REDE MR. HEEMSKERK GEEN POLITIEKE VOORSPELLINGEN DE VACCINEDWANG Voor dc Centrale A.-R. Kies vereeniging „Nederland cn Oranje" heeft Vrijdagavond de mi-nister van Staat Z.Exc. mr. Th. Heemskerk 5n een der zalen van Bellevue te Amsterdam een politieke rede uitgesproken. De heer Heemskerk, met applaus begroet, ving zijn rede aan met te zeggen, dat hij niet gekomen was om politieke voorspellingen te doen. Spr. herinnerde aan de vroegere extra* parlementaire kabinetten, welke ons land ge kend heeft, en hij verklaarde dat niet te zeggen valt, wanneer aan den huidigen bewindsvorm een einde zal komen en de coalitie hersteld zal worden. Spr. herinnerde aan dc beginselen der anti-revolutionaire partij en academisch zette hij uiteen wat men te verstaan heeft onder het regeeren van de overheid bij de gratie Gods en wat daaruit volgt voor de democratie en voor recht en vrijheid. In dit verband merkte hij onder meer op, dat op den rechtsgrondslag van regeeren der overheid bij de gratie Gods de schoolstrijd is opgelost cn het anti-revolutio naire volksdeel geestelijk, maatschappelijk en wetenschappelijk de plaats heeft ingenomen, welke het toekomt. Het anti-revolutionair be ginsel kant zich tegen volks-, staats- en arbei- ders-souvereiniteit. Het zegt, dat om de maat schappij de overheid is ingesteld, teneinde de goddelijke verordeningen in die maatschappij te handhaven. Spr. maakte vervolgens een „uitstapje" naar de vaccine-dwong. Wij kanten ons hiertegen, omdat niet wetenschappelijk vaststaat, wat et in het lichaam door vaccinatie gebeurt, omdat men alleen maar kennis draagt van enkele uiterlijke feiten. En nu moet het opschortings jaar van den indirecten vaccine-dwang dienen om dc wetenschappelijke oplossing te vinden Spr. gelooft, dat men in een jaar niet vinden zal, wat in 150 jaren niet is geschied. Tot de kern van zijn onderwerp terugkeeren- de, zeide spreker dat de gratie Gods ook geldt voor de democratie. Daarom is het van belang, dat de A.-R. Partij het karakter blijft houden van een volkspartij. Steunende op de verschil lende volkslagen en strevende naar onderlinge overeenkomst. Een bespreking van de kwestie der verhouding tusschen Kerk en Staat vormde het laatste deel van sprekers rede, aan het einde waarvan hij een langdurig applaus in ontvangst had te nemen. Na gebed ging de vergadering uiteen. KON. BESLUITEN. Bij K. B. is, te rekenen van 1 Januari 1028, aan den commies der Postearijcn en Telegrafie J. P. H. Reyne op zijn verzoek als zoodanig eervol ontslag verleend. H. M. DE KONINGIN-MOEDER. Hulde van de Nederlandscho vrouwen. De inzameling voor het huldeblijk zal eerst plaats hebben in Mei. De regeling hiervan, in overleg met de echtgenooten van de Com missarissen der Koningin en de echtgenooten der burgemeesters van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, is nog in voorbereiding. ZIEKENHUISWEZEN. Tot directrice van het Wilhelmina-zieken- huis te Assen is benoemd zuster L. H. van der Sleen te Haarlem. Aan rpej. S. G. Heidema is met ingang van 1 Maart, wegens opheffing van haar func tie, eervol ontslag verleend als directrice van het academisch ziekenhuis te Leiden. EEN NATUURGENEESKUNDIGE. Tegen de natuurgeneeskundige, mevr. H. uit Rotterdam, die één dog per week, de markt dag, zitting houdt te Zwolle, is aldaar proces- verhaal opgemaakt wegens het onbevoegd uit oefenen van de geneeskunde. MINISTER SLOTEMAKER NAAR ASSEN. De minister van Arbeid, Handel en Nijver heid is voornemens zich 25 dezer met den directeur-generaal van de Volksgezondheid naar Assen te begeven voor nadere bespreking van sociaal-hygiënische aangelegenheden, in het bijzonder van de volkhuisvesting in de veenstreek. De minister zal daarna met den directeur- generaal een bezoek aan Schoterland en om streken brengen in verband met den toestand van de volkhuisvesting aldaar. De inspecteur van de volksgezondheid ii Liebcrt te Leeuwarden zal de heeren vergezel len. DOOR AUTO'S AANGEREDEN. Zaterdagavond is de 21-jarige landarbeider J. Vonk uit Katwijk aan den Rijn op den Leid- schen straatweg nabij Rijnhoeve te Oegstgeest, tenvijl hij op een fiets reed, door een auto aangereden, bestuurd door den heer D. N. uit Rijnsburg. Vonk kreeg een hersenschudding, een hoofdwond en een armbreuk. In ernstigen toestand is hij naar het St. Elizabethszieken- huis te Leiden overgebracht. Zaterdagmiddag is te Wassenaar de 8- jarige R., tenvijl hij de straat wilde oversteken, door een vrachtauto aangereden.. In ernstiger, toestand is hij opgenomen en naar het acade misch ziekenhuis te Leiden overgebracht. TWEE STICHTINGEN. Het ligt in de bedoeling van de het vorige jaar opgerichte Friesohe Vereeniging van Christelijke Verzorging en Verpleging van Krankzinnigen en Zwakzinnigen om in de ge meente Gaasterland een gesticht op te rich ten. De vereeniging gaat uit van het beginsel van samenwerking tusschen Nederlandsch Hervormden en Gereformeerden op voet van gelijkheid. Wijlen jkvr. J. F. Sandberg van Oiterterp heeft de Antoinette van Boelens-stichting in het leven geroepen, ten doel hebbend dames uit den gegoeden stand bijstand te verleenen. Het beheer van haar goederen, het buiten Oi terterp en de mooie bosschen, heeft zij onder toezicht van de Vereeniging tot behoud van Natuurmonumenten gesteld. DE HOLLANDSCHE MOLENS MINISTERIEELE AANSCHRIJVING AAN GED. STATEN VAN GELDERLAND DE UITVINDING VAN DEN HEER DEKKER Gedeputeerde Staten van Gelderland hebben ter kennis van de dijks-, polder- en water schapsbesturen gebracht een tot hun college gerichte aanschrijving van den minister van waterstaat, waarin er de aandacht op wordt gevestigd, dat de Vereeniging „De Holland*- sche Molen" de instandhouding van den wind molen met behoud van zijn uiterlijk bepleit, niet alleen uit schoonheidsoverwegingen, maat bepaaldelijk in den laatsten tijd ook om econo mische redenen. De molenmaker Dekker heeft, naar het oordeel der Vereeniging een voor beeld gegeven van een verbetering van een windmolen, n.l. bij den molen van den polder Waardenburg (Geld.). De minister deelt mede, dat hij dezen molen heeft bezichtigd en dat de uitkomsten van de verbeterde inrichting van den molen zullen worden nagegaan en dat de mogelijkheid van verdere verbetering daarvan in onderzoek blijft. Er werden van andere zijde bezwaren tegen de uitvinding van den heer Dekker aangevoerd. Vooralsnog vindt de minister geen aanlei ding om in dezen partij te kiezen. Het komt Z.Ex. evenwel zeer gewenscht voor, dat bij plannen voor vervanging van bestaande drijf kracht of bij de keuze van drijfkracht vooi nieuwe bemalingen geen beslissing wordt ge nomen dan nadat ook kennis is genomen van hetgeen de vereeniging „De Hollandsche Mo len" ter zake heeft verricht en nog doet. Eenigen tijd geleden heeft de minister van waterstaat reeds een aanschrijving met betrek king tot deze zaak gericht aan de Gedepu teerde Staten van Zuid-Holland. HET ONDERZOEK NAAR DUMPINGSVERSCHIJNSELEN. Voortaan toevertrouwd oon de commissie voor de Economi sche politiek. Op de vragen van den heer Kortenhorst be treffende het instellen van een onderzoek van regeeringswege naar de dumpingsverschijnse- len hier te lande, antwoordt de minister van Arbeid, H. en N., dat het bedoelde besluit van den Nijverheidsraad hem bekend is en voorts dat, de commissie uit de Commissie voor de Economische Politiek in haar voor enkele da gen gehouden vergadering besloten heeft, het onderzoek naar dc dumpingverschijnselen thans zoo spoedig mogelijk zelf ter hand te nemen. HOOG WATER. De was van de Mans. Men seint ons uit RoermondHet water der Maas is door de hevige regens der laatste dagen aanzienlijk gewassen. De uiterwaarden staan gedeeltelijk onder water. AANGEREDEN. Onfortuinlijke reizigers. Op de Boompjes te Rotterdam zijn gisteren avond de heer en mevrouw M. D. K., wonende te Bognor (Engeland), toen zij zich naar de Batavierboot wilden begeven, aangordden door een van den oprit van de de Willemsbrug ko mende vrachtauto. De heer K bekwam een wonde boven het linkeroog; de 27-jnrige me vrouw K. werd gekwetst aan het hoofd, een harer beencn en bekwam eene nbfraetvnir. Zij is in het ziekenhuis aan den Coolsingel ter verpleging opgenomen. GASONTPLOFFING. Ernstige materieele schade. Gisterenmiddag omstreeks kwart voor drie waren in het benedenhuis Vaillar.tloan 391 te den Haag bewoond door de familie B., eenige werklieden der gemeente-gasfabriek bezig met een reparatie aan de gasleiding. Eén der lei dingbuizen was doorgeroest, waardoor veel gas ontsnapte, dat terecht kwam in oen ka mer, waar een haard brandde Zoodra het gas met het vuur in aanraking kwam, ontstond een hevige ontploffing, die gelukkig geen per soonlijke ongelukken ten gevolge had, maar wel groote materieele schade teweeg bracht Een muur tusschen twee kamers is geheel weggeslagen cn alle ruiten van het huis werden stukgeslagen, ook in de bovenétages. Ook verder in de straat werden vele ruiten ver nield. De familie B. was tijdens de ontploffing af wezig, zoodat de brandweer zich door inklim ming toegang moest verschaffen Het begin van° brand, dat ontstond, was spoedig ge- bluscht. Een kanarievogel, die in de kamer stond, heeft bij de ontploffing het leven gelaten. HET COLLEGE VAN B. EN W. TE ROTTERDAM. Het einde der Vrijheidsbonds kwestie. Na de wethoudersverkiezing in September is er eenig geharrewar ontstaan tusschen de rechterzijde en den Vrijheidsbond naar aan leiding van verklaringen omtrent de redenen, die den Vrijheidsbond zouden hebben bewogen om zijn standpunt inzake het aanvaarden van een wethouderszetel te wijzigen. Was die hou ding eerst afwijzend, later heeft de Vrijheids bond besloten den zetel voor Onderwijs te aanvaarden toen het waarschijnlijk leek dat er een tweede roomsche wethouder zitting zou nemen in het college. Bij de algemeene beschouwingen over de begrooting is het geschil aangevoerd zonder dat het tot oplossing kwam. Thans publiceeren de Vrijheidsbond en de rechtsche raadsclub de correspondentie, die sindsdien gevoerd is. De laatste deelt mede, dat zij nimmer de stelling mag aanvaarden dat een man van rechts, of in het bijzonder een roomsch-katho' liek den zetel van Onderwijs niet zou mogen bezitten. Zij ziet er evenwel geen gemeentebelang in den Vrijheidsbond te vragen zijn zetel in het college van B. cn W. ter beschikking te stel len. VERDUISTERING DE CENTRALE SU1KER-MY. VOOR MINSTENS F 40000 BENADEELD ONREGELMATIGHEDEN SINDS 1921 De Rotterdamsche rechtbank heeft de straf zaak behandeld tegen een 26-jarigen kantoor bediende, die heeft terecht gestaan ter zake van verduistering in dienstbetrekking. De dagvaarding legt den verdachte in de eerste plaats ten laste, dat hij eind Augustus 1926 20 balen suiker a 100 K.G., welke suiker bij ais bediende van het depot Rotterdam van de N.V. Centrale Suiker Maatschappij te Am sterdam onder zich had, of de geldelijke op brengst van den verkoop van deze suiker aan H. Landheer te Schiedam, ten bedrage van 1035 zou hebben verduisterd. Voorts zou verdachte in het tijdvak van Juni 1925 tot April 1926 meer dan 2000 balen suiker a 100 K.G. of de geldelijke opbrengst van den ver koop van deze suiker aan A. C. Hoogendam ten bedrage van ruim 90.000 hebben ver duisterd. De subst.-off. van justitie mr. A. Rombach vei klaarde in zijn requisitoir, dat de ophelde ring van deze zaak veel moeite heeft gekost Met de bekentenis van verdachte aan de di rectie van de Suiker Mij. dot hij de Mij. vooi 40.000 zou hebben benadeeld, was nog niet het einde van deze zaak gekomen. Het bleek, "dat men hier te doen had met een over jaien loopende serie voortgezette onregelmatigheden, die tot 1921 zijn terug te brengen. Dc admi nistratie van de Suiker Centrale was in de war, ten gevolge van knoeierijen, die hun oorzaak vinden in de te groote toegevendheid van de directie van de Centrale Suiker Mij. Deze „knoeierijen", bestaande uit een systeem van „ophouden" van suiker, die verder niet ter zit ting is ter sprake gekomen, zijn in de hand ge werkt door de beambte te Amsterdam, die met de controle was belast. Het is naar spr.'s op vatting onbegrijpelijk, dat de beambten, die nun het hoofd van deze onderneming staan, niet hebben ingezien dat de handelingen onbehoor lijk waren. In deze quaestie is maar één per soon waarlijk eerlijk, misschien zijn er meer, dat is de pakhuisbaas Victsch. De bepaling van de strafmaat houdt volgens spr. ten nauwste verband met het feit, dat men hier heeft te doen met een geheel complot, waarbij personen van veel rijperen leeftijd don verdachte betrokken zijn. Ei is over verdachte een rapport ingekomen, spr. is van oordeel dit hier van een voorwaardelijke veroordeeling geen sprake zal kunnen zijn. De eisch luidde, rekening houdend met het feit, dat de leiding van het kantoor in ver keerde handen was, een gevangenisstraf van één jaar en zes maanden. Verdachte's raadsman, mr. A. N. M. Allord, verzocht een voorwaardelijke veroordeeling van zijn cliënt, welk verzoek pl. motiveerde met het feit, dot verdachte slechts voor een klein deel debet is gebleken aan het tekort van on geveer viér ton, n.l. pl.m. 50.000. Toen verdachte zag, dat hij het tekort in geen geval meer zou. kunnen verantwoorden bij een plotselinge controle, is hij op de naieve gedachte gekomen om met gold van- de Suiker Mij. zaken te gaan doen, ten einde zoo doende in het tekort te kunnen voorzien. De autozaak, welke verdachte toen is begon nen, heeft bij liquidatie niets dan verlies op geleverd, op een klein bedrag na, verge!ek°n bij wat er is ingestoken. Pl. verzocht een voorwaardelijke veroordee ling voor zijn cliënt, er op wijzende hoe hier van een complot sprake is, waarin verdachte slechts een kleine schakel is. Tegen de an deren is geen bewijsmateriaal, door de indi recte rol, welke zij hebben gespeeld. Wanneer bekl., die ruiterlijk en eerlijk heeft bekend, hod ontkend, dan zou er stellig geen voldoende bewijsmateriaal tegen hem zijn geweest. Na re- en dupliek werd de uitspraak bepaald op 2 Februari a.s. EEN GEVAARLIJKE HOND. Een kind ernstig gebeten. Te Herpt is het 3-jarig zoontje van den heer C. v. Grevenbroek door een hond aangevallen, die het jongetje de lappen vleesch als 't ware uit den hals beet. In levensgevaarlijken toe stand is het knaapje opgenomen. De hond is doodgeschoten. DS. WESTERMAN. Plotseling ongesteld g-eworden. Ds. Westerman, predikant bij de Luthersche gemeente te Amsterdam zou gistermorgen te Znndvoort een dienst leiden. Ds Westerman "rd echter plotseling ernstig ongesteld, zoo dat de dienst niet door kon gaan. NIET VERLEENEN VAN HULP IN NOOD. Drenkelingen aan him lot overge loten. Te Winschoten stond terrecht een vee koopman die in liooger beroep was gekomen van een vonnis van den kantonrechter te Zuidbroek, die hem tot 150 boete of 50 da gen hechtenis had veroordeeld. Verd. had na gelaten aan iemand, die in oogenblikkelijk le* vensgevaar verkeerde, die hulp te verlcenen welke hij zonder gevaar voor zich of een an der verschaffen kon, terwijl de dood van den hulpbehoevende is gevolgd. De molenaar De Vries, die zijn dochtertje uit het water wide halen, verdronk met haar. Zijn vrouw riep verdachte om hulp, doch deze antwoordde, dot hij niet durfde, omdat hij niet kon zwemmen. Er was een schippershaak aanwezig. Weduwe en dochter van Dc Vries zeggen, dat verd. even stilstond en toen direct doorging. Verd. zegt, dat de vrouwen toch ook niets deden. Het O. M. wijst op het lamlendig gedrag van verdachte en eischt bekrachtiging van het vonnis met verandering der straf in twee weken hechtenis. De- verdedigster, mej. Frima wees er op dat verd. naar den naastbijzijnden boer reed, om dien te waarschuwen, want van een on evenwichtig en zenuwachtig persoon als ver dachte is te begrijpen. Pl. vroeg vrijspraak, subsidiair clementie. DE SCHAEPMAN- HERDENKING EEN PLECHTIGHEID IN ZIJN GEBOORTEPLAATS BIJ HET STANDBEELD Te Tubbergen, de geboorteplaats van den 25 jaren geleden gestorven dr. Schaepman, is diens overlijden Zaterdag, naar de Msb. meldt, plechtig herdacht. In de kerk te dorp Tubbergen deze kerk staat niet ver af van den „Eeschhof", het ge boortehuis van dr. Schaepman werd 's mor gens door den pastoor een mis opgedragen voor de zielerust van den grootcn staatsman. Omstreeks half elf had een bijeenkomst plaats bij het in Augustus j.l. onthulde mo nument op den Esch, even buiten het dorp. Onder de aanwezigen waren o.a. de dekens van Almelo en Oldenzaal, de geestelijkheid van de parochie Tubbergen, de rector van hef klooster in Oostmarsum, het college van B. en W. van Tubbergen, terwijl vele ingezetenen van de gemeente zich op het plateau hadden geschaard. De plechtigheid werd ingeleid door den burgemeester van Tubbergen, den heer Th. C. Liryckx, tevens voorzitter van het vroegere dr. Schaopman-comité te Tubbergen. Verder sprak deken J. H. Scholten uit Ol denzaal, een groot vriend van Schaepman. Za terdagavond zou het monument worden belicht door middel van een tweetal op het plateau geplaatste schijnwerpers. Zaterdagavond werd te Amsterdam in een bijeenkomst van de Katholieke Kunstkring „De Violier", gehouden in hotel de l'Europe Dr. H J. A. M Schoepman herdacht. Na een openingswoord van den heer Frank Luns, die er op wees, dat de staatsman-dichter, die op 24 Januari 1903 ;s overleden, eerelid van „De Violier" is geweest, hield de heer Eduard Brom,voorzitter van frDe Violier", een rede over „Schaepman als letterkundige". Vervolgens werd door rector B. H. Mol- kenboer C.P. een rede gehouden over „Schaepman en Wij". DE SPOORWEG GOUDA-BOSKOOP- ALPHEN. Dc werkzaamheden zullen worden hervat. Naar de Tel. meldt, heeft de regeering thans beslist, dat de werkzaamheden voor den ver deren aanleg van den spoorweg Gouda—Bos koopAlphen zullen worden hervut. EEN GRIEKSCH OFFICIER AANGEHOUDEN. Verduistering van soldij. Te Amsterdam is aangehouden een officier van de Grieksche marine. Deze Griek had zijn vaderland den rug toe gekeerd, nadat hij zich meester had gemaakt van een som gelds, welke bestemd was voor de uitbetaling van de bemanning van het oor logsschip, waarop hij diende. Men vermoedde dat hij de wijk naar Nederland had genomen, om van hieruit den Oceaan over te steken. Aanvankelijk was een Grieksch politieamb tenaar hem naar Rotterdam nagereisd om hem daar met behulp van de Rotterdamsche re cherche te arresteeren. Zijn spoor leidde later naar Amsterdam en daar is hij thans aange houden. RUITENKRASSERJJ. Ook al te Haarlem. Dc ruitenkrossers-epidemie blijkt zich hoe langer hoe meer Noordelijk uit te breiden, al dus de O. H. C. Het begon te Rotterdam, ging daarna over op Delft, den Haag, Leiden en thans heeft Haarlem een flinke beurt gehad. Verscheidene honderden ruiten in het cen trum van Haarlem bleken Zaterdagmorgen meerendcels ernstig bekrast, sommige wel zóó einstig, dat zij vernieuwd zullen moeten wor den Dikwijls vertoonen ruiten bijna huis aan huis groote krassen. Zelfs was de ruit van een win kel naast een politiebureau bekrast. Waarmede de krassen zijn gemaakt kan niet met zekerheid worden vastgesteld. Sommige zijn zoo diep, dat zij het vermoeden wettigen dat een diamant is gebruikt, bij an dere lijkt het daarentegen of ze met een glas snijder met metalen rolletjes zijn gemaakt. In enkele ruiten zijn de krassen zoo hoog dat een kleine jongen cr niet bij kan, zoodat de dader vermoedelijk niet tot de jeugd behoort. DS. G. BARGER Ezn. 25 jaar predikant. 1 Febr. a.s. zal het 25 jaar geleden zijn dat ds. G. Barger Ezn. zijn loopbaan als predikant begon te Grootegast. In 1905 ging hij naar Dalfscn om Januari 1912 als predikant-directeur op te treden aan de Stichtingen voor Epilepsie te Haarlem en Heemstede. Het beroep uit Antwerpen in 1920 werd aangenomen en in 1923 het beroep uit Tien hoven. Oct. 1927 heeft hij deze standplaats verwisseld voor Hoorn, waar hij thans als picdi- kant is verbonden aan de Vereen, van Ortho dox Hervormden. PRINS HENDRIK. De Prins heeft Zaterdagavond eenigen tijd vertoefd op de weldadigheidssoirée in het Hotel des Indes te Den Haag, waar optraden o.a. Gustave, Colombo en Max Fratellini en waarvan een gedeelte der opbrengst door den heer Rey, directeur van het hotel, bestemd is ten bate van het Nedcrlandsche Roode Kruis, waarvan de Prins voorzitter is, en ten bate van minvermogenden der Itoliaonsche kolonie in ons land. Daarna heeft de Prins zich korten tijd be geven te midden van dc leden van de Buiton- landsche Pers-vereeniging te 's Gravenhago, die in hotel Paulez hun jaarlijkschen maaltijd hielden, na afloop van de jaarvergadering, welke Zaterdag gehouden was. INDISCH GENOOTSCHAP HET SENTIMENT IN DE KOLONIALE POUTIEK LEZING VAN ANT. LIEVEGOED Voor het Indische Genootschap heeft te Den Haag de heer A. J. Lievegoed, red. v d. „N. Rotcrd. Ct." daar ter stede, een rede ge houden o' er „Het senriment in -Je koloniale politiek". Wij ontleend2n aan zijn rede htt volgende Sentiment in den zin van min of meer hef tige gemoedsbeweging speelt een rol in allé politiek. Indien we zier», hoe sentiment werkt onder een volk'van éénen bloede, hoe moet het dan werken in een maatschappij waarin volken van verschillend ras van afwijkende cultuur, door en naast elkander leven. Op de vraag wat op koloniaal gebied het sentiment gaande maakt, is het antwoord het rassen conflict. Meer dooddoener achtte spr. dit echter dan verklaring. Zoekt men naar het aanstootge vend element, dan blijkt dit meestal niet te lig- genop het gebied van het ras, maar van de maatschappelijke of de politiéke mededinging. In de verguizing van de Joden, de bejegening van de negers in Amerika, de wering van het gele r3s in Australië, lijkt het moment der maatschappelijke mededinging primair, de rastegenstelling secondair In de sfeer waar Oost en West elkander over de breede linie van het grootbedrijf ont moeten is in Indië de kans op prikkeling van rassenliment geringer, dan men oppeivlakkig oordeelcnd zou verwachten, doordat elk der rassen daarin een plaats heeft ingenomen, ty pisch voor zijn aard, aanleg en vermogen i het kapitaal bevindt zich in hoofdzaak aan Westerschen kant, waar ook de boste techni sche en organisatorische voorwaarden aanwe zig zijn, noodig om groote ondernemingen van exportproducten te behecren; de arbeidskracht bevindt zich aan den Oosterschen kant. Wat de communistische actie betreft, die steeds meer blijkt een doelbewuste ondermij ningsactie te zijn geweest, deze van buiten in gezette actie heeft t.a.v. de stemming in de Europeosche maatschappij in Indië een invloed gehad dien men zou kunnen teekenen als een plotseling zich voordoende steile «top In de dagelijksohe schommelingen eener tempera- tuurcurve. Dit staat wel vast, ook zonder die communistische uitbarsting verwekte en ver* wekt de Indische beweging in de Westersche wereld een voortdurende onrust als gevolg vooral van de onzekerheid omtrent haar in nerlijke beteekenis, ze moge zich aandienen id den vorm van Soreknt Islam, van Perserikatan Nationaal Indonesia of onder welken anderen naam of vaan ook. In de inheemsche maatschappij ziet men een telkens wissellende groepeering van partij en, waarin als eenig vaste lijn te onderkennen valt een streven naar onderlinge wegdoezeling van geschillen ter wille van de verwezenlijking van gemeenschappelijk gekoesterde nationalis tische verlangens. Hoever die verlangens reiken, blijft meestal onuitgesproken. Mogen enkele heetgebakerden een enkele maal een los-vnn-Holland-leuze verkondigen, de partijleiders plegen hun wen- schen meerendeels in autonomie- en zelfstarw digheidsformules te hullen. Of zij allen droo- men van datgene wat slechts enkelen open- lijk uitspreken Droomen misschien, doch spr. houdt tal van Inlandsche leiders voor te ver standig om te meenen dat in afzienbare toe komst een Indië-zonder Nederland ook eea zelfstandig Indië zou kunnen zijn, voor ver standig genoeg ook om in te zien dat de eene vogel der geleidelijk te verwerven autonomie meer waarde moet hebben dan de tien vogels der in de lucht zwevende onafhankelijkheid. Een in alle opzichten vruchtbare koloniale politiek, berustend op een vergelijk tusschen alle rechtmatige belangen, zal alleen te ver-* krijgen zijn door een zich openhartig uitspre ken van de meest betrokken partijen. Dit zal meer sentiment-koelend dan sentiment-wek kend werken. Ook een Regeering dient senti* mcntspolitiek, politiek, ingegeven door Staat kundige indrukken van het oogcnblik. te ver mijden. Als zoodanig noemde spr de toezeg ging, in November 1918 door srouv.-generaal Van Limburg Stirum aan den Volksraad ge daan omtrent een „verschuiving van bevoegd heden". Het voorstel inzake de wijziging in de zetelvcrhonding in den Volksraad van Gouv.- generaal De Graeff kon spr. veeleer willen noemen opportuniteitspolitick, daar het niet; zooals de toezegging van gouv.-gen. Van Lim burg Stirum, op een subjectieve verwachting, doch op aanwijsbare ervaring omtrent de voor vruchtbare samenwerking schadelijke uitwer king van het amendement-Feber in de in heemsche maatschappij berustte. Spr. zou intusschcn wenschen een soort varf koloniaal stondaard-program, dat voor opvol gende best uurderen „poesaka" (heilig erfgoed) zou zijn en als het ware de in den loop der eeuwen verworven onvergankelijke ervarings wijsheid op koloniaal gebied zou bevatten. Enkele bijzondere factoren, van invloed op het sentiment in de koloniale politiek, zijn* lo. de berichtgeving omtrent Indische gebeur tenissen, welke ten gevolge van uitgestrekt heid van het gebied soms in eerste instantie noodzakelijk in handen is van incompetente occasionals, en door de els abruptheid zicli voordoende beknoptheid cn dc signaleering al leen van incidenteele en abnormale feiten den indruk wekt, dat er altijd zekere onrust in In dië heerscht; 2o. de onvoorbereidheid van een aanmerkelijk deel van de naar Indië trekkende westerlingen voor het vervullen van een werk kring daar te lande, voor zooveel betref* bun fundamenteele kennis van Oostersche aange* legenheden in verhouding tot het aantal Ne derlanders, dat naar Indië gaat, is het aanta! van hen, die aan die prachtige instelling, dert tropeneursus van het Koloniaal Instituut, of aan de Koloniale School voor Meisjes en Vrouwen, elementaire kennis opdoen omtrent land en volk, nog te gering. Ten slotte nog eens de gevaren van senti- mentspolitiek nagaande, wees spr. erop, hoft elke sentimentsuiting als een boemerang weder keert. Dat in den Volksraad samenwerking tot nu toe mogelijk bleek, pleit zeker voor den goeden wil en de zelfbeheersching der leden en de bedachtzame leiding van het presidium Symptomen van sentfmentspolftiek zijn oolc hier al op te merken dat zij niet ernstiger zijn, bewijst eens temeer, dat Oost en West eenmaal tot samenwerking gekomen, tot on- derb'nge waardeering heel goed in staat zijn.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1928 | | pagina 6