RADIO
B. NIEWEG
DË EEMLANDEÜ
BUITENLAND.
Theemeubelen
A. H. VAN NIEUWKERK
S. DUIJKER
Qonderdap 22 November 192b
ftUITENLANDSCH OVERZICHT
27e Jaargang No. 123
I
DE ONTPLOFFING TE
VINCENNES-
HERM. SU DERM ANN f
Bekend romanschrijver
V'-
in de nieuwste uitvoeringen.
Complete Woninginrichting
Speciale aanbiedt CLUBFAUTEUILS
GEEN ACCU
GEEN ANNODEBATTERIJ
EDISON
MISSISSIPPI-
CD VERSTROOMING
Verscheidene dooden
DUITSCHLANDS
HERSTELSCHULD
Wat is haar taak?
MIKLAS PRESIDENT
VAN OOSTENRIJK?
IflHHMHHHiHHni
BINNENLAND
ABONNEMENTSPRIJS aaande» voor Amersfoort f 2.10, per maand I 0.75, per
week. (met gratlu verzekering tcgeD oogclukkenl f 0.17'/».
Binnenland franco per post per 3 tnaandeD f 3.-. Afzonderlijke nummers f 0.05.
POSTREKENING 47910 TELEFOON' INTERC 515
dicecteur-üitgëved: jvalkhotp
DAGBLAD
PRIJS DEK AOVERTENTIEN van I—4 regelt I 1.05 met inbegrip vno een Ocwijsnummer
1 elke regel meer f0.25. Liefdadlghclda-ndvertcntlèo voor d»
helft r«n den prijs. Kleine AdvertertHio „KEITJES" bi) vooruitbetaling *—5 regels
50 cent. elke regel meer 10 cent» drleainl plootscD I.— Bewl|snumme» extr» 0.C5
BUREAU: ARNHEMSCHE P00RTWAL 2»
Het vaststellen der definitieve
Duitsche. hersteischuld. Hel
voorbereidend werk ufgeloo-
pcn.
De «diplomatieke voorbereidingen der confe
rentie tot volledige en definitieve oplossing van
't vraQjystuk der schadeloosstelling hebben
vrijwel haar beslag gekregen. Binnenkort zal
de Duiisiche regeering waarschijnlijk aan de
betrokken mogendheden bet formeele voorstel
doen over te gaan tot de benoeming en het
bijeenroepen van onafhankelijke, niet dooi
instructies hunner regecringen gebonden, des-
kuTid'gen, 'die zitting zullen nemen in de com
missie, tot welker instelling te Genève .is be
sloten. Vermoedelijk zullen de Vereen gdc Sta
ten in deze commissie ook door een paar ge
delegeerden .zijn vertegenwoordigd
De bekende Duitsche stap te Parijs, Londen,
Rome, Brussel en Tokio, was de eerste offi-
cieede démarche om de zaak voortgang tc
doen vinden Zij diende om de mogendheden,
betrokken bij 't vraagstuk der schadeloosstelling
er toe te brengen verklaringen af te leggen
over hun bedoelingen, wat betreft de samen
stelling, de volmachten, den tijd en de plaats
van samenkomst der commissie. De vijf mo
gendheden hebben daarop van gedachten ge
wisseld, hetgeen vrij wat meer tijd vereischtc
dan men aanvankelijk aannam Zij volgden bij
het beantwoorden der Dir'tschc regeering de
zelfde procedure als de Wilhelmstrasse bij
hear eersten stap. Destijds kregen de Duitsche
gezanten in de vijf hoofdsteden opdracht
mondelinge mcdedcelingon te doc-n en aan het
slot van 't onderhoud volgens dip.umaaek ge
bruik een schriftelijke samenvatting van hun
verklaringen te overhandigen, een z.g. aidc-
mémoire.
Op dezelfde wijze gaan nu de vijf mogend
heden te werk. Er worden, zoo meldt de Voss
Ztgl, geen onoffücieelc memoranda en offi-
cieéle nota's overhandigd, die hun weg zouden
moeiten nemen via de te Berlijn geaccrediteer
de 'diplomatieke vertegenwoordigers. Poincaré
te Parijs, Churchill te Londen en eveneens de
ministers van biritenlandschc zaken der andere
stateèa hebben de oombassadeurs en gezauién
van Duittsch'lond mondeling ingelicht. In een
adde-mémoire, dat hun naderhand werd aange
boden, was nog eens opnieuw het te berde ge
brachte geformuleerd.
De betrokken mogendheden zijn het er over
eens, dat onafhankelijke deskundigen m de
convmïsksie zitting nemen en dat de experts
iniet gebonden zullen zijn door bepaalde last
gevingen hunner regeeringen. Dit sluit noch
tans niet uit, dat de deskundigen in contact zul
len blijven met hun regecringen en als iets na
tuurlijks wordt vooropgesteld, dat ook de
Duitsche regeering voeling zal houden met
haar experts.
Tegelijk met deze verklaringen werd zoowel
te Parijs als te Londen, nog eens het bekende
Fransche en Engelsche standpunt ten aanzien
van 't herstelprobleem uiteengezet, maar Poin
caré en Churchill hebben er inmiddels van af
gezien hun deskundigen vastomlijnde instruc
ties te geven. Zij hebben nochtans het ant
woord op den Duitschen stap aangevat als een
welkome gelegenheid om de Duitsche regee
ring aan den vooravond der tweede Dawcs-
conferentie in offlcieelen vorm te zeggen,
Welke resultaten zij voor zich begeeren bij de
definitieve regeling van het herstel vraagstuk.
Ongetwijfeld zal de Duitsche regeering, wan
neer zij de verklaringen beantwoordt, die te
genover haar ambarsadeurs te Porijs en Londen
zijn afgelegd, verklaren,, dat zij de Engelsche
en Fransch'e aanspraken niet kan erkennen,
daar de definitieve regeling van "t vraagstuk
der schadevergoeding af moet hangen van de
resultaten, die de onafhankelijke deskundigen
bereiken, nadat zij zonder vooringenomenheid
het Duitsch'e betoalvermogen hebben onder
zocht.
Elke regeering zal haar deskundigen ook
formeel zelf benoemen. Uitgemaakt moet nu
nog worden welke regeering de commissie zal
bijeenroepen en waar deze zal vergaderen.
Havaj heeft reeds gemeld, dot het tweede
Dawes-comité te Berlijn zal bijeenkomen. Offi
cieel is te Berlijn datman ccher nog niets be
kend. maar genoemd nieuwsagentschap mag
nochtans beschouwd worden als een officieuse
bron. Onwaarschijnlijk is het don ook niet,
dat de Westelijke mogendheden Duitschland,
dat den eersten stap h'eeft geduan om de zaak
voortgang te doen vinden, de rol zullen laten
spelen van invitecrende mogendheid. Vermoe
delijk ral Duitschlond deze taak gaarne op
zich nemen met de andere mogendheden zal
het don nog nader overleg moeten plegen over
den datum van bijeenkomst. Or.derlusschvn
hangt vnn het tempo, waarin de laatste diplo
matieke onderhandelingen woiden gevoerd, af,
of het tweede Dawes-comité in December
reeds aan den slag kan gaan
chamberlain's terugkeer.
De Times meldt, dat sir Austen Chamberlain,
de minister van buitenlandschc zaken, eind
zer week te Londen zal aankomen en zijn ambts
bezigheden aan het Foreign Office Maandag
a.9. hervatten. Vermoedelijk zal hij deelnemen
aan de zitting van den Volkenbond, die I© Dcc.
e.s. begint.
Hoe fte zaak zich toedroeg
P 1 'j s, 2 1 No v. (V.D.) Door de ont-
plofffii.g in dc munitiefabriek van Vincenncs
zijn honderden arbeiders cn arbeidsters werk
loos geworden Met uitzondering van één der
dooden wiens lijk' vólkomen verkoold werd
aangetroffen, zijn de lijken der overige slacht-
offerd reeds geïdentificeerd. Hun identiteit
kon onmiddellijk, nadat onder het overige per
soneel een appèl nominaal was gehouden, vast
gesteld worden. Slechts door een wonder heeft
dc catastrophe niet nog meer slachtoffers ge
maakt, want in do nabijheid van de plaats
des onheils bevindt zich een opslagplaats von
honderden millioenen lonten, welker ontbran
ding de gcheelc kardoczenfabriek zou hebben
opgeblazen.
P a r ij s, 21 Nov. (V. D.) Betreffende de
ontploffing te Vincenncs wordt nog gemeld,
dat drie arbeiders bezig waren met het laden
van kisten met slaghoedjes op een met twee
paarden bespannen wagen. Waarschijnlijk
doordat zij een kist lieten vallen, ontstond de
ontploffing, waardoor een aangrenzend gebouw
en een ijzeropslagplaats totaal verwoest wer
den, terwijl van vele gebouwen in de omgeving
de vensterruiten sprongen. De drie arbeiders,
een koetsier en dc beide paarden werden in
stukken gereten. In het magazijn werden viji
arbeiders ernstig gewond. Door een toeval ble
ven vijf kisten munitie gespaard.
Door de ontploffing werd de clectrische ge
leiding op verscheidene plaatsen vernield. Ei
ontstond kortsluiting, weljcc echter door hei
snel ingrijpen van een beambte, die den stroom
uitschakelde, niet tot verdere ontploffingen
leidde.
Op 7d-jorigcn leeftijd tc Berlijn
overleden
Be r 1 ij n, 21 Nov (V. D.) De bekende
Duitsche schrijver Herman S.udermönn is he
denavond, kort voor zes uur, aan de gevolgen
van een beroerte, waardoor hij zeven weken
geleden getroffen werd, overleden. No den aan
val werd hij cp zijn wensch naar Berlijn over
gebracht, waar hij in het Franciscaner Zieken
huis door zijn huisdokter werd verpleegd. Eeni-
gc dagen geleden deed Zich bovendien longont
steking bij hem voor, waardoor jzijn dood werd
bespoedigd.
hermann 5udermann.
Sudermann werd in 1857 te Matsika in
Oost-Pruisen geboren, en heeft zich als dru-
maturg en romanschrijver een grooten naam
verworven.
voorheen Lannestra at.
L. BERGSTRAAT 11 TEL. 462
ALDEGONDESTRAAT. 103-105-107
TEL 543.
GROOTE SORTEERING
CLUBFAUTEUILS en
THEEMEUBELEN
Ook foor
is Uw adres
Pianohandel
Algehoelo wisselstroom toestellen
Vert. Crystalphone
Havik 29 - Tel. 773
UNIE VAN SOVJETREPUBLIEKEN,
De vergadering der executieve
commissie geopend.
B e r l ij n, 21 Nov. (H. N.) Volgens een
bericht uit Moskou is Woensdag in het Kremlin
de vergadering der executieve commissie der
Unie van Sovjetrepublieken geopend. Kalinin,
voorzitter der commissie, hield een rede
studentenrelletjes te
oxford.
Gemaskerde studenten in actie.
Londen, 21 Nov. (V. D.) In don nacht
van Dinsdag op Woensdag demonstreerde oen
duizendtal studenten van do universiteit te Ox
ford voor het Clarendon Building, het ambts-
verblijf van de proctoren, de met het toezicht
belaste universiteits-ambtenaren, als protest te
gen de in den lontsten tijd verscherpte toepas
sing der univorsiteits-reglementen. Een aantal
gemaskerde studenten arriveerde in auto's,
vernielde bijna alle vensterruiten en richtte ook
in het gebouw belangrijke schade aan. Van de
auto's waarin de studenten vluchtten, waren dc
herkenningsteekens verwijderd
Later in den nacht verzamelde zich wederom
een duizendtal studenten voor het gebouw, die
toegang verlangden. Teen hun den toegang ge
weigerd werd, alarmeerden zij de brandweer,
in d'e hoop, tijdens de daardoor ontstane ver
warring het gebouw te kunnen binnendringen.
Het gelukte de politie echter, met behulp van
het bewakingspersoneel, de studenten tegen te
houden. In universitcitskringen zou men over
het gebeurde ernstig ontstemd zijn en maatre
gelen treffen, om de aanstichters op te sporen
cn te straffen.
de belasting OP het wedden
in engeland
Samuel, de financieele sccietaris van de Brit-
sche schatkist, heeft in het parlement verklaard,
dat het bedrag, in het jaar, dot 31 October jl.
is geëindigd, verkregen uit de wet op de belas
ting op het wedden, ongeveer 2.279.000
pond bedraagt.
Kalinin, de president van de U. S. R-,
over den algemeencn politieken toestand in
Sovjet-Rusland, waarbij hij de hoop uitsprak
dot de vergadering maatregelen zou treffen om
verbetering in den toestond van de boeren te
brengen. Daarna bracht Kubjak, dc volkscom
missaris voor landbouw, rapport uit over dc
betrekking van dc regeering tot dc boeren.
Groote stoffelijke schade
De instelling der Commissie
van Deskundigen
Parijs, 21 Nov. (V.D.) Ofschoon in het
officicele communiqué niets daaromtrent wordt
medegedeeld, heeft de ministerraad zich Dins
dag bezig gehouden met de onderhandelingen,
welke op het oogenblik plaats vinden tusschcn
de geallieerden en Duitschlond over de regeling
van de schadevrgoedingskwestie. Het schijnl,
dat alle llde'n van het kabinet het er over eens
waren, dat de gouverneur van de Fransche
Bank Moreau tot leider van dc Fransche dele
gatie in de commissie van deskundigen moet
worden benoemd.
In dit verbond acht de officieuse Excelsior
het noodzakelijk te waarschuwen tegen pessi
mistische geruchten, welke door eenigc Fran
sche bladen verspreid worden naar aanleiding
van de rede van den Duitschen minister van
buitenlandschc zaken dr. Stresemann in den
rijksdag. De bij de schadevergoeding bd rok
ken mogendheden hebben elkaar haar stand
punt medegedeeld, welke standpunten ook ter
kennis von de Duitsche regeering zijn gebracht
Wanneer alle mogendheden het met elkaar
eens waren, dan zou immers de bijeenroeping
van een commissie van deskundigen overbodig
zijn. Het is echter van belang, dat, voordot de
commissie bijeenkomt, geen misverstond be
staat omtrent het karakter cn de taak van deze
commissie.
Verder schrijft het blad, dat het bezoek, do»
dc Amerikaansche onderstaatssecretaris Castle
Dinsdag aan den Franschcn minister van bui-
tcnlandsche zaken Briond heeft gebracht, moge
lijk in verband staat met de regeling der scha
devergoeding en met de deelneming van de
Vereenigde Stoten aan de werkzaamheden van
de commissie van deskundigen.
Londen, 21 Nov. (V.D.).De Times ver
neemt, dat een Duitsch memorandum, waarin
de ideeën der Duitsche regeering inzake dc
verdere behandeling von de hcrstelkwcstie ver
vat zijn, thans gereedgekomen is en spoedig
aan de geallieerde regecringen zal worden toe
gezonden. Naar het blad verder mededeelt,
zullen de afzonderlijke geallieerde antwoorden
op de Duitsche démarche von 30 October in
groote trekken overeenstemmen. De uitnoodi-
ging van Amerikaansche deskundigen wordt al
gemeen toegejuichtzij zal waarschijnlijk van
de commissie van deskundigen uitgaan. Ieder
land zal vermoedelijk slechts door twee des
kundigen in de commissie vertegenwoordigd
worden. Naar verluidt, zullen tegen de onaf
hankelijkheid van de experts geen bedenkingen
geopperd worden. Practisch kan dit slechts
beteekenen, dat de deskundigen nan hun regee
ringen verantwoording schuldig zijn, doch niet
onder permanente contróle komen te staan
Beslissingen zijn van de commissie van deskun
digen niet te verwachten; haar adviezen dra
gen slechts een aanbevelend karakter zonder
meer. Dp plaats van bijeenkomst zul Brussel
of Parijs zijn, doch Parijs heeft op proctische
gronden de voorkeur. De taak der commissie
vat de Times als volgt samen:
Vaststelling van aantal en totaalbedrag van
de jaarlijksche betalingen, welke Duitschlund
in de toekomst ter volledige delging zijner
schuld aan de onderscheidene regeeringen voor
dc uit den wereldoorlog voortvloeiende kosten
moet verrichten een nieuwe regeling van den
vorm en de voorwaarden van de Duitsche
schuld, alsmede de wijze van kapitalisatie en
commercialisatie daarvan aanpassing van het
Dawes-plon aan dc voorwaarden van een defi
nitief verdrag.
De idéé von samenwerking tusschen de
commissie van deskundigen en de Commissie
van Herstel vindt blijkbaar instemming.
Brussel, 21 Nov. (H. N.) In Belgische
kringen neemt men aan, dat de conferentie dei
commissie van deskundigen tot vaststelling van
het bedrag der Duitsche schadevergoeding te
Brussel zal worden gehouden.
Verkiezing op 5 December
HET WEER VAN MORGEN. U
Hoogste barometerstand 771,0 te
La Coruna.
Laagste barometerstand: 72.9 te
Raykjavik.
Verwachting tot. den avond van H§
lal 23 November:
g= Meest matige Zuid-Westelijke tot fÜ
]jg Westelijke wind, betrokken of lp
Hl zwaar bewolkt, waarschijnlijk eeni- =g
HH ge regen, later iets koeler.
IERSCH GEZANTSCHAP TE BERLIJN.
De regeering van <len Ierschen vrijstaat
heeft de Duitsche regeering om haar goed
keuring voor de oprichting van een Iersch
gezantschap tc Berlijn verzocht Dc Duitsche
regeering heeft haar goedkeuring verleend.
N e w-Y o r k, 2 1 Nov. (V. D.) Volgens dt
laatste berichten uit de overstroomde gebie
den van de Mississippi hééft de catastrophe tot
dusverre 18 dooden geëischt. Naar schatting
bedraagt de schade 10 mijlioen dollar. Groote
oppervlakten vruchtbaar bouwland staèn onder
water. De wateren van den reuzenstroom heb
ben in den benedenloop met enorme kracht de
'Wöterkëermgen aan de oevers weggeslagen;
Wecnen, 2 1 Nov. (H. N.) De Oostcnrijk-
sche bondspresident heeft op voorstel der re
geering de bondsvergadering tegen Woensdag
5 December bijeen geroepen om tot de keuze
van den nieuwen bondspresident over tc gaan
Volgens de grondwet moet de verkiezing bij
geheime stemming door dc bondsvergadering,
bestaande uit de beide huizen van het parle
ment, nJ. den Nationalen Raad en den Bonds
raad, geschieden. De president wordt voor een
termijn van vier jaar gekozen. Zooals bekend,
is het voorstel van dr. Seipcl, om den ambts
termijn van dr. Hainisch te verlengen, door dc
soriaol-dernocraten verworpen. Een bepaalde
candidaat is nog niet gesteld.
In het bijzender is het dc vraag, of de meei-
derheidspartij al dan niet een politicus candi
daat zal stellen. Van de politici worden vooral
dr. Ramek, de vroegere bondskanselier en
Miklas, de voorzitter van den Nationalen Raad.
die beide tot <}e Christelijk socialen bchooTen,
als vermoedelijke candidaten genoemd. De
Christelijk sociate partij acht de kwestie dor
herkiezing van dr. Hainisch nog niet als defi
nitief beslist, aangezien de sociaal-democraten
tot nu toe slechts een verlenging van den ter
mijn voor een korten tijd hebben verworpen.
Tweede Kamer.
In dc zitting von Woensdag werd besloten
na de behandeling von de arbeidsbegrooting
aan d*_- orde te stellen het ontwerp tot ver
lenging van de opschorting-wet betreffende
de vaccinatie.
Het artikel van dc bcgrooting van binncn-
landsche zaken betreffende de burgerwachten
en vrij willigen landstorm wordt aangenomen
met 44—23 stommen.
Voorgezet wordt de behandeling van dc ar-
Seidsbegrooting.
De heer Kortenhorst (R.K.) bespreekt
het economisch beleid van den Menist er en
meent, dot dit niet alleen moest bestaan uit
het onderhouden van contact met de organi
saties, maar ook met het steunen van de tak
ken van volksbestaan. Voorts wenscht spr.,
dat de minister meer doet om to komen tot
dubbel tarief, tot betere publicatie ten behoe
ve der industrie cn tot minder lijdelijkheid
ten opzichte van economische kwesties door
den Volkenbond opgeworpen.
Spr. meent cbk dot de invloed van den Mi
nister van Handel cn Nijverheid op Finon-
cieele cn Wnterstaatskwesties tc gering is.
De heer Joekes (VD.) wenscht overleg
tusschen de groepen om bedrijfsvrede te ver
zekeren waarbij de regeering regelend kan,
optreden en acht een jaarlijksche vaoantic
noodzakelijk, betwijfelt echter of een wettelijke
regeling mogelijk is. dient daarom een motie
in, waarin onderzoek gevraagd wordt naar
een middel teneinde de' jaarlijksche vacanlic
voor loonarbeiders met behoud van l.%on tc
bevorderen. Dc heer Joekes betoogt verder
dat de collectieve contracten bindend ver-
Moard moeten worden u!s een kleine groep
totstandkoming daarvan verhindert en dat dc
regeering meer aandacht moet besteden aan
de adviezen van den Hoogen Raad van Ar
beid. De motie-Joekes zal op een nader tc be
palen dag worden behandeld.
De heer Boon (V.B.) acht toetreding tot
dc conventie van Washington zeer gevaarlijk
nu met ons concurreerende landen die ratifi
catie niet willen.
Spr. achtte critiek op den minister onjuist.
Rekening houdende met de practijk, mag hij
geen sociale maatregelen voorstellen, die het
bedrijfsleven schaden. Medezeggenschap en
arbeidsvoorwaarden acht spr. voortreffelijk,
doch wenscht die niet t.o.v.. de leiding in het
bedrijf.
Minister Slotemaker de Bruine zegt dat de
heer Drop geen rekening hield met de finan
cieele en economische omstandigheden.
Met verdere invoerring der arbeidswet moet
rekening gehouden worden met toestand der
bedrijven. De arbeiders vacantie is mogelijk
doch nog niet wettelijk te regelen.
Instelling eener commissie voor onvolwaardi
ge arbeidskrachten is spoedig tc waditen.
Ratificatie der conventie Washington moet
wachten op internationale regeling. Do Ax-
bcidsbemiddelingswct is vandaag of morgen
to wachten.
Bindendverklaring collectieve contracten zou
den verklikker in het econimsch leven noodig
doen wegvallen. Dc kwestie der bedrijfsorga
nisatie is niet allround overwogen. Spr. ver
dedigt zich tegen aanvallen van den heer Kor
tenhorst over zijn gebrek aan invloed in den
ministerraad.
Bij art. 1 (salaris ministers) vraagt dc heer
Braat die het te hoog vindt, stemming. Het
artikel wordt aangenomen nvet 54—2 stem
men.
Bij de afdccLing arbeid bepleit mej. Groe
ne w e g mocderschapszorg, en vacantie voor
jeugdige arbr'ders, onderz~;k naar het ver
richten van arbeid in fabrieksscholen en va
kantieregeling voor verpleegsters.
Mej. Meyer wil behaxtT,ing van het aan
vangsonderwijs en vakonderwijs voor blinden.
De heer Drop (SD.) critiseert het veel
vuldig verleunen van over werk vergunningen
en regeling der rechtspositie van hoofdarbei
ders in particulieren dienst
De heer H i c m s t r a (S.D.) wil wettelijke
regeling van den arbeidsduur en bescherming
van kinderen in don land- en tuinbouw.
Mevr. B a k k e r-N ort (V.D.) bepleit uit
breiding der Arbeidswet tot chauffeurs en
toonkunstenaars, bescherming van landarbei
ders en maatregelen voor blinden.
De heer L. de Visser (C.P.) komt op te
gen uitstel van bescherming der winkelbedien
den en bepleit maatregelen voor blinden en
spoedige totstandkoming der gewijzigde stu-
c.i doors wet.
De heer Loerakker (V.H.) dringt aan
op regeling van den arbeidsduur van volwas
s.-n landarbeiders.
De vergadering wordt verdaagd.
