Luchtvaart, Heden, Verleden en Toekomst Volksuniversiteit - Amersfoorl V' - - :SL PieterPietersz^ (fleyiv HIGH CLASS VIRGIN! RETTES Oe piijzen van de Whippet zijn Touring f. 1950 Roadster 2185 Sedan 4 deuren 2500 Sedan 2 deuren 2360 Coupé 2360 Cabriolet 2390 Bestelwagen 2375 Met den pittigen motor en... enorm zuinig. Agent voor deze automobielen is HET MOTORHUIS AMERSFOORT J. VAN ASPEREN. f Oud-stolionschef alhier. Te Lochem overleed in den ouderdom van 91 jaren dc heer J. van Asperen. De hcer Van Asperen was jarenlang stationschef te Amers foort, daarna directeur der Gcldersch-Over'- ijssolsche Stoomtram Maatschappij en Han delsagent bij de Nederlardschc Spoorwegen. De overledene was ridder in dc orde von Leo pold II van Bclgic. LUTHERSCHE KERK. Lezing Ds. Rccser. Op Maandag 26 Maart o«s. 's avonds te S uur zal Ds. E. Rccser uit Hoogland in dc* Lutherschc kerk spreken over: ,3en ik mijns broeders Hoeder Voor bijzonderheden verwijzen wij nasr <3e desbetreffende advertentie in dit nummer. PREDIKBEURTEN Zondag 25 Maart. AMERSFOORT. Ned. Hcrv. Kerk. Sint Joriskerk. TO uur Ds. Pannebakker. 6 uur Dienst. Nieuwe Kerk. 10 uurDienst, uur Dienst. Bclhelkerk TO uurDienst. Gagt huiskerk 10 uurDienst. Wijkgebouw Monnikenpad 10 uurKinderkerk. Diaconieschool ('t Sluisje). 10 uurKinderkerk. Gebouw „Elben-Haëzer", (MnurhuIzenV 10 uurJeugdkeik. Remonstrantsche Kerk (Hcercnstraet). 10.30 uurDr. R. Miedema. 121 uur Kinderkerk N. P. B. Dt. R. Mie dema. Evang Luth Kerk (Longestraat). 10.30 uur Ds. do Jongh. Doopsgezinde Kerk (Blankenheymstraat). 10.30 uurDs. F. Kuiper. Vrijzinnig Hervormden. Doopsgezinde Kerk (Blankenheymstraal). Geen dienst. Geref. Kerk (Langegracht). 10 uur Ds. J. H. A. Bosch uil Alphen a/d Rijn. 5.30 uurDs den Boeft Geref Kerk (Zuidsingel). TO uur Ds. den Boeft 5.30 uur Ds. J. H. A. Bosch uit Alphen a/d Rijn. Geref. Kerk in Herst. Verband (Appelweg). 10 uur dc heer H. A. C. Hildering. 3.30 uur de heer H. A. C. Hildering. Christ. Geref. Kerk (W. v. Mechelenstroat). TO uur Dienst. 5 30 uur Dienst. Vrije Geref Gemeente. 0 30 en 5 uur: Godsdienstoefening.' Oud-Kath Gemeente. Seminarie-kok, Muurhuizen 104. TO uurH Dienst. 6.30 uur Vesper. Leger des Heils (Lnngestroat 94) 10 uur: Heiligingssnmer komst. 0 uut Heils-samenkomst. Leider P. Bakker. Christian Science (1-aartje 3). 10.30 uurEngelsche dienst. BUITENGEMEENTEN. BAARN. 10 uur Ds. Adrian!. 6 uur «Ds. Kiviet. x BARNEVELD 9.30 uur: Dienst 5 uurDienst. HOEVELAKEN. 9.30 uurPreekiczen. 2 uur Ds. van Boven. HOOGLAND. 9.50 uur Ds. Reescr. 6 uur Ds Reeser. LEUSDEN 10 uur Ds. Schellenberg NIJKERK 9-30 uur Ds. van Melle. '2 uurGeen dienst. 5 uur Ds. van Melle. SCHERPENZEEL- 5.30 uurDienst. SOEST. 10 uut Dienst. RECLAMES. Var. 1—4 regels 2.05, elke rege l meer 0.50 ZATERDAG 31 MAART om 8 uur precis in „AMICITIA" spreekt HANS MARTIN algemeen secretaris Kon. Luchtvaart Mij. over: Deze belangrijke lezing zal worden toe gelicht met lichtbeelden en de K. L. M. filrn. Entree 80 60 of 00 cent nanr verkiezing. Leden op vertoon van lidmaatschapkaart 1928 vni entrée. Vemlich*. vestiaire ii 10 cent te vo.dotn aan de zaal. Kaarten vanaf Zaterdagavond 21MaaK Kortegracht 26. - - SOESTDIJK. (Rcmbrandtzaal). 10 uurDienst. 6 uurDienst. SOESTERBERG 10 uur: Ds. B. Tujnstra. 6 uur: Ds. B. Tuinstra, WOUDENBERG. 9.30 uurDs. K. J. van den Berg uit Amers foort. ZONDAGSDIENST DOKTOREN. Morgen hebben dienst de doktoren Duyvis, Schreuder en Batenburg. 19 April Amicltia Derde abonnementscon cert Amersfoortsche Kunstkring. Zangavond Max Kioos 19 April. Geb. Theos. Ver. Antroposophv- sche lezing. 21 April. Dansschool Klaassen. SJot-bal XX. 21 22 April De Valk D I U Tooneel. 27 en 28 April Amicitio A. G V. Excelsior 27. April. Geb. Theos. Ver. Antroposophi sche lezing. 28 A pi u de Valk Sor Eensgezindheid 3 Mei. Geb. Theos. Ver. Antroposophische lezing. 5 Mei Ned Reis Ver Feestavond. 2 en 3 Juli. Congres. Religie en bouwkunst. i'r Vraagt Uw winkelier „Een doosje Admiraal' Pieter Pietcrsz. Heyn werd het meest populair door zijn bekendste wapenfeit, het ver» overen der Spaansche Zilver vloot. Schatten aan goud en zilver bracht hij in ons land en het publiek was dot van geestdrift. HIGH ADMIRAL sigaretten brengen den .ooker schatten aan genot en weeldegevoel. Deze heerlijke, zuivere Virgi nia sigaret, in haar hoogstfijne en chique verpakking, is een Admiraal waardig! ZONDAGSDIENST EN NACHTDIENST APOTHEKERS. Morgen en de gehcele week 's nachts heeft dienst de apotheek fa. Schouten. AGENDA- D a g e l ij k s Cinema Royal, Lnngestfwat. Kunst/na „Sieikuns» U"erhrsrhe\veg 111 Museum Flehjte. Westsingal Lees/.afl' Hanrlelsi «'gisterA-nh v/eg 23 Theosofische Bihliorhpek, Gebouw Theos Ver. Regentesselaon. (Zaterdags van 1.50— 2 30 uur). Openbare Leeszaal (me? Jeugdleeszaal) en Bibliotheek. Muu> huizen 9 R K. Leestaai, Nieuwstiaet 24. Hotel Monopole. Zondag. Conceit en Dun- cing Prinress-room Zondag, middag- en avond* concert Danszaal Klanssen Zondag Dancing De Keizeisk-oon Zaterdags en Zondags Cabaret er» dansen Bicscoop de Arend. Zaterdags, Zondags en 's Maandags. 24. 25, 26 en 27 Maart Amicltia Bioscoop. „La Troviata." 24 Maart De Valk Gymn Ver Excelsior Pcestavond ■24 Maart. Dansschool Klaassen. Slot-bal. Ertro Nous. 26 Maart. Luth. Kerk Lezing Ds Rccsei. 27 Maart de Valk. Vergadering Spoorweg personeel. 28 Maart Geb. Theos Ver. Spirit. Vei. „Harmonie" 28 Maait Kamer van Koophandel. 29 Manrt Amcitio. Tooneelujtv t. b. dei Üghellcn TBC. door „Jan van Becrs". „Freu leken" uur 50 Maart. De Valk. Ver. van Huisvrouwen. Muziekavond. 8 uur. 50 Maart. Gc'o. Theos. Ver. Antroposophi sche lezing 30 Maart. Rem. Kerk. Toorop-hcrdenking. 31 Maart, Amiritin. Volksuni» **isitH t. Lezing Hans Maitin, A'g Sen K L M 8 uut. 31 Maart de Valk NBAS 31 Maart. Dansschool Klaassen. Slot-bal T B. C 3 April Rem. Kerk. Dürer-herdenking 4 en 5 April. Congres Bijzondere Scholen 3 April. Geb. Thees Ver. Antroposophische lezing. 11 April de Valk Feestavond Neptunus 12 April Amiritia Ametsi Kunstkring Abon nementsconcert Het Hollnndschr strijkkwartet 12 April Geb Theos. Ver. Antroposophi sche lezing 14 April Dp Valk G-onirge' Club 14 April. Dansschool Klaassen. Slot-bol G I O S. 14 April de Valk Groninger Club 16 April. Amicitia (foyer). Ver van Huisvrou wen. Demoristratiemiddag. Half 5 f UTRECHT. Stadsschouwburg: 24 Maart Gezelschap Pisuisse. Vroolijke Kunstavond. 8 uur 25 Maart. N.V. Het Schouwtoonecl. „2 X 2 5. Kwart voor 8. 26 Maart. Russisch Ballet Klawdia Gorewa en Ivan Kireeff. 8 uur 3 April. Vereen:gd Tooneel „Hoi Adelaars- jc.i g" Half 8. 6 April Operette Fritz Hirsch. „Grafin Moriza". Half 8. MARKTBERICHT. Appelen 4—8 p?r H.L. hoendereieren 5 30—6.10eendeneieren 5—5.50 per ICO stukshooibotcr 2.45—2.55 per K.G kippen 1.40—2.50; hanen 1.402.50; hennen 23 tamme konijnen 1.502.50 wilde konijnen f 0.80—1oude tamme een den J 1—1.50, alles per stuk tamme duiven 0.40—0.60 per paar magere varkens 20 25, drachtige zeugen f 5090; biggen J' 8 15 zeugen guste f 45—75, alles per stuk Aangevoerd waren or.geveer 30 H.L. appelen 690.000 stuks hoender eieren 400 stuks eendeneieren45 K.G. hboiboter45 magere varkens10 zeugen drachtige 240 biggen 25 zeugen guste2 koeien. WIELRIJDERS. Fietslantaarn aansteken 6 uur 45 min. INGEZONDEN STUKKEN. Buiten verantwoordelij!,hfid der Redactie Di cópie wordt niet terug f geven. Zeer geachte Redactie I Het Amersfoortsch Nazorg-Comité verzoekt U beleefd plaats voor het volgende Op 6 Maait word besloten tot hel vormen van een bouw- of stichtingsfonds, bestemd voor arbeidsthcropic in do open lucht, waar- aan verbonden gedacht een openluchtschool. De eerste gift voor ons foncs is gekomen cn w'cl van dc afd. Utrecht van den Ned. Vegeiariërsbcnd, zijnde het overschot van een filmavond, gewijd uon open lucht en licht. Hoe-zeer we deze gifï op prijs stellen, kunnen we moeilijk zeggen. Onze bedoeling is dat cr zal komen te Amersfoort een flink terrein aatt den buitenkant van dc stad, waarop zal ont staan, stukje voor stukje, een open-lucht-in- stelling, waar n i e t-v o 1 w a a r d i g e arbeids- krachten zullen opgeleid worden tot een an- der voor hen geschikt bedrijf. En als er een mooi, groot terrein is, kan het niet anders, of cr zal wat goeds groeien met aigemcene hulp. Hulp voor 'het irtrichten, voor het cxplcitce- rei» is ons reeds toegezegd. Is het niet prachFg, als een n i e t-v o 1- waardige arbeidskracht, b.v een man, die zijn rechterhand verminkt kreeg in een fabriek, er weer bovenop komt door eig enwerk I Zoo'n gezonde, maar toch niet-volwaordige arbeidskracht meet leeren met zijn verminkte hand toch degelijk \v<?rk te Jcycren. I Wc hopen op steun en hulp van verceni- gingen, van particulieren, van ieder, die er iets voor voelt, dat, wat nu een nict-volwaar- d i g c arbeidskracht is, zal worden een man, die zijn werkkracht leert gebruiken, zijn eigen brood verdient en zich gelukkig za! voelen nict- I tegenstaande zijn verminkt lichaamsdeel. Zoo zijn cr zoovclen, de een meer, de ander minder n i e t-v o 1 w a a r d i g, die wachten op hulp cn steun en leiding moreel en economisch van buiten af. HET BESTUUR VAN HET AMERSF. NAZORG COMITÉ. GyMNASLAAL VERLEDEN. Nog enkele weken cn wij zullen in slaat zijn, het „Gedenkboek van het Stedelijk Gymnasium tc Amersfoort 1376—1926" aan de inteeke- naren cn die het nog worden willen, te leveren. Lang heeft het geduurd, langer don de onder» getcekenden hadden beraamd cn verwacht. Pei circulaire alsook in een onderwijsperiodiek is voor deze komende publicatie bij voorbaat aandacht gevraagd binnen èn buiten Amers foort Het heeft ons getroffen, dat, nooi verhouding de alom verspreide circulaires buiten de stad in grootcr aantal zijn beant woord met onverwijlde inteekening dan bin nen de gemeente. Wij mogen niet aannemen, dot bij een Amersfoortsche uitgave door een groot deel van Ho Amersfoorters, voor wie een boek als dit waarde kan hebben, zal woiden gewacht totdat bedoeld Gedenkboek in den handel is gebracht tegen ounzienlijk hoogeren prijs. Wij meenen daarom tot 1 April a.s. de gelegenheid tot inteekening voor Amersfoor ters open te moeten houden De firma Valk- hoff cn Co. is zoo vriendelijk de expeditie va-» het werk tc bezorgen cn aan haar adres vei zoeken wij eventu^-de aanmoldinger. van in teekening toe te zenden. Vóór 1 Apiilï Dit Gedenkboek is er een van nict-alledaag- schcn aard. Zelden toch heeft een redactie commissie voor een dergelijke uitgave de be schikking over een handschrift ais dat van dr. H. J. Reynders, oud-conrector van bet Gymnasium en oud-archivaris der gemeente Amersfoort, bevattende een Geschiedenis van de Latijnsche School, met een daarbij gevoeg de uitgebreide verzameling stukken ten be wijze van het beschreven, onder welk materiaal intusschen nog heel wat gegevens verschelen zitten voor nadere beschouwing der voormalige onderwijstoestanden en -inzichten. Welke bcteckenis heeft „Van Groote Srholo tot Gymnasium" voor onzen tijd, voor Amers foort meer in het fcizonder? Dit worde hier met enkele grepen uit den rijken inhoud getoond Daar is in de eerste plr ats om met het lagere te beginnen de zeer actucele kwestie van de huisvesting der school. Waar Amcrs- foort's Rood onlangs besloten heeft tot den bouw van een nieuw Gymnasium, kunnen wij ten zeerste aanbevelen kennis tc nemen van de zonderlinge ovcrheidspolitiek in vroeger cn later verleden op het gebied van schoolhuis vesting. Dr. Reynders doet ons getuige zijn van de opportunistische gedragslijn, door de magistraat in verloop der tijden gevolgd. Schoolruimte tekort? Geen nood het Pest huis of een buiten gebruik geraakt kerkge bouw, of een of ander vrijkomend particulier huis> een vleugel van een oude mannen- en vrouwenhuis is geschikt tot herberging der overtollige alumni. Rector en praeceptoren moeten maar zien hoe ze zich daar installec- icn? We vragen ons af, hoe het mogelijk is ge weest op dergelijke wijze in de behoefte te voorzien, in tijden van grooterc schoolbevol king, grooter soms dun tegenwoordig. Met oen der a'lcrecrste eischen eenheid in bcstuu» en beheer is tijden lang eenvoudig gespot. Rector, conrector en een proeceptos zetelen soms elk in eigen kwartier. Het is waar dat toen geen onderwijs behoefde gegeven te wei den in speciaal ingerichte lokaliteiten (als b.v. natuurkunde cn plant- cn dierkunde), doch be vorderlijk voor de algemeene leiding en con trole kan deze verdeelde inkwartiering stellig niet genoemd worden. Er is zelfs een tijd ge weest, dat er niet eens een schoolgebouw be stond f Rector en staf gaven toen hun onder richt thuis, zooals uit brandstoffenrekeningen blijkt. Het was in dien tijd (vóór 1820), dat de verwaarloozing van overheidswege haar hoog tepunt bereikte. Kon voor den Franschen tijd nog eenig excuus worden aangevoerd, des- nóóds ook voor de naast volgende jaren, zoo meenden curatoren in 1817 van B. en W te mogen eischen, thans een einde te maken aan den wantoestand. Bescheiden zijn de hec- ren in hun verlangen geen nieuw gebouw, slechts over het gewezen Blocklands Gasthuis (perceel Langcstraat 87), wordt de beschikking gevraagd. De regeerders beloven, doch doen niets. In hetzelfde jaar herhalen curatoren hun verzoeken: zij kloppen aan doovemansdeui. In het voorjaar van 1818 scheept men het col lege van curatoren af met drie lokalen in dc z.g. kweekschool. Curatoren zijn niet voldaan, daar de ligging dier vertrekken ongunstig is. Zij vragen om andere lokalen in hetzelfde ge bouw cn dringen aan op in gebruikstelling Ja nuari 1819. Onnoodig. B. en W. hebben reeds weer een andere bestemming aan dit gebouw gegeveninkwartiering van gurnizoen. Nu eischen curatoren aanwijzing van bchooj- lijke lokaliteiten binnen 14 dagen. Hei is inmiddels April geworden. Curatoren nemen nngertoeg en bloc ontslag, met de boodschap erbij, dot zij een beroep op den minister vai» Onderwijs zullen doen, Dc regeering grijpt in gelast den Gouverneur van Utrecht, B. en W. nnn te schrijven terstond voor schoolruimte te zorgen. Een conferentie van stadsbestuur en gedelegeerden van Gedeputeerde Staten heeft tot resultaat, dat na vergecfschc poging, het Blocklands Gasthuis aan te koopen (de regen ten vragen f 2400), eindelijk voor 1TCO het mocht niet veel kosten I een gebouw in de Heercnstraat tegenover de oude Agnietenka- pel verkregen wordt. Curatoren trekken hun ontslagaanvrage in. In ongestoord gebruik van dot gebouw blijft de school niet, want van T830—1835 moet een der lokalen herschapen worden in magazijn voor de dienstdoende schutterij. Dan is echter het gesol uit en tot 1880 verheugt do school zich in een rustig be staan, om in det jaar overgebracht tc worden naar den Westsingèl. Voor onzen tijd. met zijn parool op onder wijsgebied zelfwerkzaamheid, is het jntcressant .X*fl!U?Lte_ _Tnet_ aandocht tc volgen, op welke wijze de leerlingen in de da« gen van olim te werk werden gesteld. Daarover lichten ons o.a. een paar bewaard gebleven „Series lectionum" (roosters) van 1657 cn 1658 tot in bizonderheden in. Hoe eenzijdig- de oude Latijnsche School naar de maatstaf van onzen tijd ook moge geweest zijn, wie het streven van vroegere eeuwen objectief tracht te zier, er» te begrijpen, zal haai moeten nageven: geduldige arbeidzaamheid, volharding en zorg vuldige controle op wat ze doceerde. Dc mees terlijke beheersching van het Latijn (en Grieksch) door vele intellectueele zeventiende eeuwers verbaast ons niet, wanneer wc lezen van het „Memoriter recitorie" en „Synvactice et rhetoricc enuclearc" van de klassieke schrij vers, van het werkelijk controleeren der vordo- ringen van de leerlingen door den rector met „themata exominalin". Heeft onzen tijd met zijn, als reactie volkomen begrijpelijke cn na tuurlijke vooropstelling van het begrip (reeds bij zeer jonge leerlingen), niet iets tc leeren van het voorgeslacht ten opzichte van dc oefening van het geheugen en het zich meesterschap verwerven over taalvormen? Onze tijd ontzegt zonder meer „zelfwerkzaam heid" aan vroegere generaties. Ten onrechte. Vroegere ecuwen hebben die even goed ge kend, zij het in geheel verschillenden geest en naar geheel van onzen tijd afwijkende behoef ten. Onze tijd is die, noar velen zeggen, van de „Lyceum-gedachte". Ook hierop valt een ander licht, wanneer we opslaan het résumé van het voorstel van curatoren, dato 13 Nov. 1851, om tc komen tot omzetting der Latijnsche scholen in een gymnasium, gesplitst in twee afdeelin- gen, de eene bestemd „voor het onderwijs in de oude talen en die wetenschappen, welker kennis voor het H. O. gevorderd wordt; de an dere „om jonge lieden tot iedere andere be trekking in de maatschappij, tot welkü een meer beschaafde opvoeding vereischt wordt, te vormen en op te leiden/' In 1853 komt dit voorstel andermaal op het tapijt, maar tot her vorming der Latijnsche scholen wordt niet be sloten. Voor het tweede doel wenscht de Raad oprichting van een afzonderlijk instituut, dat voor Breda, Delft, den handel enz. zal opleiden. De wet op het M. O. van 1863 brengt een re geling van dit onderwijs. Zit echter in het voor stel der Amersfoortsche curatoren niet reeds <?en aankondiging ook in andere plaatsen komen tijdelijk soortgelijke combinatievoorstel- len voor den dog van wat de 20ste eeuw als „Lyceum" zou introduceeren? Do schrijver zet bij wijze van kantteekening achter dit voorstel: „Lyceum?" Wij zouden geneigd zijn het vraagteekcr* te schrappen Van meerdere proeven van het betoog van dr. Reynders' werk voor onzen tijd moeten wij afzien om niet in misbruik van de gastvrijheid der redactie te vervallen. Dit weinigo moge intusschen volstaan om de rechte belongstel- ing tc wekken, die dit deel, de kern van het Gedenkboek, ten volle verdient'. Het Gedenkboek bevat nog meer. De inspec teur der gymnasia, dr. C. J. Vinkesteijn, schreef, op ons verzoek, met vaardige pen een inlei ding, welke de waarde van onze publicatie nog aanzienlijk verhoogt voor de gymnasiale we reld in het algemeen. Wie wil weten, welke crisis het voorbereidend hoogcr onderwijs heeft doorgemaakt in de decenniën kort vóór 1876 (Wet op het H. O.), wie benieuwd is naar het befaamde „proppen-exarncn", leze de scherp omlijnde schets van den inspecteur. Wat het Amersfoortsche Gymnasium heeft bcteekend voor generoties van leerlingen, daar van betuigen verschillende bijdragen van oud- 'ecrüngen, schoolherinneringen in allerlei vorm uit de laatste vijftig jaren. Van de medewer kers noemen wij slechts prof. dr. J. de Louter en monseigneur F. Kenninck als vertcgenwoor- 'igers der oudste generaties. Ook enkele hoofdmomenten van het feest zijn hier vastge legd zooals do rede van den rector en van wijlen den heer Hoog Voorts vindt men aar dige bijkomstigheden bewaard, in woord en beeld. Tenslotte de illustratie met 6 pcnteekc- ningen van den heer Paul van Dam, een twee tal crayonteekeningen van den heer Bolk en een groot aantal photo's van gebouwen, groe pen en personen. Wij eindigen met er op te wijzen, dat de oplaag tamelijk beperkt is en een werk als dit niet voor herdruk in aanmerking komt. Wie cr dus prijs op stelt zich alsnog te verzeke ren van een exemplaar tegen inteekenprijs {f 6 gebonden), melde zich aan bij de firma Valk- hoff en Co. vóór T April. Ouders van gym nasiasten van lagere klassen, die voor hun kin deren dit Gedenkboek willen aanschaffen, mo gen bedenken, dat uitteraard het werk welis waar eerst waarde voor het jonge geslacht zal krijgen over eenigc jaren, doch dan zeer waar schijnlijk niet meer te krijgen is. Amersfoort, 22 Maart 1928. Dc Commissie ter Publicatie i B. KEULEN. C P. G E. BALFOUR VAN BURLEIGH. J BREMER. H. E. BECHT. RECLAMES. Van 1—4 regels 2.05, elke regel meer ƒ0.50

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1928 | | pagina 10