B. NIEWEG DE ËEMLANDER BUITENLAND. A. H. VAN NIEUWKERK Verhuring van Lips safe-loketten „t „Keitje" zegt: „'t Komt terecht". ABONNEMENTSPRIJS pc; 3 maanden voor Amersfoort f2.I0. per maand f 0.75, p«T Dl PECTEUR UITG ElVEB: J.VALKNOFf PRIJS OER AOVERTENTIEN wt-gnp to kwuuohi* Vrijdag 10 Augustus 1928 27e Jaargang No. 35 BUITENLANDSCH OVERZICHT DE DOOD VAN RADITSJ Troembitsj opvolger Comptete Woninginrichting. N.V. MIDDENSTANDS-BANK Deskundige voorlichting bij den aan- en verkoop van Effecten. Verzilveren van coupons Handelscredieten Incasseeringen Spaar-deposito's rente 4 GEWELDIGE BRAND Veel vee omgekomen HET INT. SOC. CONGRES De achturendag JpÊÊÊËÊÊÊMmÊUÊÊM\ HEVIGE BRANDEN IN TSJECHOSLOWAK1JE Millioenenschade AMERSFOORTSQH DAGBLAD weck (met gratis verzekering tegen ongelukken) f 0.17l/t» Binnenland franco per post per 3 maanden I 3*-. Afzonderlijke nummer» f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513 elke regel meer f 0.25. Llefdadigheldi-advertentlên voor dl helft van den prijs. Kleine Advertentltn .KEITJES" t>0 vooruitbetaling 1—5 regel» 50 cent elk» regel meer 10 cent, driemaal plaatsen 1.Bewljsoommer actr» 0.Ü5 BUREAU: ARNHEMSCHE P00RTWAL 2* De dood van Stefan Raditsj. tj Een merkwaordigo persoonlijk heid heengegaan. De berichten omtrent den toestand van Ste phen Raditsj luidden den laatsten tijd zeer tegenstrijdig. Het eene oogenblik wekten de telegrammen de verwachting, dat hij weer de oude zou worden, het andere oogenblik scheen men ale hoop te moeten laten varen. Woens dagavond begon, naar het scheen, zich een gunstige keer af te teekenen, doch een paai uren later verergerde de toestand plotseling en tegen negen uur ontsliep Raditsj op 57-jarigen leeftijd. De aanslag, die op hem in dc Skoepsjtina werd gepleegd en waarbij hij ern stige verwondingen opliep, heeft stellig in be langrijke mate zijn gezondheid geschaad cn zijn einde verhaast. Hij is gestorven in Agrnm (Zagreb), de stad, waar zich het verzet concen treert tegen Servië, waarvan Raditsj, de leider der Kroatische boeren, de ziel was. Er zouden allerlei combinaties te maken zijn met betrekking tot de gevolgen, die de dood van Raditsj voor de binncnlandsche politiek van Zuid-Slavië kan hebben. Onmiddellijk rijst de vraag: zal het overlijden van den gezienen leider ziin aanhangers en vooral de extrer misten onder de mannen der oppositie ertoe aansporen het verzet in den vervolge on een minder lijdelijke wijze te gaan voeren? Zal de dood een binncnlandsche crisis, misschien een burgeroorlog, uitlokken De feiten der toe komst kunnen deze vragen zeer wel in bevesti genden zin beantwoorden. Raditsj toch wordt door de oppositie voorgesteld als het slacht offer der Belgrodo'sche centraliseerende poli tiek en nu hij als mortelaar voor de zaak dei Kroaten is gevallen, zullen dezen er waar schijnlijk niet zoo vlot voor zijn te vinden om met de heerschzuchtige Serviërs tot een ver gelijk te geraken. De kansen op verzoening zijn dan ook inderdaad aanmerkelijk verkleind. Dc Kroatische boeren zullen thans, gesteund door dc onafhankelijke democraten onder lei ding van Pribitsjewitsj. ongetwijfeld nog feller dan thans den strijd voortzetten om dc banden met Belgrado zoo los mogelijk te maken. De centralisatie is hun leuze en het doel van hun streven is een nationale vrijheid te erwevn, die tot dusver, dank zij de overheersching der Serven, meermalen leelijk in het gedrang raakte. Raditsj is wel eens dc afg 4 der Kroatische boeren genoemd en daarmee is waarlijk niet te veel gezegd. Men vereerde hem op een geestdriftige, haast onstuimige wijze en dit niettegenstaande zijn politieke capriolen. Ra ditsj toch heeft vele zwenkingen meegemaakt en was een man van merkwaardige tegenstel lingen. Ontkend kan niet worden, dat oppor tunisme niet zelden leiding mf arn ziin daden. Er is een tijd geweest, dat juist hij het samen gaan van Kroaten en Serviërs zoo nadrukkelijk mogelijk bepleitte, terwiil hij in het laatst van zijn leven juist voorstander was van een schei ding, althans van autonomie der deelen, die den staat Zuid-Slavië vormen. En is hij in den loop van zijn leven niet achtereenvolgens Habsburger-vriend en anti-Habshurger ge weest Kwam hij het eene oogenblik niet op voor een uitgebreid Zuid-Slavisch rijk, waarin zelfs de Bulgaren moesten worden jpgenomen, terwijl hij het andere oogenblik als de eenige oplossing een Kroatische republiek zag, aan het hoofd waarvan hij als president zou staan Met Moskou coquetteevt hij het eene jaar en hij raakt door deze genegenheid zelfs in de gevangenis; niét langen tiid daarna is hij ech ter een braaf gedelegeerde der Zuid-Slavische regeering ter Volkenbondsvergadering. Maai wel spoedig werd het duidelijk, dat hij op den duur met Belgrado, zoolang daar een straf centraliseerende politiek werd gevoerd, niet in vrede en vriendschap kon blijven samenwer ken. Het verzet tegen de Servische „onder drukkers" zat hem te sterk in het bloed, dan dat hij zich gedwee bij de feiten neer wilde leggen en daarbij handelde hij stellig in den geest van 't meerendeel der Kroatische boeren, wier parlementaire vertegenwoordigers sinds eenigen tijd de Skoepsjtina mijden en op eigen houtje te Agram vergaderen, e'sof dit reeds de officieele hoofdstad van een onafhankelijk Kroatië is. Met belangstelling volgt thans ieder de ont wikkeling van den politieken toestond in Zuid- Slavië, welks officieele regeering voor een moeilijk vraagstuk staat: moet zii afzien van haar centraliseerend bewind, teneinde Kroatië weer voor den eenheidsstaat te winnen of .""oet zij kras optreden en desnoods met wapenge weld de weerspannige Kroaten mores loeren, wanneer deze zich tegen Belgrado blijven kan ten EEN ERNSTIGE BOSCHBRAND. Parijs, 9 Aug. (H. N.) In de buurt van Nimes woedt sedert gisteravond een groots boschbrand. Troepen zijn gezonden om het vuur te bestrijden EEN NOODLOTTIGE MISSTAP. P a r ij s, 9 Aug. (H. N.) Te Nancy is een recruut, die met een vliegeronderofficier een oefeningsvlucht deed, op een hoogte van GOO Meter, doordien hij misstapte, uit het vlieg- tuig gevallen. De ongelukkige werd op slag gedoo-i DE OPSTAND IN NICARAGUA. Volgens een bericht uit Puerto Cabezas (Ni caragua) werden bij een gevecht met vqlge- lingen van generaal Sandino een Amerikaansch marinematroos gedood en drie gewond, ter wijl tien opstandelingen werden gedood en drie gewond. Een politiek testament Weenen, 9 Aug. (H. N.) De bladen te Belgrado brengen hulde aan de nagedachte- nies van Stephen Raditsj, in wien, naar de Poli- tika opmerkt, de Kroatische boeren een onbe perkt vertrouwen stelden, zoodat zij hem zon der aarzeling volgden. In politieke Kroatische kringen wordt de kwestie, wie de ->volger van Raditsj zal zijn, reeds levendig besproken. Naar verluidt, is daaromtrent reeds tijdens het leven van Raditsj een overeenkomst getroffen en zullen dc desbetreffende instructies van Ra ditsj morgen worden gepubliceerd. Te Agrarn hebben zich tot nu toe geen incidenten voor gedaan. Er is een talrijke politiemacht, ver sterkt door soldaten, geconcentreerd om de o:de te handhaven. Nader wordt gemeld, dat gisterochtend het door Stephen Raditsj nagelaten politieke testa ment is geopend. Daarin heeft Raditsj den lei der van het Kroatische blok, dr. Troembitsj, tot zijn opvolger als leider der Kroatische boerenpartij aangewezen. Het testament bevat eveneens een beroep op het Kroatische volk om ook na zijn dood de orde te bewaren. Boodschappers der coalitie van boeren cn democraten reizen in auto's het land af, om Je bevolking tot rust aan te sporen. Tot dusver werd de orde nergens verstoord. Gisteren werd tc Agram bekend, dot de regeering besloten had deel te nemen aan de begraienisplechtig- heden, die te Agram zullen plaats hebben. Ook de koning moet den wensch hebben geuit de begrafenis bij te wonen. Weenen, 9 Aug. (V. D.) Naar de mid dagbladen uit Agram melden, wordt het lijk van Radtsj heden gebalsemd en op een baat tentoongesteld. De bijzetting zal Zondag a.s plaats hebben. Te Belgrado is heden een ministerraad ge houden. De mogelijkheid bestaat, dat de Skoepsjtina de parlementaire werkzaamheden zal schorsen. De belangstelling voor de begrafenis. Uit Agram wordt d.d. 9 Aug. aan dc N. R Ct. bericht Onder leiding van Pribitsjewitsj is dc coali tie van de boeren- en dc democratische partij in ccn buitengewone* vergadering bijeengeko men. Besloten werd, dat geen vertegenwoordi gers der regecring noch afgevaardigden van die partijen, die nog aan de zitting in de Skoepsjtina deelnemen, bij de begrafenisplech tigheden van Raditsj zullen worden toegelaten. Ook het aanbod der regeering te Belgrado van een begrafenis op staatskosten is afgeslagen. Raditsj zal Zondag voorloopig op het kerk hof te Agram worden begraven naast de beide slachtoffers van den aanslag in de Skoepsjtina, zijn neef Paul en de afgevaardigde Basaritsjek. Reeds in alle vroegte hebben zich honderden voor de villa verzameld en uit de provinch beginnen ware pelgrimstochten der boeren om hun leider de laatste eer te bewijzen. Arbeiders van het station te Agram legden hun werk een uur neer en trokken naar de villa op. De professoren hebben dc sectie op het lijk verricht; zij hebben daarna een communiqué uitgegeven, waarin wordt verklaard, dat de ver wondingen, opgcloopen bij den aanslag in de Skoepsjtina geen oorzaak van den dood ge weest zijn, doch dat deze verwondingen wel indirect een slechten invloed op de bestaande suikerziekte gehad hebben en zoodoende de hartzwakte veroorzaakten, die tenslotte het ein de bracht. Het 'lijk is gebalsemd en overge bracht naar het zoogenaamde boerenhuis, het vroegere paleis van aartshertog Leopold Sal- vat or, waar dc kist onder deelneming var. duizenden op een katafalk is geplaatst. De mi nister van onderwijs heeft op alle schoolge bouwen de vlag halfstok laten hijschen. De beurs bleef heden gesloten. In regeeringskrin- gen beschouwt men Raditsj' dood als hot hoog tepunt van de binncnlandsche crisis. Omschoon hieromtrent nog geen definitieve besluiten ge nomen zijn, is het waarschijnlijk dat de Skoeps jtina het voorgenomen programma, waaronder de ratificatie van de conventies van Nettuno, deze week niet zal afwerken, ofschoon zulks in de bedoeling heeft gelegen. TOERISTEN IN GEVAAR. Uit Weenen wordt bericht, dat een groep van zeven toeristen, die den vorigen Zaterdag eer bergtocht langs den zuidelijken wand van het Dachsteingebied ondernamen, zich in levens gevaar bevindt. Een van hen is reeds overle den. DE WERKING VAN DE VESUVIUS. Rome, 9 Aug. (V. D.) De Vesuvius spuwt nog steeds groote massa's gloeiende lava uit, die in een breeden stroom nanr het dal vloeien. Uit de vuurzee stiitren ziedende zwaveldampen op. VOLLE AUTOBUS AANGEREDEN. 30 personen gewond. Op den straatweg Rostock—Warnemünde is een autobus met 60 personen met een auto in botsing gekomdn en in de sloot naast der. weg getuimeld. Ongeveer 30 personen kregen meerendecls zware verwondingen. EF.N t AVDHTUS AFGEBRAND. Londen. 9 Aug. (V. D.) Volgens be richten uit Belfst is het Cushendunhiris in Ulster tot op de fundamenten afgebrand. Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor ALDSGONDESTRAAT 103-105-107. TEL. 543. GROOTE SORTEERING CLUBFAUTEUILS en THEEMEUBELEN voor Amersfoort en Omstreken Langegtacht No. 4 - Telefoon 304 AMERSFOORT voorheen Langestraat L. BERGSTRAAT 13. TEL. 462. Keurcollectie Gero en Zilver Christoffel Prijscourant op aanvraag. Een dorp vernietigd Frankfort, 9 Aug. (H.N.) Een ontzet tende ramp heeft de kleine gemeente Luhe in den Obcr-Paltz getroffen. Vanmiddag kort na I uur brak, waarschijnlijk tengevolge van kort sluiting, in een huis der hoofdstraat van het dorp brand uit. De vlammen sloegen spoedig op andere huizen over en de brand breidde zich buitengewoon snel uit. In korten tijd wa ren 80 huizen en schuren in de asch gelegd, zoodat het plaatsje zoo goed als verwoest is Wel waren van alle kanten de brandweeren komen opzetten, doch de vlammen sloegen, al naar de windrichting was, nu eens naar deze, dan weer naar gene richting over, zoodat alle inspanning, om het woedende element te be dwingen, tevergeefsch was. De hitte was op het laatst zoo ontzettend, dat men er zioh toe moest bepalen dc verder afgelegen huizen te beschermen. De schade is buitengewoon groot. Veel vee is in de vlammen omgekomen. Ol ook menschen omgekomen zijn, kan op het oogenblik nog niet worden vastgesteld. DE ORKAAN IN FLORIDA. Het noodweer, dat het Zuiden van de Ver. Staten teistert, heeft zich nu ook uitgestrekt tot de Westkust van Florida. Over een breedte van meer dan 350 K.M. zweepte een windhoos de korenvelden en plantages De materieele schade wordt op 10 millioen gulden geschat. CORRUPTIE IN DAGHESTAN. Twee terdoodveroordelingen. In het proces tegen de wijnbouworganisatie ir\ Daghestan, waar ernstige misstanden ont dekt zijn, die een schade van meer dan een millioen roebel veroorzaakt hebben, heeft het opperste gerechtshof van Daghestan den vroe*- geren directeur en den plaatsvervangenden chef van de afdeeling te Moskou ter dood ver oordeeld. De andere drie beklaagden kregen lange gevangenisstraffen. HET POOLSCH-LITAUSCH GESCHIL. Londen, 9 "Aug. (V. D.) Naar de diplo matieke medewerker van de Daily Telegraph mededeelt, rekent men in Engelsche politieke kringen op een rustige ontwikkeling van het Poolsch-Litausch conflict. De behandeling door den Volkenbond van dit geschil zal, naar men aanneemt, tot een oplossing leiden. De Duit- sche diplomatie heeft zich ijverig ingespannen om tot betere verstandhouding tusschen War schau en Kofno mede te werken. Ontruiming van het Rijnland bepleit Brussel, 9 Aug. (H.N.) Op het socialis tische congres heeft Paul Faure naar aanleiding van de opmerkingen, door de afgevaardigden van Oostenrijk en Denemarken gemaakt, een rede gehouden, waarin hij cr op wees, dat de Fransche socialistische partij altijd een tegen stander van de bezetting van het Roergebied is geweest en thans ook de ontrunming van het Rijnland eischt. Een voortduring van dc be zetting is niet meer gerechtvaardigd, daar de betalingen voor de schadevergoeding door het Dnwesplon en de vrede door het pact van Locano verzekerd is. Stauning (Denemarken) wenschte het congres geluk met deze verkla ring en sprak dc verwachting uit, dat deze ver klaring van veel inyloed op de toenadering tusschen Duitschland en Frankrijk zal zijn. Vervolgens hield het congres zich met het vraagstuk van den 8-urigen arbeidsdag bezig, waarbij Kuipers (Nederland) en Mertens (Bel gië) er op wezen, dat het aantal landen, welke de overeenkomst betreffende den 8-urigen arbeidsdag hebben onderteckend, al te beperkt is, waaraan de conservatieve regeering in Engeland schuld heeft Deze zegt, dat zij enkele bepalingen van de overeenkomst niet kan aanvaarden, doch laat na te verklaren welke bepalingen zij bedoelt. Beide sprekers spraken den wensch uit, dat de democratische regee ring in Duitschland de overeenkomst zal ratifi- ceeren, aangezien dan ook de Engelsche regee ring zich aan de ratificatie niet zal kunnen onttrekken. Een rede van Wibaut. Op het Int. Soc Congres bracht Wibaut ver slag uit namens de economische commissie over de vraagstukken betreffende de rationali satie cn de trusts, kartels en monopolies, die de arbeidersklasse niet moet bestrijden, maar moet trachten te beheerschen, ten einde in de voordeelen daarvan te kunnen deelen. Tenslotte zeide- hij, na het besluit der commissie uiteen gezet te hebben, dat op internationaal terrein de arbeidersklasse een drievoudige taak heeft: ten eerste moet zij allereerst trachten geler- delijk de hindernissen ten aanzien van de in ternationale verkwisting van goederen te be strijden ten tweede moet zij naar internatio nale gelijkheid van arbeidsvoorwaarden stre ven ten derde moet zij eischen, dat een inter nationaal economisch bureau, onder de wer kelijke contTÓle der georganiseerde arbeiders, aan den Volkenbond verbonden zal worden. Spreker drong er bij de proletariërs van alle landen op aan zich voor dezen strijd te veree nigen onder deze leus vervanging van de ka pitalistische monopolies door de nationale ge meenschap cn van de internationale b usts door de gemeenschap der volken. HET WEER VAN MORGEN H! Hoogste barometerstand: 767.1 Maastricht en Parijs. Hl Laagste barometerstand: 746.4 1 Ilaparanda. j Verwachting tot den avond van 1 H§ 11 Augustus. =1 Zwakke tot matige Z. W. tot Z. O. =H wind, licht tot zwaar bewolkt, la- fjH ter waarschijnlijk regen mogelijk onweer, weinig verandering in temperatuur. DUITSCH-ROEMEENSCHE FINANCIEELE BESPREKINGEN. Berlijn, 9 Aug. (H. N.) Uit Boekarest wordt gemeld, dat de Roemecnsche afvaai- diging, bestaande uit den oud-minister van fi nanciën, Lapedatoe, thans directeur van de nationale bank van Roemenië, Antoncscoe, den gedelegeerde van Roemenië bij dc commissie van herstel en Oromoloe, oud-gouverneur van de nationale bank van Roemenië, vandaag naar Berlijn vertrekt om onderhandelingen over de tusschen Duitschland en Roemenië hangende financieele vraagstukken in te leiden. HET BESTUUR DER KOEOMINTANG VERGADERT. Tsjang Kai Tsjek over den weder opbouw van China. Londen, 9 Aug. (H. N.) Gisteren is te Nanking de vergadering der executieve, com missie van de Koeomintang geopend. In het ge heel waren 38 afgevaardigden tegenwoordig. De vergadering was vroeger herhaaldelijk uit gesteld, hetzij wijl de afgevaardigden niet te genwoordig konden zijn, hetzij wegens de mee- ningsverschillen tusschen de verschillende ge neraals. Tspong Kai Tsjek hield een toespraak om de aanwezigen te begroeten, waarin hij de nationalistische partij aanspoorde om thans al haar krachten aan den wederopbouw van Chi na te wijden. Besloten is om de plechtige bij zetting van het stoffelijk overschot van Soen 7at Sen op Nieuwjaarsdag te doen plaats heb ben. Het netelige vraagstuk der erkenning van de verdiensten der Zuid-Chineesche aanvoer ders bij den veldtocht tegen het Noorden werd voorloopig tot later uitgesteld. DE BRITSCHE SPOORWEGEN. Loonsverlaging. Het congres van afgevaardigden van de nationale unie van. spoorwegbeambten heef» gisteren met 77 tegen 7 stemmen de voor- loopige overeenkomst aangenomen, waardoor de loonen op de spoorwegen met 2 pet. verminderd zullen worden wegens de moei lijke financieele positie van de spoorwegen Woenndag hebben ook de stokers zich voor het voorstel verklaard. GEEINDIGDE ZEELIEDEN STAKING. Gemeld wordt uit Le Havre, dat de staking van de georganiseerde zeelieden aidaar is geëindigd. Duizenden dakloozen In de stad Loschitz bij Olmütz is gisteren eer» gtootc biand uitgebroken, die snel om zich greep. Kort na don middag stond dc heele Jodenwijk in brand. Op het voornaamste plein raakten de toren van het raadhuis en het post kantoor in brand. Daar er gebrek aan water heerscht, viel er niet aan te denken om het vuur afdoende tc bestrijden. Het gemeentebe stuur heeft het militair divisie-commando van Olmütz verzocht hulp tc verlecncn. De schade loopt rcèds in de millioenen. Dc brand duurt nog voort. Woensdagmiddag ontstond in dc gemeente Szögy bij Parkany in Slowakije brand, die zich met razende snelheid voortplantte. In het ge heel werden 173 huizen een prooi der vlammen. Zeshonderd families, uit 2000 personen be staande, zijn dakloos. Twee kinderen worden vermist. Volgens voorloopjgc ramingen bedraagt de schade meer dan 10 millioen kronen. DE NALATENSCHAP VAN LOEWENSTEIN. Volgens de Evening News heeft Loewenstein ongeveer 8 millioen pond nagelaten. In de maand voor zijn dood heeft hij zware verliezen geleden. Zijn vermogen voor dien tijd wordt geschat op 20 millioen pond sterling. BOTSING TUSSCHEN TREIN EN AUTO. Vijf slachtoffers. Gistermiddag heeft een sneltrein van Feld- kuch naar Buchs een auto met zes menschen aangcieden; 5 hunner werden gedood; een jenge vrouw werd zwaar gewond. ONLUSTEN TE CA/ENNE Uit Cayenne wordt gemeld, dat het voorloo pig gerechtelijk onderzoek naar den dood van he: oud-Kamerlid Galmot schijnt aan te toonen, da! hij inderdaad vergiftigd is. Er heerscht giootc beroering en er zijn onlusten ontstaan tusschen politieke tegenstanders, waarbij vier dooden zijn gevallen, onder wie Bourgorel, een lid ven den conseil général. IRAK EN DE HEDJAZ. Mislukte onderhandelingen. Londen, 9 Aug. (V. D.) Gemeld wordt, dat de te Djeddah gevoerde besprekingen tus schen den. koning ran den Hedjaz en den En- gelschen onderhandelaar, welke besprekingen betrekking hadden op de regeling van verschil lende hangende kwesties, mislukt zijn. De eer ste minister heeft heden in het parlement te Bagdad verklaard, dat hij die mislukking ten zeerste betreurt. Ibn Saud schijnt den goeden wil van Irak niet te apprecieeren. Tc Londen denkt men thans, dat de vijan delijkheden aan de grens van»*Irak zullen wor den hervat. Toen de onderhandelingen in Mei geopend werden, zijn de Britsche troepen, ge pantserde wagens en eskadrons vliegtuigen van de grens teruggetrokken. Zij zijn thans weer op weg naar de gevaarlijke zóne. DE ENGELSCH-CHINEESCHE BETREKKINGEN. Een incident uit de wereld. B e r 1 ij n, 9 Aug. (V. D.) De bereikte over eenstemming inzake het incident te Nanking beteekent het wegvallen van de moeilijkheid, welker oplossing door den Engelschen minis ter van buitenlandsche zaken telkens weer ge durende de laatste weken als voorwaarde ge steld werd voor de onderhandelingen inzake het sluiten van een nieuw handelsverdrag. De onderteekening van een nieuw verdrag tusschen Engeland en de Nankingregeering, waarin naar het voorbeeld van het Chineesch- Amerikaansch verdrag de douane-autonomie en daarmede de verantwoordelijkheid van Nanking erkend worden, kan nu in den loop van deze maand verwacht worden.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1928 | | pagina 1