DE EEMLANDEU f BUITENLAND. Maandag 19 November 1928 27e Jaargang No. 120 BUITENLANDSCH OVERZICHT LEVENDIG RIJKSDAG DEBAT Steun aan de uitgestotenen BONCOUR'S HEENGAAN De Jouvenel opvolger? LLOYD GEORGE CRITISEERT Duitschlanddeedzijn plicht GRUV ELIJKE MOORD ORKAAN IN ENGELAND Slachtoffers van den storm DE RAMP DER VESTRIS Een millioenenschade EEN SCHIPBREUK Slechts drie geredden AMERSFOORTSCH DAGBLAD ABONNEMENTSPRIJS pet 3 maande» voor Amersfoort f 2.10. pex maand f 0.75. per weck (raw grit la verzekering tegen ongelukken) f 0.171/* Binnenland franco per post per 3 maanden f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05. POSTREKENING 47910 TELEFOON 1NTERG 513 DIRECTEUR - UITG EVER! J.VALKHOFF PRIJS Q£f{ ADVERTENTIEN vaD 1,05 ®el ,ob€9rtP VftD CCD t*w'J5Dummer. elke regel meer f0.25. Llcfdadlghclds-advertentlfeo voor d« helft via deo prijs. Kleine Advertertlüo ..KEITJES" bij vooruitbetaling t—5 *tg«l» 50 cent. elke regel meer 10 cent, driemaal plaatsen I.Bewijsnummer extr» 0.05 BUREAU: ARNHEMSCHE POORTWAL 2* De ruzie om den bouw van den Duitschen pantserkruiser. Het orlogsschip komt er. De soc.-dernocraten lijden een nederlaag. In ons ochtendblad heeft men reeds kunnen lezen, dat dc Duitschc sociaal-democraten, die den bouw van den pantserkruiser, waarmee reeds een begin was gemaakt, walden stopzet ten, hun zin n i e t hebben gekregen. Het des betreffende, door hen ingediende, voorstel werd gisteren verworpen met 255 tegen 203 stemmen en de conseqaer.ije hiervan is tevens, dat rijksweerminster Groener, die gedreigd had af te treden, indien 't voorstel werd aan genomen, in functie blijft. Het heeft de aan dacht getrokken, dat feitelijk alle sprekers, die zich tegen het voorstel der sociaal-democra ten kantten, dezen openlijk of meer bedektelijk beschuldigden van een oneerlijke tactiek. Vooral de rede vnn den sociaal-democraat Wels, die een sterk agitatorisch karakter droog, heeft het verzot der verschillende par tijen aangewakkerd. Twee sprekers, die bij de discussies in den rijksdag het standpunt hunner partijen uiteen zetten, hebben met name woorden geuit, die verdienen, dat wij cr op terugkomen, omdat zij een goed denkbeeld geven van al wat er aan de kruiserkwestie vastzit. Briminghaus, afgevaardigde der Duitsche Volkspartij, maakte de opmerking, dot Wels Donderdag- zijn rede beter niet had kunnen houden, omdat hij slechts als partij-politicus hecSt gesproken. Hij noemde het een wonder lijke parlementaire opvatting, dat elke lijks- dag de besluiten van zijn voorganger onge daan kan maken. Theoretisch mag dat juist zijn, doch pcactisch leidt het tot niet te gedoo- gen consequenties. Wels' standpunt is dan ook door den soc.-dem. ïijkskanselier Her mann Müller zelf weerlegd. Wanneer men in t algemeen d'a noodzaak eener marine toe geeft, moet men haar ook bestaansmogelijk heden verschoffcn, vooral in abnormale tijden, omdat men dan gevaar loopt tot speelbal van anderen te worden, wanneer men niet bij machte is zich tc verdedigen. Het lot van Oost-Pruisen aldus Brüninghous is ten nauwste met de marine verbonden en hij be treurde het, dat de sterkste partij van den rijksdag (de soc.-dom.) dit niet wil inzien. Voorts merkte spreker nog op, dot allen dc rijks weer verre willen houden van partijpoli tiek. Dc afgevaardigde Lemmer, tot dc democra ten behoorende, begon met de verklaring, dat zjjn partij niet haar goedkeuring zou hech ten aan het voorstel der sociaal-democraten om den kruïserbouw stop te zetten. Het zou, zoo verklaarde de spreker, voor de democra tische fractie in partij-politiek opzicht stellig prettiger zijn geweest een ander besluit te nemen. Lemmer zelf had een moeilijken in- nerlijken strijd gevoerd hoe hij moest hande len. Den doorslag had echter gegeven, dat de materieelc beslissing over den bouto van den kTuiser reeds door het kabinetsbesluit van 10 Augustus gevallen was en het nu nog slechts gaat om dc parlementaire behandeling van dit besluit. De politieke behandeling der kwestie is echter op een ongelukkige wijze gecompli ceerd. Om de verwarring niet nog meer te vergrooten was het volgens Lemmer noodig nog eens dc voornaamste punten van de toe dracht van zaken voor zich zelf te laten spre ken de vorige rijksdag keurde, ondanks het welgefundeerdc verzet der democraten, den eersten termijn voor den bouw van den krui ser goed. Dc rijksdag heeft zich, door aan vaarding der begrooting, eveneens voor den bouw uitgesproken en slechts de regeering gevraagd ihet begin van den bouw op te schorten, opdat inmiddels vastgesteld zou kunnen worden, of de bouw in financieel op zicht uitvoerbaar was. Het vorige kabinet heeft te dezer zalee een bevestigend antwoord gegeven en den minister voor de rijksweer baarheid opgedragen met den bouw van den kruiser een aanvang te maken. Daaruit volgt, dat de rijksminister van financiën den bouw, wat den geldelijken kant der zaak betreft, mo gelijk acht. Ondertusschen wilde Lemmer niet verhelen, dat hij bedoeld kabinetsbesluit, het welk ook hem ten zeerste had verrast, niet goed keurde. Wels nu had gesproken, alsof de so ciaal-demooratie zoo scherp mogelijk zich verzette tegen 't kabinet en alsof de sociaal democratische ministers voor 't kabinetsbesluit van 10 Aug. niet ten volle verantwoordelijk waren. Een dergelijke houding moest z.i. tot een verwarring van het parlementaire systeem leiden. De ooren der Duitsche sociaal-democraten hebben getuit van de kritiek, die gisteren en eergisteren op hen geoefend is, doch het voor naamste is, dat de crisis bezworen is, een cri sis, die overigens zeer tc onpas zou zijn ge komen, nu Duitschland dezer dogen wordt be trokken in onderhandelingen, die voor den staat van 't grootste belang zijn dc bespre kingen over 't vraagstuk van de definitieve vaststelling der hcrstelschuld en al wat daar aan vastzit en daaruit voort kon vloeien. BOTSING te lindenau. L e i p z i g IS Nov. Bij een botsing van do Stahlhclm is het Zondagmiddag in de voor stad Lindenau tot '11 botsing met communis ten en roode frontstrijders gekomen, zoodat de politie moest ingrijpen. De communisten bestookten de politie met steencn en stokken. Een agent en enkele lietoogers weiden ?e- wond. Er hadden verscheidene arrestaties plaats. In verband met het conflict in de metaalindustrie Zaterdag behandelde de rijksdag het conflict in de metaalnijverheid. President Loebe stelde voor eiken spreker een kwartier tijd te geven voor het afleggen zijner verklaringen, want „es mussen den vielen Re den nun cndlich Taten folgen", welk voorstel ondanks het verzet der communisten werd aan genomen. De commissie voor sociale politiek deed aan de hand, dat de rijksregeering in overleg "met Pruisen aan de gemeenten in het gebied der uitsluiting de middelen ter beschikking zou stel len, opdat zij haar plicht tot ondersteuning kunnen vervullen. Voorts stelde zij voor ter stond dc schade vast te stellen, die door de uit sluiting aan den handel enz. is toegebracht. Afg. Grassmann (soc.-dem.) zeide, dat zijn fractie het betreurde, dat haar voorstellen niet spoediger zijn afgedaan. In verband met de noodzakelijkheid van spoedige hulp zal zijn fractie vóór het voorstel der commissie stem men. Afg. dr. Bruning legde uit naam van het centrum een dergelijke verklaring af. Afd. v. Lindciner (D.-nat.) meende, dat dc commissie met haar voorstel de regcering een volmacht verstrekt, welker gevolgen niet te overzien zijn, weshalve zijn fractie niet vóór de motie kan stemmen, te meer, daar deze den indruk wekt, dat met de openbare middelen op verkwistende wijze wordt omgesprongen. Zijn fractie zal zich van stemming onthouden. Dc commissie Radel bestreed het voorstel en zeide. dat zijn fractie haar voorstel tot uit betaling eener wcrkloozcnondcrsteuning zal her halen. Minister Wisselt kantte zich tegen Radcl. be- tbogend, dat spoedige hulp alleen kan worden gebracht op de wijze, als in het commissie- voórstel is bepaald. De regeering zal de haar in de motie gegeven opdracht snel en krachtig uitvoeren. Afg. Wagner (nat.-socverklaarde, dat het voorstel der uitgestotenen weinig helpt, daar de ondersteuning moet worden terugbetaald. Nadat twee communistische amendementen waren verworpen, werd het voorstel inzake de ondersteuning der uitgestotenen in de Westfaal- sche metaalindustrie met 267 tegen 59 stem men (comm. en nat.-soc.) en 55 blanco stem men (D.-nat.) aangenomen. Aangenomen werd voorts b** ~-4el on verwijlde vaststelling der schade, die de uit sluiting aan het economische leven heeft be rokkend. De ondersteuning gaat reeds heden in. Om streeks 20 millioen mark zal ter beschikking worden gesteld. Vandaag wordt te Essen een conferentie gehouden, waarin de verdeeling de zer middelen over de gemeenten en verder over de uitgestotenen zal worden geregeld. DEMOCRATISCHE PARTIJ IN DUITSCHLAND. Tienjarig- bestaan. Berlijn, 13 Nov. (V. D.) Ter gelegenheid van het TO-jarig bestaan der Democratische Partij hield deze partij Zondagmiddag een re ceptie in „Rheingold", waar o.a. het woord werd gevoerd door Minister Dietrich en den Rijksdag-afgevaardigde Schneider In zijn icdc verdedigde Minister Dietrich dc partij tegen het tegen hoor gerichte verwijt, dat zij niet nationaal zou zijn. Nationaal zijn bclcekent volgons spr. echter een politiek voeren, welke het volk vrijheid, beschaving en welstand brengt. Dc republiek en de democratie 'neb ben echter een grootsch idee verwezenlijkt. Zij hebben het bewustzijn geschapen, dat Duitschland een natie is. Het Rijksdaglid Schneider merkte in zijn rede op, dat impo pulariteit een der grootste deugden voor een staatsman is. Aangezien de partij haar doel steeds eerlijk heeft nagestreefd, is zij bij de verkiezingen achteruit gegaan. Verbetering van den toestand kan slecht komen, als dc tegenstellingen van den klassenstrijd worden opgeheven en daartoe is de Democratische Partij onontbeerlijk. Groot verlies voor de Fransclie diplomatie Uit Parijs wordt d.d. 16 Nov. aan het Hbl. geseind Paul Boncour, die is afgetreden als verte genwoordiger van Frankrijk bij den Volken bond. heeft deze handeling duidelijk gemoti veerd mot de samenstelling von het nieuwe kabinet, dat hij te Geneva niet kan vertegen woordigen. In de wandelgangen der Kamer zegt men, dat het bedanken van Paul Boncour een groot verlies is voor de Fransche diplomatie, doch dat het z'eer vÓor de hand lag, daar anders toch de socialistische partij zijn aftreden zou h'ebben geëischt. Briand, die zelf het ontslag von Paul Boncour verklaart te betreuren, er kent, dat dc discipline van de partij hem deze houding zou hebben voorgeschreven. Men ver wacht thans, dat Jouhaux, de secretaris van dc Confédérotion Générale du Trcvoil, zich eveneens uit de Fransche delegatie te Genève zal terugtrekken. Het gerucht gaat. dat oud minister Henri dc Jouvenel thans den nieuwen post te Genève zou beklecden, ofschoon hij toenmaals heenging, omdat hij het, gelijk hij bekend maakte, niet eens wos met dc politiek van Briand van geheime samensprekingen te Genève tusschen dc groo'e mogendheden, waardoor het beginsel van gelijk recht voor alle staten, zoowel kleine ais groo'.e. werd miskend. BONCOUR. Een brief van Briand oan Boncour. Paul Boncour heelt van Briar.d, den minis ter van buitenlondschc zaken, een brief ont vangen, waarin hij zegl den stop van Bon cour te betreuren. Briand wijst cr op, dat Boncour cr steeds naar h- ^)r gestreefd, u.in dc Franscho vertegenwoordigmg in den Vol kenbond ccn niet-polilick karakter te geven. Hij had daarom gemeend, dat binnenlaridsche politieke gebeurtenissen nooit invloed op dc vertegenwoordiging von Fronkrijk te Genève konden oefenen. Hij is er nochtans van over tuigd, dat dc gewetensbezwaren, die Paul Bon cour tot heengaan noopten, volkomen eerlijk zijn. Briand dankt tenslotte Boncour voor diens optreden ten behoeve von de zonk des vredes in don Volkenbond. Briand had vóór hot verzenden van bovcn- rtoanden brief een langdurig onderhoud met Boncour, waaraan men in politieke kringen bepaalde beteckcnis toekent. Men ziet in het heengaan van Boncour een zeker toeken, dat de Fransche linkerpartijen besloten zijn tot een scherpe operatie tegen het nieuwe kabi- nct-Po'ncoré. Ook Jouhaux gaat heen. De Confédération Générale du Travail mankt bekend, dat Jouhaux zijn ontslag heeft in gediend als l d van dc voorbereidende com missie voor dc ontwapening. Hij zal evenwel zijn functies in het Inteinationaal Arbeids bureau blijven vervullen. Voorloopig nog geen voorzie ning- in de vocuturc-Boncour P a r ij s, 18 Nov. (H. N.) Volgens de Quoti- dien zal in de vacature van Paul Boncour waarschijnlijk voorloopig niet worden voor zien, aangezien de delegaties gewoonlijk eerst voor dc bijeenkomst van de Assemblée, dus voor September, worden samengesteld. Indien in de vacature vóór de bijeenkomst van dc voorloopige ontwapeningscommissie in Janu ari niet wordt voorzien, zal vermoedelijk de Fronrche gezant te Wecnen, Graaf Clouzei, de Fransche regeering vertegenwoordigen, zooals hij vroeger reeds heeft gedaan. De geallieerden zijn in verzuim Lloyd George heeft gisteren te Ashford in een rede betoogd, dat Duitschland non al zijn uit het verdrag van Veisailles voortvloeiende verpllchingen had, voldaan, doch dc geallieer den niet. Hij wees cr op, dat hnt verdrag be paalde, dol in geval Duitschland voor het vcr- loopen van vijftien jaar zijn vc-plichtingen was nagekomen, de bezettingstroepen terstond teruggenomen zouden worden. Duitschland heeft aan zijn verplichtingen voldaan, maar toen het de ontruiming von zijn gebied vroeg, kreeg Duitschland ten ant woord Voordat wij ontruimen, zouden wij gaarne weten, of gij bereid zijt ons daarvoor een kleine betaling te geven. Dit was niet de wij ze, waarop men de nakoming van verplich tingen mocht uitleggen Het had veel weg van nfpc.rsing. De gcollicecrden moeten nakomen wat zij beloofd hebben; nndois zal in Europa de vrede niet komen. Llovd George behandel de daarna de Engclsch-Frnnsche vlcot-ovei- ccnkomst cn zeide o.o. Dé" overeenkomst is met recht ren compro mis genoemd, want het compromitteert zoo wel onze eer als de 'zaak van den wereldvrede. Lloyd. George uitte de hoop, ent de overeen komst voorgoed vnn de baan v. as Zoolang wij ons gegeven woord niet nnkoir.cn en met de geweldige bewapeningen vooit-gain. is het Vol- k'enbondspact, evenals het Locerncpnct cn het KeUogpact, ccn bespotting en voorspiegeling von vnlsche feiten In dczfhV.c male als onze betrekkingen 1ot Europa haileli kor worden, wórden enze bewapeningen grootrr. Heel Eu ropa neemt aan dit drijven drol en zelfs pre sident Coolidge staat op het punt zich daarin tc begeven. Ik zal afwachten, tot Duitschlund ccn scheidsrechterlijke uitspraak verlangt tot regeling \on de kwestie van het Rijnland Don kon men zien wat Locarno - te beteekenen heeft cn zal het pact de vim:proef .ondergaan Een 72:jarige man. en diens 66:jarige vroinv met ingeslagen schedel gevonden B e r 1 y n, 18 Nov. (H. N Uit Graefental in Thuringen wordt een gruwelijke moord ge meld. Dc 72-jarige horlogemaker Grosch, de voorzitter van de Robot- cn Vcorschotver- eeniging, werd vanmorgen met zijn 66-jarige vrouw vermoord in huis gevonden. Beide heb ben tal van messteken in de hols, terwijl hun ook de schedel ingcsl&gcn was. Men ver moedt, dat hier een roofmoord geldt, hoewel men nog niet heeft kunnen vaststellen wot verdwenen is. DE STORM IX ZUID-ZWEDEN. Onbekend visscliersvaaituig vergaan. Groote schade. Stockholm 18 Nov. (II.N.) De storm van Zaterdag heeft ook in het Zuiden van Zweden groote schade aangericht. Tal van telefoon- cn telegraaflijnen werden vernield. Bij het visschcrsdorp Gernahus is een vis- schervaartuig van onnbekende nationaliteit vergaan. De golven sloegen zóó hoog, dat geen hulp kon worden verleend. Bij ICnrls- krona moeten enkele visschers van con dor omliggende eilanden om het leven zijn ge komen. HET VERDRAG VAN TRIANON. Budapest 18 Nov. (H.N.) Zondag zijn te Budapest en in gehe--! Hongarije vergade ringen gehouden om tegen liet verdrag van Trianon tc protesteeren. Overal werden ge lijkluidende moties aangenomen om den Volkenbond te verzoeken in het belang van den vrede in Oost-Europa de herziening van het verdrag ter hand tc nemen. Voorts wer den telegrammen van dank aan Lord Ro- thermcrer Mussolini, Hoover, Senator Borah en andere voorstanders van een herziening van het verdrag gezonden. Richard Leeuwenhart \'erliest zijn zwaard De storm beiciktc gisteren lc Southampton een snelheid van zestig mijl per uur. Groote pass^giersbooten werden door de golven als vuren het notedoppen heen en weer geworpen Het reusachtige stoomschip Alaunia vnn dc Cunardlijn kon door den storm niet uitvaren Vier reusachtige kranen, die op de kade ston den, werden neergeworpen Een dezer kranen die vijftien ton woog, kwam terecht op een koffiehuis, dot gevuld was met menrchen, van wie drie gewond werden Uit Londen woidt nog d d. 16 Nov. oan het Hbl. bericht Een ontzettende storm teistert heden Zuid- Engelend. Te Londen werden verscheiden menschcr» gekwetstcenigen werden door de kracht van den vrind omvergeworpen, anderen door vallende dakpannen getroffen. Een vrouw kreeg een schedelbreuk door eon vollend uit har.gboxd. In het hart van de st&d werd een groote kraan omve-geworpen, zonder echter iemand te treffen hooge schuttingen stortten om. Richard Leeuwenhart, van het groote ïtri- terstandbceld vóór het parlcmentrgcbouw, ver loor zijn zwaard. In Zuid Wales tot langs de geheele Zuid kust richtte de storm ontzaglijke schade oan. Tc Cardiff moesten verscheidene straten wor den gesloten, omdat zij te onveilig waren. Telegrammen uit alle deelen van het Verce. nigd Koninkrijk, aldus wordt nader bericht, maken melding van verwoestingen, door den orkaan oargericht. Men telt reeds veischeide- ne dooden en vele gewonden. Huizen werden vernield de straten zijn bezaaid met schoor steenpijpen, tegels, glasscherven. Verscheidene schepen werden een speelbal der golven cn on dervonden moeilijkheden bij het bereiken van de havensandere schepen konden niet uit varen. Het telegraaf- en telefoonverkeer tus schen Engeland cn het vasteland duurt voort. HET WEER VAN MORGEN. Hoogste barometerstand: 7g6.1 tc La Coruna. Laagste barometerstand: 724.7 te Skagen. Verwachting tot den avond van 18 November. Krachtige tot matige Zuid-Weste lijke tot Noord-Westelijke wind, meest zwaar bewolkt, regen- of ha gelbuien, iets kouder. Hen oordeel over de oorzaak van 'l ongeluk Kapitein Simpson, de commandant van het slagschip Wyoming, dat Donderdag te New York met ccn aantal overlevenden van de Vestris aankwam, verklaart in zijn officieel rapport Volgens mcdcdeclingen der overlevenden is d-c ramp veroorzaakt door een lek ventiel, dat voerde naar de plaats, waar ann stuurboord zijde de slakken vort het schip werden gede poneerd. Volgens verklaring von drie getui gen heeft ei Zondag j.l twijfel over bestaan, of het sohip met dit defect op den vastgestel- den tijd mocht vertrekken. Kapitein Simpson spreekt de mccning uit, dat Zondagnacht de storm de scheur in het ventiel vergroot heeft, dot daardoor het overhellen von het schip naar stuurboordzijde werd veroorzaakt, dat dc kolen naar één zijde verschoven en zoodoen de een nog grootcr lek veroorzaakten. Hierbij kwam de verschuiving van dc loding automo bielen etc.. waardoor het schip geheel op zij kwam tc liggen. De verzekeringsmaatschappijen ramen dt schade, veroorzaakt door de schipbreuk van dc Vestris, op een bedrog van 9.600.000. Nieuwe beschuldigingen. New-York. 17 Nov. (HN). De vcriiooren óver het vergaan van de Vestris zijn gisteren voorlgczet. Zij liepen in hoofdzaak over do. vraag, of de draadloozc seinen om hulp tijdig uitgezonden zijn Verschillende geredde pas sagiers uitten opnieuw beschuldigingen tegen dc officieren en manschoppen van dc Vestris, die hun plicht niet zouden hebben gedaan. Ook werd verklaard, dot de meeste reddings booten niet voldoende dicht waren en ook niet van dc voorgeschreven hoeveelheden levens middelen en water voorzien waren. DC UITBARSTING VAN DEN ETNA- Hervatting van het spoorweg verkeer. R o m e, I 7 No v. (V. D.) Uit Catania wordt gemeld, dat uit drie kraters van den Etna nog steeds lava stroomt, terwijl dc lava in de vlak te reeds afgekoeld is en slechts zeer langzaam vordert. Heden wordt hot spoorwegverkeer tusschen Messina op. Catania hervat, waarbij de reizigers onderweg moeten overstappen. Men is reeds begonnen met den aanleg van een nieuwe spoorwegverbinding tusschen bei de stations om hef verkeer zoo spoedig mo gelijk normaal te doen zijn De directeur van het observatorium Mal- iadra, een der cgrste deskundigen op he' ge bied van vulkanische uitbarstingen, verkleor- de, dat de hevige regens von den laatsten tijd veel hebben bijgedragen tot dc uitbarstingen van den Etna, cn deze misschien zelfs veroor zaakt hebben Moeilijkheden voor het scheepsverkeer. Hamburg. 17 Nov. (HN). De West-Zuid westelijke storm, die gisteren en vannacht heeft gewoed, zweepte het water van de Elbe hoog op Het water steeg 14 voet en zette de lager gelegen stadsgedeelten bij de haven on der water, waardoor veel schade werd .veroor zaakt. Voor de kleine scheepvaart was het verkeer geheel onmogelijk. Van het in de Kuhwacrder-voorhaven liggende Noorsche stoomschip Annavore braken de trossen, zoo dat het schip schuin over het water kwam te liggen en het verkeer belemmerde. Verschei dene schepen, die uitgevaren waren, keerden terug en zijn bij Cuxhafen voor anker gegaan. Voor de kleine scheepvaart was het verkeer geheel onmogelijk In de stad zelf werden vele boomen ontworteld, sc'noorsteencn en daken v inicid enz. Voor zoover bekend, zijn echtei geen menschcnlevcns tc betreuren. Japansch stoomschip vergaan Bericht wordt dat dc Japanschc vrachtvaar der Nagasaki Maroe in de buurt van SaChalicn is gezonken, nadat hij in oonvarin was ge weest met het Japensche stoomschip Sjinsci Maroe. Alleen dc kapitein cn twee stuurlieden werden gered.

Historische kranten - Archief Eemland

Amersfoortsch Dagblad / De Eemlander | 1928 | | pagina 1