Bioscoop Amlsitia
LOOPING THE LOOP
10, 12, 13 Nov.
Op het bureau van Sief AMERSFOORTSCH DAGBLAD ontvangt U GRATIS een
entreebiljet, wanneer U een „HEITJE" (kleine advertentie) ter plaatsing opgeeft. Prijs 3x voor f 1.-
Schitterend en emotievol filmwerk.
DE VEENDAMMER
HYPOTHEEKBANK
Het requisitoir
Humor-hoekje
DE ONDINE
De schuldvraag
MONUMENTENDAG
WEGENVERBETERING
De wensch van
belanghebbenden
Veel belangstelling
PERSONEEL DER
SPOORWEGEN
Bezwaar bij de directie
MKBB
De behandeling der zaak voor
het Amslerdamsche
gerechtshof
Het Gerechtshof ic Amsterdam heelt gistei
voortgezet de behandeling in huogcr beroep
van de strafzaak der „Veendammcr Hypo»
thcckbank". Nu bekend geworden was dat 111
deze vierde zitting de procureursgeneraal re»
quisitoir zal nemen, was de belangstelling in dc
zal eens zoo groot als tijdens dc vorige
dagen.
Voorgelezen worden o.m. een aantal brieven
van den promotor Scdcyn aan Licbcrman en
van Schim van der Loeff aan Licbcrman. welke
brieven door mr, Kokosky zijn overgelegd er.
waaruit zou moeten blijken dat Licbennan's
plannen niet louter zwendel zijn geweest.
Daarna was het woord aan den procureur;
generaal, mr. A. baron van Harinxma thoc
Slooten, die zegt, zich uitsluitend te zullen
beperken tot dc dagvaarding.
Spr. gelooft dat het Hof het met hem eens
zal zijn, dat het vonnis van de Rechtbank niet
kan worden gehandhaafd.
Naast een technische fout in het vonnis kan
spr. zich ook niet vcrecnigcn met dc uitspraak.
Dc Rechtbank spreekt van mededaders; maar
dan moeten er ook daders zijn. En waar de-
Rechtbank verdachte M. heeft vrijgesproken,
aannemend dat hij te goeder trouw heeft ge»
handeld, zouden dc verdachten Woltman ver
oordeeld moeten zijn wegens het doen plegen
Voor spr. staat het vast, dat cr ook bij M
boos opzet is aanwezig geweest. Uitvoerig bc;
toogt spr. dan dat alle drie verdachten tezamen
cn in vcrccniging hebben gehandeld. Mocht
het Hof dit niet aannemen, dan is cr nog altij.
van medeplichtigheid of uitlokking sprake.
Wat het opzet betref wijs spr. cr op clat
tijdens de onderhandelingen dc waarde der
aandeclcn steeg.
Een van dc voornaamste aanwijzingen voor
het opzet van verdachten is, dat zij wisten dat
door het verminderen van dc zakelijke zeker»
hcid der Bank, dc zekerheid der pandbriefhou»
tiers in gevaar kwam. Wat M. betreft, deze kan
er zich niet op beroepen dat hij door de con»
tracten overvallen is, hij heeft het kassiers»
contract geteekend cn wist dus wat er met de
„Veendammcr" gebeuren ging.
Ook M. had, evenals verd. \V. Sr. dc disagio»
calculatie in zijn hoofd. Deze disagio*calculatic
acht spr. een zeer belangrijke aanwijzing, dat
de schuldeischers hierdoor werden benadeeld,
maar dat het doel was, dat dc pandbrief»
houders het gelag zouden betalen. Sinds 1921
nam dc Nedcrlandschc Bank geen pandbrieven
van dc „Veendammcr" meer in bclccning, bo»
vendien werkte dc Bank de laatste jaren met
verlies, waaruit spr. concludeert dat een koop»
prijs van 2,5 milliocn voor de aandeclcn veel
e.n veel tc hoog is. Wat zoun W. betreft, hij
heeft in Juni 1927 de waarschuwing van Scdcyn
over het niet toelaatbare van dc wijze van ver»
koop der „Veendammcr" in den wind geslagen;
dat is een aanwijzing voor zijn schuld. Ook de
waarschuwing van Smits heeft hij niet geacht.
Met dc Rechtbank neemt spr. aan dat de con»
tracten slechts schijn van recht aan ontoclaat»
bare handelingen moesten geven. In het door
mr. Schurmann gewijzigde contract wordt gc»
simulecrd dat alles in contanten zou worden
betaald. Dit contract heeft men onveranderd
gelaten, hoewel met een vordering zou worden
betaald. Daarvoor diende het aanvullend con»
tract. Bij dc samenstelling van het koopcon»
tract wist men reeds dat niets in cash betaald
zou worden. En dat gehandeld werd. er op
vertrouwende dat dc vordering goed was, is
niet juist. Alle drie verdachten wisten dat dc
Discontobank van niet en geencr waarde was
En nu de borgstelling van Licbcrmann en Van
den Toorn, die dc vordering gedekt zou heb»
ben?
Toon mij die borgstelling aldus spr. ik
beweer dat zij niet bestaat. Ook de bewering
dat er een tweede borgstelling van Van den
Toorn geweest zou zijn, is volgens spr. onjuist
Spr. gelooft dat een oude borgstelling van Van
den Toorn voor dc Holland»Amerika Levens*
verzekering Maatschappij later bij dc „Veen»
dammer" gebruikt is. Het verbaast spr. dat mr
Schurmann in het toonen door Licbcrmann van
een koffer met effecten het bewijs heeft gezien
dat hij met een vermogend man te doen heeft;
spr. zou bij zulk een handelwijze aan een
oplichtcrstruc gedacht hebben. Ook Licbcr»
mann's plan had geen waarde, omdat cr geen
geld was om het tc betalen. Ook kon dit plan
dc „Atlas" niet verwezenlijkt worden
omdat daarnaast het plan Schim van der Loeff
bestond, die de aandeden voor 3 millioen
kocht, doch zc niet betalen kon. Het eind van
dc historie was dat dc „Veendammcr" is
leeggehaald.
De procureursgeneraal komt dan tot dc con»
dusic, dat het primair ten laste gelegde bewc»
zen is, om dan tot dc subsidiaire tenlasteleg*
gingen tc komen. Spr. zegt dat op alle punten
dc kwade trouw van M. is bewezen. Een bc»
roep op het kassierscontract gaat niet op. M
heeft het met dc commissarissen van dc
„Veendammcr" gclcckend, voor zij in functie
waren getreden.
Mocht het Hof geen bedriegclijkc bankbreuk
aannemen, dan is er toch in ieder geval ver»
duistering gepleegd, wat NV. Sr. betreft door
het terugnemen van onverplichte stortingen op
dc aandeclcn. Dan komt spr. tot dc strafmaat.
Wc hebben zegt hij te doen met ccn
buitengewoon ernstig feit, hoewel de familie
\V. veel heeft trachten goed tc maken door
alles terug tc geven aan dc curatoren. Met dc
Rechtbank wil spr. meegaan, door niet dc
maximum straf te vragen.
Spr. eischt vernietiging van het vonnis der
Rechtbank, en opnieuw rechtdoende vcroor»
dccling van vader cn zoon W. wegens het
medcplcgcn van bcdriegelijkc bankbreuk tot
gelijke straffen als door dc cchtbank opgelegd,
n.l. resp. vier jaar cn een jaar gevangenisstraf
cn vcroordceling van verdachte M. wegens bc»
dricgclijkc bankbreuk tot een jaar gevangenis»
staf.
(Verdachten blijven onbewogen voor zich
uitkijken).
Na dit requisitoir, dat ruim anderhalf uur in
beslag nam, schorste dc president dc zitting
tct kwart over een.
Na de hervatting der zitting geeft de presi
dent het woord aan mr. Th Muller Massis,
voor het houden van zijn pleidooi ten behoeve
ven verd. Woltman Sr. PI. brengt in do eerste
plaats hulde aan den president, voor de wijze
waarop hij de zaak heeft geleid. Er is thans
in deze zaak een andere sfeer geschapen, voor
de rechtbank ging het wel eens te bar, leek de
behandeling wel eens op een operette. Het pu
bliek heeft gegnuifd, dc ba^ie is toen door den
modder gehaald. Bij het Hof is hiervan geluk
kig geen sprake geweest.
PI. wijst er op, dat er, ook al zal de verdedi-
ging gaarne het hare doen, om tot een spoe
dige afhandeling te komen, toch r.og wel aan
leiding is om bepaalde voorstellingen onder
een ander licht te bezien.
Zoodra vader Woltman bemerkte, dat dc za
ken verkeerd gingen, heeft hij gefulmineerd
tegen het nieuwe bestuur. Aon Möhring en
anderen heeft hij toen dadelijk zijn groot mis
noegen te kennen gegeven En daartegenover
staat, dat pl.'s cliënt alles keurig heeft be
waard tot het oogenblik, dot hij alles overgal
nan de curatoren.
PI. neemt vervolgens het vonnis der recht
bank onder de loupe en zet aan dc hand daar
van de geheele voorgeschiedenis nog eens uil-
een. PI betoogt dat Woltman Sr. zich wel de
gelijk bekommerd heeft over de gegoedheid
van de tegenprestatie ten behoeve van de
..Veendammcr" en dus van de pand'oricfhou-
ders. Dc rechtbank neemt aan dat bij Wolt
man Sr. bij de prijsbepaling der aandeelen wel
degelijk heeft voorgezeten dc disagio-calcula-
Dlrksen „En ik 2al je laten zien wie hier de baas in huis is*.
Mevrouw Dirksen „Dat l:un je niet. Het is haar uitgaan*
avond". (Toronto Goblin)
tie. PI. meent echter dat wel degelijk door alle
feiten is weerlegd, dat het disagio voor ver
dachte ccn motief zou zijn geweest voor de
bepaling van den koopprijs der aandeden.
Verd's opmerking: „we konden het toch er
zelf niet uithalen", die/hij voor de rechtbank
gemaakt heeft, mag geenszins als kwade
trouw worden uitgelegd; het Hof heeft er geen
denkbeeld van, welke een geweldige spanning
er heerschte tijdens de zittingen van de recht
bank.
Wat de borgstelling betreft, wijst pl. er met
nadruk op, dat voor hem niet vaststaat dat er
maar één borgstelling geweest is. De heei
Van den Toom heeft den indruk gemaakt,
dat hij slecht is van geheugen; overigens moe
ten zijn verklaringen met dc noodige reserve
ontvangen worden, want hier voor het Hof be
gon hij al dadeliik to vertellen. dat zijn mede-
dcclingen voor de rechtknnk onjuist zijn ge
weest. Van den Toorn is een man, die dingen
verteld heeft, die onmogelijk waar kunnen
zijn; voor zoo'n man telt een btrgfochtje min
der of meer ni«t. Behalve Möhring hebben
andere getuigen positief verklaard een afzei»-'
derlij ke borgtocht tc hebben gezien, anders
dan die, welke Möhring gezien heeft onder
het kassierscontract.
Het vonnis draagt in zijn geheel hot ken
merk van op een richting te willen aansturen,
n.l. Woltman te straffen omdat hii als hypo-
theekbanldirecteur buiten zijn boekje is ge
gaan. Uit vele overwegingen valt dat op te
merken. De publieke opinie heeft in do zaak-
Woltman een ^woordje meegesproken. Wolt
man is jarenlang geweest het zwarte schaap,
dat geslacht moest worden.
Pl. brengt de figuur van Licbcrmann ter
sprake, om aan de hand van oen memoran
dum van laatstgenoemde te bcioogen, dai
Woltman en Liebcrmonn in g en <?rva] tevo
ren bij elkaar zijn gekomen om de „Veen-
dammer" te verdeelen.
Pl wijst er voorts op dat zijn cliënt geen
enkele aanleiding heeft gehad om de Bonk te
verkoopen, de familie kon er goed an leven
In dc voo geschied -r is er wel royaal, maar
niet roekeloos met de Bank geleefd, want
verd's beheer was vcorz''r*»*?cr H-t feit dat
verd in activa betaald wilde worden, vindt
zijn oorzaak hierin, dat hij geen geld noodig
had. En van Licbcrmann heeft Woltman altijd
goede informolics gezien on gekregen.
De hoofdzaak van alles vindt pl dat Lieber-
mann een fascinecrenden invloed op ieder
had; ook de rechtbank heeft dat aangenomen,
onders had zij Möhring en mr. Kortenoever
niet kunnen vrijspreken. Monr waarom wordt
dan niet aangenomen dat ook Woltman onder
Liebcrmann's invloed is gekomen. Woltman
is ccn man, die niet helder dcor alles heen
ziet; er is geen reden om nnn te nemen dat
hij niet de dupe van Licbermann is gewor
den. Men mag Licbcrmann beschouwen als
goed of kwaad. Woltman haalt niet in genie
cn het verwekken van goed vertrouwen bij
Licbermann. Ook heeft Woltman niet de hoo-
geschool van het hypotheekwezen doorloo-
pen;-hij is als klein man begonnen, die hij
kwesties von gewicht naar ziin raadsman Mep,
om daar ziin li^ht op te steken A's mr Snhur-
mann hem krachtens do stotuten op eenig ge
vaar had gewezen, zou Woltman rich dadeliik
hebben teruggetrokken Wanneer anderen het
niet hebben doorzien, die knapper waren dan
hii, wcarom had hij het dan wel moeten voe
len roept pl. met stemverbeffng uit Voorts
wijst pl er met nedruk op. dal bij de bereke
ning van den koopprijs bij verd niet heelt
voorgezeten de disagio-colculatie Als de heer
Woltman zegt, dat hij geen oogenblik de ge
dachte heeft gehad, de nar.dbriethouders te
benndeelen. is er geen roden, om hpm niet te
gclooven. Dc „Veendammcr" was een goud
mijn voor hem, en daarom heeft hij zijn aan
deden tegen hoogen prijs verkocht.
Spr komt dan tot het juridische gedeelte
van zijn pleidooi Pl ving zijn juridisch plei
dooi aan met nietigheid van de dagvaarding
te pleiten, op grond van onvoldoende om
schrijving der ten laste gelegde feiten. De
eerste zin van de dagvaarding beslaat bijna
twee folio-vellen getypt l Doch afgezien
daarvan pl zal ook liever een andere be
slissing van het Hof hebben is het vonnis
van de rechtbank over allo konten fout, net-
geen pl. in den breede tracht aan te toonen.
Ten slotte vraagt pl. nietigverklaring van de
dagvaarding, subs, vrijspraak von ziin cliënt,
subs, ontslag van rechtsvervolging, g meer
subs, het opleggen van een lichtere straf.
Te kwart voor zes schorst de president dc
zitting don tot Woensdagochtend te 10 uur,
wanneer mr. Goselirg zijn pleidooi voor Wolt
man Jr zal houden.
Grieksche kapitein vraagt
schadevergoeding
De kapitein van de „Aikatcrinj St. Goulan-
dris", het Grieksche schip dot onlangs oorzaak
werd van het vergaan van dc Franschc duik
boot Ondinc, heeft schadevergoeding gevraagd
voor den tijd, dat men hem te Rotterdam heeft
vastgehouden. Wij vernemen dot dit vasthou
den is gelast door het Grieksche consulaat,
dat daartoe overleg met het Franschc had ge
zocht. Er zal door de beide regeeringen
na het voorloopigc onderzoek nog een enquête
worden gehouden, die beslissend zal zijn voor
de schuldvraag, terwijl dan ook deze schade
vergoedingskwestie zal worden geregeld.
DE ZENDING OP BALI BEDREIGD?
Bescherming der inhecmsche
cultuur.
Op dc vragen van den heer Bijlevcld be-
ti effende een door den gouverneur-generaal
tan Ncdcrlandsch-Indië gehouden rede bij zijn
bezoek aan Bali, heeft minister Koningsberger
geantwoord dot dc juiste tekst van de woorden,
door den gouverneur-generaal in zijn op Bah'
gehouden toespraak gebezigd, niet mee» kan
worden vastgesteld; de Landvoogd heeft haar
onvoorbereid moeten uitspreken en de lezingen,
in verschillende dagbladen gegeven, loopen
uileen.
Dc door den gouverneur-generaal gesproken
woorden moeten niet worden opgevat als een
door hem aan dc bevolking gedane belofte
van bescherming tegen de toelating der Chris
telijke zending op dat eiland. De Landvoogd
heeft bij het uitspreken zijner woorden niet
speciaal gedacht aan toelating van missie of
zending. Hij heeft in dc bewuste passage be
doeld uiting te geven aan den wensch dc-r Re-
gcering, om dc eigen Balische cultuur dio
uiteraard berust op de onder de bevolking nog
levende godsdienstige grondslagen zooveel
mogelijk te eerbiedigen en tegen aantasting van
huiten tc beschermen, waarbij hij ter illustratie
zijner bedoeling heeft genoemd de voornemens
der Rcgccring, om de bestuursvoering te her
zien door aanpassing aan de oude instellingen,
waardoor feitelijk het bestuur wordt gelegd in
handen van autonome rechtsgemeenschappen
onder volkshoofden met raden en waardoor de
tank vnn het Europeesch bestuur wordt terug
gebracht tot leiding en advies
PRESIDENT MASSARYK
H. M. de Koningin heeft het grootkruis der
leend aan den heer Dr. T. G. Masaiyk, pre
sident der Tsjcoho-Slowakischc Republiek,
welke dezer dogen hnor tienjarig bestaan viert.
MIJN W ERKERS'BCND.
Eischen tot lotsverbetering.
Op Zendag 28 October vond in „Ons Huis"
te Heerlen een zeer druk bezocht buitenge
woon congres plants van den Algemeene Nc-
derlandschen Mijnwerkersbond..
In een uitvoerige redevoering nam de bonds
voorzitter Van de Bilt stelling ten aanzien
van de houding der regeering, inzake een on
derzoek naar de toestanden in do mijnstreek.
In den loop zijner rede wees hij er op, dat
de Minister vnn Waterstaat geen anderen weg
tot het verkrijgen van lotsverbetering had aan-
geduid. dan door den strijd van den vakbond.
Doch denrbij had de Minister dienen te beden
ken, dat ongeveer twintig duizend mijnwerkers
in een staatsbedrijf werkzaam zijn en dus een
staking practisch tegen den Staat gericht zal
zijn.
Nu echter dc Minister dien weg gewezen
heeft, zal die weg worden aanvaard en niet
voor den felsten strijd teruggeschrikt worden.
Hierna vond een uitvoerige gedachtenwis-
seling plaats over aan de werkgevers te stellen
cischcn voor lotsverbetering. Besloten werd
tenslotte om als nog dezen winter tc vcrwe-
zenlijken eischen te stellen
Loonsverhooging voor de bovengrondsche
arbeiders. Minimumloon van 00 pCt. van het
doorsneeloon voor do bovcngrondschc arbei
ders. Belangrijke verhooging der invaliditeits
pensioenen. Doorbetaling der erkende Christe
lijke feestdagen. Toekenning aan het Scheids
gerecht van de bevoegdheid om onrechtvaar
dige ontslagen tc doen terugnemen.
Sterke aandrang werd nog uit het congres
uitgeoefend om uitbreiding der vacantic to
verkrijgen, daar het schrikbarend ziekcncijfer
voor een belangrijk deel voortvloeid uit over
vermoeidheid der mijnwerkers. Men besloot
echter tenslotte in zooverre aan die verlan
gens tegemoet te komen, dat gecischt zal wor
den om de vacantie der jeugdige arbeiders tot
twee weken uit te breiden
Nauwere samenwerking tusschcn
verschillende lichamen
Een Commissie van advies
te wachten
In verband met reeds verschenen berichten
wordt ons thans van bevoegde zijde medege
deeld, dat de minister von waterstaat voorne
mens is, een commissie van overleg inzake we-
gcnverbctering in te stellen, ten einde tegemoet
te komen aan den in de Tweede Kamer dei
Staten-Generaal meermalen gcuiten wensch om
belanghebbenden te moeien in het vraagstuk
der wegenverbetering. In deze commissie zul
len zitting hebben vertegenwoordigers van ver-
cenigingen en bonden op het gebied van ver
keer, automobielbedrijf, landbouw, nijverheid
natuurschoon, gewestelijke plannen enz. De in
stelling van de commissie zal vermoedelijk vóór
half November zijn te verwachten.
DE EERSTE KAMER.
Bijeengeroepen op
20 Nov.
Dinsdag
De Eerste Kamer is bijeengeroepen tegen
Dinsdag 20 Nov. a.s. des avonds om half
negen.
Men meldt ons uit den Haag
In verband met den Monumentendag, welke
op Zaterdag 5 November in de Ridderzaal
wordt gehouden, wordt het volgende gemeld
De Monumentendag is georganiseerd door
de commirsic voor den Monumentendag, in
gesteld op 12 November 1927 op een verga
dering waar vertegenwoordigers von den Oud
heidkundigen Bond, de Vereeniging tot be
houd van Natuurmonumenten in Nederland;
den Bond Heemschut, de Vereeniging „Hen
drik de Keyscr", de Vereeniging „De Holland-
sche Moleh", den A N W B, Toeristenbond
voor Nederland en de Vereeniging voor Ter
penoid 'erzoek bijeen waren om te beraad
slagen om nauwere samenwerking tusschcn
allen, die zich het behoud van onze monu
menten van natuur, geschiedenis en kunst ten
doel stellen.
In Februari j.l. werd te Amsterdam dc eer
ste' Monumentendag gehouden, waaraan werd
deelgenomen door bestuursleden van nationa
le cn provinciale vereenigingen en commis
sies, die op dit gebied werkzaam zijn Deze
eerste Monumentendag was een succes zoowel
om het belang der inleidingen als door de
gelegenheid, die hij bood aan hen, die door
de gedachte der monumentenbescherming wor
den geleid, om met elkander in persoonlijk
contact te komen.
De tweede Monumentendag wordt dan ook
met belangstelling tegemoet gezien Naast
autoriteiten en de leden der beide Kamers van
de Staten Generaal .zijn ook zij, die in plaat
selijke vereenigingen werken, tot het bijwonen
van doze vergadering uitgenoo'igd. teneinde
te luisteren noor hetgeen de inleiders te zeg
gen zullen hebben, om desgewen^cht aan de
discuskics deel te nemen en niet het minst
col; oni den or.derlingcn band te versterken.
NEDERLAND EN SI AM.
Arbitrageverdrag.
Op 27 October 1928 heeft te 's Gravenhagc
do ondcrtcckcning plaats gehad van een arbi
trage- cn concilintie verdrag tusschcn Neder*
land en Sinm.
PROV. STATEN VAN LIMBURG.
In de gistermorgen gehoviden zitting van d©
Provinciale Staten van Limburg is het nieuwe
Statenlid baron de Weichs de Wenne geïnstal
leerd.
De Staten hebben hun teleurstelling uitge*
sproken over dc regeling van het mijnrecht,
zooals zulks is geschied in het door de Tweed©
Kamer aangenomen wetsontwerp.
Twee weken loon
extra gevraagd
Door de personeels-organisaties bij de Në-
derlandsche Spoorwegen is aan de directie
der Ned. Spoorwegen het verzoek gericht
om, gezien dc gunstige uitkomsten van het
bedrijf, in den loop van dit jaar, een extra
loons-uitkeering te mogen ontvangen over
twee weken, met een minimum van 70 per
persoon. Over dit verzoek is gistermorgen
met dc directie geconfereerd. Dc directie
heeft zich daarbij op het standpunt gesteld,
dot men met de indiening van dit verzoek te
vroeg is geweest, aangezien men momenteel
n0fif geen definitief overzicht heeft over de re-
sultoten van het spoorwegbedrijf over het
volle jaar 1928. Eerst als dat overzicht vol
ledig vóórligt, is de directie in staat een be
slissing te nemen ten aanzien van het bewuste
verzoek. Op dit oogenblik is zij daartoe niet
in dc gelegenheid.
LUCHTPOST.
Ontvangst in Indic van de mail
van het 3c cn 4e postvliegtuig.
Volgens telegrafisch bericht van de Indisch©
postadministratie is dc post, welke met het
derde vliegtuig verzonden werd, te Medan ont
vangen op 17 October, te Palembang op 19
en te Batavia en Bandoeng op 20 October j.l.
De post van het vierde vliegtuig is te Medan
ontvangen op 22 October en te Palembang,
Botovia en Bandoene op 26 October j.L
