CHRYSLERWCOACH
DE eemlanded
BUITENLAND.
1
X"' iMDlEH U EEN ^X.
•/auto VIIT KOOPEN 5E-X
ZOEKT DAN ONZE SHOWROOM.
f VJ ZUN ERVAN OVERTUIGD, DAT U DE
ZULT NEMEN, NADAT DIT MODEL VOOR U
GEDEMONSTREERD IS EN U HOORT, DAT DE
PRUS SLECHTS 3050.- BEDRAAGT.
ABONNEMENTSPRIJS per 3 taaaadeo voor Amersfoort f 2.10 per maand f 0.75. per
DIRECTEUR - UITGEVER: J.VALKIiOfT
PRIJS DER ADVERTENT1EN •-« 1 I 05 met inbegrip van een bewijsnummer,
Za rdag II i ebruari 1928
kbe Jaarpang ivo. iu2
Jf Firma M. A. Ramselaar gj
4$ Afd. Manufacturen
AMERSFOORTSCH
11 week (met giatta verzekering tegen ongelukken! f 0.171/»»
Btnneolano franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummera f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513
1elkt regel meer f0 25 Liefdadigheids-advertentiëo voor da
helft van den prijs. Kleine Advertenties „KEITJES" bi) vooruitbetaling 1—3 regels
50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I.— Bewijsnummer eatra 005
BUREAU: ARNHEMSCHE P00R7WAL 2»
DE NIEUWE RIJKSWEER
MIN ISTER
GRONER SPREEKT OVER
DE PHOEBUS-AFFAIRE
Dc nieuwe rijksweerminister dr. Gröner heeft
gisteren in- de begrotingscommissie van den
Duitschen rijksdog een rede gehouden, waarin
hij oa. de hoop uitsprak, dat de zelfmoord-
epidemie bij de rijksweer hoe langer hce meer
ami verdwijnen. Wij zullen, aldus de minister,
ons volkomen loyaal ter beschikking van den
staat en zijn grondwettige organen stellen. Ik
zal er voor zorgen, dat ons werk in nauw over
leg met den minister von buitenlandsche zaken
plaats heeft.
Indien dc Phoebus-affaire den indruk heeft
gemaakt, a'sof wij aspiraties hadden op het ge
bied der financiecle en economische politiek,
dan moet ik verklaren, dat deze indruk onjuist
is Alles zol worden gedaan om aan elke ver
denking in dezt zaak volkomen een c-ind te
maken.
Bij he( opstellen der begrooting is de groot
ste zuinizheid in acht genomen wat de rijks
raad heeft geschrapt, is onaannemelijk. Over
dc- wijze, waarop het leger moet worden aan
gevuld, heb ik geen eigen oordeel. Er zijn
nieuwe bepa'ir.gen uitgevaardigd en de erva
ringen daarmee dienen wij af tc wachten. Ook
omtrent de aanvulling van het kader heb ik
geen oordcel. Ik zal een bezoek brengen non
de militaire scholen. Vooral bij hel kleine leger
speelt het probleem van de prestotics der lei
ders een beslissende rol.
De opwinding van het bezoek van Prins Hen
drik aan de Berlin kan ik niet deelcn. Ik kan
werkelijk dit bezoek niet als iets bi'onders be
schouwen. Of men daarbij in alle opzichten op
do juiste wijze is opgetreden, laat ik in het
midden.
Met betrekking tot dc Kieier wapensmokkc-
larij zal Ik alles doen om aan elk onwettig zelf
standig optreden een eind te maken Zij is een
heul géwone smokkel zaak, die bij de justitie
thoisbehoort. Mocht een lid der weermacht
daarbij betrokken zijn, dan wordt hij ontslagen
Gröner. sprak daarna over de Phoebus-
affaire. Gelijk de rijkskanselier op 20 Jan.
reeds heeft, medegedeeld, beschikte de rnarinc
uit de liquidatie van den oorlog cn zijn gevol
gen over speciale middelen Het beheer daar-
over was aan kapitein Lohmann toevertrouwd.
H-t verdrag van Versailles bracht Lohmann
op het denkbeeld aan den door het vredesver
drag niet verboden strijcl der meeningen binnen
en buiten Duitsch'and deel te nemen. Hij zag
daarvoor gelegenheid op het gebied van de
film, daar de regeeringeri van vele andere lan
den zich reeds jaren leng van dit nieuwe pro
pagandamiddel bedienen voor dc verdediging
der nationale belangen. Aangezien een derge
lijk Dultsch rijksbureau niet bestond, meende
Lohmann het doel te kunnen bereiken door zich
financieel te intcresseeren in een Duitsche film
maatschappij. De veelbelovende Phocbus-fi'm
A. G. leek hem zeer geschikt, vooral omdat hij
den directeur Correll voor een betTouwbaai
vakman hield. Het verkrijgen van een pakker
aandeden ten bedrage van 1 A millioc-n Mark
en de leer.ingen werden door den kapitein-ter-
zee Lohmann sireng geheim gehouden om zijn
superieuren te cntlaslen. Zoodoende was in de
eerste dagen der publicaties in de pers de ver
tegenwoordiger van den destijds juist afwezi
gen rijksweerministcr inderdaad te goedet
trouw, toen hij de bewering nopens het subsi
dieeren der Phoebus A G. uit de middelen van
het rijksweerministeric tegensprak. Begin 1926
had de A. G. opnieuw behoefte aan kapitaal
voor het financieren der nieuwe productiss.
Amerikaansche credieten waren alleen te ver
krijgen door Amerikaansche invloeden toe te
laten. Zoodoende besloot Lohmann voor de
vere'schte gelden zelf te zorgen. De directie
der Girozentrale verklaarde zich bereid tot het
verstrekken cener leening groot drie millioen
mark, waarbij de rijkslisrus het crediet waar
borgde Lohmann slaagde er in de Phoebus
tegen Amerikaansche invloeden te beschermen
en den chef van het marinebestuur, den tcgon-
woordigen rijksweerministcr en den toenmali-
gen minister van financiën dr Reinhold, er toe
te bewegen hun schriftelijke goedkeuring tt
plaatsen ondet den brief aan de Girozentrale.
In 1927 was er opnieuw kapitaalgebrek, er wer
den toen aan de Phoebus nieuwe bankcrcdieter.
ten bedrage van ruim VA millioen verleend,
waarvoor Lohmann rijksgarantie verschatte,
zonder dal de chef van het marinebestuur, de
tijksweer-minislcr, de minister van ïinorcien o
iemand andets hiel omtrent was inge.icht
in het geheel werd ongeveer zes rmlhocn
Mark ter beschikking der Phoebus A G. ge
steld. Lohmann heeit al zijn middelen er san
gegeven hij heeft er nooit persoonlijke voor-
deelcn uil getrokken. He. rijksweerm.ntstene
bschikt niet meer over speciale middelen bui-
ten dc begrooting Overigen» zijn maatregelen
getroffen, dat een herhaling der
neiroiivn, ua-, ftu -
dig gebeurtenissen onder alle omstandighede
b t tcfffn Maart
I voort
van z»jn luucnv •-» -
uil het feit, dot hij in vele gevallen »qn
buitengesloten is. Dat Lohmann tegen
zus van zijn functie is ontheten, vloei. voor.
uit IV't ieu, utn M.J - -
voegdheden heeft ove. schreden, waarbij het
rijk ernstig is benadeeld H.j verl.es. daarmede
de kans op bevordering tot admiraal.
rijk ernstig
VooT dT toritomst. aldus G.oner, sla ik er
voor in. dat dergelijke gevallen van
aclistandig optreden niet meer zullen voor-
komen,
DE MISS CAVELL-FILM
ENGELSCHE PROTESTEN TEGEN
DE OP\ OEI, ING
EEN STAP VAN DEN DUITSCHEI
GEZANT TE BRUSSEL
Londen, IO Febr. (H- N.) De Times
publiceert een schrijven van lady Emmouit, de
voorzitstei ven den nationalen vrouwenraad,
waarin deze meedeelt, dat in een in October
1927 te Bournemouth gehouden bestuursver
gadering een krachtige motie tegen de opvo
ting van de Miss Cavell-film aangenomen is.
Aan de voorzitster werd opgedragen een af
schrift van dc motie te doen toekomen aan
den filmcensor O'Connor, hetgeen ook is ge
schied. Voorts deelt zij mede, dat ook dc ver*
eeniging van moeders met den nationalen
•louwenraad het standpunt deelt, dat dc op-
oering van den film ongewenscht is en ook
den familieleden van miss Cavell tegen don
borst stuit. In de pers wordt deze kwestie druk
besproken. Er gaan tal van stemmen tegen de
opvoering op, omdat daardoor onnoodig de
betrekkingen tusschcn Duitschland en Engeland
minder aangenaam kunnen worden. De verkla
ring van de overheid, dat de opvoering van een
film om politieke overwegingen niet verboden
kan worden, wordt onvoldoende geacht, waarbij
men aan den Potemkinfilm herinnert, die zeer
zpker om politieke redenen verboden werd.
Overigens vindt het protest van het Duitsche
gezantschap niet veel instemming De Daily
Express is van oordeel, dot de Engelsche film
industrie zich ongetwijfeld beter van -de ver
aordiging van oorlogsfilms kan onthouden, onr»-
gezien daardoor slechts bittere herinneringen
worden gewekt. Nu echter dc zaak eenmaal zoo
/rloopen is, zullen de Duitsche autoriteiten hot
best doen maar hun mond tc houden.
Brussel, TO Febr. (H. N.) Naar verluidt,
heeft de Duitsche gezant zich op het ministerie
van buitenlandsche zaken vervoegd in ver
band met de miss Cavell-film. Naar meege
deeld wordt, is de film met goedvinden van de
rrgeering en van de stedelijke overheid opge
nomen ter plaatse, waar miss Cavell indertijd
doodgeschoten is. De Engelsche spelers heb-
b.'n zich daarbij van Duitsche uniformon be
diend. Wat de opvoering te Brussel betreft,
daaromtrent heeft de regeering nog geen be
slissing genomen, omdat haar de film nog on
bekend is. Intusschen doen allerlei geruchten
met betrekking tot dezen film de ronde. Zoo
wosdt beweerd, dat de eerste opvoering te
Btusscl za! plaats hebben en door het ko
ninklijke huis zal worden bijgewoond. Veel
meer dan praatjes zijn dit echter niet.
Londen, 10 Febr. (H. N. Draadloos)
Hoewel geen officieel betoog tot den filmcenso»
inzake de Miss Cavell-film Is gericht, verluidt
echter, dot sir Austen Chamberlain naar aan
leiding van de berichten in de pers omtrent
Hen inhoud van de film zich tot O'Connor heeft
gericht. De opvattingen van den minister van
buitenlandsche zaken zijn uitgedrukt in een
schrijven aan de firma Wilcox, die de film ver
vaardigd heeft en den minister uitgenoodigd
had om een particuliere opvoering van de film
bij tc wonen Chamberlain zegt in dit schrijven,
dat hij zich verplicht gevoelt voor de uitnoodi-
girg te bedanken. De geschiedenis van Miss
Cavell is zeer eervol en haar nagedachtenis zal
ir eere worden gehouden, niet alleen door haar
landslieden, doch door een ieder, tot welk land
men ook moge behooren, hetzij Oevriende o!
vioegcre vijandelijke landen, die bewondering
heeft voor onbaatzuchtige toewijding aan
p'icht en de verheven kracht van Miss Cavell
tijdens haar proces. Het is wellicht mogelijk
en dergelijke gebeurtenis in beeld tc brengen
onderdat aan het mooie van dc geschiedenis
afbreuk wordt gedaan en zonderdat er gevaai
bestaat, dat daarover oneenigheid ontstaat, doch
oit zal eerst na verloop van jaren zoo zijn,
als alles tot de geschiedenis zal behooren. Wat
hemzelf betreft, is Chamberloin van meening,
dat deze geschiedenis betci in de herinnering
oortleeft dan eenige nfbeelding zou kunnen
doen. Indien de berichten in de bladen ju«sl
ziin, zou hij nog minder geneigd zijn om eer.
uitvoering bij tc wonen. Voor zoover hij weet,
kan men zich op geen autoriteit beroepen om
sommige tooneelen, zooals in de film afge
beeld, te rechtvaardigen en de voorstelling ken
s'echts aanleiding tot meeningsverschillcn
geven boven het graf van een vrouw, dje ^n
heldin van de wereld is geworden. Miss Cavell
heeft niet aan eigen beroemdheid gedacht en
het kan niet twijfelachtig zijn, wat zij zelf zou
hebben gevoeld bij de gedochte, dot een der
gelijk gebruik van haar opoffering zou worden
gemaakt.
ERNSTIGE PETROLEUM-
BRANDEN
VERSCHEIDENE SLACHTOFFERS
Uit Longbeach (Californië) wordt gemeld,
dot een deel der stad, met inbegrip \an een
petrolcumraffinaderij, door brand is ver
woest Zes personen werden gedood; zes boor
torens vernield.
Te Everett (Masswerden bij een ontplof
fing van verschillende met hoogen druk wer
kende distiilcer-mnchines cencr petroleum-
maatschappij op zijn minst vijf men gedood
en meer dan dertig gewond.
DE DUITSCHE PANDHUIS
SCHANDALEN
DE ZAAK-BEKGMANN
OPNIEUW EEN ONTHULLING
In het proces-Bcrgmnnn-Jncoby weid het
verzoek van de verdediging, van mevrouw
Bergmonn uit de hechtenis te ontslaan, inge
willigd, omdat er bij den tegenwoördigen stand
van het onderzoek geen enkele verdonnking te
gen haar meer bestaat. Hot verhoor van den
verdachten officier van justitie, Jncoby, duurde
gisteren den heelen dag en werd zeer uitvoe
rig, daar hem het geheele bijeengebrachte be
wijsmateriaal voorgelegd werd.
Een van de grootste cn belorgrijkste Berlijn-
schc lommerdzaken: „W/uen Lombard und Ln-
gerspc icherei G. M. B. H." in het centrum var.
Berlijn werd gisterochtend gesloten door de
politie, die alle boeken In beslag nam. Tevens
werd de zaak foi liet verklaard. Het was geble
ken, dat in den lantstcn tijd ernst'ge onregel
matigheden gepleegd waren.
DE CRISIS IN DE DUITSCHE
COALITIE
WOORDEN EN DADEN
DE BRITSCHE ADMIRALITEIT
LAAT 6 DUIKBCOTEN
BOUWEN
Men meldt uit Londen non de N. R. Ct.
Dc nieuwo Vickers-Armstrongmantschnppij
te Barrow in Furness meldt, dot ze gisteren
van de Britschc admiraliteit een bestelling von
vier duikbooten van de O-klassc heeft ontvan
gen. Een vijfde is toegewezen aan de firma
Cammcll Laird te Birkenhead on een zesde zat
worden gebouwd op do marinewerf tc Chat
ham. Het zijn de best bewapende duikbooten
van de wereld. Bijzonderheden erover zijr.
zorgvuldig geheim gehouden, moor het is be
kend, dat ze «en vier inch-kanon voeren. Hot
eenigstc schip van deze klasse, dnt thans kloar
is, is de „Oberon", die in 1924 cp stapel is ge
zet, maar er zijn thans reeds 6 booten van de
O-klasse in aanbouw, drie bij Vickers, twee bij
Beardmore cn één in Chatham. De zes booten,
waarvan thans sproke was, behooren tot het
nieuwe bouwplan der marine, waarop 17 duik
booten van dit typo zijn nungegeven, die tus-
schen nu en 1930 op stapel moeten worden ge
zet. Zij zullen behooren tot de P-klosse, die
allen een met P bcginnenden naam zullen dra
gen.
WEERBERICHT 11 FEBR.
SA Verwachting tot den avond van JK
S) 12 Februari. w
Stormachtige lot krachtige, later 5«
NA tijedlijk afnemende ettelijke tot
vx Zuidelijke wind, zwaar bewolkt of
VN betrokken inet lijdolijko opklaring. Vit
SA aanvankeehjk wellicht nog regen- JjJ
jj) buien en iets kouder. jv
THEEDOEKEN. {$0.
7 prima keperrloek Gó X Gó 19 ct. ,5
♦ffi THEEDOEKEN 5*
hetere kwal. 70 X "0 29 ct. ft*
S BLAUWE HANDDOEK
fiö X Gó 18 et.
fcS BLAUWE HANDDOEK ft*
70 X 70 29 ct. ,L
«SS WITTE HANDDOEK
H.i zware kwal. 70 x 70 35 ct.
"4? 3jjf "4*
DE VOLGENDE
WEEK VALT DE BESLISSING
B e r 1 ij n, 10 Febr. (H N. Draadioos). De
centrumsfractie van den rijksdag heeft beslo
ten de beslissing over het vraagstuk van de
rijksschoolwet uit te stellen en eerst den uitslag
der bestudeering vnn dc nieuwe door den
ritksmlnister van binnenlandsche zaken gedane
voorstellen af tc wachten. De partij verlangl
echter, dat de beslissing uiterlijk dc volgende
week za! vallen.
DE NOORSCHO KABINETSCRISIS.
Mowincke] kabinetsformateur.
Gisteren heeft de ofbcidersrcgec-ringv-Homs-
rud haar ontslag ingediend.
De leider van de radicolen (democraten)
Mowinckcl, heeft de opdracht van den koning
tot vorming van een nieuwe regeering aongc-
ncmen.
Men verwacht Dinsdag de benoeming van
de nieuwe regeering
DE NUMERUS CLAUSUS IN HONGARIJE
Dc houding der studenten.
Naar de bladen melder, hadden de studenten
besloten uit protest tegen de wijziging der nu
merus clausus-wct gedurende behandeling
van dit wetsontwerp de universite't von Boeda
pest niet tc bezoeken. Met hc-t oog op het feit
dot de beraods'uging over het wetsontwerp in
het Huis vnn Afgevuardigden tirn twaalf do
gen zal duren, is het besluit gewij^'gd: op een
later te bepalen dag von de laatste weck det
behandeling zal een proteststaking van één dag
worden gehouden
AMERIKAANSCHE TROEPEN ZENDINGEN
NAAR 'T BUITENLAND.
B c r 1 ij n, 10 Febr. (H N drl.). Het congres
to Washington hreft, naar uit New 7ork wordt
gemeld, een voorstel der democraten verwor
pen, om de rrgeering te verbieden zonder toe
stemming van het congres troepen naar het
buitenland te zenden.
HET STECLITZER MOORD-
PROCES
HET VERHOOR VAN
HILDA SCHELLER
Br 1 ij n, IO Febr. (H. N.) Bij de voort
zetting der behandeling van het Stegiitzer
moordproces wees advocaat Prey erop; dat on
danks het scherpe verbod gisteren do oudets
van Hilda Scheller de getuige Elinor in hdn
midden hebben genomen en dringend toege
sproken hebben, zoodat men den indruk kreeg,
d»it op deze getuige invloed geoefend weid.
Doarno werd het verhoor van Hilda Scheller
voortgezet, die uitvoerig beschreef hoe nl!f-n
op den avond voor de daad samengekomen
zijn. Stephon had haer broer wel gezien, doch
deze hein niet. Zij heeft Stcphan *oen heimelijk
in dc woning gebracht en met hem drie kwor*-
tift in de kamer van haar broer doorgebracht
Oc ambtenaar van het O. M. Steinbeck deed
bij dit gedeelte van het verhoor het voorstel de
zitting met gesloten deuren voort te zetten,
daar wel te verwachten was, dat do verdediger
verdere vragen zou stellen en de ambtenaar
wilde niet, dot dergelijke zaken verder in het
openbaor werden behandeld. De advocaat van
beklaagde zeide daarop, dot hij bij het stellen
vnn zijn vragen zoo voorzichtig mogelijk te
v/erk zol gaan cn dat van zijn kant niets zou
geschieden, om het houden van een zitting mev
gesloten deuren uit te lokken. Aangezien dc
eerste ambtenaar van het O. M. geen voor
stel tot het houden van dc zitting met gesloten
deuren deed en de verklaring van den ver-,
öediger voldoende achtte, werd dc behondcling
in het openbaar voortgezet. Hilda Scho'le»
werd daarop verhoord over hetgeen plaats
heeft gehad, nadat de moord was geschied,
ten einde de feiten vast tc stellen. Zij vcrhauldo
daarop uitvoerig, hoe zij 's morgens, toen er
gebeld werd, Elinor in de woning heeft gcloten
i, toen zij terugkwam, schoten heeft gehoord
Daarop vond zij haar broer en stephan ster*
wend op den grond liggen.
DE MOORD OP
MARION PARKER
HICKMAN TOEREKENBAAR VERKLAARD
HEM WACHT WAARSCHIJNLIJK
DE STROP
N e w-Y ork, IO Febr. (V. D.) Uit Los
Angeles wordt gemeld, dot de jury in het pro
ces tegen William Hickman, den moordenaar
van de I2-jarige Morion Parker, do volledige
toerekenbaarheid van den beklaagde heeft
vastgesteld. Door Hickman reeds schuldig ver
klaard is, kan zijn veroordceling tot de strop
of in het gunstigst© geval tot levenslange
tuchthuisstraf worden tegemoet gezien.
EEN TUSSCHENTIJDSCHE VERKIEZING
VOOR HET LAGERHUIS.
Een succes der liberalen.
Bij een tusschcntijdsche verkiezing in Lan-»
caster, die het gevolgjwos vnn de verheffing
von het conservatieve lid tot pair, is de liberaal
Tomlinson met 14.639 stemmen gekozen. Do
conservatief kreeg 12.860 stemmen, dc arbei-
dersandidaat 6101 stemmen.
D eijfers van de vorige verkiezing waren j
conservatief 15.243, liberaal Tl.085, arbeider
5572 stemmen.
DE KNOEIERIJEN MET DE GOEBEN.
Uit Angora wordt gemeld, dat het hoog
gerechtshof gisteren een begin heeft gemaakt
met het proces tegen Ihsan bey, den vroegeren
minister van marine en dertien andere perso
nen, in verband mei het marine-schandaa! in
zake hef contract over de reparatie van dert
voormaligen Duitschen kruiser Qoebefy