ONDERWIJS EN
FILOSOFIE
Arrestaties op den
landstormdag
V
DE HEILIGING VAN DEN ZONDAG
KINDEREN, BEMINT ELKANDER, OOK
ANDERSDENKENDEN
KORT NIEUWS
radio-programma
IIAAGSCHE RAAD
De wijsgeerige propaedeuse als
leervak op hel lyceum
In do gister gehouden vergadering van den
gemeenteraad van 's Gravcnhage. onder voor
zitterschap van burgemeestet Patijn. werden
benoemd tot onderwijzers aan do openbare
scholen resp. aan de Bakkerstraat en do De
Vliegerstraat de heeren A, Lahrie en W. K.
v. d. Mende te Rotterdam.
Bij de' behandeling van het prae-advies op
het adres van de Vereeniging tot het houden
van St. Nicolaasfeestjes op de Haagsche scho
len, dient de heer v. d Loo a.r.) een voorttel in
om de subsidie alleen voor één jaar tc geven.
Na bestrijding door den wethouder word*
dit voorstel ingetrokken en het voorstel van
B. en W. z.h.s. aangenomen
Aon de orde is het voorstel tot ontbinding
cener erfpochtsovcreenkomst in verband met
het voorn, men tot hot bouwen van verhoorka
mers bij het politicbureau aan het Alexandei-
vcld.
De hecren de Meester (lib.) Spiesz (s.
d.o.p.) en Hortmnnn (c.h.) maken bezwaar t. gen
het voorstel van B. en W., datdoor den voor
zitter verdedigd wordt.
Z. h. s wordt het voorstel aangenomen.
Aan de orde is daarna het schrijven van B
en W houdende inlichtingen omtrent de be-
teekenis van het vak wijsgcerigo propaedeuse
als leervak in het lyceum
Do heer de Jong (r.k.) zegt, dat voor hem
neutraal onderwijs ondenkbaar is en
dat dit zeer steik uitkomt bij het onderwijs in
pol'tieke en religieuze doctrines en de phüosi-
fie. Geschiedenis kan men zooveel mogelijk
neutraal onderwijzen door zich aan de feiten
te houden, en er niet over te gaan philoso-
pheeren ,maar hoe wil men de wijsgeerige pro
paedeuse neutraal onderwijzen? Vele ouders
zullen tegen dit onderwijs bezwaar maken.
Spr beval zijn in de vorige vergadering in
gediende motie aan om het leervak van het
leerplan te schrappen, aan.
De heer Lingbeek (H. G S) acht een
grondige en critische behandeling der wijsgee
rige problemen op neutrale wijze niet moge
lijk.
De heer Snoek Henkemans (c.h.) man1!
in het onderhavige geval geen bezwaren. Het
vak behoort te worden onderwezen bij andere
vakken, met name bij geschiedenis.
De heer Vliegen (s. d) zegt, dat neu
traal onderwijs zoo goed mogelijk is, als men
eerbied heeft voor het land en het niet be
schouwt als een passieve staf, waarop men zijn
eigen overtuiging moet etsen
Wethouder v. d. M e u 1 c n verdedigde uit
voerig het voorstel, waarbij hij zeide, dat er
nauweiTT'g toezicht gehouden zal worden op
dit onderwijs, opdat het geen aanstoot zal
kunnen geven.
De motie-de Jong word verworpen met
21—8 stemmen.
In de middagvergadering weid behandeld hei
voorstel betreffende het brengen van wijziging
in de leiding der avondnijverheidsscholen voot
meisjes.
dc heer Folmer stelde aanhouding vooj,
waartoe besloten werd.
Bij :het voorstel tot aankoop van gronden In
het uitbreidingsplan-West prezen de heeren
v. Beresteyn en Van Steenbergen
God. Stnten, die door niet-goedkeuring van he\
plan gezorgd hebben dat de voor publieke doel
einden bestemde gronden niet onteigend^kon-
den worden tegen veel te lagen prijs, doch aan.
gekocht moeten worden.
Wethouder Vrijenhoek betoogde, dat B
en W. aankoop van den grond reeds lang in
het vooruitzicht hadden gesteld.
De heer J o 1 s wees op het belang van een
breed gevoerde grondpolitiek, waardoor tijdig
gronden in handen der gemeente worden ge
bracht, zoodat zij geen prijzen behoeft te be-
ta'en als volgens dit voorstel.
Na uitvoerige discussies over het voorstel
van de meerderheid von P, en W. om in het
duinterrein tusschen Duindorp en Kijkduin vil*
Jabouw toe te laten, omdai het Rijk, eigcnaai
van den grond, tot aanleg van een wandelweg
niet mee wil werken dan onder voorwaarde, dat
bebouwing wordt toegelaten, waartegenover dc
minderheid het raadsbesluit om het terrein on
gerept te laten, wilde gehandhaafd zien me*
opoffering van den wandelweg, werd het voor*
stel van B. en W. verworpen met 2013 stem*
men.
Aan de orde was de voortzetting der intet-
pel'atie-De Visser over de arrestaties op der»
landstormdag.
De Voorzitter deelde mee, dat de nog
ingeschreven sprekers van het woord hadden
afgezien en stelde voor de interpellatie als ge
eindigd tc beschouwen.
De heer De Visser kwam hier tegenop en
achtte dit een zonderlinge manier van behan
delen eener interpellatie.
De Voorzitter was het ermee eens, dat
de behandeling der interpellatie zonderling
was. De heer De Visser had zijn excuses be-
hooren aan te bieden.
De heer De Visser, het woord vragend
voor een persoonlijk feit, kwam hiertegen op
Hij was niet buiten de orde geweest, doch een
ronder lid, dat hem voor leugenaar schold. De
voorzitter heeft hem daarna onbehoorlijk be
handeld en had dus zelf excuus moeten vra
»el-
Itï 'heerst Spiesz en Duys sloten zich
aan bij den heer De Visser, dat niet hij, maar
een ander buiten de orde was geweest.
Het voorstel van den voorzitter werd nange
nomen met 22 tegen 6 stemmen»
De vergadering is verdaagd.
iC^ In Rotterdam, de groote werkstad, weet ook de huisvrouw hoe
hèèr werk het best gedaan moet worden. AI wordt het waschgoed ook nog
zoo gauw vuil, zg krijgt het schoon met Sunlight Zeep.
f'. f
HlerbU twee getui
genissen van Rot-
ierd. hulsvrouwen
over Sunlight Zeep
jf. M°° V f
0e^V4,
af
ft vf
y
'T
%j O
?>e<y
(Gciqn^-«tufc
2.1:1:1?
S 4-15-49
De Vrijmetselaren richten een open brief aan den
Bisschop van Roermond.
Namens het Grootoom m der Nederlandsche
orde van Vrijmetselaren is de volgende open
brief gericht tot den Bisschop van Breda.
,Monseigncur.
In hr* Dagblad van Noord-Brabani van 20
November j.l. komt van uw hand een 3tuK
voor getiteld: Zondagsheiliging"
Het hoofdbestuur der Orde van Vrijmetsc*
laren onder het Grootoosten der Nederlanden
moet tot zijn leedwezen kennis nemen van
het feit, dat gij aan de Vrijmetselaren afkeu
renswaardige handelingen toeschrijft.
Zij zijn, volgens a, de gcddcloozcn, de ge
heime machten, dio allerlei feestelijkheden en
vermakelijkheden organiseeren op Zon- en
feestdagen met een anti-godsdienstig doel, om
uwe geloovigen van den godsdienst, van da
Kerk, van den priester af te houden. Ia het ge
niep zouden wij trachten ons doel te bereiken,
trachten de kerken op Zon- en feestdagen leeg
te pompen eri zoo de geloovigen van den
godsdienst en den priester tc verwijderen.
Uit uw schrijven spreekt duidelijk geheele
onbekendheid met het wezen der Vrijmetse
larij, met het karakter en het streven der
Orde van Vrijmetselaren en de onder haar
werkende loges. Vrijmetselaren zijn allereerst
godsdienstig. Al behooren zij niet tot uw kerk
of ook al behooren zij tot geen enkele kerk
of kerkgenootschap wachten zij zich wel deze
in eenig opzicht tegen te werken; integen
deel zullen deze eerder bij dc Orde steun
vinden om echte vroomheid te versterken
Ben groot aantal predikanten behoort dan ook
tot onze Orde, evenals in vroeger tijden zeet
veel Katholieke geestelijken, waaronder hoog
waardigheidsbekleders, tot de Orde van Vrij
metselaren behooren, toen de Roomsch-Katho-
lieke kerk zich nog op minder dogmatisch en
meer verdraagzaam standpunt steldo dan
thans.
Dat de Orde en eveneens de loges besloten
gezelschappen vormen, hadt U allerminst
aanleiding mogen geven tot de verklaring, dat
wij „in het geniep werken". De samenleving
kent veel besloten gezelschoppen en wij zou
den willen vragen of de Katholieke Orden,
bijv. de Jezuielen hare bijeenkomsten voor
allen open stellen.
De Orde van Vrijmetselaren die universeel
is, begeeft zich niet op het terrein van eenige
kerk, zij keert zich tegen geen enkele gelools-
gemeenschap, laat integendeel ieder vrij om
op te gaan naar dien Tempel, waar hij God
kan dienen.
Uwe beschuldiging mist eiken grond en
zoekt de oorzaak van het door U gesigna
leerde kwaad daar, waar het niet te vinden is
De Orde streeft niet naar „het vcrleekcn vat»
den Zondag". Veroorloof ons Uw aandacht to
vestigen op haar werkelijk doel, n.l. het be
vorderen van de liefde van den mcnsch tot
den mensch, een deugd, die vooral iemand,
die naar Christus woorden heet te leven,
moet weerhouden onjuiste cn ondoordachte
beschuldigingen te uiten ten aanzien van zijn
medemensohen.
Zoo bedroevend als Uw woorden, zoo ver
heugend klonken ons de woorden van een an
deren Bisschop, Monseigneur Aengenent, in de
ooren, die in een brief aan zijn geloovigen
zegt: „Kinderen, bemint elkander", en dat ge
bod ook uitsterkt tot degenen die niet tot Uvvo
kerk behooren, daarbij allereerst denkend nan
de andersdenkende medeburgers in ons Va
derland, die met ons vormen één natie, één
volk.
Zie, Monseigneur, dat zijn zuiver mncon-
nieke gedachten en beginselen, want dc Ordo
van Vrijmetselaren kweekt verdraagzaamheid,
bevordert naastenliefde, zoekt op wot men-
schen en volken vereent en tracht weg te ne
men wat de geesten verdeelt.
Uw betoog zaait haat, brengt verdachtma
king en verwijdering onder dc mensch en.
Gij hebt uwe beschuldigingen" tegen ons
door middel van de pers aan dc openbaarheid
prijs gegeven; gij zult het billiken, dat ook
wij <üt voermiddel van gedachten gebruiken
om ons verweer openlijk kenbaar te moken,
terwijl wij door toezending van een afschrift
van dezen brief dc overige Bisschoppen in Ne
derland er mede in kennis stellen.
Met betuiging onzer gevoelens van hoog
achting, teekenen wij namens de Orde van
Vrijmetselaren,
w.g. Prof. Mr. J. H Cnrpcntier Alting,
Grootmeester.
A F. L. Fauhel, Grootsecretaris.
OVERHEIDSBEMOEIING MET DEN
STEDENBOUW.
Fcn lezing von Prof. Mr.
W. van der Pot.
Men meldt ons uit Leiden
Voor dc Vereen'-gdng voor Staatkunde hw<ft
Prof Mr. C. W. van der Pot te Groningen
gisteren een rede gehc iden over ,.Overhcids-«
bemoeiing met den Stedenbouw.
Nadat Prof. van der Pot een korte histori*
sche inleiding hod gehouden stelde de G:c-
ningsche hoogleeraar de- vraag, in hoeverre
het beslaande recht voldoende is voor de be-*
hartiging door dc overheid van het stedebouw**
belang in zijn vollen omvang. Met antwoord
luidt, dat met de bestaande middelen heel
veel kan worden bereikt, al zijn dc gemeente-
bcrturen zich over het algemeen nog niet ten
volle bewust van hetgeen zij daarmede berei
ken kunnen. Aanvulling van het recht is ech
ter noodig in< vierderlei opzicht.
Voorec-rst is noodzakelijk, dat verzekerd
wordt de aansluiting van de irtbreïcTingsplan**
nen aan elkaar, beter het tot standkomen van
gewestelijke uitbieidingsplennen voor die stre-«
ken waar de toeneming der bevolking dwingt
het vraagstuk te zien van een hooger dan
een bloot gemeentelijk standpunt.
In do tweede plaotr. d'ent boven twijfel tc
worden gesteld de bevoegdheid der gemeen*"
tebesturen, om de lintbebouwing tegen te
gaan Of daartegen buiten het bereik der uit
breidingsplannen, alleen dus met behulp van
de bouwverordening, thp.*is genoeg kan wor
den gedaan, is niet voldoende zeker.
Ten derde moet een welstandsbepaling in
de bouwverordeningen beter don th'ans veTze-
kord zijn togen wettelijke bedenkingen.
Endelijk behooren de monumenten van ge
schiedenis en kunst de bercherming te vipden.
die zij r.u nog slechts in 22 van onze 7070
gemeenten genieten.
Bcroovïng.
Een inwoner van Utrecht is ïrv staat van
dronkenschap door een hem onbekend man,
met wien hij verschillende café's e. d. bezocht,
in een waterplaats op den N Z Voorburgwal
beroofd voor 700.— h 800.—
Een inbreker aangehouden.
Dinsdag hebben cenige voorbijgangers ïi\
een gong van een onbewoond perceel in dc
Chrispijnstrnat te den Haag aangetroffen een
man, die zich daar op een verdachte wijze op
hield. De man werd door eenige surveilleerende
politie-agcnten overgenomen en naar het bu
reau gebracht. Bij fouillecring werd op hem
bevonden een bos sleutels, eenige inbrekers
werktuigen, een paar handschoenen en eenig
geld.
Voorts bleek, dat de muntmeter in de woning
waor de man aangetroffen werd, geleegd was.
Vermoedelijk heeft de politic met deze aanhou
ding den man gearresteerd, die van de in den.
laatsten lijd zoo veelvuldig voorkomende munt»
meterdiefstallen misschien wel meer zal weten»
De NENYTO TERREINEN.
Tot sportterrein ingericht.
Onze Rotterdamsche correspondent meldt:
Het ligt in het voornemen van den wethou
der van onderwijs L. de Groot onder* wien
„Lichamelijke Oefening" resorteert bij den
Rotterdamsche raad een voorstel in te dienen
om de Nenijto-terreinen voorloopig' do eerste
twee jaren, te besteden voor sportdoeleinden.
In hoofdzaak athletiek cn gymnastiek.
De groote hoofdallée zal veranderd worden
in een goede loopbaan voor lange afstand,
:oodat deze loopen voortaan nief meer door
de stad behoeven te worden gehouden. Het
andere gedeelte zal worden ingericht voor
hardloopen, discuswerpen, speerwerpen en
springen. Dit is een poging om het nijpend te
kort aan sportterreinen, waarop tijdens de be
handeling der begrooting gewezen is te ver
kleinen.
NIEUW DIESELGEMAAL TEN W. VAN
GOUDA.
Versterking van Rijntand's bema
lingBestrijding van vervuiling
cn verzouting van het boezemwater
De vereenigde vergadering van het Hoog
heemraadschap Rijnland heeft een belangrijk
besluit genomen, n.l. om over te gaan tot stich
ting van een Dieselgemaal aan het te maken
verbindih'gskanaal tusschen IJssel en Gouwe ten
Westen van Gouda met een vermogen van 2.6
millioen kub. meter water verzet per etmaal. Na
de totstandkoming daarvan wordt het oude
stoomgemaal te Gouda cn dc daarbij geleget
inlaatplaats opgeheven. De beteekenis van dit
besluit is ten eerste hierin gelegen, dat Rijn
land's bemaling hierdoor zoodanig zal worden
versterkt, dat de beheersching van den water
stand aanzienlijk .wordt verbeterd en het maal-
peil op de Gouwe niet meer behoeft voor te ko
men. Daarbij bestaat tevens de gegronde ver
wachting, dat ook het maalpei! op den Rijn, dat
juist in deze dagen van stormweer en grooten
regenval herhaaldelijk wordt bereikt, cn de pol
ders ten Zuiden van den Rijn in hun uitmaling
belemmert, tot het verleden zal gaan behooren.
In de tweede plaats is de beteekenis daarvan
gelegen in de verbetering van de wateriniating,
waardoor vervuiling en verzouting van den
boezem van Rijnland beter kunnen worden be
streden Voorts werd de al^emeene keur van
°i.inland, betreffende het verbod tot het zich
bevinden in de duinen, verscherpt. In overeen
stemming met reeds ge^unWe bepalingen van
het hoogheemraadschap Delfland.
Zaterdag- I December.
Huizen. 540,9 M. (Na 6 uur 1852 M.)
72.30 Tijdsopgave.
72.30—1.30 Lunehmuziek door het K.R.O.
Irio. Piet Lustenhouwer, piano; Heinrich
Scholl viool en Otto Hendriks, cello.
3.00—4.C0 Kinderuurtje. Correspondentie
adresMevr. Soph. Nuwenhuis v. d Rijst.
Jacob Marrisstroat 23# Amsterdam. 3.C0—3 15
Catechiste van Bcthanië. 3.15 -3 20 Muziek
(ernstig). 3.203.35 Mevr Soph Nuwenhuis
(inst. gedeelte). 3.55—3.45 Muziek (ernstig).
3-45400 Mevr. Dota Schramade (vroo.'ijk
gedeelte).
5.30—<3.50 Dinermuziek.
<3.507.00 Katholieke berichten.
7.C07.30 N.D.O. Instituut Soaoevers. Cur
sus Engelsch voor beginners, door den heer J.
F v. d. Sloot.
7.308.00 K.R O. Knipcursus en stof-ver-
sieren var» het E N.S.A.Ï.D instituut Tolsteeg
24, Utrecht Mevr. iïendriksc--Knapen, direc
trice.
8.008.20 SprekerWeied zeerg'e' heer
drs. H. A. Kaag, docent te Tilburg. Onder
werp „Economie".
8.20 Concertavond met medewerking van
de R.K. Harmonie St Cnecilia uit Nicuwendam
cn Mej. Micn Kleyn, sopraan-zangeres.
70.00 Nieuwsberichten van het persbureau
Vaz Dias.
Hilversum. 10(50 M.
10.00—70.75 Morgenwijding.
12.00 Politieberichten.
12.30—2.00 Lunchmuzick door het trio Bo
ris Lensky.
2.00—3.50 Aansluiting van het Tuschinski-
Theoter te Amsterdam. Illustratieve filmmu
ziek door het Thcater-orkesl o.l.v. Max Tak.
Pierre Pa 11a (Orgel).
4.00—4.30 7de les Italiaansch voor begin
ners door Giovanni Rizzini.
4.30—5.00 7de les Italiaansch voor gevon-
leiden door G. Rizzini.
5.005.25 6de les Fransch voor beginners
ioor Raymond Lofont.
5.25—5.50 6e les Fransch voor gevorder
den door R. Lafont.
5.50—6.50 vooravondconcert door het
Omroeporkest o.l.v. Nico Treep.
6.50—7.75 5c les Duitsch voor beginners
door Edgar Grün.
7.157.40 5e les Duitsdh voor gevorderden
en Duitsche conversatie door E. Grün.
7.45 Politieberichten.
8.00 Avond aangeboden door den Alge-
meencn Nederlandschcn Bouwvakarbeiders
Bond. Medewerkenden Hot UtrecMsch Stede-
bik Orchest o.l.v. Evert Cornell's. Solist Jean
Oelers, viool. Spreker de heer L. v. d. Wal,
voorzitter van den Algcmeenen Nederl'ind-
«Hmn Bouwvakarbeiders Bond. Onderwerp
Contract-actie.
10.30 Aarsluiting van Cinema Royal te
Amsterdam. Uitzending van filmmuziekor
kest o.l.v. Hugo de Groot.
11.45 Sluiting van het V.A.R.A. programma.
