegdek van alle wegen
zal uit" klinkers bestaan, waardoor het moge
lijk zal zijn eventueelc herstellingen, die in
verband met de gesteldheid van den bodem
gedurende de eerste jaren zeker te venvach
ten zijn, gemakkelijk en op niet te kostbare
wijze uit te voeren. De aanleg der wegen in
den nieuwen polder zij zullen een lengte
hebben van eenige honderden kilometers
zal geruimen tijd duren. Enorme hoeveelheden
zand zullen moeten worden aangevoerd om
deze wegen tot stond te brengen. Na het
droogvallen ven den polder zullen er zekei
drie, wellicht vier jaren verloopen voordat het
wegennet gereed zal rijn.
In verbond hiermede is in den polder gc-
duier.de de eerste jaren een zeer druk binnen-
scheepvaortverkeer te verwachten. Alle zand
en bouwmaterialen, kunstmest, brandstoffen,
enz., en later wanneer de eerste bewoners
zcih in den polder gaan vestigen c/ok le
vensmiddelen, zullen per sohip moeten wor
den aangevoerd. Het zal zeker vier joar duren
voordat vrachtauto's in den drooggelegden
polder kunnen worden toegelaten. Drukke
scheepvaart zal er steeds blijven voor dei»
aanvoer van grondstoffen en levensmiddelen,
die in den polder niet verbouwd worden en
voor den afvoer der producten. Schepen van
100 tot 200 ton zullen in den nieuwen polder
op hun plaats rijn.
Zooals reeds vroeger gemeld, zal met. den
eanleg van do kanelen reeds een aanvang
worden gemaakt, voordat de polder droog zal
rijn. Voor het sluiten van den 18 K.M. langen
ringdijk wordt *boggermateriaal in den polder
gelaten, dat later door de sluizen den polder
weer zal verlaten. Eveneens zal voor dat de
difk wordt gesloten de tero, waarop do hoofd
plaats zal worden gebouwd, worden aangelegd.
Deze terp zal geheel van zand worden op
getrokken en het zou met bijna onoverkome
lijke moeilijkheden gepaard gaan na de droog
legging de enorme hoeveelheden zand, noodig
voor deze terp van ongeveer VA H.A. opper
vlakte en een hoogte Van VA M. boven N A.
P. aan te voeren. Daarom Jzal voordat dc dijk
wordt gesloten, deze terp geheel tot de water
linie worden gestort en onmiddellijk tot \1A M
daarboven worden opgehoogd. Bij het gereed
komen van den ringdijk zal dus deze terp, die
bij onverhoopte doorbraken in de toekomst
zal moeten d:enen a^s wijkplaats voor de be
woners van den polder, eveneens gereed riïn.
Eenzelfde systeem van werken kan natuurlijk
bij den aanvoer van het zand, noodig voor
den aanleg der wegen, niet worden gevolgd
Voor den aanleg van do terp is het ccn be
langrijke besparing.
Het ligt in de bedoeling der regcering op
deze terp zoo spoedig mogelijk de noodige
openbare gebouwen te doen bouwen. Tot deze
gebouwen behooren in de eerste plaats een
gemeentehuis, eenige kerken en eenige scho
len In het belang van een snelle ontwikke
ling van den polder, waarmede een spoedig
bewoning gepaard rnoet gaan, wordt zulks
noodzakelijk geacht. Dc definitieve plannen
voor dezen bouw zijn evenwel nog niet ge
reed. Hoewel de wegen belangrijk smaller
worden dan de gereserveerde ruimte toelaat,
beteckcnt dit economisch geen verlies. De
bermen der wegen, die voorloopig minstens
vijf meter breed zullen zijn, zullen nl. geëxploi
teerd worden als grasbermen.
Voorloopig zullen in den Wieringorroeerpol-
der slechts groote landbouwbedrijven worden
gesticht. Uit het rapport, dat de commissie-
Lovink heeft uitgebracht, blijkt toch, dat ge
durende de eerste kwart eeuw kleine bedr'J-.
ven niet in staat zullen rijn rich te Ontwik-
MERKWAARDIGE ELZEN.
De Elzen kunt ge, zelfs ontbladerd ols ré mr
al zijn, goed onderscheiden van all® andere
boomen. Niet, omdat ze vol katjes zitten, want
daarin komen ze met andere, het meest met
Hazelaors overeen. Het zijn do knoppen, die
ons het zekerste kenmerk bieden. In dc eerste
plaats zijn ze om dezen tijd vooral, blauw, wat
al een merkwaardige kleur mag genoemd wor
den, en in de tweede plaats: ze staan op
steeltjes, korte takjes, en dus niet direct rus
tend tegen de plaats, waar eens de oksel van
het blad was. Allemaal misschien bekend aan
dc meeste lezers Moor ook de minderheid
moei het weten. Dc meeste elzen vallen ook op,
behalve door de honderden langwerpige katjes,
door dc houterige uit clkaor gedroogde vTucht-
overschotten, die cr nu nog aan zitten. Heel
wat zaden al zijn er uitgevallen, in het water
meestal, waaroan de Elzen zoo graag groeier:
't is onze grootste beminnaar van waterkanten
en drassige elzen.
.Elzenhout
Is op geen goeden grond gebouwd"
zegt een oud rijm.
Maar daar nu niet over.
Deze houtige ©Izenproppen zijn dus de
vruchten uit een vorig jaar. Aon den Randen-
broeker weg echter staan cr met tweeërlei
vruchten: zwarte en groene, de laatste nog
stevig dicht. Want ze rijn in dit jaar, 1927,
gegroeid.
De zwarte houtachtige zijn el een jaartje
ouder, van 1926 dus.
En wie nu goed toekijkt, ontdekt ook nog
andere: tusschen de lange rolvormige kotjes
zitten" ook nog heel kleine bol- tot eivormige,
dio ons vruchten beloven in 1928.
De Randcnbroeksqhe Elzen vertoonen dus op
het oogenblik in hun vruchten: verleden, heden
en toekomst. Dat zien we niet vaak. Meestal
moeten wc piet twee jaargangen genoegen
nemen.
Het leek m© merkwaardig genoeg om op
deze bijzondere Elzen te wijzen.
N.B. De zetter liet me verleden week zeg
gen, dot dc Honingzwem aan boomen en boom-
toppen groeit. Ik schreef boomen en boom
stompen.
kelen. Verwacht wordt, dot in den polder, wan
neer deze ongeveer zeven jaar na de droog
legging geheel in exploitatie zal zijn, onge
veer 25 a 30.000 inwoners zich zullen kun
nen hebben gevestigd.
Spoedig nadat het wegennet of althans dc
voornaamste wegen zullen rijn aangelegd, vcr-
wocht men in den polder een vrij druk ver
keer. Op den hoofdverkeersweg van Aarts-
woud naar den Oever verwacht men oen druk
doorgaand auto-verkeer, omdat dez© weg in
de naast© toekomst in aansluiting met den in-
tusschcn gereedgekomen afsluitdijk van de
Zuiderzee, de kortste verbinding met het
Noorden van ons lapd (Leeuwarden en Gor-
ningen) zal vormen» Indien dit verkeer rich
snel ontwikkelt, zal de hoofdverkeersweg, die,
zooals gezegd. 5 M. breed zo! worden, spoe
dig te smal blijken.
Nadat op 12 Augustus van dit jaar de
procfpoldcr bij Andijk drooggevallen is, zijn
de landbouwdeskundigen begonnen met het
doen van proefnemingen.- Vroeger is reeds ge
meld dot er o.a koolzaad geplant is, welke
ontkiemde Neer wij thans hieromtrent verne
men, zijr dezr koolzaedplanten geel geworden.
De wortels- kor,den. naar gebleken is, niet in
den rilten bodem dringen en hebben rich langs
de oppervlakte verspreid met het gevolg, dat
er thans niet veel meer van over is.
Het stoot intusschen vast, dot de ontzilting
op kunstmatige wijze zal geschieden en zal
worden bevorderd Bij de drooglegging van de
Anna Paulownapolder is gebleken, dat de na
tuur m tien jaar niet in staat is, den bodem
voldoende te ontrilten. Aan de hand van het
rapport der commissie-Lovink en n© de proe
ven bij Andijk, hoopt men den Wieringermeer-
polder veel vlugger geheel in cultuur te kun
nen brengen.
Op het oogenblik wordt oen de verkavelings-
planncn voor de andere (drie) Zuiderzeepol
ders niet gewerkt. De voorloooige plannen
zijn gereed, doch na dc aanneming van de
wet op de uitvoering der Zuiderzeewerken van
1926, waarbij alleen de werken voor den af
sluitdijk en voor den Wicringermccrpolder
worden geregeld, wordt hieraon niet verder
gewerkt.
Tiert vöói.
Jfoc/alVerJetttu#*.
TmcAi.
