DÊ EEMLANDEU Prima Medicinale Levertraan B. NIEWEG PÊRZIMA Lampekappen ABONNEMENTSPRIJS per 3 maande» voor Amersfoort f2.10. per maand f 0.75. per DIDECT EUR UITO 6/EDi J.VALKhOfT PRIJS DER ADVERTEHTIEH 1.05 met inbegrip van een bewijsnummer. Dinsflag 16 tctober 1928 27e Jaargang No. 91 BUITENLANDSCH OVERZICHT BUITENLAND. MACDONALD TE BERLIJN Pleidooi voor daadwerkelijke verzoening per vierkante flacon 60 ets. Draisma en Valkenburg Levertraan v. d. WEG. LANGESTRAAT 23 Salon- en Schemerlampen VEILIG IN LAKEHURST AANGEKOMEN Het verkeer in New York heeft stilgestaan GELUKWENSCHEN iiiiiiiiui!iiiiiiB.ii!i!!ii:oiiiiiiiniii!niiie AMER we€jt (mel gratis verzekering regeo ongelukken) f 0.171/». Binnenland franco per post per 3 maanden i 3.-. AfzonuerlIJke nummer» f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON INTERC 513 DAGBLAD elke regel meer f0.25. Llefdadlghetd.vadverteotifcn vooi de fcelft m den prtjs. Kleine Advertertlt» „KE1TIES" bö vooruitbetaling 5 regelt 50 cent elke tegel meet 10 cent, driemaal plaatsen f Bewtjjnumme» extr» 0 05 BUREAU: ARNHEM9CHE POORTWAL 2* De staking in Polen. Zal zij zich over den geheclen stual uiibre.oen De berichten, die Zaterdag uit Lodz aan de Duitsche i>Iaden worden gezonden, deden, met betrekkirsg tot de uitgebreide stakingsactie, het ergste vreezen. Zoo behelsden de telegrammen, dat in 't industriegebied van Lodz met koorts achtige haast de algemeenc staking wordt voor bereid, die Maandag j.l. zou beginnen Einde der week staakten al ongev. 200.000 arbeiders en lagen bijna 1500 groote en kleine bedrijven stil. Van af Maandag zouden ook alle andere industricele ondernemingen van 't district stil worden gelegd en eveneens de winkelzaken, de levensmidde.'enbedrijven, de bakkerijen en sla gerijen, de verkeersondernemingen met inbe grip van tram, auto's en telefoon, de kranten drukkerijen en gasfabrieken van 't district. De in vakvereenigingen georganiseerde ar beiders en geëmployeerden van ruim twintig takken van nijverheid hebben reeds desbetref fende besluiten genomen. Alle arbeiders, zon der onderscheid van politieke richting en on geacht de vakvereeniging, waartoe zij behoo- ren, voeren solidair den strijd. Niet door de staking wordt getroffen slechts een deel der Openbare electriciteitsfabrieken en bedrijven voor openbare veiligheid, e.d. Telefoonverbin dingen wil de stakingsleiding slechts toelaten voor officieelc gesprekken. De voeding der sta kers en hun gezinnen nemen de socialistische stadsbesturen van Lodz en de omliggende in dustriesteden op zich door het verstrekken van massa-spijzigingen Het gevaar eener uitbreiding van de staking tot geheel Polen nam Zaterdag reeds van uur tot uur toe, vooral daar ook in verschillende andere groote takken der industrie momenteel loonbewegingen vallen vast te stellen. Zater dagochtend ontving de corpscommandant van t district Lodz te Warschau reeds instructies voor eventueele militaire maatregelen. De rust kon echter tot dusver, ondanks enkele pogin gen der communisten om verwarring te stich ten, in 't algemeen worden gehandhaafd. Volgens de Voss. Ztg. was de toestand dei textielnijverheid te Lodz reeds sinds jaren zoo bedenkelijk geworden, dat men in Poolsche eco nomische kringen door het tegenwoordige ex- plotieve uitbreken der sleepende crisis geens zins verrast is. Sinds den oorlog hebben de ge deeltelijk zeer groote bedrijven van 't „Pool sche Manchester" hun laatste belangrijke afzet markt verloren, die in 't Europeesche en Azia tische Rusland tot aan de oevers van den Stil len Oceaan was gelegen. Nadat de Sovjetrepu bliek in 't belang harer eigen industrieele ont wikkeling den invoer van Poolsche industrie- waren bijna geheel weerde, trachtte Lodz zich nieuwe markten te veroveren in Zuid-Oost- Euiopa( in de randstaten en zelfs in Oost-Azië, zonder echter daar een voldoende vergoeding voor de verloren Russische afnemers te vin den. Tengevolge van de wilde concurrentie tus- schen de ongeveer 1500 kleine en groote fa brieken in 't district Lodz ontstond telkens cp- nieuwe overproductie en werden de producten veel te goedkoop verkocht, zoodat een stelsel matige hervorming der ondernemingen in over eenstemming met de veranderde omstandighe den voor den omzet niet ten uitvoer kon wor den gelegd. De poging, om althans een prijs- conventie tusschen de voornaamste onderne mingen der katoenbranche tot stand te oren- gen, bleef zonder succes, daar de destijds grootsche gemengde ondernemingen te Lodz (de spinnerijen, de weverijen en nevenbedrij- ven) zich buiten een dergelijke regeling hielden De schommelingen der conjuncteur, gevolg van de concurrentieomstandighedeo, beïnvloedden de qualiteit der producten van Lodz dermate ongunstig, dot zelfs op de binnenlandsche markt van Polen buitenlondsche katoenen ga- Tens en katoenen stoffen hoe langer hoe neer bet terrein veroverden. De Amcrikaansche fi- nancieele controleur voor Polen heeft dit feil In zijn laatste driemaandelijksche rapport een bedenkelijk symptoom genoemd, dat een on gunstige werking uitoefende op heel den Pool- schen buitenlandschen handel en het Poolsche economische leven. Hij verlangde, dat een en ander op organisatorische wijze zou worden verholpen, maar tot dusver is dat nog niet ge schied. Heel de last der chaotische concurrentie in de textielnijverheid van Lodz werd door de fa brikanten op de arbeiders afgewenteld, die dc- laagste loonen in geheel Europa verdienen In Nederlondsch geld berekend, hebben de week» loonen der textielarbeiders in Lcdz een koop kracht van ongeveer vijf tot acht gulden. Maar enkele kleine arbeidersgroepen, die over een bepaalde vakkennis beschikken, verdienen meer. De organisatie der arbeiders liet, d.inj' zij een splitsing in socialistische, „nationu'e en Christelijke vakvereenigingen, tot voor kor ten tijd waarlijk wel het eon en ander te wen- schen over, zoodat zij niet een sterk front kon den vormen. De beide laatste jaren hebben echter de socialistisch georganiseerde vriie vakvereenigingen ook de talrijke vrouwelijke arbeiders in de Poolsche textielnijverheid bin nen het verband van een organisatie gebracht, zoodat zij thans de leiding bij de loonbewegin» in handen konden nemen en de vakvereenigin gen ertoe brengen zich, wat den loonstrijd be treft, bij haar aan te sluiten. Nadat de laats'f gemeenteraadsverkiezingen ook Lodz en ver schillende andere kleinere industriesteden eet. socialistische meerderheid, wat het bestuur der gemeente betreft, hadden bezorgd, meenden c.r arbeiders sterk genoeg te zijn om den beslis- senden strijd aan te binden. Wegens den ernstigen toestand der Poolsch' textielnijverheid is het aan den anderen kanl voor de ondernemers moeilijk tegemoetko mendheid aan den dag te leggen, zoodat hei einde van den strijd voorloopig nog niet is te voorzien. Vooreerst moet nog afgewacht wor den, hoe de openbare meening op de algemee- no staking zal reageeren. Of deze laatste er zeer scherpe maatregel, die door de bonden van textielarbeiders te Lodz wordt overwogen, tot geheel Polen zal worden uitgebreid, is nog de vraag, daar de leiders van de central© or ganisatie der vakvereenigingen. stellig op kal me en bezonnen wijze zullen onderzoeken hoe ver hun krochten reiken. Een hartelijk ontvangst in de Duitsche hoofdstad De leider der Engelsche arbeiderspartij, Ramsay Macdonald, is Zondagavond uit Praag te Berlijn aangekomen. Hij heeft voor het on langs opgerichte comité voor internationa.e toenadering in de zittingzaal van den rijksdag een rede gehouden. Van de rijksregeering waren rijkskanselier Müller en de ministers Hilferding, Koch, Se vering en Dietrich aanwezig, verder tal van Pruisische ministers en afgevaardigden van bijna alle partijen van den rijksdag en den Pruisischen landdag. In zijn openingsrede zeide rijksdagpresident Löbe, dat het nieuwe comité ten doel had de bij de politiek betrokken Duitschers in persoon lijke aanraking te' brengen met politieke lei ders uit andere landen In het comité zijn dan ook alle politieke en geestelijke richtingen vertegenwoordigd. Zeer hartelijk begroette spr daarop Mac donald. Men had niet vergeten, zeide hij, hoe moedig deze bij het uitbreken van den oorlog voor de afkondiging der Engelsche onzijdig heid was opgekomen, hoe hij te Genève voor den VTede had gestreden en nog onlangs voor de opheffing der bezetting van het Rijnland was opgekomen. Mncdonald, die door levendig applaus werd begroet, besprak in de eerste plaats het stre ven van het comité voor internationale toe nadering en betoogde, dat alle volken moeten samenwerken, niet slechts enkele groepen -van volken. De politiek van Groot-Britannië en van het Britsche volk kon niet een politiek zijn van op zichzelf staande verbonden of van groeps- vci bonden. Hot Britsche volk wcnschte samen werking met de geheele wereld Dot was dui delijk gebleken uit de persuitlatingen van den jongstcn tijd. Duitschlond, Engeland, Frank rijk cn alle andere staten moesten ophouden elkaar met een zeker wantrouwen gade te slaan Men moest niet alleen met woorden sa menwerking en verzoening prediken, maar ook daden laten zien. De tegenwoordige generatie, die de gruwelen van den oorlog medegemaakt heeft, moet, aldus ver>!aarde Macdonald nog volgens V. D., het vredesprobleem oplossen. De zaak der ontwa pening is niet slechts een verdedigingszaak, maar ook een eerezoak. Zoo spoorde hij ook Groot-Britannië er toe aan de gegeven beloften betreffende de ontwapening niet alleen naar de letter, maar ook naar den geest uit te voeren. Arbitrage, veiligheid en de daarop berustende ontwapening zijn de steunpilaren van den vre de. De uit den oorlog overgebleven kwesties, zooals de ontruimingskwestie en de schulden- kwestie, moeten zoo spoedig mogelijk uit de wereld geholpen worden. Ten slotte legde de spreker er den nadruk op, dat hij zijn leven vil de wijden aan den strijd voor den vrede. ACHMED ZOGOE'S KRONING. Parijs, 15 Oct. (H.N.) Volgens een bericht van een Zuid-Slavisch blad zal de kroning van Achmed Zogoe op 28 November te Kroja, de oude hoofdstad van Skanderbeg, plaats heb ben. Men verwacht, dat alle Albaneesche stam men daarbij vertegenwoordigd zullen zijn. Ook hoopt men, dat enkele buitenlandsche souvt:- reinen de plechtigheid door hun tegenwoor digheid zullen opluisteren. SPAANSCHE OFFIIEREN IN FRANKRIJK AANGEHOUDEN. Worden zij u:tgelevcrd Parijs, 15 Oct. (H.N.) Op verzoek van den Spaunschen gezant heeft de Fronsche politie te Nice drie Spaansche oficiercn in hechte nis genomen, die van deelneming aan het com plot tegen het directorium verdacht w*>rdcn. De Fransche justitie zal thans te beslissen hebben, of de gearresteerden al dan niet uit Frankrijk gezet zullen worden. ERNSTIGE ONTPLOFFING. Gepaard gaande met brood. Londen, 15 Oct. (V. D.) In een chemi sche fabriek op Bramble Island, in de nabijheid van Harwich, heeft een ernstige ontploffing plaats gehad, waarbij vijf personen werden ge dood. Door de explosie, die buitengewoon hef tig was en waarbij tevens brand uitbrak, rijn verschillende gedeelten van het gebouw inge stort. In de naburige dorpen van het vasteland werden schokken gevoeld, die op een aard beving leken. Politie en medische hulp was spoedig op de plaats van de ramp gearriveerd Op het eiland bevinden zich, behalve de che mische fabriek, waar in den oorlog munitie werd vervaardigd, slechts eenige huzien van het fabriekspersoneel Een onderzoek naar de' oorzaak van de ramp is in vollen gang. (Vol gens een ander bericht vallen 6 dooden te betreuren)- voorheen LangestraaL L BERGSTRAAT 13. TEL. 462 Bijzondere sorteering ZICHZELF GEOPEREERD. Van appendicitis. Uit Los Angeles wordt gemeld, dat dr. Ro bert Meols, een dokter van Hollywood, er in geslaagd is bij zich zelf den appendix weg te nemen met toepassing van plaatselijke vct- dooving. Dr. Meols maakte zelf de insnijding, ver wijderde het ontstoken, orgaan en hechtte de wond. Een ander medicus assisteerde slechts door de plaats van den appendix aan te wij zen en dezen los te maken. NOODLOTTIGE KETELONTPLOFFING. Drie dooden en drie gewonden. Uit Rome wordt gemeld, dat tengevolg* eener ketelontploffing op een visschersboot, 7 mijl van de kust, drie matrozen werden gedood en 3 andere gewond. Een bleef ongedeerd en werd gered. RUSSISCH MOTORSCHIP OMGESLAGEN. Bijna de geheelc bemanning omgekomen. Uit Moskou wordt gemeld, dat een Russisch motorschip, den éenigszins poëtischen naam „Lieveling der Zee" dragend, op de Zwarte Zee js ogeslogen. De gehecle bemanning is, op één matroos na, verdronken. STUDENTENRELLETJES. Tegen buitenlandschen import. Warschau, 15 Oct. (H.N.) Gisteren heb ben hier betoogingen van de studenten tegen den invoer van buiténlandsche luxegoederen plaats gehad. Op verschillende plaatsen -werden reclameborden voor buitenlondsche goederen vernield. Een in aanbouw zijnde Engelsche winkel „Old England" werd vernield: Dc po- litie greep niet in. Ook gingen de betoogingen tegen de vestiging van buitenlanders. STAKENDE MIJNWERKERS IN BOHEMEN. Praag, 15 Oct. (H. N.) In het Noorden van Bohemen zijn gisteren 35 vergaderingen van stakende mijnwerkers gehouden. Op som mige plaatseri kwam het tot botsingen met de politie, waarbij deze van haar wapens gebruik moest maken. Tol van personen werden bij de ze botsingen gewond, terwijl ook talrijke arres taties plaats hadden. DE TREINRAMP BU CHARFIELD. Van de T4 slachtoffers van het spoorweg ongeluk bij Charfield bij Bristol zijn er maar vijf herkend. De andere lijken waren volko men verkoold. Er zijn bovendien door familie leden nog drie aangiften gedaan van vermis sing, maar ten aanzien van de zes andere per sonen tast de politie nog-volkomen in het duis ter. PORTUGEESCHE KANONNEERBOOT GEZONKEN. Vier slachtoffers. Ber 1 ijn, 15 Oct. (V. D.) Eén van de Ber- üjrxsche avondbladen meldt uit Madrid, dat voor de kust van Miramar bij Oporto in den nacht van Zondag op Maandag twee Portu- geesche kenonneeibooten met elkaar in botsing zijn gekomen, tengevolge waarvan een van de booten zonk. Vier motrozen zijn verdronken. DE GRAF ZEPPELIN Via WashingtonHallimorc, Philadelphia en New York naar lakehurst, waar om. half twaalf Europeesche tijd de vreugde ten top steeg Dr. Eckener heeft een wereld record gemaakt B e r 1 ij n, 1 5 Oct. (H. N.) Nadat de Grof Zeppelin eenmaal het vaste land had bereikt, werd de tocht een ware zegetocht. 'Kort voor I uur Amcrikaanschc tijd dook het luchtschip aan dc zuidwestelijke horizon uit den nevel bij Baltimore op en was spoedig daarop boven het centrum van de stad, waar het luchtschip dooi de menigte, die alle straten en pleinen vulden, terwijl talioozen ook op de balkons en daken een plaats hadden gezocht, jubelend werd be groet. Onder het huilen van de sirenen der fabrieken cn stoomschepen zette het lucht schip zijn tocht in de richtingvan Phila- delfia voort Om I 53 passeerde het lucht schip het plaatsje Havre dc Griace, waar de bekende wedrennen worden gehouden. Om 2.18 vloog het over Wilmington, dat slechts 35 kiiometer van Philadelfia verwijderd is, om 2 uur 30 min. verscheen net luchtschip boven Philadelfia, den loop van de Deleware- ivier volgende. Ook te Philadelfia was de geestdrift van de bevolking buitengewoon groot. Eerst beschreef het luchtschip een elips bo\en de stad, door de menigte hartelijk toe gejuicht en verdween vervolgens, na nog even boven het stadhuis te hebben gekruist, in noor delijke richting. Eindelijk om 3.50 uur ver scheen* het luchtschip boven de stad New- York. Aanvankelijk hnd er nog twijfel bestaan, of het luchtschip wel een bezoek aan de stad New-York zou brengen, doch in den loop van den middag werd eén rodiotelegram van dr. Eckener ontvangen, meldend dot hij alvorens te Lakehurst te landen, eerst een bezoek aan New-York wilde brengen. Te Lakehurst zelf was de drukte n?et min der groot dan gisteren. Auto's blokkeerden de toegangswegen naar Lakêhurst weer over een afstand van mijlen lang. De bezoekers, die zoo gelukkig waren om het vliegterrein te bereiken, werden door het afzettingscordon langzaam achteruit gedrongen. Zeer scherpe maatregelen waren tegen he trooken getroffen. De deuren van de luchtsclvphal werden om kort na drie uur geopend. De landing te Lakehurst word; tegen 4 uur Amerikaansche tijd verwacht. De aankomst van het lurhtschip boven Manhat tan ontketende een storm van geestdrift. Het luchtschip bood bij prachtig weer een schitter rende aanblik. In het geheel heeft het lucht schip om New York te bereiken 116 uur noo- dig gehad. Volgens een mededeeling van Dr. Eckener heeft het luchtschip nog voor 65 uur brandstof aan boord. Bij de aankomst boven Amerikaensch ge bied zondt Dr. Eckener aan President Coolidïge een telegram, waarin hij den President der V. S. de eerbiedige groeten van den Commandant en de manschappen van Grof Zeppelin bracht- op het oogonbilk dat het luchtschip met de passagiers en post oen boord den overtocht van den Oceaan heeft volbracht op een tocht, waarop de bemanning als kameraad en er varen vriend Commandant Rosendahl bij zich had. President Coolidge heeft terstond na ont vangst van het. telegram een telegram van antwoord gezonden, waarin hij Dr. EckcneT geluk wenscht met den geslaagden tocht. De oankomst van het luchtschip beschouwt President Coolidge als een symbool voor den vooruitgang van het luchtverkeer. Voorts zond Coolidge een teelgram aan Rijkspre sident von Hindenburg, waarin hij deze geluk wenscht met de wonderbaarlijke prestatie van zijn landslieden, die de vlucht van Duitsch- land met de Grof Zeppelin naar Amerika heb ben volbracht, een vlucht, welke geheel Ame rika met bewondering heeft vervuld. Ook de Duitsche zaakgelastigde te Washington zond aan Dr. Eckener een telegram om hem bij zijn aankomst in Amerika geluk te wenschen en te verwelkomen. Volgens opgevangen radiobe richten van Dr. Eckener was hij bij dc aan komst te Baltimore ten zeerste ontroerd. In zijn gesprekken met de medereizigers wees hij er vooral op, dat, ondanks alles, wat men ach ter den rug had en ondanks het feit. dot 6000 mijlen waren afgelegd, er nog voldoende brandstof voor 65 uren was. Boven Wash'ngton. welke stad eveneens ge passeerd werd. kruiste de Zpp'pelin boven het kop'tool en het Lincoln monument. In het gc- h^el toefde het luchtschip tien minuten hoven Washington, alvorens zijn reis naar Baltimore voort te zetten. Eerst naar 'Washington. Ne w-York, 15 Oct. (V. D.) Bij het mi nisterie van marine te Washington is heden middag van het luchtschip een bericht binnen gekomen, volgens hetwelk de Zeppelin op zijn weg naar Lakehurst eerst de steden Washing ton, Baltimore en Philadelphia bezoeken zal. De Graf Zeppelin is over Big Island heen- gevlogen en heeft koers gezet naar Washington, waar het te 12.21 uur werd Waargenomen. HET WEER VAN ISftXIGCN Hoogste Barometerstand: 771.8 j te Dresden. Laagste Barometerstand: 730.0 te Reykjavik. Verwachting tot den avond van I 17 October. Zwakke tot matige Zuidelijke tot Z.-W. wind. nevelig tot half be wolkt, weinig of geen regen, iets zachter. Nadat het luchtschip over het vliegveld ven Washington was gevlogen, verscheen het boven het Kapitool en het Witte Huis. Van een hoogte van ongeveer 1000 voet groette do Graf Zeppelin twee mooi. President Coolidge begaf zich onmiddellijk in den voortuin, waar zijn echtgenoote zich reeds bevond, cn wuifde het luchtschip toe. De staatssecretaris van marine WilbuT cn zijn beambten bevonden zich op het dak van het ministerie om het luchtschip woer te nemen. Het weer was helder, zoodot de passagiers met verrekijkers waren te zien. Op de straten vormden zich groote oploopen en het verkeer werd cenigen tijd belemmerd. Twaalf vliegtuigen waren voor de begroeting van de Graf Zeppelin opgestegen en vlogen om het luchtschip heen, terwijl dit de vlucht naar Baltimore voortzette. Dr. ECKENER. New-York wacht. New York, 15 Oct. (V. D.) Een officieel bericht van de „Graf Zeppelin" meldt, dat het luchtschip te vier namiddag (Amerik. tijd) (9.20 uur Amsterd. tijd) boven New-York zal aankomen. N e w-Y o r k 15 Oct. (V. D.) Hoe meer het luchtschip New-York en Lakehurst nadert, hoe grooter de opwinding wordt, die zich van de bevolking heeft meester gemaakt. De bla den geven de eene extra-éditie na de andere uit en geven berichten over het verdere ver loop van de vlucht onder dikke „headlines." Boven New-York is het prachtig weer. Op straat worden de lotgevallen van het lucht schip levendig besproken. Men drukt zijn groo te bewondering uit voor het vliegen ;n den storm van Zaterdag en Zondag. Het luchtschip „Graf Zeppelin" is hedenmid dag te 15 33 uur Amerikaansche tijd (heden avond 8.58 uur Amsterdamsche tijd) boven de Zuidelijke voorsteden van New-York aangeko men. Ruim 20 minuten later was het luchtschip boven de stad gearriveerd. Op het oogenblik, dat het luchtschip „Graf Zeppelin" boven de stad Ne.w-York verscheen, brak een groot alarm los De sirenes loeiden. De arbeiders verlieten de fabrieken, de kan toren liepen leeg en de straten vulden 'ch in een minimum van tijd van een groote menigte. Het luchtschip werd luide toegejuicht. Op de daken van de wolkenkrabbers hadden zich vele duizenden opgesteld om het luchtschip gade te slaan. Het verkeer in de straten staat letter lijk stiL

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1928 | | pagina 1