DE VEENDAMMER HYPOTHEEKBANK DE STRAFZAAK VOOR DE AMSTERDAMSCHE RECHTBANK BEGONNEN WAT DE BEKLAAGDEN TEN LASTE WORDT GELEGD Dc Vierde lfamer der rechtbank ie Amster dam heeft gilsfer een aanvang- gemaakt met do behandeling van de strafzaak tegen do bankdirecteuren J. J. \V., oud 52 jaar, J. P. H. W., oud 25 jaar, beiden uit Hilversum, den 39-jarigen accountant A. C. M. en den 41- jatigen advocaat en procureur mr. E. M. B. K., beiden uit 's Gravenhage. Zooals men zich herinneren zal was de arrestatie van deze per sonen, die allen gedetineerd zijn, het gevolg *an het geruchtmakende feit, dat de rechtbank te Amsterdam op 5 Januari 1.1. de N. V. „Vccndammer Hypotheekbank" in staat van faillissement verklaard heeft, met benoeming van mr. H. J. Huisman tot rechter-commis- saris en mr. G. J. Salm, advocaat te Amster dam, en mr. A. S. van Nierop, directeur der Hypotheekbank voor Nederland te Amsterdam, tot curatoren. De voorgeschiedenis. Ter herinnering diene dat het verzoekschrift tot faillietverklaring dezer bankinstelling door de rechtbank op 4 Jcnuari 1.1. was uitgegaan van den officier von justitie mr. H. \V. Mas- sink, te Amsterdam, op grond van redenen vun openbaar belang. Dit verzoek werd, be halve met een beroep op den ongunstigen f:nancieclen toestand der bank gemotiveerd niet het feit: 1. dat ongeveer Juni 1927 aan de actïvo der vennootschap een bedrag van ongeveer 2.500.000 aan hypotheken en onroerende goederen werd onttrokken, waarvoor in de plaats kwam een voidering van dc „Vccndam mer Hypotheekbank" op de N.V. „Disconto- bnnk voor Crcdietinstellingcn" te 's Graven hage. De waarde dezer vordering was zee» twijfelachtig; deze discontobank toch was eige nares geworden van ongeveer 965 niet volge storte aandeden in dc „Vccndammer Hypo theekbank", uit welken hoofde op die disconto- bank een obligo van 868.500 rustte; 2. dat daarna in de tweede helft van 1927 door de toenmalige bestuurders der Hypo theekbank bedragen, gezamenlijk tot ongeveer 3.500.000 aan grossen, contanten en on roerende goederen zijn weggeraakt en aan de cnnootschap onttrokken, hetgeen bcteckendc dót tegenover dc voor acht millioen gulden in omloop zijnde pandbrieven, nauwelijks één h anderhalf millioen gulden aan werkelijke waardevolle activa aanwezig waren: 3. dat in December 1927 onder de Incasso- bank te 'Amsterdam voor een vordering van mevrouw de weduwe mr. Stinger beslag is ge legd op dc bij die bank van de „Vcendammei Hypotheekbank" aanwezige gelden en dat de uitbetaling van dc op 1 Januari 1928 verval len coupons der pandbrieven en tevens van de losbare pandbrieven te zamen een bedrog ver tegenwoordigend van ongeveer f 250.000 werd geweigerd, omdat men daartoe niet bij machte was. 0.m. overwegende dat dergelijke feiten het zoo noodzakelijke vertrouwen van het pubhek in hypotheekbanken en andere credietinstcl- lingen ernstig schokken, achtte de officier het van algemeen belang, dat de gepleegde mal versaties in het volle daglicht kwamen en dat bovendien het faillissement mogelijk maakte in fioudem creditorum gepleegde transacties te achterhalen. De dagvaarding. welke tegen de vier verdachten is uitgebracht, beslaat niet minder dan ruim tien getypt» folio-pagina's. Wij ontleencn er het volgende aan: 1. Zij vangt aan met het ten laste leggen aan de verdachten van bedriegelijke bank breuk. M. als directeur van de „Veendammer Hy potheekbank, K. als commissaris en lid van den Raad van Toezicht der vennootschap, J. J. W. en J. P. H. cn één of meer andere personen zouden te zamen en in vereeniging met elkan der, of ieder te zamen en in vereeniging met cén of meer anderen, of ieder afzonderlijk op of omstreeks 25 Juni 1927 te Hilversum, al thans in Nederland, ter bedriegelijke verkor ting van de rechten von de schuldeischers der N.V. aan den boedel onttrokken, althans om niet of klaarblijkelijk beneden de waaide ver- vieemd hebben: de villa „Hi'verhouse" me» erf tc Hilversum; meubilair enz. dezer villa; een kantoorgebouw met erf te Hilversum; hc» aanwezige meubilair in dat gebouw; een ter rein te Hilversum cn te Veendam; twee auto's met toebehooren; een vordering van de „Veen- dammer Hypotheekbank" op J. J W., grooi 81.709.89 of daaromtrent; 26 schuldvor deringen der genoemde bank in hoofdsom per resto beloopende 2.I55.5I250 of daarom trent en tot zekerheid waarvan hypotheken ten behoeve van deze N.V. waren verleend. In elk geval worden de verdochten beschuldigd dat zij deze feiten op eenigcrlei wijze te zamen hebben gepleegd. 2. Althans wordt aan dc verdachten J J. W. en J. P. H. W. medeplichtigheid ten laste ge legd aan de feiten, die M en K. in ol om streeks Juni 1927 in hun hoedanigheid te Rot terdam, 's Gravenhage cn Hilversum pleegden, althans aan de feiten, die Salomon Liebcmann deed plegen door A. C. M., mr. E. M. B. K., L. Th. H. baron van B. cn J. S. öp 25 Juni 1927 heeft n.l- tr Hilversum plaats gehad een buitengewone algemeene vergadering Van aan deelhouders der „Veendammer Hypotheek bank", waarin aan verdachten, als directeuren en aan alle commissorisscn een terstond in gaand ontslag is verleend en daarvoor in de plaats zijn benoemd: verd. M. tot cenig direc teur cn verdachten K., L. Th. H. baron van B en J. S tot commissarissen. Voorts zijn op dc dcnzelfden dag gehouden vergadering van commissarissen in den Raad van Toezicht als cenige leden benoemd verdachten K cn J S Dc beide W.'s zouden nu het bovenvermeld© opzettelijk bewerkt of er opzettelijk aan me degewerkt hebben 3. Bovendien wordt aan dc verdachter: J J- cn J. P. H W. ten laste gelegd, dat zij door het verschaffen van gelegenheid of middelen opzettelijk hebben uitgelokt dot M. en K. het misdrijf of dc misdrijven hebben gepleegd. 4. Don wordt aan de verdachten J- J. en J. P. H. W. ten laste gelegd, dot zij en één of meer andere personen te zomen cn in ver eeniging met elkander, althans ieder tc zamen en in vereeniging met één of meer anduren of ieder afzonderlijk de goederen aan den boe del hebben doen onttrekken om niet of klaar blijkelijk beneden dc waarde hebben doen ver vreemden door A. C. M., mr. E. M. B. K., L Th. H. baron van B. en J. S. Subsidiair wordt aan alle verdachten cn één of meer onderen tezamen en in vereeniging met elkander, althans ieder afzonderlijk, ver duistering ten loste gelegd, n.l. dat zij in of omstreeks Juni 1927 dc reeds vermelde goe deren en vorderingen hebben verduisterd. Vervolgens wordt aan dc verdachten J. J. en J. P. H. W. subsidair ten laste gelegd me deplichtigheid aan verduistering door opzette lijk gelegenheid of middelen te verschaffen tot en opzettelijk behulpzaam te zijn bij het ple gen of doen plegen van het feit of dc feiten het opzettelijk uitlokken van dc verduisterin gen door M. en K. het doen plegen dor ver duisteringen door M., K., baron van B. cn S. erduistering der goederen, die zij onder zich hadden. Voorts is aan verd. A. C. M. bedriegelijke bankbreuk ten laste gelegd. Hij zou zoo zegt de dagvaarding als cenig directeur dei in staat von faillissement verklaarde „Veen dammer Hypotheekbank", ter bedriegelijke verkorting van de rechten der schuldeischcrs dier vennootschap, aan den boedel hebben ont trokken verschillende geldsbedragen cn effec ten, door deze of te geven en te laten of doen afgeven aan Salomon Liebcrmonn en, 'wat het hieronder te vermelden geldsbedrag van 90.000.— of daaromtrent betreft, aan zeke ren L. W. S. Pnardcnkooper of de N.V „Bui- tenlandschc Handelsbank", althans deze gelden en deze effecten te sturen bij of af te geven aan de N.V. „Discontobank voor Credietinstel- lingcn". In dc aan den boedel onttrokken waar den worden vermeld bedrogen van f 50.000 537.000; 54.000; 600.000136.000; f 90.000595.500 cn 200.000. Voor zoover ter zake van dit feit geen vcr- oordeeling kon volgen, wordt aan verd. M ten laste gelegd verduistering der genoemde geldsbedragen en effecten. Tenslotte wordt aan verd. J. J. W. verduis tering ten laste gelegd, n.l. dat hij te Hilver sum of te Veendam verschil lendo geldsbedra gen, tocbehoorende aan de „Veendammer Hy potheekbank" zich wederrechtelijk heeft toe geëigend. Hij zou dit hebben gedaan door op de aondcclcn der N.V. vrijwillig gestorte 90?ö terug tc betalen of tc doen terugbetalen, deels door die bedragen van 90aan zichzelf of een ander uit te betalen, deels door zich in dc boeken der „Veendammer Hypotheekbank" voor die bodragen tc crediteeren of tc doen crcditccren. Subs, worden deze feiten omschre ven uls bedriegelijke bankbreuk. Grootc belangstelling. Zooals tc verwachten was bestond voor deze strafzaak groote belangstelling. Dc publieke tribune was geheel gevuldde zaal bood voorts bij den aanvang door de aanwezigheid der 31 getuigen cn deskundigen en door het bezet zijn der gereserveerde plaatsen en advo- cotenbanken, het aspect van een drukbezochte vergodering. Tc 10 uur 15 werden de vier verdachten binnengeleid. Zij namen r.oast elkander in de bank plaats. Even later verscheen het college der Recht bank. Zij is samengesteld als volgt Mr. J. L M. Meckmann, president, mr L. van BeTkcl en mr. C. Briét, rechters, mr. A. M. baron van Tuyl tot Scrooskerken, bijzit tend rechter, mr. J. Sprey, griffier cn mr. D. Reilingh Dzn., Officier van Justitie. Noch dc verdachten, noch dc verdedigers, te weten mr. Th. Muller Massis voor dc beide verdachten W., mr. F. A. Kokosky voor verd- M. en mr. J. H. van der Meer uit Rotterdam, voor verd. K., stonden er op dat de dagvaar ding in haar geheel wordt voorgelezen, zoo dat het O. M. volstond met het uitbrengen van een kort resumé. Als eerste getuige werd gehoord mr. G. J. Salm. een der curatoren in het faillissement der „Veendammer Hypotheekbank". Desk deelde mede dat hij een onderzoek had inge steld naar den toestand der bank op 25 Juni 1927, d.w.z. op den dag dat de verschillende transacties, in de dagvaarding, oan de ver dachten ten laste gelegd, plaats vonden. Er was volgens desk. op dien datum reeds een tekort in elk geval kon er uit de activa ruet een bedrog van 2J» millioen gulden worden betaald. Terwijl dc president den deskundige omtrent verschillonde onderdcelen van zijn rapport ondervraagt, bleek de belangstelling van de beide verdochten W. en von verd. M. hiervoor gering te zijn. Zij bladerden rustig in de lijvige dossiers, welke zij voor zich hadden gedeponeerd. Slechts verd. mr. K. was vol aandacht. Uit dc verdcelingen van mr. Salrn bleek o.m. dat de curatoren bij een bank tc Brussel een bedrag van 450.000.daar door Lie* bermonn gedeponeerd, hebben gevonden, welk bedrag afkomstig bleek te zijn uit den boedel van d"c „Veendammer Hypotheekbank". Op een vraog von den president gaf verd. W. Sr. toe, dat hij niet goed was voor een obligo van ongeveer een millioen, dot nog drukte op de aondeelen van de „Veendammer"ook zou hij dit niet geweest zijn tezamon met zijn zoon, dochter en dc Centrale Bank. Ecnige beweging gaf op een oogenbljk een rrededeeling van Mr Muller Massis Deze zei- de, rvaar aanleiding van een \raag van Mr. Kokosky, dat mr. H. P. Marchant, de advocaat van Lieberman, gisteren een request heeft in gediend teneinde opschorting te verkrijgen van het beval tot inhechtenisneming tegen L. Lie- bermann heeft zich, evenals het geval is ge weest met dc zaak tegen mr. Denekamp, be reid verklaard om naar Nederland te komen Voorts is hij beieid een zekerheid te stellen van 180.000dat hij zich, hangende dc procedure, niet aan de zaak zal onttrekken Desgewcnscht wil hij steeds klaar staan om in deze zaak getuigenis al te leggen. Dc volgende getuige was mr. A. S. van Nie rop, directeur der Hypotheekbank voor Neder land, die mcde-curator geweest is in het fail lissement der Veendammer". In Den Haag wedijvert alles met elkander om zoo schoon en1 helder mogelijk voor den dag te komen. De straten, pleinen, gebouwen en woonhuizen, alles maakt een zeer gunstigen indruk. De Rechtbank verdiepte zich hierna in een kwestie van een al ol' niet te hooge taxatie van goederen, waarop door de Bank hypotheek werd verleend. De heer mr van Nieiop werd een slocl aangeboden, waarop hij, tegenover den president, plaats nam. Rechts en links werd hij geflankeerd door de verdachten W. Jr. cn Si terwijl zich achter den heer Von Nierop mr Muller Massis geposeerd had. Even later voeg den zich ook de beide andere verdedigers bij het kleine gezelschap voor de tafel. Men onder hield zich daar op bijna fluisterende toon met elkaar slechts fragmenten van het besprokene drongen tot de perstafel door Tc ongeveer kwart voor een ging de recht bank vervolgens over tot het hooren van den accountant mr. 1 Goudeket, die tezamen met zijn cocmpagnon, den heer A. Wierhof, een onderzoek had ingesteld naar den financicelcn toestand ven de „Beleggingsmaatschappij Noord-Holland", waarvan zekerkc Kok dc stichter was, welke Mij. dc door de „Veen dammer" geëxecuteerde panden ingekocht en daarvoor opnieuw hypotheken verkregen had. Desk. had van deze Mij. geen solieden indruk gekregen, zeidc hij, hetgeen hij met verschil lende voorbeelden ti achtte aan te tooncn. De president verweet verd. W. Sr. in scherpe bewoordingen, dot hii, als voormalig directeur der „Veendammer" met twee andere hypo theekbanken. op een stuk weiland een hypo theek had verleend, welke aanzienlijk hooger wes dan dit weiland bij een kort tevoren plaats gehad hebbende veiling was waard gebleken Vooorts verweet den president verd. W. Sr. het feit, dat hij van grenden, die op 1 Maart 1926 129.000 opbrachten, tivcc maanden later twee-derde gedeelte verkocht heeft voor 360.000 en daar ook dadelijk voor eenzelfde bedrag hypotheek op verleende. Bij zijn verweer werd verd. door zijn zoon bijgestaan, terwijl ook zoo nu en dan het O. M. zich in het onverkwikkelijke debat mengde. Pres. „Hot gaat er om, dat U rechtstreeks voordeden hebt genoten uit de hypotheken die dc „Veendammer" verleende. Verd. merkte op, dat hij dit niets bijzonders vond. Kok had dc gewoonte om aan zijn geld schieters geschenken tc geven. Waarop dc president cr op wees, dat het niet aanging, dat verd. het geld van dc pandbrief houders uitleende en zelf dc cadeautjes in eigen zak stok'. Hierna kwam ter sprake de kwestie van een leening ten bedrage van drie ton. welke aan dc „Geko" verstrekt is, voor gronden, die 180.000 waard waren. Dc president noemde dit onbehoorlijk, omdat W. W. Jr. met Kok samen de eonige aandeelhouders van dc „Qc- ko" waren. W. Jr., had zijn aandeden van zijn vader gekregen. Verder maakte de president den verdachte J. J. Woltman er opmerkzaam op, dat in de boeken der Vccndammer verschillende uitga ven voorkomen, die niet met het wezen der hypotheekbank strooken uitgaven voor luxe- auto's, radio enz. Na de pauze richtte dc president het woord tot verdachte I. P. H. W. met betrekking tot de transacties, die door bemiddeling van den taxateur Kok tot stand kwamen. Verdachte vee- klaarde, dal dc posten buiten hem tot stand zijn gekomen. In December 1925 werd hi] directeur, maar op 22 December 1925 kreeg hij op dc jacht een ongeluk, tengevolge waar van hij vijf maanden in het Diaconesscnhuis te Utrecht en cric maanden thuis verpleegd is tnoeïen worden. Gedurende al dien tijd heeft hij zich niet met de zaken van de Vccndammer bemoeid. Hij is er wel bij geweest, dat enkele posten door zijn vader met Kok besproken zijn, maar hij herinnert zich die niet. En bovendien was hij niet op de hoogte van de zaken der hypotheek, aangezien hij slechts leerling was. Eerst in het Huis van Bewaring zegt verdachte hiervan op de hoogte te zijn gekomen. De volgende getuige was mr. J. G. Schür- mann, advocaat en procureur te Rotterdam. Get. deelde mede, dat de hoeren W. hem in een onderhoud advies hadden gevraagd over den verkoop van het aandeelenbezit der familie. De naam van Licbermann is toen niet ge noemd. Get. heeft toen in het concept-contract, dat beide heeren hadden opgemaakt, wijzigin gen aangebracht. Get. heeft later het oontract opgezonden naar de heeren W. Hij had er eerst nog een conferentie over gehad met den heer Spaargaren. Get. beschouwde het com* cept-contract als oen voorloopige overeen komst hij meende dat ook de heeren W. deze zienswijze waren toegedaan als een grond slag voor overeenstemming. Slechts als de de finitieve overeenkomst tot stand zou zijn ge komen, zou dc kooper der aondeelen bekend gemaakt worden. „Dat vind ik een zonderlinge handelwijze", aldus de president. Weer wees get. er op, dat het slechts een voorloopige overeenkomst gold. Pres.„Toch is gebleken dat U desondanks U declaratie hebt ingediend". Get.„lk kreeg een telefoontje dat de zaak afgesprongen was. De reden daarvan had ik nooit gehoord". Pres.: „Kwam daarna Licbermann hij U Get.„Ja, ik had den heer Licbermann lee- ren kennen bij dc liquidatie van de Holland Amerika Verzekering-Maatschappij". Vervolgens zette get. uiteen, dat dc heer Licbermann hem gezegd had een grootc hy potheekbank te willen oprichten, die vooral in het buitenland zou werken. Get. heeft toen aangeboden dc "zaak eens met dt heeren W. te bespreken". Pres.„En zou dat plaats vinden op dezelfd© betalingsvoorwaarden Get. bevestigde dit en deelde voorts mede. dat Licbermann zich op 30 Mei bij hem ver voegd had met een pak effecten, waarvan de nominale waarde bijna vijf ton bedroeg. Spr twijfelde toen niet aan des heeren Liebermanns solvabiliteit. De president zeide het vreemd te vinden dat get. zich daarvan niet eerder overtuigd had. „U is toen met den heer Liebermann in zca gegaan?" aldus de president. Get. antwoordde dit inderdaad gedaan te hebben omdat de Lithausche regeering zou steunen cn omdat mr. Parijn en mr. Limburg beloofd zouden hebben commissarissen in dc nieuwe hypotheekbank te wordon. Contract is opgemaakt, o.m. in dezen zin dat Liebermann eer» millioen contant zou versohaffen en een millioen aan effecten voor bcleenen bij de Bank voor Onroerende Zaken. Voorts zouden nog grossen der „Veendammer" worden be leend. Pres.„Hoe heeft U dat alles in .het contract kunnen opnemen, als U niet meer gezien heeft dan 450.000.-?" Get „lk was er zeker van dat de heer Lie- bermann zou betalen". Pres.„Maar dat is toen niet gebeurd". Get.„Dat is niet gebeurd omdat de heer Van Dam van de Bank voor Onroerende Za ken juridische bezwaren maakte. Van de hee ren Licbermann cn W. vernam ik toen dat bij dc zaak besproken hadden en dot men op an dere wijze tot overeenstemming was gekomen. De bedoeling was nu alles in aandeelen te be talen, waarop ik gevraagd heb welke waarbor gen daar tegenover stonden. Het was mijn in druk dat Licbermann het millioen contanten nu besteden wilde tot uitbreiding van zijn „Atlas- Hypotheekbank". Naar aanleiding hiervan merkte de president op, het vreemd te vinden, dat dc raadsman van den heer Licbermann, mr. L van Gigch Jr„ get. niet had medegedeeld, dat de „Atlas-Hypo-- thcekbnnk" nog niet bestond. „'Als advocaat rust op U de plicht U alleen met behoorlijke zaken in te laten", aldus op een gegeven moment de president. Get. pareerde met dc opmerking dat hij nim mer ook maar hel geringste wantrouwen heeft gekoesterd. „Heeft U een declaratie van een ton inge diend vroeg de president. Get.„Dat heb ik niet gedaan. Er was niets bedongen, maar de heeren W. Sr. en Liebor- mann hc-bben mij samen een ton ter hand ge steld". De president zcidc tc vermoeden dat par tijen eerst de zaak in elkaar hebben gezet en toen de juristen er hebben bijgehaald om haar in een vorm te gieten, dio juridisch toelaat baar was 1 Get. ontkende dit ten stelligste. Bij dc verdere behandeling der zaak. ont staat er verschil van meening over de wijze, waarop het salaris voor dc bemoeiingen van getuige is vastgesteld W. Sr. deolt mede, dat getuige mr. Schürmnnn zelf 25.000 had voorgesteld. Liebermarm zeide toen„Dat js te weinig. Ik zal er ook wat bijdoen". Te kwart vóór zeven wordt de verde-e be handeling der zaak geschorst tot Maandag a s. te tien uur.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1928 | | pagina 6