FA. DUIM BURGER
DE ÊEMLANDÊQ
ARNHEMSCHEWEG 26
Zomercootuums DAMES MODEZAAK
f 1.95
Zaterdag 12 Mei 1928
26e Jaargang no. *6tf
Gekleade
DE JAPANSCH-CHINEESCHE
VIJANDELIJKHEDEN IN SJANTOENG
•X*
Firma M. A. Ramselaar
Zijden Dames Combinations
AMERSFOORTSCH DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS per 3 maanden voor Amersfoort f 2.10. per maand f 0.75, per
week (mei gratte verzekering tegen ongelukken) f 0.171/*
Binnenland franco per post per 3 maanden f X-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC J13
DIRECTEUR - UITG EVER: J.VALKIiOFT
PRIJS DER ADVERTENTIEN »»»•-♦ «qel» iob«flrtp na m wwiimum»»,
mmmelke regel mee» f0.25. Liefdadigheldx-adwertcotito voor de
helft vaD den prijs. Kleine Advertenties „KEITIES" bg vooruitbetaling 9 regeli
50 cent elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I.— Bewi|snommer extra 0.05
BUREAU: ARNHEMSCHE P00RTWAL 2*
TOKIO GEEFT EEN EXPOSE VAN DE GEBEURTENISSEN
DE REGEERING TE PEKING PROTESTEERT TEGEN
DE JAPANSCHE TROEPENZENDINGEN
De Japansche legatie' in Den Haag distri
bueert de volgende verklaringen der Japan
sche regeering inzake het zenden van troepen
naar Sjantoeng
Verklaring dd. 20 April. Toen de Japan
sche troepen waren teruggetrokken uit Sjan
toeng, nam de Japansche regeering de gele
genheid te baat om te verklaren, dat, ofschoon
zij niet de bedoeling hadden om eenige par
ticuliere of politieke partij tegen te werken,
in verband met de verwarring in China, mocht
de orde of vrede in plaatsen, waar zich Japan
sche inwoners berinden, worden verstoord,
zoodanig, dat vrees voor de veiligheid diei
inv.cncrs zou zijn te verwachten, de Japan
sche regcering genoodzaakt zou zijn, die maat
regelen van zelfbescherming te nemen als zou
den worden vereisoht.
Gezien de plotselinge verandering in de
situatie in Sjantoeng, welke de ordeverstorin
gen heeft verhaast en waardoor uitgebreide
streken, waai Japanners verblijven, werden be
dreigd, was de Japansche regeering gedwon
gen o' ereenkomstig haar bovengenoemde ver
klaring, een contingent van ongeveer 5000 sol
daten uit Japan zelf te zenden naar den
Tsingtou-Tsinan-spoorwcg voor de bescher-
1 r.g van Japansche inwoners. In afwachting
van de aankomst van deze soldaten zijn drie
compagnieën van het Japansche garnizoen in
China naar Tsinan gedirigeerd, om de situa
tie voorloopig te beheerschen.
Het behoeft nauwelijks te worden gezegd,
dai de troepenzending doo*- de Japansche re*
geering naar de Sjantoeng-distric*en een on
vermijdelijke maatregel tot zelfbescherming
is. welke geenerled onvriendelijke bedoeling je
gens China en het Chineesche volk heeft, noch
cenige bemoeiing met de militaire operaties
van eenige zuidelijke of noordelijke strijd
macht. Hieraan moge worden toegevoegd, cat,
zoodra de Japansche regcering van oordeel is,
dot de noodzaak tot langer verblijf van Japan
sche troepen m bovengenoemd gebied niet
meer bestaat, de Japansche troepen onmiddel
lijk zullen worden teruggeroepen.
Verklaring d.d. 9 Mei. Toen onlangs de orde*
verstoringen in China zich tot Tsinan dreigden
uit te breiden, zond de Japansche regeering
tioepen ter bescherming van Japansche inwo
ners in dat gebied en gaf zij een uiteenzet
ting van haar houding in verband met dezen
on vermij del ijken loop van zaken. Thans dient
te worden opgemerkt, dat, sinds het betreu
renswaardige incident in Tsinan plaats had.
de situatie in dat district zoo sterk is verer
gerd, dat de tegenwoordig-e sterkte van de
Japansche troepen onvoldoende is voor de
bescherming der Japansche inwoners. Do
Sjantoeng-spoorweg, welke Tsingtau on
Tsinan verbindt, is op verschillende plaatsen
vernield, waardoor het onmogelijk is geworden
bij den tegen woo rdigen stand van zaken, om
de verbinding langs die route te verzekeren.
In deze omstandigheden is besloten de derde
divisie uit Sjantoeng te belasten met de nood
zakelijke bescherming der Japansche inwoners
on der verbinding via den Sjantoeng-spoorweg.
Aanvullingsrroepen zullen worden gezonden
ter beveiliging der Japansche inwoners in
Sjantoeng en ter bescherming van den spoor
weg, met geen ander doel dan dat, waarvooi
de eerste troepenzsnc'ing plaats vond.
Tegelijk met de zending van de derde divisie
is besloten tot zending van 5 andere com
pagnieën van Japan naar Tientsin. Deze waren
oorspronkelijk bestemd voor vertrek in Juni,
als tijdelijke versterking van het Japansche
garnizoen in China, maar de datum van hun
vertrek is vervroegd in verband met de om
standigheid, dot een deel van het garnizoen
direct naar Tsir.an is moeten worden gezon
den, als vooi^zorgsmaatregel. Er is tevens be
sloten een aantal kruisers on torpedojagers
naar co Jangtse en naar Zuid-China te zenden,
voor het geval Japanscho inwoners in de zui
delijke districten in gevaar mochten komen te
verkeeren.
Deze zending van oanvulb'ngstroepen en oor
logsschepen heeft geen andere bedoeling don
de bescherming van lijf en goederen der Ja
pansche inwoners tegen onverhoopte inciden
ten in verband met de Tsinan-affaire en ook
deze zullen zoodra mogelijk worden torugge-
tlokken
Men deelt ons het volgende protest mede
van de Chineesche regeerirvg te Peking
Het ministerie van buitenlandsche zaken van
China te Peking heeft herhaaldelijk krachtig
geprotesteerd tegen het zenden van Japansche
troepen naar China. De Japansche regeering is
doof gebleven voor deze protesten en daaruit
zijn de ernstige voorvallen der laatste dagen
te Tsinanfoe voortgevloeid.
Verre van zijn houding" tegenover de her
haalde protesten van de Chineesche regeering
te wijzigen, heeft Japan nieuwe versterkingen
naar China gezonden.
Volgens telegrafische Inlichtingen der auto
riteiten van de provincies Tsjili en Mandsjoc-
rije, heeft Japan naar de provincie Sjantoeng
gedirigeerd de in die streken verblijvende troe
pen, die vervangen zullen worden door een
heden, onttrokken aan de garnizoenen van
Koren. Van het vliegkamp van Tientsin werd
gebruik gemaakt zonder de toestemming dc*r
Chineesche militaire autoriteiten door Japan
sche luchtstrijdkrachten, welke door de Japan
sche troepen te Tientsin waren gerequirccid.
Het ministerie van buitenlandsche zaken te
Peking heeft een onderzoek gelast, ten einde
de juiste lezing der feiten vast te stellen los
van alle tcndenticuse en overdreven berichten,
door don Japanschen propagnndadienst ver
spreid.
Zooals men ziet, spant Jöpan zich meer en
meer in om vasten voet te zetten in Sjantoeng
en is het moeilijk in die houding niet te zien
het ten uitvoer brengen ven een voorbedacht
plan om gisting te verwekken, ten einde er
niet alleen toe tc geraken de oude positie in
Sjantoeng weder in te nemen, maai ook om het
doel, territoriale binnendringing in China, te
bereiken.
De Iswestia over de gebeur
tenissen in Chinau
Uit Moskou wordt g"emeld, dat de Iswesrit»
m een hoofdartikel de gebeurtenissen in China
bespreekt, in welk artikel naar voren wordt
gebracht, dat er thans geen twijfel meer be
staat, als zou een oorlog tusschen Japan cn
Zuid-China uitgebroken zijn. Daar men de
voorstellen van den Russischen vertegenwoor
diger te Genève voor algemeene ontwapening
niet voor aanneming geschikt heeft geacht, is
thans een oorlog uitgebroken, waarvan de ge
volgen niet te overzien zijn. De bewering van
den Russischen vertegenwoordiger op de voor
bereidende ontwapeningsconferentie te Genève,
als zou de Volkenbond niet in stoot zijn een
oorlog te verhinderen en dat hij een werktuig
is van de gTOOte mogendheden, is, aidus de
Iswestia, volkomen bewaarheid. Wat heeft de
Volkenbond, zoo vervolgt het blad, gedaan om
een oorlog tusschen Japan en China te verhin
deren Het valt niet nan te nemen, dat he: be
roep tot interventie, dat de regeering var. Nan
king thans op den Volkenbond heeft gedaan,
succes zal hebben De plicht van iedereen is,
zoo gaat het blad voort, den brand in het
Verre Oosten te blusschen en niet met woor
den, zoo eindigt het artikel, moor met daden
Ook dc Prowda uit zich in een dcTgelijken
Het beroep op den Volkenbond.
De secretaris-generaal van den Volkenbond
heeft op zich genomen het verzoek der regee-
ring te Nanking ter kennis tc brengen van
alle leden van den Volkenbondsraad. Het ver
zoek van Nanking zou ontvankelijk kunnen
werden, aldus een bericht uit Genève, indien
het werd overgenomen door het Chineesche lid
van den Volenbondsraad, die de regcering te
Peking vertegenwoordigt.
Dc kosten der Japansche expeditie.
Het Japansche kabinet heeft, naar gemold
wordt, besloten uit het reservefonds 5.390.000
yen beschikbaar te stellen cn bovendien ondei
verantwoordelijkheid van de regeering
13.310.000 yen te besteden voor de kosten
van het zenden van troepen naar Sjantoeng.
Een interview met een zuide
lijk minister.
De correspondent te Sjanghai van de Daily
Telegraph heeft, naar de N.R.C. meldt, Hwang-
Foe, den nationalen minister van buitenland1-
sche zaken, geïnterviewd. Dc minister erken
de, dat dc nationalistische legers in wijden
kring om Tsinanfoe heen zullen trekken. Veel
hangt voorts af van den noordoostclijken op-
morsch van de troepen van Feng Yoo Hsiong
Omtrent de vYedespoging van Tsjang-Tso-
Lin kon hij nog niets zeggen Hij had het voor
stel nog niet onder de oogen gehad.
Hwang-Foe ontkende, dat de nationalisten
zich tot de Ver. Staten hadden gewend om be
middeling tusschen hen cn Japan; maar latei
wanneer men don toestond goed kan over
zien zou het misschien gebeuren. De voor
malige minister van buitenlandsche zaken
Woe, thans te Parijs, zal met instructies naar
Washington worden gezonden.
Tot zoover het interview met minister
Hwang-Foe.
Uit Sjanghai zelf meldt de correspond or. t,
dat dc verbittering aldaar tegen de Japanners
toeneemt cn dat het maltraiteercn van Japan»*
sche schoolkinderen zeer veel voorkomt.
Japansche beduchtheid in ver
band met Tsjeng-Tso-Lin's be
sluit.
In politieke kringen te Tokio heerscht ernsti
ge ongerustheid over het bericht, dot Tsjang-
Tso-Lin zich naar Mandsjoerije zou terugtrek
ken en geheel China aan de Koeorruntang' zo)
overlaten. Men vreest, dat dc verhouding tus
schen China en Japan hierdoor neg moeilijkei
zal worde.n.
Gemeld wordt dat de regeering voornemens
is nieuwe stappen tegen Zuid-China te onder
nemen. In verband hiermede heeft dc keiz:-
besloten Zondag in Tokio te blijver
De bezetting yun
door Japan.
Tsinanfoe
Een oificieel telegram uit Tokio deelt mede,
dat geheel Tsinanfoe, daaronder begrepen het
door muren omgeven deel van de stad, thans in
handen is van de Jupanncrs.
Dc Japansche verliezen.
Londen, II Mei. (H. N.) Volgens een of-
fideele Japansche mededceling hebben de Ja
pansche verliezen bij dc gevechten tusschen
Japanners en Cnineczcn té Tsinanfoe 34 man
bedragen, n.L 21 soldaten en 13 burgerlijke per
sonen. Verder zijn 79 soldaten cn 9 burgerlijke
personen gewond. Na aankomst van de ver
sterkingen zal het aantal Japansche troepen in
dc provincie Sjantoeng 28.000 man bedragen.
OVERSTROOM INGEN IN
CANADA
HET VERKEER ONTREDDERD
Londen, IT Mei. (H. N.) In de Cnnadec-
sche provincie Ontario is veel schade door
overstroomingen aangericht. Tul van bruggen
zijn vernield cn verschillende dijken zijn door
gebroken, zoodot het verkeer, ook per trein, op
tal van plaatsen onderbroken is. Een roeiboot,
waann acht kinderen uit school werden ge-
haald, is omgeslagen, waarbij 3 kinderen ver
dronken zijn. Het water begint echter reeds tc
vollen.
TALRIJKE BRANDEN IN HET
WILNA-GEBIED.
Tientallen boerderijen een prooi
der vlammen.
W a s c h a u 11 Mei (H. N.) In het Wil»
nogebied hebben da laatste dagen op verschil
lende plaatsen branden gr-wocd, die zeer ern
stige gevolgen hadden en, r.oar vermoed
wordt, aan sabotage toe te schrijven zijn. In
de buurt van Trok iele zijn 21 boerderijen, te
Derasne 30 cn te Swirczony 20 boerderijen in
de asch gelegd. Donderdag is bijna het geheele
dorp Niemenczyn een prooi der vlammen ge
worden
DR. MARX MET VAC AN TIE
IN ZWITSERLAND.
B c r 1 ij n I I Mei. (H. N.) Uit Thun wordt
gemeld, dat de Dultsche rijkskanselier dr. Marx
daar is aangekomen en met zijn vrouw intrek
in een hotel heeft genomen. De rijkskanselier
zal hier een weck met vacantia doorbrengen.
PRINS CAROL IN ENGELAND
HIJ VERZOEKT TE MOGEN
BLIJVEN
Londen, II Mei. (H. N.) Dc gewezen
kioonprins Carol heeft opnieuw ccn schrijven
tot den Engelschen minister von binncnland-
schc zaken gericht, waarin hij verzoekt het be
vel tot zijn uitzetting voorloöpig in te trekken
Als reden voor zijn verzoek geeft hij op, dat
hij niet weet, waarheen zich te begeven, aan
gezien hij naar Frankrijk niet wil terugkeeren,
België zijn verzoek om te worden toegelaten
heeft afgewezen en ook Italië zich terughou
dend toont.
De prins naar Italië
W e e n e n, II Mei. (V. D.) Naar de avond
bladen uit Milaan melden, heeft prins Carol
bij de Itnliaonsche regeering toestemming ver
zocht om in de Itoliaanschc Riviera te mogen
verblijven.
Prins Carol heeft, volgons nadere berichten,
op het buiten van zijn gastheer, Jonescu, een
lichten griepaanval gekregen, zoodat hij twee
of drie dagen het bed zal moeten houden. De
Engelsche regeering hetft zijn verlof daarom
met enkele dagen verlengd cn zal het advies
van den dokter, afwachten.
BRAND IN EEN POSTTREIN
DE EUROPEESCHE MAIL
VERNIETIGD
Honderdveertig zakken post, alkomstig uit
Europa en te Genua per schip verzonden, zijn
blijkens een telegram uit Cairo gedurende het
vervoer per spoor von Alexandria naar Port-
Said, om daar ter stede naar Indië te worden
verscheept, bijna, volkomen vernield, doordot
de postwagen in brand geraakte. De autori
teiten doorzoeken de overblijfselen om daaruit
de post te vooischijn te halen, die aan de
vlammen ontsnapt is.
Nader wordt geméld, dat zoo gped als niets
uit den in brand gevlogen postwagen is ge
red. Er zal een officieel onderzoek worden ini
gesteld.
HET DUITSCH-AMERIKAANSCHE
ARBITRAGEVERDRAG.
Washington, TI Mei (V.D.) De Senaat
te Washington heeft heden het Duitsch-Ame-
nkaanschc arbitrageverdrag geratificeerd.
385
38
38
•X*
WEERBERICHT 12 MEI.
Hoogste Barometerstand: 768.7
3838383838*383K*»38*3838
>8
X
Blacltsod.
Laagste Barometerstand: 755.3
Kopenhagen.
Verwachting tot den avond van
13 Mei.
Zwakke tot matige, tijdelijk wel
licht toenemende Westelijke tot
Noordelijke wind, betrokken of
zwaar bewolkt met tijdelijke op
klaringen, waarschijnlijk nog eeni
ge regenbuitjes, weinig verande
ring in temperatuur.
38
38
38
38
38
38
383838383838383838383838383838
KROMMESTR. i—6—8
LANGESTR. 52.
HET AUTONOM1STEN-
PROCES
F RAN SCHE PERSSTEMMEN
EEN SENSATIONEEL INCIDENT
Parijs, TT Mei. (VJD.) De Parijsche bla
den betuigen over het algemeen instemming
met de verkorting van den duur van het auto-»
nomistenproces* te Colmar.
De socialistische Oeuvre constateert, dat nie
mand iets te winnen heeft bij het troineeren
van deze aangelegenheid. Of het gaat hier in
derdaad om een samenzwering tegen de vei
ligheid van den staat en don zal men het
„kat- en muis-spel" moeten laten varen en
bewijsmateriaal moeten overleggen, óf er is
hier sproke van de autonomie-kwesfio in het
algemeen, in welk laatste geval het hof to
Colmar zijn competentie overschreden heeft.
De Avenir, het blad von Millerond, zou het
met de autonomistische beweging m olgemee»
nen zin eens kunnen zijn, wanneer hier sprake
ware van z.g. „regionalisme", dat eveneens
van toepassing is op Fronsohen, Elzassers, Bre
tons, Vlamingen en Corsicanen. De autono-
misten benutten echter de term „binnen het
kader van Frankrijk" slechts met het doel
het vroegere Duitschc kader te handhaven,
desnoods door een volkomen afscheiding van
Frankrijk Het autonomismc is derhalve een
gevaar van buitenge won en aard.
In de ochtendzitting van gisteren heeft de
beklaagde Fosshauer nog gesproken over do
politiek van de Volksstimme en erop gewe
zen, dat Matter, de directeur-hoofdredacteur
van het blad, die in het buitenland vertoeft,
tegenover de wet verantwoordelijk is voor
den inhoud van het blad. Fosshauer las pas
sages uit artikelen voor, waaruit blijkt, dat do
Volksstimme geen separatisme wilde en wees
er op, dat juist in een door den president van
het Hof gewraakt oitike) een zinsnede voor
komt, volgens welke Elzas-Lotharingen Fransch
moet blijven Ten slotte betoogde Fosshauer
nog, dat men niet kon beweren, dat de Elzos
vroeger, vóór 1918 onder een juk had ge
leefd. Het had toen een eigen parlement, dat
de wetten, die het land betroffen, zelf uitvaar
digde. Over deze uitloting ontspon zich eenigo
discussie tusschen den voorzitter en be
klaagde.
Nader wordt uit Colmar bericht, dat de sen
satie van gisteren de voorlezing was van een
brief van Berlijn gedagteekend en gericht aan
Heil, waarin in dubbelzinnige bewoordingen
ondersteuning beloofd wordt aan het blad dc
Volksstimme, eer» ondersteuning, waardoor het
met succes zou kunnen concurreeren met dc*
bladen van Straatsburg. Heil wilde of kon den
naam niet opgeven van den afzender. Hij ver
zocht den president het document te mogen
bestudeeren. Na afloop van de zitting verwe
ten de overige beklaagden heftig aan Heil geen
volledige opheldering gegeven te hebben over
de afkomst van den brief, waarvan zij nicte
zouden afweten.
ERNSTIG AUTOONGEVAL
Kinderen het slachtoffer.
Triest, TT Mel. (V. D.) Bij Contovelle m
de nabijheid van Triest is tengevolge van een
defect aan de stuurinrichting een automobiel
op een groep kinderen ingereden. Twee der
kinderen werden gedood en vijf andere zwaar
gewond.
BEDOLVEN ONDER EEN OMGE- I
WAAIDEN MUUR.
Te Syracuse op Sicilië is door den herfgen
storm de muur van een in aanbouw zijnde
school omgewaaid. De instortende muur ver
pletterde de naburige huizen, waarvan de be
woners bedolven werden. Drie dooden en ver
scheidene gewonden zijn onder het puin van-i
daan gehaald.
